STUDIEGIDS Specialistische opleiding tot klinisch psycholoog

Transcriptie

1 STUDIEGIDS Specialistische opleiding tot klinisch psycholoog Differentiatie kinderen & jeugd en differentiatie volwassenen & ouderen Stichting PDO-GGZ Leiden/Rotterdam en Stichting PDO-GGZ Utrecht St. Jacobsstraat BS Utrecht T (030) F (030) E servicebureaubig@rinogroep.nl

2 Voorwoord Geachte lezer, Dit is de studiegids van de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog. Deze studiegids is bedoeld als handleiding en naslagwerk gedurende de opleiding. Er staat belangrijke informatie in over de organisatie en opbouw van de opleiding en de diverse regelingen en voorzieningen. Om toegelaten te kunnen worden tot de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog is de registratie als gezondheidszorgpsycholoog ex. Artikel 3 Wet BIG, een vereiste. De titel klinisch psycholoog is opgenomen in het BIG-register, als specialist ex. Artikel 14 van de Wet BIG. De specialistische opleiding tot Klinisch Psycholoog voldoet aan de hierin gestelde eisen en aan overeengekomen landelijke afspraken met betrekking tot inhoud en inrichting. Daarnaast is de huidige opleiding zo ingericht, dat het onderdeel psychotherapie minimaal gelijkwaardig is aan die van een psychotherapie opleiding conform de AMvB psychotherapeut. De opleiding neemt nominaal drie jaren voltijds in beslag, maar wordt gespreid over vier jaren. Mede namens de medewerkers van de RINO Groep wensen wij u een inspirerende en succesvolle opleidingsperiode toe. De hoofdopleiders van de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog van de Stichting PDO-GGZ Leiden/Rotterdam en de Stichting PDO-GGZ Utrecht. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 1

3 Inhoudsopgave 1. ALGEMENE ORGANISATIE VAN DE KP-OPLEIDING GESCHIEDENIS VAN DE KP-OPLEIDING DE VERANTWOORDELIJKEN VAN DE KP-OPLEIDING Het stichtingsbestuur De participantenraad De hoofdopleider De jaargroepopleider De manager opleidingen De hoofddocenten De jaargroepvertegenwoordiger De praktijkopleiders De opleidingscommissie De curriculumcommissie De examencommissie Het Hoofdopleiders Coördinatoren Overleg (HCO-KP) Het Landelijk Overleg GGZ Opleidingen (LOGO) OPLEIDINGSOVEREENKOMST/LEERARBEIDSOVEREENKOMST FINANCIËLE ADMINISTRATIE, BIG SERVICEBUREAU EN ASSISTENT MANAGER RINO PORTAL EN ONDERWIJSFACILITEITEN VRIJSTELLINGENBELEID ONDERWIJS EN EXAMENREGELING REGISTRATIE FGZPT GESCHILLEN HET CURSORISCH ONDERWIJS OPBOUW VAN HET CURSORISCH PROGRAMMA DRAAIBOEK, PROGRAMMA EN IPAD LITERATUUR TOETSING EN BEOORDELING DOSSIOMA EVALUATIE GROEPSEVALUATIE MET DE HOOFDOPLEIDER/JAARGROEPOPLEIDER AANWEZIGHEIDSVERPLICHTING EN VERVANGENDE OPDRACHTEN VAKANTIES HET PRAKTIJKONDERWIJS OPBOUW VAN HET PRAKTIJKONDERWIJS LEERTHERAPIE BEOORDELING EN EVALUATIE PRAKTIJKONDERWIJS TAKEN EN BEVOEGDHEDEN IN DE PRAKTIJKOPLEIDING De praktijkopleider en de praktijkbegeleiding De werkbegeleider en de werkbegeleiding De supervisor en de supervisie Verhouding praktijkopleider werkbegeleider supervisor Bijlagen 1. Besluit specialisme klinische psychologie, CSG Vrijstellingenbeleid, HCO-KP Onderwijs en Examenregeling KP Besluit erkenningseisen opleiding klinisch psycholoog, CSG FGzPt inschrijving in het register van Klinisch Psychologen 6. Overzicht gesprekken en verslagen (deze bijlage verschilt per opleidingsgroep) 7. Besluit CSG Voorwaarden supervisie en leertherapie 8. Adressenlijst specialistische verenigingen 9. De modelinstructie: Taken en verantwoordelijkheden in de praktijkopleiding 10. Documentatie RINO Portal deelnemer 11. Documentatie RINO Portal praktijkopleider 12. Huisregels van het zalencentrum van de RINO Groep Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 2

4 1. Algemene organisatie van de KP-opleiding 1.1. Geschiedenis van de KP-opleiding De specialistische opleiding tot Klinisch Psycholoog (KP opleiding) is een opleiding die voortbouwt op de postmaster opleiding tot Gezondheids-zorgpsycholoog. Het programma van de opleiding is vastgesteld door het College Specialismen van de Federatie van Gezondheidszorgpsychologen. Bij de instelling van het specialisme worden twee differentiaties onderscheiden. Een differentiatie die zich richt op kinderen en jeugd en een differentiatie die zich richt op volwassenen en ouderen. In Nederland verzorgen zes opleidingsinstellingen de specialistische opleiding tot Klinisch Psycholoog differentiatie Volwassenen en Ouderen (KP V&O), waaronder de Stichtingen PDO-GGZ Utrecht en PDO-GGZ Leiden/Rotterdam. In het Landelijk Overleg van GGZ Opleidingsinstellingen (LOGO) is besloten tot het aanbieden van één landelijk georganiseerde opleiding voor de differentiatie Kinderen en Jeugd vanwege het beperkte aantal opleidingsplaatsen en de eveneens beperkte beschikbaarheid van gekwalificeerde docenten. Vanaf 2006 ligt de organisatie van de specialistische opleiding tot Klinisch Psycholoog differentiatie Kinderen en Jeugd (KP K&J) in handen van de Stichting PDO-GGZ Utrecht De verantwoordelijken van de KP-opleiding Het stichtingsbestuur De Stichtingen PDO-GGZ Utrecht en PDO-GGZ Leiden/Rotterdam zijn de instellingen die door de minister in het kader van de wet BIG zijn aangewezen als één van de instellingen die de opleiding kunnen organiseren. De stichting is verantwoordelijk voor de opleiding die zij organiseert i.c. zijn de stichtingsbesturen van de PDO-GGZ Utrecht en de PDO-GGZ Leiden/Rotterdam verantwoordelijk voor alle onder haar hoede vallende opleidingen. De stichtingsbesturen delegeren de verantwoordelijkheid voor de afzonderlijke opleidingen aan de respectievelijke hoofdopleiders De participantenraad De Stichtingen PDO-GGZ kennen een participantenraad, waarin de directies van de participerende praktijkinstellingen deelnemen; een vertegenwoordiging van de participantenraad is lid van het bestuur van de stichting De hoofdopleider De hoofdopleider wordt op voordracht van de Universiteit benoemd door het bestuur van de Stichting waaronder hij/zij ressorteert. Hij/zij moet als zodanig erkend zijn door de Registratiecommissie Specialismen Gezondheidspsycholoog (RSG) van de Federatie Gezondheidszorg Psychologen (FGzPt). Hij/zij treedt op als adviseur van de respectievelijke besturen. De hoofdopleider draagt de facto de verantwoordelijkheid voor de gehele opleiding (cursorisch- en praktijkonderwijs) hetgeen in ieder geval omvat: De inhoud en kwaliteit van de cursorische opleiding De samenhang van de verschillende praktijk- en cursorische elementen De benoeming en het ontslag van (hoofd)docenten De zorg voor een goed opleidingsklimaat Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 3

5 Het toezicht houden op een goede integratie van logistiek en inhoud van de opleiding Advisering aan het bestuur De hoofdopleider wordt in deze taken bijgestaan door de curriculumcommissie. De hoofdopleider is verantwoording schuldig aan, of kan ter verantwoording worden geroepen door, het bestuur van de Stichting PDO-GGZ, door de erkennende en registrerende instanties en door de GZ psycholoog in opleiding tot specialist (verder genoemd: deelnemer) De jaargroepopleider De jaargroepopleider is verantwoordelijk voor één opleidingsgroep en is daarin gemandateerd door de hoofdopleider. Hij/zij is verantwoordelijk voor het goede verloop van de opleiding van deze jaargroep. De jaargroepopleider houdt steeds contact met de hoofdopleider om inzichten en acties af te stemmen De manager opleidingen De manager opleidingen wordt benoemd door de RINO Groep en is verantwoordelijk voor beheer, uitvoering en organisatie van de opleiding. Hij/zij werkt samen met de hoofdopleider in alle voorkomende zaken en leidt de administratieve/technische staf. Samen met de hoofdopleider bereidt hij/zij het opleidingsbeleid voor dat door het bestuur wordt vastgesteld De hoofddocenten De verantwoordelijkheid voor de verschillende vakgebieden wordt door de hoofdopleiders gedelegeerd aan de hoofddocenten. De hoofddocenten dragen zorg voor de invulling van de cursusblokken waarvoor zij verantwoordelijk zijn, voor de afstemming van de cursusonderdelen onderling, voor de werving van docenten, voor toetsing en evaluatie en voor het bijtijds aanleveren van literatuur, draaiboeken en dergelijke De jaargroepvertegenwoordiger De jaargroepvertegenwoordiger is een deelnemer die door de jaargroep wordt gekozen om hen te vertegenwoordigen. Hij/zij onderhoudt namens zijn/haar jaargroep het contact met de opleidingsverantwoordelijken betreffende groepsaangelegenheden en opleidingszaken, in het bijzonder het (cursorisch) onderwijs. De jaargroepvertegenwoordiger heeft een signaalfunctie en kan namens de groep in overleg treden met de opleidingsverantwoordelijken bij vragen, klachten en/of opmerkingen. De opleidingsverantwoordelijken zullen de jaargroepvertegenwoordiger als eerste benaderen indien er zaken zijn die de groep betreffen. De jaargroepvertegenwoordiger wordt uitgenodigd zitting te nemen in de opleidingscommissie, die één à twee keer per jaar plaatsvindt. Deze functie kan, indien gewenst, door één of door twee deelnemers (gelijktijdig of afwisselend) worden bekleed De praktijkopleiders De verantwoordelijkheid voor het praktijkonderwijs van de opleiding ligt formeel bij de praktijkinstelling en de facto bij de praktijkopleider, in acht nemende de verantwoordelijkheid van de hoofdopleider (zie voor meer informatie over de praktijkopleider hoofdstuk 3 en bijlage 9). Eenmaal per jaar wordt een Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 4

6 praktijkopleidersbijeenkomst georganiseerd, waar relevante thema s voor de opleiding worden besproken De opleidingscommissie De opleidingscommissie bestaat uit de hoofdopleider, de jaargroepopleiders, de manager van de opleiding, de hoofddocenten, representanten van de praktijkopleiders en representanten van de deelnemers (de jaargroepvertegenwoordigers). de hoofdopleider is voorzitter en de manager opleidingen is secretaris. De opleidingscommissie komt één à twee maal per jaar bijeen om de voortgang van de opleiding en de algemene zaken rondom de ontwikkeling van de opleiding te bespreken. De opleidingscommissie is een adviesorgaan; zij adviseert gevraagd en ongevraagd aan de hoofdopleider en eventueel aan het bestuur van de Stichting PDO- GGZ. Bij de opleidingscommissie van de KP K&J-opleiding wordt bij de samenstelling van commissies gestreefd naar een evenredige vertegenwoordiging uit de zes landelijke regio s De curriculumcommissie In de curriculumcommissie hebben de hoofdopleider, de jaargroepopleiders, de hoofddocenten en de manager opleidingen zitting. De commissie komt bijeen om het curriculum vast- en bij te stellen naar aanleiding van de evaluaties, uitspraken van de opleidingscommissie, aanwijzingen vanuit de Federatie van Gezondheidszorgpsychologen en/of ontwikkelingen in het vak of veld. De hoofdopleider is voorzitter, de manager opleidingen is secretaris. De curriculumcommissie doet verslag van de evaluaties en eventuele consequenties voor het onderwijsprogramma aan de opleidingscommissie De examencommissie De examencommissie wordt gevormd door de opleidingscommissie minus de (vertegenwoordigers van de) deelnemers. Zij stelt per deelnemer vast of alle onderdelen van de opleiding binnen de geldende termijn zijn afgerond en de behaalde resultaten als voldoende zijn gekwalificeerd, alvorens het getuigschrift wordt uitgereikt. Zij bewaakt de naleving van de onderwijs en examenregeling (zie onder 1.7 en bijlage 3) Het Hoofdopleiders Coördinatoren Overleg (HCO-KP) De hoofdopleiders en managers opleidingen van de zes opleidingsinstellingen hebben een gezamenlijk landelijk overleg verenigd in het Hoofdopleiders Coördinatoren Overleg Klinisch psycholoog (HCO-KP). In dit overleg stemmen hoofdopleiders en managers opleidingen hun handelwijze af Het Landelijk Overleg GGZ Opleidingen (LOGO) De directies / hoofden van de zes opleidingsinstellingen stemmen hun activiteiten af in het Landelijk Overleg van GGZ-Opleidingsinstellingen (LOGO) Opleidingsovereenkomst/leerarbeidsovereenkomst De deelnemer sluit vóór aanvang van de opleiding met de relevante stichting PDO-GGZ een opleidingsovereenkomst af waarin wederzijdse verplichtingen en rechten opgenomen zijn. Daarnaast sluit de deelnemer een leerarbeidsovereenkomst af met de gezondheidsinstelling waarin de praktijkopleiding plaats vindt; de praktijkinstelling, waarin eveneens wederzijdse verplichtingen opgenomen zijn. Een belangrijk punt hierbij is dat de opleidingsovereenkomst met de stichting een sine qua non is voor de Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 5

7 leerarbeidsovereenkomst met de praktijkinstelling en vice versa; bij het afbreken van één van de overeenkomsten vervalt in principe de andere ook Financiële administratie, BIG servicebureau en assistent manager Een belangrijk onderdeel van de organisatie van de KP-opleidingen wordt gevormd door de financiële administratie, het BIG servicebureau en de assistent manager. De financiële administratie van de RINO Groep draagt zorg voor de afhandeling van financiële zaken rond de opleiding (facturering). Het BIG servicebureau is aanspreekpunt voor alle algemene zaken die de erkenning van de praktijkinstellingen betreft. Vanuit het BIG servicebureau worden ook alle selectie-, werkplan, evaluatie- en eindgesprekken gepland. Aan iedere opleidingsgroep is een assistent manager verbonden. Zij draagt zorg voor de afhandeling, de doorzending en de archivering van alle zaken die de draaiboeken, het rooster of het individuele dossier van de deelnemers betreffen. De financiële administratie, het BIG servicebureau en de assistent manager zijn voor alle voorkomende vragen tijdens kantooruren telefonisch bereikbaar. Zij worden inhoudelijk aangestuurd door de manager opleidingen RINO Portal en onderwijsfaciliteiten Een belangrijk deel van de opleidingszaken verloopt online via RINO Portal ( Hier is persoonlijke informatie met betrekking tot het opleidingsverloop van de deelnemer te vinden. Vóór de start van de opleiding ontvangt iedere deelnemer een persoonlijke inlognaam en wachtwoord. Na inloggen heeft de deelnemer via het tabblad Opleidingsgegevens toegang tot zijn/haar agenda met bijeenkomsten en afspraken, de draaiboeken met het programma en de literatuur. Toetsen, het werkplan en het halfjaarverslag worden via RINO Portal beschikbaar gesteld, ingeleverd en beoordeeld. Ook de praktijkopleider en de hoofdopleider hebben middels RINO Portal inzage in de opleidingsvoortgang van de deelnemer. Onder het kopje Contact binnen het tabblad Opleidingsgegevens is een overzicht van de opleidingsverantwoordelijken, participerende instellingen, praktijkopleiders, deelnemers en contactpersonen terug te vinden. Naast bovengenoemde digitale onderwijsondersteuning biedt RINO Portal een digitaal forum in de vorm van discussiegroepen met als doel het uitwisselen van informatie voor en door de gebruikers van RINO Portal. In de forums staan van elkaar leren en het delen van informatie en ervaringen centraal. Meer informatie over het gebruik van RINO Portal vindt u onder het kopje Hulp nodig?, onder het tabblad Opleidingsgegevens Vrijstellingenbeleid In juli 2008 is in het landelijk overleg van Hoofdopleiders en Coördinatoren (HCO- KP) het vrijstellingenbeleid vastgesteld. Vrijstellingen dienen bij aanvang van de opleiding schriftelijk te worden aangevraagd (zie bijlage 2). De vrijstellingsmogelijkheid is beperkt. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 6

8 Wanneer u vrijstelling voor een cursorisch onderdeel heeft ontvangen, krijgt u geen restitutie van de opleidingskosten. Het staat u altijd vrij toch aan het onderwijs deel te nemen Onderwijs en Examenregeling De Onderwijs en Examenregeling (bijlage 3) omvat de regels rond toetsing/examen. De examencommissie bewaakt de naleving van de Onderwijs en Examenregeling Registratie FGzPt Na succesvolle afronding van de opleiding ontvangt de deelnemer het getuigschrift Klinisch Psycholoog en het getuigschrift Psychotherapeut. Met een afschrift van het getuigschrift kan de registratie tot Klinisch psycholoog en Psychotherapeut worden aangevraagd. Informatie over de registratie en een aanvraagformulier ontvangt u samen met het getuigschrift tijdens de diploma-uitreiking. Meer informatie is te vinden op (zie bijlage 5). Op aanvraag is een getuigschrift in het Engels te verkrijgen. Een verzoek hiertoe kan worden gericht aan de assistent manager Geschillen Een deelnemer die het niet eens is met: Beslissingen met het oog op de toelating tot de opleiding, Beslissingen inzake de omvang van een vrijstelling, Beslissingen inzake de toelating tot examens, Beslissingen van examencommissies en examinatoren (hoofddocenten/praktijkopleider) neemt eerst contact op met de betreffende beoordelaar. Levert dit geen oplossing op waarin alle betrokken partijen zich kunnen vinden, dan wendt de deelnemer zich schriftelijk tot de examencommissie met een klacht. De examencommissie onderzoekt de klacht en doet een uitspraak. Als de klacht een lid van de examencommissie betreft, trekt deze persoon zich tijdelijk terug. Is de deelnemer het niet eens met dit besluit, dan tekent hij binnen de gestelde termijn (vier weken na dagtekening) beroep aan bij het College van Beroep van de examens. Zie paragraaf 1.7 en bijlage 3 voor het reglement van dit College. Naast geschillen omtrent het cursorisch onderwijs kunnen zich ook geschillen voordoen binnen de praktijkinstelling. Bij een dergelijk geschil gaat de deelnemer in eerste instantie in overleg met de praktijkopleider. Als dat om gegronde redenen niet lukt, neemt de deelnemer contact op met zijn/haar direct leidinggevende om tot een gezamenlijke oplossing te komen. De hoofdopleider wordt vanaf het begin op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. De hoofdopleider zal een bemiddelende rol spelen in het conflict. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 7

9 2. Het cursorisch onderwijs 2.1. Opbouw van het cursorisch programma De KP-opleiding omvat in totaal minimaal 600 uur cursorisch onderwijs. Bij de verdeling over de verschillende onderdelen is uitgegaan van de richtlijnen zoals geformuleerd in het Besluit Specialisme Klinische Psychologie (Besluit CSG , zie bijlage 1). Cursorisch onderwijs Contacturen Diagnostiek, inclusief indicatiestelling Behandeling, inclusief psychotherapie Wetenschappelijk onderzoek en innovatie Management en overige taken Totaal Praktijkopdrachten/Zelfstudie Naast het verplicht bijwonen van de cursussen wordt van de deelnemers verwacht dat ze de opgegeven literatuur bestuderen en praktijkopdrachten maken die binnen de praktijkinstelling moeten worden uitgevoerd. De praktijkopdrachten worden vervolgens in de opleiding ter discussie gesteld en/of geëvalueerd. Mede hierdoor wordt binnen de opleiding de afstemming tussen theorie en praktijk bevorderd en gewaarborgd. Het cursorisch onderwijs start in het voorjaar 2015 en loopt door tot december Voor de KP V&O opleiding zijn de lesdagen in principe iedere vier weken op twee aaneengesloten lesdagen (dinsdag en woensdag) gepland. Voor de KP K&J opleiding zijn de lesdagen in principe iedere twee weken op dinsdag gepland. In voorkomende gevallen kan hiervan worden afgeweken. Het volledige en actuele rooster van het cursorisch onderwijs is te raadplegen via de agenda in RINO Portal Draaiboek, programma en ipad Voor aanvang van elk cursusonderdeel wordt een draaiboek met programma en literatuuropgave online beschikbaar gesteld via RINO Portal. In het draaiboek wordt in ieder geval ingegaan op de volgende zaken: Inhoud en duur Doelstelling/eindtermen Werkwijze Beoordelingscriteria en toetsvorm Literatuur (verplicht en aanbevolen) Bij aanvang van de opleiding verstrekt de RINO Groep aan iedere deelnemer een ipad. De ipad biedt volledige toegang tot RINO Portal, zodat de deelnemer informatie over de Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 8

10 voortgang van de opleiding, behaalde resultaten, draaiboeken, literatuur en verdere documentatie kan inzien Literatuur Er wordt van uit gegaan dat de deelnemer de beschikking heeft over de handboeken die vermeld staan op literatuurlijst zoals die staat geplaatst op RINO Portal onder Opleidingsgegevens. Docenten wordt gevraagd bij de opgave van literatuur gebruik te maken van deze lijst. Voor aanvang van elk cursusonderdeel ontvangen de deelnemers eventueel aanvullende literatuur. Deze literatuur wordt door de RINO Groep digitaal beschikbaar gesteld via RINO Portal. In uitzonderlijke gevallen kan het voorkomen dat deelnemers zelf een boek moeten aanschaffen. Tevens wordt er vanuit gegaan dat de deelnemer via de praktijkinstelling digitaal toegang heeft tot wetenschappelijke literatuur ten behoeve van het praktijkonderzoek Toetsing en beoordeling De curriculumcommissie bepaalt welke onderdelen van het cursorisch onderwijs getoetst worden. Een toets kan bestaan uit een mondelinge of schriftelijke toets of een schriftelijke opdracht, bijvoorbeeld de beschrijving van een casus. Ook is het mogelijk dat er in een van de eerste bijeenkomsten van een blok een kennistoets wordt afgenomen om het kennisniveau vast te stellen. De toetsen worden beoordeeld door de betreffende docent. De beoordeling van het gehele cursorisch onderwijs bestaat uit een tweetal onderdelen: De beoordeling met betrekking tot de toetsen en de mate van aanwezigheid en actieve inbreng tijdens de cursussen. De toetsen binnen de KP opleiding zijn opgenomen in het draaiboek van het betreffende blok. De toetsing verloopt indien van toepassing via RINO Portal. Indien een toets met een onvoldoende wordt beoordeeld, volgt een herkansing. Als ook de herkansing onvoldoende is vindt een gesprek tussen toetsdocent en de hoofdopleider plaats. De hoofdopleider kan in overleg met de toetsdocent eventueel bepalen of een tweede herkansing mogelijk is. Indien besloten wordt geen tweede herkansing te bieden, kan door de hoofdopleider besloten worden tot het opnieuw verplicht volgen van het studieonderdeel, indien mogelijk, dan wel tot het definitief vaststellen van het onvoldoende resultaat. Wanneer het onvoldoende resultaat definitief wordt vastgesteld kan de deelnemer de opleiding niet verder vervolgen. Er vindt tevens een gesprek met de hoofdopleider plaats indien een deelnemer drie toetsen via een herkansing heeft gehaald. De assistent-manager zal dit signaleren. Wanneer een deelnemer een gesprek met de hoofdopleider heeft wordt de praktijkopleider van de deelnemer op de hoogte gebracht, hetzij mondeling, hetzij door uitgenodigd te worden bij het gesprek aanwezig te zijn Dossioma Van elke deelnemer wordt een dossier, het zogenaamde dossioma, met de studievoortgang bijgehouden. In het dossioma zijn alle studieonderdelen van het curriculum opgenomen. Eventuele afwezigheid wordt in het dossioma weergegeven. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 9

11 Ook toetsresultaten en eventueel verleende vrijstellingen worden in het dossioma vermeld. Gegevens die vastgelegd worden op RINO Portal, zoals praktijkuren en toetsen, worden na beoordeling direct in het digitale dossioma opgenomen. Het dossioma is daarmee altijd actueel. De deelnemer is verantwoordelijk voor het registreren van de praktijk- en supervisieuren. U vindt het dossioma met uw studievoortgang op RINO Portal Evaluatie De deelnemers ontvangen met betrekking tot alle afzonderlijke cursusblokken per e- mail een evaluatieformulier waarin zij hun oordeel kunnen geven over inhoud en opzet van het betreffende onderdeel. Evaluatie is onderdeel van de inspanningsverplichting van de deelnemers. De docent geeft een digitale evaluatie over het verloop van zijn/haar cursusonderdeel. De evaluaties worden besproken in de curriculumcommissie. Deze doet daarvan verslag in de opleidingscommissie Groepsevaluatie met de hoofdopleider/jaargroepopleider Op gezette tijden vindt er een evaluatiegesprek met de hoofdopleider/ jaargroepopleider plaats, aan het einde van de cursusdag of tussen het ochtend en middagprogramma. Bij dit spreekuur is ook de manager van de opleiding aanwezig. Tijdens deze bijeenkomsten, die bedoeld zijn voor de hele groep, kunnen de deelnemers algemene vragen stellen aan de hoofdopleider/jaargroepopleider en kunnen relevante opleidingszaken worden uitgewisseld Aanwezigheidsverplichting en vervangende opdrachten Fysieke aanwezigheid bij alle cursusonderdelen is verplicht. Slechts bij overmacht is afwezigheid geoorloofd. Wanneer er sprake is van overmacht zoals bij ziekte - dient de deelnemer zich tijdig af te melden bij de assistent manager van de opleiding. Bij overige zwaarwegende redenen moet er vooraf via de assistent manager toestemming voor afwezigheid worden gevraagd aan de hoofdopleider. Gemiste cursusonderdelen moeten worden gecompenseerd. Hiervoor dient de deelnemer contact op te nemen met de docent van het betreffende cursusonderdeel; de deelnemer kan daarbij zelf een voorstel doen voor een actie waardoor hij aantoonbaar maakt dat de gemiste stof is verwerkt. De vervangende opdracht moet worden voltooid uiterlijk een maand na datum van het gemiste onderdeel. Aanwezigheid moet door de deelnemer zelf worden geregistreerd op de presentielijst die bij iedere cursusbijeenkomst aanwezig is in het lokaal. Registratie hiervan is de persoonlijke verantwoordelijkheid van de deelnemer. Bij het ontbreken van een handtekening op de presentielijst zal in het dossioma worden vermeld dat de deelnemer bij dit cursusonderdeel afwezig was. Een vervangende opdracht zal voor dit onderdeel dan moeten worden gemaakt. Absentie blijft ook na compensatie door een vervangende opdracht meetellen tot het in de onderwijs en examenregeling gestelde maximum percentage absentie (10%). Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 10

12 Indien meer dan 10% afwezigheid van het gehele cursorische onderwijs van de opleiding dreigt te ontstaan (60 uur), dient de deelnemer de hoofdopleider en de praktijkopleider hiervan op de hoogte stellen. Er volgt dan een gesprek tussen deelnemer en hoofdopleider. De hoofdopleider zal in overleg met de curriculumcommissie en praktijkopleider bepalen welke stappen er vervolgens genomen zullen worden Vakanties Voor de vakantieperiodes worden de schoolvakanties van het basisonderwijs van de Regio Midden aangehouden. Zie voor een actueel overzicht: Eventuele afwijkingen hierop worden ruim van tevoren bekend gemaakt. Het is niet toegestaan om tijdens de cursussen vakantie te nemen en hierdoor lessen te missen. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 11

13 3. Het praktijkonderwijs 3.1. Opbouw van het praktijkonderwijs Het praktijkonderwijs heeft een omvang van 3240 uur gesuperviseerde werkervaring. In de praktijk komt dit neer op een werkweek van minimaal 24 uur gedurende vier jaar. Daarnaast moet minimaal 235 uur supervisie en 50 uur leertherapie worden gevolgd. De indeling van het praktijkonderwijs is als volgt opgebouwd: Psychodiagnostiek, inclusief indicatiestelling Behandeling, inclusief psychotherapie Wetenschappelijk onderzoek en innovatie Management en overige taken PRAKTIJKONDERWIJS Aantal uren Supervisie Leertherapie * Totaal * waarbij de verdeling supervisie over psychotherapie in de KP V&O opleiding als volgt dient te zijn: - 75 uur supervisie over psychotherapie met individueel volwassenen in twee verschillende referentiekaders; - 25 uur supervisie over psychotherapie met groepen of systemen; - 35 uur supervisie over psychotherapie naar keuze. * waarbij de verdeling supervisie over psychotherapie in de KP K&J opleiding als volgt dient te zijn: - 25 uur supervisie over individuele psychotherapie bij kinderen; - 25 uur supervisie over individuele psychotherapie bij adolescenten; - 25 uur supervisie over systeemtherapie; - 25 uur supervisie over ouderbegeleiding; - 35 uur supervisie naar keuze te verdelen over de categorieën of een alternatief als ouder+ kind behandeling of psychotherapie bij volwassenen. De individuele psychotherapie bij kinderen en adolescenten dient evenwichtig verdeeld te zijn over twee verschillende referentiekaders; Met een opleidingssupervisie kan gestart worden nadat er voldoende onderwijs in het betreffende referentiekader is genoten. Gezien de genoten (Gz-)vooropleiding kan met alle opleidingssupervisie vanaf het begin van de KP-opleiding worden gestart. Bij twijfel is het raadzaam contact op te nemen met de hoofdopleider of jaargroepopleider Leertherapie De leertherapie is een verplicht onderdeel van de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog. In de keuze van vorm, setting en/of methode is de deelnemer vrij. Onder een leertherapie wordt verstaan een psychotherapie die door de deelnemer gevolgd Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 12

14 wordt bij een daartoe erkende leertherapeut, binnen het raam van zijn vorming tot klinisch psycholoog (zie bijlage 7). De leertherapeut dient als leertherapeut erkend te zijn door één van de specialistische psychotherapie verenigingen (SPV) en tevens geregistreerd psychotherapeut dan wel klinisch psycholoog te zijn. Het is raadzaam om bij de keuze van de leertherapeut rekening te houden met een eventueel gewenste lidmaatschap van een SPV. Een leertherapie dient tenminste te bestaan uit 50 therapiezittingen en kan bij aanvang van de opleiding starten. De hoofdopleider en/of de praktijkopleider kunnen desgewenst adviseren t.a.v. de keuze van de leertherapeut. De keuze van een leertherapeut behoeft de goedkeuring van de hoofdopleider. Hiervoor dient voorafgaand aan de leertherapie een verklaring te worden ingevuld. Voor het afronden van de leertherapie geldt dat de leertherapeut schriftelijk verklaart hoeveel sessies met wie in welke periode zijn afgerond. Een oordeel over het verloop van de sessies is hierbij niet nodig. Gebruik voor de verklaringen het formulier Leertherapie. Dit formulier kunt u daarna uploaden op RINO Portal Beoordeling en evaluatie praktijkonderwijs Aan het begin van de opleiding wordt de praktijkopleidingsroute vastgesteld in overleg met de deelnemer, de hoofdopleider of jaargroepopleider en de praktijkopleider. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd in het werkplan. Het werkplan betreft de afspraken voor de duur van de gehele opleiding. De deelnemer maakt over ieder kalenderjaar een evaluatieverslag. Een evaluatie door de praktijkopleider van het afgelopen jaar maakt ook deel uit van het jaarverslag. Dit verslag wordt via RINO Portal ter beoordeling voorgelegd aan de hoofdopleider of jaargroepopleider. Halverwege de opleiding vindt een evaluatiegesprek plaats. Hierbij zijn de deelnemer, de hoofdopleider of jaargroepopleider en de praktijkopleider aanwezig. Tijdens dit gesprek wordt het functioneren van de deelnemer in de praktijk besproken en worden afspraken gemaakt voor de volgende periode. Ook het functioneren in het cursorisch onderwijs kan worden besproken. De sjablonen voor verslagen zijn te vinden op RINO Portal. Meer informatie vindt u in het Overzicht van de te plannen gesprekken en in te leveren verslagen (deze bijlage verschilt per opleidingsgroep) Taken en bevoegdheden in de praktijkopleiding Als bijlage 9 is de modelinstructie Taken en verantwoordelijkheden in de praktijkopleiding tot Gz-psycholoog en Gz-psycholoog-specialist toegevoegd, welke onder de verantwoordelijkheid van de Kamer Gezondheidszorgpsycholoog en het College Specialismen Gezondheidszorgpsycholoog is uitgegeven. Vanaf 1 juli 2009 zijn de in deze landelijke uitgave vastgelegde taken en verantwoordelijkheden bindend voor alle praktijkopleidinginstellingen. In de instructie worden - naast andere functies - de taken en verantwoordelijkheden van de drie begeleidingsfunctionarissen in de praktijkopleiding uiteengezet, te weten: de praktijkopleider, de werkbegeleider en de supervisor. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 13

15 In aanvulling op deze uiteenzetting worden in de subparagrafen hieronder enkele punten toegelicht alsmede extra punten onder de aandacht gebracht welke van belang zijn bij de inrichting van de praktijkopleiding en het benoemen van de begeleiders De praktijkopleider en de praktijkbegeleiding De praktijkopleider wordt door de praktijkinstelling aangewezen en schriftelijk voorgedragen aan de hoofdopleider voor erkenning. De hoofdopleider moet aan de voordracht goedkeuring verlenen. Aan de kwalificatie van de praktijkopleider worden de volgende eisen gesteld: Heeft minimaal vijf jaar ervaring als Klinisch psycholoog in de gezondheidszorg; Is minimaal 50% als zodanig werkzaam; Is BIG geregistreerd als klinisch psycholoog Onderschrijft de beroepsethiek voor psychologen/pedagogen De uitwerking van de taken en verantwoordelijkheden van de praktijkopleider kan als volgt worden omschreven: De praktijkopleider is verantwoordelijk voor het opstellen en plaatsen van het werkplan voor het praktijkopleidingtraject, waarin wordt aangegeven welke werkzaamheden plaatsvinden, onder wiens verantwoordelijkheid en supervisie, en hoe evaluatie en beoordeling hiervan zal plaatsvinden. De praktijkopleider voorziet het werkplan van een akkoord en zorgt dat deze uiterlijk één maand na aanvang van de opleiding ter goedkeuring aan de hoofdopleider wordt voorgelegd. De praktijkopleider is daarbij gehouden aan de eisen zoals die ten aanzien van de praktijkopleiding worden geformuleerd in de registratie eisen van de Wet BIG, zoals die zijn uitgewerkt in het besluit CSG van de FGzPt (zie bijlage 4), taak- en functieomschrijving van de deelnemer binnen de instelling en de eventuele aanwijzingen van de hoofdopleider. De praktijkopleider is er verantwoordelijk voor om in overleg met directie en eventueel betrokken afdelingshoofden de randvoorwaarden voor een voldoende differentiatie van werkzaamheden en doelgroepen van patiënten te (doen) realiseren en daarover toezicht te houden. De praktijkopleider organiseert de inhoudelijke supervisie en werkbegeleiding en zal actief toezien op de kwaliteit ervan. Hij/zij informeert zich zodanig dat hij/zij het proces kan beoordelen en eventuele consequenties van de beoordeling kan trekken en (doen) resulteren in veranderingen in begeleiding of andere aspecten van de praktijkopleiding. De praktijkopleider ziet erop toe dat de deelnemer jaarlijks een verslag ter goedkeuring (via RINO Portal) voorlegt aan de hoofdopleider/jaargroepopleider. Aan dit jaarverslag worden beoordelingen van alle betrokkenen (werkbegeleiders, supervisoren en praktijkopleider) toegevoegd. De praktijkopleider accordeert het jaarverslag en geeft een samenvattende schriftelijke beoordeling over de prestaties binnen het praktijkonderwijs van de deelnemer. De praktijkopleider is er medeverantwoordelijk voor dat er aan het begin van de opleiding een werkplangesprek plaatsvindt met de deelnemer, de hoofdopleider/jaargroepopleider en de praktijkopleider. Hij/zij is er ook Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 14

16 medeverantwoordelijk voor dat er na het tweede jaar een evaluatiegesprek plaatsvindt met de deelnemer, de praktijkopleider en de hoofdopleider/jaargroepopleider. Die verantwoordelijkheid geldt ook voor het eindgesprek na afloop van het vierjarig cursorisch onderwijs met de deelnemer, zijn/haar praktijkopleider en de hoofdopleider/jaargroepopleider. Wanneer er tussentijds twijfels zijn over het functioneren van de deelnemer en/of de voortgang van de opleiding, zal de praktijkopleider deze bespreken met betrokkene en tevens met de hoofdopleider/jaargroepopleider of de manager opleidingen van de RINO Groep. Van de praktijkopleiders wordt verwacht dat zij aanwezig zijn tijdens de jaarlijkse praktijkopleidersbijeenkomst, waarin aandacht wordt besteed aan thema s uit de opleiding en ontwikkelingen op het gebied van de opleiding. De praktijkopleider realiseert de aanwijzingen die voortvloeien uit evaluatiegesprekken en uit de visitatie door de RSG (als onderdeel van de FGzPt) en organiserende stichting onder voorzitterschap van de hoofdopleider. De praktijkopleider bereidt op verzoek van de hoofdopleider de visitatie ter plekke voor, arrangeert de mogelijkheid voor het houden van controles en gesprekken met de betrokkenen waaronder ook de directie. Bij stagnatie of problemen bij de deelnemer die niet op te lossen zijn maar wel de kwaliteit van diens werk of opleiding negatief beïnvloeden, treedt de praktijkopleider direct in contact met de hoofdopleider/jaargroepopleider of de manager opleidingen. De praktijkopleider mag van de hoofdopleider verwachten dat deze hem/haar bijstaat waar nodig en gewenst in het verbeteren of behouden van de opleidingsfaciliteiten in de praktijkinstelling. Als lid van de opleidingscommissie draagt de praktijkopleider de uit eigen ervaring met de deelnemer(s) opgedane kennis over de opleiding aan in de discussie over de vormgeving en inrichting van de opleiding. De praktijkopleider attendeert directie, personeelszaken en eventuele betrokken collegae op veranderingen in (de eisen van) de opleiding voor zover die relevant zijn voor de kwaliteit van de opleidingsplaats. De praktijkopleider is verantwoordelijk voor het onderhouden van de communicatie met werkbegeleider en supervisor, waaronder: - het wederzijds informeren over de voortgang - betrekken van werkbegeleider en supervisor bij de beoordeling van de deelnemer - informatieoverdracht vanuit verschillende relevante vergaderingen naar werkbegeleider en supervisor De werkbegeleider en de werkbegeleiding De werkbegeleider wordt door de praktijkopleider aangewezen. Aan de kwalificatie van de werkbegeleider worden de volgende eisen gesteld: Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 15

17 Minimaal vijf jaar ervaring in de praktijk als klinisch psycholoog binnen de betreffende leeftijdsdifferentiatie (volwassenen & ouderen of kinderen & jeugd) Werkzaam op de afdeling van de deelnemer Aanwezig op de werktijden van de deelnemer Onderschrijft de beroepsethiek voor psychologen/pedagogen Werkbegeleiding bij voorkeur individueel. De werkbegeleiding behelst vooral de algemene zaken rondom de praktijkopleiding, waaronder: Zwaarte van het werk Het halen van leerdoelen Voortgang supervisie Aansluiting bij het cursorisch onderwijs Omgang met collega s Positie op de afdeling en in de instelling Inschatten van de afstemming van bekwaamheid van de deelnemer en de hem/haar op te leggen taken De werkbegeleiding betreft tevens de begeleiding van deelnemer in de inhoud van het werk in de dagelijkse praktijk. De werkbegeleider zorgt voor het inwerken van de deelnemer in het dagelijkse werk en begeleidt hem/haar op diverse inhoudelijke onderdelen van het werk. De inrichting van de werkbegeleiding geschiedt in opdracht van en in nauw overleg met de praktijkopleider. Er vindt periodiek afstemming plaats van de praktijkopleider met de werkbegeleider over de gang van zaken op de werkplek in relatie tot de opleidingseisen. Jaarlijks wordt de werkbegeleiding door de praktijkopleider en de deelnemer geëvalueerd. Deze evaluatie is onderdeel van het jaarverslag. De praktijkopleider betrekt de werkbegeleider bij deze evaluatie. De werkbegeleider is verantwoordelijk voor het professionele handelen van de deelnemer. Dat wil zeggen dat hij/zij medeverantwoordelijk is voor het ethisch handelen van de deelnemer binnen de kaders van verantwoordelijkheid van de praktijkinstelling/afdeling, voor zover deze verantwoordelijkheid niet anderszins gedekt wordt. De werkbegeleider draagt er zorg voor dat de deelnemer op de hoogte is van de beroepsethiek voor psychologen in de gezondheidszorg en dat ethische aspecten van de beroepsuitoefening regelmatig aan de orde komen in de voortgangsbesprekingen De supervisor en de supervisie De supervisor wordt door de praktijkbegeleider aangewezen. Aan de kwalificatie van de supervisor worden de volgende eisen gesteld (zie bijlage 7): Psychodiagnostiek Registratie als klinisch psycholoog met minimaal drie jaar ervaring als zodanig Aantoonbaar deskundig op het betreffende terrein in de regel d.m.v. registraties bij beroepsverenigingen/specialistische verenigingen Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 16

18 Psychotherapie Registratie als klinisch psycholoog en/of psychotherapeut en erkend als supervisor door een naar het oordeel van de hoofdopleider voor de betreffende supervisie relevante specialistische psychotherapievereniging. Aanvulling voor de KP K&J opleiding: Bij voorkeur als supervisor VKJPgeregistreerd supervisor, tenzij de praktijkinstelling redenen heeft om hiervan af te wijken. Dit ter beoordeling van de hoofdopleider. Voor afwijking op deze regels dient schriftelijk toestemming (dispensatie) aan de hoofdopleider gevraagd te worden. Deze kan op basis van aangetoonde ervaring en deskundigheid een supervisor alsnog bevoegd verklaren. De supervisie betreft het toezien, corrigeren en vormen op de technische aspecten van het vak, waaronder beroepsethische vragen, in het bijzonder op het gebied van diagnostiek en behandeling. Supervisandi dienen een (kort) verslag bij te houden van leer- en aandachtspunten van de supervisie. Supervisie dient in principe individueel te zijn en valt binnen de reguliere werktijd van de deelnemer. Bij individuele supervisie duurt één sessie minimaal 45 minuten. In het jaarverslag vragen wij deze sessie als volgt te vermelden: één uur (individuele supervisie). Wanneer de supervisie in groepsverband plaatsvindt, gelden de volgende regels: Bij twee supervisandi duurt één sessie minimaal één klokuur. In het jaarverslag vragen wij deze sessie als volgt te vermelden: één uur (omgerekend op basis van groepssupervisie met twee supervisandi). Bij drie of meer supervisandi (niet wenselijk maar wel geoorloofd) duurt één sessie minimaal 1,5 uur. In het halfjaarverslag vragen wij deze sessie als volgt te vermelden: één uur (omgerekend op basis van groepssupervisie met vermelding aantal supervisandi). Jaarlijks wordt de supervisie door de praktijkopleider en de deelnemer geëvalueerd. Deze evaluatie is onderdeel van het jaarverslag. De praktijkopleider betrekt de supervisor bij deze evaluatie. Wetenschappelijk onderzoek De kwalificaties gesteld voor de supervisor voor het onderdeel Wetenschappelijk onderzoek, zijn als volgt geformuleerd: Gepromoveerd onderzoeker met klinische ervaring, dan wel klinisch psycholoog met gebleken onderzoekservaring op vergelijkbaar niveau. Management en overige taken De kwalificaties gesteld voor de supervisor voor het onderdeel Management en overige taken, zijn als volgt geformuleerd: Een bij voorkeur als klinisch psycholoog geregistreerde academisch geschoolde professional met aantoonbare ervaring met het management van een zorginstelling, of een deel daarvan, of met aantoonbare opleidingservaring Verhouding praktijkopleider werkbegeleider supervisor Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 17

19 Een onderscheid moet gemaakt worden tussen rollen en personen. De rollen van praktijkopleider, werkbegeleider en supervisor dienen bij voorkeur gescheiden te zijn. De rollen van praktijkopleider of werkbegeleider dienen in ieder geval gescheiden te zijn van die van supervisor diagnostiek of behandeling. Bij hoge uitzondering kan de hoofdopleider - bijvoorbeeld tijdelijk - toestaan dat deze taken in één persoon verenigd zijn; hij doet dat slechts op uitdrukkelijk en goed gemotiveerd verzoek van de praktijkopleider en met overweging van alle belangen. 3.4 Verzoek tot dispensatie Indien de praktijkopleider, werkbegeleider of supervisor niet aan bovengenoemde eisen voldoet, dient dispensatie te worden aangevraagd door middel van het indienen van het dispensatieformulier praktijkbegeleiders, terug te vinden op de BIG-begeleiderspagina. Het ingevulde dispensatieformulier wordt door de praktijkopleider per ingediend bij de assistent manager en gericht aan de hoofdopleider. De jaargroepopleider controleert bij het werkplangesprek of de begeleidingsfunctionarissen aan de kwalificaties voldoen. Indien dat niet het geval is kan de jaargroepopleider de praktijkopleider hier direct op wijzen en informeren over de dispensatieprocedure. Nadien houdt de jaargroepopleider zicht op de begeleidingsfunctionarissen en mogelijke wisselingen hierin via de jaarverslagen en het evaluatiegesprek na twee jaar. Stichting PDO-GGZ Utrecht en Leiden/Rotterdam 18