DE BLENHEIM IN HET MUNSTERBOS
|
|
- Dennis Brouwer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE BLENHEIM IN HET MUNSTERBOS Een noodlottige vlucht We schrijven Pinksterzondag 12 mei 1940 aan boord van een Britse Bristol Blenheim tweemotorige bommenwerper, tijdens een missie met als doel het vernielen van de bruggen over het Albertkanaal, in Veldwezelt en Vroenhoven. Deze werden tijdens de Duitse inval op 10 mei (operatie Fall Gelb) door vijandelijke luchtlandingstroepen ingenomen. Door deze bruggen te bombarderen trachtten de geallieerden de Duitse opmars te stuiten. De Belgische, Franse en Engelse luchtmacht slaagden hier echter niet in. Voor vele dappere bemanningen betekende dit een gewisse dood. Zo verloor het Britse 15 de Squadron die 12de mei, 6 van de 12 ingezette Blenheims. Allen waren om uur opgestegen van de RAF basis Alconbury. Het aanvalsplan bestond erin de doelen te naderen vanuit het zuiden in 4 groepen van telkens 3 vliegtuigen. Ze bereikten de objectieven om uur onder bescherming van een smaldeel Hawker Hurricane jagers. Korter bij de bruggen gekomen zou elk individueel toestel een lage duikvlucht inzetten langsheen het kanaal om de bommen af te werpen op de laagst mogelijke hoogte en vervolgens naar het westen weg te draaien richting Gellik. Zes toestellen keerden niet terug, De zes overlevende en soms zwaar beschadigde Blenheims landden om uur op hun thuisbasis. Aan boord van het toestel met serienr. P6911 leidde piloot A.E. Oakley één van de vier aanvalsgroepen. Zijn Blenheim stortte neer op de Hoef in het Munsterbos (zie foto s). Daarbij kwamen de drie bemanningsleden om: - Flying Officer (Pilot) Albert Edward Oakley, 25 jaar (links) - Sergeant (Observer) Douglas John Avent, 22 jaar (midden) - Leading Aircraftman (Observer) Denis Victor Woods, 19 jaar (rechts) Ze vonden hun laatste rustplaats op het kerkhof van Munsterbilzen: Bristol Blenheim Even een woordje uitleg over het toestel zelf. Het betrof een Bristol Blenheim Mark IV. In 1935 maakte het toestel zijn eerste vlucht in de burgerluchtvaart om twee jaar later als
2 bommenwerper in dienst te treden bij de R.A.F. Het vliegtuig zorgde voor een aantal primeurs. Het was het eerste toestel: - volledig uit metaal vervaardigd - met intrekbaar landingsgestel - met variabele stuwkracht voor de propellers - met hydraulische geschutstoren en -kleppen - dat met luchtradar werd uitgerust en er een overwinning mee boekte - dat een onderzeeër tot zinken bracht Specificaties: Algemene kenmerken Bemanning: 3 Lengte: 13 m Spanwijdte: 17,17 m Hoogte: 3,91 m Vleugeloppervlak: 43,6 m² Gewicht onbeladen: 4440 kg Gewicht beladen: 6530 kg Aandrijving: 2 Bristol Mercury XV 9-cylinder radiaal motoren van elk 920 pk Prestatie Max. snelheid: 428 km/h Bereik: 3140 km Plafond: 9600 m Klimsnelheid: 7,6 m/sec Bewapening Machinegeweren: -1x 7.7mm Browning in linkervleugel -2x 7.7mm Vickers of Browning in geschutstoren op de rug Bomlading: +/- 450 kg: -ofwel 4x 110 kg -ofwel 2x 230 kg -ofwel combinaties met brandbommen en bommen van 18 en 9 kilo Momenteel is er geen enkel luchtwaardig Blenheim toestel meer. In 1987 crashte het enige toestel (zie afbeelding hierboven), nauwelijks een maand na de restauratie die 12 jaar in beslag nam. Een tweede toestel raakte na 5 jaar luchtwaardig, maar ook dit stortte neer tijdens een landing op 18 aug De schade was groot maar herstelbaar. Momenteel wordt het toestel dan ook gerestaureerd door de Aircraft Restauration Company in Duxford, U.K. Ditmaal koos men voor het type I in plaats van het type IV uit het verleden, wat vooral te zien is aan de stompere neus. Deze laatste heeft trouwens een verrassende herkomst. Een vindingrijk iemand had er niet beter op gevonden dan een Mark I cockpit frame te gebruiken als koetswerk voor een kleine wagen (zie afbeelding). Zo heeft men alles terug kunnen recupereren inclusief de uitsnijdingen voor de wielen en alle niet gebruikte toebehoren die door deze autofanaat zorgvuldig bewaard werden.
3 mate. De vele taaie haarworteltjes zijn moeilijk te verwijderen en de kleine bosmieren krijg je er gratis bij. In de loop der jaren heeft er zelfs een boomwortel zijn weg gezocht door zich te verbinden aan een der connectoren van mogelijks het zendergedeelte (zie afbeelding). De berging Op aangeven van een bevriend prospector hebben we de crashsite kunnen localiseren. Maar dit ging niet zonder moeite, de eerste dag op 27 januari vonden we enkel een centje en een lege kogelhuls. Tegen de avond zijn we nog bijna verdwaald door een verkeerde route te nemen. Op de koop toe begon het flink te regenen en als je dan een glad houten wandelpad dient te volgen in het duister heb je het helemaal gehad. De volgende dag was meer succesvol en na enig zoekwerk ontdekten we vrij snel de exacte plaats. Dan begint echter het echte werk, want na enkele stormachtige dagen lagen er vele afgewaaide takken in het bos en dat bemoeilijkt de toegankelijkheid in hoge mate. Na enig graafwerk wisten we toch enkele zeer interessante stukken boven te halen. Nadien zijn we nog enkele malen ter plekke geweest maar lang niet alles is geborgen. De identificatie van de vondsten is de volgende stap. Vele brokstukken zijn aangetast door een soort aluminiumcorrosie ten gevolge van de zure bosgrond. In gewone akkers heb je dit ook wel maar in mindere Het voordeel van een bos als crashsite is wel dat de beschadiging van de stukken enkel afkomstig is van de crash zelf en niet van de grondbewerking door de boeren in de jaren nadien. Landbouwmachines vervormen en verhakkelen immers heel wat overblijfselen waardoor de grootste stukken in een akker niet meer dan +/- 20 cm meten. Twee fragmentjes van het Wimperis-bommenvizier werden wel geïdentificeerd alsook enkele stukken buizenframe van de cockpit en een bevestigingsonderdeel voor een rechthoekig cockpitinstrument. Een knop van een zenderontvanger met de vermelding A M Air Ministry met een kroontje ertussen wijst er nog maar eens op dat het om een Brits toestel gaat. Een aantal onderdeelnummers is nog leesbaar (sommige zelfs nog in potlood onder de verflaag!) maar moeilijk thuis te brengen. Het serienummer P6911 werd ook nog niet aangetroffen. Enkele patronen van de mitrailleurs zijn wel bovengehaald. Het gaat wel degelijk om de Blenheim P6911 en dat werd ons bevestigd door de heer Maximiliaan Vansichen, leden van de heemkring Landrada alsook door leden van het 15 de Squadron en van de Blenheim Society op hun jaarlijkse Remembrance Day in Gellik. Op 12 mei 1940 stortte hier de Blenheim P6914 (eveneens van het 15de sqd) neer in de berm van het Albertkanaal, niet ver van de oude spoorwegbrug. Ook deze bemanning kwam hierbij om het leven. De oorzaak van de crash in het Munsterbos is ons nog onbekend, hoogstwaarschijnlijk werd het toestel door Duitse Flak neergehaald. Maar dat hebben we tot heden niet kunnen achterhalen. Met wat geluk komt er misschien een stuk boven waarin flakgaten te vinden zijn, wie weet? In ieder geval zetten we het puzzelwerk verder. Alois en David Stulens
4 DE BLENHEIM IN HET MUNSTERBOS (deel II) Na een korte periode van inactiviteit omwille van het broedseizoen der vogels hebben we onze opgravingswerken hervat. Veel vogels of nesten zijn we echter niet tegengekomen. Wel erg kleine kikkers en enkele nieuwsgierige reekalfjes het gebeuren vanop een veilige afstand observeerden. Tot zover de fauna en flora. Wat stond er verder nog te gebeuren? Allereerst namen we contact op met ZOLAD* archeoloog Tim Vanderbeken met wie wij sinds enige jaren een goede samenwerking hebben in verband met vondstmelding, exposities en dergelijke. Tim had ons tevens voorgesteld om op een van onze opgravingen aanwezig te zijn. Dit vonden we een goed idee, zo konden we tevens wat nuttige informatie verkrijgen betreffende plaatsbepaling met GPS-apparatuur*. Je houdt het namelijk niet voor mogelijk welk traject je op 2 uurtjes aflegt in een bos. Een GPS is ook handig om de volledige crashsite in kaart te brengen, want het wrak moet gemeld worden aan het VIOE*, weliswaar eenmalig maar toch moeten de coördinaten exact zijn. Reeds na enkele ogenblikken ter plaatse haalden we in aanwezigheid van Tim een groot luik met scharnier boven dat duidelijk vol Flakgaten* zat (zie afbeelding). luik met Flakgaten Het kaliber is echter moeilijk te bepalen, want een Flakpatroon is voorzien van een soort granaat die in de lucht explodeert en alzo het doelwit treft met scrapnel van allerhande dikte en vorm (zie afbeelding). huls 20mm Flak 38, gevonden in de buurt van onze woning Meerdere dagen met tussenpozen zijn we nog uren zoet geweest met kleine en soms grotere stukken te bergen waarvan er verscheidene het Air Ministrylabel droegen. De witte vlekken en gaten die we aantroffen op zeer vele fragmenten zijn het gevolg van de aluminiumcorrosie. Sommige vallen in poedervorm uit elkaar zodra je ze bovenhaalt. Dit getuigt nogmaals van uiterste hoogdringendheid! Men moet bij het schoonmaken ook zeer behoedzaam te werk gaan zodat er niets verloren gaat. Dit gebeurt met een zachte tandenborstel in een bakje lauw water met daarin een plastic zeef om kleine stukjes achteraf niet uit de modder te moeten peuteren. Na 2 dagen goed drogen gaan alle overgebleven oneigen deeltjes zoals bosgrondresten, taaie haarworteltjes enz, er gemakkelijker af. Bij grotere vliegtuigwrakken gebeurt het kuisen soms door middel van hogedrukreinigers maar zo kan men, mijns inziens, veel beschadigen en dat lijkt me hier niet aangewezen. Stukken die dieper zitten, onder de vruchtbare en vlugger verterende ploeglaag, en vrij van lucht, zon en vorst, zijn minder gecorrodeerd en kunnen een
5 hogedrukreiniger beter verdragen. Wat we nu hebben bovengehaald is misschien maar 1/100 e van het geheel. De rest werd indertijd verzameld en weggebracht om bijvoorbeeld te worden herbruikt. Het mag ook een mirakel genoemd worden dat we de rest van het backsightonderdeel van het bommenvizier en de beide landingslichten waarvan er telkens maar 2 zijn, konden bovenhalen. Nog meer mitrailleurkogels, sommige zelfs nog aan elkaar vast, kwamen boven. Ook een verwrongen Chart-table-plotter type MK 1A hebben we kunnen lokaliseren, een navigatietoestel met de kompasroos en fragmenten van een schaallat die men door middel van de beweegbare arm over een landkaart kon bewegen om alzo de positie in het luchtruim te bepalen. Een onderdeel van een spoel van een fotocamera kan aangeven dat men misschien moest trachten luchtfoto s te maken van de vernielde bruggen. Een uiterst belangrijke vondst is een onderdeel met het serienummer P6911 er nog op geverfd en waarvan sprake in het eerste verhaal (zie Tesi nr.21). Indertijd was het gebruikelijk dat men op meerdere onderdelen het serienummer aanbracht, geverfd of geslagen in metaal. Deze vondst is de ultieme bevestiging van de identiteit van het toestel, waarmee tegelijk alle twijfels wegvallen (zie afbeelding). Tot zover in korte bewoordingen het verhaal rond de berging van de Bristol Blenheim. Verder wensen we nog onze dank te betuigen aan al de leden van Landrada, voor hun medewerking en in het bijzonder aan Max Vansichen voor de uitgebreide documentatiemap die we in bruikleen mochten hebben. Max introduceerde ons op de 11- november-herdenkingsplechtigheid ook bij RAF Wing Commander Hopkin NPC* te Glons, die zijn bereidwillige medewerking wil verlenen aan ons Blenheimproject. Een laatste gedachte gaat naar de drie dappere bemanningsleden van de Blenheim P6911: At the going down of the sun and in the morning, we will remember them. ( Bij het ondergaan van de zon en in het ochtendgloren, zullen we hen gedenken ) gedenkplaat nabij Edelhof Aloys en David Stulens onderdeel met serienr: P 6911 Het Munsterbos heeft nog niet alle geheimen van de crashsite prijsgegeven. De belangrijkste restanten zullen te bezichtigen zijn in De Landschapsruiter, het cultuurtoeristisch erfgoedproject ter revalorisatie van het kasteeldomein Edelhof te Munsterbilzen, meer bepaald in het voormalige Remisegebouw. *ZOLAD: Zuid-Oost Limburgse Archeologische Dienst *GPS: Global Positioning System *VIOE: Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed *Flak: Flugabwehrkanone *NPC: Nato Programming Centre
WERKBOEK. Lest we Forget
1 WERKBOEK Lest we Forget 2 Lest we Forget Dit is een uitgave van de stichting Aircraft Recovery Groep 1940-1945 Contact: Secretaris Stichting A.R.G. 1940-1945, Dorpsstraat 204H, 1566 AT Assendelft. Website:
Nadere informatieVOORONDERZOEK VLIEGTUIGCRASH WO 2
VOORONDERZOEK VLIEGTUIGCRASH WO 2 MOL-POSTEL 2 OKTOBER 2011 VZW BAHAAT Vooronderzoek Vliegtuigcrash WO2 Pagina 1 PLANEHUNTERS Vooronderzoek Vliegtuigcrash WO2 Pagina 2 VOORAF In de nacht van 21/22 juni
Nadere informatieBoeing B24H Liberator
De B24 Liberator Naam: No Feathered Injun (later onofficieel: Feathered Injun) Soort toestel: Boeing B24H Liberator Leger: USAAF (United States of America Air Force) Luchtmacht: 8 th AF (Air Force) Bombgroup:
Nadere informatieMustang Mysterie. Crashonderzoeksverslag nr. 29. P-51 Gierle. Ing. T.A.W. Hellings Planehunters Recoveryteam 20-01-2014
1945 Mustang Mysterie Crashonderzoeksverslag nr. 29 P-51 Gierle Ing. T.A.W. Hellings Planehunters Recoveryteam 20-01-2014 CRASHONDERZOEKSVERSLAG Nr 29 : Mustang Gierle 1. Voorwoord Na vele jaren van onderzoek
Nadere informatieVliegtuig in de kijker. 'Fairey Battle MK I' Voorgeschiedenis. Specificaties
Vliegtuig in de kijker 'Fairey Battle MK I' Voorgeschiedenis In de 2 de helft van de jaren dertig van de vorige eeuw was de Belgische luchtmacht op zoek naar een multirole vliegtuig. De bedoeling hiervan
Nadere informatieMijn mond zat vol aarde
Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,
Nadere informatieDORST IN DE OORLOGSJAREN.
DORST IN DE OORLOGSJAREN. De aanwezigheid van vliegveld Gilze-Rijen heeft voor de bewoners van Dorst de hele oorlog door steeds grote ongemakken en vele gevaren opgeleverd. Praktisch de hele oorlog waren
Nadere informatieLancaster ED470. Wie, wat, waar en hoe?
Lancaster ED470 Wie, wat, waar en hoe? Hier is het toestel neer gekomen en ontploft. Een groot gat kwam in de grond. Wat gaan we doen? Het verhaal Vliegtuigcrash. 23 september 1944 De vliegbasis Skellingthorpe
Nadere informatie15966_Oorlog in foto's III - D-Day BW.indd 53 16-09-14 10:17
Een foto van een van de twee drijvende wegen in de kunstmatige haven bij Arromanches. De kunstmatige havens waren eigenlijk een enorme legpuzzel die in het geheim was ontworpen en daarna verspreid over
Nadere informatieNr. 5. Het Carabinierke. Bogaert Marnik Enkel voor de oudgedienden van lichting 1974 3de Cie en naar ander overgeplaatste Companies Nr.
Nr. 5 Het Carabinierke Bogaert Marnik Enkel voor de oudgedienden van lichting 1974 3de Cie en naar ander overgeplaatste Companies Nr. 5 beste vrienden carpatjes na wat opzoekings werk! zal ik met deze
Nadere informatieCultuurHistorisch apeldoorn
CultuurHistorisch apeldoorn Het landingsgestel van de Messerschmitt Uit de lucht, in de bodem Archeologisch onderzoek naar vliegtuigwrakken uit de Tweede Wereldoorlog De Tweede Wereldoorlog werd niet alleen
Nadere informatieJanuari 2012 waardestellend onderzoek punt 31 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal & M. Hessels
Van: Aan: Betreft: Barend de Lange, Peter Zaal en Martijn Hessels RCE & Frank Stoop & andere geïnteresseerde Beperkte waardestelling punt 31 Oostvoornse meer Datum: 30 januari 2012 Inleiding: Uit een bron
Nadere informatieDaarna is het weer. Crash Wellington R1397, 25 juli 1941
Daarna is het weer donker Crash Wellington R1397, 25 juli 1941 Serie: Ontmoeting Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Douwe Drijver en Alexander Tuinhout Redactie: Hans Groeneweg Vormgeving: Richard Bos 2015.
Nadere informatieTochttechnieken Cursus Coördinatie Bijlage cursus 5
Tochttechnieken Cursus Bijlage cursus 5 Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008 Inhoudsopgave 1. Kompas... 3 2. Kaarten... 4 3. Coördinaten... 5 4. Kruispeiling... 6 Jong Nederland,
Nadere informatieRapportage vondstmelding: Oostende, zeedijk (thv. Hertstraat)
Rapportage vondstmelding: Oostende, zeedijk (thv. Hertstraat) I. Verslaggevers: Inge Zeebroek, erfgoedonderzoeker (heden: erfgoedconsulent), OE, K. Albert II-laan 19, bus 5, 1210 Brussel, 09/276 24 53
Nadere informatieHerdenking 60 jaar. 14 februari Valentijnsdag 43
Herdenking 60 jaar 14 februari 1943 Valentijnsdag 43 later 60 jaar 14 februari 2003 Voorvoord 60 jaar later, 14 februari 2003 staan wij aan het oorlogsmonument De Vleugel en herdenken we de bemanningsleden
Nadere informatiePANZER GENERAL! WARGAMEREGELS VOOR 1/300 SCHAAL 2DE WERELDOORLOG Alfons Libert
PANZER GENERAL! WARGAMEREGELS VOOR 1/300 SCHAAL 2DE WERELDOORLOG 1999 Alfons Libert 2 Schalen... 3 Modellen... 3 Materiaal... 3 Afstanden... 3 Tijdschaal... 3 Spelvolgorde... 3 Moraal test... 3 Gevechtswaarde...
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatieHet vergeten monument Halifax DT-694 in het Sweibergerbos; lokaal beter bekend als Soeterknip
Het vergeten monument Halifax DT-694 in het Sweibergerbos; lokaal beter bekend als Soeterknip In 2018 is het 75 jaar geleden dat een RAF bommenwerper met het identificatienummer DT-694 vanaf het vliegveld
Nadere informatieAllereerst wil ik je feliciteren met het ondernemen van actie en het downloaden van dit
Vliegangstcursus.com 2013 Introductie Allereerst wil ik je feliciteren met het ondernemen van actie en het downloaden van dit rapport. Dit toont aan dat je iemand bent die van plan is wat te gaan doen
Nadere informatieArcheo-rapport 54 Het archeologische vooronderzoek bij de uitbreiding van Meubelen Jore te Millen
Archeo-rapport 54 Het archeologische vooronderzoek bij de uitbreiding van Meubelen Jore te Millen Kessel-Lo, 2011 Studiebureau Archeologie bvba Archeo-rapport 54 Het archeologische vooronderzoek bij de
Nadere informatieMet het inschrijvingsnummer mochten de mensen dan naar het veld gaan alwaar één van de toestellen hun knuffel dan zou meenemen.
Pampa Modelfighters Knuffelvliegen Zondag 6 mei 2007 Reeds jaren organiseert de club van Weert in Nederland het bij hun overbekende berenvliegen. Bedoeling is dat de kinderen uit de buurt naar het veld
Nadere informatieAls ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke. Johan Verhaegen. Schoonmaakbedrijf Perfectie
1 2 Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke Johan Verhaegen Schoonmaakbedrijf Perfectie Een ondernemersverhaal met als rode draad een lovestory! Zo zijn er niet veel Het verhaal
Nadere informatieDIEPPE. Een raid herdacht Spelparcours jaar
DIEPPE. Een raid herdacht Spelparcours 10-14 jaar Dit spelparcours neemt je mee terug naar 1942. In dat jaar was de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) volop aan de gang. Door de vragen op te lossen, ontdek
Nadere informatieI n h o u d Tim Jaarsveld
I n h o u d H1 Wat kon de bemanning doen om een ongeluk te voorkomen? pagina 7 H2 Wat zijn de hitte-bestendige tegels? pagina 9 H3 H4 Hebben andere shuttles ook problemen gehad met de hitte-bestendige
Nadere informatieToets Wetenschap en Techniek groep 8 SAM
Toets Wetenschap en Techniek groep 8 SAM Magnetisme 1. magneten trekken de volgende stoffen aan (zet een cirkel om de goede antwoorden): A. hout B. ijzer C. plastic D.kurk E.staal F. koper G. porselein
Nadere informatie2300 non-stop vliegbereik
VRIJHEID HEEFT GEEN PRIJS Landing op korte vliegvelden 80 km/u Ontdek Europa met een snelheid van Tot 2300 non-stop vliegbereik km 260 km/u EEN ONGELOOFLIJK VLIEGBEREIK Nádražní 635 56501 Choceň Czech
Nadere informatieLcd scherm ipod Classic Installatie handleiding
1. De ipod Classic is erg moeilijk open te maken zonder schade aan te richten. Ga dus uiterst voorzichtig te werk! Zorg ervoor dat de ipod vergrendeld is voordat u verder gaat. 2. Om de ipod open te maken
Nadere informatie1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.
Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje
Nadere informatieHet Menselijke skelet vertelt
Het Menselijke skelet vertelt o 1 Hoi! Ik ben Evy Cuypers, archeologe! Ik ben François-Xavier, fysisch antropoloog! "Op de opgravingen te Tell Tweini in Syrië hebben we een graf ontdekt. Na het voorzichtig
Nadere informatieLandkaarten en coördinaten
Landkaarten en coördinaten Wat is nu eigenlijk een landkaart? Nou, hou je vast. Op een landkaart staat op een plat vlak een verkleind en toegelicht beeld van een bepaald deel van het aardoppervlak afgedrukt.
Nadere informatieRAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein
RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein I. Verslaggever: Sofie Debruyne Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed Koning Albert II-laan 19 bus 5 1210 Brussel 02-481 80 41 / 0473-96 70 71
Nadere informatieAWN veldverkenning 17-12-2011 Locatie: Laakse Slenk Hulkesteinsebos. Gemeente: Zeewolde Kavel:OZ35/36
AWN veldverkenning 17-12-2011 Locatie: Laakse Slenk Hulkesteinsebos. Gemeente: Zeewolde Kavel:OZ35/36 Aanleiding voor de verkenning is de recent gegraven Laakse Slenk. De Slenk is aangelegd op een terrein
Nadere informatie1. Inleiding 3 2. Waarom heb ik voor deze verzameling gekozen? 3 3. Foto s verzameling 4
Inhoudsopgave Pagina: 1. Inleiding 3 2. Waarom heb ik voor deze verzameling gekozen? 3 3. Foto s verzameling 4 3.1. 9 september: Huisduinen, Donkere Duinen 4 3.2. 20 september: Donkere Duinen 5 3.3. 27
Nadere informatieTijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.
1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieHunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden?
Hunebedden Inleiding Ik hou mijn werkstuk over hunebedden, omdat ik het een leuk onderwerp vind. Maar ik hou het er ook over, omdat ik er veel van te weten wil komen. Ik ben op het idee gekomen, omdat
Nadere informatieSectionele poorten. Wees gerust veeleisend.
Sectionele poorten. Wees gerust veeleisend. 02 03 L-Door. Enkel sectionele poorten. 04 Sectionele garagepoorten. Niets dan voordelen. 06 L-Door. Sectionele poorten op maat. 08 L-Door. Niets wordt aan het
Nadere informatieClick wheel ipod Classic Installatie handleiding
1. De ipod Classic is erg moeilijk open te maken zonder schade aan te richten. Ga dus uiterst voorzichtig te werk! Zorg ervoor dat de ipod vergrendeld is voordat u verder gaat. 2. Om de ipod open te maken
Nadere informatieMINISTERE DES MINISTERIE VAN COMMUNICATIONS VERKEER EN E T D E INFRASTRUCTUUR L INFRASTRUCTURE
MINISTERE DES COMMUNICATIONS ETDE L INFRASTRUCTURE MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR CELLULE D ENQUETES D ACCIDENTS ET D INCIDENT D AVIATION CEL VOOR ONDERZOEK VAN LUCHTVAART ONGEVALLEN-EN INCIDENTEN
Nadere informatieZondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55
Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Maria gaat op visite bij Elisabet. Maria was natuurlijk helemaal vol van het geweldige nieuws dat ze van de Gabriël had gehoord. Ze wilde het heel graag aan
Nadere informatieVliegtuigen. Inleiding. De geschiedenis van het vliegtuig
Vliegtuigen Inleiding Een vliegtuig is een voertuig dat in de lucht vliegt. Een passagiersvliegtuig is een vliegtuig die mensen vervoerd. Een gevechtsvliegtuig is een vliegtuig die oorlog voert. Een gevechtsvliegtuig
Nadere informatie1 Termen Stroomlijn kap aan de voet van het blad
Propellers in WOII 1 Termen Cuff Paddle blade Symmetrisch Stroomlijn kap aan de voet van het blad Brede bladen Blad met symetrisch buiten profiel Asymmetrisch Blad met asymetrisch buiten profiel. Zie verder
Nadere informatieHet huis van vertrouwen
Het huis van vertrouwen Handleiding bij het kartonnen MODEL van IDGP. A. Het huis bestaat uit volgende onderdelen: 1. Grondvlak 2. Fundamenten: hoop liefde roeping 3. De bodem: lichaam 4. De binnenmuren:
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieEen vluchtje met een ILS Landing.
Een vluchtje met een ILS Landing. In de kleuren van 1972, net als het gebouw op de achtergrond, staat hij op ons te wachten, de PH-BUC. We gaan hem even gebruiken voor een klein vluchtje naar Heathrow,
Nadere informatiehema: Groeien in liefde en tederheid
Naam: Datum: hema: T 1. Wat is echte vriendschap? Schrijf woorden of korte zinnen naast elke pijl. Denk aan deze elementen: Je hebt het gevoel dat je van iemand houdt, het gevoel dat je je goed voelt bij
Nadere informatieHoe groot is onze CO 2 afdruk?
Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoeveel bomen zouden er nodig zijn om onze CO 2 weer uit de lucht te halen? Hoeveel CO 2 haalt een boom uit de lucht? Hoeveel CO 2 haalt een
Nadere informatieLEMELERVELD TIJDENS WO2
LEMELERVELD TIJDENS WO2 ROUTE 4,5 km Ontdek tijdens deze route hoe Lemelerveld de tweede wereldoorlog beleefde. Werkgroep Doc. '39-'45 van de Historische Kring Dalfsen. 20 17 Lemelerveld tijdens WO2 4
Nadere informatieWe gaan een auto bouwen waar ook wedstrijden mee gehouden worden! Wil jij weten hoe? Kijk maar snel!
We gaan een auto bouwen waar ook wedstrijden mee gehouden worden! Wil jij weten hoe? Kijk maar snel! We gaan de auto maken met een muizenval als aandrijving! Zo ziet die van mij eruit: Als we zelf zo n
Nadere informatieRESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D
RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieEen week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.
Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor
Nadere informatieGPS. Global Positioning System, werking en toepassingen. Maarten Mennes Mei 2006.
GPS. Global Positioning System, werking en toepassingen. Maarten Mennes Mei 2006. GPS is de afkorting voor Global Positioning System. In dit werkstuk zal ik uitleggen hoe het systeem werkt en wat je ermee
Nadere informatieBotsing >> Snelheid >> Kracht
Botsing >> Snelheid >> Kracht Voorwoord; Allemaal hebben we wel eens na zitten denken. Hoe hard reed ik óf juist die ander nou? Hoe groot is de impact nou eigenlijk geweest? etc.etc. Dat is ook wel logisch
Nadere informatieDIEPPE. Een raid herdacht Spelparcours 7-9 jaar
DIEPPE. Een raid herdacht Spelparcours 7-9 jaar Dit spelparcours neemt je mee terug naar 1942. In dat jaar was de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) volop aan de gang. Door de vragen op te lossen, ontdek
Nadere informatieMartinair DC-8 verongelukt bij Colombo (Sri Lanka)
Martinair DC-8 verongelukt bij Colombo (Sri Lanka) Op 4 december 1974 crasht Martinair DC-8 PH-MBH op weg naar Jeddah door een navigatiefout vlak voor de landing op Colombo. Er zijn 191 doden. Toedracht
Nadere informatiePrivacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook?
Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook? Inhoud Waarom hebben we dit gemaakt?... 3 De instellingen en de gevolgen ervan... 4 Het tabblad Privacy... 4
Nadere informatieAanvullend Rapport Wrak Invaart Alem
Aanvullend Rapport Wrak Invaart Alem Auteurs: Peter Seinen Joost van den Besselaar Datum: 31-8-2015 Filenaam: MiM-rapport-Alem-stranding-8-2015 Aanvullende informatie over stranding van de Kwak bij Alem
Nadere informatieHOE IK EEN BALG MAAK
HOE IK EEN BALG MAAK Gespreid over verschillende jaren, bouwde ik houten camera s. De grootste uitdaging was het zelf maken van een balg. Om het geheim hiervan te achterhalen, ontlede ik enkele oude balgen.
Nadere informatieLanding Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis
Landing Westkapelle 1 november 1944 Landing van een zgn. LCT (Landing Craft Tank) van de Royal Marines (GB) op het strand van Westkapelle. Op de dijk is de kapotte dijkmolen Prins Hendrik te zien. Datum
Nadere informatieHET VERHAAL VAN KATRIN
HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds
Nadere informatiePROJECT HUISZWALUWEN IN HET ST-AMANDUS INSTITUUT IN BEERNEM.
PROJECT HUISZWALUWEN IN HET ST-AMANDUS INSTITUUT IN BEERNEM. Toen ik de resultaten van de huiszwaluwentelling van vorig jaar aan de watertoren van het St-Amandus Instituut hoorde was ik zo ontgoocheld
Nadere informatieLesbrief Van Papa, voor Sammie
Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt
Nadere informatieALGEMENE GEGEVENS SAMENVATTING FEITELIJKE GEGEVENS. Nummer voorval:
ALGEMENE GEGEVENS Nummer voorval: 2006138 Classificatie: Ernstig incident Datum, tijd 1 voorval: 12 december 2006, 09.45 uur Plaats voorval: 30 NM ten noorden van Spijkerboor VOR Registratie luchtvaartuig:
Nadere informatie4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?
4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik
Nadere informatieInhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.
Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De
Nadere informatieEr was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.
Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.
Nadere informatieHet metriek stelsel. Grootheden en eenheden.
Het metriek stelsel. Metriek komt van meten. Bij het metriek stelsel gaat het om maten, zoals lengte, breedte, hoogte, maar ook om gewicht of inhoud. Er zijn verschillende maten die je moet kennen en die
Nadere informatieHard driver flexkabel ipod Classic Installatie handleiding
1. De ipod Classic is erg moeilijk open te maken zonder schade aan te richten. Ga dus uiterst voorzichtig te werk! Zorg ervoor dat de ipod vergrendeld is voordat u verder gaat. 2. Om de ipod open te maken
Nadere informatieNieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon
Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon Op dinsdagnamiddag 2 september 2014 beleefden we samen met onze klas (7CZR) een aangenaam stadspel in Aalst. De zon was van de partij en iedereen
Nadere informatieAllemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige
Nadere informatieOnkruidbestrijding Onkruidborstels
Onkruidbestrijding Onkruidborstels Batterij - Openbare diensten XMI KM-A10 Motor Borstel XMI KM-A10 4.899 4.048,76 45cm Li-ion accu 48V 1500 W HEAVY DUTY Duwmodel 120 kg De KM-A10 is een unieke en uiterst
Nadere informatieNaam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem
Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden
Nadere informatieMINISTERE DES COMMUNICATIONS ET DE L INFRASTRUCTURE MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR
MINISTERE DES COMMUNICATIONS ET DE L INFRASTRUCTURE MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR RAPPORT OPGESTELD NAAR AANLEIDING VAN HET ONGEVAL MET HET VLIEGTUIG MET INSCHRIJVINGSKENMERKEN OO-VHF TE MALDEGEM
Nadere informatieOPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35
God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer
Nadere informatieVERTALING EUROPEES VERDRAG TOT BESCHERMING VAN HET ARCHEOLOGISCH PATRIMONIUM. De lidstaten van de Raad van Europa, de ondertekenaars van dit Verdrag.
VERTALING EUROPEES VERDRAG TOT BESCHERMING VAN HET ARCHEOLOGISCH PATRIMONIUM De lidstaten van de Raad van Europa, de ondertekenaars van dit Verdrag. Overwegende dat het doel van de Raad van Europa erin
Nadere informatieWouters, R. 60 jaar geleden barstte hier de oorlog los. De Heikapper. 19(2000)2, 20-23.
Via het kerkepadje stonden we vlakbij hun kookplaats en weldra drumden er een tiental jonge kleppers samen en kregen we doorheen de haag de resten van het eten. Daar proefden we voor de eerste maal in
Nadere informatieMemorial - Plane crash in 1940 Lovendegem
Memorial - Plane crash in 1940 Lovendegem Een Britse bommenwerper stortte neer te Lovendegem op 14 juli 1940.een verhaal. In het gemeentearchief van Lovendegem werd door twee leden van de werkgroep Archief
Nadere informatieApplicatiemethoden voor Avery zelfklevende films uitgebracht: 20/09/2001
Applicatiemethoden voor Avery zelfklevende films uitgebracht: 20/09/2001 Avery zelfklevende films zijn verkrijgbaar in een groot aantal verschillende kwaliteiten voor even zovele verschillende toepassingen.
Nadere informatieChr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog
Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Pieter er Zeeman en de konvooien naar Moermansk Pieter Zeeman (geboren op Marken op 20 december 1914) voer in
Nadere informatieTarcisiusschool adoptieschool Cain-monument
Tarcisiusschool adoptieschool Cain-monument Op 6 oktober 2012 werd in Nijmegen, een monument onthuld ter ere van de Nieuw-Zeelander Ivan William Cain. In 2011 besteedt weekkrant de Brug uit Nijmegen aandacht
Nadere informatieAdvanced Landing Ground Y-29 Asch-Zutendaal
Advanced Landing Ground Y-29 Asch-Zutendaal Foto: Engineers van de 9 th USAAF poseren bij het bord aan de toegang van Y-29 (ergens in de buurt van de Leutsestraat?) In november 944 begonnen Engineers van
Nadere informatieSCHOOLKRANT GROEP 7 & 8
SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8 Spreekbeurt week: Kwade Hoek Jack en ik deden een spreekbeurt over De Kwade Hoek. We zijn begonnen met werken tijdens docu. Later kregen we te horen dat we hem op vrijdag 16 mei
Nadere informatieOpvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk
Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.
Nadere informatieDaphne. Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders.
Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders. Zo konden we voelen hoe is om gehandicapt te zijn. Ik zelf vond het heel leerzaam en heb
Nadere informatieNieuwsbrief Odoorner Luchtvaart Club
Nieuwsbrief Odoorner Luchtvaart Club Contact: nieuwsbrief@flyolc.nl Redactie: Piet Sloot Januari 2016 De redactie wenst iedereen een goed, gezond en vooral een fijn vliegjaar. Bate Hardenberg heeft de
Nadere informatieVeldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande
Veldwerk in Tapajós, de Brazliaanse Amazone Mei juli 2014 Masha van der Sande Tropische bossen zijn van wereldwijd belang, onder ander omdat ze vele soorten huisvesten en grote hoeveelheden CO 2 uit de
Nadere informatieAanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op?
Ondergronds Opdrachten groepen 5, 6 en 7 In Ondergronds gaan kinderen aan de slag als een echte archeoloog. Ondergronds is een reconstructie van een archeologische opgraving. De leerlingen werken met echte
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGEN WERKBLAD LESBRIEF 3: VLIEGEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier (deel 3) Vliegen Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Ontwerp een vliegmachine Proefvliegen: drijven op
Nadere informatieear uspension perience
ear uspension perience Comfort is er nu voor iedereen www.tnsrijen.nl Nieuw: nu ook geheel instelbare en uitschakelbare onafhankelijke vering in uw rolstoel Lichtgewicht Handgemaakt, Custom made Vering
Nadere informatieGeinveld- Poezelhoekstraat (2008/51, 2008/296)
r.. Geinveld- Poezelhoekstraat (2008/51, 2008/296) Van 21 tot 26 april 2008 voerden het Vlaams Instituut voor het Omoerend Erfgoed en het No Man's Land Team ( opgravingscoördinator: D. Kenyon) archeologisch
Nadere informatieLesbrieven WOI. 100 jaar Groote Oorlog
Lesbrieven WOI 100 jaar Groote Oorlog De Ginter gemeenten 1 Gistel 2 Oudenburg 3 Ichtegem 4 Torhout 5 Zedelgem 6 Koekelare 7 Kortemark 2 Kortemark tijdens de Eerste Wereldoorlog Kortemark vóór de oorlog
Nadere informatieFOTOTIPS Per ongeluk foto's verwijderd:haal ze terug
FOTOTIPS Per ongeluk foto's verwijderd:haal ze terug En dan heb je al die mooie opnamen op je geheugenkaartje staan en het is gebeurd: ze zijn weg, hoe en wanneer is het gebeurd? Ik heb niks verkeerd gedaan!
Nadere informatieMINI WASMACHINE WMR5350
MINI WASMACHINE WMR5350 Wij danken u hartelijk voor de aankoop van deze mini wasmachine met één kuip Lees deze handleiding zorgvuldig door zodat u op een juiste manier gebruik maakt van dit apparaat Bewaar
Nadere informatieWerkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1
Achtergrond informatie voor docenten. D- Day betekend de eerste dag van een grote militaire operatie. In de Tweede Wereldoorlog viel dat op 6 juni 1944. Maar de inval van de Amerikanen in Afghanistan was
Nadere informatieHeeft God het Kwaad geschapen?
Heeft God het Kwaad geschapen? Zondagavond 22 september 2013 (Genade & Waarheid Preek) Inleiding A. Genade & Waarheid Preken (Soms) Ingewikkelde of wettisch toegepaste onderwerpen bekeken vanuit Genade
Nadere informatieSC 70-230 V. SC-70 230 V.xls 1 / 9
SC-70 230 V.xls 1 / 9 Elektromechanische onomkeerbare motor voor schuifhekken tot 800 kg voor intensief gebruik. Technische gegevens: Voeding Normaal opgenomen vermogen Opgenomen stroom 230 V AC 360 W
Nadere informatieOEFENTHERAPIE NA ARTROSCOPIE VAN DE KNIE
OEFENTHERAPIE NA ARTROSCOPIE VAN DE KNIE WAAROM IS EEN ARTROSCOPIE NODIG? Allerlei delen van een gewricht kunnen door ongeval of ziekte beschadigd worden. Voor een deel kunnen deze beschadigingen geconstateerd
Nadere informatie