Vragen rond Gelijkheid en Ongelijkheid in de Samenleving

Transcriptie

1 Vragen rond Gelijkheid en Ongelijkheid in de Samenleving Bea Cantillon Herman Deleeck Centre for Social Policy, University of Antwerp Leuven, 24/03/2016 De puzzle Groei van inkomens& tewerkstelling Hervorming welvaartsstaat => activering, sociale investering& meer herverdeling ( Decoster et al, 2015 ) Verdere toename sociale overheidsuitgaven MAAR Standstill ongelijkheid, OOK en vooral aan de onderkant van de verdeling 2 1

2 3 The Great Disappointment The Paradox of the Social Investment State Reconciling Work and Poverty Reduction The End of Decent Incomes for the Poor The Glass Ceiling of Poverty Reduction The End of Cheap Talk about Poverty Reduction Running harder to stand still 4 2

3 Welvaartstaat& Markt Symbiosis& contradictie 5 Sedertde 70 er Jaren hebben we te maken met zowel groeiende afhankelijkheden als scherpere contradicties tussen de nieuwe economie en de verzorgingsstaat. Daarom is de welvaartsstaatharder(en ook anders) beginnen werken. Maar, voor hen die er het meest afhankelijk van zijn, werd de welvaartsstaat minder beschermend en minder zeker. 6 3

4 Politics against markets (Esping-Andersen, 1988) Politicsformarkets ( Soskice& Iversen, 2015 ) The welfare state is an essential basis for human flourishing in capitalist society and an essential basis for capitalist flourishing in human society ( Garland, 2014 ) 7 Politics against markets : De welvaartsstaat als een'morele economie afgedwongen door social conflict -Herstel -Herverdeling -Sociale bescherming -De-commodificatie => sociale verzekeringen, belastingen, bijstand, collectieve goederen en diensten, voor en na benadering 8 4

5 Politics formarkets : De welvaartsstaat ondersteunt de markt: - Vermijden van stakingen - Mensenklaarmaken voor de economische productie - Investeren in hun productieve capaciteiten - Preventie van sociale risico s => sociale verzekeringen, belastingen, bijstand, collectieve goederen en diensten, pre-distributie 9 Daarom liggen verdeling en herverdeling zeer dicht bij elkaar Much more complex than: after-the-fact redistribution-letting the market rip and then cleaning up afterward ( Hacker, The pre-distribution agenda, 2015 ) Predistributie Robin Hood Piggy Bank 10 5

6 Vanuit dit geïntegreerd perspectief : 1. Meer symbiosistussen markt en WS 2. Maar, aan de onderkant, grotere tegenstellingen 3. Dat is de reden waarom de WSminder beschermend en minder herverdelend is geworden, ondanks het feit dat hij harder en anders is beginnen werken 11 Meer symbiosis, in principe Vroeger Stakingen vermijden / sociale rust / marktfalen De nieuwe welvaartsstaat Investeren in de productieve capaciteiten van mannen en vrouwen 12 6

7 => Nieuwe taken -Combinatie arbeid en gezin -Activering, onderwijs en levenslang leren -Zorgarbeid 13 Meer symbiosis,in de praktijk 14 7

8 Social expenditure Belgium Total (in% of GDP) Total (in% of total public expenditure) Source: Eurostat, General government expenditure by function (COFOG) ESA2010 data. 15 Social expenditure The Netherlands Total (in % of total public expenditure) Total (in % of GDP) Source: Eurostat, General government expenditure by function (COFOG) ESA2010 data. 16 8

9 Social expenditure United Kingdom Total (in % of total public expenditure) Total (in % of GDP) Source: Eurostat, General government expenditure by function (COFOG) ESA2010 data. 17 Social expenditure Germany Total (in % of total public expenditure) Total (in % of GDP) Source: Eurostat, General government expenditure by function (COFOG) ESA2010 data. 18 9

10 Social expenditure Sweden 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0, Total (in % of total public expenditure) Total (in % of GDP) Source: Eurostat, General government expenditure by function (COFOG) ESA2010 data. 19 Total SocialExpenditureforactiveage(in % GDP), EU21 + US + CA + AU 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 EU15 EU21 AU CA US 5,0 0, Source: OECD SOCX. 10

11 Percentage change of old and new expenditures, (1985 = 100), EU21+US DK HU ES EL SI FI BE UK DE LU SE AT FR IE NL PT PL US IT SK EE CZ OLD SE ( , 1985=100) US EL HU SE EE FI SI AT SK DE US IE UK LU PL NL CZ FR IT PT DK BE ES NEW SE ( , 1985=100) US -300,0% -200,0% -100,0% 0,0% 100,0% 200,0% 300,0% 400,0% 500,0% 600,0% OLD3FA OLD3CV OLD3BK -500,0% 0,0% 500,0% 1000,0% 1500,0% NEW1 NEW2 NEW3 NEW4 NEW5 NEW6 21 Source: OECD SOCX, demography and education data. Active age spending, excluding health, OECD OLD : transfers & child benefits NEW 1 : ParentalLeave NEW 2 : ElderlyCare NEW 3 : Child Care NEW 4 : ALMP 22 11

12 Public Social Expenditure, active age population in % GDP, Belgium OLD3 (total) NEW1 NEW2 NEW3 NEW4 Source: OECD SOCX and education data. 23 Besluit (1) 1. Genormaliseerde uitgaven zijn toegenomen 2. Vooral voor nieuwe uitgaven 3. Maar geen resource competition =>Welvaartstaten werken meer en anders =>Was retrenchment onmogelijkof is ditde reflectievan groeiende economische en menselijke noden? 24 12

13 Groeiende contradicties aan de onderkant, in principle -Druk op laaggeschoolde, laagproductieve arbeid waardoor - eitherunskilled workers become unemployed orthey see their real pay fall ( Atkinson, 2013 ) and, with them, the unemployed face declining benefit levels -orgross-to-net welfare state efforts should be increased 25 Trilemma Jobs Adequaat inkomen Meer welvaartsstaat 26 13

14 Polarisatie : Werkrijke versus werkarme gezinnen, EU12 (excl. Scandinaviancountries) 80,00 70,00 60,00 Average - WI=1 Average South 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 Average - WI=0 Average South 0, Source: Eurostat, LFS data: calculations Vincent Corluy& Frank Vandenbroucke. Druk op lage lonen average AT, BE, DE, FR, LU,NL average BE, CZ, EE,FI, FR, HU, LT, LU, NO,PL, PT, SE, SI, UK national poverty line = gross minimum wage

15 Grotere bruto-netto inspanningen average AT, BE, DE, FR, LU,NL average BE, CZ, EE,FI, FR, HU, LT, LU, NO,PL, PT, SE, SI, UK national poverty line = average net minimum wage effort effort 70 average gross minimum wage Erosion of the social floor & increased incentives average AT, BE, DE, FR, LU,NL average BE, CZ, EE,FI, FR, HU, LT, LU, NO,PL, PT, SE, SI, UK national poverty line = net minimum wage income effort effort gross minimum wage 65 averagenet socialassistance

16 Jobs Adequate income Conclusie (2) WELFARE STATE EFFORT 1. Neerwaartse druk op laaggeschoolde jobs en hun verloning 2. Werkarme gezinnen profiteerden weinig van jobgroei 3. Meer overheidsinspanningen om jobs te subsidiëren & werk lonend te maken ( werkbonus, lastenverlagingen ) Maar, met tegenvallende resultaten op de drie fronten van het trilemma( zie ook CEBLF-PAPER Decoster et al ) 31 Aandeel lage inkomensgezinnen volgens werkintensiteit % Work intensity other than very low 6,5 6,6 5,5 6,7 7,6 6,7 7,5 6,3 6,9 6,6 7,5 Very low work intensity 49,8 50,9 56,3 55,3 54,7 57,6 55,4 62,9 60,4 60,7 62,

17 Aandeel lage inkomensgezinnen volgens onderwijssniveau( ) % Low 21 18,7 18,8 19,9 20,6 22,2 22,7 25,5 26,3 27,3 28,5 Middle 10,8 11, ,5 10,9 9,8 9,8 11,5 11,3 11,4 13,5 High 5,7 4,4 5,6 5,7 5,3 5,2 5,2 6 7,1 7,2 6,5 33 Conclusie (3) 1. De nieuwe economie is meer afhankelijk van de WS 2. Aan de onderkant zijn de tegenstellingen echter toegenomen waardoor a) de druk op de onderkant van de samenleving op een onweerstaanbare wijze is toegenomen en b) de herverdeling door de WS is afgenomen (? ) 3. Dit zal zich in de toekomst verderzetten 34 17

18 Welke beleidsagenda? 1. 4% van beschikbare inkomens nodig om de sociale minima tot aan Europese armoedegrens te brengen 2. Hercalibrerenvan de verantwoordelijkheden tussen markt en overheid ( cf. AO en minimumlonen in het VK ) 3. Solidaire wederkerigheid aan de onderkant versterken ( cf. dienstencheques ) 4. Meer herverdeling nodig ( fiscaliteit, sociale zekerheid & collectieve goederen en diensten ) 35 18