BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit

Transcriptie

1 nijburgklimaattechniek.nl BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit Installaties Engineering Service Projectmanagement

2 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit Inhoud 1. BIM 1.1. Inleiding Nijburg en BIM 3 2. Software Autodesk Revit Autodesk Fabrication Overige software 5 3. Uitwisseling tussen Revit en Fabrication 7 4. Toeleveren van Revit tekeningen door de installateur aan Nijburg DWG vanuit Revit MAJ vanuit Revit Kanalen van Nijburg naar de installateur voor Revit DWG naar Revit Methode I: draadmodel DWG naar Revit Methode II: model geschikt voor rendering MAJ naar Revit Nawoord 14 2 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

3 BIM 1.1. Inleiding BIM is hot in de bouw. BIM is er en zal in de nabije toekomst alleen maar belangrijker worden en daarmee ook onze werkprocessen sterk beïnvloeden. Maar wat is BIM nu eigenlijk? BIM is de afkorting voor Building Information Modelling. BIM wordt veelal gelijkgesteld aan een specifiek tekenpakket: Revit. Dit is echter niet wat BIM is. BIM is een werkmethodiek. Een methodiek waarbij alle informatie die relevant is voor het bouwproces digitaal en centraal wordt opgeslagen. Deze informatie is voor alle partners die betrokken zijn bij het project beschikbaar en wordt door alle partners gebruikt. Hierdoor beschikt iedereen over dezelfde, up-to-date informatie Nijburg en BIM De vraag die Nijburg steeds vaker wordt gesteld is: Werken jullie in BIM. Dat lijkt een eenvoudige ja/nee vraag. De werkelijkheid is echter wat complexer. Ja: De Nijburg organisatie heeft alle hulpmiddelen en kennis in huis om met BIM te werken. Echter, Nijburg komt over het algemeen pas in beeld nadat het BIM-proces (grotendeels) afgesloten is. Installateur Door gebruik te maken van BIM is het mogelijk om in een vroeg stadium problemen te signaleren. Wanneer de bouwen installatieonderdelen in 3D worden voorbereid en deze 3D gegevens binnen één model kunnen worden gecombineerd zal dat in het bouwproces leiden tot meer efficiënt werken, minder faalkosten en daarmee samenhangend kostenbesparing. Voorwaarde is natuurlijk wel dat alle 3D modellen gezamenlijk kunnen worden gevisualiseerd voor controle en coördinatie. Dat kan door één pakket te gebruiken, maar ook doordat verschillende pakketten met een gezamenlijk modelformaat kunnen werken (al dan niet met gegevens- verlies). Aannemer Installateur Opdrachtgever BIM Adviseur Architect Constructeur Nijburg Immers, de installateur vertaalt het bestek naar een werktekening en coördineert het kanalenwerk met de andere disciplines. Nijburg komt pas in beeld wanneer de opdracht is verstrekt en het kanalenwerk moet worden geproduceerd en gemonteerd. De werktekeningen welke aan de opdracht ten grondslag liggen worden door Nijburg vervolgens vertaald naar fabricageen montagetekeningen. In dit proces worden door Nijburg controles uitgevoerd op haalbaarheid van het gewenste ontwerp. Het komt helaas voor dat door de installateur gebruikte pakketten tekort schieten op productie-technisch gebied en kanalen laten ontwerpen die niet zijn te produceren. Nijburg heeft al in de jaren negentig de strategische keuze gemaakt om ontwerp en productie aan elkaar te koppelen. Toentertijd was de kreet CAD-CAM de heilige graal (enigszins zoals BIM dat nu is). Het door Nijburg gebruikte pakket was reeds volledig 3D en, in de termen die nu worden gebruikt, toen al BIM-ready! In 2012 is het bedrijf dat de software maakt die Nijburg gebruikt voor het tekenen en produceren van zijn kanalen aangekocht door Autodesk en is sindsdien in de Autodesk familie opgenomen onder de naam Fabrication Cadmep en Fabrication Camduct. 3

4 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit kanalenservices van Nijburg kan gebruiken om zijn ontwerp te maken wanneer wij deze aan hem verstrekken. Deze kanalen kunnen dan worden opgeslagen in een formaat dat Nijburg kan inlezen in Autodesk Fabrication en als basis worden gebruikt voor de productie en montagetekeningen. Overigens is het Fabrication pakket niet enkel geschikt voor luchtkanalen: ook kabelgoten, sanitair, staal en CV worden door dit pakket volledig in 3D ondersteund. Nee: Nijburg is niet betrokken in het BIM proces. De oorzaak hiervan is zoals hiervoor besproken niet zozeer dat Nijburg niet met BIM kan werken, doch is verweven in de wijze waarop in Nederland de bouw en installatiebranche zijn georganiseerd. Pas in een laat stadium wordt de leverancier van de luchtkanalen in het proces betrokken. Dit is een fundamenteel andere aanpak. Of dit in de toekomst verandert is nu niet goed te voorspellen. Als men Nijburg als BIM-partner zou wensen, betekent dit dat Nijburg veel eerder opdracht zou dienen te krijgen en vroegtijdig in het ontwerpproces moet worden betrokken. Wat veel installateurs momenteel bedoelen met de vraag Werken jullie in BIM is vaak weer iets heel anders. Men bedoelt vaak of wij met een bepaald pakket (Autodesk Revit) werken. Het antwoord daar op is (sinds kort) tweeledig. Wij werken standaard niet met Revit. Wij werken met Autocad met daarin de applicatie Fabrication. Aangezien wij voor de productie de kanalen opnieuw dienen te tekenen heeft het duurdere en zwaardere pakket Revit voor ons geen meerwaarde. Revit kan bovendien van een tekening zeer eenvoudig een DWG maken met voor ons alle relevante coördinatie-gegevens. Daarnaast kan als extra verduidelijking ook een 3D model als DWG worden verstrekt (al dan niet inclusief het bouwkundige in 3D). Onze kanalentekening kan vervolgens als DWG terug worden geladen in Revit om wanneer dit nodig of gewenst is een laatste controle uit te voeren in het BIM-model of om als leidraad te dienen bij revisie. Vanaf Revit 2016 worden Fabrication services en kanalen in Revit ondersteund. Dit betekent dat een installateur de Hierdoor is de installateur meer dan ooit in de gelegenheid om correcte en realistische ontwerpen te maken. Ook kunnen de kanalen uit de door Nijburg gemaakte definitieve werktekeningen weer terug gelezen worden in Revit 2016! 2. Software 2.1. Autodesk Revit Autodesk Revit is een pakket wat veel (en steeds meer) gebruikt wordt voor BIM. Het is bij uitstek geschikt om gecentraliseerd te werken met één groot model dat op een centrale server wordt beheerd en waar de verschillende disciplines mee werken. Aanpassingen aan dit centrale model zijn daardoor (bijna) realtime beschikbaar. Revit kan een aantal formaten inlezen, waaronder uiteraard vrijwel alle Autodesk formaten. Ook IFC (Industry Foundation Classes) bestanden kunnen worden ingelezen. IFC is een open bestandsformaat dat gebruikt kan worden voor uitwisseling van bouwgegevens. Daarnaast bezit Revit een groot scala aan exportmogelijkheden. Zo kunnen tekeningen bijvoorbeeld worden geëxporteerd naar Navisworks en Autocad. Navisworks wordt veel gebruikt voor clash detection. Revit heeft één groot nadeel: De onderlinge versies zijn niet uitwisselbaar. Een project gemaakt met een oudere versie kan wel worden opgewaardeerd naar een nieuwere versie, maar niet omgekeerd. In de praktijk betekent dit dat alle partijen met dezelfde versie van het pakket moeten werken en dat de partij met de oudste versie bepaalt welke versie dat is. Bij grotere projecten betekent dit dat wanneer het besluit wordt genomen dat over wordt gegaan naar een nieuwe release, alle partners gelijktijdig dienen over te gaan. 4 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

5 Vaak zie je echter dat gedurende het gehele project dezelfde versie in gebruik blijft en het project dus niet wordt opgewaardeerd tot na de oplevering. Revit beschikt van huis uit, zonder noodzaak van externe software, over de mogelijkheden complexe installaties voor HVAC en elektro te ontwerpen. In de 2016 versie is een grote verandering doorgevoerd. Vanaf deze versie worden ook Autodesk Fabrication items native in LOD400 ondersteund. Hiermee heeft Autodesk een grote stap gezet in de integratie tussen ontwerp en productie binnen één platform (Revit) voor de hele HVAC branche en de elektrotechniek. Op dit moment worden echter nog niet alle (met name zeer complexe) Fabrication modellen ondersteund Autodesk Fabrication Nijburg Klimaattechniek gebruikt voor zijn ontwerpen en fabricage van luchtkanalen de Autodesk productlijn Fabrication. Voor ontwerp en montagetekeningen wordt Fabrication CadMep gebruikt. Binnen dit pakket heeft Nijburg Klimaattechniek de productbibliotheken van Velu en Solid Air beschikbaar als 3D parametrische modellen. Fabrication CadMep is een add-on voor Autocad. AUTODESK FABRICATION De luchtkanalen die met CadMep worden ontworpen worden bovendien rechtstreeks naar de fabricage afdelingen gestuurd. Met het pakket Fabrication CamDuct worden deze kanalen vervolgens naar de plasmasnijder en kanaalstraat gestuurd waarna deze worden geproduceerd.hierdoor wordt een groot deel van de menselijke fouten tussen ontwerp en productie weggenomen. Vanaf de 2016 versie van Revit worden de kanalen die met dit pakket worden geproduceerd (ook oudere versies van Fabrication!) rechtstreeks ondersteund (LOD400) Overige software Naast Autodesk maken ook andere ontwikkelaars add-on software voor Autodesk producten. Al deze producten hebben hun eigen voordelen en speerpunten voor de installatiebranche. Wat ze over het algemeen met elkaar gemeen hebben is dat ze een brug trachten te slaan tussen Autocad en Revit. 5

6 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit De belangrijkste spelers op de Nederlandse markt zijn: Stabicad Stabicad is een van origine Nederlands product en is dan ook sterk verweven in de installatiebranche. De leverancier van Stabicad, Stabiplan, heeft uiteraard ingespeeld op het hele BIM gebeuren. Zij hebben een interface tussen hun vertrouwde Autocad applicatie en hun tegenhanger in Revit gemaakt waardoor voor installateurs redelijk eenvoudig de overstap (in elk geval in naam) naar Revit is te maken. De hoofdlijnen worden in Revit gemaakt terwijl voor detaillering wordt terug geschakeld naar Autocad. Magicad Magicad heeft ruwweg dezelfde functionaliteit als Stabicad. Ook hier wordt een brug geslagen tussen Autocad en Revit. Magicad vindt zijn oorsprong in Scandinavië maar met het belangrijker worden van Revit wordt zij ook in de rest van Europa zeer veel gebruikt. Magicad heeft uitgebreide ingebouwde mogelijkheden voor berekening van bijvoorbeeld geluid. Flexline Flexline, voorheen bekend als Nordined, is ook op de Nederlandse markt gericht en zet zich ook duidelijk in voor een plek in de Nederlandse installatiebranche. Flexline is echter wel volledig ingesteld op Revit en geeft geen terugkoppeling naar Autocad. SmartRevit SmartRevit is niet zo zeer een pakket voor de installateur maar een pakket dat gestructureerd werken volgens vastgelegde standaarden vereenvoudigt. Een SmartRevit template is vooringericht voor de huidige Nederlandse installatie standaard met nummeringen en naamgevingen. Alle bovenstaande leveranciers proberen zich te onderscheiden door gebruiksgemak of connectiviteit. Ook hebben Stabicad, Magicad en Flexline eigen bibliotheken die (al dan niet tegen betaling) via internet toegankelijk zijn en leverancierspecifieke modellen aanbieden.hoewel de opzet van Revit is om verschillende families onderling te kunnen uitwisselen blijkt in de praktijk dat het nog wel eens lastig is om tussen de verschillende pakketten te schakelen. Luka heeft daartegenover haar eigen bibliotheek voor luchtkanalen voor Revit laten maken. Van rechthoekige, ronde en instortkanalen zijn families gemaakt die vrij te gebruiken zijn. Deze bevatten alle data waaraan Luka kanalen dienen te voldoen en zijn alle gecontroleerd op produceerbaarheid. Het doel van deze bibliotheek is om te zorgen voor een stadaard welke niet afhankelijk is van een softwareleverancier, maar voldoet aan de eisen die Luka stelt voor productie en kwaliteit van luchtkanalen. 6 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

7 3. Uitwisseling tussen Revit en Fabrication Voor het goed uitwisselen van gegevens is het van groot belang dat er een 0-punt voor het project in het model (origin) wordt vastgesteld en dat alle partijen, ongeacht de software die zij uiteindelijk voor hun discipline gebruiken, dit 0-punt in hun tekeningen intact laten. Dit is zeer eenvoudig te realiseren door alle X-ref s en/of blokken op 0,0,0 in de tekeningen binnen te halen. Voor een gebouw met meerdere verdiepingen/niveaus is het daarbij van belang dat ook de Z-waarde (hoogte) correct wordt gebruikt. Als een betreffende verdieping op niveau peil zijn afgewerkte vloer heeft, en een installatieonderdeel met de onderzijde op 2400 boven de afgewerkte vloer ligt, dan dient het onderdeel derhalve met de onderzijde op = in de tekening te worden geplaatst. Dit zorgt er voor dat bij coördinatie en samenvoegen vanuit diverse disciplines in één (Revit) model alle onderdelen op de juiste, vergelijkbare locatie worden ingevoegd zonder dat niveauproblemen ontstaan. Geschikte software zal voor maatvoering van de hoogtematen gebruik kunnen maken van een offset (datum-level) waardoor bij annotatie het basispeil wordt afgetrokken en het onderdeel wordt gemaatvoerd vanuit de afgewerkte vloer van de verdieping (ok = 2400+vl). Hoewel dit een logische en relatief eenvoudige werkwijze lijkt, blijkt in de praktijk dat men helaas nogal eens tekeningen verplaatst, verdraait of van hoogte verandert. Dit lijkt de betreffende engineer dan vaak eenvoudiger (hij krijgt een eigen x-y-z as naar keuze) maar het bemoeilijkt samenwerking en coördinatie. De meeste pakketten laten bovendien een model- en papierruimte (modelspace en paperspace) toe. In de modelspace dient men de origin en rotatie intact te laten. In de paperspace kan men zichtramen (viewports) definiëren die een deel van het model in elke gewenste oriëntatie kan tonen. Door in de paperspace de gewenste aanpassingen te doen kan men de presentatie aanpassen aan de eigen wensen zonder het model geweld aan te doen. In Revit wordt bij het starten van het project een Project Base Point, een Project North en een Survey Point gedefinieerd. De default van deze waarden komen overeen met het Revit 0-punt. Zolang deze referentiepunten niet tijdens het project worden gewijzigd kunnen (deel-)modellen via het origin to origin principe worden gelinkt en komen ze netjes op het juiste punt terecht. Oorsprong in Revit Oorsprong in Autocad 7

8 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit 4. Toeleveren van Revit tekeningen door de installateur aan Nijburg Nijburg verzorgt de detaillering van kanalen voor productie en montage vanuit de door de opdrachtgever aangeleverde tekeningen in Autodesk Fabrication. Zoals eerder aangegeven is dit een pakket dat in Autocad werkt. Gelukkig kan Revit echter wel zijn sheets exporteren naar een DWG. Wanneer men de sheets die gemaakt zijn om af te drukken exporteert, zal de DWG een één op één afdruk zijn welke uitermate geschikt is voor de detaillering van de kanalen. De reden is tweeledig: Het Fabrication pakket ondersteunt de directe aansturing van het fabricageproces. Hierdoor wordt de kans op fouten en misverstanden tussen definitief ontwerp en productie van de onderdelen geminimaliseerd. Daarnaast wordt ook het administratieve pakket aangestuurd vanuit de Cadtekeningen waardoor ook de voorraad producten (denk daarbij aan ronde kanalen en hulpstukken) rechtstreeks uit het ontwerp worden besteld. Het Revit model zal over het algemeen op een externe server staan welke niet direct toegankelijk is voor Nijburg. Wordt deze toegang wel verleend, dan kan dat tot capaciteitsproblemen leiden. Daarnaast kan (mag) Nijburg het kanalenwerk in zo een model niet aanpassen naar modellen die passen in haar fabricagestandaard. Het Revit model is bovendien dynamisch. Wijzigingen worden in het model bijgewerkt, terwijl de productie en montagetekeningen van Nijburg vanaf het moment van productie statisch zijn. Hierdoor kan ten onrechte worden aange nomen dat wijzigingen in het model automatisch ook in productie en montage worden doorgevoerd. Het toeleveren door de opdrachtgever van een werktekening die de basis is voor productie en montage is daarmee een mijlpaal welke een duidelijke scheiding tussen ontwerp en realisatie markeert waardoor beide partijen weten wat de basis is voor de gemaakte of te maken afspraken DWG vanuit Revit Deze sheets zijn gemaakt tijdens de ontwerp- en de goedkeuringsfase en zijn derhalve reeds beschikbaar.er kan vanuit elke view of sheet in Revit een DWG worden gemaakt. Dat kan zowel 3D als 2D zijn. De term what you see is what you get is hier van toepassing. (Zie afbeeldingen op pagina 9) DWG s kunnen dus worden gemaakt inclusief en exclusief bouwkundige gegevens. Een 3D DWG kan helpen in het detailleringsproces om knelpunten duidelijker te maken. Daardoor is minder contact nodig tussen Nijburg en de installateur en wordt het verwerkingsproces versneld. Autocad kan geen.rvt bestanden inlezen. IFC bestanden Een 3D van de bouwkundige gegevens, is uitermate geschikt verliezen weer een hoop detailgegevens van een tekening. voor het maken van extra aanzichten, maar helpt ook met Kort gezegd blijft het 3D model overeind. Hoewel dat bruikbaar is voor coördinatie is het onvoldoende voor detaillering stroken, kolommen en staal. het detecteren van problemen met bijvoorbeeld verdikte naar productie-modellen. Een IFC bestand is daarnaast veelal behoorlijk groot. 8 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

9 2D export van een floor plan met installatie 3D export van een model met bouwkundig 9

10 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit 4.2. MAJ vanuit Revit 2016 Wanneer de installateur tijdens het ontwerpproces gebruik heeft gemaakt Revit 2016 en de kanalen heeft getekend via een Fabrication bibliotheek, kunnen deze kanalen via de Fabrication add-in worden geëxporteerd naar een.maj -bestand. Deze export kan Nijburg dan in Autocad Fabrication importeren en als basis gebruiken voor de uiteindelijke productiebestanden. Kanaal in Revit 1 Wanneer Nijburg vroegtijdig wordt ingeschakeld tijdens het ontwerpproces, kan bovendien de kanalenspecificatie van Nijburg worden toegepast waardoor de representatie in het gezamenlijke (Revit) model grotendeels zal overeenkomen met hetgeen uiteindelijk wordt geproduceerd, geleverd en gemonteerd. In dit verband is het ook mogelijk dat de modellering door Nijburg wordt uitgevoerd en dat daarna wordt besloten productie en montage wel of niet in opdracht te geven. Indien niet wordt geleverd en/of gemonteerd, kan worden afgerekend op basis van de gemaakte engineeringskosten. 2 Export MAJ en Import MAJ 3 Kanaal in Autocad 10 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

11 5. Kanalen van Nijburg naar de installateur voor Revit Afhankelijk van het doel van de terugkoppeling en de gebruikte versie van Revit kunnen de kanalen van Nijburg op verschillende manieren terug worden gebracht in het Revit model. Uitgangspunt is ook hier dat de referentiepunten Revit en Autocad met elkaar overeen komen. Kanalen in Autodesk Fabrication CadMep Het model van Nijburg kan vervolgens aan het centrale model worden toegevoegd. Op deze wijze kan eenvoudig worden bepaald wat de verschillen tussen ontwerp en asbuild zijn en de installateur kan zijn model aanpassen waar dit nodig mocht zijn. Dat kan in Revit 2016 een Fabrication model zijn, maar ook een model gemaakt met een door de installateur geprefereerd ander pakket. Wanneer de revisie gereed is, kan het model van Nijburg weer worden ontkoppeld.overigens zijn alle kanalen van Nijburg ook voor coördinatie te gebruiken in Autodesk Navisworks aangezien Navisworks ook Fabrication elementen volledig ondersteunt. 11

12 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit 5.1. DWG naar Revit Methode I: draadmodel Verwijder alle X-ref s uit de tekening zodat enkel de kanalen over blijven. Controleer dat Save Graphics with Drawing aan staat in de database van Fabrication CadMep. Het 3D-model wordt nu ingeladen in Revit op het project 0-punt en is in het Revit model beschikbaar (niet te wijzigen!) In Revit kan de installateur de zo gemaakte DWG aan het model toevoegen middels : Link CAD of Import CAD Sla de tekening op als DWG Draadmodel van kanalen in Autodesk Revit 12 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

13 5.2. DWG naar Revit Methode II: model geschikt voor rendering Wanneer in Revit een gerenderd model nodig is, kan ook op een andere wijze het CadMep model worden gebruikt. Het verschil zit er in dat niet de graphics worden opgeslagen, maar dat het model in Autocad wordt geëxplodeerd. Let op: hierbij gaan dus alle CadMep eigenschappen verloren. Sla het model dus op onder een afwijkende naam! Zorg dat Save Graphics with Drawing aan staat in de database. Explodeer het model ( explode All ), eventueel meerdere malen. De overige stappen zijn gelijk aan de voorgaande methode. Shaded model van kanalen in Autodesk Revit 13

14 BIM: Autodesk Fabrication CadMep en Revit 5.3. MAJ naar Revit 2016 Zoals een MAJ vanuit Revit 2016 naar Fabrication Cadmep kan worden gebracht, kan dat ook omgekeerd. Let op: Nijburg moet voor zijn export zorgen dat gelijke kanalen NIET worden verzameld. Deze instelling staat in de database. Nijburg levert in dat geval het MAJ bestand aan en de installateur kan deze in een nieuw Revit model importeren. Daar moet hij dan uiteraard wel de database van Nijburg voor gebruiken. Deze database wordt dan één geheel met het nieuwe model. Dit nieuwe model kan vervolgens aan het centrale model worden toegevoegd. Op deze wijze kan eenvoudig worden bepaald wat de verschillen tussen ontwerp en as-build zijn en de installateur kan zijn model aanpassen waar dit nodig mocht zijn. Dat kan uiteraard een Fabrication model zijn, maar ook een model gemaakt met een ander pakket. Wanneer de revisie gereed is, kan het model van Nijburg weer worden ontkoppeld. Op het moment van schrijven worden helaas nog niet alle elementen uit Fabrication Cadmep in Revit ondersteund. Met name meer complexe modellen en samengestelde modellen worden nog niet meegenomen. De verwachting is dat dit in de komende updates langzaam zal verbeteren. 6. Nawoord Wij hopen middels dit document duidelijkheid te kunnen scheppen omtrent de uitwisseling tussen verschillende pakketten. Het is niet de intentie geweest een volledige gebruiksaanwijzing te formuleren en ongetwijfeld zullen hier en daar, afhankelijk van de achtergrond van de lezer, nog hiaten aanwezig zijn. Wij houden ons van harte aanbevolen op deze hiaten of onduidelijkheden te worden gewezen zodat wij deze in een volgende versie kunnen aanvullen en verduidelijken. Daarnaast is de markt en de software natuurlijk vol in ontwikkeling. Hierdoor worden uiteraard geschreven teksten achterhaald en incompleet. Waar nodig zullen we dit document derhalve ook aanpassen wanneer voortschrijdende inzichten daar reden toe geven. Jaap Feeke 14 Nijburg Klimaattechniek bv Versie 1.0, juni 2015

15 Aantekeningen 15

16 De Vosholen 114, 9611 TG Sappemeer Postbus AA Sappemeer tel fax NIJBURG KLMAATTECHNIEK BV. MAAKT DEEL UIT VAN DE NIJBURG INDUSTRY GROUP