Inhoud. Recht en Informatica HC4: Waarom bescherming IE? Octrooi: object. Octrooi: verkrijging. Octrooi: omvang

Transcriptie

1 Recht en Informatica HC4: Intellectuele eigendom (1): Octrooi, Auteursrecht Octrooi (patent) Op software? Auteursrecht Algemeen Internet Software Inhoud Henry Prakken 11 mei Waarom bescherming IE? Rechtvaardigheid: men heeft recht op vruchten van eigen creativiteit en inventiviteit Doelmatigheid: stimuleren van creativiteit en inventiviteit is goed voor de maatschappij Octrooi: object Octrooiwet 1995: Vatbaar voor octrooi zijn uitvindingen die nieuw zijn, op uitvinderswerkzaamheid berusten, en toegepast kunnen worden op het gebied van de nijverheid. 3 4 Octrooi: omvang Octrooi beschermt idee, niet slechts vorm Octrooi omvat absoluut recht op: vervaardiging, gebruik en verspreiding toepassing Maar ook verplichting tot openbaarmaking Duur van een octrooi: 20 jaar Nationale en Europese versie 5 Octrooi: verkrijging Verkrijgen van een octrooi Octrooi moet aangevraagd worden Tijdrovende en kostbare aangelegenheid Strenge(?) eisen: Nog geen deel van de stand der techniek; nieuw Uitvindershoogte; niet voor de hand liggen voor gemiddeld bekwaam vakman Verleend octrooi kan door rechter opzij gezet worden 6 1

2 Is software vatbaar voor octrooi? Octrooiwet/Europees Octrooiverdrag: Software niet als zodanig octrooieerbaar (vgl. wiskundige formules). Jurisprudentie: wel als het een technisch effect/karakter heeft Naar een Europese Richtlijn Softwareoctrooien? Voorstel: octrooi op software mogelijk als het een technisch effect heeft 17/02/05 (voorlopig?) gesneuveld in EP Grote bedrijven zijn voor: Stimuleert ontwikkeling kleine bedrijven en open-source gemeenschap zijn tegen: Belemmert innovatie kleine bedrijven Belemmert open-source software 7 8 Auteursrecht: inleiding Absoluut recht op een werk van letterkunde, wetenschap of kunst Exploitatierechten Openbaarmaking Verveelvoudiging Persoonlijkheidsrechten Geen recht op exclusief gebruik Auteursrecht onder druk Het auteursrecht staat onder druk door de snelle ontwikkelingen in ICT Auteurswet stamt oorspronkelijk uit 1912 Gaat uit van koppeling informatie fysieke drager/locatie Houdt geen rekening met nieuwe kopieer- en verspreidingsmogelijkheden 9 10 Auteursrecht: ontstaan en duur Ontstaan van het auteursrecht Automatisch wanneer het werk wordt gemaakt Geen formaliteiten vereist Registratie, betaling, -teken Duur van het auteursrecht Tot 70 jaar na dood maker Auteursrecht: object en omvang Excusief recht van maker van een werk op openbaar maken en verveelvoudigen

3 Auteursrecht: rechthebbende De maker Uitzonderingen: Binnen een dienstverband En bepaald werk of (bij software) tot taak behorend Volgens ontwerp en onder leiding en toezicht van iemand anders Uitzonderingen zijn regelend recht 13 Auteursrecht: werk Artikel 10 van de Auteurswet: Boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften, toneelwerken, muziekwerken, mondelinge voordrachten, computerprogramma s, EU Hof v J : van software valt alleen broncode onder auteursrecht en in het algemeen ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst, op welke wijze of in welke vorm het ook tot uitdrukking zij gebracht. Werk moet waarneembare vorm hebben Werk moet origineel zijn Eigen, oorspronkelijk karakter, en persoonlijk stempel maker Tot was ook niet-origineel geschrift beschermd 14 David Slater s makaken Auteursrecht: rechten 15 Exploitatierechten Openbaar maken Gerichte privecommunicatie (post, ) is geen openbaarmaking Verveelvoudigen Betreft het maken van kopieën èn bewerkingen Inbreuk kan niet per ongeluk Persoonlijkheidsrechten Recht op naamsvermelding, recht op verzet tegen verminking en aantasting van het werk Ook na overdracht auteursrecht! 16 Beperking exploitatierechten (1) Beperking exploitatierechten (2) Openbaarmaken + verveelvoudigen: Openbaarmaken Citaatrecht Alleen bij rechtmatig openbaar gemaakt werk Bronvermelding vereist Citaat moet functioneel zijn Overnemen nieuwsberichten Alleen door media Parodie Onderwijs 17 Uitputtingsregel: Een legaal fysiek exemplaar mag verder verspreid worden. Dwingend recht Gemaakte kopie hoeft niet gewist, behalve bij software EU Hof van Justitie 3 juli 2012 (Oracle - UsedSoft): Ook op gekochte gedownloade software is auteursrecht uitgeput Licenties mogen dit niet uitsluiten Maar verkoper moet zijn kopieën wissen Gaat dit nu ook gelden voor andere e-content? 18 3

4 Beperking exploitatierechten (3) Verveelvoudigen Voor eigen gebruik (maar niet bij software!) Art 16b Aw: traditionele verveelvoudigingen van enkele exemplaren voor eigen studie, oefening of gebruik zijn toegestaan Bij langere geschriften (bijv. boeken) slechts voor een deel Ook ander mag jouw kopie maken Art 16c: reproduceren op een voorwerp bestemd om een werk ten gehore te brengen, vertonen of weer te geven is toegestaan Sinds alleen toegestaan als uit legale bron! Billijke vergoeding is vereist, via heffing (sinds ) op alle blanco beeld- of geluidsdragers, telefoons, hardware of consumentenelektronica, waarop of waarmee gekopieerd kan worden (zie Stichting de Thuiskopie). Ander mag jouw kopie niet maken. 19 Beperking exploitatierechten (4) Hof over Scientology Church vs. Karin Spaink/XS4ALL: (Spaink citeerde op homepage uit documenten van kerk) Citaatrecht niet van toepassing (want kerk had documenten niet zelf gepubliceerd). Maar in dit geval gaat vrijheid van meningsuiting boven auteursrecht 20 Portrechtrecht Art. 21 Aw: openbaarmaking van een portret mag niet als een redelijk belang van de geportretteerde zich er tegen verzet. Maar belangenafweging Hyperlinks en auteursrecht Aanklikbare hyperlink is geen openbaarmaking EU Hof van J. feb 2014 (Svensson): zelfs niet als de indruk wordt gewekt dat het werk op de website staat waar de link zich bevindt Dus embedded links mogen ook. Uit H.J.A. Hofland & Roel Visser: Platter en Dikker. Uitg. Bas Lubberhuizen, Uitwisselen bestanden op Internet Auteursrecht: overdracht Uploaden: openbaarmaken Downloaden: verveelvoudigen (maar uitzondering als kopie voor eigen gebruik uit legale bron) Tot ook als uit illegale bron Bij elkaar brengen up- en downloader (zoekmachines, aanbieders P2P software, bittorrentsites,...): Geen auteursrechtinbreuk Soms maatschappelijk onzorgvuldig: zie HC3 23 Auteursrechten kunnen geheel of gedeeltelijk overgedragen worden Schriftelijke akte noodzakelijk Betreft alleen exploitatierechten De rechthebbende kan gebruiksrechten verlenen (licensies) Rechthebbende behoudt het auteursrecht 24 4

5 Auteursrecht: handhaving Schadevergoeding en/of verbod o.g.v. onrechtmatige daad Speciale bepalingen auteurswet, bijv: Opeisen eigendom Vernietiging Afdracht winst Beslaglegging Opsporing en vervolging van strafbare inbreuken (bijv. softwarepiraterij) Opzettelijke inbreuk op auteursrecht is misdrijf! Auteursrecht op software (1) Expliciet verleend door wet Uitputtingsregel geldt Regel kopiëren voor eigen gebruik geldt niet Wel beperktere rechten Maar alleen voor rechtmatige verkrijgers Auteursrecht en gebruik van software Open source software Laden, in beeld brengen, uitvoeren, transmissie en opslag is ook verveelvoudiging Maar verveelvoudiging mag mits: Gedaan door rechtmatige verkrijger en: Noodzakelijk voor beoogd gebruik (incl. backup en verbeteren van fouten); of Reverse engineering; of Decompilatie voor compatibiliteit In principe dwingend recht 27 Via licenties vrijheid afdwingen van gebruik, bewerking en verspreiding van software Licentiegever behoudt auteursrecht Voorbeeld: GPL-licentie Bewerkingen en verspreiden toegestaan, maar (Aanbod tot) bijlevering broncode verplicht Bijlevering GPL-licentie verplicht Wat als de keten breekt? Bij overtreding voorwaarden vervalt licentie Maker heeft nog steeds auteursrecht (= copyleft ) 28 Volgende week Auteursrecht: DRM en Kopieerbeveiligingen Heffingen Creative commons Databankenrecht Bescherming domeinnamen Merkenrecht, handelsnaamrecht, onrechtmatige daad 29 5