Utrecht University Hondenpoep: meer dan overlast alleen Agenda 1. Definitie van het probleem 2. (Volks)gezondheidsaspecten 3. Onderzoek beleid enkele gemeenten Symposium Hondenbeleid, 19 januari 2011 Dr. Paul A.M Overgaauw Dipl. ACVM dierenarts-microbioloog, parasitoloog lector diergezondheid 1. Problemen hondenpoep 2. Risico s (volks)gezondheid Ergernis bevolking - 1/3 ervaart overlast - top 5 irritaties - vervuiling van de woonomgeving - er in trappen.. Risico (volks)gezondheid a. honden (parvovirus, hondenziekte) b. runderen platteland (Neospora abortus) c. mens (spoelworminfecties, STEC?) 2.a. canine parvovirus Parvo Meest voorkomende virusziekte van de hond (pups) Verspreiding in zeer grote hoeveelheden Zeer resistent in de omgeving Aandoening darm en plotselinge hartdood 1
2.b Neospora caninum Neospora Hond (pups): eindgastheer (zenuwstelsel/spieren/hart) Rund: tussengastheer; belangrijkste oorzaak van abortus op bedrijf - geen contact rund met hondenfeces (hond uit weiland en voergang) - geen contact hond met geaborteerd materiaal/placenta, rauw vlees of ongedierte 2.c. Spoelwormen Toxocara canis Levenscyclus en Levenscyclus Spoelwormen hond * Nagenoeg alle pups zijn bij de geboorte besmet * Eieren zijn minimaal enkele weken besmettelijk * Eieren ook besmettelijk voor de mens * Besmetting van de mens via grondcontact (en vleesconsumptie) * Larven groeien bij de mens niet uit tot volwassen wormen en 2
Spoelworminfectie hond NL (%) Parasiet huishonden kennels asielen volw. pups Toxocara canis 3,6 8 15" 8,5 Spoelworminfectie hond BE (%) Parasiet huishonden kennels diarree Toxocara canis 4,4 26,3 7,4 Spoelworm pups Symptomen - zeldzaam - longontsteking pups eerste levensweken - epileptische aanvallen - vermageren, diarree, braken, dorre vacht, gezwollen buik, - sterfte Spoelworm volwassen hond Besmetting omgeving (Utrecht) - volwassen wormen in dunne darm - lichte groeivertraging - (wisselende) diarree - gezwollen buik Parken: 10-30% (vnl. hond) Jansen en Van Knapen, 1993" Besmetting omgeving Parken: 10-30% (vnl. hond) Zandbakken: 30-70% (vnl. kat) Besmetting mens Opname Toxocara eitjes uit omgeving (pica)" Pica pica 3
Besmetting mens Opname Toxocara eitjes uit omgeving" Besmetting mens Minder hygiëne: opname eitjes vanaf handen" Besmetting mens Rondtrekkende larven Opname van infectieuze eitjes Lage dosis Rondtrekkende larven Hoge dosis (herhaald) Geen symptomen" Vage griepachtige klachten Larve in oog (zeldzaam) Herstel" Viscerale Larva Migrans (VLM)" Oculaire Larva Migrans (OLM)" Seroprevalentie gezonde bloeddonoren NL Percentage sero-positief 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 N = 793 Leeftijd Toxocarose kinderen I Bij ieder kind met onbegrepen " buikpijn en/of een blijvende" en onverklaarbare eosinofilie, moet" bij de differentiële diagnose een " Toxocara-infectie worden overwogen" " gem. seropositief < 30 jaar oud > 45 jaar oud : 19% : 4% - 15% : 30% Rapport RIVM Bilthoven" 4
Toxocarose kinderen II Allergische verschijnselen bij kinderen" die aanleg hebben voor astma, " treden vaker op na een Toxocara-infectie Preventie 1. Voorkom besmetting omgeving - ontworming" - opruimen ontlasting" - zandbakken afdekken" " 2. Hygiëne " "- handen wassen na buiten spelen kinderen" - nagels kort houden" - handschoenen bij tuinieren, planten verpotten" " 3. Publieksvoorlichting en educatie - dierenarts, dierenwinkel, asiel, fokker, pension" " - huisarts, schoolarts, consultatiebureau, gemeente?" " ESCCAP ESCCAP European Scientific Counsel Companion Animal Parasites opgericht in 2005; non-profit organisatie vet. parasitologen doel: om in Europa tot een eensgezinde manier van diagnostiek, behandeling en preventie te komen voor parasieten bij gezelschapsdieren ter preventie van infectie mens (zoönosen). in overeenstemming met de Amerikaanse CAPC richtlijnen. ESCCAP doelstellingen ü het uitgeven van richtlijnen voor de diagnose, controle en behandeling van de belangrijkste parasitaire infecties bij gezelschapsdieren ten behoeve van diergezondheid en de bescherming van het publiek. ü informatievoorziening over parasieten bij gezelschapsdieren (bv. verspreiding in Europa) WWW.CAPCVET.ORG www.esccap.eu ESCCAP-Benelux: - Nederlands- en Franstalige website - Richtlijnen - Brochures voor eigenaren - Workshops, voorlichting, congressen, artikelen, folders, etc. 5
2.c. STEC? Hamburgerziekte Shiga toxine-producerende E. coli (STEC) en HUS - De ziekteverwekker is waarschijnlijk in de speeltuin gekomen via een besmet persoon of een niet-herkauwend dier (vleeseter à hond of kat) - Spelen in een zandbak is een belangrijke risicofactor voor sporadische STEC-infectie bij Duitse kinderen darminfectie E. coli (diarree, braken, koorts) hemolytisch uremisch syndroom (nierfalen; 2-4/100.000 mensen) besmetting via voedsel, water, contact feces herkauwers 3. Gemeentelijk beleid hondenontlas3ng Gemeente Veldonderzoek gemeenten en inwoners Loca*e van de afname van enquêtes Aantal enquêtes afgenomen Omvang gemeente Beleid Den Haag Schilderswijk, Den Haag 39 489.000 Wel Centrum, Den Haag Eindhoven Centrum, Eindhoven 50 214.000 Wel Breda Centrum, Breda 42 173.000 Wel s- Hertogenbosch Hintham, HelLheuvelpassage 53 140.000 Wel Tiel Door de gehele gemeente 25 41.000 Wel Sint- Michielsgestel Mercuriusplein, Berlicum 50 28.000 Wel Maasdriel Hoogvliet, Ammerzoden 33 24.000 Wel Centrum, Kerkdriel Oldebroek Telefonisch 30 23.000 Wel Sint- Anthonis Telefonisch 30 12.000 Niet Nicole Schuurmans, Esther Steenbergh 6
In bezit van een hond Bekendheid van het hondenbeleid Op de hoogte van het hondenbeleid Ja Nee Totaal Ja 79% 21% 100% Nee 57% 43% 100% Totaal 62% 38% 100% Effectiviteit van het beleid " Van de mensen die op de hoogte zijn van het beleid, vindt slechts 34% het effectief " Alle ondervraagde gemeenten hebben aangegeven het beleid deels of volledig effectief te vinden Hondenbezitters zijn beter op de hoogte van het beleid dan niet-hondenbezitters Gemeenten en inwoners zijn het oneens over het succes van het beleid Voorzieningen en handhaving Gemeente Voorzieningen/ Den Breda Eindhoven Tiel Sint- Maasdriel Den Oldebroek handhaving Bosch Michielsgestel Haag Gra3s zakjes X X X X X Poepbakken X X X X X X X Uitlaatstroken X X X Uitlaatvelden X X X X X Losloopgebieden X X X X HondentoileZen Borden X X X X X Hondenpoep- X X zuiger Handhaving BOA X X X X X X X Opruimen van de hondenontlasting " 55% ruimt de ontlasting wel op (86% met een zakje) " 45% ruimt de ontlasting niet op (23% geeft aan dat het niet verplicht is) Bijna de helft van de ontlasting blijft achter in milieu Handhaving hondenwachters X Handhaving hondenbeleid ontoereikend Ontwormen van de hond " 10% ontwormt de hond niet " 30% hiervan slechts 1x per jaar " Slechts 14% ontwormt voldoende Grootste deel honden wordt ontwormd, maar niet frequent genoeg Gemeente Sint-Anthonis " Enige gemeente in het onderzoek zonder hondenbeleid " 33% heeft een hond, daarvan ruimt 70% de ontlasting op " 70% van de ondervraagden vindt dat er veel hondenpoep ligt, dit zijn voornamelijk niet-hondenbezitters " Verantwoordelijkheid: Aantal Percentage Eigenaren 11 37% Gemeente 18 60% Beide 1 3% Totaal 30 100% 60% meent dat gemeente een hondenpoepbeleid moet opstellen 7
Belasting vs succes Eindconclusie Relatie tussen hondenbelasting en succes beleid " Hondenbeleid is onduidelijk Tarief hondenbelasting Den Haag ( 111,96) Breda ( 93,36) s-hertogenbosch ( 76,44) Tiel ( 69,19) Oldebroek ( 68,04) Eindhoven ( 65,00) Maasdriel ( 61,20) Sint-Michielsgestel ( 43,68) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% en heeft onvoldoende succes " Handhaving ontoereikend " In huidige beleid geen aandacht voor volksgezondheid Landelijke regels gewenst Samenwerking en voorlich*ng Percentage succesvol Adviezen Landelijk coördinatiepunt Hartelijk dank voor uw aandacht " Landelijke regels " Opruimplicht " Handhaving " Samenwerking " Gezondheidsinstanties " Dierenartsen " Vereniging van Nederlandse Gemeenten " Voorlichting " Hygiëne in omgang met dieren " Hygiëne bij tuinieren en spelen parken en zandbakken 8