Mitochondriële ziekten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mitochondriële ziekten"

Transcriptie

1 Mitochondriële ziekten Mitochondrieën NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële energiehuishouding

2

3 Deze folder maakt deel uit van een informatieve serie rondom mitochondriële ziekten. In deze folder leest u meer over mitochondrieën. Wat zijn mitochondrieën? In bijna alle lichaamscellen zijn mitochondrieën te vinden. Het zijn de energiefabrieken van de cel. Eén van hun functies is het maken van energie. Deze energie heeft ons lichaam nodig om goed te kunnen functioneren. De hersenen hebben energie nodig om te kunnen denken, spieren gebruiken energie om te bewegen. Energie wordt aangeleverd via voedingsstoffen. Het woord mitochondrion komt vanuit het Grieks. Mito betekent schroefdraad en khóndrion betekent korrel(tje). Onder een lichtmicroscoop lijkt dit celonderdeel op schroefdraadvormige korreltjes. Mitochondrieën of mitochondria is het meervoud van mitochondrion. Het aantal mitochondrieën per cel varieert. De meeste lichaamscellen bevatten 500 tot 2000 mitochondrieën. Grote aantallen mitochondrieën zijn te vinden in de organen in het lichaam die veel energie nodig hebben zoals de hersenen, het hart, de lever en de skeletspieren. Bouw Een mitochondrion is ovaal van vorm en bestaat uit twee membranen (te vergelijken met een binnen- en buitenband) die door een ruimte zijn gescheiden. De ruimtes in het mitochondrion zijn gevuld met vloeistof. Membranen zijn zeer ingewikkelde structuren. Ze zijn zeer dun. Achtduizend membranen op elkaar zijn ongeveer zo dik als een vel papier! De membranen vormen een afscheiding tussen de binnenkant en de buitenkant van het mitochondrion. Indien nodig laten ze stoffen door. Het binnenmembraan heeft uitstulpingen naar binnen waardoor het sterk geplooid is. Hierdoor heeft het een groot oppervak. mitochondrieën in een cel 1

4 De ruimte tussen de binnen- en de buitenmembraan wordt de tussen-membraan-ruimte genoemd (zie illustratie). Tussen de instulpingen van het binnenmembraan (helemaal binnenin) bevindt zich de matrix. Functie De energieproductie in mitochondrieën is niet alleen indrukwekkend maar ook zeer ingewikkeld. Mitochondrieën werken zeer efficiënt en leveren meer rendement dan door de mens gemaakte machines. De voedingsstoffen die het lichaam binnenkomen worden afgebroken in stoffen die de lichaamscellen kunnen gebruiken. Suikers worden door enzymen (hulpstoffen) gesplitst in de kleinste uitvoering van suiker, de brandstof glucose. De verwerking van brandstof naar energie, ook wel ATP genoemd, vindt plaats in de matrix van het mitochondrion. Dit gebeurt in stappen omdat dit zo een maximale energieopbrengst voor de lichaamscel oplevert. Samenwerking De energieproductie is te vergelijken met de produktielijn voor auto s. Er is een intensieve samenwerking tussen de verschillende celonderdelen, waarbij elk onderdeel zijn eigen specifieke functie heeft. schematische weergave productie van energierijke stoffen in het mitochondrion 2

5 Waarom zijn mitochondria belangrijk? Lichaamscellen hebben energie nodig om goed te kunnen functioneren. Deze energie wordt geproduceerd door de mitochondrieën. Als er iets mis is met de mitochondrieën ontstaat er een energietekort. Organen kunnen onvoldoende functioneren omdat de energiecapaciteit van de lichaamscellen verminderd is. Energietekort is de belangrijkste oorzaak van spierzwakte, vermoeidheid, problemen met de hartspier, nieren en de ogen. Meer informatie Deze informatie is algemeen van aard. Uw metabole arts en nurse practitioner kunnen u informeren over uw individuele situatie. Meer informatie vindt u op de volgende websites: Het electronenmicroscopisch beeld van de lengtedoorsnede van een mitochondrion. Dit beeld laat duidelijke de membraanstructuren zien. 3

6 Noteer hier uw vragen

7

8 Adres Bezoekadres Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten UMC St Radboud Centraal Geert Grooteplein 10, route 842 Nijmegen Postadres UMC St Radboud NCMD-kindergeneeskunde/833 Postbus HB Nijmegen Telefoonnummer

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Een inleiding NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten Stofwisseling

Mitochondriële ziekten Stofwisseling Mitochondriële ziekten Stofwisseling Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de stofwisseling. De stofwisseling is niet eenvoudig daarom

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Lichaamscellen NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Erfelijkheid NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Spijsvertering NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten Spijsvertering

Mitochondriële ziekten Spijsvertering Mitochondriële ziekten Spijsvertering Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de spijsvertering en de spijsverteringsorganen. Inleiding

Nadere informatie

Afname spierhuidbiopt

Afname spierhuidbiopt Afname spierhuidbiopt kind Bij uw kind wordt binnenkort een stukje spier uit het bovenbeen (spierbiopt) en een klein stukje huid (huidbiopt) afgenomen. Deze folder geeft u informatie over dit onderzoek.

Nadere informatie

Orthopedische operatie bij reumapatiënten

Orthopedische operatie bij reumapatiënten UMC St Radboud Patiënteninformatie Orthopedische operatie bij reumapatiënten Afdeling Reumatologie 03-2008-6598 Inhoudsopgave Persoonlijke gegevens Voorwoord 1 Belangrijke telefoonnummers 2 Rechten en

Nadere informatie

UMC St Radboud. Verpleegkundig spreekuur voor ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa

UMC St Radboud. Verpleegkundig spreekuur voor ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa UMC St Radboud Verpleegkundig spreekuur voor ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa Patiënteninformatie Van uw behandelende arts heeft u gehoord dat u de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa heeft. Een ziekte

Nadere informatie

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Exoomsequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod:

Nadere informatie

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid Exoomsequencing is een techniek voor erfelijkheidsonderzoek, die kan worden gebruikt om de oorzaak van erfelijke slechthorendheid

Nadere informatie

MITOCHONDRIALE ZIEKTEN.

MITOCHONDRIALE ZIEKTEN. MITOCHONDRIALE ZIEKTEN. Wat is een mitochondriale ziekte? Mitochondriale ziekten worden ook respiratoir keten defecten genoemd of defecten in de ademhalingsketen. Om te begrijpen wat deze groep van ziekten

Nadere informatie

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing 2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over

Nadere informatie

Informatie over Exoom sequencing

Informatie over Exoom sequencing Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de

Nadere informatie

Behandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind

Behandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind UMC St Radboud Behandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind Patiënteninformatie Bij uw kind is besloten of wordt overwogen om te starten met propranolol als behandeling

Nadere informatie

Coloscopie bij kinderen

Coloscopie bij kinderen Coloscopie bij kinderen Op voorstel van de dokter is besloten om coloscopie te verrichten. In deze folder lees je wat er bij dit onderzoek gaat gebeuren. Wanneer je na het lezen nog vragen hebt, dan kun

Nadere informatie

Voeding bij mitochondriële ziekten

Voeding bij mitochondriële ziekten Voeding bij mitochondriële ziekten Inleiding Mitochondriën zijn de energiecentrales van ons lichaam. Mitochondriën zitten in alle lichaamscellen en zorgen voor de aanmaak van energie door de verbranding

Nadere informatie

Verpleegafdeling Nierziekten en Maag-, Darm- en Leverziekten

Verpleegafdeling Nierziekten en Maag-, Darm- en Leverziekten Verpleegafdeling Nierziekten en Maag-, Darm- en Leverziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op verpleegafdeling Nierziekten en Maag-, Darm- en Leverziekten. In deze folder

Nadere informatie

Extra Corporele Membraan Oxygenatie (ECMO)

Extra Corporele Membraan Oxygenatie (ECMO) Extra Corporele Membraan Oxygenatie (ECMO) Algemeen Kinderen met een slechte longfunctie nemen onvoldoende zuurstof op in het bloed. Zij reageren soms niet voldoende op de gebruikelijke therapie van beademing

Nadere informatie

Rijvaardigheid met of na een hersentumor

Rijvaardigheid met of na een hersentumor Rijvaardigheid met of na een hersentumor Inleiding Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardigheid. Deze folder is bestemd voor patiënten die een hersentumor hebben (gehad) en

Nadere informatie

Screening voorafgaand aan longrevalidatie

Screening voorafgaand aan longrevalidatie Screening voorafgaand aan longrevalidatie In deze folder leest u meer over de inhoud van het screeningsprogramma voorafgaand aan longrevalidatie. Wat is longrevalidatie? Longrevalidatie richt zich op

Nadere informatie

Medicatie kinderen met AGS

Medicatie kinderen met AGS Medicatie kinderen met AGS Bij uw kind is de diagnose adrenogenitaal syndroom (AGS) gesteld en hij/zij gaat starten met medicijnen. Deze folder beschrijft hoe u de medicijnen aan uw kind kunt geven. Uw

Nadere informatie

Sigmoidscopie bij kinderen

Sigmoidscopie bij kinderen Sigmoidscopie bij kinderen Op voorstel van de dokter is besloten om endoscopie te verrichten. Deze folder legt uit wat er gaat gebeuren. Wanneer je na het lezen nog vragen hebt, dan kun je deze voor het

Nadere informatie

UMC St Radboud. Suikerbelastingtest (OGTT) bij zwangerschapssuikerziekte

UMC St Radboud. Suikerbelastingtest (OGTT) bij zwangerschapssuikerziekte UMC St Radboud Suikerbelastingtest (OGTT) bij zwangerschapssuikerziekte Patiënteninformatie Binnenkort krijgt u een suikerbelastingtest, oftewel orale glucose tolerantie test (OGTT) omdat gedacht wordt

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (voor niet-ingewijden)

Nederlandse samenvatting (voor niet-ingewijden) Nederlandse samenvatting (voor niet-ingewijden) Dit hoofdstuk bevat een Nederlandse samenvatting van het proefschrift, getiteld: Voedingsinterventie bij patiënten met Complex I Deficiëntie: een rol voor

Nadere informatie

Wat is het Revastraatje? Afspraak maken Het onderzoek Ergotherapeutisch / Fysiotherapeutisch onderzoek

Wat is het Revastraatje? Afspraak maken Het onderzoek Ergotherapeutisch / Fysiotherapeutisch onderzoek Revastraatje Uw kind is via de revalidatiearts aangemeld voor het Revastraatje op de polikliniek Kinderrevalidatie van het UMC St Radboud. Het Revastraatje is een multidisciplinair revalidatieprogramma

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij kinderen

Methotrexaat (MTX) bij kinderen Methotrexaat (MTX) bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat, afgekort MTX, gaat gebruiken, De reden hiervan zal de behandelend arts uitleggen.

Nadere informatie

Vochtbalans Radboud universitair medisch centrum

Vochtbalans Radboud universitair medisch centrum Vochtbalans Voor uw behandeling is het belangrijk dat er per dag wordt opgeschreven hoeveel u drinkt en plast. Dit heet het bijhouden van uw vochtbalans. Deze folder geeft u hier meer informatie over.

Nadere informatie

Substitutietherapie. glucocorticosteroïden

Substitutietherapie. glucocorticosteroïden Substitutietherapie met glucocorticosteroïden In overleg met uw behandelend arts wordt u behandeld met glucocorticosteroïden (bijvoorbeeld: hydrocortison, cortisonacetaat, prednison of dexamethason).

Nadere informatie

Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen

Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel cyclofosfamide te gebruiken. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

Radiotherapie ter preventie van uitzaaiingen in de hersenen

Radiotherapie ter preventie van uitzaaiingen in de hersenen Radiotherapie ter preventie van uitzaaiingen in de hersenen In deze folder leest u meer over bestraling van de gehele hersenen (radiotherapie) ter voorkoming van uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen).

Nadere informatie

Poliklinieken Neurologie en Cardiologie: combinatieafspraak voor myotone dystrofie

Poliklinieken Neurologie en Cardiologie: combinatieafspraak voor myotone dystrofie Poliklinieken Neurologie en Cardiologie: combinatieafspraak voor myotone dystrofie U heeft myotone dystrofie type 1. In overleg met uw behandelend arts heeft u afspraken gekregen op de poliklinieken Neurologie

Nadere informatie

Vasculaire Geneeskunde Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV)

Vasculaire Geneeskunde Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Vasculaire Geneeskunde Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Het Centrum voor Vroege Hart- en Vaatziekten (CVHV) is een multidisciplinair spreekuur voor patiënten die al op jonge leeftijd (onder

Nadere informatie

Legionella pneumophila (veteranenziekte)

Legionella pneumophila (veteranenziekte) Legionella pneumophila (veteranenziekte) Inleiding De legionella-uitbraak in 1999 op de bloemententoonstelling in Bovenkarspel was voor de overheid aanleiding om maatregelen te nemen om een nieuwe uitbraak

Nadere informatie

Vastenproef Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum

Vastenproef Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum Vastenproef In overleg met uw kinderarts metabole ziekten is besloten dat uw kind wordt opgenomen voor een vastenproef. In deze folder wordt uitgelegd wat een vastenproef inhoudt. Wat is een vastenproef?

Nadere informatie

Uitwendige bestraling bij prostaatkanker

Uitwendige bestraling bij prostaatkanker Uitwendige bestraling bij prostaatkanker In deze folder leest u meer over radiotherapie (bestraling) bij de behandeling van prostaatkanker. Deze informatie ontvangt u als aanvulling op de algemene informatie

Nadere informatie

Onderzoek van de heup. Marcaïnisatie

Onderzoek van de heup. Marcaïnisatie Onderzoek van de heup Marcaïnisatie Inhoud Inleiding 3 Wat is marcaïnisatie? 3 Voorbereiding op het onderzoek 3 Het onderzoek 3 Na het onderzoek 4 Bijwerkingen 4 Poliklinische controle 5 Verhinderd? 5

Nadere informatie

Verpleegafdeling Maag-, Darm en Leverziekten

Verpleegafdeling Maag-, Darm en Leverziekten Verpleegafdeling Maag-, Darm en Leverziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op verpleegafdeling Maag-, Darm- en Leverziekten. In deze folder staat informatie over de gang

Nadere informatie

Zoutbelastingstest met opname verpleegafdeling

Zoutbelastingstest met opname verpleegafdeling Zoutbelastingstest met opname verpleegafdeling In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een zoutbelastingstest. Deze test vindt plaats op de verpleegafdeling Interne geneeskunde en Reumatische

Nadere informatie

Suikerbelastingtest (OGTT) bij zwangerschapssuikerziekte

Suikerbelastingtest (OGTT) bij zwangerschapssuikerziekte Suikerbelastingtest (OGTT) bij zwangerschapssuikerziekte Binnenkort krijgt u een suikerbelastingtest, ofwel een orale glucose tolerantie test (OGTT), omdat gedacht wordt aan een afwijking in uw suikerstofwisseling.

Nadere informatie

Polikliniek kinderfysiotherapie

Polikliniek kinderfysiotherapie Polikliniek kinderfysiotherapie De behandelend arts van uw kind heeft met u gesproken over een motorisch onderzoek op de polikliniek kinderfysiotherapie in het Radboudumc. In deze folder vindt u informatie

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mondverzorging tijdens chemotherapie

UMC St Radboud. Mondverzorging tijdens chemotherapie UMC St Radboud Mondverzorging tijdens chemotherapie Patiënteninformatie Waarom mondverzorging? U start binnenkort met chemotherapie. In de behandelperiode is een goede mondverzorging heel belangrijk. In

Nadere informatie

UMC St Radboud. Schisis: Erfelijkheidsadvisering. jong-volwassenen

UMC St Radboud. Schisis: Erfelijkheidsadvisering. jong-volwassenen UMC St Radboud Schisis: Erfelijkheidsadvisering voor jong-volwassenen Patiënteninformatie Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder gaat over schisis en erfelijkheid en is vooral bedoeld voor jong-volwassenen

Nadere informatie

Dorstproef Radboud universitair medisch centrum

Dorstproef Radboud universitair medisch centrum Dorstproef In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een dorstproef. Deze proef vindt plaats op de verpleegafdeling Interne Geneeskunde en Reumatische ziekten (EOV) van het Radboudumc, route

Nadere informatie

Prenatale behandeling met dexamethason bij AGS

Prenatale behandeling met dexamethason bij AGS Prenatale behandeling met dexamethason bij AGS Bij meisjes met een ernstige vorm van het adrenogenitaal syndroom (AGS) treedt vermannelijking van de uitwendige geslachtsdelen op voor de geboorte. In deze

Nadere informatie

Totale parenterale voeding via Hickmankatheter

Totale parenterale voeding via Hickmankatheter Totale parenterale voeding via Hickmankatheter In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een behandeling met parenterale voeding. Dit is voeding die direct in de bloedbaan wordt toegediend.

Nadere informatie

Diabetes of suikerziekte

Diabetes of suikerziekte Diabetes of suikerziekte (bron: Weet je voldoende over diabetes - Vlaamse Diabetes Vereniging) SUIKER EN HET MENSELIJK LICHAAM In onze dagelijke voeding zijn tal van koolhydraten (=suikers) aanwezig. Deze

Nadere informatie

Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care

Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care Op dit moment verblijft uw partner of familielid op de afdeling Intensive Care. Dit is een afdeling waar (ernstig) zieke mensen worden behandeld en verzorgd.

Nadere informatie

Hydroxychloroquine (Plaquenil ) bij reumatische aandoeningen

Hydroxychloroquine (Plaquenil ) bij reumatische aandoeningen Hydroxychloroquine (Plaquenil ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel hydroxychloroquine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

Rijvaardigheid na een hersenbloeding

Rijvaardigheid na een hersenbloeding Rijvaardigheid na een hersenbloeding Inleiding Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardig heid. Deze folder is bestemd voor pa tiënten die een hersenbloeding hebben gehad en

Nadere informatie

mitochondria kern vet Het verschil in functie van witte en bruine vetcellen komt tot uiting in de verschillen in bouw van beide celtypen.

mitochondria kern vet Het verschil in functie van witte en bruine vetcellen komt tot uiting in de verschillen in bouw van beide celtypen. Bruin vet In de winter kun je een minder warme trui aantrekken en de thermostaat een graadje lager zetten. Bruin vet zorgt er dan voor dat je extra vet verbrandt om warmte op te wekken. Maar lukt het ook

Nadere informatie

Sildenafil (Revatio ) bij reumatische aandoeningen

Sildenafil (Revatio ) bij reumatische aandoeningen Sildenafil (Revatio ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel sildenafil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en

Nadere informatie

Ontslag in zicht. Wat u moet weten wanneer u met ontslag gaat op verpleegafdeling C2N

Ontslag in zicht. Wat u moet weten wanneer u met ontslag gaat op verpleegafdeling C2N Ontslag in zicht Wat u moet weten wanneer u met ontslag gaat op verpleegafdeling C2N U bent geopereerd op de verpleegafdeling Neurochirurgie / Plastische Chirurgie van het Radboudumc. In deze folder vindt

Nadere informatie

Informatiefolder. ParC Dagcentrum

Informatiefolder. ParC Dagcentrum Informatiefolder ParC Dagcentrum Achtergrond Het Parkinson Centrum Nijmegen (ParC) is een onderdeel van het Radboud Universitair Medisch Centrum te Nijmegen. Het ParC wil de kwaliteit van leven voor de

Nadere informatie

De ergotherapeut. Radboud MS Centrum

De ergotherapeut. Radboud MS Centrum De ergotherapeut Radboud MS Centrum Het Radboud MS Centrum is hét kennis- en behandelcentrum voor mensen met de chronische ziekte multiple sclerose (MS). Het centrum brengt de kennis en jarenlange ervaring

Nadere informatie

Hemofilie Behandel Centrum (HBC) voor volwassenen Nijmegen

Hemofilie Behandel Centrum (HBC) voor volwassenen Nijmegen Hemofilie Behandel Centrum (HBC) voor volwassenen Nijmegen Het Radboudumc is een van de zeven Hemofilie Behandel Centra (HBC) in Nederland. Het doel van deze centra is de kennis over de hemofilie en aanverwante

Nadere informatie

Sulfasalazine (Salazopyrine EC, salazosulfapyridine) bij reumatische aandoeningen

Sulfasalazine (Salazopyrine EC, salazosulfapyridine) bij reumatische aandoeningen Sulfasalazine (Salazopyrine EC, salazosulfapyridine) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel sulfasalazine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft

Nadere informatie

Depressie bij verpleeghuiscliënten

Depressie bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressie bij verpleeghuiscliënten Folder 3 Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen

Nadere informatie

Cellen in het lichaam.

Cellen in het lichaam. Hfdst. 1 Hfdst. 2 Hfdst. 3 Hfdst. 4 Hfdst. 5 Hfdst. 6 Hfdst. 7 Cellen in het lichaam. Besturing Energievoorziening Beweging en vorm Celbehoud Transport Celdeling Stevigheid van de cel Bron: bewerkt naar

Nadere informatie

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel

De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool

Nadere informatie

Voorbereiding Voor dit onderzoek is een goede voorbereiding nodig; er zijn een aantal zaken die van te voren besproken moeten zijn:

Voorbereiding Voor dit onderzoek is een goede voorbereiding nodig; er zijn een aantal zaken die van te voren besproken moeten zijn: Levercyste drainage Introductie Onlangs heeft u met uw behandelend arts besproken dat u binnenkort een levercyste drainage krijgt bij de afdeling Interventieradiologie van het UMC St Radboud. In deze folder

Nadere informatie

Welkom bij de Radboud Apotheek

Welkom bij de Radboud Apotheek Welkom bij de Radboud Apotheek Voor wie? De Radboud Apotheek is er voor: alle patiënten van het Radboudumc die niet (meer) zijn opgenomen bezoekers medewerkers inwoners van de regio Nijmegen U kunt er

Nadere informatie

Dubbel J-katheter Radboud universitair medisch centrum

Dubbel J-katheter Radboud universitair medisch centrum Dubbel J-katheter In overleg met uw behandelend arts is er besloten om bij u een dubbel J-katheter in te brengen. In deze folder staat de gang van zaken rondom het plaatsen van de katheter beschreven.

Nadere informatie

Kanker in het hoofd-halsgebied

Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 09-2015-6212 Geachte... U heeft een bezoek

Nadere informatie

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

UMC St Radboud. Behandeling van menorrhagie: endometrium ablatie

UMC St Radboud. Behandeling van menorrhagie: endometrium ablatie UMC St Radboud Behandeling van menorrhagie: endometrium ablatie Patiënteninformatie Uw arts heeft met u over de mogelijke behandelingsmethoden van menorrhagie gesproken. Eén van deze methoden is endometrium

Nadere informatie

Postprandiale hypotensie (PPH)

Postprandiale hypotensie (PPH) Postprandiale hypotensie (PPH) 2 Inleiding Bij u, uw partner of familielid is post prandiale hypotensie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dit is, wat er tegen te doen is en waar u voor verdere

Nadere informatie

Prednison bij nieraandoeningen

Prednison bij nieraandoeningen Prednison bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen

Nadere informatie

Kinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten

Kinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten Kinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten Inleiding U ontvangt deze folder omdat u een kind met een bijnierziekte in uw klas of groep heeft. In deze folder vindt u meer informatie over

Nadere informatie

Radiotherapie bij de behandeling van uitzaaiingen in de hersenen

Radiotherapie bij de behandeling van uitzaaiingen in de hersenen Radiotherapie bij de behandeling van uitzaaiingen in de hersenen In deze folder leest u meer over bestraling van de gehele hersenen (radiotherapie) bij de behandeling van uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen).

Nadere informatie

Obductie Radboud universitair medisch centrum

Obductie Radboud universitair medisch centrum Obductie Kort na het overlijden van een familielid of verwante kan het gebeuren dat de arts vraagt of u instemt met het verrichten van obductie. Obductie, ook wel sectie of postmortaal-onderzoek genoemd,

Nadere informatie

Celstofwisseling II (COO 5) Vragen bij deoefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 10 van Biology, Campbell, 8 e druk Versie

Celstofwisseling II (COO 5) Vragen bij deoefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 10 van Biology, Campbell, 8 e druk Versie Celstofwisseling II (COO 5) Vragen bij deoefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 10 van Biology, Campbell, 8 e druk Versie 2010-2011 Elektronen-transportketen 1. Van enkele processen in

Nadere informatie

Poliklinische behandeling met radioactief jodium-131 voor een goedaardige schildklieraandoening

Poliklinische behandeling met radioactief jodium-131 voor een goedaardige schildklieraandoening Poliklinische behandeling met radioactief jodium-131 voor een goedaardige schildklieraandoening In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een behandeling met radioactief jodium-131 te ondergaan

Nadere informatie

Polycysteuze leverziekte

Polycysteuze leverziekte Polycysteuze leverziekte Polycysteuze leverziekte is een erfelijke aandoening waarbij in de lever meerdere cysten aanwezig zijn. Deze folder is bedoeld om u meer informatie te geven over dit ziektebeeld.

Nadere informatie

24-uurs phimpedantiemeting. slokdarm (zonder zuurremmers)

24-uurs phimpedantiemeting. slokdarm (zonder zuurremmers) 24-uurs phimpedantiemeting slokdarm (zonder zuurremmers) In overleg met uw behandelend arts hebt u besloten tot een 24-uurs ph-impedantie meting van de slokdarm. Dit onderzoek vindt plaats op de Functieafdeling

Nadere informatie

Kanker in het hoofd-halsgebied

Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Keel- Neus- en Oorheelkunde Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 10-2015-6094 Geachte... U heeft een bezoek gebracht

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Cellen

Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische-opdracht door een scholier 1674 woorden 12 juni 2004 5,9 513 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen Elk organisme op aarde is opgebouwd uit één of meer cellen.

Nadere informatie

Contrastvloeistof. Voorzorgsmaatregelen contrastvloeistof. Zwanger

Contrastvloeistof. Voorzorgsmaatregelen contrastvloeistof. Zwanger CT scan met infuus In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een CT-scan. In deze folder kunt u lezen hoe een standaard onderzoek met contrastvloeistof via infuus verloopt. Heeft u na het

Nadere informatie

Röntgenonderzoek bij kinderen: slikvideo

Röntgenonderzoek bij kinderen: slikvideo Röntgenonderzoek bij kinderen: slikvideo In overleg met de behandelend arts van uw kind heeft u besloten tot een röntgenonderzoek van het slikken (slikvideo). Het onderzoek vindt plaats op de afdeling

Nadere informatie

Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht

Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Inleiding Bij de geboorte van een kind kan het geslacht onduidelijk zijn, waardoor de arts niet direct kan vaststellen of de baby een jongen

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Critical Illness Polyneuropathie (CIPN) Criticall Illness Polyneuropathie (CIPN)

Patiënteninformatie. Critical Illness Polyneuropathie (CIPN) Criticall Illness Polyneuropathie (CIPN) Patiënteninformatie Critical Illness Polyneuropathie (CIPN) Criticall Illness Polyneuropathie (CIPN) 1 Folder Critical Illness Polyneuropathie (CIPN) Inleiding Wanneer een patiënt langere tijd ernstig

Nadere informatie

Lumbaalpunctie bij kinderen

Lumbaalpunctie bij kinderen Lumbaalpunctie bij kinderen In overleg met uw behandelend arts is er voor uw kind een afspraak gemaakt voor een lumbaalpunctie, ook wel ruggenprik genoemd. Dit onderzoek kan plaatsvinden op een verpleegafdeling

Nadere informatie

Thuis uw bloeddruk meten

Thuis uw bloeddruk meten Thuis uw bloeddruk meten Uw arts heeft bij u een hoge bloeddruk vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over hoge bloeddruk en hoe u thuis de bloeddruk kunt meten. Wat is bloeddruk? Het hart is

Nadere informatie

Nierscintigrafie (DMSA)

Nierscintigrafie (DMSA) Nierscintigrafie (DMSA) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een DMSA nierscintigrafie (nierscan DMSA) te laten verrichten op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Radboudumc te Nijmegen.

Nadere informatie

Hartscan (Myocardscintigrafie)

Hartscan (Myocardscintigrafie) Hartscan (Myocardscintigrafie) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een hartscan (myocardscintigrafie) te laten verrichten op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Radboudumc te Nijmegen.

Nadere informatie

Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten

Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en

Nadere informatie

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk

Nadere informatie

Correctie bovenoogleden

Correctie bovenoogleden Correctie bovenoogleden In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot het operatief laten corrigeren van de bovenoogleden. Deze operatie vindt plaats op de Chirurgische Dagbehandeling van het

Nadere informatie

Depressie bij verpleeghuiscliënten

Depressie bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor afdelingsmedewerkers Depressie bij verpleeghuiscliënten Folder 4 Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken zijn bij

Nadere informatie

Nierscintigrafie (MAG3)

Nierscintigrafie (MAG3) Nierscintigrafie (MAG3) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een MAG3 nierscintigrafie (nierscan) te laten verrichten op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Radboudumc te Nijmegen.

Nadere informatie

Adviezen voor het voeden van baby s met een schisis

Adviezen voor het voeden van baby s met een schisis Adviezen voor het voeden van baby s met een schisis Baby s met schisis kunnen problemen hebben met de voeding. De aandoening kan het zuigen en slikken beïnvloeden. In deze folder staan adviezen om u met

Nadere informatie

Correctie afstaande oren

Correctie afstaande oren Correctie afstaande oren Algemeen Afstaande oren, ook vaak flaporen of zeiloren genoemd, komen bij ongeveer 5% van de Europese bevolking voor. Erfelijke invloeden kunnen een rol spelen, maar niet altijd.

Nadere informatie

Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV)

Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Het Centrum voor Vroege Hart- en Vaatziekten (CVHV) is een multidisciplinaire spreekuur voor patiënten die al op jonge leeftijd (onder de 50 jaar) te maken

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Nierfunctievervangende therapie. Nierfunctievervangende therapie

Patiënteninformatie. Nierfunctievervangende therapie. Nierfunctievervangende therapie Patiënteninformatie Nierfunctievervangende therapie Nierfunctievervangende therapie 1 Nierfunctievervangende therapie Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Bij uw familielid of naaste

Nadere informatie

Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten

Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor afdelingsmedewerkers Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Folder 2 Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken

Nadere informatie

BASISSTOF. 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese Functionele bouw van een chloroplast Fotosynthesereacties 48

BASISSTOF. 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese Functionele bouw van een chloroplast Fotosynthesereacties 48 3 1 De cel 3 Autotrofe voeding 1 De cel gezien door de lichtmicroscoop 06 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese 44 2 De cel gezien door de elektronenmicroscoop 09 3 Verband cel - weefsel - orgaan - stelsel

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker

UMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker UMC St Radboud Mindfulness voor vrouwen met borstkanker Patiënteninformatie De diagnose borstkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op, niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten.

Nadere informatie

Naaldbiopsie uit een spier

Naaldbiopsie uit een spier Naaldbiopsie uit een spier 2 In overleg met uw behandelend arts (neuroloog) heeft u besloten om een naaldbiopsie uit de spier te ondergaan op de polikliniek Neurologie van het Radboudumc. In deze folder

Nadere informatie