Stedelijk Kompas Zwolle

Transcriptie

1 slagvaardig Ontwikkeling Maatschappelijke Ontwikkeling Stadskantoor Lübeckplein 2 Postbus GA Zwolle Telefoon (038) Fax (038) rs.de.paus@zwolle.nl Richting bepalen: Zorg vóór Overlast Vertaling plan van aanpak maatschappelijke opvang Rijk en G4 naar centrumgemeente Zwolle Opdrachtgever Astrid Schulting Opdrachtnemer Remko de Paus Versie Vastgesteld in college van B&W op 20 februari 2007

2 Inhoud 1 Samenvatting De hoofddoelstellingen en subdoelstellingen van het 4 2 Inleiding : eerst de focus op de stad Samen zorg voor dak- en thuislozen De opzet van het 6 3 Het probleem Onderzoek UMC St. Radboud Universiteit Nijmegen Onderzoek naar woonbehoefte van huidige cliënten in de opvang Een persoonsgerichte, menselijke aanpak is noodzakelijk 10 4 Bestaand beleid 11 5 De doelstellingen De aanpak De hoofddoelstellingen De subdoelstellingen De operationele doelstellingen 14 6 Totstandkoming Landelijke ontwikkelingen en rol van Zwolle daarin Proces in (regio) Zwolle Afspraken met het Zorgkantoor Zwolle Samen maken we de stad 14 7 Het vervolg Programmatische aanpak voor het vervolg 14 8 Het financiële kader Bewaking uitvoering Overzicht bijlagen 14 Bijlage A: Verslag werkbijeenkomst, 25 januari 2007, Nieuwe Buitensociëteit 14 Bijlage B: Overzicht instrumenten 14 Instrument 1 : Model Aanmeldings- en DiagnoseFormulier voor MO en AWBZ 14 Instrument 2: Modelprocedure persoonsgerichte benadering 14 Instrument 3: Modelaanpak en modelconvenant gegevensuitwisseling i.v.m. privacywetgeving 14 1/66

3 Instrument 5: Richtingwijzer hantering BOPZ 14 Instrument 6: Modelprocedure effectuering levering zorg 14 Instrument 7: Modelaanpak onverzekerdheid en budgetbeheer 14 Instrument 8: Modelaanpak effectuering specifieke woonvoorzieningen 14 Instrument 9: Modelprotocollen preventie huisuitzettingen als gevolg van huurschuld resp. van overlast 14 Instrument 10 Modelaanpak schuldhulpverlening en schuldsanering 14 Instrument 11: Regeling dagloonprojecten 14 Instrument 12: Modelprocedure aansluiting nazorg bij ontslag uit detentie 14 Instrument 13 Realisatie voorziening voor duurzaam verblijf 14 2/66

4 1 Samenvatting Met het beschikt de gemeente over een stevige basis om de problematiek van dak- en thuisloosheid aan te pakken. Er zijn duidelijke en concrete doelen geformuleerd. De betrokkenheid van partners en de regio is vormgegeven. Tot slot stelt het Rijk op basis van het het zorgkantoor in staat voor miljoenen extra zorg in te kopen, ten behoeve van de dak- en thuislozen in onze regio. Gemeenten geven aan, al sinds de decentralisatie van het beleid voor dak- en thuislozen naar centrumgemeenten, dat de financiële ruimte in de rijksbijdrage ontbreekt om adequate zorg te kunnen bieden. Dit lossen gemeenten zelf op door uit eigen middelen bij te dragen, voor Zwolle gaat het om zo n 33% van de totale inzet in de stad. Zwolle is verheugd met de mogelijkheden die het Rijk nu met het plan van aanpak maatschappelijke opvang heeft gecreëerd. Dit vormt een duidelijke trendbreuk met de afgelopen periode. Met de stevige extra inzet vanuit de AWBZ moet het mogelijk zijn de zorg voor dak- en thuislozen op een hoger plan te krijgen. Wij hebben vanaf februari 2006 acties in gang gezet om te kunnen komen met een eigen plan van aanpak, gelet op het belang voor de doelgroep. Als eerste centrumgemeente zijn wij erin geslaagd een Stedelijk Kompas te presenteren. In het worden de doelstellingen voor de komende zeven jaar omschreven. Het Rijk commiteert zich tevens aan de uitvoering van het plan en stelt de daartoe benodigde aanvullende AWBZ-middelen via het zorgkantoor beschikbaar. Na goedkeuring van het Rijk wordt de komende maanden het programmaplan Stedelijk Kompas Zwolle opgesteld. In vijf Zwolse scenario s (deelprogramma s) wordt de richting die nu wordt bepaald nader ingevuld met concrete inspanningen en projecten. 3/66

5 1.1 De hoofddoelstellingen en subdoelstellingen van het Stedelijk Kompas Zwolle Opbouw ambities en doelstellingen Thema Verbeteren dak- en thuislozenzorg Ambities Minder daklozen Minder overlast Alle 250 daklozen in Zwolle zitten in 2014 in een traject Voor minimaal 60% van de daklozen is huisvesting én dagbesteding geregeld in 2014 In 2009 is dakloosheid t.g.v. huisuitzetting minder dan 30% van het niveau van 2005 Dakloosheid t.g.v. detentie of afwenteling door andere instellingen komt (vrijwel) niet meer voor In 2014 is overlastgevend gedrag van daklozen teruggebracht naar 75% van het niveau in 2007 Hoofddoelstellingen Subdoelstellingen Uiterlijk in 2008 is een vertaling naar de gehele regio gerealiseerd In 2014 is de terugval vanuit (ambulant) zelfstandig wonen maximaal 50% Voorjaar 2009 is het programma aangevuld met doelstelling(en) voor de gehele groep kwetsbaren 4/66

6 2 Inleiding Op 7 februari 2006 werd door het kabinet en de vier grootste steden (G4) het Plan van aanpak maatschappelijke opvang G4 & Rijk aan de Tweede Kamer aangeboden. Het plan is er op gericht de leefomstandigheden van daklozen in de vier grote steden te verbeteren waardoor er een einde moet komen aan hun zwervend gedrag en daarmee gepaard gaande overlast. Kabinet en steden hebben de ambitie ( nodig en haalbaar ) 1. in 2010 alle daklozen in traject te hebben en voor minimaal 60% huisvesting geregeld te hebben; 2. in 2008 dakloosheid als gevolg van huisuitzetting tot minder dan 30% van het niveau in 2005 terug te dringen; 3. dakloosheid als gevolg van detentie of afwenteling door andere instellingen (vrijwel) uit te bannen; 4. in 7 jaar overlastgevend gedrag tot maximaal 75% van het huidige niveau teruggedrongen te hebben. Om de geformuleerde ambities te kunnen realiseren maken het rijk en, in mindere mate, de steden structureel een bedrag vrij dat oploopt tot jaarlijks 180 miljoen vanaf Voor tweederde deel wordt de ruimte in de AWBZ gevonden. Zorgkantoren worden door het rijk in staat gestelde de geïndiceerde zorg te contracteren. Eenderde deel van het totale bedrag dient door de steden zelf bijeen gebracht te worden. In de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), zoals deze met prinsjesdag 2006 openbaar werd gemaakt, is de ambitie geformuleerd dat alle 43 centrumgemeenten uiterlijk april 2008 een plan van aanpak maatschappelijke opvang hebben, waarin de doelstellingen die met de G4 zijn afgesproken worden vertaald. Door de VNG is gekozen voor de term Stedelijk Kompas, in plaats van plan van aanpak maatschappelijke opvang. De 39 centrumgemeenten worden door de VNG ondersteund. De gemeente Zwolle is de eerste centrumgemeente die het Stedelijk Kompas gereed heeft. Bij de totstandkoming is daarom sprake geweest van pionieren. Van de ervaringen die de G4 inmiddels in de uitvoering van het plan opdoen, hebben wij dankbaar gebruik gemaakt. 2.1 : eerst de focus op de stad Het biedt de gehele regio grote kansen. Met de extra miljoenen vanuit de AWBZ, gekoppeld aan de per 1 januari 2007 beschikbaar gekomen middelen voor de OGGz, is een flinke kwaliteitsimpuls voor de zorg aan dak- en thuislozen mogelijk. Zwolle heeft als centrumgemeente te maken met een zeer complexe regio en daarbij behorend werkveld. De regionale incongruentie is groot (er is bijvoorbeeld sprake van twee GGD-regio s, waarbij geldt dat de GGD regio IJssel Vecht met 3 centrumgemeenten te maken heeft). In de beleidsagenda maatschappelijke opvang/ ambulante verslavingszorg is deze incongruentie uitgebreid beschreven. De samenwerking in de centrumgemeenteregio krijgt steeds beter vorm. Er vindt regelmatig bestuurlijk overleg plaats met de 14 regiogemeenten. Ook de contacten met de instellingen in de regio worden steeds intensiever. Om de doelstellingen van het Stedelijk Kompas te kunnen realiseren is een verdere intensivering van dit contact noodzakelijk. De gemeente Zwolle kiest er daarom voor eerst de ambities en 5/66

7 doelstellingen voor de stad Zwolle te formuleren, waarna een vertaling naar de gehele regio plaats gaat vinden. Met de regiogemeenten is deze insteek in oktober 2006 besproken. Een tweede reden voor deze focus op de stad, is de analyse van het probleem. Zwolle is de meest verstedelijkte gemeente in de regio. Een analyse van de omvang en kenmerken van de te bereiken populatie in de regio vraagt een eigen aanpak en een apart traject. Deze analyse zal de komende periode gaan plaatsvinden. Wij vinden het echter van belang de afzonderlijke trajecten niet afhankelijk te maken van elkaar. Het afgelopen jaar hebben wij benut om de problematiek in de stad Zwolle scherp in beeld te brengen. Met die informatie willen wij zo snel mogelijk aan de slag. De ervaringen die we in dat proces zullen opdoen, vormen een welkome les voor de aanpak die in de regio gekozen gaat worden. 2.2 Samen zorg voor dak- en thuislozen Bij de aanpak voor de stad Zwolle laten wij ons leiden door het programma Samen maken we de Stad. In oktober 2006 is daarover in de gemeenteraad gesproken. Centraal in het programma staat het formuleren van de gemeentelijke rol en van daaruit het samen met anderen delen van het eigenaarschap en denken vanuit mogelijkheden. In dit geval is zelfs sprake van een regionale samenwerking. Dit betekent dat naast instellingen, dak- en thuislozen, burgers, buren van voorzieningen ook andere overheden betrokken zijn. Naast de 14 regiogemeenten gaat het om twee provincies, twee regio s, het zorgkantoor, het Openbaar Ministerie. Vanwege dit complexe netwerk van betrokken partners is het van belang vooraf helder rollen en verantwoordelijkheden te definiëren. Hiermee wordt in paragraaf 6.4 een begin gemaakt. Bij het vormgeven van de gezamenlijke zorg voor dak- en thuislozen is verder een stevige interne samenwerking onontbeerlijk. Het Rijk blijkt nog niet in staat alle schotten tussen de verschillende departementen, soms vastgelegd in wetten, te slechten. Met de afspraken in het plan van aanpak Rijk en G4 is een belangrijke stap in de goede richting gezet. Verschillende bewindspersonen waren nauw betrokken. Toch dient de gemeente lokaal veel van de landelijk gecreëerde tegenstellingen binnen de beleidskaders lokaal te overbruggen. De centrumgemeente is voor het Rijk de logische partner om, geredeneerd vanuit de doelgroep van het beleid, de benodigde bruggen te slaan. Dit vergt een nauwe interne samenwerking tussen de verschillende afdelingen binnen de gemeente(n). 2.3 De opzet van het Het is als volgt opgebouwd: op basis van diverse onderzoeken die de afgelopen tijd zijn uitgevoerd komen we tot een beschrijving van het probleem in de stad Zwolle. Na aangegeven te hebben hoe het bestaande beleid er uit ziet komen we tot de doelstellingen die Zwolle wil bereiken met het. In hoofdstuk 6 wordt beschreven hoe het tot stand is gekomen en zich verhoudt met landelijk beleid, lokale en regionale afspraken en het Zwolse programma Samen maken we de stad. De komende tijd worden de doelstellingen in een programmaplan verder geconcretiseerd en gekoppeld aan gewenste inspanningen. In het programmaplan zal met name worden ingegaan op de 6/66

8 drie lagen in het plan: hoofddoelstellingen, operationele doelstellingen, instrumenten Op welke wijze dat zal gaan gebeuren staat beschreven in hoofdstuk 7. Met het financiële kader en de bewaking van de uitvoering is het Stedelijk Kompas compleet. 7/66

9 3 Het probleem In de stad Zwolle leven naar schatting zo n 500 mensen in een zeer kwetsbare situatie. Zij verkommeren en verloederen. Van deze groep zijn 250 personen dakloos. De Zwolse dakloze kenmerkt zich door een hoge afhankelijkheid van alcohol, relatief weinig van andere drugs. De Zwolse dakloze is vrijwel altijd een alleenstaande man en naar eigen zeggen honkvast. Gemiddeld is hij bijna 6 jaar dakloos. 3.1 Onderzoek UMC St. Radboud Universiteit Nijmegen Wij hebben direct na het verschijnen van het plan van aanpak Rijk en G4 besloten onderzoek te laten doen naar omvang en kenmerken van de dak- en thuislozen in Zwolle. Daarbij hebben wij gekozen voor een onderzoeksmethode die ook ten grondslag ligt aan de omvangschatting in de G4. In onderstaande tabel zijn de gegevens van de G4, de regio Zwolle en de stad Zwolle samengevat. De cijfers van de G4 zijn afkomstig uit het plan van aanpak Rijk en G4. De omvang van de groep daklozen in Zwolle wordt door de onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen (onder leiding van bijzonder hoogleraar maatschappelijke opvang prof.dr. J. Wolf) geschat op 250. Op basis van een onafhankelijk uitgevoerd intern onderzoek komt de politie IJsselland tot hetzelfde getal. Daarmee lijkt dit een aannemelijke schatting van het aantal daklozen in de stad Zwolle eind Tabel 1: Omvangschatting kwetsbare personen en daklozen G4 totaal Regio Zwolle Stad Zwolle Kwetsbare personen, inclusief daklozen Feitelijk daklozen Residentieel daklozen De onderzoekers van de Radboud Universiteit hebben 109 daklozen geïnterviewd en de omvang van het aantal daklozen geschat op basis van tellingen en registraties van instellingen. In Leiden, Utrecht, Den Haag en Alkmaar is op dezelfde wijze onderzoek uitgevoerd, in Zeeland verkeert het onderzoek in een afrondende fase. Bij het onderzoek wordt uitgegaan van feitelijk en residentieel daklozen. Feitelijk daklozen zijn mensen die niet beschikken over een eigen woonruimte en de maand voorafgaand aan het onderzoek voor een slaapplek tenminste één nacht waren aangewezen op buiten slapen (eventueel in overdekte openbare ruimten), binnen slapen in passantenverblijven van de maatschappelijke opvang of binnen slapen bij vrienden, zonder vooruitzicht op een slaapplek voor de daaropvolgende nacht. Residentieel daklozen zijn mensen die de maand voorafgaand aan het onderzoek als bewoner stonden ingeschreven bij instellingen voor maatschappelijke opvang. De belangrijkste conclusies van het onderzoek worden gepresenteerd in tabel 2. Het onderzoeksrapport zal waarschijnlijk in maart 2007 verschijnen. 8/66

10 Tabel 2: Conclusies onderzoek Radboud Universiteit Kenmerk Zwolle Elders Aantal daklozen per inwoners 2 Den Haag 3, Alkmaar 2, Utrecht 5, Leiden 5 Gemiddelde leeftijd 38 Leiden 38, Den Haag 37 Autochtoon 70% Leiden 45%, Den Haag 49% Verblijf in en buiten de stad 16% Leiden 34% Korter dan 1 jaar dakloos 27% Leiden 23%, Den Haag 20% Langer dan 10 jaar dakloos 22% Leiden 18%, Den Haag 17% Slaapt minimaal 1 nacht in nachtopvang 85% Leiden 28%, Den Haag 53% Wel eens het gevoel dat het leven zinloos is 55% Bijna dagelijks gebruik heroïne 16% Bijna dagelijks gebruik methadon 29% Bijna dagelijks meerdere drugs 58% Minimaal 1 keer per maand > 5 glazen alcohol 96% Leiden 50% Dagen per maand met > 5 glazen alcohol 16 Leiden 11 Slachtoffer van een misdrijf (in jaar) 44% Gearresteerd 52% Hulpbehoefte op x leefgebieden (van 18) 5,6 Hulpaanbod op y leefgebieden 2,8 Gewenste woonvorm zelfstandig 81% Zeeland 69% Op basis van het onderzoek van de Radboud Universiteit wordt het beeld dat de vier grootste steden een hardnekkiger problematiek kennen genuanceerd. Het aantal daklozen in Zwolle is vergelijkbaar met dat in Den Haag. Verder kenmerkt de Zwolse dakloze door een relatief lange periode van dakloosheid (22% langer dan 10 jaar dakloos, tegenover 17% in Den Haag). Op andere terreinen is de Zwolse opgave minder zwaar: relatief weinigen gebruiken harddrugs, het bereik van de opvang is groot. 3.2 Onderzoek naar woonbehoefte van huidige cliënten in de opvang Zwolle was één van de pilotgemeenten van het landelijke project Geef Opvang de Ruimte. In de projectperiode is onder meer een onderzoek uitgevoerd naar de woonbehoefte van de huidige cliënten van Cad/ Tactus Groep, CWZW Leger des Heils Overijssel, RIBW Zwolle. Momenteel wordt gewerkt aan een verdiepingsslag door de betrokken instellingen, om nog scherper in beeld te brengen welke vorm van huisvesting benodigd is om aan de (hulp)vraag tegemoet te kunnen komen. De gemeente wil vervolgens, in samenwerking met de corporaties, bepalen welke treden van de zogenoemde woonladder nog ontbreken in Zwolle. Bij vormgeven van een woonladder is het van belang dat er aangepaste woonvormen zijn voor mensen die zich (nog) niet op de reguliere woonmarkt kunnen handhaven. Dit kan in de vorm van kleine, goedkope zelfstandige wooneenheden maar ook door locaties te kiezen waar niet of nauwelijks overlast kan worden ervaren. 9/66

11 Uit het onderzoek blijkt voor de doelgroep van het een woonbehoefte bij 186 dak- en thuislozen. Deze woonbehoefte is door de betrokken hulpverlener van de cliënt geformuleerd. Onderstaand is deze woonbehoefte uitgesplitst naar vier categorieën. Tabel 3: woonbehoefte dak- en thuislozen in hulpverlening bij instellingen Individueel zelfstandig wonen + ambulante begeleiding 60 Individueel begeleid wonen 67 Groep begeleid wonen 11 Hostel 48 Totaal Een persoonsgerichte, menselijke aanpak is noodzakelijk Zwolle sluit zich aan bij de conclusies uit het IBO-onderzoek van 2003 (De Opvang verstopt) en het plan van aanpak Rijk en G4. De maatschappelijke opvang moet weer een tijdelijk vangnet worden en de aanpak dient te worden geïntensiveerd. Een persoonsgerichte, menselijke benadering dient centraal te staan. In een aantal steden is al langer sprake van forse inzet vanuit de AWBZ. Voor deze doelgroep, die veelal langdurig afhankelijk is van intensieve zorg, is deze financieringsbron naar onze mening de juiste. Wij hebben het Rijk al begin 2006 laten weten het te betreuren dat de inzet vanuit de AWBZ voor deze doelgroep in onze regio achterblijft bij het landelijke beeld. Met het Stedelijk Kompas zien wij goede mogelijkheden voor het bieden van de benodigde intensieve zorg. Wij zullen daarbij monitoren of de inzet, ook in vergelijking met andere centrumgemeenten, voldoende is. 10/66

12 4 Bestaand beleid De gemeenteraad heeft op 13 juni de regionale beleidsagenda maatschappelijke opvang/ ambulante verslavingszorg vastgesteld, evenals de beleidsagenda vrouwenopvang/ huiselijk geweld. Via een voortgangsrapportage van de beleidsagenda maatschappelijke opvang/ ambulante verslavingszorg is de raad door ons in september 2006 op de hoogte gebracht van de actuele stand van zaken. Dit Stedelijk Kompas sluit aan bij het reeds door ons ingezette beleid. In de beleidsagenda is als doel geformuleerd om samenwerkingsafspraken te maken met de andere financiers van instellingen die werken met daklozen. Deze samenwerking krijgt met dit Stedelijk Kompas een stevige impuls. Verder hebben wij als beleidsuitgangspunt bepaald meer toe te willen werken naar prestatieafspraken. In afstemming met het zorgkantoor gaan wij de beschikbare aanvullende (AWBZ-)middelen inzetten op zorgen hulpaanbod waarvoor heldere te leveren prestaties zijn geformuleerd. Met een programmatische aanpak zien wij hiertoe betere mogelijkheden dan tot dusver beschikbaar waren. Tot slot krijgen wij met het Stedelijk Kompas meer mogelijkheden om de samenwerking met de regiogemeenten verder vorm te geven. Alle gemeenten hebben in het kader van de Wmo een verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke opvang. Als centrumgemeente willen wij de afzonderlijke verantwoordelijkheden stevig aan elkaar verankeren. Dit proces is al enige jaren geleden ingezet. Vooralsnog richt het Stedelijk Kompas zich, in navolging van het plan van aanpak Rijk en G4 niet (specifiek) op vrouwenopvang en zwerfjongeren. In de verdere programmatische invulling willen wij deze doelgroepen zo veel mogelijk bij het beleid in het kader van het Stedelijk Kompas betrekken. Met het recent verschenen onderzoek naar de vrouwenopvang van de Radboud Universiteit zijn de knelpunten in de huidige hulpverlening scherp neergezet. Wij zullen er bij het Rijk op aandringen ook voor de vrouwenopvang en zwerfjongeren tot een vergelijkbare aanpak te komen. In de ons bestuurlijk overleg met het zorgkantoor van september 2006 hebben wij deze doelgroepen al benoemd als aandachtspunt. 11/66

13 5 De doelstellingen De richting voor het beleid van de komende jaren wordt bepaald door de hoofddoelstellingen in dit Stedelijk Kompas. Deze doelstellingen zijn afgeleid van de ambitie de zorg voor dak- en thuislozen te verbeteren. In onze ambitie zetten wij tevens in op minder dak- en thuislozen en minder overlast. Met het Stedelijk Kompas willen wij uiteindelijk komen tot een persoonsgerichte benadering van de dak- en thuislozen in de gehele regio. Een logisch vervolg zal zijn om deze aanpak te verbreden tot de gehele doelgroep van kwetsbare personen (zie hoofdstuk 3). Voorwaarde om tot deze aanpak te kunnen komen is een goede samenwerking tussen alle partners. In hoofdstuk 6 gaan wij nader in op de wijze waarop deze samenwerking in Zwolle er momenteel uit ziet. Het Rijk formuleert de ambitie met betrekking tot het plan van aanpak Maatschappelijke opvang in de begroting 2007 van het ministerie van VWS als volgt: Uitvoeren en monitoren van het Plan van aanpak Maatschappelijke Opvang Rijk-G4. We willen het Plan van aanpak MO G4 uitbreiden naar overige centrumgemeenten, in samenwerking met de VNG, waarbij we zo veel mogelijk aansluiten bij de implementatieactiviteiten van de Wmo. Doelstelling is dat de 43 centrumgemeenten uiterlijk april 2008 een plan van aanpak hebben om in zeven jaar alle daklozen in hun verzorgingsgebied in een traject te hebben. 5.1 De aanpak De aanpak van het kenmerkt zich door een persoonsgerichte benadering met behulp van individuele trajectplannen en aan de individu gekoppelde hulpverleners bij instellingen. Verder zetten wij in op een sluitende samenwerking tussen alle betrokken partijen. Het door de gemeente Amsterdam gehanteerde escalatiemodel nemen wij daarbij als uitgangspunt (zie ook bijlage A): als trajecten vastlopen wordt eerst contact gelegd tussen de verschillende aanbieders van zorg, indien dat niet tot het gewenste resultaat leidt wordt daarbij ook de veldregisseur betrokken (veldregie: op individueel cliëntniveau). De volgende stap is om de proceshouders (één per instelling) bij het knelpunt te betrekken (procesregie: op het niveau van trajecten, ketensamenwerking en interventie). Indien de proceshouders niet tot een oplossing kunnen komen worden bestuurders met elkaar in contact gebracht (beleidsregie: op de keten, vraag - centrale toegang - en aanbod voor de stad/ regio). Voor de uitvoering van het Stedelijk Kompas is een nauwe samenwerking tussen de financiers noodzakelijk (Amsterdam noemt dit opdrachtgevers, in het plan van aanpak Rijk en G4 wordt gesproken over autonome partijen). Het gaat hier om het Rijk, de regiogemeenten, het zorgkantoor, de zorgverzekeraars, provincies en de woningbouwcorporaties. Omdat de grootste financiële inzet vanuit de AWBZ plaats gaat vinden, zijn wij gestart met het maken van concrete samenwerkingsafspraken met het zorgkantoor. Separaat is ook het contact met de Zwolse woningbouwcorporaties geïntensiveerd. Op basis van deze afspraken gaan wij alle overige financiers de komende tijd direct betrekken bij het Stedelijk Kompas. 12/66

14 Het Stedelijk Kompas dient te leiden tot een effectief en doelmatig aanbod. Daarbij willen wij onnodige bureaucratie vermijden, op sobere en verantwoorde wijze voorzieningen huisvesten, trajectplannen zo veel mogelijk evidence based aanbieden, aanzuigende werking monitoren en zonodig tegengaan. De gemeente Zwolle realiseert zich daarbij terdege dat er een groep is die geen gebruik willen maken van het (zorg)aanbod. Wij zullen, net als de G4, zoeken naar een balans tussen het vasthouden van de ambitie van het Stedelijk Kompas (mensen op een zo hoog mogelijk niveau van functioneren brengen), nuchter realisme (niet investeren in illusies) en discipline. Soms zal niet meer dan sobere stabilisatie mogelijk zijn, indien nodig met vormen van drang en dwang. 5.2 De hoofddoelstellingen De gemeente Zwolle zal de volgende hoofddoelstellingen van het Stedelijk Kompas Zwolle voorleggen aan het Rijk. Deze sluiten in hoge mate aan bij de in het plan van aanpak Rijk en G4 geformuleerde doelstellingen. Wij zien geen gegronde reden hier van af te wijken. Naast de hoofddoelstellingen, die straks zullen worden vertaald naar prestatieafspraken met het Rijk in het kader van het Grote Steden Beleid, formuleren wij enkele subdoelstellingen. Deze zijn tijdens de werkbijeenkomst van 25 januari 2007 met het veld geformuleerd. Per doelstelling zijn enkele aandachts- en aanknopingspunten voor de nadere invulling in concrete activiteiten weergegeven. A. Alle 250 daklozen in Zwolle zitten in 2014 in een traject; Naar schatting (Radboud Universiteit) verblijven in de stad Zwolle 250 feitelijk en residentieel daklozen. Dit getal moet nog worden aangepast voor de gehele centrumgemeenteregio van 15 gemeenten, vooralsnog gaan wij uit van een totaal van 375. De groep kenmerkt zich door veel alcoholgebruik en relatief weinig gebruik van andere drugs; een grote groep chronisch daklozen (ruim 20% langer dan 10 jaar) en daarnaast een relatief grote groep recent daklozen (ruim 25% korter dan 1 jaar). Ruim de helft ervaart het leven soms als zinloos, de kwaliteit van leven beoordelen de daklozen als matig. Veruit de grootste groep (85%) wil zelfstandig wonen. Uit het onderzoek dat in het kader van Geef Opvang de Ruimte is uitgevoerd, blijkt dat een beschermde woonvorm het hoogste scoort als het gaat om de inschatting die hulpverleners voor hun cliënten maken. B. Voor minimaal 60% is huisvesting én dagbesteding geregeld; Tijdens de presentatie van het onderzoek van Geef Opvang de Ruimte in oktober 2006 is afgesproken dat de betrokken instellingen (Cad/ Tactus Groep, RIBW Zwolle en Leger des Heils Overijssel) met een overzicht komen hoe de wens voor individuele woningen, groepswoningen en plaatsen beschermd wonen concreet kunnen worden vertaald en gekwantificeerd: dus een differentiatie van deze eenheden naar concrete woonzorgvormen. Er wordt in deze nauw afgestemd met de gemeente en met de woningbouwcorporaties. 13/66

15 Zwolle gaat in het regio-overleg afspraken maken over hoe de regiogemeenten hun verantwoordelijkheden kunnen nemen bij het huisvesten (met begeleiding) van de doelgroep van de maatschappelijke opvang. Tot slot is toegezegd dat de wethouders zorg en volkshuisvesting komen met een voorstel voor een woonladder.tijdens de werkbijeenkomst is deze doelstelling aangevuld met het element dagbesteding. Door de partners wordt dit gezien als voorwaarde voor een succesvolle persoonsgerichte aanpak. C. In 2009 is dakloosheid als gevolg van huisuitzetting tot minder dan 30% van het niveau van 2005; Uit de jaarverslagen van de 3 Zwolse corporaties blijkt dat in 2005 het aantal huisuitzettingen steeg van 50 (2004) naar 56. Waar het gaat om gezinnen wordt meestal een oplossing gevonden, geeft het Team Bijzondere Doelgroepen (TBD) van de gemeente aan. Over het algemeen gaat het echter om alleenstaande mannen, die vaak dakloos zullen raken. Om het aantal huisuitzettingen met dakloosheid als gevolg terug te dringen is het van belang in te zetten om vroegtijdige outreachende zorg - in samenwerking met de corporaties en een aanbod op de woonladder waarnaar individuen die zich (nog) niet kunnen handhaven in een reguliere woning naar kunnen worden doorverwezen (eventueel met ambulante begeleiding). D. Dakloosheid als gevolg van detentie of afwenteling door andere instellingen komt (vrijwel) niet meer voor; Landelijk speelt tussen VNG en Rijk een discussie over de vraag wie verantwoordelijk is voor de nazorg van gedetineerden, en wie dat vervolgens financiert. TBD schat dat er jaarlijks enkele honderden personen uit detentie komen. Een deel loopt het risico dakloos te worden. Voor veelplegers wordt momenteel intensief samengewerkt. Onduidelijk is nog hoe bij ontslag uit intramurale (GGZ) hulpverlening de nazorg is geregeld. Cijfers over het aantal cliënten dat na ontslag dakloos wordt zijn niet voorhanden. E. In 2014 is overlastgevend gedrag van daklozen teruggebracht naar 75% van het niveau in In 2006 heeft de politie IJsselland uitgebreid onderzoek gedaan naar de overlast van daklozen in Zwolle. Op basis van dit onderzoek moet het mogelijk zijn een nulmeting te bepalen en de overlast te gaan monitoren. De vraag hier is met name of het feit dat cliënten zorg ontvangen en zich niet langer weten opgejaagd, mede als effect heeft dat de overlast daalt. Deze daling zal zich met name richten op het onaangepast gedrag op straat. Verder zal, in meer beperkte mate, de (verwervings)criminaliteit een dalende lijn moeten gaan vertonen. 14/66

16 5.3 De subdoelstellingen Zoals vermeld zullen de in paragraaf 5.2 geformuleerde hoofddoelstellingen onderdeel worden van het convenant tussen Rijk en de gemeente Zwolle in het kader van het Grote Steden Beleid Deze dienen nog wel te worden vertaald naar de realisatie eind Naast voornoemde hoofddoelstellingen wil Zwolle inzetten op drie subdoelstellingen. Deze luiden als volgt: F. Uiterlijk in 2008 is een vertaling naar de gehele centrumgemeenteregio gerealiseerd; Eerder is al aangegeven dat het probleem waar de stad Zwolle zich voor gesteld ziet met de recent uitgevoerde onderzoeken redelijk scherp in beeld is gebracht. Het probleem is in een aantal regiogemeenten ook al dusdanig in kaart gebracht dat besloten is tot de realisatie van nieuwe voorzieningen. Wij willen graag komen tot een integrale aanpak voor de gehele regio, waarbij ook het voorkomen van instroom in en het bevorderen van uitstroom uit de opvang meer aandacht krijgt. Het bestuurlijk overleg dat wij tot dusver met de regiogemeenten hebben gevoerd biedt daartoe prima aanknopingspunten. Wij hebben een volgend overleg gepland op 9 maart G. In 2014 is de terugval vanuit (ambulant) zelfstandig wonen maximaal 50%; Met het Stedelijk Kompas richten wij ons op het voorkomen van instroom in de maatschappelijke opvang. Als de opvang onvermijdelijk is geworden dient deze toegankelijk te zijn en gericht op door- en uitstroom. Gelet op de aard van de problematiek is het risico groot dat er terugval optreedt als de betrokken persoon vervalt in oude gewoonten en fouten. Met deze doelstelling spreken wij uit ons ook op goede nazorg (langdurige steun- en leuncontacten) te willen richten. Het percentage is een voorlopig richtgetal, het ontbreekt ons nog aan cijfers op dit punt. H. Voorjaar 2009 is het programma aangevuld met nadere doelstelling(en) voor de gehele groep kwetsbaren. Evenals doelstelling G is ook deze doelstelling geformuleerd op grond van de reacties tijdens de werkbijeenkomst van 25 januari Door de aanwezigen bestond behoefte aan een concrete doelstelling op het preventieve vlak. In navolging van het plan van aanpak Rijk en G4 willen wij ons echter primair richten op de huidige groep daklozen en op het voorkomen van instroom door huisuitzettingen en afwentelgedrag door instellingen. Begin 2009 willen wij aanvullende concrete doelstellingen formuleren op het terrein van preventie, die dan ook hun vertaling zullen krijgen in activiteiten (inspanningen). 15/66

17 5.4 De operationele doelstellingen De geformuleerde hoofddoelstellingen zijn gericht op een einddoel in Met de midterm review van het Grote Steden Beleid medio 2007 zullen wij met het Rijk afspraken maken over de te realiseren tussenstappen eind Daarbij zullen wij tevens de bestaande afspraken die aan de hoofddoelstellingen raken betrekken. Wij zullen hierover tijdens het te starten traject voor de midterm review in overleg treden met het Rijk. Dit zal onder meer gebeuren tijdens een stadsgesprek tussen Rijk en gemeente op ambtelijk niveau in mei of juni Naast de vertaling van de hoofddoelstellingen naar het te bereiken niveau eind 2009 formuleren wij de volgende operationele doelstellingen: 1. Uiterlijk 1 mei 2008 zijn de bestaande instrumenten (zie bijlage) bestuurlijk en uitvoeringstechnisch geïmplementeerd; in hoofdstuk 7 is de operationele doelstelling per instrument aangegeven. 2. Uiterlijk 1 januari 2008 neemt het college van B&W een besluit over de wijze waarop de coördinatie wordt vormgegeven; daarbij wordt instrument 2 (modelprocedure persoonsgerichte benadering) betrokken, evenals de bevindingen in het project Op z n plek. 3. Uiterlijk 1 juni 2008 zijn meerjarige zorgbehoefteplannen en een meerjarig huisvestingsprogramma (gerelateerd aan Stedelijk Programmeren) opgesteld. 4. Uiterlijk 1 januari 2008 heeft een eerste aanpassing van de afspraken tussen zorgkantoor en gemeente Zwolle plaatsgevonden, inclusief een vertaling naar de overige financiers. 16/66

18 6 Totstandkoming Reeds in februari 2006 startte het college met de voorbereidingen om te komen tot een Zwolse vertaling van het plan van aanpak maatschappelijke opvang Rijk en G4. In dit hoofdstuk staat dit proces kort beschreven. 6.1 Landelijke ontwikkelingen en rol van Zwolle daarin Op 7 februari 2006 presenteerden Rijk en G4 hun plan van aanpak. In de brief aan de Kamer gaf het kabinet aan het plan in samenwerking met de VNG te willen doorvertalen naar de overige centrumgemeenten. Op 28 februari 2006 lieten wij de staatssecretaris van VWS weten graag te willen aanhaken. Tegelijk verwoordden wij de risico s die wij zien bij de aanpak van de G4: door te kiezen voor een niet vrijblijvende aanpak en de toegang van voorzieningen in hoge mate te beperken tot personen die een regionale binding kunnen aantonen, wordt de druk op de overige centrumgemeenten mogelijk groter. Immers, degene die zich wil onttrekken aan de ongevraagde hulpverlening en degene die bij de centrale toegang wordt geweigerd zullen elders hun heil zoeken. In juli 2006 lieten wij het ministerie van VWS en het zorgkantoor Zwolle weten ons zorgen te maken over de mogelijkheden tot afstemming met dit zorgkantoor. De VNG is op basis van het plan met de overige 39 centrumgemeenten in overleg getreden om de aanpak van G4 en Rijk ook naar de rest van het land te kunnen vertalen. Eind maart 2006 presenteerde de VNG een plan: Naar een stedelijk kompas voor alle centrumgemeenten. De ambitie was hoog, in december 2006 wilde de VNG voor alle gemeenten een Stedelijk Kompas gereed hebben. Door het ministerie werd uiteindelijk in augustus 2006 subsidie verleend voor een ondersteuningsprogramma, waarin de einddatum is verschoven naar 1 april De gemeente Zwolle wordt in dit traject gebruikt als good practice. In de eerste nieuwsbrief wordt naar onze aanpak verwezen en in de eerste voortgangsrapportage van januari 2007 staat de Zwolse ambitie als eerste vermeld. 6.2 Proces in (regio) Zwolle De gemeente Zwolle heeft, zoals vermeld, het kabinet eind februari 2006 reeds laten weten de nieuwe aanpak voor hulp aan dak- en thuislozen graag ook hier te willen implementeren. Voor een effectieve aanpak gaven wij aan, zo veel mogelijk in afstemming met het ministerie van VWS, op korte termijn tot afstemming te willen komen met het zorgkantoor Zwolle. Met de aanvullende middelen vanuit de AWBZ kunnen ook de instellingen in onze centrumgemeenteregio in staat worden gesteld alle daklozen in traject te nemen en zo veel mogelijk te voorkomen dat er nieuwe daklozen bij komen. Tevens kan het overlastgevend gedrag sterk worden terug gedrongen. De gemeente zal daarnaast ook vanuit haar verantwoordelijkheid op het gebied van uitkeringen, activering en schuldhulpverlening een bijdrage leveren. Samen met alle betrokken partners in onze stad (en regio), waartoe ook de woningbouwcorporaties nadrukkelijk behoren, willen wij komen tot een sterk verbeterde aanpak van de problematiek van cliënten en van hun omgeving. Op 30 mei 2006 stelden wij de 17/66

19 startnotitie voor een projectmatige aanpak vast en informeerden de gemeenteraad daarover via een raadsbrief. In september 2006 vond bestuurlijk overleg plaats tussen gemeente en zorgkantoor. Het overleg was vruchtbaar en resulteerde in de afspraak een samenwerkingsovereenkomst te gaan opstellen. Op basis van dit overleg werden ambtelijk de voorbereidingen in gang gezet en kon het college van B&W in december 2006 de tekst van de overeenkomst vaststellen. In januari 2007 is de overeenkomst door beide partijen ondertekend. Begin oktober bespraken wij de voortgang van de totstandkoming van het Stedelijk Kompas met de regiogemeenten in het periodiek bestuurlijk overleg dat wij hebben. Er bleek draagvlak voor de door ons gekozen aanpak en een constructieve houding om als gemeenten samen naar oplossingen voor knelpunten te zoeken, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid in het kader van de Wmo. Half oktober 2006 bespraken wij de uitkomsten van het onderzoek naar de woonbehoefte van cliënten in de opvang met het veld. Op 30 november gebeurde dat in een bijeenkomst waar de onderzoekers van de Radboud Universiteit hun (voorlopige) conclusies toelichtten. Op 30 oktober 2006 nam de gemeenteraad een besluit over de per januari 2007 over te hevelen middelen voor OGGz, vanuit de AWBZ naar centrumgemeenten, te betrekken bij de uitwerking van het. Op donderdag 25 januari 2007 vond een werkbijeenkomst plaats met alle in Zwolle betrokken partijen over de doelstellingen die in het zijn opgenomen. Tijdens deze bijeenkomst bleek groot draagvlag voor deze doelstellingen en de verdere uitwerking daarvan. Op basis van deze bijeenkomst hebben wij enkele aanvullende doelstellingen opgenomen en veel suggesties gekregen om het programma verder in te vullen. 6.3 Afspraken met het Zorgkantoor Zwolle In januari 2007 ondertekenden het zorgkantoor Zwolle en de gemeente Zwolle een samenwerkingsovereenkomst: Zorg vóór Overlast. De overeenkomst heeft betrekking op alle centrumgemeentelijke beleidsterreinen, prestatievelden 7 tot en met 9 in de Wmo. Beide partijen gaan werken aan een onderzoek naar de huidige financieringsstromen. Verder is de inzet de afspraken uit het convenant te verbreden naar andere financiers, zoals de provincies en zorgverzekeraars. Bovendien is vastgelegd dat gewerkt wordt aan een constructie waarbij zorgkantoor en gemeente gezamenlijk bepalen welke zorg ingekocht moet worden, die vervolgens vanuit de onderscheiden wettelijke kaders daadwerkelijk wordt gefinancierd. Tot slot is afgesproken dat partijen elkaar op de hoogte houden van de afspraken die zij maken met uitvoerende instellingen die zowel vanuit het domein van de AWBZ als uit het gemeentelijk domein worden gefinancierd. Het bereiken van overeenstemming met het zorgkantoor is verheugend en tegelijkertijd cruciaal voor het welslagen van het Stedelijk Kompas. Door samen op te trekken in het bepalen welke zorg noodzakelijk is voor het welslagen van het Stedelijk Kompas, komt het realiseren van de geformuleerde doelstellingen binnen bereik. 18/66

20 6.4 Samen maken we de stad Bij de totstandkoming van het Stedelijk Kompas is nauw contact geweest met alle betrokken partijen. Hiervoor is aangegeven welke stappen in dit traject met welke partijen zijn gezet. De betrokkenheid in de eerste fase hing samen met de rol die elke partij speelt. De focus lag allereerst bij VWS, VNG en zorgkantoor. Verder zijn de uitvoerende instellingen en de doelgroep zelf betrokken bij het onderzoek naar de exacte omvang en aard van de problematiek. Ook de interne afstemming binnen de gemeentelijke organisatie heeft in deze fase nadrukkelijk aandacht gekregen. Mede op basis van de ervaringen in de G4 heeft Zwolle er vervolgens voor gekozen het veld actief bij het formuleren van de ambities en doelstellingen te betrekken. Eén van de knelpunten die bijvoorbeeld door Amsterdam wordt geconstateerd is dat de snelheid waarmee het plan tot stand kwam een zorgvuldige afstemming met het veld in de weg heeft gestaan. In de uitwerking leidt dit tot problemen. Wij verwachten dat in Zwolle deze problemen zich minder zullen voordoen, vanwege het gekozen traject. 19/66

21 7 Het vervolg De noodzaak voor een aanvullend zorgaanbod is groot. Wij willen daarom de snelheid in het proces houden. De problemen die de doelgroep ondervindt vraagt hier om. Daarnaast is ons doel een goede structuur voor het vervolg neer te zetten. In dit hoofdstuk zetten we de programmatische aanpak neer waarvoor wij kiezen, dit om de samenhang en sturing optimaal te kunnen invullen. 7.1 Programmatische aanpak voor het vervolg Dit Stedelijk Kompas zal in 2007 verder worden uitgewerkt in Zwolse scenario s (deelprogramma s). Wij hebben tijdens de werkbijeenkomst van 25 januari 2007 vanuit deze werkwijze een start gemaakt in het bepalen van de ambities en doelstellingen. In onderstaand schema is een voorlopige uitwerking in scenario s gemaakt. Uiteindelijk zal dit dit najaar leiden tot een zogenoemd doel- inspanningen netwerk (DIN). Hierin worden concrete projecten (inspanningen) verbonden aan de doelstellingen waar zij aan bijdragen. Een apart onderdeel van het programmaplan zal de beoogde overlegstructuur zijn, zowel binnen de gemeente als met de externe partijen. In onderstaand overzicht wordt per scenario aangegeven welke instrumenten worden ingezet. Tevens zijn de operationele doelstellingen per instrument opgenomen. Per Scenario wordt in het uiteindelijke programmaplan aangegeven welke partners betrokken zijn, welke definities worden gehanteerd. Tijdens de werkbijeenkomst van 25 januari 2007 bleken over de omschrijving van een aantal begrippen onduidelijkheid te bestaan. In een aantal gevallen zal worden gekozen voor de definities in het plan van aanpak Rijk en G4, het is dan zaak de verschillende lokale omschrijvingen daaraan te relateren. In andere gevallen zullen wij, in overleg met het veld, zelf een keuze maken welke definitie zal worden gehanteerd. Het programmaplan zal in oktober 2007 gereed zijn. 20/66

22 Scenario 1 Vertaling naar de gehele regio Omschrijving De analyse van het probleem en de daarbij passende doelstellingen worden vertaald. In te zetten instrumenten Nieuw te ontwikkelen: samenwerkingsafspraken met regiogemeenten Scenario 2 Zorg en huisvesting Omschrijving Ontwikkelen programma hoe huisvestingsbehoefte zich ontwikkelt tussen 2007 en Bestedingsvoorstel inzet gemeentelijke middelen (structureel en incidenteel), afspraken over inzet middelen AWBZ met zorgkantoor. In te zetten instrument Instrument 1 Operationele doelstelling(en) Een besluit over het al dan niet inrichten van een centrale toegang uiterlijk 1 juli 2008 (als onderdeel van het project Op z n plek). Alle informatie die in het formulier staat (plus eventueel lokale wensen) is uiterlijk 1 augustus 2008 omgezet in afspraken met instellingen dat per 2009 de registratie is aangepast en dat deze via een exportbestand beschikbaar komt voor de monitor Zorg vóór Overlast. In te zetten instrument Instrument 2 Operationele doelstelling(en) Cliëntmanagement wordt via het toewijzingsoverleg gerealiseerd. Elke instelling stelt een cliëntmanager aan en deze rapporteert aan het toewijzingsoverleg. In 2007 wordt het toewijzingsoverleg hier op voorbereid. In 2008 is de werkwijze operationeel (onderdeel van het project Op z n plek). In te zetten instrument Instrument 3 Operationele doelstelling(en) Ondertekening van het convenant gegegevensuitwisseling door alle partners begin In te zetten instrument Instrument 4 Operationele doelstelling(en) Met de zorgpartners wordt in het kader van de subsidieverlening vanaf 2008 vastgelegd hoe het trajectplan wordt ingevuld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Voor de OGGz-doelgroep die niet of nauwelijks in contact te brengen is met de hulpverlening wordt een aangepast trajectplan opgesteld. Dit gaat uit van het monitoren van de betreffende persoon, om verder afglijden te voorkomen en om te weten waar deze verblijft (buitenslaper/ bij bekenden). In te zetten instrument Instrument 6 Operationele doelstelling(en) Dit wordt in 2007 uitgewerkt op basis van het convenant met het zorgkantoor Zwolle. Op basis daarvan worden operationele doelstellingen geformuleerd. In te zetten instrument Instrument 7 Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 januari 2008 geëffectueerd In te zetten instrument Instrument 8 Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 januari 2008 geëffectueerd 21/66

23 In te zetten instrument Instrument 10 Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 januari 2008 geëffectueerd In te zetten instrument Instrument 11 Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 januari 2008 geëffectueerd Scenario 3 Voorkomen huisuitzettingen, preventie Omschrijving Aan de voordeur en de achterdeur van de opvang dient nieuwe instroom te worden voorkomen. In te zetten instrument Instrument 9 Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 januari 2008 geëffectueerd In te zetten instrument Nieuw te ontwikkelen: aanpak terugvalpreventie Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 juli 2008 geëffectueerd Scenario 4 Voorkomen uitval uit instellingen Omschrijving Met de intramurale zorginstellingen en het gevangeniswezen wordt aansluiting bij ontslag gezocht. In te zetten instrument Instrument 12 Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 januari 2008 geëffectueerd In te zetten instrument Nieuw te ontwikkelen: Procedure aansluiting nazorg bij ontslag uit zorg Operationele doelstelling(en) De modelaanpak is uiterlijk 1 juli 2008 geëffectueerd Scenario 5 Voorkomen van overlast Omschrijving Met de intramurale zorginstellingen en het gevangeniswezen wordt aansluiting bij ontslag gezocht. In te zetten instrument Instrument 5 Operationele doelstelling(en) Op basis van de ervaringen in de G4, de mogelijk onbenutte ruimte van de wet in Zwolle en de mogelijkheden die de aangepaste wet biedt, wordt in 2007 een evaluatie gehouden met de betrokken partijen (GGZ-instellingen, politie, OM, gemeente). Uiterlijk in maart 2008 wordt deze evaluatie besproken in de lokale driehoek. De modelaanpak is uiterlijk 1 mei 2008 geëffectueerd In te zetten instrument Instrument 13 Operationele doelstelling(en) Bij de evaluatie zoals beschreven onder instrument 5, wordt ook de behoefte aan een dergelijke voorziening betrokken. Op basis van de conclusies wordt bekeken of (zo ja, hoe) er samen met het zorgkantoor een aanbod gerealiseerd moet worden. 22/66

24 8 Het financiële kader Op het moment dat het Stedelijk Kompas door het Rijk is geaccordeerd stuurt het ministerie van VWS het zorgkantoor een brief dat de contracteerruimte voor de maatschappelijke opvang wordt verhoogd. Het gaat hier om geïndiceerde zorg, te betalen uit de AWBZ. Voorwaarde die het rijk stelt is dat de gemeente zelf één derde van het totaal extra benodigde bedrag (om de doelstellingen te kunnen realiseren) bijlegt. De G4 zijn er overigens nog niet geheel in geslaagd dit bedrag te vinden. Het gaat voor de G4 samen structureel om een bedrag van omstreeks 60 miljoen aan eigen middelen. Voor zover men er wel in is geslaagd de middelen te vinden, zoekt men de ruimte in eerste instantie in de extra middelen OGGz en in de herinzet van vrijval van middelen (dit kan zijn een voorziening die eerder gemeentelijk en nu AWBZ gefinancierd wordt). In dit hoofdstuk wordt aangegeven welke financiële inzet wij verwachten te kunnen doen de komende jaren. De opbouw van het bedrag bestaat uit dezelfde elementen als bij de G4 zijn betrokken. Daarbij is vanuit de regio door gemeenten nieuwe inzet toegezegd, die, net als de inzet van de corporaties in de hulpverlening, in het totaalbedrag is opgenomen. De extra middelen AWBZ zijn vervolgens in de verhouding 1:2 berekend. Wij willen met het Rijk en zorgkantoor in overleg of in 2007 de geprognotiseerde inzet vanuit de AWBZ gerealiseerd kan worden, gelet op de termijnen die normaal gesproken worden gehanteerd bij zorginkoop. De herinzet van vrijval van middelen zal plaatsvinden binnen de kaders van het Stedelijk Kompas, niet ten behoeve van andere beleidsterreinen. Het Rijk stelt dit als voorwaarde voor de inzet vanuit de AWBZ. Wij maken dezelfde afspraak met het Rijk als het gaat om de inzet vanuit de AWBZ: de huidige inzet blijft gehandhaafd, de extra middelen worden hier aan toegevoegd. De inzet vanuit de AWBZ in de regio Zwolle is gering in vergelijking met andere regio s. Er lijkt wel sprake van een inhaalslag op dit vlak. Wij zijn van mening dat deze verschillen desalniettemin nog te groot zijn en onderwerp van nader overleg met het Rijk moeten vormen. Onze inzet in dit gesprek zullen wij bepalen op basis van de resultaten van het onderzoek dat wij met het zorgkantoor gaan doen en het landelijk onderzoek naar de verdeling van de Rijksmiddelen maatschappelijke opvang dat momenteel plaatsvindt. Tabel 4 Overzicht van de geraamde extra kosten Zwolle gemeente(n) awbz totaal /66

25 9 Bewaking uitvoering De geformuleerde ambities en doelstellingen zijn hoog. In het programmaplan zal de wijze waarop de bewaking van de uitvoering vorm zal krijgen nader worden omschreven. De registraties van de instellingen, al dan niet met een centrale toegang en cliëntvolgsysteem, vormen een belangrijke bron van informatie. Wij zullen afspraken maken met alle betrokken partijen over de rapportage vanuit de registraties van instellingen. Landelijk wordt gewerkt aan de implementatie van de registratieregeling maatschappelijke opvang (op basis van de Wmo). Zwolle is één van de pilotgemeenten die betrokken zijn bij deze implementatie. Prismant is door VWS verantwoordelijk gesteld voor de uitvoering. Prismant heeft aangegeven de landelijke monitoring te willen afstemmen op lokale monitoring. Bij de doorontwikkeling van de Zwolse monitor Zorg vóór Overlast (voorheen stedelijke monitor OGGz) zal deze afstemming concreet worden ingevuld. Er lijkt intussen een veelvoud aan initiatieven en (wettelijke) kaders voor monitoring van (delen van) de doelgroep van het Stedelijk Kompas te ontstaan. Naast de registratieregeling maatschappelijke opvang met bijbehorende monitor maatschappelijke opvang (Trimbos instituut) vraagt de inspectie aan GGD-en om gegevens, Zwolle wil via de VNG, Trimbos instituut, GGD Noord Veluwe, GGD IJssel Vecht en VWS vermijden dat deze initiatieven en (wettelijke) kaders hun doel voorbij schieten en tot overbelasting van instellingen en overheden leidt. 10 Overzicht bijlagen A. Verslag werkbijeenkomst van 25 januari 2007 B. Overzicht van instrumenten 24/66