Le changement climatique dans la partie française du BV de la Meuse

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Le changement climatique dans la partie française du BV de la Meuse"

Transcriptie

1 INTERNATIONALE SCHELDECOMMISSIE (ISC) COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) INTERNATIONALE MAASCOMMISSIE (IMC) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM) Le changement climatique dans la partie française du BV de la Meuse JP WAGNER DREAL Grand Est 11 octobre 2016

2 Wateroverlast en klimaatverandering Frans deel Maasstroomgebied: 2 impactstudies KV voorhanden: Explore 2070, Amice, Geen wateroverlast door overstroming vanuit zee Geen duidelijk schommelende trend in hoogwaterafvoer bij overstroming waterloop Hoogwaterscenario s = gebruik QT vanuit debietmeetreeks WG IMC = extreem hoogwater = Q % (cf. pessimistische hypothese Amice)

3 Laagwater en klimaatverandering Synthese: Dalende trend laagwaterafvoer (AMICE, Explore 2070), In Frankrijk geen significante impact op gebruik voor scheepvaart, AEP, landbouw, energie (AMICE), Explore 2070, Amice, Verband daling laagwaterafvoer en achteruitgang waterkwaliteit niet noodzakelijk rechtstreeks en lineair (WG HO IMC)

4 Number of intake stops Laagwater en waterkwaliteit (1/2) Jaren met ernstigste laagwatersituaties Roosteren 83 Duration [d] 239,9 181,7 155,4 122,7 79,4 125,6 132,1 126,3 Number Intake stops due to chemical water quality Duurtijd

5 Laagwater en waterkwaliteit (2/2) Analyse WG HO bij de IMC: Glyfosaat in het Maaswater geen verband met daling laagwaterafvoer maar met landbouwactiviteiten; Keizersveer Data Low flow, high concentrations? Dilution is no solution Verdunning verontreiniging door stijging afvoer naar oppervlaktewater is geen goede milieupraktijk in het licht van door KRW aanbevolen maatregelen om de MKN van de goede chemische toestand te halen voor water, Echte oplossing om concentraties in water te beperken aanvoer verontreinigende stoffen beperken,

6 Welke strategie bij laagwater (1/2)? Beperking en/of tijdelijke opschorting onttrekkingen bij laagwater Kaderbesluit van 17 juni 2008 : Wekelijkse hydrologische opvolging in 9 meetpunten (VCN3), Themagebonden indicatoren vanaf waakpeil. INDICATEUR HYDROLOGIQUE DE SYNTHESE SEMAINE 48 : du 21 au 29 novembre 2015

7 Welke strategie bij laagwater (2/2)? Management of a prolonged droughts : «Managing prolonged droughts implies making decisions on the allocation of reduced resources to both environmental and human activity needs.» «Essential drinking water supplies will be considered a high priority during periods of prolonged droughts, and this should be combined with high priority for an ecological minimum flow.» «Thus, a clear prioritisation of main uses should be established in advance where use restrictions are imposed step-by-step with increased duration, intensity and impact of the drought event.»

8 Débit (m3/s) Adaptatie aan klimaatverandering Laagwater KRW Neerslag Debiet Neerslag (mm) Hoogwater OD SDAGE ORBP VCN x met terugkeertijd T Kalenderdag Piekdebiet bij terugkeertijd T Gevolgen

9 Onderzoeksprogramma CHIMERE 21 (CHIers - Meuse : Evolution du RégimE hydrologique au 21e siècle / CHIers - MEuse hydrological Regime Evolution in the 21st century) QMNA 5!? Q T!? Projecties van hoog- en laagwaterdebiet updaten, door de jongste beschikbare klimaatsimulaties te gebruiken, gemaakt in het kader van het 5e rapport van de GIEC. De onzekerheden kwantificeren die verband houden met de modelleringsketen Gebruiksmogelijkheden van weerkundige droogteindicatoren bestuderen om laagwatersituaties kenmerkend te omschrijven (kleine waterlopen / vroegtijdige waarschuwing), De natuurlijke dagdebieten wedersamenstellen (i.e. buiten de onttrekkingen) evenals de bijbehorende hydrologische laagwaterparameters.

10 Opgetelde onzekerheid CHIMERE21 : inschatting onzekerheid In elke modelleringsfase duikt een fout op dit niet ingeschat was in bestaande studies (AMICE, Explore 2070) Dienen er nieuwe referentiewaarden meegenomen te worden voor hoog- en laagwaterbeheer? Kijken of waargenomen tendenzen zich doorzetten in nieuwe klimaatprojecties van GIEC Zijn de berekende wijzigingen significant ten opzichte van de oorzaken van fouten? Inschatten opgetelde fout in schatting berekende schommelingen «heden toekomst» van gebruikte hydrologische variabelen Uitstoot broeikasgas sen RCP 4.5 en 8.5 Concentratie broeikasgas sen Wereldwijde klimaatmode llen CNRM2014 en IPSL2014 met 2 of 3 voortgangsv erslagen per RCP Schaalverkle ininge Hydrologische modellen 2 méthodes de descente d échelle : dynamique (RCM) statistique (SANDHY - Radanovics et al., 2013). Statistische wetten 4 hydrologische modellen: GR (IRSTEA) SIM (Météo France) MORDOR (EDF) PRESAGES (Universiteit Lotharingen)

11 CHIMERE 21 : focus op laagwater Acclimatisatie debieten Weerkundige indicatoren Momenteel berekening twee indexen bij het begin van elke maand in SAFRAN op 1,3, 6 of 12 glijdende maanden (weerkundige droogte landbouwdroogte hydrologische droogte): SPI = Standardized Precipitation Index (Mc Kee et al in 1993) Standardized Soil Wetness Index (SSWI) Samenvoegen op schaal SG kruisen met hydrologische indicatoren (VCN) doel = keuze hydrologische grenswaarden onderbouwen en kijken of die gebruikt kunnen worden in niet-gepeilde SG

12 CHIMERE 21 : timing en partners

13 DANK VOOR UW AANDACHT MERCI DE VOTRE ATTENTION /

COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM)

COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM) INTERNATIONALE SCHELDECOMMISSIE (ISC) COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) INTERNATIONALE MAASCOMMISSIE (IMC) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM) 11/10/2016 Le Changement climatique en Wallonie

Nadere informatie

COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM)

COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM) INTERNATIONALE SCHELDECOMMISSIE (ISC) COMMISSION INTERNATIONALE DE L ESCAUT (CIE) INTERNATIONALE MAASCOMMISSIE (IMC) COMMISSION INTERNATIONALE DE LA MEUSE (CIM) 11 oktober BENELUX SAMENWERKING KLIMAATADAPTATIE:

Nadere informatie

DROP - adaptatie aan waterschaarste en droogte

DROP - adaptatie aan waterschaarste en droogte DROP - adaptatie aan waterschaarste en droogte Willem Defloor 26 september 2014, Waterforum Waterschaarste en droogte Overzicht 1. Globaal kader 2. EU Drop project 3. Droogte-indicatoren / waterinfo.be

Nadere informatie

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland)

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland) 1 Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland) Op 26 augustus 2008 heeft Omar Boukhris een doctoraatsstudie verdedigd aan de K.U.Leuven

Nadere informatie

Invloed van de klimaatverandering op hydrologische extremen in Vlaanderen

Invloed van de klimaatverandering op hydrologische extremen in Vlaanderen Invloed van de klimaatverandering op hydrologische extremen in Vlaanderen Patrick Willems K.U.Leuven - Afdeling Hydraulica i.s.m. Koninklijk Meteorologisch Instituut van België Lopend onderzoek CCI-HYDR

Nadere informatie

Impact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen

Impact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen Impact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen P.Willems, O.Boukhris, J.Berlamont K.U.Leuven Afdeling Hydraulica i.s.m. KMI (P.Baguis, E.Roulin, G. Demarée) & IMDC (J.Blanckaert)

Nadere informatie

Uitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire

Uitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire Uitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire Inleiding De vraag naar waterkwaliteitsverbetering in Vlaanderen blijft hoog.

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S12. donderdag 1 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St.

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S12. donderdag 1 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. donderdag 1 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S12 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 925 m3/s do01feb,

Nadere informatie

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen in het Vlaamse binnenland

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen in het Vlaamse binnenland Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen in het Vlaamse binnenland Patrick Willems, Victor Ntegeka, Omar Boukhris, Thomas Vansteenkiste K.U.Leuven Afdeling Hydraulica & LSUE Emmanuel Roulin,

Nadere informatie

Effecten van de klimaatverandering op de laagwaterproblematiek van de Maas

Effecten van de klimaatverandering op de laagwaterproblematiek van de Maas Effecten van de klimaatverandering op de laagwaterproblematiek van de Maas Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Historische trend in temperatuur Jaarlijkse

Nadere informatie

Kleurcode GROEN. Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 850 m3/s ma 29jan2018, 08:00 uur. Verwachte afvoer St. Pieter 835 m3/s ma 29jan2018, 20:00+12 uur

Kleurcode GROEN. Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 850 m3/s ma 29jan2018, 08:00 uur. Verwachte afvoer St. Pieter 835 m3/s ma 29jan2018, 20:00+12 uur maandag 29-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S10 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 850 m3/s ma 29jan2018,

Nadere informatie

Het klimaat verandert, wat nu?

Het klimaat verandert, wat nu? Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1

Nadere informatie

Impact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten

Impact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten Impact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten Katrijn Holvoet, Thomas Vansteenkiste, Wouter Vanneuville, Patrick Willems 09-03-2010 Gent Inhoud Situering

Nadere informatie

LAAT KLIMAATVERANDERING DE BORDEAUXWIJN KOUD?

LAAT KLIMAATVERANDERING DE BORDEAUXWIJN KOUD? LAAT KLIMAATVERANDERING DE BORDEAUXWIJN KOUD? Pieter Leroy Uitreiking Prijs Rudi Verheyen Antwerpen, 30 november 2011 Structuur Waarom dit thema? Klimaatverandering Klimaatverandering en regio s Onzekerheid:

Nadere informatie

Droogterapport 14 juni 2017

Droogterapport 14 juni 2017 Droogterapport 14 juni 2017 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 14 juni 2017 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater

Nadere informatie

Toestand van het watersysteem november 2018

Toestand van het watersysteem november 2018 Toestand van het watersysteem november 218 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Toestand van het watersysteem - november 218 Samenstellers VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Hoogwaterbeheer,

Nadere informatie

Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen

Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen enkele aanvullende beschouwingen prof. dr. ir. Patrick Willems K.U.Leuven Afdeling Hydraulica Toekomstig klimaat? huidig klimaat: gematigd

Nadere informatie

Scaldwin slotseminarie 9 december 2014 ISC: een blik op de toekomst

Scaldwin slotseminarie 9 december 2014 ISC: een blik op de toekomst Scaldwin slotseminarie 9 december 2014 Overzicht KRW: 10 Waterbeheerkwesties voor het ISGD ROR: Maatregelen geformuleerd in het ODB voor het ISGD KRW: Waterbeheerkwesties Twee kerndoelstellingen: Het waterbeheer

Nadere informatie

Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen

Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen 1 Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen KU Leuven onderzocht voor het Waterbouwkundig Laboratorium van de Vlaamse Overheid en de Vlaamse Milieumaatschappij de invloed van de

Nadere informatie

De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater

De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Vroegere klimaatscenario

Nadere informatie

De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater

De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Vroegere klimaatscenario

Nadere informatie

Water in Vlaanderen: van integraal beleid naar beheer

Water in Vlaanderen: van integraal beleid naar beheer Water in Vlaanderen: van integraal beleid naar beheer Didier D hont Afdelingshoofd Integraal Waterbeleid VMM Juridisch kader: Europees aangestuurd Kaderrichtlijn Water (2000) Goede toestand 2015 / uitstel

Nadere informatie

Homogeen meetnet. Resultaten en beoordeling

Homogeen meetnet. Resultaten en beoordeling Homogeen meetnet Resultaten 2011-2013 en beoordeling Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Een balans van de waterkwaliteit... 5 2.1. Organische vervuiling en eutrofiëring... 5 2.2. Toxische vervuiling...

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN 22-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S6 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 865 m3/s 22-1, 08:00 uur Verwachte

Nadere informatie

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen

Nadere informatie

Toestand van het watersysteem september 2017

Toestand van het watersysteem september 2017 Toestand van het watersysteem september 217 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Toestand van het watersysteem - september 217 Samenstellers VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Hoogwaterbeheer,

Nadere informatie

Toestand van het watersysteem januari 2019

Toestand van het watersysteem januari 2019 Toestand van het watersysteem januari 2019 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Toestand van het watersysteem - januari 2019 Samenstellers VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Hoogwaterbeheer,

Nadere informatie

ScaldWIN, een project voor een betere waterkwaliteit. Veronique Van Den Langenbergh Projectcoördinator Antwerpen, 19 mei 2011

ScaldWIN, een project voor een betere waterkwaliteit. Veronique Van Den Langenbergh Projectcoördinator Antwerpen, 19 mei 2011 ScaldWIN, een project voor een betere waterkwaliteit Veronique Van Den Langenbergh Projectcoördinator Antwerpen, 19 mei 2011 1 Inhoud Algemeen kader ScaldWIN Een tussentijdse balans 2 Algemeen kader Kaderrichtlijn

Nadere informatie

Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen

Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen 1 Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen In samenwerking met het KMI onderzocht de K.U.Leuven voor het Waterbouwkundig Laboratorium van de Vlaamse Overheid de invloed van de

Nadere informatie

TOESTAND VAN HET WATERSYSTEEM AUGUSTUS 2016

TOESTAND VAN HET WATERSYSTEEM AUGUSTUS 2016 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// TOESTAND VAN HET WATERSYSTEEM AUGUSTUS 2016 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S13. donderdag 2 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St.

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S13. donderdag 2 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. donderdag 2 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S13 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 1004 m3/s vrij 02feb,

Nadere informatie

Klimaatverandering in internationaal perspectief

Klimaatverandering in internationaal perspectief Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens

Nadere informatie

UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee

UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee UVA AMSTERDAM CENTRE FOR INSURANCE STUDIES (ACIS) UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS EN PENSIOENFONDSEN UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG Bart Joosen 17 mei 2019 # Het begint

Nadere informatie

Wat als we geen afvoer uit Vlaanderen hadden gehad

Wat als we geen afvoer uit Vlaanderen hadden gehad Wat als we geen afvoer uit Vlaanderen hadden gehad Kennisvraag: wat als er geen extra water uit Vlaanderen was gekomen? Wat als er geen onweersbuien in Vlaanderen gevallen waren? Antwoord: het is niet

Nadere informatie

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering

Nadere informatie

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14)

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14) Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of (09.09.14) Content: 1. Requirements on sticks 2. Requirements on placing sticks 3. Requirements on construction pallets 4. Stick length and

Nadere informatie

Klimaat Services. Opzet presentatie

Klimaat Services. Opzet presentatie Klimaat Services J. Bessembinder Opzet presentatie Basis voor klimaat-services Voorbeelden confectie Voorbeelden maatwerk Basis confectie en maatwerk : tijdreeksen voor de toekomst Activiteiten binnen

Nadere informatie

Effecten van klimaatverandering op de Waterkwaliteit in de Rijn en Maas

Effecten van klimaatverandering op de Waterkwaliteit in de Rijn en Maas Bodem- en Grondwatersystemen Princetonlaan 6 Postbus 85467 3508 AL Utrecht www.deltares.nl Deltares-Rapport T +31 30 256 42 56 F +31 30 256 48 55 info-beno@tno.nl 2008-U-R0629/A Effecten van klimaatverandering

Nadere informatie

Droogterapport 26 juli 2017

Droogterapport 26 juli 2017 Droogterapport 26 juli 217 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 26 juli 217 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater en

Nadere informatie

Toestand van het watersysteem februari 2019

Toestand van het watersysteem februari 2019 Toestand van het watersysteem februari 219 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Toestand van het watersysteem - februari 219 Samenstellers VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Hoogwaterbeheer,

Nadere informatie

Toestand en trend MNLSO- en KRW-meetlocaties. Janneke Klein Joachim Rozemeijer, Nanette van Duijnhoven, Sibren Loos, Joost van den Roovaart

Toestand en trend MNLSO- en KRW-meetlocaties. Janneke Klein Joachim Rozemeijer, Nanette van Duijnhoven, Sibren Loos, Joost van den Roovaart Toestand en trend MNLSO- en KRW-meetlocaties Janneke Klein Joachim Rozemeijer, Nanette van Duijnhoven, Sibren Loos, Joost van den Roovaart Opbouw presentatie Context: eutrofiëring Meetnet Nutriënten Landbouw

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S9. vrijdag Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S9. vrijdag Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN vrijdag 26-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S9 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 1020 m3/s vr 26-1, 08:00

Nadere informatie

Risk & Requirements Based Testing

Risk & Requirements Based Testing Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie

Nadere informatie

Identity & Access Management & Cloud Computing

Identity & Access Management & Cloud Computing Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information

Nadere informatie

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en

Nadere informatie

Effect van klimaatwijziging op de afvoerdebieten in hoog- en laag watersituaties en op de globale waterbeschikbaarheid. Thomas Vansteenkiste

Effect van klimaatwijziging op de afvoerdebieten in hoog- en laag watersituaties en op de globale waterbeschikbaarheid. Thomas Vansteenkiste Effect van klimaatwijziging op de afvoerdebieten in hoog- en laag watersituaties en op de globale waterbeschikbaarheid Thomas Vansteenkiste Methodologie NEERSLAG/ EVAPORATIE HYDROLOGISCH MODEL STROOM-

Nadere informatie

Droogterapport 12 juli 2017

Droogterapport 12 juli 2017 Droogterapport 12 juli 217 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 12 juli 217 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater en

Nadere informatie

Droogterapport 21 juni 2017

Droogterapport 21 juni 2017 Droogterapport 21 juni 2017 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 21 juni 2017 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S14. maandag 5 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S14. maandag 5 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN maandag 5 februari 2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S14 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 831 m3/s ma 05feb,

Nadere informatie

Hoogwater IJzerbekken november 2016

Hoogwater IJzerbekken november 2016 Hoogwater IJzerbekken november 2016 Roesbrugge (Filip Van Loo, 20/11/16) pagina 1 van 26 Inhoud 1. Samenvatting...3 2. Hydrologische omstandigheden...3 3. Waterpeil- en debietgegevens...4 4. Bijlage...9

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S11. dinsdag Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S11. dinsdag Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN dinsdag 30-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S11 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 940 m3/s di30jan, 08:00

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN 21-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S5 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 810 m3/s 21-1, 08:00 uur Verwachte

Nadere informatie

Klimaatscenario s. Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) HOVO klimaatscenario s

Klimaatscenario s. Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) HOVO klimaatscenario s Klimaatscenario s Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) Kijken in de toekomst? Een greep uit de onzekerheden Het klimaatsysteem is te complex om te bevatten waarnemingen van alle relevante processen en feedbacks

Nadere informatie

Nieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.

Nieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a. Nieuwe KNMI klimaatscenario s Nieuwe KNMIklimaatscenario s 2006 2006 Janette Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Klimaatverandering Waargenomen veranderingen Wat zijn klimaatscenario s? Huidige en nieuwe

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

Laagwaterbericht. 1 Samenvatting. 2 Meteorologie. 2.1 Vlaanderen. Hydrologische situatie 1 november Afgelopen maand oktober 2017

Laagwaterbericht. 1 Samenvatting. 2 Meteorologie. 2.1 Vlaanderen. Hydrologische situatie 1 november Afgelopen maand oktober 2017 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 1 november 2017 1 Samenvatting Oktober 2017 was in Ukkel (KMI) abnormaal warm en droog. In oktober daalden aanvankelijk de basisafvoeren door het gebrek aan neerslag.

Nadere informatie

Kennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren?

Kennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren? Juni 2016 in vergelijking tot voorgaande jaren Kennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren? Antwoord: Er zijn in verschillende

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN 24-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S7 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 880 m3/s 24-1, 08:00 uur Verwachte

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN 25-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S8 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 930 m3/s 25-1, 08:00 uur Verwachte

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa

Nadere informatie

Wateraanvoer van Waal naar Maas: gunstig voor de waterkwaliteit?

Wateraanvoer van Waal naar Maas: gunstig voor de waterkwaliteit? Wateraanvoer van Waal naar Maas: gunstig voor de waterkwaliteit? Rosa Sjerps (KWR Watercycle Research Institute), Wim Werkman (Rijkswaterstaat), Harry Römgens (RIWA Maas), Gertjan Zwolsman (KWR Watercycle

Nadere informatie

Laagwaterbericht. 1 Samenvatting. 2 Meteorologie. 2.1 Vlaanderen. Hydrologische situatie 4 oktober Afgelopen maand september 2017

Laagwaterbericht. 1 Samenvatting. 2 Meteorologie. 2.1 Vlaanderen. Hydrologische situatie 4 oktober Afgelopen maand september 2017 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 4 oktober 2017 1 Samenvatting In september 2017 kregen we in Ukkel (KMI) voor het eerst sinds juli 2016 (met uitzondering van november 2016) een neerslaghoeveelheid

Nadere informatie

Milieukwantiteit: van doelstelling tot actieprogramma

Milieukwantiteit: van doelstelling tot actieprogramma Milieukwantiteit: van doelstelling tot actieprogramma Sven Verbeke, VMM, co-voorzitter CIW WG Waterkwantiteit 12 januari 2015, Hoorzitting Raden Overzicht Kader Visie Methodiek en resultaten Toekomst Kader

Nadere informatie

Beheer van een grensoverschrijdende aquifer : studie aquifer van de kolenkalk

Beheer van een grensoverschrijdende aquifer : studie aquifer van de kolenkalk Beheer van een grensoverschrijdende aquifer : studie aquifer van de kolenkalk 1 Inhoud : Welke vooruitgang sinds 2009? Piëzometrie: voorbeeld van een evoluerende aquifer Chemie: inventarisatie van de kennis

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in

Nadere informatie

Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen

Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Departement Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Kasteelpark Arenberg

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Hoogwaterbericht nummer H Uitgegeven om: 08:00 locale tijd. Kleurcode GEEL

Waterbericht Maas. Hoogwaterbericht nummer H Uitgegeven om: 08:00 locale tijd. Kleurcode GEEL 17-03-2019 Uitgegeven om: 08:00 locale tijd Waterbericht Maas Hoogwaterbericht nummer H3 Kleurcode GEEL Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 1540 m3/s 17-03, 07:30 uur Verwachte afvoer St. Pieter 1350 m3/s

Nadere informatie

Is er een point of no return in klimaatverandering? Henk A. Dijkstra, IMAU, Departement Natuuren Sterrenkunde, Universiteit Utrecht

Is er een point of no return in klimaatverandering? Henk A. Dijkstra, IMAU, Departement Natuuren Sterrenkunde, Universiteit Utrecht Is er een point of no return in klimaatverandering? Henk A. Dijkstra, IMAU, Departement Natuuren Sterrenkunde, Universiteit Utrecht Overzicht 1. Forcering - respons kritische condities 2. Klimaatgevoeligheid

Nadere informatie

Fish Based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers (FAME)

Fish Based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers (FAME) Fish Based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers (FAME) Overleg i.v.m. verdere verfijning en validatie van de nieuw ontwikkelde visindex op Europese schaal (EFI = the European

Nadere informatie

11de Waterforum: Waterschaarste en droogte, de nieuwe realiteit

11de Waterforum: Waterschaarste en droogte, de nieuwe realiteit 11de Waterforum: Waterschaarste en droogte, de nieuwe realiteit Analyse van de waterbeschikbaarheid in Vlaanderen, huidige toestand en uitdagingen naar de toekomst Fernando Pereira Waterbouwkundig Laboratorium

Nadere informatie

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand?

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? De annual air quality kaarten tonen het resultaat van een koppeling van twee gegevensbronnen: de interpolatie van luchtkwaliteitsmetingen (RIO-interpolatiemodel)

Nadere informatie

In onderstaande tabel worden de gemeten neerslagtotalen vanaf het begin van dit jaar opgelijst voor Ukkel en vergeleken met de normaal.

In onderstaande tabel worden de gemeten neerslagtotalen vanaf het begin van dit jaar opgelijst voor Ukkel en vergeleken met de normaal. Laagwaterbericht Hydrologische situatie 16 juni 2017 1 Samenvatting Gezien de aanhoudende lage afvoeren op de waterwegen en beperkte neerslagprognoses voor de komende periode vindt u hier een tussentijdse

Nadere informatie

vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst

vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst 14-09-2018 1 Over VanderSat Kern: Commerciële aardobservatie diensten Team: AO wetenschappers,

Nadere informatie

Droogterapport 28 juni 2017

Droogterapport 28 juni 2017 Droogterapport 28 juni 2017 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 28 juni 2017 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater

Nadere informatie

Peter Viaene. WL Introductiecursus Integraal Waterbeheer 29 & 30 november 2007

Peter Viaene. WL Introductiecursus Integraal Waterbeheer 29 & 30 november 2007 Hydrologisch InformatieCentrum Peter Viaene Hydrologisch Informatiecentrum Waterbouwkundig Laboratorium Technisch ondersteunende diensten Departement Mobiliteit en Openbare Werken Berchemlei 115 2140 Borgerhout

Nadere informatie

Klimaatverandering en de waterkwaliteit van de Maas

Klimaatverandering en de waterkwaliteit van de Maas Michelle van Vliet, Universiteit Utrecht, thans TNO Gertjan Zwolsman, Kiwa Water Research Klimaatverandering en de waterkwaliteit van de Maas Het is algemeen bekend dat klimaatverandering de afvoerpatronen

Nadere informatie

Droogte monitoring. Coen Ritsema, Klaas Oostindie, Jan Wesseling

Droogte monitoring. Coen Ritsema, Klaas Oostindie, Jan Wesseling Droogte monitoring Coen Ritsema, Klaas Oostindie, Jan Wesseling Inhoud Droogte karakterisering KNMI Standardized Precipitation Index (SPI) Website Droogtemonitor Toekomstige website uitbreidingen? Droogte

Nadere informatie

De eerste resultaten. dr. ir. Vincent Wolfs prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven

De eerste resultaten. dr. ir. Vincent Wolfs prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven De eerste resultaten dr. ir. Vincent Wolfs prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Nood aan innovatieve oplossingen om klimaatverandering op te vangen 3 HYDROACTIV Intelligent groendak 1 NEERSLAGAFVOER

Nadere informatie

Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling

Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling RIVM/DCMR, december 2013 Roet is een aanvullende maat om de gezondheidseffecten weer te geven van

Nadere informatie

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA The creation and monitoring of a permanent pasture layer 20 th of November 2014, Marcel Meijer Outline Open Data in the Netherland Greening elements Calculating

Nadere informatie

TOEGANG VOOR NL / ENTRANCE FOR DUTCH : https://www.stofs.co.uk/en/register/live/?regu lator=c&camp=24759

TOEGANG VOOR NL / ENTRANCE FOR DUTCH : https://www.stofs.co.uk/en/register/live/?regu lator=c&camp=24759 DISCLAIMER : 1. Het is een risicovolle belegging / It is an investment with risc. 2. Gebruik enkel geld dat u kan missen / Only invest money you can miss. 3. Gebruik de juiste procedure / Use the correct

Nadere informatie

Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw

Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw Provincie Limburg Maastricht, 14 september 216 Joris Schaap, Profiel 214 heden Zelfstandig hydroloog en bodemkundige 28-214 Adviseur water in het landelijk

Nadere informatie

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN

Waterbericht Maas. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN 17-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Maas Statusbericht nummer S1 (Afvoerverwachting St. Pieter) Kleurcode GROEN Huidige (gemeten) afvoer St. Pieter 783 m3/s 17-1, 08:00 uur Verwachte

Nadere informatie

Factsheet: NLGW0013 Zout Maas

Factsheet: NLGW0013 Zout Maas Factsheet: NLGW0013 Zout Maas -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode 2010-2015 zijn gebaseerd

Nadere informatie

Humane blootstelling aan vluchtige. IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam

Humane blootstelling aan vluchtige. IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Humane blootstelling aan vluchtige componenten uit een consumentenproduct Ralf Cornelissen IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Indeling presentatie Achtergrond Doel van het onderzoek Selectie van

Nadere informatie

Laagwaterbericht. 1 Samenvatting. 2 Meteorologie. 2.1 Vlaanderen. Hydrologische situatie 14 december Afgelopen periode

Laagwaterbericht. 1 Samenvatting. 2 Meteorologie. 2.1 Vlaanderen. Hydrologische situatie 14 december Afgelopen periode Laagwaterbericht Hydrologische situatie 14 december 2018 1 Samenvatting In november 2018 viel opnieuw minder neerslag dan normaal. In de eerste 13 dagen van december viel ongeveer 50 mm neerslag (in Ukkel),

Nadere informatie

EC-modellering in Vlaanderen: het effect van snelheidsverlaging op snelwegen

EC-modellering in Vlaanderen: het effect van snelheidsverlaging op snelwegen 19/04/2012 EC-modellering in Vlaanderen: het effect van snelheidsverlaging op snelwegen Wouter Lefebvre en vele anderen VVM 19/04/2012 2 Inhoudstafel» Methodologie» Validatie» Case study 19/04/2012 3 Methodologie»

Nadere informatie

RWS-2017/328 M. Inhoudsopgave. 1. Aanhef 2. Besluit 3. Voorschrift 4. Overwegingen 5. Ondertekening 6. Mededelingen. 1. Aanhef

RWS-2017/328 M. Inhoudsopgave. 1. Aanhef 2. Besluit 3. Voorschrift 4. Overwegingen 5. Ondertekening 6. Mededelingen. 1. Aanhef Onderwerp Maatwerkvoorschrift op grond van artikel 3.5e van het Activiteitenbesluit milieubeheer voor RWZI Piershil, voor het lozen van fosfor op het Spui. Zaaknummer RWSZ2016-00018059 Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

Waterbericht Rijn. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. Kleurcode GEEL

Waterbericht Rijn. Statusbericht nummer S Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd. Kleurcode GEEL 21-01-2018 Uitgegeven om: 10:00 lokale tijd Waterbericht Rijn Statusbericht nummer S1 Kleurcode GEEL Huidige (gemeten) waterstand Lobith 1247 cm +NAP 21-01, 07:00 uur Verwachte waterstand Lobith 1285 cm

Nadere informatie

Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system. Joost Delsman

Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system. Joost Delsman Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system Joost Delsman Onderzoek naar zoetwatervoorziening? Doel van het onderzoek Adaptating to drought and salinisation in

Nadere informatie

Adaptief Management. Noordzee Dagen 2015. Jessica Reis Leffers Paul Boers Rob Gerits

Adaptief Management. Noordzee Dagen 2015. Jessica Reis Leffers Paul Boers Rob Gerits Adaptief Management Noordzee Dagen 2015 Jessica Reis Leffers Paul Boers Rob Gerits Waarom nu aandacht voor adaptief management? Een van de opgave uit Nationaal energie akkoord: 4500 MW windenergie op NCP

Nadere informatie

KNVWS Delft. Overzicht

KNVWS Delft. Overzicht Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen

Nadere informatie

Voorzorg is niet onredelijk. WF Passchier Gezondheidsraad en Universiteit Maastricht

Voorzorg is niet onredelijk. WF Passchier Gezondheidsraad en Universiteit Maastricht Voorzorg is niet onredelijk WF Passchier Gezondheidsraad en Universiteit Maastricht Kindermobieltjes en voorzorg Child warning over mobile phones Parents should ensure their children use mobile phones

Nadere informatie

HEGRID EIT ICT LABS HEGRID 2013-2014 TNO. Hybrid Energy GRID Management. TNO, Siemens, KIT, Deutsche Telekom, UT, TU/e, VTT, CWI

HEGRID EIT ICT LABS HEGRID 2013-2014 TNO. Hybrid Energy GRID Management. TNO, Siemens, KIT, Deutsche Telekom, UT, TU/e, VTT, CWI HEGRID Hybrid Energy GRID Management EIT ICT LABS HEGRID 2013-2014 TNO TNO, Siemens, KIT, Deutsche Telekom, UT, TU/e, VTT, CWI 1 Doel en verwachte resultaten Doel: realiseren van een Open HybridEnergy

Nadere informatie

Europese Kaderrichtlijn Water

Europese Kaderrichtlijn Water Inleiding Europese Kaderrichtlijn Water en vertaling naar de regionale wetgeving 22/01/2013 Mieke De Leeuw, Grenzeloze Schelde-Escaut sans Frontières Aanleiding INLEIDING EKW Europees waterbeleid was al

Nadere informatie

Product naam: MM01930

Product naam: MM01930 Product naam: MM01930 Specificaties MM01930: Levensduur L90: 20000u Diameter: 50 mm Wattage: 4.00W Gewicht: 61 gr Kleur: 3000K (wit) Spanning: 230 V Cd: 960 cd Beschermingsgraad: IP20 RA: 80 Te vervangen

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Nieuwe gebruikers opties (aan /uit te zetten door klant) naast de al bestaande opties

Nieuwe gebruikers opties (aan /uit te zetten door klant) naast de al bestaande opties Wijzigingen in BoToVa toetsmodule ALcontrol Laboratories Datum: 2-12-2013 Sinds 1 november jl. kunnen analyseresultaten bij ALcontrol worden getoetst met behulp van BoToVa, de Bodem Toets- en Validatie

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

Bevaarbare waterlopen beheerd in functie van mogelijke klimaatveranderingen

Bevaarbare waterlopen beheerd in functie van mogelijke klimaatveranderingen Bevaarbare waterlopen beheerd in functie van mogelijke klimaatveranderingen Katrien Van Eerdenbrugh Waterbouwkundig Laboratorium discussienamiddag Global Change en Watersystemen Woensdag 26 mei 2004 "De

Nadere informatie