Over kleinschalige economische dynamiek in krimpregio s/-dorpen

Transcriptie

1 Over kleinschalige economische dynamiek in krimpregio s/-dorpen Radboud Engbersen, Platform31, Krimpcafe, Bunne 17, september 2015

2 Kennisplatform Demografische Transitie (KDT) Thema s: - Ruimte en de bebouwde omgeving - Voorzieningen en leefbaarheid -Economische dynamiek

3 33 Kennisvragen KDT Vraag 32: Hoe kunnen krimpregio s programma s samenstellen waarbij ze zich kunnen ontwikkelen en profileren op bijzondere kenmerken? (bijvoorbeeld identiteit, sociaaleconomische kansen, cultureel aanbod, vrije tijd).

4 Lokale- streek- regionale economie -Het DNA van de streek -Trots, trend en traditie -De vis die het water niet ziet -

5 In relatie tot de stad - relatieve contrasten stad en platteland in Nederland In termen van de stad, in termen urbaniteit: peri-urbaan, extra-urbaan (Huigen en Van der Velden 1989) CBS: Zeer sterk stedelijk (meer dan 2500 omgevingsadressen per km2) Sterk stedelijk ( omgevingsadressen per km2) Matig stedelijke ( omgevingsadressen per km2) Weinig stedelijk ( omgevingsadressen per km2) Niet-stedelijk (minder dan omgevingsadressen per km2)

6 Soorten platteland Sociaal geografische categorieën (esdorp, lintdorp, terpdorp etc.) Landbouw-platteland, natuur-platteland, bos-platteland, stedelijke platteland (Haartsen 2002) [museum-platteland] Mooie dorpen, voorstedelijke woonplaatsen, schrale woonplaatsen, stagnerende woonplaatsen, woonplaatsen met een religieus karakter en recreatiedorpen (Thissen 1996) Postcodegebieden met alle voorzieningen, alle essentiële voorzieningen, één of twee basisvoorzieningen, weinig of geen essentiële voorzieningen, en geen voorzieningen.

7 Stadslandschappen en/of dorpslandschappen? Stadslandschappen (Ministerie LNV 1996) Dorpslandschappen (tegenconcept tijdschrift Noorderbreedte) Platteland heeft zelfstandige waarde, niet alleen een achtertuin, recreatieruimte of overloopruimte van de stad

8 Coalitieakkoord provincie Drenthe - Onze kernkwaliteiten als landschap, natuur, cultuurhistorie en rust zetten we in om er ook economisch de vruchten van te plukken. - Een dynamisch platteland is een vitaal, sociaal en ondernemend platteland. - Drenthe is de MKB/ZZP Provincie nummer 1 - Bron: Dynamisch en ondernemend. Coalitieakkoord provincie Drenthe

9 Coalitieakoord provincie Friesland - Fryslân is de mooiste provincie van het land, dat willen we zo houden. Met veel cultuurhistorie en erfgoed, van oude melkfabrieken tot terpen en beschermde dorpsgezichten. - De Friese economie draait voor een groot deel op het midden- en kleinbedrijf 13 - We zijn het land van Melk en Water Bron: Coalitieakkoord Zes ambities voor Fryslân.

10 Coalitieakoord provincie Groningen - Groningen is terecht trots op de eigen identiteit. Dat geldt voor onze monumenten, onze historische landschappen, onze Grunneger toal en streekgebonden cultuur. Het erfgoed geeft Groningen haar gezicht. - Samen met gemeenten, bedrijfsleven, woningcorporaties en anderen gaan we kijken hoe we kunnen investeren in de kleine kernen, voorzieningen en regionale economie. - Onze inzet is gericht op het versterken van het MKB Bron: Vol vertrouwen. Coalitieakkooord Provincie Groningen

11 Gemeenplaatsen over stad en platteland Stad Dynamiek & bedrijvigheid Anoniem Vrijheid Diversiteit levensstijlen Individu Liberaal Dorp Stilstand Gekend Sterke sociale controle Uniformiteit Gemeenschap Conservatief

12 Bedrijvig platteland belang digitale infrastructuur Het platteland is een broedplaats voor nieuwe bedrijven en bedrijfjes. (Dirk Strijker 2011, hoogleraar Plattelandsontwikkeling, RU Groningen). 37% van het aantal bedrijven ( ) op het platteland 40% van de mensen woont op het platteland Landbouw niet dominant als economische drager Kenmerkend: nevenactiviteiten burgers en boeren Aantal start-ups bovengemiddeld (47%) Belang digitale infrastructuur (glasvezelaansluitingen) Bron: CBS 2009

13 Vier erfgoedpilots experimentenprogramma wijken dorpseconomie Platform31 - Het NS-station van Winschoten (Groningen) - De Melkfabriek van Oudega (Friesland) - De Marechausseekazerne van Eexterveenschekanaal (Drenthe) - De Oude Melkfabriek van De Groeve (Drenthe)

14 Twee centrale vragen vanmiddag -De visie van de gemeente/provincie op vastgoed/erfgoed. Waar zetten we strategisch op in? -De business case van de pilot? Hoe te economiseren?

15 Opkomst starterseconomie Innovatieve transformationele kracht van onderop - Aantal zzp-ers afgelopen 10 jaar met gegroeid - In zelfstandige zonder personeel - Grootste deel begint onderneming aan huis in een woonwijk % van de stedelijke bedrijvigheid is gevestigd in woonwijken - Opkomst cottage industrie - Opkomst micro-nationals - Niche-markten

16 Bedrijvig platteland belang digitale infrastructuur Het platteland is een broedplaats voor nieuwe bedrijven en bedrijfjes. (Dirk Strijker 2011, hoogleraar Plattelandsontwikkeling, RU Groningen). 37% van het aantal bedrijven ( ) op het platteland 40% van de mensen woont op het platteland Landbouw niet dominant als economische drager Kenmerkend: nevenactiviteiten burgers en boeren Aantal start-ups bovengemiddeld (47%) Belang digitale infrastructuur (glasvezelaansluitingen) Bron: CBS 2009

17

18

19

20

21 Leeuwarden Burgum Oudega Grou Drachten

22

23

24 Er is hoop

25 De vindingrijkheid van het platteland: combinatiekunde/hybriditeit Een vroegere eigenaar van het café, Jan Kort, was naast caféhouder tevens boer, petroleumloper, boderijder én brugwachter. Het beroep van tapper/brugwachter was een gebruikelijke combinatie (Nina van den Broek, Kom, vul de glazen. Oude plattelandscafe s in Groningen (2003). Bretagne was gespecialiseerd in dit soort winkels-van-sinkels waar de echtparen hun talenten bundelen zoals iemand graag van meer markten thuis is in de hoop op een meer dan gemiddeld resultaat. Sommigen waren werkelijkheid duivelskunstenaars: s morgens tuinders, s middags kappers, en s avonds verzekeringsagenten. Het dranklokaal was de onmisbare nevenactiviteit. In: Jean Rouaud, De velden van eer (1991) Het boerenbedrijf als verbazingwekkende onderneming (Jan Douwe van der Ploeg, De virtuele boer 1999). Gemengde bedrijvigheid

26

27

28 Kop van het tekstscherm kan ook met twee regels»eerste tekstregel»tweede tekstregel»subtekst regel op tweede niveau»subtekst»subtekst»derde regel van eerste niveau Pagina 2 van 4 Titel 00 maand 2009 blad 4 van x

29 Opsomming klein»opsomming 1»Opsomming 2»Opsomming 3»Opsomming 4»Opsomming 5»Opsomming 6 Conclusie Pagina 2 van 4 Titel 00 maand 2009 blad 5 van x

30 Afbeelding begeleidende tekst 1» begeleidende tekst 2 Pagina 2 van 4 Titel 00 maand 2009 blad 6 van x

31

32

33

34 Metaforen van erfgoed Uithangbord Voedingsbodem Totempaal Ontmoetingsplaats Bron: Rijkdienst Cultureel Erfgoed (RCE)

35 33 Kennisvragen KDT Vraag 32: Hoe kunnen krimpregio s programma s samenstellen waarbij ze zich kunnen ontwikkelen en profileren op bijzondere kenmerken? (bijvoorbeeld identiteit, sociaaleconomische kansen, cultureel aanbod, vrije tijd).