12/10/2012. Casus druk druk druk. Continue Glucose sensor: Diagnostisch en continu (CGM) Wat houdt het in? Sensoren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "12/10/2012. Casus druk druk druk. Continue Glucose sensor: Diagnostisch en continu (CGM) Wat houdt het in? Sensoren"

Transcriptie

1 Continue Glucose sensor: Diagnostisch en continu (CGM) Langerhanscursus, 6-7 december 2012 Mirjam Dekkers, diabetesverpleegkundige, Elkerliek Zkh, Helmond Jan Evert Heeg, internist, Isala Klinieken, Zwolle Casus druk druk druk Man, 36 jaar, DM type 1 Is druk druk druk.. Ontbijt = broodje in de auto Sport 1-3x per week ( fanatiek ) Apidra E flexibel, Lantus 20E Glucoses 4-6 dd gemeten meestal 4-8 HbA1c steeds ca 70 (8,5%), geen hypo s Continue sensor lijkt hem beter (en handig.) Beleid? Indicaties diagnostische glucosesensor 1. Onbegrepen discrepantie goede glucosedagcurves en te hoog HbA1c 2. Onbegrepen hypo s, verdenking hypounawareness 3. Angst voor hypo s s nachts, na 1x coma Hyper s of hypo s rond sporten 5. Ontregeling in ploegendienst 6. Sterk wisselende glucoses zonder hypo s?? Wat houdt het in? *Het continu meten van glucose spiegels in het subcutane vetweefsel (interstitiele vocht) *Waardes worden opgeslagen en eventueel rechtstreeks doorgezonden naar een device Sensoren De nieuwste sensoren zijn kort, dun en flexibel. Blijven gemiddeld 6-10 dagen zitten. loodrecht 8,75 mm Blinde meting - niet manipuleren - diagnostisch Toepassing schuin 14 mm Niet blinde meting (RT-CGM) - indicatie CSII - hypo-unawareness - therapeutisch (+ diagnostisch) 1

2 Sensoren in NL Doel Het verkrijgen van verbeterd inzicht in glucoseregulatie en/of problematiek. Uitgangspunt: reguliere probleemanalyse is reeds gedaan. Diagnostische glucosesensor Diagnostische glucosesensor Eerst andere oorzaken uitsluiten: 1. Meetfouten, 2. Spuit- of pomp-fouten 3. Spuit/catheter-infiltraten 4. Onderliggende ziekte (infectie, kanker) 5. Leefstijl, eetpatroon, alcohol, werk, beweging 6. KH-rekenen 7. Compliance, incl eigen metingen Gedurende 5-7 (evt 14) dagen: 1.Continu glucose meten, zelf ijkmetingen 2.Eetdagboek 3.Activiteiten, sport, slapen 4.Klachten 5.Alle insuline doseringen Diagnostische glucosesensor Beoordeling glucosesensor: hypo s Hoe te beoordelen: 1.Bijzonderheden, bijv sport, ziekte 2.Eetdagboek ernaast + KH-schattingen 3.Insuline doseringen, of pomp uitlezen 4.Gemiddelde glucosebeloop over 24 uur, s nachts en overdag, rond maaltijden, spreiding 5.Dag voor dag: Hypo s en hyper s: oorzaken? Activiteiten? Eten? Welke actie/insuline-doses en welk resultaat? Patronen Nachtelijke Hypo s Post-prandiale Hypo s Hypo voorafgegaan door een hyperglycemie Pre-prandiale/ andere Hypo s Meest voorkomende factoren Te hoge nachtelijke basaal stand Bolussen in de avond Inspanning zonder aanpassing insuline dosering Alcoholconsumptie zonder aanpassing insuline Incorrecte Koolhydraten telling Te lage Koolhydraten ratio Gebruik manuele bolussen ipv Bolus Wizard Onbekendheid met actieve insuline en insulineverstopping Te hoge basaalstand Bolus tijdens dalende sensorwaarden Verkeerde Bolus type (Normal/ Dual wave/ Square wave) Te lage insuline gevoeligheid Manuele bolussen om hyperglycemiën te corrigeren Meerdere bolussen om hyperglycemiën te corrigeren Onbekendheid met actieve insuline en insulineverstopping (geen BW) Correctie bolus tijdens daalalarm Te hoge basaal stand Inspanning zonder aanpassing insuline dosering Alcoholconsumptie zonder aanpassing insuline 2

3 Beoordeling glucosesensor: hypers Patronen Meest voorkomende factoren Optimaliseer de behandeling Nachtelijke Hyperglycemiën Post-prandiale Hyperglycemiën Hyperglycemie voorafgegaan door een Hypo Pre-prandiale / andere Hyperglycemiën Tussenliggende hoge glucose waarden Te lage nachtelijke basaalstand s avond snack zonder te bolussen of Bolus Wizard overschreven Verkeerde Koolhydraten telling bij late snacks Patiënt is bang voor nachtelijke hypo s Infusieset wordt te weinig verwisseld Verkeerde bolus type Verkeerde Koolhydraten telling Te hoge Koolhydraten ratio Handmatige bolus ipv Bolus Wizard Te lage basaal stand Patiënt is bang voor hypo s Infusieset wordt te weinig verwisseld Bolus tijdens stijgende sensorwaarden Overcorrectie van een hypo met glucose toediening of pompstop Te lage basaalstand Ziekte, stress en medicatie Angst voor hypo s Infusieset wordt te weinig verwisseld Dawn fenomeen Somogyi effect Premenstruele periode Gemiste bolussen Infusieset wordt te weinig verwisseld Bespreek de issues met de patiënt en bepaal samen de nodige acties Leg alle issues vast en stem de behandelstrategie af met de patiënt Zorg ook voor de follow-up Tijdsinvestering Instructie gebruik, plaatsen sensor e.d.; 30 min. Uitlezen meter in softwareprogramma; 10 min. Interpreteren uitslagen met eetdagboek; 60 min. Resultaten bespreken met internist; 10 min. Bespreken resultaten met patie nt; 60 min. Totaal: 170 minuten diabetesverpleegkundige, 10 minuten internist. Casus Bernhard Man 1962 (50 jr), DM type 1 vanaf 1994 HbA1c 72 (8,7%) CSII vanaf 2008, Spirit Combo Gebruikt weinig pompfuncties Werk is wisselend actief (meubelzaak) Wil betere glucoseregulatie Gestart met bolus berekening Diagnostische CGMS Glucose sensor uitdraai Per dagdeel Daling Door werk 50 KH 6,3 E BBQ + 6 flessen bier Bolus? E 3

4 Adviezen Basaal-Bolus Meer bolus nodig, ratio aanpassen KH telling ook goed doen bij BBQ (en bier..) Minder basaal, in voornacht, ochtend, middag Hypo-actie: Glucose <3,5 mmol: altijd ook snelwerkende KH Glucose 3,5-4,0 mmol: bolus NA eten geven Basaal reductie nodig bij activiteiten Paar keer s nachts glucose controle Voor glu-sensor: Basaal: uur: 1, uur: 0,8 Ratio: 1:7 // 1:9 // 1: 13 Na glu-sensor Basaal: 0.00 uur: 1, uur: 1, uur: 0, uur: 0,5 (0,4) uur: 0, uur: 1,2 Ratio: 1:5 // 1:7 // 1:10 Casus Annebelle 30 jaar, type 1 vanaf 1990 (was 8 jaar) BMI 32,5 Prik- en spuitangst (gehad ) Ongezond eetpatroon, nonchalant, zegt afspraken vaak af. HbA1c 106 (11,8%) Wil afvallen, zwangerschapswens Wil betere glucoseregulatie CSII (recent gestart met bolusberekening) Diagnostische CGMS Glucose sensor uitdraai Eetdagboek Effect snack en correctie 96 KH Tortilla Chips: Bolus 0E + 12 E 4

5 Effect frites Adviezen Frites 0E Frites? E Spaghetti Bolus 50E Gesprek met mevrouw: wat wil ze bereiken? welke prioriteit? Uitleg gevaar zwangerschap bij hoog HbA1c Preconceptioneel consult gynaecoloog? Preconceptioneel consult oogarts alvast? Intensieve begeleiding dietist en dvk, en internist Keuzes Pompinstellingen Prioriteit voor mevr. is betere glucoseregulatie. Gewicht even naar het tweede plan. Regelmaat in eten nodig en gezondere produkten. Wil zelf weer starten met Sonja Bakker, gaat dagmenu s samenstellen met KH Wil zelf elke week Smartpix mailen (stok achter de deur). Basaal: uur: 2, uur: 2, uur: 0, uur: 1, uur: 2,4 totaal 36 E Combo instellingen Ratio: 1 : 5 // 1 : 4 // 1 : 5 Streefwaarden dag 4 8 mmol Streefwaarden nacht 6 8 mmol Insulinegevoeligheid 1E = 1,5 mmol uur: 1E = 2,5 mmol Werkingsduur bolus 3 uur Snacklimiet: 20 KH Continue glucose sensor/monitoring (RT-CGM) 5

6 Wat houdt het in? *Het continu meten van glucose spiegels in het subcutane vetweefsel (interstitiele vocht) *Waardes worden opgeslagen en rechtstreeks doorgezonden naar een device zodat de waardes voor de patient direct zichtbaar zijn Indicaties continue glucose sensor/monitoring (CGM) CVZ indicaties: 1.kinderen met diabetes mellitus type 1 2.volwassenen met slecht geregelde diabetes type 1, met ondanks behandeling HbA1c >8% (64 mmol/mol) 3.zwangerschap bij vrouwen met diabetes type 1 of 2 Aanvullende NDF indicaties: 1.hypo-unawareness met ernstige hypoglycaemieën 2.herhaalde (>2x/jaar) opname met ketoacidose 3.diabetes type 1 en epilepsie, of met handicaps die adequate zelfmeting van glucose verhinderen. 4.beroepsmatig, m.n. vrachtwagen/buschauffeurs Indicaties continue glucose sensor/monitoring (CGM) Geen geldige indicatie op zichzelf: 1.Omdat de patient het wil, is makkelijk 2.Omdat de partner het veiliger vindt 3.Omdat patient alleen woont 4.Omdat patient er recht op heeft. 5.Omdat de verzekering zegt dat het kan 6.Omdat er in ploegendienst gewerkt wordt 7.Omdat er een marathon gelopen moet worden NB: kosten 2000,- tot 3000,- per jaar Continue glucosesensor (RT-CGM) Voorwaarden: 1.Intensief insuline-tx met CSII, evt basaal-bolus, ged. >6 maand, met flexibel insuline doseren. 2.Dagcurves met minimaal 4 dd glucose, en periodiek 7-8 dd ged. >6 maand. 3.Bewezen verdraagbaarheid en vermogen om te gaan met een sensor (in proefperiode 1 week) 4.Educatie en training hebben gekregen voor CGM. 5.Nakomen van afspraken bij CGM, zowel wat betreft behandeladviezen als sensor-metingen. 6.Compliance met dieetadviezen, incl KH rekenen. Continue glucosesensor (RT-CGM) Vervolg voorwaarden: 1. Psychopathologie uitgesloten, z.n. klinisch psycholoog 2. Geen (psycho) sociale beperkingen. 3. Periodieke evaluatie doelen en afspraken, waarbij aantoonbaar resultaat nodig is, incl op welke termijn. 4. Patient is akkoord met beperkte periode voor CGM 5. Toestemming ziektekostenverzekeraar voor CGM 6. Alles in contract, met individuele doelstellingen. 7. Hoofdbehandelaar beslist na bespreking indicaties en voorwaarden, doelen en termijn voor de CGM in MDO. 8. Resultaten periodiek opnieuw in MDO. Organisatie Financiering nu van het ziekenhuisbudget, idealiter gaat dit via de zorgverzekeraar. Logistiek: sensoren leveren via het ziekenhuis? Stok achter de deur voor de patiënt: moet naar het spreekuur komen en sensoren op te halen Dan wel direct naar patiënt thuis verzenden, met een machtiging Device door patiënten zelf laten uitlezen met eigen commentaar, en rapport met suggestie terugsturen Hoe en waar worden de data bewaard? Groepsbijeenkomsten 2/3 keer per jaar voor CSII / RT-CGM gebruikers? 6

7 etiket patiëntgegevens 12/10/2012 Patiënten educatie Verwachtingen van patiënten en team vertalen in concrete doelen en termijn Goede informatie over de te verwachten tijdsbelasting, belasting door alarmen, niet minder SMBG Technische ondersteuning: handleiding van firma, via video op internet Diëtetiek, KH-rekenen essentieel In plaats van terugkijken leren vooruit te kijken Rekenvoorbeelden/praktijkvoorbeelden, uiteindelijk toets/examen? Contract uitleggen Checklist Contract RT-CGM 1. In principe tijdelijk, voor beperkte periode. 2. Doelen en afspraken over te bereiken resultaat dat nodig is voor continuering 3. Sensor moet >75% van de tijd gedragen worden 4. Periodieke evaluatie, meestal elk half jaar 5. De contractperiode van CGM meestal een jaar. 6. Ook aanpassingen in het contract vastgelegd 7. Toestemming ziektekostenverzekeraar voor CGM is vereist (standaard brief) Diabetescentrum Overeenkomst Verwachtingen en afspraken langdurige behandeling met Continu Glucose Monitoring Plaats: Zwolle Wat mag de patiënt van het team van het Diabetescentrum Isala verwachten Datum: 11-november-2012 Het Diabetescentrum draagt zorg voor de beschikbaarheid van een redelijk aantal gebruiksmaterialen voor continu glucose monitoring (CGM) en zal duidelijk met de patiënt communiceren over wat met Betreft: Patiënt: redelijk bedoeld wordt. Het team van het diabetescentrum zal met de patiënt afspraken maken over de termijn en de manier waarop uitslagen van de sensor worden en eventuele resultaten worden geëvalueerd. Van tijd tot tijd zal over de uitkomsten binnen een multi-disciplinair overleg gesproken worden. Internist/Kinderarts (specialist): kies specialist Wat wordt verwacht van de patiënt De patiënt deelt de resultaten van het gebruik van CGM op nader af te spreken wijze en momenten en Waarom deze overeenkomst werkt mee met het inzichtelijk maken van de effecten hiervan. Deze overeenkomst maakt duidelijk welke afspraken er zijn gemaakt over het gebruik van een De patiënt toont zich coöperatief door serieus met adviezen vanuit het Diabetescentrum om te gaan continu glucose monitoring systeem (CGM) en het verstrekken van de benodigde materialen onder en het afgesproken aantal bloedglucosemetingen uit vingerprikken uit te voeren, ondanks de CGM. verantwoording van en vergoeding via het Isala Diabetescentrum. De overeenkomst is een onderdeel van de afspraken binnen het Diabetescentrum rondom de inzet van CGM. De patiënt stemt in met bespreking van de uitkomsten binnen het team van het Diabetescentrum Duur van de overeenkomst Isala. De overeenkomst gaat in per bovengenoemde datum en kan een voortzetting zijn van een eerdere De patiënt zal op verantwoorde manier omgaan met in bruikleen verstrekte materialen overeenkomst. Deze overeenkomst geldt voor de duur van kies periode. Indicatie De toepassing van continu glucose monitoring gebeurt enkel op bepaalde indicaties. De indicatie Beëindiging van de overeenkomst geeft mede richting aan de doelstelling van het gebruik. Als indicatie geldt hier: De overeenkomst zal aflopen bij het verstrijken van de duur van deze overeenkomst. Afhankelijk van selecteer indicatie. de resultaten en de haalbaarheid van (nieuwe) doelstellingen, dan wel veranderde afspraken tussen Doelen het Diabetescentrum Isala en de ziektekostenverzekeringen kan voortzetting van de overeenkomst 1. Het behalen van een acceptabel HbA1c tussen 53 en 64 mmol/l of een daling van minimaal 6 middels een nieuwe overeenkomst overwogen worden. mmol/l ten opzichte van de uitgangswaarde. 2. Aantoonbare verbetering in de glucoseregulatie zonder het optreden van ernstige hypoglycemiën. Beslissingen over de overeenkomst 3.. In principe is de behandelend specialist verantwoordelijk voor de beslissing over voortzetting of Systeem wijzigingen met betrekking tot deze overeenkomst. Deze zal in zulke gevallen hierover echter altijd selecteer systeem. overleggen binnen het multi-disciplinaire overleg van het Diabetescentrum Isala. Verwachtingen en afspraken Zie ommezijde/bijlage. Eigendom materialen Specifieke/aanvullende afspraken zijn niet van toepassing. Afhankelijk van de ingezette materialen geldt dat deze in bruikleen worden verstrekt, tenzij uitdrukkelijk anders wordt afgesproken. Hierover zal in deze overeenkomst dan een duidelijke opmerking gemaakt moeten zijn. Aantekeningen/specifieke afspraken: Ondergetekenden verklaren zich akkoord met de inhoud van deze overeenkomst en de afspraken Voor akkoord: Patiënt: Ouder of vertegenwoordiger: Specialist: Kopie Van deze overeenkomst wordt na tekenen een gedigitaliseerde kopie bewaard bij de patiëntgegevens. Het orgineel is bestemd voor de patiënt Werkwijze Volwassen diabetespatie nten: Bespreking patie nt in Multi-Disciplinair Overleg Bespreking behandeloptie RT-CGM met patie nt Benodigde gegevens verzamelen, afspraak groepsinstructie RT-CGM Instructie gebruik RT-CGM in groepsbijeenkomst (3-5 patie nten) Evaluatie gebruik RT-CGM na 4 weken in groepsbijeenkomst Device (laten) uitlezen 1 x per 2-4 weken, of op indicatie Contacten via mail/tel. of face-to-face (a.h.v. problematiek) Diabetespatie nten bij zwangerschap(swens): Bespreken patie nt met behandelend internist Bespreking behandeloptie RT-CGM met patie nt Instructie gebruik RT-CGM Device (laten) uitlezen 1 x per 2 weken, of op indicatie. Contacten via mail/tel. of face-to-face (a.h.v. problematiek) Tijdsnorm Volwassen diabetespatie nten: Bespreking patie nt in Multi-Disciplinair Overleg; 10 min. Bespreking behandeloptie RT-CGM met patie nt; 15 min. Benodigde gegevens verzamelen, afspraak maken groepsinstructie: 30 min. Instructie gebruik RT-CGM in groepsbijeenkomst (3-5 patie nten); 90 min. Evaluatie gebruik RT-CGM na 4 weken in groepsbijeenkomst (3-5 patie nten); 60 min. Diabetespatie nten bij zwangerschap(swens): Bespreken patie nt met behandelend internist; 10 min. Bespreking behandeloptie RT-CGM met patie nt; 15 min. Instructie gebruik RT-CGM; 60 min. Vervolg is wisselend arbeidsintensief. Erg patient afhankelijk! 7

8 Casus Gerard Man (Ierse afkomst), type 1 (2003) CSII vanaf 2009 na auto-ongeval t.g.v. hypo + i.v.m. onregelmatig werk (technical engineer) Psycholoog ivm diabetes geen plaats kunnen geven in dagelijks leven (2009) Hypo-unawareness Blijft intensieve begeleiding nodig hebben Vervalt snel in oude patronen (extra KH eten) RT-CGM vanaf november 2011 HbA1c 60-64, BMI 34 Basaal-Bolus 40-60%, TDI : 70 E Mei 2012 Brief echtgenote: flinke hypo gehad tijdens verblijf Ierland (1,9 // 1,4 mmol/l) Insult + braken: schrik zit er goed in. Ambulance: glucose injectie, 2 canules in buik waarvan 1 aangesloten op pomp. Hr. heeft 3 dagen nodig gehad om bij te komen. Wat nu? Spoedconsult Probleemanalyse: Check insteekplaats canule Wat is het verhaal van de patient? Zorgen echtgenote bespreekbaar maken Voedingspatroon checken (gewicht) Pompgegevens downloaden 8

9 14 dagen CGM Basaal-bolus: 25-75% TDI: 88 E Slechts 7 van de 14 dagen CGM. Nog veel manual bolusses naast BW Adequate naald vervanging? Probleem nader bekijken: 20/5-21/5 Rapport pomp + glucoses Ambulance Wat is er gebeurd? Pomp stop teveel KH zonder bolus Veel extra bolussen ondanks alcohol geen naald verwisseld ondanks aanhoudende hyperglycemie 3.00 uur: bolus bij 23 KH terwijl er al lage glucose alarm was! Vervolg 1,6 3 uur Leven gebeterd! Poging tot een vaster dagmenu. Gebruikt sensor veel, corrigeert vaak Doet zelf nog geen aanpassingen *Basaal aangepast *Actieve insulinetijd aangepast *Consult dietist (KH telling + afvallen) *Alleen nog maar bolussen met BW *Pomp uploaden elke 2 weken Steeds meer bolus en minder basaal gaan geven Effect echter onvoldoende 9

10 Rapport juli CGM uitdraai juli Continu sensorgebruik Continu BW gebruik Nog vaak correctie nodig Ratio aangepast Ontbijt 1 : 4 (i.p.v. 5) Lunch 1 : 3 (i.p.v. 4) Rapport augustus CGM uitdraai augustus Basaal-bolus: 20-80% TDI: 93 E Begeleiding dietist loopt goed. Pieken postprandiaal onvoldoende verbeterd. Lage basaal levert niet minder hypo s op. Dit is dus niet de juiste weg! Rapport september 0,3 1,8 5 4 Basaal-bolus loopt te ver uit elkaar. ADVIES: *Basaal opgehoogd *Ratio weer verhoogd Ietsje rustiger, minder hypo s Basaal-bolus 25-75% TDI: 81 E HbA1c: 65 mmol/mol 10

11 Rapport oktober 0,5 6 5 ADVIES: *Basaal verder ophogen *Ratio verder ophogen + *Bolus min. voor eten geven min. bolussen voor eten gaat goed m.u.v. lunch Hypo s zijn volgens dhr. minder aanwezig dan nu lijkt Expectatief! Nieuwe upload over 1 maand. Conclusies Diagnostisch sensor geeft inzicht. RT-CGM maakt continue sturing mogelijk Niet altijd duidelijker en tijdsintensieve zorg! Inbreng patient belangrijk: KH inname, beweging, etc Doel en termijn stellen van de tevoren, in contract. Minimale draagtijd >75% en voldoende calibraties Richtlijnen in NL nog te ontwikkelen: Hoe vaak laat je uploaden? Van hoeveel weken? Wat pas je aan? Op welk moment pas je beleid aan? Door wie van je team? DVK, dietist, internist-diabetoloog, dienstdoende internist? 24-uurs diabetestelefoon? Contacten face-to-face of op afstand? Casus Danielle, met zwangerschap DM type 1 vanaf 18e jaar Tweede zwangerschap, 19 wkn Gravida Vorige keer hyperemesis, toen met spoed op pomp Na zwangerschap terug naar penschema Deze keer preconceptioneel terug op CSII HbA1c 42 (6.0%) voor de zwangerschap RT-CGM vanaf 8e week zwangerschap Begeleiding 1 x per 2-3 weken Rapportage 19 week gravida Rapportage 19 week gravida X X Gravida 19 weken Basaal-Bolus: 30-70% TDI: 5,5 E basaal en E aan bolussen HbA1c: 38 (5,6%) X X 11

12 Advies bij 19 week gravida 8 2 Vervolg: bij 23 week gravida Wat valt op? Gravida 23 weken Basaal-Bolus: 22-78% TDI: 26,8 E HbA1c 42 (6,0%) Rapportage 23 week gravida Dagdetail 1 12

13 Dagdetail 2 Dagdetail 3 Vervolg: bij 25 week gravida Rapportage 25 week gravida Gravida 25 weken Basaal-Bolus: 26-74% TDI: 30 E HbA1c 46 (6,4%) Rapportage 25 week gravida Advies bij 25 week gravida 3 7 Van 19 naar 25 wkn Grav. basaal van 5,5 naar 9 E 13

14 Casus John Rapportage CGM Man 61 jaar, DM type 2 (?) vanaf 1975 CSII vanaf 2007 RT-CGM gestart vanaf april 2012 i.v.m. blijvende schommelingen en hoog HbA1c (70) Heeft meer tijd nodig om nieuwe dingen zich eigen te maken Hoge mate van inzet Basaal-Bolus: 30 70% TDI: 50 E Dalende lijn in de nacht, piek NO, daling tegen uur. Vanaf uur stabiele gemiddelde lijn, maar veel spreiding. Toch een onrustig beeld. Veel manual boluses en overridden boluses Geeft soms onzekerheid aan, of eigenwijzigheid. Verschil tussen advies en gegeven bolus. Hij hoogt de Bolus 1 op met ondanks dat nog onvoldoende effect van bolus 1, terwijl bolus 2 wordt verlaagd. Weinig Bolus Wizard gebruik deze dag. Continu Bolus Wizard gebruik lijkt toch meer stabiliteit te geven? Deze dag wel vertrouwen in advies en in sensorwaarden ondanks alarmen. Correctiefactor werkt ene keer te veel waardoor daling nacht. Maar andere keer te weinig. 2/5 terecht de canule verwisseld. Hr. meldt vaak verschil sensorwaarde en capillair, in dit rapport onduidelijk te zien. 14

15 Probleemanalyse Positieve zaken Meet vaak een glucose Verwisselt tijdig de canule Gebruikt Bolus Wizard intensief VOORSTEL: eetdagboek van de avonden 2 weken continu BW gebruik en advies opvolgen Basaal uur: 0,25 E/h (was 0,3) Verbeterpunten Daling s nachts en soms voor de lunch Schommelingen vanaf uur Verschil sensorwaarde en capillaire meting Past advies Bolus Wizard regelmatig aan Sensitiviteit te hoog of te laag? Advies: eetdagboek en Bolus Wizard volgen Fraai ingevuld Eetdagboek, incl wandeling Week later was er al een eetdagboek van 4 hele dagen! Veel stabielere waardes. Wel nog incidenteel hypo s. Overview Eetdagboek geeft meer informatie dan alleen KH 11/5 daling in de middag t.g.v. wandelen 9/5 en 10/5 heeft dhr. in de ochtend stevig gewandeld Pomp op 100% gehouden Wat hogere glucoses om ca 18 uur: avond bolus ophogen? HbA1c 56 ADVIES: Aanpassing ratio: vanaf 9.30 u op 6, en >17 uur iets verlagen=bolus ophogen. * Bij wandelen minder bolus of 20-50% reductie stand pomp. * indien onvoldoende resultaat dan beide (minder bolus en reductiestand), of pomp tijdelijk stop bij wandelen en daarna weer aansluiten. * Goed KH blijven invoeren! 15

16 Conclusies (herhaald) Diagnostisch sensor geeft inzicht. RT-CGM maakt continue sturing mogelijk Niet altijd duidelijker en tijdsintensieve zorg! Inbreng patient belangrijk: KH inname, beweging, etc Doel en termijn stellen van de tevoren, in contract. Minimale draagtijd >75% en voldoende calibraties Richtlijnen in NL nog te ontwikkelen: Hoe vaak laat je uploaden? Van hoeveel weken? Wat pas je aan? Op welk moment pas je beleid aan? Door wie van je team? DVK, dietist, internist-diabetoloog, dienstdoende internist? 24-uurs diabetestelefoon? Contacten face-to-face of op afstand? Valkuilen RT-CGM Kalibratie problemen Streven naar perfectie Geen / te weinig doelen formuleren Betrouwbaarheid sensorwaarden Behandelaar: te snel aanpassingen doen geduld is een schone zaak! aanpassingen op basis van te weinig informatie 16

De inwendige pomp. Pomp ja of nee? Intraperitoneale insuline-pomp. Langerhans Cursus Utrecht, dec 2012. Insuline pompen: CSII Start en aanpassing

De inwendige pomp. Pomp ja of nee? Intraperitoneale insuline-pomp. Langerhans Cursus Utrecht, dec 2012. Insuline pompen: CSII Start en aanpassing Langerhans Cursus Utrecht, dec 2012 Insuline pompen: CSII Start en aanpassing M.H.J. Dekkers, Elkerliek, Helmond & Deurne Jan Evert Heeg, internist, Isala Klinieken, Zwolle Intraperitoneale insuline-pomp

Nadere informatie

Nieuwe technologie bij pomptherapie, wat biedt het ons meer? Agaath Zeinstra & Jolanda Hensbergen Diabetesverpleegkundigen

Nieuwe technologie bij pomptherapie, wat biedt het ons meer? Agaath Zeinstra & Jolanda Hensbergen Diabetesverpleegkundigen Nieuwe technologie bij pomptherapie, wat biedt het ons meer? Agaath Zeinstra & Jolanda Hensbergen Diabetesverpleegkundigen Ontwikkelingen in diabeteshulpmiddelen Insulinepomptherapie Insulinepomp met sensor

Nadere informatie

Continue glucose monitoring (CGM)

Continue glucose monitoring (CGM) Continue glucose monitoring (CGM) Continue glucose monitoring (CGM) is een geavanceerd hulpmiddel om bloedsuikerwaarden te monitoren. Een apparaat meet elke 5 minuten de bloedsuiker in het onderhuidse

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE INFORMATIE BIJ OVERWEGING INSULINEPOMPTHERAPIE

PATIËNTENINFORMATIE INFORMATIE BIJ OVERWEGING INSULINEPOMPTHERAPIE PATIËNTENINFORMATIE INFORMATIE BIJ OVERWEGING INSULINEPOMPTHERAPIE 2 INFORMATIE BIJ OVERWEGING INSULINEPOMPTHERAPIE Algemeen Middels deze folder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren over insulinepomptherapie.

Nadere informatie

Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het volledige protocol.

Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het volledige protocol. Insuline protocol Auteur: Kaderhuisarts diabetes Daniel Tavenier Datum: September 2014 Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en intensieve therapie. Algemene informatie voor kind en ouders

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en intensieve therapie. Algemene informatie voor kind en ouders Kind met diabetes en intensieve therapie Algemene informatie voor kind en ouders KIND MET DIABETES EN INTENSIEVE THERAPIE ALGEMENE INFORMATIE VOOR KIND EN OUDERS INLEIDING Je bent voor de behandeling van

Nadere informatie

Informatie. Diabetes en gebruik FreeStyle Libre

Informatie. Diabetes en gebruik FreeStyle Libre Informatie Diabetes en gebruik FreeStyle Libre Inleiding U heeft diabetes mellitus en u gaat gebruik maken van Flash Glucose Monitoring (FGM) oftewel sensortherapie met de Freestyle Libre. De informatie

Nadere informatie

De poliklinische instelling van de insulinepomp

De poliklinische instelling van de insulinepomp De poliklinische instelling van de insulinepomp Inleiding. Je hebt Diabetes mellitus en gaat hiervoor een insulinepomp gebruiken. De kinderdiabetesverpleegkundige heeft je informatie gegeven over de instellingsfase

Nadere informatie

Indicatiecriteria voor vergoeding van Real Time Continue Glucose Monitoring (RT-CGM)

Indicatiecriteria voor vergoeding van Real Time Continue Glucose Monitoring (RT-CGM) Indicatiecriteria voor vergoeding van Real Time Continue Glucose Monitoring (RT-CGM) Amersfoort, 20 april 2010 (vastgesteld door het NDF bestuur) 1 Inleiding Dit protocol is ontwikkeld door de Nederlandse

Nadere informatie

Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard. Casuïstiek Nr. 1. Vervolg. Casuïstiek Nr. 2. Vervolg 14-6-2013

Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard. Casuïstiek Nr. 1. Vervolg. Casuïstiek Nr. 2. Vervolg 14-6-2013 Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard Drie patiënten, driemaal onzekerheid 1 2 Casuïstiek Nr. 1 Man, 85 jr, BMI: 28, Duur DM2:15jr Medicatie: 2dd 850 mg metformine HbA1c: 48 mmol/mol (6

Nadere informatie

Grip op CareLink. Een praktisch stappenplan voor het gebruik van CareLink Personal. Grip op CareLink een praktisch stappenplan I 1

Grip op CareLink. Een praktisch stappenplan voor het gebruik van CareLink Personal. Grip op CareLink een praktisch stappenplan I 1 Grip op CareLink Een praktisch stappenplan voor het gebruik van CareLink Personal Grip op CareLink een praktisch stappenplan I 1 Inhoudsopgave grip op carelink Een praktisch stappenplan... 1 Voorbereiding

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij pomptherapie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij pomptherapie Zelfregulatie bij pomptherapie ZELFREGULATIE BIJ POMPTHERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie. Zelfregulatie is het zelfstandig aanpassen van de bolusinsuline aan

Nadere informatie

DIABETES KETENZORG ROHA 2015. Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist

DIABETES KETENZORG ROHA 2015. Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist . DIABETES KETENZORG ROHA 2015 Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist Pp PROGRpRAMM PROGRAMMA Kwaliteit en Ketenafspraken POH-er en diëtist 2015 Insuline-koolhydraatratio s Casuïstiek

Nadere informatie

VOORBEREIDEN POMPTHERAPIE

VOORBEREIDEN POMPTHERAPIE VOORBEREIDEN POMPTHERAPIE 1176 Inhoudsopgave Starten met een pomp... 3 Voor- en nadelen van een insulinepomp... 3 Insulinepomptherapie... 4 Voorwaarden... 4 Gang van zaken: start pomptraject... 5 Dagelijks

Nadere informatie

Handleiding voor gebruikers insulinepomp. Voor volwassenen

Handleiding voor gebruikers insulinepomp. Voor volwassenen Handleiding voor gebruikers insulinepomp Voor volwassenen Inleiding U gaat starten met een insulinepomptherapie en heeft inmiddels al veel informatie en adviezen gekregen. Om alles thuis nog eens rustig

Nadere informatie

Diabetes mellitus insulinepomp therapie

Diabetes mellitus insulinepomp therapie Diabetes mellitus insulinepomp therapie Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) ook wel insulinepomp therapie genoemd: wie komt er voor in aanmerking,

Nadere informatie

Diabetes Mellitus Insulinepomptherapie

Diabetes Mellitus Insulinepomptherapie Diabetes Mellitus Insulinepomptherapie Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII), ook wel insulinepomptherapie genoemd: wie komt er voor in aanmerking,

Nadere informatie

Glucoseregulatie en hemodialyse

Glucoseregulatie en hemodialyse Glucoseregulatie en hemodialyse door Jessica Kranenburg Lid SIG diabetes en nefrologie Inhoud KDOQI richtlijnen Informatie uit Dialyse Document Diabetes Casussen Aanbevelingen Dialyse- en diabetesverpleegkundige

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 E Controleren van de bloedglucose: hoe?

Hoofdstuk 5 E Controleren van de bloedglucose: hoe? Hoofdstuk 5 E Controleren van de bloedglucose: hoe? Duur 20 minuten Leerdoelen deelnemers Deelnemers leren hoe zij hun bloedglucosewaarden in de gaten kunnen houden; op de korte termijn door middel van

Nadere informatie

Handleiding voor de insulinepomp Voor kinderen

Handleiding voor de insulinepomp Voor kinderen Handleiding voor de insulinepomp Voor kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2013 pavo 0953 Inleiding Jij gaat starten met je insulinepomptherapie. Je hebt inmiddels al veel informatie en adviezen

Nadere informatie

Diabetes mellitus insulinepomp therapie

Diabetes mellitus insulinepomp therapie Diabetes mellitus insulinepomp therapie Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) ook wel insulinepomp therapie genoemd: wie komt er voor in aanmerking,

Nadere informatie

Glucose in beweging door beweging. Yvonne Krul internist in opleiding

Glucose in beweging door beweging. Yvonne Krul internist in opleiding Glucose in beweging door beweging Yvonne Krul internist in opleiding Vraag 1 Jongen van 18 jaar met type 1 diabetes speelt aankomend weekend kampioenswedstrijd voor de voetbal. Wat adviseert u t.a.v. de

Nadere informatie

1. Snelwerkend NovoRapid (Piekwerking 1-1,5 uur na injectie) Humalog. (Piekwerking 2 4 uur na injectie) Insuman Rapid

1. Snelwerkend NovoRapid (Piekwerking 1-1,5 uur na injectie) Humalog. (Piekwerking 2 4 uur na injectie) Insuman Rapid Protocol 003 Insulinetherapie Soorten Insuline Soort Merk 1. Snelwerkend NovoRapid (Piekwerking 1-1,5 uur na injectie) Humalog 2. Kortwerkend Actrapid (=normale insuline) Humuline Regular (Piekwerking

Nadere informatie

Als je diabetes hebt en ziek wordt

Als je diabetes hebt en ziek wordt Als je diabetes hebt en ziek wordt 1 Iedere infectie induceert insuline resistentie en daarmee verhoogde insuline behoefte Anticiperend beleid Diabetes patiënten waarschuwen voor ontregeling bloedsuiker

Nadere informatie

Normale insulinewaarden in relatie tot maaltijden

Normale insulinewaarden in relatie tot maaltijden insulinetherapie Normale insulinewaarden in relatie tot maaltijden 70 Insuline (me/l) 60 50 40 30 20 Normale insuline waarden (gemiddeld) Maaltijden 10 0 0600 0900 12001500 1800 2100 2400 0300 0600 Tijdstip

Nadere informatie

Diabetesvoorlichting Flexibele Insuline Therapie

Diabetesvoorlichting Flexibele Insuline Therapie Diabetesvoorlichting Flexibele Insuline Therapie (met Humalog of Novorapid als maaltijdinsuline) Voordelen van Flexibele insuline therapie Er wordt een natuurlijk ritme nagestreefd van extra insuline aanbod

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie Zelfregulatie bij intensieve therapie ZELFREGULATIE BIJ INTENSIEVE THERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie bij intensieve insulinetherapie. Zelfregulatie is het zelfstandig

Nadere informatie

De voedingsrichtlijnen zijn gebaseerd op de wetenschappelijke onderbouwde NDF-richtlijnen, NHGstandaard,

De voedingsrichtlijnen zijn gebaseerd op de wetenschappelijke onderbouwde NDF-richtlijnen, NHGstandaard, Bijlage 1: Samenwerkingsafspraken diëtiek binnen DBC Diabetes GHC Het uitgangspunt is dat iedere diabetes patiënt recht heeft op optimale zorg door de juiste professionals. Een goede behandeling van diabetes

Nadere informatie

Werkboek Diabetes en zelfregulatie

Werkboek Diabetes en zelfregulatie Werkboek Diabetes en zelfregulatie Inleiding Dit werkboek is bedoeld voor diabetespatiënten die in overleg met hun diabetesverpleegkundige gaan werken met zelfregulatie. Het doel van zelfregulatie is het

Nadere informatie

24-06-12. Sporten en diabetes type 2 Van 15 minuten per dag bewegen tot de marathon, maar eerst een fietsproef. Sport is goed voor elk?

24-06-12. Sporten en diabetes type 2 Van 15 minuten per dag bewegen tot de marathon, maar eerst een fietsproef. Sport is goed voor elk? Sporten en diabetes type 2 Van 15 minuten per dag bewegen tot de marathon, maar eerst een fietsproef Jan Evert Heeg, internist, Isala Klinieken, Zwolle 1 Lichaamsbeweging is goed Voor DM type 2: Betere

Nadere informatie

Insulinepomp- therapie bij kinderen

Insulinepomp- therapie bij kinderen Insulinepomp- therapie bij kinderen Algemene informatie voor ouders en kind Insulinepomptherapie Insulinepomptherapie is één van de behandelmethodes van diabetes mellitus. Het moet gezien worden als een

Nadere informatie

Snelwerkende insuline analoog. Novorapid (aspart) Humalog (lispro) Apidra (glulisine)

Snelwerkende insuline analoog. Novorapid (aspart) Humalog (lispro) Apidra (glulisine) Wat gaan we doen Basiskennis diabetes Bijspuiten met 2-4-6-regel De zieke patiënt Verkeerde insuline gespoten etc. Een aantal doseringsadviezen Uitleg diabetesspreekuur.nl 2 Snelwerkende insuline analoog

Nadere informatie

Beurs van Berlage, 24 juni 2013. TRACING/BIDON in RTCGM Achtergrond Structuur Blik op eerste resultaten

Beurs van Berlage, 24 juni 2013. TRACING/BIDON in RTCGM Achtergrond Structuur Blik op eerste resultaten Beurs van Berlage, 24 juni 2013 TRACING/BIDON in RTCGM Achtergrond Structuur Blik op eerste resultaten Onderwerpen BIDON TRACING Ontwikkeltrajekt RTCGM Plaats van TRACING in het ontwikkelproces van RTCGM

Nadere informatie

Informatie. Insulinepomptherapie begeleidingstraject

Informatie. Insulinepomptherapie begeleidingstraject Informatie Insulinepomptherapie begeleidingstraject Inleiding U heeft diabetes mellitus en u heeft een insulinepomp of gaat hiervoor een insulinepomp gebruiken. De diabetesverpleegkundige heeft u informatie

Nadere informatie

DM T1 preconceptioneel Sara, Ellen en Geert

DM T1 preconceptioneel Sara, Ellen en Geert DM T1 preconceptioneel 2017 Sara, Ellen en Geert Sophie, 1980 Sophie Voorgeschiedenis 1993: DM T1 Microvasculaire complicatie: milde niet-proliferatieve diabetische retinopathie Geen macrovasculaire complicatie

Nadere informatie

Voorlichting insulinepomptherapie

Voorlichting insulinepomptherapie Voorlichting insulinepomptherapie Van oriëntatie tot start Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Samen met uw internist en diabetesverpleegkundige heeft u besloten

Nadere informatie

INSULINEPOMP MEDTRONIC (Smart Guard 640G)

INSULINEPOMP MEDTRONIC (Smart Guard 640G) INSULINEPOMP MEDTRONIC (Smart Guard 640G) 1. De insulinepomp Een insulinepomp is een klein, draagbaar apparaatje dat 24 uur per dag snelwerkende insuline afgeeft. Het heeft ongeveer de afmetingen van een

Nadere informatie

Insuline pomptherapie. Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII)

Insuline pomptherapie. Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) Insuline pomptherapie Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) Deze brochure geeft u informatie over de Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) ook wel insulinepomptherapie genoemd: u leest wie er

Nadere informatie

Diabetes en zelfregulatie. Werkboek

Diabetes en zelfregulatie. Werkboek Informatie Diabetes en zelfregulatie Werkboek Inleiding Dit werkboek is bedoeld voor diabetespatiënten die in overleg met hun diabetesverpleegkundige gaan werken met zelfregulatie. Het doel van zelfregulatie

Nadere informatie

Zelfcontrole bij diabetes

Zelfcontrole bij diabetes Zelfcontrole bij diabetes Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De arts heeft met u gesproken over het belang om zelf uw bloedglucosewaarden te controleren en zo nodig

Nadere informatie

Bloedglucose In overleg met uw diabetesteam zal worden bepaald hoe vaak u uw bloedglucose moet controleren.

Bloedglucose In overleg met uw diabetesteam zal worden bepaald hoe vaak u uw bloedglucose moet controleren. Pompdagboek 2 POMPDAGBOEK Als Mediq Direct Diabetes richten wij ons volledig op mensen met diabetes. Wij leveren een compleet assortiment op het gebied van diabeteshulpmiddelen, insuline en overige doorlopende

Nadere informatie

Diabetesvoorlichting FLEXIBELE INSULINETHERAPIE

Diabetesvoorlichting FLEXIBELE INSULINETHERAPIE Diabetesvoorlichting FLEXIBELE INSULINETHERAPIE WAT IS FLEXIBELE INSULINETHERAPIE? Bij flexibele insulinetherapie spuit u vier keer per dag insuline. Een keer langwerkende insuline en drie keer snelwerkende

Nadere informatie

Interne Geneeskunde Diabetesverpleegkundigen

Interne Geneeskunde Diabetesverpleegkundigen Zelfregulatie voor mensen die drie keer per dag kortwerkende insuline voor de maaltijd en één keer (middel)langwerkende insuline spuiten en zo nodig bloedglucose verlagende tabletten gebruiken Zelfregulatie

Nadere informatie

Zelfregulatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Zelfregulatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Zelfregulatie U heft suikerziekte (diabetes mellitus) en gebruikt daarvoor twee of vier maal per dag insuline. In overleg met uw arts heeft u besloten dat u zelf uw diabetes mellitus gaat regelen (zelfregulatie).

Nadere informatie

AANVRAAGFORMULIER FLASH GLUCOSE MONITORING SYSTEEM

AANVRAAGFORMULIER FLASH GLUCOSE MONITORING SYSTEEM AANVRAAGFORMULIER FLASH GLUCOSE MONITORING SYSTEEM Deel A: Beslisboom om te bepalen of er wel of niet aanspraak is op FGM óf op RT-CGM 1 Is er sprake van één van de volgende indicaties (voor RT-CGM of

Nadere informatie

STELLING. Soorten koolhydraten. Koolhydraten en glucose. Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient PROGRAMMA:

STELLING. Soorten koolhydraten. Koolhydraten en glucose. Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient PROGRAMMA: Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Kirsten Berk Voeding bij CVRM en diabetes - 12 februari 2013 Diëtist in het diabetesteam van het Erasmus MC Promotieonderzoek bij de afdeling

Nadere informatie

Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient

Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Kirsten Berk Voeding bij CVRM en diabetes - 12 februari 2013 Diëtist in het diabetesteam van het Erasmus MC Promotieonderzoek bij de afdeling

Nadere informatie

Kinderen met diabetes samen onze zorg! vzw Hippo & Friends

Kinderen met diabetes samen onze zorg! vzw Hippo & Friends Kinderen met diabetes samen onze zorg! vzw Hippo & Friends www.hippoandfriends.com Informatie voor leraren en zorgverleners Leerkrachten en zorgverleners komen waarschijnlijk op een bepaald punt in aanraking

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Diabetes mellitus en zwangerschap. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Diabetes mellitus en zwangerschap. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis Diabetes mellitus en zwangerschap Begeleiding in het Refaja ziekenhuis DIABETES MELLITUS EN ZWANGERSCHAP BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING U heeft diabetes en bent zwanger of wilt zwanger

Nadere informatie

Insulinepomptherapie. Adviezen en instructies. gemini-ziekenhuis.nl

Insulinepomptherapie. Adviezen en instructies. gemini-ziekenhuis.nl Insulinepomptherapie Adviezen en instructies gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Bereikbaarheid diabetesteam 3 Pomp met infusie-set of pod met PDM 3 Hypoglykemie - hypo 4 Hyperglykemie - hyper 4 Geen effect

Nadere informatie

Insulinepomp- therapie bij kinderen

Insulinepomp- therapie bij kinderen Insulinepomp- therapie bij kinderen Algemene informatie voor ouders en kind Insulinepomptherapie Insulinepomptherapie is één van de behandelmethodes van diabetes mellitus. Het moet gezien worden als een

Nadere informatie

CASUÏSTIEK BESPREKING OVER DIABETESZORG IN DE PALLIATIEVE FASE

CASUÏSTIEK BESPREKING OVER DIABETESZORG IN DE PALLIATIEVE FASE CASUÏSTIEK BESPREKING OVER DIABETESZORG IN DE PALLIATIEVE FASE INLEIDING Diabeteszorg richt zich op leefstijl, scherpe streefwaarden en/of voorkoming van late complicaties (5-10 jaar) In de palliatieve/terminale

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Insulinepomptherapie bij diabetes mellitus

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Insulinepomptherapie bij diabetes mellitus Insulinepomptherapie bij diabetes mellitus INSULINEPOMPTHERAPIE BIJ DIABETES MELLITUS VOORBEREIDING OP DE INSULINEPOMPTHERAPIE WAT IS EEN INSULINEPOMP? Een insulinepomp is een klein apparaatje met snelwerkende

Nadere informatie

Insuline pomptherapie. Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII)

Insuline pomptherapie. Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) Insuline pomptherapie Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) Deze brochure geeft u informatie over de Continu Subcutane Insuline Infusie (CSII) ook wel insulinepomptherapie genoemd: u leest wie er in

Nadere informatie

Hypo(glykemie) unawareness

Hypo(glykemie) unawareness Hypo(glykemie) unawareness de rol van real-time continue glucosemonitoren Patiëntenvoorlichtingsavond 18 november 2013 Susanne Kleijer Arts-onderzoeker diabetes centrum Wat is hypo unawareness? Een hypo

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose. 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie? 3 Bijstel-schema hypoglycemie 4 Voorkomen

Nadere informatie

4 x daags insuline. Tips, trics, problemen. 11 april 2013

4 x daags insuline. Tips, trics, problemen. 11 april 2013 4 x daags insuline Tips, trics, problemen 11 april 2013 Randvoorwaarden insulinetherapie huisarts * Kennis en ervaring in huisartsenpraktijk bij huisarts en POH * Dietist * samenwerking diabetesverpleegkunde

Nadere informatie

Glucose regulatie bij volwassen IC en MC-patiënten bij continue toediening van voeding

Glucose regulatie bij volwassen IC en MC-patiënten bij continue toediening van voeding regulatie bij volwassen IC en MC-patiënten bij continue toediening van voeding Doel: Bereiken en handhaven van een glucose waarde tussen 4,4 6,1 mmol/l Indicaties: - Patiënten met Diabetes Mellitus - Patiënten

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en insulinepomp. Algemene informatie voor kind en ouders

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en insulinepomp. Algemene informatie voor kind en ouders Kind met diabetes en insulinepomp Algemene informatie voor kind en ouders KIND MET DIABETES EN INSULINEPOMP ALGEMENE INFORMATIE VOOR KIND EN OUDERS INLEIDING Een insulinepomp is een apparaatje dat gebruikt

Nadere informatie

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur

Nadere informatie

Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten

Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten Interne Geneeskunde Diabetes Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder geeft

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 1 maal daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 1 maal daags insulineregime Praktische adviezen bij een 1 maal daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose 3 Wat te doen bij een hypo (

Nadere informatie

sportmedische voorlichtingsavond

sportmedische voorlichtingsavond sportmedische voorlichtingsavond kun je met diabetes wel een marathon lopen? Christine Oldenburg, internist 25 april 2016 Meander Medisch Centrum Maar eerst Hoe vaak komt diabetes voor? Is bewegen zo

Nadere informatie

Geschreven en geillustreerd door Sandra J. Hollenberg (Malcolm s Oma Sandy) Auteur van MIJN EIGEN TYPE 1 DIABETES BOEK Vertaald door Anne de Graaf

Geschreven en geillustreerd door Sandra J. Hollenberg (Malcolm s Oma Sandy) Auteur van MIJN EIGEN TYPE 1 DIABETES BOEK Vertaald door Anne de Graaf Geschreven en geillustreerd door Sandra J. Hollenberg (Malcolm s Oma Sandy) Auteur van MIJN EIGEN TYPE 1 DIABETES BOEK Vertaald door Anne de Graaf Editie 2010 Sandra J Hollenberg Extra kopieën zijn gratis

Nadere informatie

Wat te doen bij een hyperglycaemie 3 Zelfregulatie 3 Wat zijn de streefwaarden voor bloedglucose? 4 Aandachtspunten bij het bijreguleren 11 13

Wat te doen bij een hyperglycaemie 3 Zelfregulatie 3 Wat zijn de streefwaarden voor bloedglucose? 4 Aandachtspunten bij het bijreguleren 11 13 Bij een hyper is er een te hoge bloedglucose, vaak boven de 10 mmol/l. U kunt dezelfde waarschuwingssignalen ondervinden als in de periode voordat de diagnose werd gesteld. De meest opvallende verschijnselen:

Nadere informatie

Interne geneeskunde. ipro continue bloedsuikermeting

Interne geneeskunde. ipro continue bloedsuikermeting Afdeling: Onderwerp: Interne geneeskunde ipro continue bloedsuikermeting 1 Wat houdt de ipro in? De ipro is een systeem dat continu uw bloedsuikerwaarden kan meten. Het doel hiervan is om zo een beter

Nadere informatie

Individueel Transitieplan voor Ouders

Individueel Transitieplan voor Ouders Individueel Transitieplan voor Ouders Datum: vader / moeder van Patiëntgegevens A. De diabetes 1. Mijn kind kan uitleggen wat, ik wil hier diabetes is. 2. Mijn kind begrijpt wat de behandelaars (arts,

Nadere informatie

Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur

Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur DIABETES DAGBOEK E I G E N A A R D I A B E T E S D A G B O E K Naam Adres Contactpersoon Telefoon E-mail O V E R L E G Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Naam huisarts

Nadere informatie

10-12-2012. Diabetes en het ziekenhuis. Diabetesregulatie op de afdeling en in het ziekenhuis. Diabetes en het ziekenhuis. Waarom goede regulatie?

10-12-2012. Diabetes en het ziekenhuis. Diabetesregulatie op de afdeling en in het ziekenhuis. Diabetes en het ziekenhuis. Waarom goede regulatie? Diabetes en het ziekenhuis Diabetesregulatie op de afdeling en in het ziekenhuis 30% van de patienten opgenomen in het ziekenhuis heeft (een) diabetes (gerelateerd) probleem) Henk Bilo Kontakt der Kontinenten,

Nadere informatie

juli 2010, V7 PROTOCOL VOOR GLUCOSEREGULATIE BIJ DIABETES MELLITUS PRE-, PER- EN POSTOPERATIEF

juli 2010, V7 PROTOCOL VOOR GLUCOSEREGULATIE BIJ DIABETES MELLITUS PRE-, PER- EN POSTOPERATIEF juli 2010, V7 PROTOCOL VOOR GLUCOSEREGULATIE BIJ DIABETES MELLITUS PRE-, PER- EN POSTOPERATIEF Aanvulling op de losse protocollen: 20100722 informatie voor tabletgebruikers 2010722 informatie voor insulinegebruikers

Nadere informatie

Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd

Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd U heeft diabetes mellitus en wordt geopereerd. U krijgt adviezen om

Nadere informatie

INSULINEPOMP OMNIPOD. Het infuussysteem:

INSULINEPOMP OMNIPOD. Het infuussysteem: INSULINEPOMP OMNIPOD De insulinepomp Het Omnipod systeem bestaat uit 2 delen, nl de pod en een Personal Diabetes Manager (hierna genoemd als PDM) De PDM is tevens de bloedsuikermeter. In de pod zit een

Nadere informatie

Diabetescentrum voor volwassenen

Diabetescentrum voor volwassenen Diabetescentrum voor volwassenen In de behandeling van diabetes mellitus speelt u als patiënt een centrale rol. Immers, u draagt dag in dag uit zorg voor de regulatie van uw diabetes. Van belang is dan

Nadere informatie

Diabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner

Diabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner 1 Diabetes mellitus 2 Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner 2 Inhoud Epidemiologie Diagnostiek en behandeling in de diabetesketenzorg in Nederland Wat doet de praktijkondersteuner binnen

Nadere informatie

Fouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige

Fouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige Fouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart 2017 Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige Injectie vergeten Telefoon op HAP vanuit verzorgingshuis om 22.00

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose. 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie? 3 Bijregel-schema hypoglycemie 4

Nadere informatie

Informatie voor omnipodgebruikers

Informatie voor omnipodgebruikers Informatie voor omnipodgebruikers Deze folder bevat praktische informatie voor de omnipod-gebruiker. Met het woord pod in deze folder bedoelen we het apparaatje (insulinereservoir, canule en pomp ineen)

Nadere informatie

Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd.

Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd. Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd. Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd U heeft diabetes mellitus en wordt geopereerd. U krijgt adviezen om

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie? 3 Voorkomen van hypoglycemie bij lichamelijke

Nadere informatie

Diabetes en bewegen. Esther Pekel, diabetes diëtist Misja Sprengers, verpleegkundig specialist diabetes

Diabetes en bewegen. Esther Pekel, diabetes diëtist Misja Sprengers, verpleegkundig specialist diabetes Diabetes en bewegen Esther Pekel, diabetes diëtist Misja Sprengers, verpleegkundig specialist diabetes Kahoot! Diabetes en bewegen: wat weet jij ervan? Ga naar de Kahoot! app of kahoot.it https://kahoot.it

Nadere informatie

Protocol Ontregelde Diabetes Mellitus Patiënt

Protocol Ontregelde Diabetes Mellitus Patiënt Doel: Het op verantwoorde wijze telefonisch heldere afspraken maken over het bijreguleren van diabetespatiënten met een hyperglycemische of hypoglycemische ontregeling. Hyperglycemie: Een episode van een

Nadere informatie

2 Arts bespreekt voor- en nadelen van de pomp en verwijst naar (kinder)diabetesverpleegkundige voor verdere uitleg en begeleiding.

2 Arts bespreekt voor- en nadelen van de pomp en verwijst naar (kinder)diabetesverpleegkundige voor verdere uitleg en begeleiding. Bijlage 2 Checklist voorbereiding en instelfase CSII Het behandelteam en patiënt hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de nodige kennis, vaardigheden en competenties van

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Wat te doen bij ontregeling van een kind met diabetes mellitus en een insulinepomp

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Wat te doen bij ontregeling van een kind met diabetes mellitus en een insulinepomp Wat te doen bij ontregeling van een kind met diabetes mellitus en een insulinepomp WAT TE DOEN BIJ ONTREGELING VAN EEN KIND MET DIABETES MELLITUS EN EEN INSULINEPOMP INLEIDING Het toedienen van de juiste

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie 3 Voorkomen van hypoglycemie bij lichamelijke

Nadere informatie

Medicatie Stappenplan

Medicatie Stappenplan In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan

Nadere informatie

Diabetes en zwangerschap

Diabetes en zwangerschap Diabetes en zwangerschap U heeft diabetes en wil graag zwanger worden. Voor de ontwikkeling en de groei van het kindje is het belangrijk dat uw diabetesregulatie goed is. Maar wat is een goede diabetesregulatie

Nadere informatie

SCHOOLEDUCATIE DIABETES MELLITUS TYPE I. Informatie voor leerkrachten uit onze voorlichtingsavonden.

SCHOOLEDUCATIE DIABETES MELLITUS TYPE I. Informatie voor leerkrachten uit onze voorlichtingsavonden. SCHOOLEDUCATIE DIABETES MELLITUS TYPE I Informatie voor leerkrachten uit onze voorlichtingsavonden. Welkom Een kind met diabetes in de klas/groep Programma Over Diabeter Wat is Diabetes Mellitus type I

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. De diabeteszorg in het Refaja ziekenhuis

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. De diabeteszorg in het Refaja ziekenhuis De diabeteszorg in het Refaja ziekenhuis DE DIABETESZORG IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING Diabetes mellitus is een veel voorkomende chronische ziekte die gekenmerkt wordt door een te hoge bloedglucosewaarde.

Nadere informatie

H.88011.0815. Diabetespolikliniek

H.88011.0815. Diabetespolikliniek H.88011.0815 Diabetespolikliniek 2 Inleiding Een goede diabetes behandeling bestaat, volgens de Nederlandse Diabetes Federatie, uit regelmatige controle voor uw diabetes. De inhoud van deze controles is

Nadere informatie

Onderzoek bloedglucose

Onderzoek bloedglucose Onderzoek Continu sensor IPro2 gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Bereikbaarheid diabetesteam 3 Het onderzoek met de continu sensor (Ipro2) 3 Bloedmeter 4 Zo vult u de daglijsten in 5 Wat mag wel en niet

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Informatie bij overweging insulinepomptherapie

PATIËNTEN INFORMATIE. Informatie bij overweging insulinepomptherapie PATIËNTEN INFORMATIE Informatie bij overweging insulinepomptherapie Algemeen Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over insulinepomptherapie. U ontvangt deze informatie,

Nadere informatie

Diabetesregulatie op de afdeling en in het ziekenhuis. Henk Bilo Zoete broodjes bakken Utrecht, 9 april 2013

Diabetesregulatie op de afdeling en in het ziekenhuis. Henk Bilo Zoete broodjes bakken Utrecht, 9 april 2013 Diabetesregulatie op de afdeling en in het ziekenhuis Henk Bilo Zoete broodjes bakken Utrecht, 9 april 2013 Diabetes en het ziekenhuis 30% van de patienten opgenomen in het ziekenhuis heeft (een) diabetes

Nadere informatie

Informatie. Insulinepomptherapie bij kinderen. Begeleidingstraject

Informatie. Insulinepomptherapie bij kinderen. Begeleidingstraject Informatie Insulinepomptherapie bij kinderen Begeleidingstraject Inleiding Je hebt diabetes mellitus en je hebt een insulinepomp of wilt hiervoor een insulinepomp gaan gebruiken. Beginnen met insulinepomptherapie

Nadere informatie

Diabetesrevalidatie. UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord. Inleiding

Diabetesrevalidatie. UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord. Inleiding UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Diabetesrevalidatie Inleiding Intake U heeft diabetes en bent onder behandeling van een internist, huisarts, diabetesverpleegkundige of een diëtist. Ondanks

Nadere informatie

Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus

Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus Zelfregulatie voor mensen met diabetes die: drie keer per dag (ultra)kortwerkende insuline spuiten voor de maaltijd en één keer langwerkende insuline voor de nacht.

Nadere informatie

Informatie voor patiënten. Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie

Informatie voor patiënten. Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie Informatie voor patiënten Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie z U hebt diabetes mellitus (suikerziekte) en komt binnenkort naar het ziekenhuis voor een onderzoek of

Nadere informatie

Insulinepomptherapie

Insulinepomptherapie Insulinepomptherapie In deze brochure kunt u alles lezen over InsulInepomptherapIe en een goed beeld krijgen van de voor- en nadelen. ook worden begrippen die te maken hebben met InsulInepomptherapIe uitgelegd.

Nadere informatie

Praktische update. Lysbert Oosterhof. Divan verpleegkundige Rijnstate

Praktische update. Lysbert Oosterhof. Divan verpleegkundige Rijnstate Praktische update Lysbert Oosterhof Divan verpleegkundige Rijnstate Inhoud Diabetes en werk Rijbewijs Reizen Ramadan Nieuwe ontwikkelingen Diabetes en werk Casus Jonge man 22 jaar DM type 1, spuit 4 daags

Nadere informatie

www.diabetesopschool.nl

www.diabetesopschool.nl Informatie begeleiding schoolkamp Deze informatie is bestemd voor mensen die een schoolkamp begeleiden waaraan een kind met diabetes deelneemt. Als begeleiders weten hoe zij moeten handelen in bepaalde

Nadere informatie

Insulinepomptherapie Adviezen en instructies.

Insulinepomptherapie Adviezen en instructies. Insulinepomptherapie Adviezen en instructies www.nwz.nl Inhoud Bereikbaarheid diabetesteam 3 Pomp met infusie-set of pod met PDM 4 Hypoglykemie - hypo 4 Hyperglykemie - hyper 5 Wat doet u bij een defecte

Nadere informatie