Handboek Auteursrecht

Transcriptie

1 Handboek Auteursrecht DIRK VOORHOOF KATRIEN VAN DER PERRE ACADEM1A PRESS

2 Inhoudsopgave Inleiding Situering Relevantie van het auteursrecht in de informatiemaatschappij Central Station Google News 7 Hoofdstuk 1 Geschiedenis van het auteursrecht 1.1. De geschiedenis van het auteursrecht in een maatschappelijke context De voorgeschiedenis van het auteursrecht De antieke wereld De middeleeuwen Parenthesis: de kopieerpraktijk in de plastische kunsten 1.3. De eerste sporen van auteursrecht (15de - 18de eeuw) 17 Duitsland Frankrijk Engeland VS Belangrijkste ontwikkelingen 21 Geschiedenis van het auteursrecht in België 27 Test uw kennis en inzicht 31 Hoofdstuk 2 Grondslagen van het auteursrecht 33 Algemene situering De verschillende argumentaties voor het auteursrecht 34 Persoonlijkheidsargumentatie Billijkheidsargumentatie Economische argumentatie Sociale argumentatie Culturele argumentatie Uitingsvrijheidargumentatie Pragmatische argumentatie Test uw kennis en inzicht 37 Hoofdstuk 3 Algemene situering van het auteursrecht 39 Algemene situering De wet betreffende het auteursrecht en de naburige rechten Algemeen schema, ABC van het auteursrecht De auteursrechtelijke driehoek Test uw kennis en inzicht 47 Hoofdstuk 4 Het object van het het werk 49 Algemene situering Domeinafbakening en soorten werk: de wet de Berner Conventie

3 Handboek Auteursrecht de Universele Auteursrechten Conventie Geen duidelijke afbakening? Vormkenmerken, interne begrenzing en criteria ontwikkeld door de rechtspraak Geen bescherming van ideeën: enkel concrete, waarneembare vorm is beschermd Originaliteit Horizontale en verticale afbakening van het object van auteursrecht Illustraties uit de rechtspraak 58 Bescherming formats Choreografie Overige illustraties Test uw kennis en inzicht 63 Hoofdstuk 5 Het subject van het de auteur 65 Algemene situering Titulariteit 66 De auteur is steeds een natuurlijk persoon Co-auteurschap Illustratie uit de rechtspraak Test uw kennis en inzicht 72 Hoofdstuk 6 Beschermingsduur van het auteursrecht De 70-jarige beschermingstermijn "post mortem auctoris" De oorzaken 73 Hoofdoorzaak: het overlijden van de auteur Andere oorzaak: het tijdstip waarop het werk voor het publiek toegankelijk werd gemaakt Uitzonderlijke beschermingsperiode van jaar De berekeningswijze van de beschermingsduur 76 Principe Co-auteurschap Audiovisuele werken Werken gepubliceerd in verschillende banden, delen, nummers of afleveringen Het openbaar domein Illustratie uit de rechtspraak Uitoefening "post mortem auctoris" van de morele rechten Test uw kennis en inzicht 79 Hoofdstuk 7 De vermogensrechten Algemene kenmerken Het reproductierecht (art. 1 lid 1 AW) Het adaptatie- en vertalingsrecht (art. 1 lid 2 AW) Het verhuur- en uitleenrecht (art. 1 1, derde lid) 86

4 Inhoudsopgave Illustraties uit de rechtspraak reproductierecht) Het recht van publieke mededeling 89 Principe Publieke mededeling in digitale context Communautaire invulling van het publiek mededelingsrecht Soorten mededeling aan het publiek Publiek karakter versus 'kosteloze privé-uitvoering in familiekring of in het kader van schoolactiviteiten' Vallen buiten het publiek mededelingsrecht Illustraties de Belgische rechtspraak Distributierecht Test uw kennis en inzicht 101 Hoofdstuk 8 De morele rechten 8.1. Algemene kenmerken (art. 1 2) Het recht om het werk bekend te maken (divulgatierecht) Principe Bijzondere bepalingen betreffende de uitoefening van de morele rechten op AV-werken Illustratie uit de rechtspraak Het recht op erkenning als auteur (paterniteitsrecht) Principe Illustraties uit de rechtspraak Het integriteitsrecht Principe Illustraties uit de rechtspraak 8.5. Test uw kennis en inzicht Hoofdstuk 9 Het contractenrecht Algemeen Inleiding Algemene regels Soepeler regels in geval van arbeidsovereenkomst/statuut of bij werken op bestelling Géén automatische overdracht van het auteursrecht aan de werkgever of opdrachtgever Overdracht aan is mogelijk, mits naleving van bepaalde voorwaarden Voorwaarden voor toepassing soepelere regels bij de werkgever Voorwaarden toepassing soepelere regels bij de opdrachtgever Inhoud van de soepelere regels Specifieke regels Het uitgavecontract Het opvoeringscontract 9A. Test uw kennis en inzicht

5 Handboek Auteursrecht Hoofdstuk Bijzondere bepalingen bepaalde soorten werken Bijzondere bepalingen inzake werken van letterkunde Algemeen Uitzonderingen Bijzondere bepalingen inzake werken van beeldende kunst Het expositierecht (art. 9 AW) Het portretrecht (art. AW) en 13 AW) Bijzondere bepalingen inzake audiovisuele werken Aanduiding van de titularis (art. 14 AW) Vermoeden van overdracht aan de producent (art. 18 AW) Voltooide audiovisuele werken (art. 17 AW) Onvoltooide audiovisuele werken (art. AW) 137 Afzonderlijke (art. AW) Afzonderlijke overeenkomstvoor audiovisuele bewerking (art. 17 AW) i.g.v. faillissement (art. 20 AW) 138 Bijzondere bepaling inzake databanken (art. 20bis-20quater AW) 139 Illustratie uit de rechtspraak 140 Test uw kennis en inzicht 140 Hoofdstuk De uitzonderingen op de vermogensrechten van de auteur. Algemeen 141 Bespreking van de uitzonderingen op het auteursrecht Citaatrecht(art AW) Bloemlezingen voor het onderwijs (art AW) Tijdelijke/technische reproductiehandelingen (art. 21 AW) citaatrecht: verslaggevingover actuele gebeurtenissen (art. 22 1, 1 en art AW) 146 Publieke monumenten: reproductie en mededeling van een werk in een voor het publiek toegankelijke plaats (art. Kosteloze privé-uitvoering in familiekring of schoolactiviteiten (art. 22 1,3 AW) Reprografie voor privé-gebruik (art. 22 1,4 ) Reprografie ter illustratie bij onderwijs voor wetenschappelijk onderzoek (art. 1, 4 bisaw) Reproductie ter illustratie bij onderwijs voor wetenschappelijk onderzoek naar andere dan papieren drager (art. 22 1, 152 Mededeling ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek via gesloten netwerken (art. 22 1,4 quater AW) De privé-kopie (art. 22 1, 5 AW) Parodie (art. 1, 6 AW) 155 Kosteloze uitvoering op een publiek examen (art. 22 1, 7 AW) Reproductie door bibliotheken/musea/archieven (art. 22 1, 8 AW)... 7 Mededeling door bibliotheken/instellingen/musea/archieven (art. 22 1, 9 AW) 163

6 Inhoudsopgave Tijdelijke opnamen door omroeporganisaties (art AW) Reproductie en mededeling voor gehandicapten (art. 22 1, 11 AW) Reproductie en mededeling voor reclamedoeleinden (art. 1, AW) 7 Reproductie van uitzendingen voor ziekenhuizen/gevangenissen/instellingen (art. 1, 13 AW) Openbare uitlening (art. 23 AW) 1 66 Het dwingend karaktervan de uitzonderingen 166 De driestappentoets Test uw kennis en inzicht Hoofdstuk De privé-kopie 1 Algemene situering Vergoedingsrecht in plaats van verbodsrecht Principe: auteursrecht = verbodsrecht Uitzondering: auteursrecht = vergoedingsrecht Huidig stelsel van vergoeding Duaal systeem van inning: heffing op apparaten en dragers Schuldenaars van de vergoeding 1 75 Terugbetaling in bepaalde gevallen Verdeling van de vergoeding De representatieve vennootschap "Auvibel" 30% "Fonds"? Toekomstige regeling Uitbreiding alle categorieën van werken Grondslag van de vergoeding voor privé-kopie computers? Apparaten en dragers 'die kennelijk gebruikt voor het reproduceren gebruik van werken en prestaties Adviescommissie 181 Terugbetalingsmodaliteiten Verdeelsleutel Geen afstand mogelijk van het recht op billijke vergoeding Representatieve beheersvennootschap Illustraties uit de rechtspraak betreffende de privé-kopie Test uw kennis en inzicht Hoofdstuk 13 Reprografie 193 Algemene situering De reprografieregeling voor werken op grafische dragers Grondslagvan de vergoeding Recht op vergoeding Verdeelsleutel Aanpassing art. 61 AW bij van 3 april

7 Handboek Auteursrecht Het KB betreffende de reprografie / grafische dragers 1 95 Definities (art. 1) Forfaitaire vergoeding (art. 27) De proportionele vergoeding (art. 8-20) per beschermd werk (BW) De controle (art. 2122) De verdeling (art ) Mogelijke aanpassingen (art. 25) Studie betreffende de reprografie (art. 26) Adviescommissie (art. 27): raadpleging betrokken milieus De representatieve beheersvennootschap Reprobel 202 Toekomstige regeling 204 Grondslag van de vergoeding 204 Vergoeding op apparaten 'die kennelijk gebruikt worden voor de reproductie op papier of soortgelijke drager' 205 Adviescommissie Herziening tarieven Wettelijke verdeelsleutel Representatieve beheersvennootschap 207 Illustratie uit de rechtspraak 207 Test uw kennis en inzicht 209 Hoofdstuk De digitale onderwijsuitzondering Situering digitale kopie Grondslagvan de vergoeding Schuldenaars van de vergoeding De vergoeding Adviescommissie 212 Tot 2005: geen wettelijke licentie voor de mededeling aan het publiek Nieuwe regeling 27 mei 2005) Test uw kennis en inzicht 214 Hoofdstuk Openbare uitlening Inleiding 215 Naar een leenrecht in Vlaanderen? 216 Het uitleenrecht op Europees niveau: de Het uitleenrecht in de Belgische Auteurswet van juni Het uitleenrecht als verbodsrecht 222 De wettelijke licentie van de "openbare 222 De wettelijke licentie van de openbare uitlening geldt niet voor alle soorten werken Een vergoeding in geval van openbare uitlening 224 De modaliteiten van het recht op vergoeding 224 Een mogelijke vrijstellingsregeling voor sommige categorieën Inwerkingtreding Het KB van 25 april Naar een nieuw KB "openbare uitlening"? 230

8 Inhoudsopgave De wet van 22 mei Inning door Reprobel 231 Klacht van VEWA bij de Europese Commissie 233 Illustraties de rechtspraak 234 Test uw kennis en inzicht 236 Hoofdstuk Satelliet en kabel 237 Inleiding 237 Mededeling aan het publiek per satelliet (art AW) Doorgifte via de kabel (art ) 242 Test uw kennis en inzicht 246 Hoofdstuk Technische voorzieningen en informatie over het beheer van rechten 247 Inleiding 247 Bescherming van technische voorzieningen 248 Doeltreffende technische voorzieningen Omzeilingsverbod 249 Technische voorzieningen en uitzonderingen Pseudo-auteursrecht De vordering betreffende de toepassing van technische voorzieningen 252 Bescherming van informatie betreffende het beheer van rechten betreffende het beheer van rechten Manipulatieverbod Test uw kennis en inzicht 254 Hoofdstuk De naburige rechten 255 Het object van de naburige rechten 255 Het subject van de naburige rechten 257 De uitvoerende kunstenaar De producent van fonogrammen of van de eerste vastleggingen van films De omroeporganisaties 268 Uitzonderingen op de naburige rechten 270 Uitzonderingen op de rechten van uitvoerende kunstenaars, producenten van fonogrammen van eerste vastleggingen van films en van omroeporganisaties (artikel 46 AW) (cfr. supra, hoofdstuk Uitzonderingen op het auteursrecht) 270 Uitzonderingen op de rechten van uitvoerende kunstenaars, producenten van fonogrammen of van eerste vastleggingen van films 272 Illustraties uit de rechtspraak 273 Test uw kennis en inzicht 274 Hoofdstuk Vennootschappen voor het beheer van rechten Algemene situering Rol en belang van beheersvennootschappen 278

9 Handboek Auteursrecht Controle van de beheersvennootschappen 280 Interne controle Controle door commissaris-revisor Controle de Regering Financieringswijze van de controle (art ) Boekhoudkundige verplichtingen en overlegcomité 285 Rechten en plichten van beheersvennootschappen en rechthebbenden Lijst beheersvennootschappen 287 Voorstel van Europese richtlijn 289 Illustraties uit de rechtspraak 290 Test uw kennis en inzicht 291 Hoofdstuk 20 Rechtsbescherming van computerprogramma's en databanken 293 De wet betreffende de rechtsbescherming van computerprogramma's Inleiding 293 Auteursrechtelijke bescherming 293 Vermogensrechten 294 Sui generis- bescherming 294 Illustratie uit de rechtspraak Rechtsbescherming van databanken 297 Inleiding De omzetting van de Europese richtlijn in het Belgische recht Auteursrecht maker van een databank (art De rechten van de producent van de databank: sui generis-bescherming Illustraties uit de rechtspraak Test uw kennis en inzicht 308 Hoofdstuk 21 Rechtsbescherming inzake auteursrecht en naburige rechten 309 Algemeen 309 Strafvordering Het van namaking (art. 80 AW) 311 De bedrieglijke naamtekening (art. 80, tweede lid) 311 specifieke bepalingen (cfr. 313 De burgerlijke vordering Het recht op vergoeding van de schade en andere maatregelen (art. 86bis/ter) De procedure De stakingsvordering (art. 87 AW): zoals in kortgeding De procedure van beslag inzake namaak 317 Test uw kennis en inzicht 320 Hoofdstuk 22 Auteursrecht en internet 321 Digital Rights Management (DRM) De Creative ( 321

10 Inhoudsopgave Copyleft Google Books Verweesde werken Aansprakelijkheid Illustraties uit de rechtspraak Test uw kennis en inzicht 333 Hoofdstuk 23 Het fiscaal statuut van auteursrechten 335 Hoofdstuk 24 Toekomstperspectieven 339 Hoofdstuk 25 Bronnen voor de studie van het auteursrecht 341 Rechtsleer Tijdschriften Enkele nuttige weblocaties 342 Modelcontract voor oorspronkelijk Nederlandstalige algemene uitgaven 347