Voedsel en voeding: impact op ons (voort)bestaan Stefaan De Henauw
Overzicht You are what you eat: enkele basisinzichten Voeding en beschavingsziekten Voeding en gezondheid : what is the evidence? Enkele knelpunten
Luik I You are what you eat Enkele basisinzichten
Statement : You are what you eat De mens als biotransformatie van voedsel Gemiddeld 70 TON VOEDSEL tijdens een mensenleven!!!
Voedsel Voeding Voedingstoestand Gezondheid
Schematic Time Course of Human atherogenesis Ischemic Heart Disease Cerebrovascular Disease Lesion initiation No symptoms + Symptoms Peripheral Vascular Disease Symptoms Time (y)
Photo courtesy of National Cancer Institute Eat more nutrientdense foods 15 15
Photo courtesy of National Cancer Institute Limit foods high in sodium, added sugars, and refined grains 16
Ons lichaam is een robuust biologisch systeem ten aanzien van voedsel
Ons lichaam is een robuust biologisch systeem t.a.v. voedsel Maar het kan fout lopen.
Restgroep
Our diet Energy dense nutrient poor Too high in animal derived food (protein) SFA - trans fatty acids sodium etc. Too low in plant based food fruit and vegetables nuts and seeds / herbs wholegrain products 22
Statement De voeding en de voedingstoestand in België / Vlaanderen vormt geen goede basis voor de volksgezondheid
Luik II Voeding en beschaving / beschavingsziekten
Figure 4. Female Life Expectancy in Developed Countries: 1840-2009
Prof. Geoffrey Rose (UK) (1926-1993) The strategy of preventive medicine The primary determinants of diseases are mainly economic and social and therefore its remedies must also be economic and social
Percent Percent 20 Trends in U.S. Child and Adolescent Overweight 20 15 6-11 years old 15 10 10 5 12-19 years old 5 0 0
Worldwide prevalence of overweight and obesity in children and adolescents Moreno, Pigeot, Ahrens (eds.): Epidemiology of overweight and obesity in children and adolescents. Springer, New York 2010
In a press release for the book, Burlingame said that 925 million people suffer from hunger, while 1.5 billion people are considered overweight or obese. However, in both of these groups people suffer from micronutrient malnutrition including vitamin A, iron, or iodine deficiency DOUBLE BURDEN OF MALNUTRITION
Statement Aan het begin van de 21 ste eeuw is de voedingstoestand en de effecten ervan op de gezondheid op wereldschaal te beschouwen als ZEER PROBLEMATISCH
"These products are not designed to meet people's nutritional needs. They are engineered to have long shelf lives and to create cravings that can completely overpower people's innate appetite-control mechanisms and their rational desire to stop eating. So they are doubly harmful: they are quasi-addictive and thus increase overweight and obesity, while replacing whole fresh foods that are the foundation of a natural, nutrient-rich human diet."
Naïeve vraagstelling Gezondheidspromotie en ziektepreventie wordt in hoofdzaak georganiseerd door de publieke overheid met publieke middelen. Is het logisch dat de belangrijkste determinant van volksgezondheid (onze voeding) gestuurd wordt door maximization of profit en niet door maximization of health/well being?
Luik III Voeding en gezondheid What is the evidence?
Statement De relatie tussen voeding en gezondheid is zeer complex
De klassieke essentiële nutriënten
Honderden stoffen in onze voeding met uiteenlopende effecten op tientallen fysiologische processen die in ons lichaam actief zijn en onze gezondheid in stand houden die betrokken zijn bij complexe mechanismen die kunnen leiden tot ziekte («pathways of disease») die zich vaak voltrekken over een periode van enkele decennia
Statements De relatie tussen voeding en gezondheid is zeer complex Onze kennis over de relatie tussen voeding en gezondheid staat eigenlijk nog in haar kinderschoenen voor wat betreft de onderliggende mechanismen
www.hongerwinter.nl
http://www.hongerwinter.nl "Je zou dus kunnen zeggen dat je niet alleen bent wàt je eet, maar vooral ook wat je moeder at", besluiten de onderzoekers.
Statements De relatie tussen voeding en gezondheid is zeer complex Onze kennis over de relatie tussen voeding en gezondheid staat eigenlijk nog in haar kinderschoenen voor wat betreft de onderliggende mechanismen Toch wordt er in de praktijk heel vaak gehandeld alsof die kennis er wel zou zijn en/of wordt kennis zeer geïsoleerd benaderd en gebruikt (= reductionistische visie) (Michael Pollan nutritionism )
Probioticum (product met levende microorganismen): gunstig effect op darmflora Plantsterolen: daling van de cholesterol in het bloed
Luik IV Voeding en gezondheid Enkele zeer belangrijke knelpunten
De Myanmarezen kunnen binnenkort weer genieten van een glaasje Coca-Cola. Na meer dan zestig jaar afwezigheid wil de frisdrankengigant terugkeren naar het Zuidoost- Aziatische land. Wereldwijd moeten dan alleen Cuba en Noord-Korea het nog stellen zonder 's werelds meer populaire frisdrank. 63
AND sustainable
FRDO federale raad voor duurzame ontwikkeling Een duurzaam voedingssysteem garandeert het recht op voedsel, respecteert het principe van voedselsoevereiniteit, zorgt voor voldoende en gezond voedsel voor iedereen wereldwijd tegen een aanvaardbare prijs ( ) Dit systeem gebruikt grondstoffen en hulpbronnen (met inbegrip van arbeid en natuurlijke hulpbronnen zoals bodem, water en biodiversiteit) at their rate of recovery en respecteert de culturele eigenheid van voeding. Alle actoren uit de keten en de overheid moeten een bijdrage leveren om dit duurzaam voedingssysteem mogelijk te maken. 65
Energy from animal sources versus GDP Based on FAO sheets from 57 countries in 2001 67
Global Meat Consumption, 2008
Food marketing to children For example, the Federal Trade Commission (FTC) reported that in 2009, food and beverage companies spent $1.79 billion to market their products to kids. Seventy-two percent of this total was spent to market just three types of products breakfast cereals, fast foods, and carbonated drinks.
Naïeve vraagstelling Weten ouders dan niet wat ze aan hun kinderen te eten moeten geven om ze gezond te laten groeien? En als dat zo is, hoe komt dat dan? En als dat zo is, worden ouders dan in hun taak geholpen door de marketing van de voedingsbedrijven? Wat is de verhouding tussen de bedragen die worden besteed aan marketing voor kinderen en de bedragen die worden besteed aan het promoten van gezonde voeding / leefstijl? Of aan het creëren van een gezonde leefomgeving voor kinderen?
Statement Aan het begin van de 21 ste eeuw is de voedingstoestand en de effecten ervan op de gezondheid op wereldschaal te beschouwen als zeer problematisch Het voedselsysteem dat aan de basis ligt van deze problematische voedingstoestand is op zichzelf ook houdt honger in de wereld ZEER PROBLEMATISCH is verantwoordelijk voor onevenwicht in de voeding heeft bovendien een zeer nefaste impact op de gezondheid van onze planeet.
Thank you for your attention! Stefaan.dehenauw@ugent.be 82