Deze brochure wordt u kosteloos aangeboden door de MS Vereniging Nederland.
|
|
- Theodoor Willems
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MS... en dan?
2 Deze brochure wordt u kosteloos aangeboden door de MS Vereniging Nederland. Wilt u een (eenmalige) donatie doen? Dat kan op rekeningnr (ING) o.v.v. giften. Hartelijk dank! De MS Vereniging Nederland is ANBI-geregistreerd.
3 MS... en dan? Inhoud een Inleiding twee Ik heb MS drie Ik zoek hulp vier Ik heb vragen vijf We leven samen met MS zes Ik wil meer informatie
4 een Inleiding Je hebt MS. Deze woorden veranderen in één keer je leven. Je voelt ongeloof, verdriet en angst. Maar misschien ook opluchting, omdat de vage klachten eindelijk een aantoonbare oorzaak hebben. Het kan namelijk best een tijd duren voordat de huisarts aan MS denkt en je doorverwijst naar een neuroloog. Dat komt doordat de klachten en verschijnselen zoals duizeligheid, oogproblemen en vermoeidheid per persoon verschillen. De symptomen kunnen bovendien ook andere oorzaken hebben. Als je eenmaal weet dat je MS hebt, kun je je leven daarop aanpassen. Samen met tal van deskundigen die klaar staan om je daarbij te helpen. Toch is het niet eenvoudig om opeens te moeten leven met de diagnose MS. Welke invloed heeft het op je dagelijks leven? Bij wie kun je aankloppen voor hulp? En wat betekent de diagnose voor je toekomst? 4
5 MS... en dan? In deze brochure helpen we je op weg. We vertellen eerst hoe de diagnose tot stand komt. Daarna leggen we uit welke medische zorg bij de ziekte komt kijken en welke hulp de MS-verpleegkundige kan bieden. Mensen met MS vertellen over de rol die lotgenoten en familie kunnen spelen. En we geven aan bij welke organisaties je kunt aankloppen voor steun. Welke vraag je ook hebt, er is altijd iemand die je kan helpen. Want hoe moeilijk het soms ook is, uiteindelijk kan iedereen leren om zo goed mogelijk te leven met MS. 5
6 twee Ik heb MS Heftige vermoeidheid, tintelende handen, een waas voor de ogen. Er zijn veel symptomen die op MS kunnen wijzen. Zodra een huisarts vermoedt dat een patiënt MS heeft, zal hij hem of haar doorverwijzen naar een neuroloog. Die kan de ziekte bevestigen via een MRI-scan. Lees hier wat MS is, hoe de neuroloog de diagnose stelt en waar je terecht kunt voor meer informatie. Wat is MS? Multiple sclerose betekent dat er op meerdere (multiple) plaatsen in hersenen en ruggenmerg harde (sclero) plek ken zijn ontstaan. Het is een chronische aandoening, waarbij de beschermlaag rond de zenuwen (myeline) wordt aangetast. De signalen van en naar de hersenen komen dan niet meer goed (genoeg) door. Hierdoor kunnen allerlei klachten ontstaan. 6
7 Welke klachten horen bij MS? MS verloopt bij iedereen anders. Het is daardoor nooit zeker welke klachten je krijgt en in welke mate. Wel komen bepaalde klachten bij veel mensen met MS voor. Vermoeidheid kan heel heftig zijn en is soms ineens verdwenen. Buitenstaanders vinden dit vaak moeilijk te begrijpen. Ze kunnen niet aan je zien dat je moe bent. Oogzenuwontsteking veroorzaakt een donkere waas voor de ogen waardoor je vaag of dubbel ziet. Spierzwakte of krachtsverlies begint met een moe gevoel, vaak in de benen. Ook kunnen de spieren stijf worden. Staan, lopen of gebruik van armen of benen is daardoor 7
8 lastig. Bij ernstige spasticiteit kunnen de spieren pijnlijk aanvoelen. Gevoelsstoornissen veroorzaken tintelingen, vaak in handen of voeten. Je hebt een doof, branderig of juist koud gevoel. Hierdoor is het moeilijk om dingen vast te houden, of om te lopen. Soms is een lichte aanraking al pijnlijk. Stuurloosheid betekent het verlies van controle over spieren. Hierdoor maak je schokkerige bewegingen of kun je spraakproblemen ervaren. Seksuele, psychische en psychosociale gevolgen leiden ertoe dat je geestelijke klachten ervaart. Je kunt je somber, onzeker kwaad en bang voelen. MS kan daarnaast invloed hebben op je seksleven. Of op de manier waarop je met anderen omgaat. Criteria voor de diagnose Met een MRI-scan van de hersenen en het ruggenmerg onderzoekt een neuroloog of iemand MS heeft. Als er afwijkingen op de scan te zien zijn, kan dat duiden op de ziekte. Om er zeker van te zijn dat het daadwerkelijk MS is, hanteren neurologen wereldwijd de volgende criteria: Op de MRI zijn minstens twee afwijkende plekken (laesies) aangetoond op specifieke locaties in de hersenen en/of het ruggenmerg. Er zijn minstens twee perioden geweest van lichamelijke klachten (Schubs, spreek uit: sjoep = tijdelijke terugval), gevolgd door perioden van verbetering (remissies). De klachten van de patiënt kunnen niet veroorzaakt worden door andere ziekten dan MS. 8
9 MS... en dan? Snelle en objectieve diagnose Als de huisarts je vertelt dat je misschien MS hebt, wil je zo snel mogelijk duidelijkheid. Dankzij de criteria voor de diagnose is dat mogelijk, vertelt professor Chris Polman. Hij was voorzitter van een internationale groep wetenschappers die gezamenlijk de criteria opstelden. MS is een ingewikkelde ziekte, die helaas niet met een simpele bloedtest kan worden aangetoond. Vroeger konden we MS alleen op basis van klachten en verschijnselen constateren, vertelt Chris Polman. Artsen wisten daardoor vaak niet honderd procent zeker of iemand MS had. De diagnose was bovendien subjectief. Of iemand de diagnose MS gesteld kreeg, kon per arts verschillen. Sinds de komst van de MRI-scan kunnen neurologen de ziekte steeds sneller opsporen en met meer zekerheid vaststellen, zegt Polman. Met een MRI kunnen we zien of iemand laesies heeft in de hersenen of het ruggenmerg. Dat kan duiden op MS. Vaak kan de neuroloog duidelijk op de scan zien dat de patiënt MS heeft. Maar er zijn ook grensgevallen waarbij de arts twijfelt. Op dat moment kan hij de beoordelingscriteria hanteren. Daarmee kunnen artsen met grote zekerheid stellen dat iemand MS heeft. En ook nog eens veel sneller dan voorheen. Dat is erg prettig voor de patiënt. Die maakt zich vaak zorgen zolang hij niet zeker weet wat er aan de hand is. Deze onzekerheid kunnen we nu eerder wegnemen. 9
10 drie Ik zoek hulp Welke klachten gaan gepaard met MS? Moet ik medicijnen slikken? En hoe zal de ziekte zich ontwikkelen? Mensen met MS kunnen met dit soort vragen terecht bij de MS-verpleegkundige. Die is volledig op de hoogte van de gevolgen, het verloop en de behandeling van de ziekte. Samen met de MS-verpleegkundige geef je vorm aan je leven na de diagnose. 10
11 Alles is bespreekbaar Mensen met MS hebben vaak veel behoefte aan informatie en begeleiding. De gespecialiseerde MS-verpleegkundige speelt hierin een belangrijke rol. Ytsje Dijkstra werkt als Verpleegkundig specialist MS in het MS centrum van het Medisch Centrum Leeuwarden. Mijn werk is een aanvulling op het spreekuur van de neuroloog. Ik vertel een patiënt zoveel mogelijk over het ziektebeeld. Over wat MS precies is en welke vorm gediagnosticeerd is. We hebben het over behandelingen en medicijnen. Over Schubs en hoe je daarmee omgaat. Daarnaast is er ook tijd en ruimte om te praten over meer dan alleen het medische aspect. Zoals de praktische aspecten in het dagelijks leven. Op het gebied 11
12 van onder meer werken, wonen, seksualiteit en geheugen. Eigenlijk is alles bespreekbaar. Als ik zelf niet kan helpen bij een vraag of probleem, verwijs ik door naar de juiste partij. Bijvoorbeeld naar MEE voor vragen over woningaanpassingen. Of naar de website van MS Vereniging Nederland, als mensen thuis betrouwbare en duidelijke achtergrondinformatie willen lezen. Gemiddeld komen mensen eens per halfjaar bij mij langs. Daarnaast kunnen ze altijd bellen. De meeste MS-verpleegkundigen heb ben een telefonisch spreekuur. Ik heb natuurlijk ook contact met de behandelend neuroloog. We houden elkaar goed op de hoogte. Daardoor sluiten behandeling en hulp goed op elkaar aan. Video s, animaties en tekst Alle informatie over MS vind je op onderdeel van de site van de MS Vereniging Nederland. Je kunt er informatie lezen, maar ook vele video s en animaties bekijken. Die vertellen je op een laagdrempelige manier over de meest uiteenlopende onderwerpen. Zoals medicijnen, eten, bewegen, seksualiteit en de geschiedenis van MS. Heldere antwoorden op moeilijke vragen Op geven wetenschappers korte en eenvoudige videocolleges over veelgestelde vragen over MS en enkele andere ziekten. De kijker kan na afloop reageren op de video. Op basis van de reacties maken de 12
13 MS... en dan? wetenschappers weer nieuwe videocolleges. De website is een initiatief van verschillende patiëntenverenigingen en wetenschappers. Ze willen hiermee de interactie tussen patiënten en wetenschappers bevorderen. Het belang van revalidatie Revalidatie helpt je om zo normaal mogelijk te leven met de gevolgen van MS. Afhankelijk van je klachten kun je hierbij hulp krijgen van verschillende soorten specialisten. Zoals een revalidatiearts, fysiotherapeut, logopedist en maatschappelijk werker. Het is belangrijk om niet te lang te wachten met revalidatie; ook bij minder ernstige klachten kan het heel zinvol zijn. Bijvoorbeeld bij vermoeidheid, geheugenproblemen of moeite met slikken. Bestel de cursus MS, wat nu? Wat is MS? Wat zijn de behandelmogelijkheden? Hoe vertel ik aan anderen over mijn ziekte? Welke invloed kan MS op mijn relatie en werk hebben? Na de diagnose heb je hoogstwaarschijnlijk veel vragen. De cursus MS, wat nu? probeert antwoord te geven op veel van deze vragen en zorgen. De cursus helpt je om deze belangrijke gebeurtenis in je leven het hoofd te bieden. Mail je adres naar en je ontvangt de cursus in PDF-formaat. 13
14 vier Ik heb vragen MS kan een grote impact hebben op je dagelijks leven. Soms is het nodig je huis aan te passen, zodat je er prettig kunt blijven wonen. Misschien wil je aangepaste werktijden, omdat je een fulltime baan niet meer aankunt. En je vraagt je wellicht af welke invloed de ziekte kan hebben op de relatie met je kinderen. De MS Vereniging Nederland en MSweb helpen je bij deze en vele andere kwesties. MS-telefoon Wil je ook eens praten met iemand van de MS-telefoon? Bel dan ( 0,10 p/m). Maandag t/m vrijdag van tot uur. Dinsdag en woensdag óók van tot uur. 14
15 Ik bied een realistischer beeld van de ziekte Of je nou een praktische vraag hebt, of alleen even je hart wilt luchten, de mensen van de MS-telefoon van de MSVN staan voor je klaar. Ze hebben zelf ook MS, dus weten als geen ander hoe jij je voelt. Mijn diagnose dateert alweer van Dus je kunt wel stellen dat ik een ervaringsdeskundige ben. Aan het woord is Irma, medewerker van de MS-telefoon. Veel mensen bellen de MS-telefoon om de diagnose te verwerken. Ze zijn bang en onzeker, omdat ze niet weten wat hen te wachten staat. Omdat ik het zelf ook heb meegemaakt, kan ik me goed in hun gevoelens inleven. Sommige bellers hebben eindeloos op internet gezocht en allerlei vre selijke verhalen gelezen. Ze bellen 15
16 dan in paniek op. Ik bied hen een realistischer beeld van de ziekte. Ze voelen zich daarna vaak enorm opgelucht. Veel mensen bellen met praktische vragen, bijvoorbeeld over medicatie of hun verzekering. Veel informatie hebben we voorhanden. En anders vragen we de beller om na een half uurtje weer terug te bellen, zodat we de juiste informatie kunnen opzoeken. Maar we zullen nóóit op de stoel van de huisarts of neuroloog gaan zitten. Als het om specifieke en persoonlijke medische vragen gaat, verwijzen we altijd door naar de behandelaar. De MS Vereniging Nederland en MSweb De MS Vereniging Nederland (MSVN) is de patiëntenvereniging in Nederland voor mensen met MS. MSweb is het grootste digitale platform over de ziekte. De twee organisaties werken al jarenlang nauw samen. De MSVN wil dat mensen met MS de regie over hun leven in eigen hand hebben én houden. Daarom informeert ze hen, behartigt ze hun belangen en brengt hen met elkaar in contact. Honderden enthousiaste leden zijn daarnaast lokaal actief in één van de eenentwintig regio s die de MSVN telt. Ruim de helft van de mensen met MS is aangesloten bij de MSVN. Op MSweb vind je uitgebreide inhoudelijke en praktische informatie over MS en over het onderzoek naar MS. Via het forum ontmoet je lotgenoten, kun je vragen stellen, tips uitwisselen en reageren op berichten van anderen. 16
17 MS... en dan? Het is hartstikke fijn om te delen wat je voelt en meemaakt Leontien (32) en Hellen (31) leerden elkaar kennen op het forum van MSweb. Hun contact werd steeds hechter en groeide uit tot een vriendschap. Hellen: Mijn wereld stortte in toen ik de diagnose MS kreeg. Op het forum van MSweb vond ik de ruimte om mijn angsten, frustraties en vragen te delen. Leontien kwam ik vaak tegen in reacties op mijn vragen. Nadat we telefoonnummers uitwisselden, werd het contact steeds hechter. Ik heb veel steun gehad aan Leontiens positieve instelling toen ik vanwege mijn ziekte moest verhuizen. Ik baalde er ontzettend van. Leontien benadrukte de voordelen van mijn nieuwe woning. Dat hielp me om vooruit te kunnen kijken. Leontien: Het is fijn dat we elkaar niet hoeven uit te leggen hoe zenuwpijn voelt. We zitten ook nog eens in dezelfde levensfase en lopen met dezelfde vragen rond. Hoe houd ik lange studiedagen vol? Moet ik tijdens een date vertellen dat ik MS heb? Onlangs moest ik van alles regelen voor allerlei instanties. Het werd me te veel. Met hulp van Hellen is het me toch gelukt. We praten niet alleen over MS, maar bijvoorbeeld ook over de mooie reizen die we ooit hebben gemaakt. Het is hartstikke fijn om te delen wat je voelt en meemaakt. 17
18 vijf We leven samen met MS MS heeft niet alleen een grote impact op je eigen leven. Ook je naasten hebben dagelijks te maken met de gevolgen. Hoe ga je er samen het beste mee om? Mariëtte en Martin vertellen hoe zij hun leven met MS inrichten. En we geven zeven tips voor jezelf en je partner. 18
19 Je hebt deze ziekte samen Samen leven met MS vergt onderling begrip en goede samenwerking. Mede dankzij goede communicatie hebben Mariëtte en Martin de ziekte een plek in hun leven kunnen geven. De diagnose MS was een opluchting voor Mariëtte en haar man Martin. Eindelijk wisten ze wat er met Mariëtte aan de hand was. Maar daarna had het stel nog een lange weg te gaan. Ineens vielen hun dromen in duigen. Martin: De MS hing als een zwaard van Damocles boven ons hoofd. Dat is heel heftig. Want zodra je je dromen opgeeft, voelt het alsof je niets meer hebt om voor te leven. Geleidelijk beseften Mariëtte en Martin dat zij hun bakens moesten verzetten. Je moet leren om veel meer in het heden te leven, legt Mariëtte uit. Voor een MS-patiënt is 19
20 het toekomstperspectief nou eenmaal niet zo gunstig. Als je daarover gaat piekeren, creëer je je persoonlijke horrorfilm. Je maakt het jezelf ontzettend moeilijk, terwijl je op dat moment nog vrij veel kunt. Martin weerhield Mariëtte er daarom van om te veel op internet te zoeken naar alle mogelijke gevolgen van MS. Het heeft geen zin om rekening te houden met iets waarvan je niet zeker weet of het je overkomt. De mogelijke gevolgen van MS zijn niet in één keer te behappen. Die moet je stap voor stap accepteren. Duidelijke afspraken maken Er is een leven na de diagnose. Maar wel een heel ánder leven, weet het stel nu. Je moet elkaar deels opnieuw leren kennen en een nieuwe manier vinden om samen te leven, zegt Martin. En altijd duidelijk zijn tegen elkaar. Vooral dat laatste is essentieel, benadrukt Mariëtte. Daarmee voorkom je valse verwachtingen. In het begin probeerde ik mijn vermoeidheid zo lang mogelijk te onderdrukken. Als we dan bijvoorbeeld op het punt stonden om naar de bioscoop te gaan, moest ik alsnog tegen Martin zeggen dat ik te moe was. Hij was dan behoorlijk teleurgesteld. En vroeg me waarom ik dat niet eerder had aangegeven. Inmiddels maken de twee duidelijke keuzes en afspraken. Martin: Ik weet dan waar ik aan toe ben. Dat is veel prettiger dan er constant rekening mee houden dat iets niet doorgaat. Rekening houden met elkaar Blijf met elkaar in gesprek en geef goed aan hoe je je voelt. Dat is de belangrijkste tip van het stel. Mariëtte: Oók wat betreft intimiteit. Laat je partner weten wat wel en niet kan. Leven met MS kun je niet alleen, concludeert Martin. Je hebt deze ziekte samen. Als partner moet je beseffen dat het ook een enorme impact op jou heeft. Ik verwacht van Mariëtte dat ze ook rekening houdt met mij. Samen kom je er dan achter dat nog heel veel wél mogelijk is. Mariëtte vult aan: Je moet niet willen vasthouden aan het leven dat je eerder had, maar meeveren met de ziekte. Pas je plannen aan op je energieniveau en doe er alles aan om gelukkig door het leven te gaan. Dat heeft bij ons heel goed uitgepakt. 20
21 MS... en dan? Zeven tips voor jezelf en je partner 1 Deel gevoelens met elkaar. Vertel dat je angstig bent, of dat je de zorg even niet meer aankunt. 2 Praat over praktische zaken. Bijvoorbeeld hoe je de huishoudelijke taken kunt verdelen. 3 Zoek naar manieren waarop je de ziekte allebei even kunt vergeten. Zoals een bioscoopbezoek of een etentje. 4 Zorg ervoor dat de gezonde partner niet teveel zorg op zich neemt. Schakel op tijd hulp in, zodat er voldoende vrije tijd overblijft. 5 Stel je toekomstdromen bij, maar geef niet alles op. Bedenk samen wat nog wél mogelijk is. 6 Durf anderen om hulp te vragen. Familie, vrienden, buren, collega s of vrijwilligers zijn vaak bereid om bij te springen. 7 Houd een takenlijst bij. En gebruik die als familie of vrienden hun hulp aanbieden. MS en relaties Wat betekent het om je leven te delen met iemand die MS heeft? Op MSweb is een plek ingericht voor familieleden van mensen met MS. Lees hun ervaringen: Nuttige informatie vind je daarnaast in de brochure MS en Relaties van de MSVN. Die kun je bestellen via info@msvn.nl. 21
22 zes Ik wil meer informatie De organisaties, bronnen en websites in dit hoofdstuk bieden informatie, hulp en steun. Handige links Ga naar voor een compleet overzicht van de links in dit hoofdstuk én vele andere handige websites. 22
23 Over MS Zorgboek Multiple Sclerose Een boek met informatie over uiteenlopende aspecten van MS. Van medische en psychosociale aspecten tot voeding, beweging, seksualiteit, rechten en hulpverleners. Het boek biedt ook veel adressen van gespecialiseerde organisaties op diverse terreinen. Verkrijgbaar bij de apotheek, digitale versie: msvn.ziektes.info Het voorlichtersteam van de MSVN Ze hebben zelf MS, of kennen iemand in hun directe omgeving met de ziekte. Daardoor weten de mensen van het voorlichtersteam uit eigen ervaring wat leven met MS betekent. Het team geeft hierover voorlichting aan hulpverleners in 23
24 (opleiding) en zorgverleners. Ga naar en klik op Informatievoorziening en vervolgens op Voorlichtersteam. MSkidsweb Eerste interactieve kinderwebsite over MS. Over zorg Patiëntenversie Richtlijn Multiple Sclerose De richtlijn is bedoeld voor mensen met MS, hun partners, naasten en andere geïnteresseerden. Ze geeft aan wat je kunt verwachten van de zorg die bij MS komt kijken en wat je zelf kunt doen om de kwaliteit van leven zo goed mogelijk te maken. De richtlijn helpt ook om beter met zorgverleners te praten over de zorg die gewenst is. Ook kun je de informatie gebruiken om samen met de zorgverlener te bepalen welke behandeling het beste past. Kwaliteitscriteria Welke eisen stellen mensen met MS aan zorg? Het antwoord op die vraag is vastgelegd in elf kwaliteitscriteria, speciaal bedoeld voor zorgverleners. De criteria zijn het resultaat van een onderzoek onder patiënten en van gesprekken met ervaringsdeskundigen en zorgprofessionals. Ook voor mensen met MS en hun naasten zijn de kwaliteitscriteria interessant. Ze bieden inzicht in de aandacht en zorg die je van zorgverleners mag verwachten. 24
25 MS... en dan? Over chronische ziekte MEE Hoe pas ik mijn huis aan op mijn ziekte? Welke sport kan ik nog doen? Heb ik recht op bijzondere bijstand? MEE adviseert mensen met een beperking. CG-raad Informatie over allerlei onderwerpen rond het leven met een chronische aandoening en/of een handicap. Centrum Chronisch Ziek en Werk Het centrum helpt mensen met een chronische ziekte bij re-integratie en werkbehoud. Juridisch steunpunt chronisch zieken en gehandicapten Voor juridische vragen over een bepaalde regelgeving. Mezzo Site van de landelijke organisatie van mantelzorgers. Meerkosten.nl Leven met een chronische ziekte brengt extra kosten met zich mee voor zorg, vervoer en hulpmiddelen. Deze website legt uit hoe je meerkosten kunt compenseren. 25
26 Colofon Dit is een uitgave van MS Vereniging Nederland Concept en redactie Schrijf-Schrijf, creatieve concepten en tekstproducten, Utrecht Ontwerp 2 ONS, Den Haag Drukwerk Drukkerij Holland bv, Alphen a/d Rijn Fotografie Nationale Beeldbank (De mensen op de foto s in deze brochure hebben geen link met de MS Vereniging) April 2013
27 Ervaringsdeskundigheid over MS? Je vindt het bij de MS Vereniging en MSweb.
28 MS Vereniging Nederland Postbus GL Den Haag Telefoon ( uur en uur) MS-telefoon voor een luisterend oor ( 0,10 per minuut) De MS-telefoon is op werkdagen bereikbaar van tot uur. Op dinsdag en woensdag is de telefoonlijn óók bereikbaar vanaf uur. Kijk ook op de websites van de MS Vereniging en MSweb:
MS...en dan? Word lid, ook jouw stem telt! de stem van mensen met MS
MS...en dan? Word lid, ook jouw stem telt! de stem van mensen met MS MS Vereniging Nederland, de stem van mensen met MS 2 Help mee! De MS Vereniging komt op voor de belangen van mensen met MS en dire contributies
Nadere informatieMultiple sclerose (MS) Poli Neurologie
00 Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie 1 Inleiding U heeft MS. Deze woorden veranderen in één keer je leven. Gevoelens van ongeloof, verdriet en angst. Maar misschien ook opluchting, omdat de vage klachten
Nadere informatieKOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen
KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieWorkshop Can DO. Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven
Workshop Can DO Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven Leeuwarden 23 april 2015 Diagnose MS Impact: Plaats, datum, tijd, behandelaar Vooronderstellingen t.a.v. Multiple Sclerose
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieGezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft
Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische
Nadere informatieBelangrijk. Uw hoofdbehandelaar is neuroloog: Uw MS-verpleegkundige is: Uw revalidatiearts is: Uw uroloog is:
MS-Centrum Belangrijk Uw hoofdbehandelaar is neuroloog: Uw MS-verpleegkundige is: Uw revalidatiearts is: Uw uroloog is: 1 Inleiding Heeft u onlangs de diagnose Multiple Sclerose (MS) gekregen? Of bent
Nadere informatieOmgaan met de ziekte. Omgaan met de ziekte
Omgaan met de ziekte Omgaan met de ziekte Inhoud Omgaan met de ziekte, januari 2014 3 Inleiding 4 Invloed op mijn leven 4 Omgaan met klachten 5 In de rouw 6 Onzekerheid 7 Een ander zelfbeeld 8 Reactie
Nadere informatieMultiple Sclerose. Poliklinische revalidatie
Multiple Sclerose Poliklinische revalidatie Voor wie is deze folder? Bij u is de diagnose Multiple Sclerose (MS) gesteld. De aandoening Multiple Sclerose kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijks
Nadere informatieIntimiteit en seksualiteit
UMCG Centrum voor Revalidatie Intimiteit en seksualiteit bij chronische ziekte of lichamelijke beperking Tekst met dank aan Egbert Kruijver, revalidatieseksuoloog voor Sophia Revalidatie in Den Haag en
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord. Multiple Sclerose en revalidatiebehandeling
UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Multiple Sclerose en revalidatiebehandeling UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Uw neuroloog, MS verpleegkundige of huisarts informeerde
Nadere informatieMS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl
November 2009 MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl Beste Leden, Met deze nieuwsbrief informeren wij u graag over de laatste ontwikkelingen
Nadere informatieWat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?
Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5
Nadere informatieMultiple Sclerose is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg. Deze ziekte wordt ook wel MS genoemd. In deze folder leest hier meer over.
Multiple Sclerose Multiple Sclerose is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg. Deze ziekte wordt ook wel MS genoemd. In deze folder leest hier meer over. Wat is multipele Sclerose (MS) MS is een
Nadere informatieMultiple Sclerose (MS) Orbis Revalidatie
Multiple Sclerose (MS) Orbis Revalidatie Bij u of een naaste is de diagnose Multiple Sclerose (MS) gesteld. Deze folder heeft als doel u te informeren welke mogelijkheden Orbis Revalidatie u te bieden
Nadere informatieHoe Yulius jongeren met autisme kan helpen
Jongeren Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Vragen? Voor wie is deze brochure? Je hebt deze brochure gekregen omdat je autisme hebt of nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius
Nadere informatieAmyotrofische Lateraal Sclerose (ALS) Informatie en behandeling
Amyotrofische Lateraal Sclerose (ALS) Informatie en Amyotrofische Lateraal Sclerose Amyotrofische Lateraal Sclerose (ALS) is een neuromusculaire aandoening. Het is een ziekte van zenuwcellen die leidt
Nadere informatieZorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht?
Zorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht? Zorgen rond kanker Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer
Nadere informatieOncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis
Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk
Nadere informatieZorgen rond kanker. Bij wie van ons kunt u terecht?
Zorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht? Zorgen rond kanker Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer
Nadere informatieVerpleegkundig spreekuur voor patiënten met Multiple Sclerose
Verpleegkundig spreekuur voor patiënten met Multiple Sclerose Albert Schweitzer ziekenhuis april 2013 pavo 0633 Inleiding U bent onder controle bij de neuroloog, omdat er Multiple Sclerose (MS) bij u is
Nadere informatiePatiëntenrechten. Een tweede mening
Patiëntenrechten Inhoudsopgave 3 Wat is een tweede mening? 4 Wanneer kunt u een tweede mening vragen? 5 Voordat u een beslissing neemt... 6 Aanvullende informatie 7 Hoe vindt u iemand die een tweede mening
Nadere informatieSteun voor mensen met kanker aan:
vereniging voor mensen met blaas- of nierkanker Steun voor mensen met kanker aan: blaas nier nierbekken urineleider plasbuis Steun voor u Steeds meer mensen worden geconfronteerd met blaas- of nierkanker.
Nadere informatieMultipele Sclerose (MS)
Multipele Sclerose (MS) MS is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg, die vooral bij jonge volwassenen voorkomt. In de eerste jaren komen de verschijnselen vaak in aanvallen, ook wel Schub of relapse
Nadere informatieALS Centrum Nederland
ALS Centrum Nederland In deze brochure vertellen wij over ALS (amyotrofische laterale sclerose) en over ALS Centrum Nederland. Wij spreken over ALS maar bedoelen dan ook PSMA (progressieve spinale musculaire
Nadere informatieBehandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW
Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan
Nadere informatie2014/2015. Vind de beste zorg voor uw situatie. Persoonlijk advies. Zorg of ondersteuning nodig? De PZP helpt!
2014/2015 Vind de beste zorg voor uw situatie Persoonlijk advies Zorg of ondersteuning nodig? De PZP helpt! Inhoudsopgave 4 Persoonlijk medisch advies 6 Digitaal inzicht in uw zorgverzekering 8 Zorg of
Nadere informatieMS MS is de afkorting van multiple sclerose. Dat zijn 2 Latijnse woorden. Multiple betekent vele en sclerose verhardingen. Bij iedereen lopen de
MS MS is de afkorting van multiple sclerose. Dat zijn 2 Latijnse woorden. Multiple betekent vele en sclerose verhardingen. Bij iedereen lopen de zenuwen vanuit de hersenen door het ruggenmerg naar de rest
Nadere informatieKinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen
Kinderen Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Voor wie is dit boekje? Je hebt dit boekje gekregen omdat je autisme hebt of omdat je nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius
Nadere informatiewaardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,
Zwolle Rapportage Mantelzorg in beeld Resultaten uit onderzoeken onder mantelzorgers 2012 en 2014 De gemeente Zwolle wil de positie van de mantelzorger versterken en hun taak verlichten. Met de komst van
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning
Nadere informatieOncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis
Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk
Nadere informatieEEN DIERBARE VERLIEZEN
EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieBehandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners
Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch
Nadere informatieSamen bouwen aan vertrouwen tussen patiënt, naasten en hulpverleners
Samen bouwen aan vertrouwen tussen patiënt, naasten en hulpverleners Introductie Nadenken en met anderen spreken over als je niet meer beter kunt worden is niet makkelijk. Over je levenseinde spreken kan
Nadere informatieHulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden.
Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut www.huiselijkgeweldhollandsmidden.nl Huiselijk geweld stopt nooit vanzelf Misschien wil je
Nadere informatieSamenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)
Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatieSteun- en adviespunt
Steun- en adviespunt Steun- en adviespunt: STAP Een nierziekte heeft invloed op vele aspecten van uw leven en kan daardoor veel vragen met zich meebrengen. Op allerlei gebieden: financiën, vergoedingen,
Nadere informatieeen dierbare verliezen
een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieDit boekje is van:..
Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan
Nadere informatieWAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen
WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud
Nadere informatieMultiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling
Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatie\ Thuiszorg. Zorg en hulp bij u thuis. BrabantZorg, met aandacht
\ Thuiszorg Zorg en hulp bij u thuis BrabantZorg, met aandacht 2 Alle aandacht en zorg bij u thuis \ Thuiszorg Thuis wonen in uw vertrouwde omgeving met alle hulp en zorg die u nodig heeft. BrabantZorg
Nadere informatieAngststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst
ggz voor doven & slechthorenden Angststoornissen Als angst en paniek invloed hebben op het dagelijks leven Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst Herkent u dit? Iedereen
Nadere informatieVermoeidheid bij MPD
Vermoeidheid bij MPD Landelijke contactmiddag MPD Stichting, 10-10-2009 -van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant Toon Hermans Huis Amersfoort Welke verschijnselen? Gevoelens van totale
Nadere informatieSterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.
FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl
Nadere informatieOndersteuning bij leven met een beperking
Ondersteuning bij leven met een beperking Niet-aangeboren hersenletsel MEE Niet-aangeboren hersenletsel Raad en daad als het om mensen met NAH gaat Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) overkomt je. Door
Nadere informatieIndividueel Transitieprofiel voor jongeren
Individueel Transitieprofiel voor jongeren Naam Datum van invullen : : A. ZIEKTE EN GEZONDHEID 1. Ik kan mijn aandoening goed beschrijven. 2. Ik begrijp wat mijn arts vertelt. 3. Ik weet welke medicijnen
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieDe beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?
2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Uw verzekering snel en digitaal
Nadere informatieDeze site gaat je niet gelukkig maken...
naam wachtwoord login informatie aanmelden Deze site gaat je niet gelukkig maken... Dat wil zeggen dat je hier niet leert hoe je een leven zonder teleurstelling, pijn, somberheid, angst, onzekerheid of
Nadere informatieGezond thema: DE HUISARTS
Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een
Nadere informatieSeksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening
Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit
Nadere informatieCentrum voor Psychotherapie
Centrum voor Psychotherapie Je zit al een langere tijd niet goed in je vel. Op steeds dezelfde punten in je leven loop je vast. Je hebt al geprobeerd te veranderen. Waarschijnlijk heb je ook al behandelingen
Nadere informatieWat betekent de diagnose van PKU voor mijn kind en het gezin?
Wat betekent de diagnose van PKU voor mijn kind en het gezin? Uw gevoelens Stap voor stap Ervaringen delen Teamwerk PKU uitleggen aan anderen Kan ik nog meer kinderen krijgen? PKU behandelen: de rol van
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Transitie in zorg. Jongeren met MS
Sophia Kinderziekenhuis Transitie in zorg Jongeren met MS Je bent in behandeling bij de kinderneuroloog in het Erasmus MC-Sophia. Als je 18 jaar wordt, ga je naar de neuroloog voor volwassenen van het
Nadere informatieWelkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden
Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch. Multiple Sclerose
Libra R&A locatie Blixembosch MS Multiple Sclerose Deze folder is bedoeld voor mensen met multiple sclerose (MS) die worden behandeld bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch. Tijdens uw
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatieWat vraag ik aan mijn arts?
Wat vraag ik aan mijn arts? Tips voor in de spreekkamer gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Tijdens het consult 3 Uw voorbereiding 3 Informatie die u kunt geven aan uw arts 4 Vragen over het onderzoek 5
Nadere informatiePsychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!
Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatiePsychosociale gevolgen van kanker. Wat speelt er bij kanker. 8 november 2011 8 november 2011. K.Rutgers, Centrum Amarant/THHA 1
Psychosociale gevolgen van kanker Karen Rutgers van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant te Utrecht Toon Hermans Huis Amersfoort Wat speelt er bij kanker Kanker = crisis = ontreddering Kanker
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieIs iemand in jouw omgeving verslaafd?
Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie
Nadere informatieDementie. Havenziekenhuis
Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier al op voorbereid was.
Nadere informatieOmgaan met kanker. Moeheid
Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid
Nadere informatieNummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien
Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training
Nadere informatiePSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER
PSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER 536 Inleiding Als u van uw behandelend specialist te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties te verwerken. Door
Nadere informatieProblemen? Praat erover! Zo werk je prettiger!
Problemen? Praat erover! Zo werk je prettiger! Vooraf Problemen. Iedereen heeft ze wel eens. Je zit de hele dag te piekeren en slaapt slecht. Gelukkig lossen veel problemen zich vanzelf op. En hoeft je
Nadere informatieZorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care
Zorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care Waarom nazorg na een Intensive Care behandeling? Onlangs bent u opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care. Er is in deze periode veel met u
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord. Groepsrevalidatie voor patiënten met de ziekte van Parkinson
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Groepsrevalidatie voor patiënten met de ziekte van Parkinson UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Groepsrevalidatie voor patiënten met de
Nadere informatieRegelgeving & Geldzaken
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Als je verliefd op iemand bent is dat vaak een fijn gevoel. Als de ander dan ook verliefd op jou is, wordt dit gevoel alleen maar sterker. Het is echter niet altijd
Nadere informatieSamen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl
Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Samen zijn wij sterk Even voorstellen... Foto: Roy Beusker Buddyhulp is voor mij een winnaar. Ze hebben een plan. Ze denken in mogelijkheden. En ze laten iets
Nadere informatieWaar kunt u terecht als u kanker hebt?
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Waar kunt u terecht als u kanker hebt? z Er is kanker bij u geconstateerd. Als gevolg van uw ziekte kunt u te maken krijgen met
Nadere informatieInhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...
Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4
Nadere informatieOndersteunende zorg voor mensen met kanker
Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties
Nadere informatieook bij u thuis! Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing
ook bij u thuis! Viattence Vitaal Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing Inhoudsopgave Viattence Vitaal Viattence Vitaal 3 Fysiotherapeut 4 Ergotherapeut 5 Logopedist 6 Specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieAls je weet dat je niet meer beter wordt. Palliatieve zorg
00 Als je weet dat je niet meer beter wordt Palliatieve zorg Het is moeilijk voor u en uw naasten om te horen dat u niet meer beter wordt. Er is geen genezing meer mogelijk voor uw ziekte. Maar er is nog
Nadere informatieAlgemene informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed -
Algemene informatie Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed - 1 U zult misschien wel schrikken als u leest dat drie maanden na ontslag ongeveer 30% van de ouderen die behandeld
Nadere informatieJongeren met een aangeboren genitale aandoening Wegwijzer bij vragen over intimiteit en seksualiteit
Jongeren met een aangeboren genitale aandoening Wegwijzer bij vragen over intimiteit en seksualiteit Inleiding Als je geboren bent met Spina Bifida (open rug), een blaasexstrophie of een andere aandoening
Nadere informatieWerkstuk MS 2009 gr. 8 Door Ehlana Haring 2 G H MS
Werkstuk MS 2009 gr. 8 Door Ehlana Haring G H 2 MS Inleiding MS de afkorting van Multiple Sclerose. De oorzaak van MS is nog steeds niet bekend. Meestal treft MS mensen tussen hun twintig- en veertigste
Nadere informatieVoorbereiden op het keukentafelgesprek?
Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar
Nadere informatieWaar kunt u terecht als u kanker hebt?
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Waar kunt u terecht als u kanker hebt? z Vragen? 1 Er is kanker bij u geconstateerd. Als gevolg van uw ziekte kunt u te maken
Nadere informatieUit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering
Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2009 pavo 0202 Inleiding Als u last heeft van een burn-out door stress op het werk kunt u de therapiegroep werkstresshantering
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis -Kom uit bed-
Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis -Kom uit bed- VOORKOM ONNODIGE ACHTERUITGANG IN HET ZIEKENHUIS -KOM UIT BED- INLEIDING U zult misschien wel schrikken als u leest dat drie maanden na ontslag
Nadere informatieVoorwoord. Ook wanneer u vragen hebt over uw gezondheid, staan wij voor u klaar. Aarzel dan ook niet om contact met ons op te nemen.
2015/2016 2 Voorwoord Goede zorg is belangrijk. Wij denken hierover graag met u mee, want het kan soms best lastig zijn om een keuze te maken. Wij zetten de mogelijkheden en verschillen voor u op een rij
Nadere informatiePaniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken
Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Hooikoorts welke geen standaard klachten geeft, kan oorzaak zijn van hyperventilatie aanvallen, het lijkt er nml enorm veel op. Dus reageer je niet met niesbuien,
Nadere informatie