Welkom! Formatief evalueren. Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering. 8 februari. Keynote VELOV congres Odisee Brussel

Transcriptie

1 8 februari 2018 Welkom! Formatief evalueren Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering Keynote VELOV congres Odisee Brussel Dominique Sluijsmans Zuyd Hogeschool Lectoraat Professioneel

2 2/9/2018

3 Welkom Academisch Assistent Stagecoördinatoren Adjunct-directeuren Zorgcoördinatoren Directeuren Ambtelijk secretarissen Beleidsadviseurs Beleidsmedewerkers Campusdirecteuren Coaches Opleidingscoördinatoren Docenten Leerkrachten Lectoren Stagebegeleiders Onderzoekers Lerarenopleiders Onderwijsassistenten Opleidingshoofden Pedagogen Projectmedewerkers Promovendi Stafmedewerkers Vakdidactici Voorzitters VELON&VELOV En vele anderen!

4 Hoe bekend met u met formatief evalueren?

5 Hoever bent u met de implementatie van formatief evalueren in uw lerarenopleiding /school?

6

7 2/9/2018

8

9 2/9/2018

10 2/9/2018

11 MIJN MISSIE

12

13 2/9/2018

14 2/9/2018

15 Mijn bijdrage 1. Wat is formatief evalueren en waarom vind ik het een boeiend thema? 2. Welke zes kernvragen zijn van belang om formatief evalueren structureel te implementeren? 3. Van denken naar doen: het belang van leiderschap in het implementatieproces

16

17

18 Waar ik over studenten spreek kunt u ook leerlingen lezen (congruentie)

19 SLIDES en andere materialen stuur ik u na vandaag toe!

20 Blok 1 Wat is formatief evalueren en waarom vind ik het een boeiend thema?

21 team - school leerling - klas toetscultuur feedbackcultuur FORMATIEF EVALUEREN

22 FE gaat over effectief onderwijs studenten en opleiders gebruiken bewijs van leren om het leren of het onderwijs aan te passen en zo tegemoet te komen aan actuele leerbehoeften van studenten

23 doel van FE is de betrokkenheid van studenten bij hun leren te vergroten en hun zelfregulatievaardigheden te ontwikkelen

24 waar summatief beoordelen wordt georganiseerd op bepaalde momenten, is formatief beoordelen ingebed in de dagelijkse onderwijs- opleidingspraktijk

25 formatief evalueren is cyclisch proces Waar werkt de student naar toe? FEEDUP Hoe komt de student naar de gewenste situatie? FEEDFORWARD Waar staat de student nu? FEEDBACK

26 waar werkt de student naar toe? waar staat de student nu? hoe komt de student naar de gewenste situatie? FEEDUP FEEDBACK FEEDFORWARD opleider 1. verhelderen van leerdoelen en delen van criteria voor succes 2. realiseren van effectieve discussies en activiteiten die bewijs leveren voor leren 3. terugkoppeling geven gericht op verder leren medestudenten 2. begrijpen en delen van leerdoelen en criteria 4. activeren van studenten als belangrijke informatiebronnen voor elkaar studenten 2. begrijpen van leerdoelen en criteria 5. activeren van studenten in het stimuleren van eigenaarschap over het eigen leren Willam, D. (2013) Cijfers geven werkt niet. Meppel: Ten Brink Uitgevers.

27 toetscultuur feedbackcultuur = van toetsgericht denken en handelen naar doelgericht werken en handelen van het geven van informatiearme cijfers naar het geven van motiverende en informatierijke feedup, feedback en feedforward van individueel denken en handelen naar collectief denken en handelen vanuit gemeenschappelijke visie over beoordelen

28 formatief evalueren is gericht op (zelf leren) leren met als doel kennis en vaardigheden op te bouwen (mislukken mag en moet zelfs) summatief toetsen is gericht op presteren met als doel of studenten de kennis en vaardigheden beheersen Zie een interessante presentatie van Daisy Christodoulou over dit onderscheid op Of lees haar boek Making Good Progress

29 Never grade students while they are still learning Uit: Kohn, A. (1994). Grading: The issue is not how but why, p. 41.

30 persoonlijk perspectief

31

32

33 Maar ook twee dochters

34

35

36 onderwijsontwerp perspectief

37 Ontwrichte verhouding onderwijsen toetstijd o o o o o o T onderwijs toets toetsgedrag (wash-back effect; Alderson & Wall, 1993)

38 Constructive alignment T o T o T o T o T o Toets is startpunt van leren Toetsen worden gebruikt om het leren vorm te geven Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive alignment. Higher Education, 32,

39

40 veranderkundig perspectief

41 2/9/2018

42

43

44 Zie ook Voor veel praktische info en webinars

45 Tobias Reijngoud Gert Biesta Todd Rose

46 2/9/2018

47 Blok 2 Welke zes kernvragen zijn van belang om formatief toetsen structureel te implementeren in het opleiden van leraren?

48 2/9/2018

49 1. Visie Welke doelen streven wij bij onze studenten na en welke visie op opleiden en curriculumontwerp vraagt dat?

50 2/9/2018

51 2/9/2018

52

53

54 2/9/2018

55 Conceptueel model voor het ontwerp van beoordelen in het hbo (gebaseerd op Andriessen, Sluijsmans, Snel & Jacobs, 2017)

56 1. Wat is de visie van de opleiding op de beroepsbekwame de student? 2. Aan de hand van welke prestaties kan de beroepsbekwaamheid worden vastgesteld? 3. Welke beroepsopdrachten leiden tot de gewenste prestaties? 4. Wat moeten examinatoren kennen en kunnen om de prestaties te kunnen beoordelen? 5. In hoeverre komen examinatoren tot één oordeel? 6. In hoeverre is het beoordelingsmodel logisch afgeleid vanuit de vereisten aan de beroepsbekwaamheid en de gevraagde prestaties? 7. In hoeverre is het beoordelingsmodel ondersteunend bij het komen tot een valide, betrouwbaar, transparant en integraal oordeel? 8. In hoeverre zijn de randvoorwaarden aanwezig voor een goed functioneren van het afstudeerprogramma? Andriessen, Sluijsmans, Snel & Jacobs (2017)

57 2. Structuur Hoe bouwen we ons programma van beoordelen zo op dat de doelen ten aanzien van opleiden realiseren? En wie heeft daarin welke verantwoordelijkheid op welk moment?

58 Confetti aan datamomenten formeel informeel elk toetsmoment levert zinvolle informatie op!

59 Piramide van Miller Beoordelen op de onvoorspelbare werkplek Beoordelen in realistische, voorspelbare situaties (simulaties) Toepassen van kennis in contextrijke situaties (casussen, opdrachten) Kennistoetsen

60 er staat niks op het spel er staat veel op het spel één datapunt gericht op informatie en feedback meerdere datapunten gericht op diagnose, bijsturing en voorspelling veel datapunten gericht op zware beslissing

61 2/9/2018

62 3. Cultuur Op basis van welke gedeelde kernwaarden werken wij aan onze visie ten aanzien van formatief evalueren? Hebben wij een feedbackcultuur?

63 2/9/2018

64 waar werkt de opleiding naar toe? waar staat de opleiding nu? hoe komt de opleiding naar de gewenste situatie? FEEDUP FEEDBACK FEEDFORWARD management 1. verhelderen van leerdoelen en delen van criteria voor succes 2. realiseren van effectieve discussies en activiteiten die bewijs leveren voor leren 3. terugkoppeling geven gericht op verder leren collega s 2. begrijpen en delen van leerdoelen en criteria 4. activeren van opleiders als belangrijke informatiebronnen voor elkaar docenten 2. begrijpen van leerdoelen en criteria 5. activeren van opleiders in het stimuleren van eigenaarschap over het eigen leren Willam, D. (2013) Cijfers geven werkt niet. Meppel: Ten Brink Uitgevers.

65 4. Mensen Welke kennis en vaardigheden verwachten we van onze betrokkenen in het proces van beoordelen en hoe ontwikkelen we deze?

66 2/9/2018

67 2/9/2018

68 5. Middelen Hebben we alle middelen in huis om onze visie en doelen ten aanzien van formatief evalueren te bereiken (tijd, geld, ICT, huisvesting, materiaal, secretariaat en personeelsmanagement)?

69 6. Resultaten Wat leveren de werkzaamheden die wij ten aanzien van formatief evalueren uitvoeren op? En wie bepaalt het belang van deze resultaten?

70 2/9/2018

71 Waar gaat het bij resultaten om? Over concreet gedrag: welk gedrag laten docenten en studenten zien waaruit blijkt dat de visie op opleiden en beoordelen wordt gerealiseerd? Over effecten: welke effecten beogen wij als opleiding en onze scholen met de visie op opleiden en beoordelen bij onze studenten en het werkveld waarvoor wij opleiden?

72 De bouwstenen voor groei en verandering samengevat Wat gebeurt er als er bouwstenen ontbreken of onvoldoende zijn uitgewerkt?

73 + Structuur Processen & Organisatie + Cultuur Leiderschap & Basiswaarden + Mensen Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Verwarring Producten & Effecten = Geen samenhang & Visie Visie Scenario s & Architectuur + + Cultuur Leiderschap & Basiswaarden + Mensen Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Chaos Producten & Effecten Geen sturing & beheersing Visie Scenario s & Architectuur Structuur + + Processen & Organisatie + Mensen Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Weerstand Producten & Effecten Geen binding Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie Cultuur + + Leiderschap & Basiswaarden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Ongerustheid Producten & Effecten Geen vaardigheden Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie + Cultuur Leiderschap & Basiswaarden Mensen + + Competenties & Vaardigheden Resultaten + = Producten & Effecten Frustratie Geen voorzieningen Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie + Cultuur Leiderschap & Basiswaarden + Mensen Competenties & Vaardigheden Middelen + + = Nutteloosheid ICT, Geld, Faciliteiten Geen toegevoegde waarde Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie + Cultuur Leiderschap & Basiswaarden + Mensen Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Producten & Effecten Groei en verandering Bron: Marcel Nieuwenhuis (2003)

74 2/9/2018

75 Blok 3 Van denken naar doen: het belang van leiderschap in het implementatieproces Uit Diephuis & Van Kasteren (2004): Van ontwerp naar ontwikkeling.

76 0. Urgentiebesef creëren

77 1. Opruimen en kijken waar je staat

78 2/9/2018

79 2. Leidinggeven aan heroriëntatie inhoud samenwerking organisatie rollen taal gedrag

80 3. Leidinggeven aan het experiment Waar werken we naar toe? Hoe komen we naar de gewenste situatie? Waar staan we nu? Spannendste fase! Terugval naar het oude is groot als ervaringen negatief zijn

81 4. Leidinggeven aan de herstructurering

82 5. Leidinggeven aan de verankering

83 Tot slot

84 2/9/2018

85 2/9/2018

86 2/9/2018

87 2/9/2018

88

89

90 Dank! Ik wens u nog een inspirerende dag toe en wellicht tot ziens!

91 Vragen?

92 Verankerd in leren Vijf bouwstenen voor professioneel beoordelen in het hoger beroepsonderwijs Rede lezen? Kijk op ww.zuyd.nl/ onderzoek/lectoraten/ professioneel-beoordelen of mail mij voor een gedrukt exemplaar op

93 Meer lezen? Over het waarom van het geven van cijfers, zie en het werk van Alfie Kohn, zie Grading: The issue is not how but why Over de werking van FT in de klas, zie Alfie Kohn Over wat feedback effectief maakt, zie Over het feedbackmodel van Hattie & Timperley, zie watch?v=s770g-lulfy Dylan Wiliam

94 Referenties The curricular spider web: Akker, J. van den (2003). Curriculum perspectives: An introduction. In J. van den Akker, W. Kuiper & U. Hameyer (Eds.), Curriculum landscapes and trends (pp. 1-10). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. Zie ook The six building blocks for grow and change. Based on Nieuwenhuis, M. A. The Art of Management (the-art.nl), , (only in Dutch). Vijf fasen van implementatie Diephuis, R., & Kasteren, R. van (2004). Van ontwerp naar ontwikkeling. Utrecht: Schoolmanagers_VO. Assessment programs. Van der Vleuten, C. P., & Schuwirth, L. W. (2005). Assessing professional competence: from methods to programmes. Medical Education, 39(3), Feedbackculture Rijt van der J., Bossche van den, P., Wiel, M., De Maeyer, S., Gijselaers, W.H., & Segers, M.S.R. (2013). Asking for help: A relational perspective on help seeking in the workplace. Vocations and Learning: Studies in vocational and professional education, Volume 6 (2), Böse, M., & Gijselaers, W.H. (2013). Why supervisors should promote feedback-seeking behaviour in medical residency. Medical Teacher, 35(11), e1573 e1583. Duurzaam beoordelen Sluijsmans, D.M.A. (2008). Betrokken bij beoordelen (lectorale rede). Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

95 Gebruikte afbeeldingen Foto Adriaan de Groot Gevonden op: Foto Alfie Kohn Foto Dylan Wiliam Diverse afbeeldingen aangekocht via