Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten --

Transcriptie

1 Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Preventief Jeugdbeleid: CJG en LEA 1- Notagegevens Notanummer Datum Programma: 09 Jeugd en onderwijs Portefeuillehouder Weth. Hartogh Heys Team MOM 2- Bestuursorgaan [X]B & W [ ]Raad -- [ ]Burgemeester -- College van B & W - Burgemeester - Weth. Kolkman - Weth. Hartogh Heys - Weth. Rorink - Weth. Grijsen Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten -- Routing d.d. Programma manager Directie Wethouder par. [ ]adj.secr. -- [X]gem.secr BIS Openbaar Status Definitief Bijlagen 1. Preventie Jeugd "Het normale leven versterken" 2. Lokale Educatieve Agenda Deventer "Vertrouwen in talent en elkaar" B & W d.d.: Besloten wordt: 1 Het document "Preventie Jeugd: het normale leven versterken" vast te stellen; 2 het document "Lokale Educatieve Agenda Deventer , Vertrouwen in talent en elkaar" vast te stellen; 3 de raadsmededeling vast te stellen; 4 de stukken aan te bieden aan de raad; 5 de nota en het besluit openbaar te maken. Financiële aspecten: Financiële gevolgen voor de gemeente? Begrotingswijziging Nee Nee Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) [X] De nota en het besluit openbaar te maken [ ] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht [ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat [ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve [ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel: [ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel: Kennisgeving/ Bekendmaking Awb

2 Kennisgeving (publicatie) conform Awb Bekendmaking conform Awb Nee Nee ADVIESRADEN: Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? Nee Toelichting Inleiding Op het gebied van jeugd en onderwijs zijn in de afgelopen twee jaar diverse systeemwijzigingen ingevoerd. Op verzoek van het College hebben de CJG-partners opdracht gekregen om uitwerking te geven aan de preventieve functie van het CJG. Deze uitwerking is vastgelegd in het document "Preventie Jeugd: het normale leven versterken". Hiernaast liep de Lokale Educatieve Agenda met de onderwijspartners ten einde. Samen met de onderwijspartners is gewerkt aan een nieuwe agenda voor de komende jaren. Centraal stond de vraag wat kunnen gemeente en onderwijs vanuit ieders verantwoordelijkheid samen doen om te zorgen dat kinderen van nu in 2032 hun plek in werk en samenleving vinden. Beoogd resultaat De voorliggende visies vormen een uitwerking van de visie "Wieg naar werk 4.0" waarbij gekeken is hoe wij gezamenlijk in Deventer onze kinderen door te investeren in preventie het beste kunnen ondersteunen. Centraal staat hierbij het versterken van de aanwezige structuur en het zelfoplossend vermogen van mensen en hun netwerk. Kader Visie Wieg naar Werk 4.0. Argumenten voor en tegen Beide documenten kunnen apart vastgesteld worden. Aangezien partners, doel en doelgroep overeenkomen is het aan te bevelen om de beide visies gelijktijdig te behandelen en vast te stellen. Extern draagvlak (partners) Het document "Preventie Jeugd: het normale leven versterken" is ontwikkeld, voorgelegd en besproken binnen het CJG-managementoverleg en de LEA-werkgroep ontwikkeling beleidskader. De visie-ontwikkeling LEA is tot stand gekomen via interactieve sessies met de LEA-partners en een vertegenwoordiging van sleutelpartners vanuit aanverwante sectoren jeugd. De voorliggende LEA-visie is het resultaat hiervan en is in concept vastgesteld tijdens het bestuurlijk LEA-overleg. Financiële consequenties Geen. Aanpak/uitvoering Beide documenten hoeven formeel niet vastgesteld te worden door de Raad. Echter het College hecht er waarde aan gezien het belang van beide documenten, deze in een werksessie met de Raad te bespreken. Tevens heeft de Raad aangegeven behoefte te hebben om met de partijen in de stad regelmatig aan tafel te zitten. Daarom is een werksessie belegd op 13 april 2016 waarbij Raad, CJG- en LEA-partners aanwezig waren.

3 RAADSMEDEDELING Onderwerp Preventief Jeugdbeleid: CJG en LEA Mededelingennr Portef.houder Weth. Hartogh Heys Team MOM BenW-besluit d.d.: 26 april Inleiding: waarom deze mededeling Op het gebied van jeugd en onderwijs zijn in de afgelopen twee jaar diverse systeemwijzigingen ingevoerd. Op verzoek van het College hebben de CJG-partners opdracht gekregen om uitwerking te geven aan de preventieve functie van het CJG. Deze uitwerking is vastgelegd in het document "Preventie Jeugd: het normale leven versterken". Hiernaast liep de Lokale Educatieve Agenda met de onderwijspartners ten einde. Samen met de onderwijspartners is gewerkt aan een nieuwe agenda voor de komende jaren. Centraal stond de vraag: Wat kunnen gemeente en onderwijs vanuit ieders verantwoordelijkheid samen doen om te zorgen dat kinderen van nu in 2032 hun plek in werk en samenleving vinden. 2. Kader Visie Wieg naar Werk. 3. Kern van de boodschap Wat is onze gezamenlijke preventieve visie op basis waarvan we willen werken met kinderen en jongeren in Deventer? 4. Nadere toelichting Een stad maak je met elkaar, kinderen vormen hierin de basis voor de toekomst. Daarom is in de afgelopen maanden gezamenlijk, met vertegenwoordigers van onderwijsinstellingen, kindercentra, welzijn, zorg en niet te vergeten de kinderen zelf onderzocht wat de kinderen in Deventer nu en in de toekomst nodig hebben om gezond en veilig op te groeien. Voor u ligt het resultaat van dit proces waarmee wordt voortgebouwd op Wieg naar Werk. Voor de positie van de gemeente vragen wij u bijzondere aandacht. Daar waar het de LEA betreft zijn we geen opdrachtgever voor het onderwijs. We zijn hier nadrukkelijk inhoudelijk in betrokken omdat we met het onderwijs wel gaan over het leer- en vormingsproces van de kinderen van Deventer en daarin moeten we er voor zorgen dat we zo goed mogelijk hierin samen optrekken. In het preventieve jeugdbeleid zijn we opdrachtgever voor de meeste betrokken partijen en zeker voor het CJG. De rol en zeggenschap over dit domein en de verhouding met betrokken partijen zijn daarmee een andere dan bij de LEA. Kern van de beide plannen is dat we het normale leven willen versterken. We willen daar zijn waar de kinderen elke dag zijn: op school, op het kindercentrum. Sleutelwoorden zijn vertrouwen en verbinden, werken vanuit. de eigen kracht van jeugdigen en hun ouders, met inzet van hun sociale netwerk. Verbinden ook tussen partijen vanuit jeugd en onderwijs maar ook in aansluiting daarop zoals de verbinding met het sociale team. Beiden vormen een ontwikkelopgave waar we de komende jaren voor staan: hoe geven we preventie en LEA handen en voeten in de gemeente Deventer? Met welke partijen? En welke rol gaat de gemeente daarin nemen? We starten met uitvoering door het verbinden van het preventieve jeugdbeleid het normale leven versterken en de LEA Vertrouwen en talent in elkaar. Op 13 april is een werksessie belegd in gezamenlijkheid met Raad en een vertegenwoordiging van CJG- en LEA-partners. In deze werksessie zijn de raadsleden meegewandeld door het normale leven van kinderen 0 tot 23 jaar.

4 Uit de werksessie bleek dat de preventieve partners elkaar goed weten te vinden. De uitdagingen liggen na vaststelling van het beleid met name in de verdere ontwikkeling. Denk hierbij aan het betrekken van werkgevers in de preventieve aanpak of aan de samenwerking tussen de jeugdaanpak en de aanpak voor volwassenen in de sociale teams.we starten met uitvoering door het verbinden van het preventieve jeugdbeleid het normale leven versterken en de LEA Vertrouwen en talent in elkaar. Op 13 april is een werksessie belegd in gezamenlijkheid met Raad en een vertegenwoordiging van CJG- en LEA-partners. In deze werksessie zijn de raadsleden meegewandeld door het normale leven van kinderen 0 tot 23 jaar. Uit de werksessie bleek dat de preventieve partners elkaar goed weten te vinden en de lijn van het normale leven versterken nu al direct weten toe te passen. Na vaststelling van het beleid zal de doorontwikkeling en verbreding worden opgepakt. Denk hierbij aan het betrekken van werkgevers in de preventieve aanpak. Door blijvend goed te investeren in preventie, dichtbij en in het normale leven, hopen we dat onze kinderen zoveel mogelijk op eigen kracht, met hun ouders en hun netwerk, de weg van Wieg naar Werk weten te bewandelen en een beroep op zorg en ondersteuning kan worden voorkomen. Kortom, voorkomen is beter dan genezen.

5 19 april 2016 Preventie Jeugd: Het normale leven versterken 0 Vooraf Afgelopen jaar was het nodig om de aandacht van de gemeente en CJG-partners te focussen op het inregelen van de nieuwe verantwoordelijkheden voor de gemeente in het kader van de Transitie Jeugdzorg: hoe zorgen we er voor dat als er hulp en ondersteuning nodig is, deze snel en adequaat bij die kinderen, jongeren en hun ouders terecht komt? En hoe zorgen we voor goede sturing op die inzet? Daarmee lag minder de nadruk op het voorkomen dat deze extra hulp en ondersteuning nodig is: preventie. Burgemeester en Wethouders hebben uitgesproken behoefte te hebben aan meer aandacht voor preventie. De achterliggende gedachte van het College is dat door preventie en snelle en adequate ondersteuning in de basisvoorzieningen er minder specialistische (dure) hulp nodig is. Waarmee kinderen en jongeren en hun ouders beter in staat zijn om regie te houden op hun eigen leven en tegelijkertijd de kosten voor de samenleving beperkt blijven. Dat zijn de hoofdopgaven in zowel de Transitie Jeugdzorg als Passend Onderwijs. In opdracht van de gemeente Deventer en het managementoverleg CJG hebben wij (Samenwerkingsverband VO Deventer, Sine Limite, GGD-IJsselland en Raster Welzijn) ons ingezet om deze visieontwikkeling in Deventer met betrekking tot preventieve aanpak jeugd verder te brengen en te helpen vertalen in een aantal ontwikkelingslijnen. Wij zijn blij met het vertrouwen van gemeente en samenwerkingspartners, want het biedt ons de kans om een werkelijke verandering in het denken tot stand te brengen. Naar ons oordeel is die kanteling in denken hard nodig, om als totale netwerk CJG toegerust te zijn op de opgave om jongeren (en hun ouders) te begeleiden in hun ontwikkeling naar zelfstandig participerende burgers: de opgave zoals beschreven in de visie Van wieg naar werk. 1 Van preventie naar: versterken van het normale leven Het begrip preventie blijkt in de gesprekken in de keten jeugd verschillende beelden en verwachtingen op te roepen. Afhankelijk vanuit welk perspectief er naar preventie gekeken wordt. Op de keeper beschouwd doen bijna alle bij jeugd betrokken partijen aan een vorm van preventie. Dat maakte tot nu toe het gesprek over preventie vaak verwarrend en maakte het moeilijk om prioriteiten te stellen. Om ordening aan te brengen in de benadering van preventie hanteren wij drie in de literatuur onderscheiden vormen van preventie: 1. Universele preventie: Versterken van de aanwezige structuur en het zelfoplossend vermogen van mensen en hun netwerk: mensen creëren zelf oplossingen voor de vraagstukken die zij tegen komen in hun leven met eigen kracht en netwerk en met gebruikmaking van algemene voorzieningen. En door het goed houden van de omgeving, wordt een bedding gecreëerd waarbinnen kinderen, jongeren en hun ouders minder snel in de problemen komen; 2. Selectieve preventie: Het doelbewust anticiperen op risicofactoren: in een vroegtijdig stadium risico s bij bepaalde doelgroepen signaleren en pro-actief maatregelen nemen om het ontstaan van daadwerkelijke problematiek bij de doelgroep te voorkomen; 1

6 3. Geïndiceerde preventie: Het reageren op eerste signalen: voorkomen dat reeds ontwikkelde problematiek bij een individu zich verder ontwikkelt. Wanneer, ondanks preventie, problematiek zich toch door ontwikkelt is een volgende fase aan de orde: behandeling (door middel van specialistische hulp). De laatste jaren is in de gesprekken in het managementoverleg CJG in verband met de Transitie Jeugdzorg de aandacht vooral uitgegaan naar de organisatie van de (toegang) naar zorg. Daarmee lag het accent op selectieve en geïndiceerde preventie en (de verbinding met) behandeling. Echter, om in Deventer werkelijke verandering te weeg brengen dan moet de aandacht zich fundamenteel richten op preventie in de zin van het versterken van de aanwezige structuur en het zelfoplossend vermogen van mensen en hun netwerk : universele preventie. En dienen andere vormen van preventie en behandeling gericht te zijn op het versterken van die universele preventie. Zodat we in Deventer de basis versterken. Of anders gezegd: de aandacht richten op het versterken van het normale leven. Zodat wat goed is goed blijft en wat beter moet versterkt wordt. Met gebruikmaking van de kracht van het netwerk/de groep waar mensen deel van uitmaken. Zodat er minder problemen ontstaan. Daarmee dient in onze visie het zwaartepunt van de professionele inzet en aandacht rondom jeugd primair gericht te zijn op het versterken van het normale leven: thuis, op school, in de buurt en verenigingen en op internet. Niet door te problematiseren en individualiseren, maar door te normaliseren en steun en aandacht mede te laten dragen door het collectief. Want dat is het normale leven waar de betrokkene weer in verder moet. Om deze verschuiving in denken te markeren spreken we daarom niet meer over preventie als opgave, maar over versterken van het normale leven. Dat sluit goed aan bij de (inter-) gemeentelijke opgave die daar benoemd wordt als de basis op orde. En dient selectieve preventie, geïndiceerde preventie en (specialistische) behandeling/begeleiding ondubbelzinnig ten dienste te staan van het behoud van (of zo snel mogelijk terugkeer in) het normale leven. 2 Het normale leven versterken Het normale leven vindt thuis plaats, op school, in de buurt, op een vereniging en steeds meer in de digitale wereld. Het versterken van het normale leven zou dus op die plekken moeten plaats vinden. Dat begint bij de ouders en de kinderen zelf. Zij hebben de primaire verantwoordelijkheid. Dus versterken van het normale leven begint bij het aansluiten bij de behoefte van kinderen, jongeren en ouders. Rondom die kinderen, jongeren en ouders zijn professionals aanwezig in het normale leven (leerkrachten, pedagogisch medewerkers, welzijnswerkers, jeugdverpleegkundigen van het consultatiebureau, etc.) Om die professionele inzet op het versterken van dat normale leven te richten, is echter wel een inhoudelijk ijkpunt nodig: dat doen wat bijdraagt aan hetgeen kinderen/jongeren nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen en gelukkig op te groeien naar volwaardig burgerschap. Wat kinderen/jongeren daarbij nodig hebben is wetenschappelijk onderzocht. En het Nederlands Jeugd Instituut (NJI) heeft de resultaten van die onderzoeken in kaart gebracht: de top 10 van beschermende factoren die het meest belangrijk zijn voor een positieve ontwikkeling van kinderen en jongeren 1. Door deze top 10 als normatief kader voor de inzet, aandacht en handelen van 1 Top 10 beschermende factoren Jeugd; Nederlands Jeugd Instituut;

7 professionals in het normale leven te hanteren, ontstaat een motiverende en eenduidige richting voor de (samenwerking tussen) professionals in het domein jeugd. Externe factoren Top 10 beschermende factoren Jeugd Sociale binding Kansen voor betrokkenheid Positief gedrag uitgedragen en nageleefd (prosociale normen) Erkenning en waardering voor positief gedrag Steun van belangrijke volwassenen in de omgeving Constructieve tijdsbesteding Interne factoren Competenties Cognitieve vaardigheden Schoolmotivatie Positieve identiteit Emotionele band en commitment van het kind met zijn sociale relaties (gezin, vrienden, school, wijk) en andersom. Kansen om concrete, betekenisvolle en gewaardeerde bijdrage te leveren aan de verbanden waar kinderen deel van uit maken. Opgroeien in een omgeving waarin duidelijke normen en waarden voor positief gedag worden uitgedragen en nageleefd. Erkenning en waardering uit de sociale omgeving voor positief gedrag. Directe emotionele steun of rolmodelschap door volwassenen (anders dan de ouders) De kans om deel te nemen aan creatieve activiteiten of jeugdprogramma s Sociale competenties: Het scala aan vaardigheden om interpersoonlijke problemen op te lossen en het anticiperen op de gevolgen van eigen gedrag. En de steun van volwassenen om deze competenties te ontwikkelen Emotionele competenties: Het vermogen om gevoelens en emotionele reacties van zichzelf en anderen te kunnen identificeren en adequaat op te kunnen reageren Gedragsmatige competenties: Effectief gedrag: non verbaal, effectief reageren en in actie komen Logisch en analytisch denken, abstract redeneren. Specifieke vaardigheden zoals lees- en rekenvaardigheden. Een combinatie van persoonlijke overtuiging, waarden en vaardigheden. Schoolmotivatie wordt beïnvloed door ouderbetrokkenheid en de normen en waarden in het sociale netwerk. Hoe jongeren zichzelf zien in relatie tot de toekomst, eigenwaarde en gevoel van persoonlijke effectiviteit. 2.1 Professionals in het normale leven (universele preventie) In het normale leven hebben leraren, jeugdverpleegkundigen, jeugdwerkers, pedagogisch medewerkers, jeugdartsen, etc. een professionele opdracht in de ondersteuning van de ontwikkeling van kinderen, jongeren en hun ouders. Zij werken vanuit een wettelijk en/of gemeentelijke kader. De Jeugdgezondheidszorg, als taak van de gemeente, is vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid (WPG) en wordt uitgevoerd door GGD IJsselland. Alle jeugdigen hebben tot het 18 e jaar het recht op een pakket aan preventieve Jeugdgezondheidszorg (basispakket JGZ). De Jeugdgezondheidszorg heeft de opdracht jeugdigen te volgen in hun fysieke, sociale, psychische en cognitieve ontwikkeling op het niveau van het individu, om te signaleren en te zorgen, te adviseren en te verwijzen. 3

8 Het onderwijs heeft tot opdracht kennis te ontwikkelen, kinderen en jongeren maatschappelijk toe te rusten en persoonlijke ontplooiing te ondersteunen. Kinderopvang heeft tot opdracht kinderen op te vangen in een prettige, veilige omgeving, kinderen te stimuleren in de ontwikkeling van sociale en persoonlijke competenties en kansen tot socialisatie te bieden door de overdracht van waarden en normen. Welzijn heeft de opdracht om mensen die kwetsbaar zijn/moeite hebben regie op hun leven te behouden te bereiken, te activeren, te versterken en te verbinden. Gelet op hun professionele verantwoordelijkheid zijn bovenstaande professionals de dragers van het versterken van het normale leven, langs de lat van de top 10 beschermende factoren. Zij zullen het ook moeten zijn die andere professionals in het normale leven voor wie de brede ontwikkelingsgerichte verantwoordelijkheid geen kerntaak is (zoals huisartsen, sportbegeleiders, kunstzinnige vorming, etc.) moeten meenemen in deze richting. Dat zelfde geldt voor het meenemen van vrijwilligers. De genoemde professionals werken primair in hun eigen domein. Voor kinderen, jongeren en ouders zijn dat verschillende leefwerelden met meestal verschillende eisen en vragen waar zij zich toe te verhouden hebben. Inmiddels zijn er gelukkig tal van voorbeelden waarin de verschillende domeinen met elkaar worden verbonden en kinderen en jongeren en hun ouders meer afgestemd ondersteund worden. De opgave vanuit het gemeentelijk kader de visie Van wieg naar werk is om de samenhang in aanpak tussen die leefwerelden te versterken: te werken vanuit de verbinding van de leefwerelden van kinderen, jongeren en ouders. En ook daar weer betrokken medewerkers en vrijwilligers mee te nemen in de ontwikkeling. Op die manier ontstaat een olievlek, waarin de focus in een steeds grotere cirkel gericht gaat worden op het versterken van het normale leven en de top 10 beschermende factoren. Bijzondere aandacht daarbij vragen de kwetsbare overgangsmomenten, de momenten waarop kinderen van het ene domein naar het andere overstappen. De begeleiding van kinderen, jongeren en hun ouders in die kwetsbare overgangsmomenten vragen bijzondere aandacht van de professionals in het normale leven en vragen om een warme overdracht. Samenvatting versterken professionele werkwijze binnen het normale leven Samengevat is de visie dat de professionele inzet van die professionals die in het normale leven werken versterkt kan worden door: Het normatieve kader van de 10 beschermende factoren als uitgangspunt van werken te nemen in het werk op school, in de wijk, op het consultatiebureau, in de kinderopvang, bij mensen thuis, etc.; De inzet te richten op het versterken van de samenwerking tussen de professionals in het normale leven die gericht kinderen ondersteunen in hun ontwikkeling (leerkrachten, jeugdverpleegkundigen, welzijnswerkers, Pedagogisch medewerkers, jeugdbegeleiders, huisartsen, etc.), zodat de leefwerelden van kinderen en hun ouders met elkaar verbonden worden. En boven genoemde professionals weer vrijwilligers en andere professionals in het leven van kinderen en jongeren meenemen in de opgave het normale leven te versterken en zich daarbij de laten leiden door de top 10 van beschermende factoren 3 Als er meer nodig is Ook in de situatie waarin in het normale leven een positieve opgroeiomgeving wordt geboden zal er soms problematiek (dreigen te) ontstaan en/of zal het voorkomen dat kinderen/jongeren (en hun ouders) belemmeringen ervaren die ze niet vanzelf of met hulp van de professionals in het normale 4

9 leven kunnen overwinnen. Dan is selectieve preventie, geïndiceerde preventie en/of hulp hard nodig. Dan kan het nodig zijn om specialistische ondersteuning te bieden. Met de hoofdopgave van de hele keten jeugd om het normale leven te versterken, dient ook deze vorm van interventie daarop gericht te zijn: dienstbaar aan het versterken van het normale leven en in beginsel ook ín het normale leven. De primaire insteek daarbij moet zijn om in eerste instantie de professionals in het normale leven te versterken en ondersteunen met specialistische kennis. Zodat hun handelen versterkt wordt. Zodat zij beter in staat zijn om de oplossing te laten ontstaan in het normale leven van het kind, de jongere en zijn omgeving. Als dat niet voldoende is, dan is een specialistische interventie nodig. Om dienstbaar te zijn aan de hoofdopgave ( het normale leven versterken ) dienen deze interventies aan een aantal criteria te voldoen: Criteria voor specialistische interventies: De interventie vindt in beginsel plaats in het normale leven: de leefwereld van het kind, de jongere, de ouder. De oplossing die passend is voor het kind/de ouder is leidend. Is de interventie gericht op het versterken van het normale leven en de verbanden daarbinnen die kunnen bijdragen aan het herstel van het normale leven. Wordt gewerkt vanuit de zelfde uitgangspunten (de 10 beschermende factoren) als de professionals in het normale leven. Vindt de extra inzet plaats in aansluiting met de inzet van de betrokken professionals in het normale leven, ten dienste van het hele vraagstuk van het kind, de jongere en/of de ouder. Wanneer we deze werkwijze tot ons laten doordringen zien we dat het begrip op- en afschalen, een van de meest gehanteerde begrippen in de CJG-discussies van de afgelopen periode, zijn betekenis verliest. Op- en afschalen gaat over het over gaan van basisondersteuning naar specialistische ondersteuning en weer terug en de overdracht van de regie daarover. In Het normale leven versterken gaat het over het aansluiten in het normale leven. De regie blijft bij de ouder (of de jongere) en de professional in het normale leven die hem daarin ondersteunt. En vindt er dus in de regel geen op- of afschaling meer plaats. Het normale leven wordt versterkt, indien nodig met toevoeging van specialistische kennis of interventie. En voor de paar gevallen waar geïndiceerde specialistische hulp buiten het normale leven nodig is richt deze zich op het, naar vermogen, normaliseren van het leven van de betrokkene. 3.1 Gezinscoaches De benodigde capaciteit en kwaliteit om deze extra kennis en ondersteuning toe te voegen aan het normale leven al aanwezig is in Deventer: de gezinscoaches was het eerste jaar dat de gezinscoaches functioneerden. De aandacht is in dit jaar vooral uitgegaan naar het zorgdragen dat ouderen en gezinnen van hulp en ondersteuning werden voorzien. De gezinscoaches bewogen zich vooral op het vlak van geïndiceerde zorg en (lichte) hulp en hadden zij de opdracht toe te zien op de juiste indicaties voor op- en afschalen. Daar is verandering in nodig. Vanaf 2016 gaan de gezinscoaches aansluiten in de leefwereld: het normale leven. En nauw samenwerken met de professionals in dat normale leven. Vanuit de zelfde opdracht ( het normale leven versterken ) en vanuit de zelfde uitgangspunten ( 10 beschermende factoren ). Specifiek vraagt dat: Dichtbij functioneren o Meekijken met werkers in de nulde lijn, op school, de buurt, thuis/in het gezin 5

10 o Aansluiten in de buurt en op school, voor de professionals in het normale leven een bekend gezicht als collega die met ze samenwerkt, hen ondersteunt en adviseert en waar nodig met ze mee gaat. Verbinden aan het gezin en het netwerk: o Bijdragen aan de oplossing die passend is voor het kind, het gezin. Regels zijn volgend in plaats van bepalend voor de soort oplossing. Versterken expertise professionals in het normale leven: o Vertrouwen op/voortborduren op de analyse van de professional uit het normale leven; o De inzet is primair gericht op het versterken van het (professionele) netwerk. De professional in het normale leven wordt in positie gehouden (informatie delen, naast de professional (i.p.v. over nemen)); Werken vanuit de uitgangspunten van de 10 beschermende factoren = verbinden aan het zelfde vraagstuk als waar de werker in de 1 e lijn tegen aan loopt. Kortom. De gezinscoaches zijn er voor ernstige opvoed- en opgroeiproblematiek. Zij sluiten aan bij het normale leven, proberen dat te herstellen en zoeken samenwerking met het netwerk, onderwijs, overige voorzieningen, etc., De gezinscoaches sluiten aan wanneer in het voorveld vragen liggen die op het terrein komen van de gezinscoaches. Dit kan zowel consultatief, samen oplopen of overnemen zijn Verbinding met de Sociale Teams Een belangrijke opgave is de verbinding tussen de preventieve aanpak jeugd en de Sociale Teams. In de dagelijkse praktijk wordt er al heel veel samengewerkt tussen het domein jeugd en de Sociale Teams. Professionals weten elkaar te vinden en stemmen met elkaar af hoe zij elkaar kunnen versterken. Deze samenwerking moet nog verbeterd worden. Uitgangspunt voor die verbetering van de samenwerking is het erkennen van de eigen rol en expertise van de diverse professionals, hun samenwerkingsketens en de verschillen in dynamiek van werken. Vanuit die basis kan situationeel en structureel gekeken worden naar noodzakelijke verbindingen. Voor deze samenwerking zijn de 10 beschermende factoren een goede basis voor een gezamenlijke analyse van de situatie en het afgestemd inzetten van veranderingen. Er bestaat reeds een succesvolle samenwerkingsstructuur in de wijken tussen de ketens: de Jeugdnetwerken. In deze Jeugdnetwerken participeren de politie, toezicht, kinder- en jongerenwerk, gezinscoaches en de opbouwwerker. De Jeugdnetwerken worden geleid door de opbouwwerker 2. Deze maakt onderdeel uit van het Sociaal Team. Daarmee is een logische verbinding met het Sociaal Team gelegd. De Jeugdnetwerken maken nu een inhoudelijke verdiepingsslag door om beter toegerust te zijn op deze opdracht. Door te werken vanuit de opgave om het normale leven te versterken en de 10 beschermende factoren als uitgangspunt te hanteren krijgt de samenwerking een stevige inhoudelijke ondergrond. 4 Realisatie visie In Deventer zijn al een aantal praktijkvoorbeelden die deze visie als uitgangspunt hebben. Ook beleidsstukken als de LEA-agenda (Lokaal Educatieve Agenda), VVE-beleid en de Scholenvisie Primair Onderwijs wijzen in de zelfde ontwikkelingsrichting. Echter om de hier geschetste visie van versterken van het normale leven als norm van werken in Deventer te realiseren is meer nodig dan beleid alleen. Er zal een bredere en diepere transformatie 2 Medewerker Sociaal Team met het specialisme samenlevingsopbouw. 6

11 moeten plaats vinden in het werken van de professionals in het normale leven in de samenwerking met specialistische jeugdhulp en in de werkwijze van de specialistische ondersteuning zelf Draagvlak, organisatiekracht en transformatie agenda De invoering van deze visie is een transformatieproces dat meerdere jaren in beslag zal nemen om echt te landen in het dagelijks handelen van de professionals in het domein jeugd en de betrokken velden daar buiten. Dat transformatieproces vraagt een agenda, die stapsgewijs opgebouwd zal moeten worden. En dit proces vraagt organisatiekracht. Een dragende laag in Deventer die de verantwoordelijkheid neemt om de realisatie in de praktijk te borgen en te monitoren. De partners die nu de visie hebben uitgewerkt zijn stevige partijen die werkzaam zijn in het normale leven: Sine Limite, Samenwerkingsverband VO Deventer, GGD, Gezinscoaches en Raster Welzijn. Zij verbinden zich aan deze visie en vormen samen een kernteam om de komende jaren de verandering te weeg te brengen. Samen met de gemeente. De samenstelling van het kernteam is geen vast gegeven. Als het voor het proces nodig is kunnen er partijen/mensen bij en af. Wij leggen daarbij graag verantwoording af in het Managementoverleg CJG en zijn daarmee ingebed in de bestaande overlegstructuur in Deventer Gemeente als (mede) drager Het transformatie proces kan slechts slagen als de gemeente haar draagt als regisseur en belangrijke financier van het jeugdbeleid. Door: Het bevestigen en vaststellen van deze visie als leidraad in het jeugdbeleid in de komende jaren. De toepassing van deze visie te vertalen naar gemeentelijk handelen: o Beleidskeuzes en financiële prioriteiten langs het afwegingskader te leggen van het normale leven versterken. Dat vraagt nog een operationalisering van deze afwegingskaders. De Kerngroep denkt daar graag over mee. o De uitgangspunten van het normale leven versterken als kwaliteitscriteria vast te leggen in subsidievoorwaarden en daarop te toetsen; o Initiatieven die het normale leven versterken te stimuleren; De effectiviteit van de inzet van middelen te volgen en daarop te sturen; Door actief partner te zijn in het kernteam dat deze verandering wil dragen Ontwikkelagenda: verbinden Beleidsagenda s verbinden De afgelopen periode zijn er op verschillende niveaus in de stad uitvoerings- en beleidsprocessen gestart die sterke raakvlakken hebben met deze visie. Door de ontwikkelagenda van het normale leven versterken en die van andere ontwikkelingen aan elkaar te verbinden genereren we eenheid en bundelen we energie. Via de inhoudelijke lijn zijn inmiddels deze visie en de LEA-agenda aan elkaar verbonden. En afgesproken is de verbindingen te versterken. Ook de visie op het VVE beleid is in één lijn met deze visie Het normale leven versterken. Deels nemen de zelfde partijen uit het kernteam deel aan de ontwikkeling en uitwerking van dat VVE beleid. Via de GGD en Raster wordt de verbinding gelegd tussen kerngroep en de samenwerking rond gezondheidsstimulering Gezond in Deventer. Ook wordt tussen kerngroep en het primair onderwijs de verbinding gelegd tussen de ontwikkelopgave in de Scholenvisie en deze visie het normale leven versterken. Uitvoeringspraktijk versterken 7

12 Het realiseren van deze aanpak het normale leven versterken begint bij het dagelijks functioneren van de professionals in de uitvoering. Daarbij hanteren we het volgende veranderingsprincipe: Verandering begint bij jezelf. De eigen organiseren. Dus het eigen maken van de visie en de vertaling naar het eigen werk is de eerste opgave (monodisciplimair). In alle lagen van de organisatie: op het niveau van de uitvoerenden, de organisatie en het bestuur. Alle partijen in de kerngroep zitten nu in dit proces. Daarna gaat het om het verbinden en versterken van de samenwerking tussen de kernorganisaties (multidisciplinair). Het proces van verbinding en versterken samenwerking is inmiddels ook gestart. Zoals het doorontwikkelen van de Jeugdnetwerken, Samenwerking rondom scholen, etc... Vervolgens kan de verbreding plaats vinden naar andere benodigde parters. Zoals huisartsen, Sport- en Cultuur, Jeugdhulp, Zorg, etc. Langzamerhand zijn we op deze manier een veranderingsagenda aan het opbouwen. 5 Draagvlak en besluitvorming De visie en eerste uitwerking van Het normale leven versterken is uitgewerkt in opdracht van het college van Burgemeester en Wethouders en van het Managementoverleg CJG. De afgelopen maanden is de visie Het normale leven versterken besproken met de schoolbesturen, met directeuren van scholen, met alle zorg- en welzijnspartijen in het CJG en met gemeenteambtenaren. We merkten bij alle betrokkenen herkenning, enthousiasme en steun voor de visie. En we zijn ondersteund in het aanscherpen en het verduidelijken van de visie en het uitwerkingsplan. Zorgpartijen gaven aan blij te zijn met deze versterking van het normale leven en gaven aan vanuit de criteria van deze visie te willen gaan aansluiten in het normale leven. Ook al betekent dat een grote verandering ten opzichte van de oude werkwijze. De cluster Jeugd van de WMO-adviesraad is onze sparringpartner geweest. Los van de formele adviesrol van de WMO-adviesraad. Wij zijn de cluster Jeugd zeer erkentelijk voor haar kritisch opbouwende feedback. Het heeft geleid tot een betere uitwerking van de visie. De visie Het normale leven versterken wordt in februari ter vaststelling aangeboden aan burgemeester en wethouders. Op 13 mei 2015 is de startnotitie voor dit proces besproken aan de Raadstafel. De kerngroep zal aan de Griffie voorstellen om ook het einddocument te bespreken met de gemeenteraad. 8

13 Lokale Educatieve Agenda Deventer Vertrouwen in talent en elkaar Inhoudsopgave: 1. LEA Deventer in perspectief 2. Bestuurlijke ontwikkelingen in relatie tot de LEA 3. Visie op ontwikkeling en onderwijs 4. De thema s op hoofdlijnen 5. Het hoe van het realiseren van de ambities 1. LEA Deventer in perspectief In Deventer werken we aan de 3 e Lokale educatieve agenda (LEA), steeds voor een periode van vier jaar. De LEA is een bestuurlijk instrument, aanvankelijk ontwikkeld om de gemeenschappelijke agenda van schoolbesturen en gemeente te bepalen. De LEA was ook bedoeld als platform voor de gemeente en schoolbesturen voor de wettelijke overlegverplichtingen. De LEA staat niet op zich zelf; er zijn verschillende schoolbestuurlijke ontwikkelingen en gemeentelijke kaders die van invloed zijn op de aard en inhoud van de LEA. Thema s op de LEA in Deventer in de afgelopen vier jaar waren: onderwijs (maximale resultaten), Zorg (dichtbij en zonder onderbrekingen 0-18 jaar) en de wijk (verbinden van kinderen en hun ouders met de wijk). In 2014 is een signaalrapportage LEA opgesteld waaruit bleek dat veel doelstellingen zijn gerealiseerd en dat de onzekerheid omtrent beschikbaarheid van financiële middelen als lastig wordt ervaren. Als prioriteiten zijn genoemd de kwetsbare overgangsmomenten in de schoolloopbaan van kinderen (voorschools-po, po-vo, vo-mbo-hbo) en het versterken van onderlinge relaties. Ter voorbereiding op de 3 e LEA zijn in het najaar van 2015 een tweetal werksessies georganiseerd met schoolbesturen, directies primair- en voortgezet onderwijs, ROC, GGD, Welzijnsorganisaties, voorschoolse instellingen, samenwerkingsverbanden po en vo en de gemeente Deventer. In navolging van het landelijk Platform # ons onderwijs 2032 hebben we tijdens deze bijeenkomsten de vraag gesteld: Wat hebben kinderen van nu nodig om in 2032 hun plek in werk en samenleving te vinden?. Belangrijke opbrengsten van deze bijeenkomsten zijn: Een gezamenlijke visie op basis waarvan we willen werken met kinderen en jongeren in Deventer; We vertalen de visie in een drietal thema s waaraan we in de komende vier jaar een nadere uitwerking geven. De thema s zijn: ieder talent telt, kind in wijk en wereld en de doorgaande lijn; Kritische vragen zijn geformuleerd ten aanzien van het bestuurlijk instrument van de LEA als zodanig. Vragen waren o.a. Hebben we nog wel een LEA nodig?, Legt de LEA niet te veel 1

14 nadruk op de structuur die knellend kan zijn? en Hoe zorgen we ervoor dat de LEA bijdraagt in het versterken van partnerschap over de grenzen van het eigen werkveld heen?. In de LEA-werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers uit het primair- en voortgezet onderwijs, het ROC en de gemeente Deventer zijn de opbrengsten van de bijeenkomsten nader besproken. Vervolgens is een 1 e concept-lea opgesteld die besproken werd in de verschillende achterbannen (po, vo, roc en gemeente). Na bespreking van het concept tijdens het LEA-overleg op 9 december werd de LEA bijgesteld en zal in maart 2016 in de LEA worden geagendeerd. Vervolgens zal het geheel worden aangeboden aan het College van B&W van de gemeente Deventer ter vaststelling. 2. Bestuurlijke ontwikkelingen in relatie tot de LEA Zoals gezegd zijn er schoolbestuurlijke en gemeentelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op aard en inhoud van de LEA. In Deventer doen zich een aantal vitale ontwikkelingen voor die in deze context aandacht verdienen: Het primair onderwijs in Deventer heeft de krachten gebundeld en een gezamenlijke scholenvisie 1 ontwikkeld gericht op samenwerking tussen schoolbesturen. Ontwikkelingen in de samenleving, in het onderwijs maar ook demografische ontwikkelingen in Deventer vormen de aanleiding voor deze visie. De schoolbesturen vatten hun perspectief op onderwijs als volgt samen: Kinderen van 0 tot tenminste 13 jaar maximale ontwikkelingskansen bieden in de eigen omgeving. De schoolbesturen willen dit bereiken door Ketensamenwerking in de wijk te realiseren, diensten in samenhang te brengen, zodanig dat een sluitend netwerk bereikt wordt van expertises, ondersteuning en zorg, activiteiten en voorzieningen, voor kinderen en ouders, inclusief een goede overdracht naar het voortgezet onderwijs. De schoolbesturen spreken in hun visie uit Wij willen daarom samen de onderwijs- en kindfunctiestructuur hervormen naar een aantal sterke bereikbare netwerken van voorzieningen (Kindvoorzieningen), die alles in zich hebben om kinderen in de wijk te ondersteunen in hun ontwikkeling (doelrealisatie 2025). De schoolbesturen willen in samenwerking met ketenpartners (waaronder voorschoolse voorzieningen, kinderopvang, sociale partners en de gemeente) deze veranderingen in gang zetten. Scholen (po, vo en mbo) werken aan passend onderwijs. Zowel in het primair- als in het voortgezet onderwijs en het mbo zijn zorgstructuren gevormd die ertoe moeten leiden dat een kind met een ondersteuningsbehoefte op een adequate manier wordt verder geholpen. De samenwerkingsverbanden po en vo (op Deventer schaal) stellen vierjaarlijks ondersteuningsplannen op waarover op overeenstemmingsgericht overleg met de gemeente wordt gevoerd. Een gemeentelijke ontwikkeling is de decentralisatie van de jeugdhulp. Nu de eerste fase van het inregelen van het CJG, inkoop en toegang tot de jeugdhulp is gerealiseerd, heeft het College van BenW uitgesproken behoefte te hebben aan meer aandacht voor preventie. De werkgroep CJG geeft een uitwerking aan de preventieve functie en omschrijft dit als het normale leven versterken. In de uitwerking wordt de verbinding met het onderwijs gezocht waarbij de LEA een bestuurlijk aanknopingspunt biedt. 2 1 Scholenvisie Primair Onderwijs Deventer, Position Paper Samenwerking besturen, september Het normale leven versterken, notitie is als bijlage bij de LEA gevoegd. 2

15 De regierol van de gemeente Deventer verandert. Bestuurlijke en financiële overwegingen leiden ertoe dat er bezuinigingen op niet-wettelijke taken zijn doorgevoerd die gevolgen hebben voor het onderwijs. Tegelijkertijd blijft de gemeente een belangrijke bestuurlijke partner gelet op de wettelijke taken 3 en de diverse rollen die de gemeente vervult als vertegenwoordiger van het algemeen belang, als verbinder, als subsidieverstrekker en als regievoerder ten aanzien van o.a. welzijn, cultuur en jeugdhulp. In relatie tot de bestuurlijke verhoudingen in het kader van de LEA zijn gelijkwaardigheid en partnerschap belangrijk. Wat betekenen deze actuele ontwikkelingen voor de LEA ? Deze LEA komt tot stand in een periode waarin krachten worden gebundeld. Zowel tijdens de werksessies als uit de documenten van verschillende partners blijkt goede energie om vanuit het perspectief van kinderen en jongeren te willen werken aan samenhang in de voorzieningen. We willen deze ontwikkelingen versterken door te zoeken naar verbindingen. Waar kan de gemeente als bestuurlijke partner het onderwijs ondersteunen in het realiseren van passend onderwijs en hoe kunnen scholen gefaciliteerd worden om bij te dragen aan het voorkomen van problemen waardoor kinderen een beroep op de jeugdhulp moeten doen? Wat helpt om de kindvoorzieningen in de verschillende wijken te ontwikkelen en te optimaliseren? Hoe realiseren we met elkaar een doorgaande lijn? Hoe zorgen we ervoor dat jongeren zo mogelijk met een startkwalificatie naar de arbeidsmarkt gaan en als dat niet lukt, hoe dan de weg naar duurzaam werk te vinden? We willen in deze LEA niet te veel dichttimmeren. We beschrijven de visie, benoemen thema s en zoeken in de uitwerking naar verbindingen en mogelijkheden om elkaar te versterken. We beseffen dat de bestuurlijke partners in de LEA het samen met anderen moeten doen. Vanuit dit bestuurlijke perspectief beseffen we tegelijkertijd dat het de professionals zijn die uiteindelijk dagelijks werken aan de kansen voor kinderen. We willen ons dan ook niet te veel uitspreken over het hoe. We spreken vertrouwen uit in de professionals. 3. Visie op ontwikkeling en onderwijs Wat hebben kinderen van nu in Deventer nodig om in 2032 hun plek in werk en samenleving te vinden? We zien verschillende ontwikkelingen waarvan we inschatten dat kinderen van nu in een samenleving hun weg zullen zoeken die groter wordt (mondialisering), waar de diversiteit aan culturen is toegenomen, waar kennis en informatie door ICT dynamisch wordt en waar robots in de toekomst werk dat nu door mensen wordt uitgevoerd, gaan overnemen. Wat deze ontwikkelingen voor opgroeien, leren en samenleven in de Deventer samenleving gaat betekenen, is moeilijk in te schatten. We kennen 2032 niet. Wat we wel weten is dat we kinderen van nu een stevige basis willen geven, dat we kinderen willen begeleiden om goed in het leven te staan en dat we willen bijdragen aan het geluk en welbevinden van kinderen. De hoofddoelen van onderwijs blijven gericht op kennisoverdracht, maatschappelijke toerusting en persoonlijke vorming. We willen ons inzetten om de nieuwsgierigheid van kinderen te stimuleren, kinderen flexibel op te leiden, creativiteit te bevorderen, maatwerk te organiseren in een rijke ontwikkelingsgerichte leeromgeving. Uitgangspunt is: ieder talent telt. We streven er naar dat kinderen, ouders en professionals trots zijn op hun school en een bijdrage leveren aan de school als gemeenschap. Een school die niet op zichzelf staat maar zich verbonden 3 Wettelijke taken gemeente in relatie tot onderwijs: leerplicht/rmc, leerlingenvervoer, onderwijshuisvesting, voor- en vroegschoolse educatie en bestrijden onderwijsachterstanden, op overeenstemming gericht overleg over doorgaande lijn, ondersteuningsplannen po en vo en oogo over het Jeugdhulpplan. 3

16 voelt met de wijk in de Deventer samenleving. Leerkrachten en docenten vervullen in de school een uiterst betekenisvolle functie; zij begeleiden kinderen, zijn voorbeeld en gids tegelijkertijd. Trots zijn op school betekent ook goede huisvesting die ingericht is op veranderende didactische werkvormen en een digitale leeromgeving. We willen kinderen toerusten om deel van de gemeenschap te zijn in alle culturele diversiteit. We beseffen dat kinderen naast school ook vrije tijd beleven en zoeken naar verbindingen. Kinderen moeten zich geborgen weten, ook na schooltijd en in de vakantie. Kortom, we werken aan onderwijs waarin het kind in de wijk zich verbonden voelt met de wereld die steeds groter wordt. We realiseren ons dat de verschillen in thuissituatie en talent vragen om maatwerk, specifieke ondersteuning en gerichte inzet van energie. Uiteindelijk is het doel dat alle kinderen en jongeren hun weg vinden en liefst met een startkwalificatie de weg naar duurzaam werk vinden. We willen dan ook onderwijs en arbeidsmarkt met elkaar verbinden en zoeken naar wegen om de samenwerking met het Deventer bedrijfsleven te versterken. We willen werken vanuit deze gezamenlijke visie en met elkaar komen tot concretisering van de thema s. We verbinden de visie op de LEA met de koers die is uitgezet in de notitie Het normale leven versterken zoals de CJG-partners (waaronder onderwijs) hebben geformuleerd om meer preventief te werken. Het normale leven vindt thuis plaats, op school, in de buurt, op een vereniging en steeds meer in de digitale wereld. Het versterken van het normale leven zou dus op die plekken moeten plaats vinden. Dat begint bij de ouders en de kinderen zelf. Zij hebben de primaire verantwoordelijkheid. Dus versterken van het normale leven begint bij het aansluiten bij de behoefte van kinderen, jongeren en ouders. Rondom die kinderen, jongeren en ouders zijn professionals aanwezig in het normale leven (leerkrachten, pedagogisch medewerkers, welzijnswerkers, jeugdverpleegkundigen van het consultatiebureau, etc.) Om die professionele inzet op het versterken van dat normale leven te richten, is echter wel een inhoudelijk ijkpunt nodig: dat doen wat bijdraagt aan hetgeen kinderen/jongeren nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen en gelukkig op te groeien naar volwaardig burgerschap. Wat kinderen/jongeren daarbij nodig hebben is wetenschappelijk onderzocht. En het Nederlands Jeugd Instituut (NJI) heeft de resultaten van die onderzoeken in kaart gebracht: de top 10 van beschermende factoren die het meest belangrijk zijn voor een positieve ontwikkeling van kinderen en jongeren 4. Door deze top 10 als normatief kader voor de inzet, aandacht en handelen van professionals in het normale leven te hanteren, ontstaat een motiverende en eenduidige richting voor de (samenwerking tussen) professionals in het domein jeugd. Externe factoren Top 10 beschermende factoren Jeugd Sociale binding Kansen voor betrokkenheid Positief gedrag uitgedragen en nageleefd (prosociale normen) Emotionele band en commitment van het kind met zijn sociale relaties (gezin, vrienden, school, wijk) en andersom. Kansen om concrete, betekenisvolle en gewaardeerde bijdrage te leveren aan de verbanden waar kinderen deel van uit maken. Opgroeien in een omgeving waarin duidelijke normen en waarden voor positief gedag worden uitgedragen en nageleefd. 4 Top 10 beschermende factoren Jeugd; Nederlands Jeugd Instituut;

17 Erkenning en waardering voor positief gedrag Steun van belangrijke volwassenen in de omgeving Constructieve tijdsbesteding Interne factoren Competenties Cognitieve vaardigheden Schoolmotivatie Positieve identiteit Erkenning en waardering uit de sociale omgeving voor positief gedrag. Directe emotionele steun of rolmodelschap door volwassenen (anders dan de ouders) De kans om deel te nemen aan creatieve activiteiten of jeugdprogramma s Sociale competenties: Het scala aan vaardigheden om interpersoonlijke problemen op te lossen en het anticiperen op de gevolgen van eigen gedrag. En de steun van volwassenen om deze competenties te ontwikkelen Emotionele competenties: Het vermogen om gevoelens en emotionele reacties van zichzelf en anderen te kunnen identificeren en adequaat op te kunnen reageren Gedragsmatige competenties: Effectief gedrag: non verbaal, effectief reageren en in actie komen Logisch en analytisch denken, abstract redeneren. Specifieke vaardigheden zoals lees- en rekenvaardigheden. Een combinatie van persoonlijke overtuiging, waarden en vaardigheden. Schoolmotivatie wordt beïnvloed door ouderbetrokkenheid en de normen en waarden in het sociale netwerk. Hoe jongeren zichzelf zien in relatie tot de toekomst, eigenwaarde en gevoel van persoonlijke effectiviteit. De thema s op hoofdlijnen Voor de komende vier jaar werken we aan thema s die ons helpen om ieder talent te benutten, om kinderen op de school in de wijk te verbinden met de wereld en passend ondersteuning te bieden als gebaande wegen niet afdoende zijn. Ieder talent telt Talenten zijn er in alle soorten en maten. Wij gaan uit van hoofd, hart en handen en hebben positieve verwachtingen van kinderen. Het gaat om goede leeropbrengsten in een plezierig en veilig pedagogisch klimaat in de school. Een evenwicht in de verschillende ontwikkelingsgebieden van het kind vinden we belangrijk (cognitief, lichamelijk, creatief, sociaal-emotioneel). We gaan uit van het kind en de leefdomeinen waarin kinderen opgroeien. Ouders en leerkrachten werken samen aan een goed opgroeiklimaat. We verbinden thuis en school door te werken aan ouderbetrokkenheid/participatie. Dit betekent werken aan een doorgaande lijn van de voorschoolse voorzieningen naar onderwijs en van onderwijs naar vrije tijdsbesteding. Naschoolse activiteiten en/of inzet van jongerenwerk dragen bij aan zinvol opgroeien in Deventer. We willen de komende jaren: In LEA-verband organisaties versterken en verbinden van partijen om kinderen in staat te stellen hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen; Nagaan in hoeverre subsidiestromen met betrekking tot sport, cultuur, kunst, milieu, muziek en museum toegankelijker gemaakt kunnen worden door bundeling en ontschotting; Gebruik maken van de culturele diversiteit in de Deventer samenleving door ontmoeting en dialoog te bevorderen; School en vrije tijd met elkaar verbinden, o.a. door de inzet van jongerenwerkers. 5