voor vrijwilligers foto: rein de puysseleyr

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "voor vrijwilligers foto: rein de puysseleyr"

Transcriptie

1 foto: rein de puysseleyr voor vrijwilligers Driemaandelijks tijdschrift van VZW Vrijwilligerswerk TELEDIENST - ondernemingsnr ste jaargang nr. 4 oktober, november, december 2017 afgiftekantoor 8000 Brugge 1 / 2de afdeling - erkenningsnummer: P Verantwoordelijke uitgever: E. CLAES Ruddershove Brugge

2 Bomen Bomen in de herfst Ze gaan wat dieper In hun wortels wonen. Ze rukken aan hun standplaats In het bos, net geliefden Die geen afscheid kunnen nemen En nooit loskomen van elkaar. Want bomen in de herfst Ze ruziën met de wind En dragen hun hart En hun ringen vanbinnen. Hierom ook Is bewegen een vorm van stilstaan Is opnieuw beginnen, beminnen. Roger M.J. De Neef

3 3 Beste Lezer, Orkanen, cyclonen, tyfoons, aardbevingen... Het lijkt wel of onze aardse bol behoorlijk geklutst wordt. De orkanen Harvey, Irma, Maria kwamen verwoestend aan land en plukten het stormenderwijs kaal. Mensen werden daarbij niet gespaard. Een paar hoofdpunten uit het nieuws: Overstroming Houston: Vooral de lager gelegen sloppenwijken, waar zowat de helft van de inwoners van de stad wonen, werden zwaar getroffen door de regenval. Een vrouw en een kind van anderhalf jaar kwamen om toen hun huis het begaf en een tweejarig kind stierf toen een muur instortte. In een andere wijk verdronken drie mensen, toen ze door de stroom werden meegesleurd, meldt de politie. In het nieuws verneem je ook dat President Trump de getroffen gebieden bezoekt en dat zijn vrouw Melania bij die gelegenheid stilettohakken draagt. Maar er wordt alle mogelijke hulp geboden. Orkaan Irma: monster met meer dan 20 doden en duurste ramp ooit En dat door al die orkanen ook de verzekeringstarieven in Europa zullen stijgen. Dat de mensen in de verwoeste sloppenwijken misschien niet eens een verzekering hebben, en dus niets meer hebben, behalve hun eigen lijf, komt op dit prijskaartje niet ter sprake. Maar ook na Irma en Maria wordt allerlei hulp geboden. In dezelfde nieuwsbulletins verneem je, na al die hoofdpunten, als laatste nieuwsitem (en dus fait divers): Overstromingen in Azië eisen minstens doden Tijdens het regenseizoen (van juni tot september) kampen India en Bangladesh elk jaar met overstromingen, maar volgens internationale hulporganisaties gaat het om de zwaarste overstromingen in jaren. Duizenden dorpen zijn van de buitenwereld afgesneden en zitten al dagenlang zonder voedsel of proper water. Miljoenen mensen zijn dakloos. De oogsten zijn totaal verwoest. De landbouwgrond is onbruikbaar geworden. En dat nadat ze in april ook al een zware overstroming te verteren kregen. Wederopbouw, daar zal wel weinig geld voor zijn. Verzekering: dat kan je niet betalen als je dag in dag uit moet knokken om je groot gezin te voeden. Hoeveel hulp wordt hier geboden? En dat is bijzaak in het nieuws. Ik snap er niks van. Ik word er boos van. Rein De Puysseleyr Wil je het Contactblad voortaan digitaal ontvangen, per dus, laat ons dat dan weten op: Op die manier kunnen we een hele hoop papier besparen en werken we samen aan een duurzamer milieu! Omdat het over een groot bestand gaat is het wel nodig dat je over een snelle internetverbinding beschikt!

4 4 interview met vrijwilligers van receptie blankenberge vlnr: Anaïs, Kristien, Bruno, Mieke, Peter In het onthaal-en begeleidingsteam Blankenberge werkt een team vrijwilligers aan de receptie. Samen met Anaïs, hun vrijwilligerscoach, wachten ze mij op in onze afdeling te Blankenberge. De koffie staat al klaar en er heerst een gezellige sfeer. Hallo, kunnen jullie jezelf eens voorstellen? Kristien: Ondertussen werk ik reeds 5 jaar op deze plaats, sinds de start van deze nieuwbouw. Samen met Mieke en Bruno. Bruno: Ik ben indertijd gestart in Torhout, dan deed ik de Garenmarkt in Brugge er bij en vervolgens ging ik naar Blankenberge. Ondertussen help ik enkel in team Blankenberge, en heb ik mijn uren daar opgedreven. Mieke: Indertijd ben ik in Brugge gestart bij Begeleid Wonen (nu Woonbegeleiding). Mijn opdracht bestond er in om op woensdagnamiddag te helpen met kinderen in een gezin. Vroeger heb ook nog in Soaps & sweets gewerkt. Dat was een zeer intensieve bezigheid. Uiteindelijk ben ik naar hier gekomen, waar mijn man Bruno ook werkt. Hier is er minder stress. Peter: Sinds een jaar en half ben ik ook vrijwilliger van het CAW. Samen met Bruno vrijwillig ik ondertussen ook al 4,5 jaar bij Oranje in Brugge. Ik begeleid zowel reizen als individueel. Anaïs: Iedereen komt hier in de namiddag werken. Het is hier dan iets kalmer dan in de voormiddag, en we werken op afspraak. De meeste vrijwilligers hebben daarnaast nog een ander engagement in het vrijwilligerswerk. Wat maakt dat jullie aan vrijwilligerswerk doen? Kristien: Om een bezigheid te hebben tijdens mijn pensioen. Mieke en Bruno: We willen graag nuttig bezig zijn, de sociale contacten zijn een extra én je geeft nog iets terug aan de maatschappij. Het geeft ook zin, dit is een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen vinden het soms wel raar dat we dit gratis doen. Peter: Hoofdzakelijk om buiten te zijn, en bezig te blijven. Mensen vinden het inderdaad wel raar dat wij gratis werken, ik krijg soms ook die bedenking. Mieke: Ik heb heel mijn leven voor niets gewerkt, ik ben thuiswerkende moeder geweest.

5 5 Wat bepaalde de keuze voor het CAW? Mieke: Mijn mama had connecties met Teledienst, ik ben daar mee opgegroeid. Mijn mama ving mensen op die in problemen zaten, mensen in crisissituaties. Ze mochten dan in de logeerkamer slapen, voor een tijdje. Kristien: Ik zag een flyer en zo ben ik hier terecht gekomen. Dit lag in de lijn van mijn job. Anaïs: Collega Françoise is gaan flyeren en dat leverde op. Peter: Ik kende het CAW niet, het onbekende trekt mij aan. Dit is een leuke ervaring, merken dat je goed bent in bepaalde zaken waar je vroeger niet bij stil stond. Bij Oranje startte dit met hetzelfde idee. Hier word je niet uitgebuit, ik heb wel al es op andere plaatsten gewerkt als vrijwilliger en dan was dat soms wel anders. Bruno: Via de site zag ik de vacature, die sprak mij aan. Mieke: Het leuke hier is de kleinschaligheid. Je hebt hier contact met de begeleiders, je bent geen anoniem nummertje. Anaïs: Een vrijwilliger doet hier alleen de receptie, twee begeleiders zitten in het bureau ernaast. We nemen ook samen pauze en zo, als dat lukt. We geven altijd de tip om iets mee te nemen ter bezighouding, soms is het druk, soms helemaal niet. Er is ook een pc ter beschikking, sommigen breien of lezen. Kristien: Gezien we elkaar in principe niet tegenkomen organiseert het team een paar keer per jaar iets. Een uitstap, een nieuwjaarsdrink,... Veel moeten wij niet vergaderen omdat we niet veel samen werken. Op die manier luisteren vrijwilligers ook wel eens naar elkaar. Peter: Er is constant communicatie door de kleinschaligheid, echt samen vergaderen is niet nodig. Anaïs is officieel de coach, maar elk teamlid is wel betrokken. Welke taken doen jullie hier? Receptie, cliënten ontvangen, mensen begeleiden naar de wachtzaal, telefoons opnemen, de voic beluisteren, een keer de afwas doen,... niet echt andere taken. Gezien de papieren dossiers weggevallen zijn is daar ook geen taak meer. Bruno zorgt wel voor de onkostenvergoedingen en zo. Pascal (niet aanwezig op dit moment) spreekt altijd de voic in. We hebben geen administratieve taken hier. Zijn er verbeterpunten voor het CAW? Vormingsaanbod: is meer dan voldoende voor hetgeen wij doen. Door het kleinschalige stellen wij onze vragen ook wel snel hier ter plaatse. De realiteit in het werkveld is soms hard, maar dat is ook leerzaam. Het CAW is zeer groot geworden, het is soms moeilijk om te weten wat het allemaal inhoudt. Misschien een vorming rond telefoongesprekken? Soms kunnen we niet doorverbinden, en dan moeten we wel eens vragen waarover het gaat. Dan is het even zoeken. Gesprekstechnieken rond afgrenzen van informatie, en cliënten tevens toch kort bevragen. Ook aan de deur gebeurt het wel eens dat cliënten onverwachts komen, daar een middenweg bewandelen is niet steeds evident. Zou je reclame maken voor deze job? Ja, zeker. We vertellen graag over wat we doen!! En we zoeken nog vrijwilligers hier in Blankenberge!! Kristien: Ik vind het wel tof dat je hier respect voelt. Peter beaamt dit. Collega s nemen hun tijd voor ons. Ik had eens een moeilijke telefoon waar ik even niet goed van was, en daar is wel tijd aan besteed. Mieke: Als je thuis iets gaande hebt kan je dat hier ook wel eens ventileren, dat is fijn. Anaïs: Zorg is belangrijk voor ons. We zijn collega s en we luisteren sowieso eens naar elkaar. Peter: Het evenwicht zit goed hier. Mieke: De sfeer ook, deze job is zeker aan te bevelen aan nieuwkomers. Je bent hier geen nummer maar een deel van de groep. Hartelijk bedankt voor jullie tijd, het is duidelijk dat jullie hier met hart en ziel aanwezig zijn! Interview: Bénédicte Ongenae

6 6 17 oktober werelddag van verzet tegen armoede thema: Gezondheid vraagt geen uitstel 1 op 8 mensen met een laag inkomen stelt gezondheidszorg uit om financiële redenen. Hoe lager op de sociale ladder, hoe lager je levensverwachting. Iemand in armoede heeft minder gezonde levensjaren voor de boeg dan een middenklasser van dezelfde leeftijd. Veel mensen in armoede hebben, (veel) vaker dan gemiddeld gezondheidsproblemen, ook op vlak van geestelijke gezondheid. Gezondheid is zeer bepalend voor het welzijn van iemand. Net op dat punt gaapt de kloof tussen arm en rijk heel diep. In aanloop naar 17 oktober voert het Netwerk tegen Armoede campagne met een aantal heel concrete voorstellen om de gezondheidskloof te dichten. 1. Werk de financiële drempel naar de huisarts weg via een algemene derdebetalersregeling of forfaitair systeem en breid dit uit naar andere disciplines (tandzorg, kine, ). 2. Investeer in een sterke ziekteverzekering. Extra verzekeringsproducten zouden overbodig moeten zijn. 3. Stimuleer hulpverlening om meer en beter in te zetten op rechtentoekenning. Bekijk welke rechten meer automatisch toegekend kunnen worden. 4. Investeer in toegankelijke, kwaliteitsvolle eerstelijnsgezondheidszorg, waaronder wijkgezondheidscentra. 5. Bouw een eerstelijnspsychologische functie uit, die ook aansluit bij de noden van mensen in armoede. 6. Investeer in toegankelijke tandzorg door pre-financiering terug te dringen en de tussenkomst door de verplichte ziekteverzekering te versterken in plaats van hiervoor aanvullende verzekeringen aan te bieden. 7. Zorg dat dringende medische hulp een steviger vangnet wordt, waarbij patiënten, zorgverstrekkers en lokale besturen correct geïnformeerd zijn. 8. Geef mensen met een handicap een volwaardige plaats in de maatschappij door hen echte kansen en een menswaardig inkomen boven de armoedegrens te geven zonder hen van het kastje naar de muur te sturen. 9. Herwerk de regelgeving rond referentieadres zodat elke dakloze dit kan gebruiken om rechten te openen. 10. Ondersteun eerstelijnsgezondheidszorg ook financieel - om duidelijke en relevante taken rond gezondheidspromotie en ziektepreventie te kunnen opnemen.

7 7 VERZET UIT ONVERWACHTE HOEK?! Mensen in armoede en anderen weigeren armoede en kiezen voor een solidaire wereld. Beste, Om een rechtvaardige maatschappij waar iedereen een plaats krijgt, uit te bouwen, hebben we iedereen nodig. Mensen in armoede vallen vaak uit de boot. Zij verzetten zich dagelijks tegen deze uitsluiting. Daarom zijn mensen met een armoede-ervaring een unieke en onmisbare partner om onze samenleving te veranderen! En u, hoe ziet u een solidaire samenleving? Op 17 oktober komen 23 Nederlandstalige en Franstalige organisaties samen. Het wordt een avond van ontmoeting, samen nadenken en delen van ervaringen. Dit alles gebeurt in een feestelijke sfeer met interactieve standen, theater en optredens. We verwachten u in theaterzaal Sint-Michiel (Pater Eudore Devroyestraat 2, 1040 Brussel), van tot u., ter gelegenheid van de 30ste Werelddag van Verzet tegen Extreme Armoede. Noteer de datum alvast in uw agenda en aarzel niet om onze uitnodiging te delen met andere organisaties, vrienden en familie! Hopelijk tot dan! Een avond op initiatief van: ATD Vierde Wereld samen met Betonne Jeugd, het Netwerk Tegen Armoede, Samenlevingsopbouw Brussel, Nasci vzw, De Vrolijke Kring, Kwiedam CAW Noord-West-Vlaanderen, Centrum Kauwenberg, Luttes Solidarités Travail, La Ligue des Droits de l Homme, Dynamo International, 123 rue royale, le Réseau Solidarcité, Caritas, le Pivot, L Îlot, la Strada, Infirmiers de rue, Le Maître Mot, Le Collectif des Morts de la rue, Dynamo amo, le Courant d air, La Rochelle en le Front commun des SDF. Programma Via de initiatiefnemers kan je gratis deelnemen (programma en vervoer) Info: jodhaenens@telenet.be voor Brugge jan.beyen@cawnoordwestvlaanderen.be voor Middenkust

8 8 week van de geestelijke gezondheid De Werelddag Geestelijke Gezondheid nodigt iedereen uit om stil te staan bij zijn of haar geestelijke gezondheid en die van anderen. Omdat er nog altijd te veel over gezwegen wordt. En spreken net een deel van de oplossing kan zijn... Uitbundig danser? Amateur-schilder? Liefhebber van de betere film? Of veeleer zenboeddhist? Tussen 1 en 10 oktober mag je je helemaal laten gaan. De derde editie van de Werelddag voor geestelijke gezondheid pakt ook deze keer uit met een gevarieerd programma dat zelfs verstokte huismussen weet te verleiden. Wandelingen, fototentoonstellingen, fuiven, theater, danstherapie Je kan letterlijk honderden activiteiten ontdekken. Allemaal in het teken van Samen Veerkrachtig. En da s geen toeval. Want samen dragen we zorg voor elkaar. Krijgt Vlaanderen een mentale opkikker van 1 tot 10 oktober? Dat hangt helemaal van jouw organisatie af! Waar de Week van de Geestelijke gezondheid tot nu toe enkel regionaal werd georganiseerd, maken we er vanaf 2017 een Vlaams verhaal van: de Vlaamse 10-daagse! Tien dagen om allerlei acties en activiteiten op poten te zetten en zo samen af te tellen naar 10 oktober: de Werelddag Geestelijke Gezondheid. Deze tiendaagse vindt plaats van 1 tot 10 oktober 2017 en wil opnieuw het belang van praat erover in de kijker zetten. Alle informatie over de tiendaagse van de Geestelijke gezondheid in de regio Noord-West-Vlaanderen vind je op Meer informatie over de Werelddag Geestelijke gezondheid en de Vlaamse initiatieven vind je op CAW Noord-West-Vlaanderen geeft je alvast deze tips mee ter preventie van burn-out: Burn-out letterlijk opgebrand. Een zwarte kat die iedere geëngageerde en gedreven medewerker onder ons kan besluipen. We zien haar niet aankomen, terwijl de mensen rondom ons wel al gezien hebben dat we sneller geïrriteerd zijn, vermoeid en gespannen rondlopen, vergeetachtig worden en het overzicht verliezen. Spijts het taboe dat erop rust, en ondanks het feit dat burn-out en overspannenheid zienderogen toenemen in onze samenleving, negeren we vaak de signalen die we zelf krijgen. Tip 1: Trek een lijn. Een burn-out treft heel vaak mensen die zich te veel engageren voor hun job en hun doelgroep. Vermijd om een medewerker te worden die van geen ophouden meer weet en steeds streeft naar beter en sneller. Dossiers of ander werk meenemen naar huis is uit den boze. Maak liever je werk af aan je bureau. Zo maakt je geest ook onderscheid tussen vrije tijd en werk. Tip 2: De stekker eruit. De wereld, het werk kan gerust ook blijven draaien zonder jou. Zet gerust even je GSM of smartphone en computer uit. Zo krijgen al die berichten en s van die overijverige collega s geen kans om je ook na de werkuren nog hoorndol te krijgen, en kunnen ook de items op je to-do lijstje zich niet massaal vermenigvuldigen. Besef dat je in je eentje toch niet alles kan doen en overal kan zijn. Tip 3: Tijd voor jezelf. Iedereen heeft nood aan tijd voor zichzelf. Neem die ook op een bewuste wijze. Doe dingen die je graag doet: lees een boek, volg een cursus, ga joggen of wandelen, desnoods ga je gewoon zingen. Maar neem je tijd en zorg er ook voor dat die niet onder druk komt te staan. Neem regelmatig enkele dagen verlof of recup en probeer er elk jaar minstens twee weken tussen uit te knijpen. Laptop of tablet zijn niet toegelaten, dat spreekt voor zich. Tip 4: Stel de juiste vragen aan jezelf. De eerste voortekenen van een burn-out zijn fysiek: hoofdpijn, buikpijn, hartkloppingen, slapeloosheid. Een arts zal mogelijks niet meteen een diagnose van burn-out stellen. Stel daarom jezelf de juiste vragen: kunnen de klachten te maken hebben met het werk, met stress? Wees alert en zorgzaam voor jezelf. Negeer de symptomen niet! Tip 5: Het leven is meer dan werken. Je job kan je voldoening en zelfvertrouwen geven, je job kan uitdagend zijn en je prikkelen, maar het werk alleen kan nooit volstaan om je gelukkig te maken. Verwaarloos het belang niet van relaties, de liefde, de vriendschap, de familie en hobby s. Spreek dus regelmatig af met vrienden die niets te maken hebben met het werk of de job. Spreek thuis af dat je het werk achter je laat. Tip 6: Geniet met volle teugen van het weekend! Tine Wyns

9 9 Hoe veerkracht opbouwen in de midlife Er is reeds veel onderzoek gebeurd over veerkracht bij kinderen. Maar hoe zit dat bij volwassenen en meer bepaald na de midlife? Onderzoek toont aan dat ook deze volwassenen goede stappen kunnen ondernemen om hun veerkracht te verhogen en op die manier fit te blijven in het leven. Want de leeftijd rond 40 en ouder kan veel problemen met zich mee brengen. Er kunnen zware echtscheidingen gebeuren, problemen met kinderen en kleinkinderen, overlijden van dierbare personen, vriendschappen die afbreken, carrièreproblemen, verhuizingen, geldproblemen en kleine of grote kwalen die eraan komen. Men kan op alle leeftijden maatregelen ondernemen om de veerkracht te verbeteren. Dat is dan weer goed voor de dosis dopamine in ons brein. Dopamine is een stof die het verlangen naar geluk bevordert. Dopamine houdt ons aan de praat, we blijven streven naar geluk. Dat is iets dat we goed kunnen gebruiken. Zo blijven we zinvol bezig. Veerkracht komt vanuit onszelf, van het brein, maar we danken die kracht ook aan steun van buitenaf. Wetenschappers leren ons veerkracht te zien als een emotionele spier die op elk gewenst moment kan worden versterkt. Er zijn nog steeds stappen die je kunt nemen na elke crisis en op elke leeftijd. Enkele manieren waarop je je veerkracht kan oefenen. Optimisme is voor een deel genetisch, maar kan voor een groot deel aangeleerd worden. Seligman schreef een boeiend boek: Learned Optimism. Seligman wijst de weg. Je hoeft niet te ontkennen dat er in dit ondermaanse erge dingen gebeuren, maar je kunt ook leren kijken naar goede zaken en kansen. Moeilijke dingen kunnen grote kansen zijn en een uitdaging aangaan verbetert de veerkracht. Want er is oefening nodig. Omring je ook met optimistische mensen. Dat is niet zo vanzelfsprekend want heel wat mensen praten liever over problemen dan over kansen. Schrijf je verhaal neer en bepaal je bucketlist. Dat is een lijst met dingen die je nog gedaan wil hebben voordat je het aardse met het eeuwige ruilt. De naam bucket list is bekend geworden door de film The Bucket List met Jack Nicholson en Norman Freeman. Ondanks de wat morbide toon zie je in deze film op een humoristische en toch onderbouwde manier hoe elk moment van ons leven zin kan hebben. Bepaal een aantal dingen die je zeker wil gedaan hebben. Dat mogen best wat vreemde zaken zijn en vink doel per doel af. Zo geraak je uit de sleur en krijgt je leven een ongelooflijke dosis veerkracht cadeau. Het opstellen en eventueel verder vertellen van deze lijst helpt bij het realiseren van de gestelde doelen. Bij het opstellen kan uitgegaan worden van wat men altijd al wilde doen en waarvan men het meeste spijt zou hebben als het tijdens het leven niet gedaan zou worden. Stress kan positief zijn en je kunt er veel van leren. Een studie van Harvard heeft ons geleerd dat mensen die stress zien als een manier om betere prestaties te verrichten langer kunnen leven. We spreken hier wel over de kleine plagerijen en routines van elke dag die ons zo veel kunnen irriteren. Een mens heeft stress nodig. Een mens kan nooit alle stress uit zijn leven elimineren. Je brein, je geest en je lichaam hebben dat nodig. Zo blijf je alert en gefocust. Zo groei je en bouw je veerkracht op. Voor later, als er ernstige situaties op je pad komen. Kijk niet naar wat anderen overkomt. Zie wat je zelf hebt gepresteerd. Vergelijk je niet teveel met anderen. Want je zult wellicht nog lang (relatief) gezond zijn, een gelukkige familie en goede kinderen hebben, veel op reis gaan of veel beleven. Leg daar de nadruk op. Lees veel en schrijf na de lectuur op wat je geleerd hebt. Schrijf op wat je geleerd hebt en wat je gedaan hebt om doorheen problemen te geraken. Je hebt wellicht een aantal crisissituaties overleefd. Je hebt financiële problemen gehad, vrienden verloren, van carrière moeten veranderen, maar telkens heb je wat geleerd. Om je veerkracht te trainen kun je er aan denken dat je die situatie hebt opgelost, dat je de juiste mensen hebt gevonden en dat je de juiste stappen hebt gezet. Geef steun aan anderen. Bepaalde gebieden in ons brein stimuleren stofjes die ons gezond houden en onze veerkracht versterken op voorwaarde dat we mededogen hebben met anderen en graag in een goede sociale omgeving willen leven. Geld maakt gelukkig op voorwaarde dat je er veel van weg geeft. Veerkracht hebben betekent uw verantwoordelijkheid opnemen en anderen helpen. Wees niet te vlug boos op jezelf. In het leven maak je fouten. Iedereen maakt fouten. Maar jezelf beschuldigen helpt niet. Om je veerkracht te verhogen helpt wel de herinnering dat zelfs in moeilijke en eerder foute situaties er een aantal elementen waren die je hebben geholpen de problemen aan te pakken. Uit je comfortzone komen. Geen routine meer maar nieuwe uitdagingen. Een nieuwe taal leren, nieuwe vrienden maken, oude ruzies oplossen. Dan leer je de vaardigheden om je eigen leven in handen te nemen. Different, Dr. Luc Swinnen en team

10 10 voorstelling ambulant begeleidingsteam oostende Petra Lust Teamverantwoordelijke Joachim De Wolf Hulpverlener Anja Vanbeselaere Hulpverlener Anne Demuysere Hulpverlener Marleen Verscheure Hulpverlener Mohamed Abukhalil receptiemedewerker Marianne Van Nevel Hulpverlener Marleen Declerck Hulpverlener Betty Van Impe Administratief medewerker Aira Lepoudre Hulpverlener Lisa Braeckevelt Stagiaire Ambulante Begeleiding wil mensen met welzijnsproblemen op één of meerdere levensdomeinen een begeleidingsproces aanbieden. Dit proces is gericht op het ondersteunen en versterken van de vaardigheden die nodig zijn om de problemen het hoofd te bieden of er op een meer comfortabele manier mee om te gaan. Het gaat om ambulante hulp, waar nodig aan huis. Op verwijzing van een onthaalpunt Gratis Voor iedereen Integrale begeleiding met focus op psychosociale ondersteuning

11 een organisatie in verbinding? 11 Er was eens een organisatie waar medewerkers naar elkaar luisterden om te verstaan, waar ze hun verlangens m.b.t. tot hun professioneel engagement durfden bespreekbaar maken binnen hun team, waar meningsverschillen als verrijkend werden aangevoeld, waar medewerkers zonder masker op hun eigen mooie zelf konden zijn, waar iedere collega zijn/haar verantwoordelijkheid opnam, waar medewerkers elkaar beluisterden in functie van besluitvorming, waar mensen gemotiveerd, geëngageerd én in verbinding met elkaar samen hun missie realiseerden. Is dit een wishful thinking of gewoonweg naïef? Bestaan er dergelijke organisaties of komt dit alleen in sprookjes voor? Onze organisatie staat op een belangrijk kantelmoment op heel wat terreinen. We zijn op zoek naar een nieuwe organisatievorm die gekenmerkt wordt door flexibel en lenig kunnen inspelen op de maatschappelijke veranderingen die op ons afkomen, door een grotere bereikbaarheid voor kwetsbare doelgroepen in ons volledig werkingsgebied, door meer interne, externe en intersectorale afstemming op bepaalde thema s, door slagkrachtiger teams die goed gecoacht worden door hun teamverantwoordelijke en door de beleidsaansturing anders te gaan organiseren. Door de tendens naar vermaatschappelijking van de zorg worden we tevens uitgedaagd om cliënten niet meer te gaan benaderen vanuit hun problemen maar vanuit het perspectief van de kwaliteit van hun leven. We zetten in op krachtgerichte medewerkers die niet alleen het beste van zichzelf geven maar ook hun collega s in hun kracht kunnen zetten. Een krachtgerichte medewerker werkt niet voor de ander maar mét de ander in functie van het verhogen van de zelfredzaamheid of probleemoplossend vermogen van de ander. Om te anticiperen op al deze uitdagingen, kiezen we er als organisatie voor om op een andere manier te gaan samenwerken als collega s binnen één grote organisatie. Nieuwe wegen verkennen doet geen afbreuk aan wat er is geweest en aan wat we hebben geleerd uit het samenwerken en samen gestalte geven aan het CAW, maar leidt wel naar verrijking en verdieping. De cruciale vraag is hoe anders dit samenwerken er kan uitzien. Geloven we in organisaties waar medewerkers zichzelf kunnen en mogen zijn, in verbinding met elkaar samenwerken, conflicten niet uit de weg gaan maar ze op een herstelgerichte manier aanpakken? In meerdere interne visieteksten van het CAW staat expliciet dat we inzetten op transparantie, ontplooiingskansen, vertrouwen en respect, participatie van medewerkers in de besluitvorming en open dialoog binnen een feedbackcultuur. Gezien we er ook prat op gaan dat we doen wat we zeggen en zeggen wat we doen, willen we graag eenieder van het CAW betrekken in de weg naar het verbindend werken die gestoeld is op de principes van een open feedbackcultuur en geweldloze communicatie, het herstelgericht werken en de heelheid van medewerkers. Veel medewerkers nemen het zekere voor het onzekere en verstoppen hun eigenheid, hun dromen en verlangens, achter een professioneel masker. Organisaties die willen werk maken van heelheid van hun medewerkers, moeten inzetten op het scheppen van een veilige omgeving, een omgeving waarin de medewerkers zich veilig genoeg voelen om hun persoonlijke gaven, twijfels en verlangens te delen. Ondertussen hebben de leidinggevenden van het CAW een introductieopleiding verbindend leidinggeven gevolgd als onderdeel van het traject naar verbindend werken. Leidinggevenden zijn een belangrijke schakel in het faciliteren van het verbindend werken in de verschillende aspecten. Maar het traject naar verbindend werken kan maar slagen als iedere medewerker wordt geappelleerd op een verbindende houding als basisfilosofie van het CAW. In het voorjaar van 2018 bieden we daarom aan alle medewerkers van het CAW de vorming verbindend werken aan ter introductie van de principes en methodieken verbindend werken. Voor een aantal medewerkers zal wat wij aanbieden gesneden brood zijn, voor andere medewerkers zal de input vernieuwend en inspirerend zijn. Wat wij vooral beogen is de CAW-bodem bemesten zodat hij vruchtbaar wordt om zaadjes in te planten die kunnen uitgroeien tot een nieuwe organisatie gekenmerkt door een gedeeld en gedragen verlangen om in verbinding samen ons doel te verwezenlijken. Deze vorming zal daarom ook aan de vrijwilligers aangeboden worden. Van zodra de datum bekend is, zal de vrijwilligerscoach jullie de uitnodiging bezorgen. Tine Wyns Directeur medewerkersbeleid

12 12 Herstelgericht werken met gedetineerden en hun naastbestaanden Werken aan verbinding in een geïsoleerde context Justitieel Welzijnswerk Brugge is een deelteam van CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) Noord- West-Vlaanderen. Onze hoofdtaak is het bieden van hulp en dienstverlening aan gedetineerden en hun naastbestaanden. In 2004 beslisten we om het team Justitieel Welzijnswerk op te splitsen in twee teams. Het ene team, trajectbegeleiding, richtte zich naar gedetineerden, het andere team, de buitendienst, bood hulpverlening aan de familieleden van gedetineerden. Deze beslissing kwam er nadat we vaststelden dat de vragen van familieleden van gedetineerden vaak niet aan bod kwamen door de grote focus op de gedetineerde zelf. Door een apart team op te richten wilden we de naastbestaanden van gedetineerden als volwaardige cliënt benaderen. Een aantal jaren liep dit heel goed. Cliënten vonden gemakkelijk de weg naar de buitendienst en de hulpverleners konden zich focussen op de gevolgen van de detentie voor de naaste omgeving, zoals een mogelijke uithuiszetting door inkomensverlies van het gezin, omgaan met nieuwe gezinsdynamieken, Op zoek naar meer zin Begin 2010 begonnen er wat twijfels naar boven te komen over onze werking met de familie van gedetineerden. We stelden vast dat veel naastbestaanden naar ons kwamen met heel wat praktische vragen over de gevangenis en de situatie van de gedetineerde. Hun hoofdbekommernis was vaak: kunnen jullie ons helpen om de gedetineerde vrij te krijgen? Ons antwoord hierop beperkte zich tot het bieden van informatie over de strafuitvoering en uitleg over het regime in de gevangenis. De hulpverleners in het team gaven aan dat ze iets misten in hun werk, ze wilden graag betekenisvoller aan de slag gaan. Ondertussen had een hulpverlener uit het team zijn opleiding contextueel werken afgerond en ook hij gaf aan dat we meer contextgericht konden werken met de gedetineerde en zijn directe sociale omgeving. De gedetineerde en zijn naastbestaanden leven elk in een afzonderlijke wereld. Voor de gedetineerde is dit de gevangenis en uit zorg en angst om zijn familie te verliezen deelt hij weinig over die leefwereld. De naastbestaande wil op zijn beurt de gedetineerde niet extra belasten met alle beslommeringen die hij of zij als gevolg van de detentie ondervindt, want de gedetineerde heeft het al zwaar genoeg. Zo krijg je een situatie waarbij de gevangene en zijn naastbestaanden nog weinig echt met elkaar communiceren. Men leeft naast elkaar uit zorg voor elkaar. Vanuit Justitieel Welzijnswerk willen we beide werelden samenbrengen. Eind 2012 kregen we een voorbeeld voorgeschoteld van hoe we dit in de praktijk konden doen. Met heel het team namen we deel aan een studiedag rond het werken met naastbestaanden van gedetineerden. We volgden een workshop waarbij Ligand toelichting gaf over herstelgericht werk bij onze doelgroep. Ligand is een pionier in het herstelgericht werken en positieve heroriëntering in de jeugdhulp en onderwijs. Ze vertelden over hun ervaring met een moeder en haar gedetineerde zoon, waarbij de zoon was veroordeeld voor zedenfeiten. De moeder zat met een aantal existentiële vragen hierrond, zoals: heb ik iets gedaan in de opvoeding dat ervoor gezorgd heeft dat mijn zoon deze feiten heeft gepleegd? Ligand begeleidde het gesprek tussen moeder en zoon waarbij deze vragen aan bod kwamen en waarin afspraken gemaakt werden rond herstel. Vanaf dan was het voor ons duidelijk: dit is betekenisvol werk. Dit willen wij doen. Een strafbaar feit heeft een grote impact, niet alleen op dader en slachtoffer, maar ook op hun directe sociale omgeving. De bemiddelingsdienst Moderator draagt bij tot herstel tussen dader en slachtoffer, maar wie zorgt er voor het herstel tussen de dader en zijn omgeving? Dat is onze opdracht. Als CAW willen we hierop inzetten vanuit de vaste overtuiging dat het kunnen terugvallen op een netwerk ontzettend belangrijk is voor een succesvolle reintegratie van de gedetineerde. Onze nieuwe focus We besloten met heel het team Justitieel Welzijnswerk een 3-daagse opleiding bij Ligand te volgen waarbij we kennismaakten met de algemene kaders en principes van het herstelgericht werken. Voor ons werd duidelijk dat het herstelgericht werken veel verder gaat dan het toepassen van deze kaders en methodieken. Herstelgericht werken is een houding, iets wat je uitstraalt in alles wat je doet. We hebben deze elementen dan ook opgenomen in onze visie. Justitieel Welzijnswerk wil door middel van vrijwillige en rechtstreeks toegankelijke hulpverlening de detentieschade beperken en/of herstellen. Dit voor zowel de gedetineerde als voor zijn directe sociale omgeving. Hiertoe hanteren we een herstelgerichte visie waarbij we aandacht schenken aan de verbinding van de cliënt met zichzelf (terug greep krijgen op eigen leven), de context en met de brede samenleving. Justitieel Welzijnswerk doet daarvoor appel op de verantwoordelijkheid van alle betrokkenen en activeert de potentiële/aanwezige netwerken. Het werken aan verbinding wordt onze nieuwe focus. Gedetineerden en hun naastbestaanden leven te veel naast elkaar. Wij willen het contact tussen hen herstellen en versterken. We willen beide partijen stimuleren om te praten over wat er is gebeurd en uit te wisselen over de impact die het gehad heeft op hun leven. Het nemen van verantwoordelijkheid en het eigen aandeel kunnen benoemen is hierin essentieel. Op deze manier willen we de banden van de gedetineerde met zijn netwerk verstevigen en de kans op een goede terugkeer in de maatschappij vergroten.

13 13 Waar staan we nu? Begin 2017 zijn we van start gegaan met een projectgroep binnen Justitieel Welzijnswerk. Deze groep bestaat uit hulpverleners die een opleiding hebben gekregen om herstelprocessen te begeleiden en te modereren. Met hen willen we de komende twee jaar inzetten op specifieke herstelmethodieken. Dit gaat van het stimuleren van gedetineerden om opnieuw contact op te nemen met hun directe sociale omgeving tot het voeren van herstelgesprekken tussen betrokkenen. Eind 2018 zullen we na evaluatie bekijken of deze methodieken vast opgenomen kunnen worden in ons hulpverleningsaanbod. Daarnaast blijven we met heel het team inzetten op het versterken van netwerken. Al van bij de opstart van het hulpverleningsproces brengen de hulpverleners het netwerk in kaart en gaan ze na waar banden kunnen worden verstevigd of waar herstel nodig is. Indien er verdere stappen worden genomen, wordt er doorverwezen naar de projectgroep. We hebben ook contact opgenomen met de medewerkers van Eigen Kracht-conferenties om deze methodiek te introduceren in de gevangenis. Tijdens een Eigen Kracht-conferentie worden moeilijkheden en problemen die een gezin ervaart onderling besproken en wordt er een plan opgemaakt. De familie beslist wie er allemaal deelneemt aan de conferentie. Dat kunnen ook mensen zijn uit het bredere netwerk. Professionelen kunnen niet deelnemen. Een vrijwilliger coördineert en begeleidt het proces. Met deze conferentie wordt het burgerrecht om zelf regie te houden over je eigen leven gegarandeerd. Dit wordt al vaak toegepast in de jeugdhulp en wij willen dit binnenbrengen in de gevangenis. Er zijn een aantal scharnierpunten in het leven van elke gedetineerde waarbij hij/zij de steun van familie kan gebruiken. Dat is bij het begin van de detentie, bij moeilijkheden intern of extern tijdens de detentie, en wanneer vrijlating in zicht komt. Bij elk van die scharnierpunten willen wij de mogelijkheid aanbieden om door middel van een Eigen Kracht-conferentie de problemen aan te pakken. En de gevangenis? Het belang van een herstelgerichte detentie werd begin 2000 door de overheid onderschreven met de aanstelling van herstelconsulenten in elke Belgische gevangenis. Het doel was om de herstelgerichte aanpak structureel te verankeren. Een achttal jaar later werd het herstelgericht denken geïntegreerd in de missie van het Directoraat Generaal EPI en verdween de functie van herstelconsulent uit het organogram. Niettegenstaande deze ontwikkeling en de vele inspanningen die het justitiepersoneel hiertoe nog steeds levert, blijft het herstelgericht werken in een gevangenis een uitdaging voor alle betrokkenen. Een aantal uitgangspunten staan haaks op elkaar. Gevangenis Bestraffend Het controleren en beheersen van gevangenen Uitsluiting en isolatie Passiviteit Herstel Herstellend Krachtiger maken van betrokkenen Inclusie en participatie Stimuleren van individuele verantwoordelijkheid (V. Negrea, persoonlijke communicatie, 25 september 2015) Vanuit het CAW, en meer bepaald Justitieel Welzijnswerk, vinden we het belangrijk om onze nieuwe focus ook breder te verspreiden dan enkel naar ons cliënteel. Eind 2015 organiseerden we, met behulp van Ligand, een aantal cirkelgesprekken in de Brugse gevangenis. Hierbij wisselden gevangenen, bezoekers, bewakers, directie, hulpverleners en vrijwilligers van Justitieel Welzijnswerk hun ervaring uit over het bezoek. Tijdens de gesprekken waren functies niet belangrijk, iedereen werd aangesproken met zijn voornaam. Het onderwerp was: hoe kunnen we het bezoek aangenamer maken? Hieruit zijn een aantal acties voortgekomen die door de directie verder werden opgevolgd en geïmplementeerd. Met deze gesprekken wilden we een nieuwe vorm van communicatie hanteren, die kenmerkend is voor het herstelgericht en participatief denken, namelijk het betrekken van alle betrokken partijen. Aansluitend op deze gesprekken werd een overleg rond herstel opgericht, dat herstelgerichte initiatieven in de gevangenis verder moet ontwikkelen. Essentieel hierbij is dat de gevangenisdirectie dit ondersteunt en hier ook aan deelneemt. Met bovenstaande acties willen we meer verbinding creëren in de gevangenis, tussen gedetineerden en hun betekenisvolle omgeving. Er liggen nog vele uitdagingen voor ons. Dit is slechts het begin. Voor vragen of verdere informatie over ons project kan je terecht bij: Hannelore Pintelon, Meer info: Hannelore Pintelon

14 14 interview met christel verhas de nieuwe directeur van caw noord-west-vlaanderen De oude directeur werwelkomt de nieuwe en vraagt honderuit. Een interview van Eric Claes met Christel Verhas Christel Verhas is op 11 september gestart om vanaf 2018 de rol van Eric Claes als algemeen directeur over te nemen als die met pensioen gaat. Tot het einde van dit jaar vormen zij samen een tandem om de overdracht geleidelijk vorm te geven. Dit interview is bedoeld als eerste kennismaking. Eric: Christel, welkom in CAW Noord-West-Vlaanderen. Het bestuur heeft jou gekozen om mijn rol over te nemen. Medewerkers en vrijwilligers zijn dan ook benieuwd en vragen zich af: Wie is Christel Verhas en wat brengt ze mee naar ons CAW? Christel: Ik kom uit een landbouwersgezin in Oost- Vlaanderen, als derde kind van vier, en zelf ben ik moeder van drie zonen. Ik kom niet uit de hulpverlening, maar heb wel altijd gekozen voor jobs waar ik me kan inzetten voor de samenleving. Tot voor kort was ik directeur bij de Gezinsbond. Ik was er verantwoordelijk voor de belangenbehartiging en het sociaal-cultureel werk, de sociaal-juridische dienstverlening en de consumentenwerking. Daar zie je al veel raakvlakken met de CAW-werking: gezins- en relatieondersteuning bijvoorbeeld, of schuldenproblematiek, huisvesting etc. Vanuit de Gezinsbond neem ik ook mijn appreciatie voor het vrijwilligerswerk mee. Maar ik denk dat het bestuur toch vooral gekeken heeft naar mijn managementcapaciteiten en werkervaringen in het leiden van heel uiteenlopende teams toen ik solliciteerde. Ik heb ook veel ervaring met politiek en beleidswerk, en heb in mijn 25 jarige carrière een groot netwerk opgebouwd. Ook het creatieve en strategisch denken bij het opzetten van organisatieprocessen en de regie van aanpassingen aan de veranderende rollen van een CAW liggen in het verlengde van mijn ervaring. Op die vlakken kan ik de expertise van het huidige directieteam mooi aanvullen, denk ik. In de sector staat immers nog heel veel te gebeuren Eric: Dat is inderdaad net wat we op dit moment nodig hebben, nu de overheid langs alle kanten met grote snelheid intersectorale netwerken wil uitbouwen. We vragen al enkele jaren naar intersectorale structuren, en die zullen ook een extra dimensie vereisen in het beleid van de organisatie. Onze organisatie heeft voor jou gekozen omdat we er inderdaad van overtuigd zijn dat je competenties, je achtergrond en de manier waarop je belangrijke thema s benadert, in de lijn liggen van onze missie en visie. Maar waarom kies jij zelf voor een CAW? Christel: Na de Gezinsbond ben ik kort overgestapt naar een groot bedrijf, met als bedoeling om daar het maatschappelijk verantwoord ondernemen te doen doordringen. Die overstap heeft mij doen beseffen dat ik het menselijke en sociale aspect in mijn werk nodig heb. Iets bijdragen aan de samenleving motiveert mij. Onze samenleving is voor veel mensen te complex en de hulpverlening is voor velen een grote onbekende, of iets waar ze bang voor zijn, eerder dan dat men het als een hulp ziet. Ik vind het mooi hoe CAW s hier een rol in spelen: breed gaan, er voor iederéén zijn. Ze zijn een onmisbare schakel in het complexe landschap van dienst- en hulpverlening om het welzijn in onze samenleving te versterken, en daar wil ik graag mijn steentje toe bijdragen.

15 15 Eric: Wat verwacht je van onze organisatie, waar wil jij werk van maken? Christel: Ik heb al gemerkt dat jullie samen een ruime expertise hebben rond (de organisatie van) hulpverlening. Ik hoop dat de collega s van het directieteam mij op weg zullen helpen om die know how eigen te maken en hun inzichten delen en erover uitwisselen. Ik wil graag samen als één hecht team werk maken van de talrijke uitdagingen waarvoor een CAW en de welzijnssector staan. De noden van onze cliënten (en hun gezin) zijn voor mij de drijfveer van mijn inzet, en dat spoort helemaal met de missie en de ambitie van het CAW. Ik hoop ook dat we de rijke inzet van de grote vrijwilligersgroep kunnen versterken door verder een modern vrijwilligersbeleid te ontwikkelen in de lijn van een breder medewerkersbeleid. Er is tussen de ondersteuning van professionele medewerkers en vrijwilligers veel gelijkenis, maar ook verschil. Er staat al heel wat op stapel: de lijn en strategie die is uitgezet kan ik volgen. Ik wil dat proces dus voortzetten, en, samen met de ploeg, onze tanden zetten in de organisatiestructuur. Wat hebben we nodig om onze opdracht goed te kunnen vervullen en hoe gaan we ons daar op inrichten? Eric: We zijn amper gestart, maar we hebben in die eerste drie dagen al een intens programma gevolgd met een raad van bestuur, een CPBW, een ondernemingsraad en een directieteam. Morgen staat een contact met de Vlaamse Administratie Welzijn op het programma, en ook dat hebben we voorbereid. Je hebt ook al met heel wat mensen (vrijwilligers, medewerkers en bestuurders) een eerste contact gehad. Mogen we al vragen naar je eerste indrukken? Christel: Ik ben aangenaam verrast door de relaxte sfeer in de werkrelaties: collega s en medewerkers gaan heel ontspannen en spontaan met elkaar om en stappen zonder drempels in een open gesprek. De sfeer is informeel en je kan jezelf zijn en je visie geven. Naar elkaar luisteren, lijkt hier vanzelfsprekend. Ook het overleg met het bestuur en met de werknemersdelegaties waren heel constructief: iedereen leek als vanzelfsprekend bereid om bij te dragen tot oplossingen en de inbreng van anderen te waarderen. Dat heb ik ooit wel anders meegemaakt! Ik ben ook blij dat we ruim de tijd krijgen om nog in duo samen te werken. Zo kan ik wat tijd nemen om dieper kennis te maken met de werkingen, de eigenheden en de dynamieken in deze veelzijdige organisatie. Ik ga van de komende maanden gebruik maken om zoveel mogelijk werkingen en groepen te leren kennen in een directe uitwisseling. Ik heb er zin in! Interview: Eric Claes

16 16 kinderen uit de knel Vechtscheiding door de ogen van een kind Sommige koppels kiezen ervoor om uit elkaar te gaan. Als er kinderen zijn, heeft dat ook voor hen gevolgen. Overal heersen tegenstrijdige gevoelens. In het project Kinderen uit de knel kijken ouders naar de scheiding door de ogen van hun kind. Hulpverleners Karolien en Lieve begeleidden Kathleen, Tom en hun zoon Seb. Waarom het spaak liep Twaalf jaar geleden leerden Kathleen en Tom elkaar kennen. Snel en onverwacht kwam er een kindje aan, Seb. Tom had toen ook een horecazaak geopend, waardoor het koppel verhuisde om iets dichter bij de zaak te wonen. Voor Kathleen werd de afstand naar haar werk dan weer te groot, waardoor ze haar job opzegde. Kathleen vond moeilijk haar draai. Tom had lange dagen en uren. Hij was heel vaak van huis weg. Ik zat voornamelijk alleen met de baby en dat was enorm zwaar. Zeker omdat ik ook zo ver weg was van mijn familie. Ik voelde mij eenzaam. Uiteindelijk besliste Kathleen om een eind te maken aan de relatie. Ze verhuisde met Seb naar de gemeente waar ook haar ouders woonden. Seb was toen een jaar oud. Zeven rechtszaken In het begin liep alles goed, ook al was er weinig communicatie. Er was een regeling opgesteld in functie van Tom s werk. Seb ging in het weekend of op woensdagmiddag naar zijn vader. Kathleen was jarenlang gewoon om haar ding te doen en zelf de beslissingen te nemen. Er waren nog weinig grote beslissingen en Tom liet het tot dan aan mij over. Toen Seb vijf jaar was, veranderde de situatie. Beide ouders stapten in een nieuwe relatie. Dan zijn die verwachtingen heel anders. De partner van Tom wou graag meer betrokken zijn, en wou dat Seb vaker bij hen was. Ik verhuisde met mijn nieuwe partner en besliste dat Seb dan beter daar naar school kon gaan. Ik had wel verteld aan Tom dat Seb van school zou veranderen, maar ben daar nooit dieper op ingegaan. Ik was gewoon om zelf mijn ding te doen en beslissingen over Seb te nemen, waardoor het voor Tom leek alsof ik het gewoon deed zonder dat te bespreken, vertelt Kathleen. Tom vult aan: Op een gegeven moment ontstonden er dan meningsverschillen, viel de communicatie weg en daardoor ook het wederzijds vertrouwen. Je komt in een patstelling te zitten die uitzichtloos lijkt, vertelt Tom. Tom startte een rechtszaak tegen de verandering van school. Er volgde een jarenlange strijd in de rechtbank. Jammer genoeg bestaan er weinig tussenoplossingen en zit je snel in een juridische strijd verwikkeld. Je bent dan al snel vertrokken voor een hele tijd, die zich voornamelijk vult met negatieve energie. Seb was vijf bij de eerste en elf jaar bij de meest recente rechtszaak. Effect op Seb Kathleen en Tom probeerden om Seb buiten het conflict te houden. Ik heb die rechtszaak voor Seb verborgen gehouden. Ik wou hem daar niet mee opzadelen. Dan kwam er een sociaal onderzoek en moest ik hem toch uitleggen wat die persoon kwam doen. Ik denk dat dat toch wel stress meebrengt, zelfs al wordt er niet openlijk over gesproken. Er is een bepaalde spanning die je kind ook wel aanvoelt, vertelt Kathleen. Na een tijd was duidelijk merkbaar dat Seb zich niet goed voelde bij de situatie. Het uitte zich bij hem vooral fysiek. Seb heeft autismespectrumstoornis en hij uit niet snel zijn emoties. Hij was heel vaak ziek. Door ouder te worden, besefte hij ook beter wat er aan de hand was. Dat begon

17 17 zwaar te wegen. Tot op een moment dat hij zich echt depressief voelde, dat hij thuis in zijn bed kroop, de deur sloot en niet meer uit zijn kamer wou komen. Hij zei toen dat hij zijn leven helemaal niet meer leuk vond. Dan kan je wel zeggen dat je kind heel veel last heeft, aldus Kathleen. Kinderen uit de knel In de laatste rechtszaak werd uiteindelijk een vonnis uitgesproken: de ouders moesten het programma Kinderen uit de knel volgen. Dat is een project waarbij hulp geboden wordt aan ouders en waarbij het welzijn van het kind centraal staat in de scheiding. In het vonnis staat dat beide ouders contact moeten opnemen met de dienst. Eenmaal dat gebeurd is, vindt er een intakegesprek plaats met beide ouders, zonder de kinderen. Dat gesprek vindt altijd plaats met twee therapeuten. Kathleen en Tom kwamen zo in contact met hulpverleners Karolien en Lieve. Spannend moment Karolien licht toe: In het eerste gesprek geven we eigenlijk alleen maar informatie. We geven aan wat hen te wachten staat, hoeveel sessies er zijn en wat er op welke dag gepland wordt. Er wordt bewust nog niet ingegaan op het verhaal. Het is een heel spannend moment omdat het vaak jaren geleden is dat ze nog samen in een ruimte hebben gezeten. Daarom kan je nog niet meteen op de inhoud ingaan, want dan escaleert het sowieso. Daarna wordt er een tweede intake gepland, deze keer wel met kinderen erbij. Er zijn dan ook twee kindertherapeuten bij. Die gaan even met de kinderen apart zitten om wat uitleg te geven, maken met hen een oefening of doen een spelletje. De bedoeling is om de druk bij de kinderen weg te nemen, er wordt van hen niets verwacht. De focus ligt op het probleem van de ouders, het zijn vooral zij die aan de slag moeten. De ouders krijgen ook de kans om apart te zitten met een therapeut. Op die manier kunnen zijn dingen overbrengen die van belang kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld traumatische ervaringen. Voorwaarden Vooraleer er verder aan de slag kan gegaan worden, moeten beide ouders hun engagement geven. Het is niet omdat ze verplicht worden door de rechtbank dat ze ook effectief actief deelnemen. Zonder dat engagement kunnen wij niet aan de slag, licht Karolien toe. Daarnaast moeten ook alle lopende procedures worden stilgelegd. Dat blijkt telkens een heel gevoelig punt. Er zijn veel mensen die nog steeds aan het strijden zijn. Maar je kunt natuurlijk geen goede sessie doen met mensen, als zij daarna thuiskomen en in de brievenbus papieren van een rechtszaak krijgen. Daarom is het belangrijk om op z n minst voor even de strijd te staken. Kathleen zag het na deze eerste gesprekken alvast zitten. Hoewel ik niet wist waaraan ik mij moest verwachten, was ik wel blij met dit aanbod. Het feit dat de procedures ook moesten stoppen, gaf mij een gevoel van rust. Er werd ook geen druk gelegd op Seb. In het verleden was hij al bij een psycholoog geweest maar dat hielp niet. Het probleem lag ook niet bij hem. Ook Tom bekeek het positief. Door Kinderen uit de Knel ontstonden er vaste verplichte momenten waarop de communicatie tussen Kathleen en mij terug op gang kwam. Vanaf dat moment zijn we ook terug samen ouder van Seb geworden, waardoor de druk bij hem wegviel. Dat waren de eerste stappen naar een duurzame oplossing. Twee netwerken die scheiden In een scheiding zijn niet alleen de twee partners betrokken, maar spelen ook familie en vrienden een belangrijke rol. Daarom wordt er ook een netwerksessie georganiseerd. Elke ouder vraagt hiervoor aan minstens twee en maximum zes personen uit zijn of haar omgeving om deel te nemen. Karolien: Het zijn eigenlijk twee netwerken die scheiden van elkaar. De strijd wordt soms ook aangewakkerd door het netwerk. Met de beste bedoelingen, maar als je netwerk niet mee is met wat je hier komt doen, is het natuurlijk moeilijk werken. Het kan ook soms heel zwaar zijn, dus die mensen kunnen ondersteuning

18 18 geven. Tom vroeg zijn vrouw en ouders om deel te nemen, Kathleen haar pleegdochter, haar man en haar moeder. Door de ogen van het kind Na de intakegesprekken en de netwerksessie gaan er groepssessies van start. De beleving van het kind staat in alle sessies centraal. Door de strijd waarin ouders verwikkeld zijn, zien ze vaak niet meer helder wat dit met hun kind doet. Eén ding hebben alle mensen die hier komen gemeen: ze zien hun kinderen echt wel graag. Ze zitten alleen dikwijls in een tunnel, in een gevecht, waarbij ze zelf nog oogkleppen op hebben, aldus Karolien. Er zijn acht sessies van twee uur, om de twee weken. We zetten vooral in op het leren herkennen van destructieve communicatiepatronen. Er zijn verschillende communicatiepatronen en we kijken dan in welk patroon koppels zitten. We gaan dan zoeken hoe ze er uit kunnen geraken. Het is vooral belangrijk dat mensen hun eigen aandeel zien. Ze kunnen vaak heel goed zeggen in welk communicatiepatroon de ex-partner zit, maar heel moeilijk in welk ze zelf zitten, vertelt Karolien. Kinderstoeltjes Een rode draad doorheen de sessies is het gebruiken van kinderstoeltjes. Ouders moeten effectief op die stoeltjes zitten en letterlijk de positie van het kind innemen. We laten mensen roepen naar elkaar over de stoeltjes heen, zodat de ouder op het stoeltje kan aanvoelen hoe dat voor een kind is. Dat klinkt misschien kinderachtig, maar het heeft een grote impact op mensen, zegt Karolien. Er wordt ook gevraagd aan de ouders om een brief te schrijven aan hun kinderen waarin ze uitleggen waarom mama en papa niet meer samen zijn. Die brief moet zo geschreven zijn dat de andere ouder in de ruimte kan blijven zitten en het kan aanhoren. Ook dan zitten de ouders op de kinderstoeltjes. Ze schuiven die naar voor als ze vinden dat een kind dit kan aanhoren. Ze schuiven met hun stoeltje naar achter als ze vinden van niet. Dat heeft iets heel krachtigs, dan zie je wat het teweeg brengt bij een kind als je bepaalde dingen zegt over mama en papa. Dat kwetst kinderen natuurlijk heel hard, aldus Karolien. Confronterende pauzes Tijdens die sessies zitten de kinderen in groep in een andere ruimte. Daar kunnen ze spelen en contact leggen met elkaar. Bij elke sessie is er een kwartiertje pauze. In die pauze gaan alle ouders en kinderen samen in gemeenschappelijke ruimte, zonder dat er hulpverleners bij zijn. Daar gebeurt heel veel, zegt Karolien. Kathleen en Tom vullen aan: Ik herinner me nog goed de eerste pauze. Toen waren wij de enigen die aan dezelfde tafel zaten. Verder leek de ruimte opgesplitst in twee kanten en stonden de ex-partners liefst met de rug naar elkaar toe. Na een minuutje kwamen de kinderen aan in de ruimte. Je hoorde ze enthousiast praten en lachen op de gang. Tot ze aan de deur van de pauzeruimte kwamen. Ineens stonden ze daar allemaal stokstijf. Dan zag je ze heel voorzichtig doorlopen, naar links en naar rechts kijken om te zien naar waar ze toe konden of mochten. Je zag letterlijk hoe die kinderen kant moesten kiezen in de kamer. En dat is voor hen dagelijks zo. Grote impact Het programma had snel een grote impact op Tom en Kathleen. De communicatie is nu een stuk beter. Er wordt meer vriendschappelijk met elkaar omgegaan. De spanningen zijn voor een groot stuk weg. We hebben er wel voor gekozen om nog verder in bemiddeling te gaan. Om te voorkomen dat we in hetzelfde patroon hervallen als er weer een zwaarder onderwerp aan bod komt of een beslissing genomen moet worden. Ook voor Seb heeft het een enorm verschil betekend. Tijdens de momenten in de kindergroep maken de kinderen iets, dat ze dan in de laatste sessie voorstellen aan hun ouders. Seb had een tekening gemaakt. Op de tekening staat Ik ben blij. De letters stellen Seb en zijn ouders voor, die hem omarmen. Samen met een andere jongen had hij ook een rapliedje gemaakt.

19 19 Kinderen evalueren Karolien stelt vast dat het gedrag van de kinderen aangeeft hoe de ouders het doen in de sessies. De kindertherapeuten komen ons dan zeggen welke ouders vooruitgang gemaakt hadden aan de hand van hoe de kinderen zich gedragen. Het is heel opvallend hoe groot het effect op de kinderen is als er bij de ouders een verschuiving in het gedrag is. Kinderen bloeien open en ze vinden meer rust. Ze durven al eens iets te vertellen als mama en papa hebben een sms gestuurd naar elkaar of mama en papa hebben gebeld zonder dat er geschreeuwd werd. Bij Seb was het snel merkbaar aan zijn gezondheid, zegt Kathleen. Vroeger ging hij niet graag naar school. Nu wel. Je ziet het eigenlijk aan alles. Hij voelt zich vrijer en blijer. Seb verblijft nu bij elke ouder twee vaste dagen in de week. De woensdag en het weekend wisselt elke week af. Zo is er nooit een hele week dat hij de andere ouder niet ziet, want dat zou Seb niet leuk vinden besluiten Kathleen en Tom. Meer inzet nodig Kinderen uit de knel is een project dat kwam overgewaaid uit Nederland. In Limburg werd het opgestart met beperkte projectmiddelen, met steun van de Vlaamse overheid. Maar op dit moment zijn er geen middelen om het uit te breiden. Karolien pleit er hard voor om hier meer op in te zetten. Het is duidelijk dat er nood aan is. Er zijn nu al wachtlijsten. We merken dat het bij twee op de drie koppels ook resultaten behaalt. Alleen zijn de huidige middelen tijdelijk en hebben we dus nog geen toekomstperspectieven om het project verder te zetten. Ook sensibilisering is volgens haar van groot belang, maar zeker ook de nodige hulpverlening voor alle fases van een echtscheiding. Jammer genoeg is het vaak pas op het punt dat de strijd tussen ouders zo groot is, dat je hen goed kan duidelijk maken wat het met hun kind doet. En dan is een project als dit nodig om die kinderen uit de knel te krijgen. Lies Debouver bron: Ook in West-Vlaanderen In 2015 sloegen een aantal West-Vlaamse diensten de handen in elkaar om ook in onze provincie een KUK-aanbod te kunnen realiseren: CGG s Prisma, Mandel en Leie, Largo Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Agentschap Jongerenwelzijn en CAW Zuid-, Centraal- en Noord-West-Vlaanderen. In 2016 organiseerden we een groep in Brugge en Kortrijk, in 2017 in Roeselare. Begin 2017 ondertekenden we een samenwerkingsovereenkomst om ook in de toekomst groepen te organiseren, op voorwaarde dat we hiervoor voldoende financiële middelen kunnen verzamelen. En die zijn er! Met de steun van het Fonds Rode Neuzen, beheerd door de Koning Bouwdewijnstichting en de subsidies toegekend door Minister Vandeurzen kunnen we een groep starten in Kortrijk en Brugge. Kinderen uit de Knel Brugge: Ouders kunnen zich aanmelden via kinderenuitdeknel@cawpartner.be of Contactpersoon: Els Vandecasteele. Na aanmelding volgt een gesprek met de ouders en een tweede gesprek waarop ook de kinderen worden uitgenodigd. Deze gesprekken worden gepland tussen nu en eind november. Woensdag 10 januari 2018: netwerkbijeenkomst. De ouders nodigen hiervoor enkele personen uit hun familieof vriendenkring uit. Er wordt in groep informatie gegeven over het programma en het belang ervan voor de kinderen. Nadien starten de groepssessies op dinsdagen 23 januari, 6 februari, 6 maart, 17 april en 8 mei alsook op woensdagen 21 februari, 21 maart en 2 mei, telkens van tot u. Plaats: CAW Noord-West-Vlaanderen, Ruddershove 8, 8000 Brugge.

20 20 vacatures voor vrijwilligers Receptiemedewerker Blankenberge Verwachtingen met betrekking tot de kandidaat-vrijwilliger: is meerderjarig en kan zelfstandig werken toont respect voor mensen van allerlei achtergronden is collegiaal heeft kennis van het CAW als welzijnsorganisatie houdt zich aan het beroepsgeheim Maandagavond van 17u-20u (tweewekelijks) Woensdagnamiddag van 14u-17u ( tweewekelijks) Vlinder: om vervangingsmomenten in te vullen van de andere vrijwilligers. Taakomschrijving U staat in voor een vlotte ontvangst van onze cliënten/bezoekers. U ontvangt hen aan de receptie en verwijst door naar de wachtruimte. Naast de onthaalopdracht en afhankelijk van uw mogelijkheden staat u ook in voor kleine administratieve taken ter ondersteuning van de hulpverleners. Voor de start van het engagement wordt een inwerkingsessie gepland en er wordt ondersteuning voorzien gedurende de eerste maanden. Voorziene start: zo snel mogelijk! De vrijwilliger wordt opgevolgd door de vrijwilligerscoach. Er is een jaarlijks functioneringsgesprek en daarnaast worden ook mogelijkheden rond vorming aangeboden. De vrijwilliger wordt gewaardeerd en erkend voor zijn/haar inzet! Interesse? Neem dan contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Contactpersoon: Anaïs Maene - 050/ anais.maene@cawnoordwestvlaanderen.be Gelieve bij onderwerp vacature vrijwilligerswerk te vermelden Ontvangstvrijwilliger Brugge Ruddershove We zoeken een ontvangstvrijwilliger voor maandag-, dinsdag- of donderdagvoormiddag (8.30 u u.) Doel van de functie: Een vriendelijke ontvangst verzorgen van de cliënten, medewerkers van het CAW, externen, leveranciers. Die mensen begeleiden of toeleiden naar de wachtplaats of plaats van afspraak en de betrokken medewerker verwittigen. Bezoekers wegwijs maken in het gebouw. Telefonie aannemen, beluisteren, beantwoorden en indien nodig doorschakelen naar de bestemmeling. De medewerker via mail verwittigen als er geen verbinding of contact kon worden gerealiseerd en de boodschap overbrengen. Vlot informatie opzoeken op intranet en internet en deze bezorgen aan wie die vraagt. Plaats in de organisatie: Je maakt deel uit van het administratief team en wordt aangestuurd en gecoacht door de teamverantwoordelijke en / of vrijwilligerscoach van dit team. Je werkt steeds in een duo met een professionele medewerker. Als ontvangstvrijwilliger neem je een sleutelpositie in. Je bent immers voor de bezoeker of beller de eerste contactpersoon binnen het CAW. Jij hebt als taak dat de bezoeker terecht komt op de juiste dienst of bij de juiste medewerker van het CAW. Contactpersoon: Peter Smet: peter.smet@cawnoordwestvlaanderen.be. Meer info kan je via die weg ontvangen.

21 21 Medewerker Televestiaire Brugge We zijn op zoek naar nieuwe vrijwilligers voor onze tweedehandswinkel Televestiaire. Aanbod: Geschonken tweedehandse kledij, speelgoed, en ook klein huishoudelijk gerief wordt gesorteerd, en aan zeer haalbare niet-commerciële prijzen ter beschikking gesteld. Korting en gratis pakket zijn mogelijk na een gesprek in het onthaal van het CAW. Televestiaire wordt georganiseerd en uitgebaat door een groep van een 26-tal vrijwilligers. Iedereen kan er kledij binnen brengen tijdens de openingsuren of deponeren in de voorziene kledingcontainer. Doelgroep: Iedereen is welkom, maar we leggen onze focus op mensen met een beperkt inkomen, mensen die in armoede leven, thuislozen, ex-gedetineerden. Adres: Prof. Dr. J. Sebrechtsstraat Brugge (nabij Minnewater) Opdracht: Televestiaire zoekt vrijwilligers voor kledij en voor de materiaalwinkel Kledij: Onze vrijwilliger helpt mee sorteren in één van de sorteerruimtes of helpt in de winkel waar kledij en schoenen verkocht worden. Onze vrijwilliger is actief, ziet werk, is fysiek in staat om dozen te tillen en is flexibel. Materiaal: Onze vrijwilliger helpt mee sorteren in één van de sorteerruimtes of helpt in de materiaalwinkel. Onze vrijwilliger is actief, ziet werk, is fysiek in staat om dozen te tillen en is flexibel. Profiel: Onze vrijwilliger is heeft een portie gezond verstand, zin voor humor, is positief ingesteld, sociaal vaardig, vriendelijk, discreet, toont respect voor de cliënten die over de vloer komen, en heeft affiniteit met mensen in sociale noodsituaties. Als vrijwilliger sta je dus stevig in je schoenen en kan je gemakkelijk in teamverband samenwerken. Onze vrijwilliger neemt deel aan 4 tot 6 teamvergaderingen per jaar met de groep vrijwilligers. Start: Zo snel mogelijk! Voor kledij is er een plaats vrij op donderdagnamiddag. Voor materiaal zijn er plaatsen vrij op dinsdagnamiddag Openingsuren winkel: dinsdag, woensdag en donderdag van uur + zaterdag van uur. Hebt u interesse in deze vacature? Neem dan zeker contact op! Dan maken we een afspraak voor een kennismakingsgesprek en bespreken we de mogelijkheden. Contactpersoon: Bénédicte Ongenae, , vrijwilligerswerk@cawnoordwestvlaanderen.be

22 22 hoe ver (of dicht) vallen appels van bomen In ons CAW werken we ondertussen met meer dan 250 werknemers, en nog eens 278 vrijwilligers. Daar komen niet alleen baby s van, maar ook ouders en kinderen werken tegenwoordig soms onder 1 noemer, namelijk CAW Noord-West-Vlaanderen. Met de redactieraad leek het ons leuk om een reeks ouder-kind binnen het CAW te maken. Rein en Lies. Rein De Puysseleyr is sinds 20 jaar een vaste waarde in ons CAW, Ze maakt deel uit van het secretariaat, en is onder andere bij elk CAWevenement de stuwende kracht. Sinds april 2017 werkt dochter Lies Debouver bij ons als stafmedewerker communicatie en fondsenwerving. Vandaag hebben we afgesproken in de cafetaria te Ruddershove, een plek die zich uitstekend leent om een gezellig interview af te nemen. Lies, wist jij als kind welke job je mama deed? Mijn moeder zei altijd dat ze manusje van alles was, in het secretariaat van het -toen nog- Sociaal Centrum Teledienst. Hoewel ik die naam niet echt kende. Mijn herinnering blijft hoofdzakelijk hangen op secretariaat en manusje van alles. Ik was me wel min of meer bewust van een sociaal engagement. Zo was er ooit een speelgoedinzameling waar ik met mijn school nauw bij betrokken was. Sociaal engagement was bij ons thuis normaal, dat was iets wat je deed in de wereld. Rein: De vraag naar de inhoud van mijn job kwam wel jaarlijks eens aan bod, het was ook niet steeds een eenvoudige uitleg, dat manusje van alles. Ik herinner mij ook dat Lies zeer begaan was met die speelgoedactie. Lies, wat was de insteek om ook in de sociale sector te studeren? Ik heb even getwijfeld om Sociaal Werk te studeren maar koos uiteindelijk voor Journalistiek met aansluitend Politieke en Sociale wetenschappen. Mijn doel was om ofwel journalist in sociale thema s te worden, ofwel iets met communicatie in de sociale sector te gaan doen. Mijn specialiteit binnen mijn studies ging toen uit naar internationale politiek en derde wereld problematiek. Ik wou iets zinvol doen, met een maatschappelijke ondertoon. Mijn eerste job was in Decathlon, aansluitend op vakantiejobs die ik daar deed, om toch al te starten met werken. Daar begon ik als verkoopster in bergsportartikelen. Ik mocht mij gaandeweg met interne communicatie bezig houden, maar ik miste daar het maatschappelijke deel. Daaropvolgend ben ik gaan werken in een uitgeverij als bladmanager. Magazines samenstellen was op zich interessant, maar de inhoud minder. Opnieuw was de job niet voldoende maatschappelijk getint. Uiteindelijk ging ik aan de slag bij SOM, de federatie van sociale ondernemingen. Daar was ik verantwoordelijk voor de sectorcommunicatie en beleidsopvolging van de elf CAW s. Sinds kort werk ik dus in dit CAW. Mijn passie ligt vooral bij communicatie, in die zin was - en is - deze job zuiverder en nog meer wat ik wil. Rein, hoe voelde het voor jou dat je dochter ook in de sociale richting ging? Ik vond dat heel leuk, maatschappelijk engagement is meegegeven met de moedermelk, en daar ben ik blij mee. Lies: Mijn moeder is steeds nauw betrokken geweest bij mijn studies. Ik schreef een werk rond seksueel misbruik en mijn eindwerk ging over armoede. Ze coachte mij, we werkten nauw samen. Eigenlijk hebben wij altijd al samen gewerkt. Toen kwam er een vacature voor het CAW, wie zag die eerst? Lies: De vacature voor SOM kreeg ik eerst van mijn moeder, uiteindelijk zou ik die ook wel gevonden hebben met dezelfde gevolgen. De vacature van het CAW heb ik via SOM zelf mee verspreid, het werd letterlijk onder mijn neus geschoven, maar

23 23 ik wist er ook al van via het thuisfront. Hebben jullie daar over gepraat met elkaar? Rein: We hebben daar eigenlijk heel veel over gepraat. We wisten dat we heel nauw zouden samen werken en we hebben gepolst bij elkaar of dat een probleem was. Ook de vraag of onze relatie zou veranderen, als we elkaar vier dagen per week zien. Een overload moeder of dochter en zo, hahaha. Maar dat is gelukkig niet zo. Lies: Ik was sowieso aangetrokken tot deze vacature, en ik ging al altijd te rade bij mijn moeder, ook rond keuzes op werkvlak. De overweging rond de job enerzijds en de consequenties anderzijds hielden ons beiden niet tegen. Zijn er afspraken gemaakt? Rein: Ik hoopte vooral dat Lies niet de hele tijd in mijn gezichtsveld zou zitten, en dat is gelukkig net niet het geval. Verder hebben wij geen speciale afspraken gemaakt. Werd jullie band tijdens de sollicitatie bekend gemaakt? Lies: Tijdens de sollicitatieprocedure is het thema aangeraakt, dat werd niet omzeild. Rein: Ik heb het hele proces van dicht meegemaakt maar dat communiceerde ik niet op het werk. Dat was niet altijd evident. Onze band was natuurlijk wel al gekend voordien, dus bekendmaking was niet nodig. Hoe is dat, familie op de werkvloer? Leuk!! Onze nauwe samenwerking is ook heel leuk. Meningsverschillen mogen bestaan. Maar we zitten dikwijls op dezelfde golflengte. Lies: Aangezien mijn vorige job soms nogal solo was is het een verademing om op collega s te kunnen steunen. wij zijn gewoon om samen te werken en dat loopt goed. De nieuwe start was daardoor iets comfortabeler dan gewoonlijk bij een nieuwe job. Hoe reageren andere medewerkers? Rein: Ik heb dat zonet toch even bevraagd, dat bleek een vrij natuurlijke zaak te zijn, helemaal ok dus. Veel collega s kwamen bij de bekendmaking op de nieuwjaarsreceptie proficiat zeggen, ook dat was fijn, dat enthousiasme. Hoorde je soms al eens een minder positieve opmerking over elkaar? Unaniem: nee (lachend). Rein: Als dat zou voorkomen dan zou het aan de persoon zelf zijn om daar iets mee te doen. Hoe spreken jullie elkaar aan op het werk? Lies: Thuis zeg ik moeke, op de werkvloer zeggen we dikwijls al grappend collega, als ik over haar praat tegen andere collega s heb ik het wel over Rein. Rein: In mails benoemen we elkaar opzettelijk heel formeel, dat is wel grappig. Collega gebruiken we beiden graag binnen deze muren. Hebben jullie een leuke anekdote om af te sluiten? Beiden dachten we aan hetzelfde moment. De avond voor de personeelsdag hebben we samen tot vrij laat gewerkt. We hebben toen samen chicken tikka masala gegeten boven. Rond u liepen we beiden nog haastig weg en weer om allerlei gerief voor de personeelsdag naar de auto te brengen. Dat moest voor u. gebeuren, want dan slaat het alarm automatisch aan. Een rush tegen de tijd, maar het was ook grappig, en leuk om samen te doen. Bedankt voor dit interview, dit was bijzonder leuk om te doen! Interview: Bénédicte Ongenae

24 24 hoe ver (of dicht) vallen appels van bomen (vervolg) Brigitte en Sofie Brigitte Herremans werkt bij het team Sofie Wynsberghe werkt voor Justitieel Welzijnswerk Trajectbegeleiding. Bij de start van haar loopbaan werkte Brigitte eerst een jaar als vrijwilliger bij het team Slachtofferhulp om dan na een jaar het team als professionele medewerker te versterken. Ik wil van Sofie weten hoe oud ze toen was en of ze wist welk werk haar mama toen deed; Sofie: Ik was toen 13 jaar en kon wel voor een stuk inschatten wat mama deed. Brigitte: Maar je vond dit niet altijd leuk hé. Ik herinner me nog goed dat je een aantal zaken van mij niet mocht, wat je vriendinnen wel mochten. Ik was bang voor de gevaren die loeren in deze maatschappij. Op een zeker ogenblik riep je dat je liever had gehad dat ik poetsvrouw was, zoals de mama van je vriendin, die wel op die leeftijd een stapje in de wereld mocht zetten. Ik vraag aan Brigitte wat ze thuis aan Sofie vertelde over haar werk. Brigitte: Ik vertelde alleen iets als dit in de context paste. Sofie s oudere broer is een grote, sterke kerel, en kan zichzelf voldoende verdedigen. Sofie was een klein, fijn, blond meisje. Ik was dus wel bezorgd over haar veiligheid. Dus zei ik Weet je wat er kan gebeuren als Als dat gebeurt, moet je zo reageren Dat had natuurlijk te maken met wat ik op het werk met de cliënten meemaakte. Wat heeft jullie doen besluiten om voor een beroep in de Sociale Sector te studeren? Brigitte: Ik was de oudste van 3. Mijn interesse ging uit naar Psychologie, Geschiedenis en Sociaal Werk. Mijn vader was streng en ik kreeg maar 1 kans om te slagen. Ik heb dus de veiligste keuze gemaakt. Ik was echter ook heel erg betrokken in de jeugdbeweging, monitor van de mutualiteit, klasverantwoordelijke, Het lag dus eigenlijk wel helemaal in de lijn van Sociaal Werk. Sofie: Ik was ook leidster van de jeugdbeweging, en twijfelde tussen Psychologie en Rechten. In de studierichting Criminologie heb je beide, dus die keuze leek me de beste. Toen ik mijn thesis maakte over het thema seksueel misbruik wilde ik verder Seksuologie studeren. In deze opleiding maakte ik mijn thesis over daders van seksueel misbruik, en werd mijn interesse voor het justitiële aangewakkerd. Je rolt dus van het ene in het andere. Hoe voelde dat voor jou, Brigitte, dat Sofie ook die kant uit ging? Sofie: Ja, dat wil ik nu ook eens weten Brigitte: Sofie mocht studeren wat ze wilde. Ik had misschien liever gehad dat ze ofwel Psychologie ofwel Rechten zou studeren. Criminologie is noch het één, noch het ander, wat het vinden van werk in deze specifieke branche niet echt gemakkelijk maakt. Daarenboven is de verloning in de sector ook lager dan in andere sectoren. En de impact van het werken met daders/slachtoffers is ook niet te onderschatten. Ik was dus wel wat bezorgd. Maar als ik nu zie dat het werk dat ze doet echt haar dada is, ben ik wel tevreden met haar keuze. En toen kwam de vacature. Wie zag hem het eerst? Sofie: Mama! Ik werkte toen als uitzendconsulent. Mama stuurde me de vacature door. Ik wilde heel graag mee doen, maar ik kon me overdag niet vrij maken. Ik heb toen Sofie (Hannon teamverantwoordelijke JWW) bijna gestalkt om na 17 uur te mogen solliciteren. Heb je bekend gemaakt dat je mama hier ook werkte? Sofie: Ik denk dat ik dat in mijn motivatiebrief vermeld had. Ik weet wel nog dat de jury mij gevraagd heeft of ik dat zag zitten, om met mama in hetzelfde gebouw te werken. Ik heb natuurlijk volmondig ja gezegd en dat was geen leugen

25 25 Hoe is dat nu voor jullie beiden als moeder en dochter op de werkvloer? Brigitte: Heel aangenaam. We zien elkaar niet elke dag, maar als ik weet dat ze een zware dag in de gevangenis voor de boeg heeft, stuur ik haar een mailtje of een chatberichtje. Sofie: Ik vind dit ook wel leuk. We werken in verschillende teams en op een verschillende verdieping. Het is leuk om elkaar ergens tussenin tegen te komen. Hoe reageren de andere medewerkers? Brigitte: Toen ik zei dat mijn dochter hier kwam werken, was iedereen enthousiast en moest ik Sofie zeker aan hen voorstellen. Sofie: Ik ben in mijn team geen buitenbeentje. Ik heb nog 2 collega s met een vader of een moeder in het CAW. Maar we krijgen eigenlijk alleen maar positieve reacties. Hebben jullie nog een leuke anekdote om af te sluiten? Brigitte: Onze jobs zorgen af en toe voor heel geanimeerde discussies aan tafel. Sofie doet daderhulp, ik sta aan de slachtofferzijde. Dat kan nogal eens tot een clash leiden, zeker als de rest van de familie zich in het gesprek mengt. Sofie: Maar we hebben wel al veel van elkaar geleerd hé. Vooral nuanceren en relativeren! Heel hartelijk bedankt voor dit leuke gesprek. Interview: Bie Vallaey

26 26 goed en ander nieuws er werden kindjes geboren Kleindochtertje van Bedet Vanlanckeren, Trajectbegeleiding Kleinzoontje van Maryleen Devos, Buitendienst JWW Kleinzoontje van Nicole Verbrugge, Mannenopvang Bredene Zoontje van Lies Debouver, Stafmedewerker communicatie, Kleinzoontje van Rein De Puysseleyr, Administratie Dochtertje van Wendy Verhegge, Crisisopvang Zoontje van Melina Declerck, Crisismeldpunt minderjarigen de sculptuur 180 te ruddershove Je zag het kunstwerk misschien al prijken op de open ruimte voor de inkom te Ruddershove. Kunstenaar Robin Vermeersch geeft er graag een woordje uitleg bij: Bij het ontwerpen van de sculptuur 180 voor het nieuwe CAW gebouw wou ik twee zaken in rekening brengen. Het eerste was dat het werk een mooi contact zou aangaan met het gebouw van Gino Debruyne Architecten, het tweede aspect was dat het bij het binnenkomen een aanwezigheid had voor de bezoekers en medewerkers van het CAW Brugge. Het werk als een soort van signaal voor het binnenkomen. Vandaar de keuze voor de plaatsing vooraan op het plein en het materiaal aluminium. Net als de functie van het gebouw wou ik dat het een rustpunt zou zijn. Ik wou dat het beeld iets licht en elegant zou uitstralen maar dat er toch een aanwezigheid was. Een beeld van rust en hoop, het werd een ranke paal die naar boven rijkt met schelpvormige volumes die amorf zijn aan de binnenkant en strak aan de buitenkant. Ze lijken wat op organisch gevormde satellietschotels. Als een zendmast die zowel informatie kan ontvangen, als een luisterend oor, alsook haar signalen kan uitsturen, zoals een goed gesprek dat kan. Dit refereert wat naar de dubbele functie van het CAW gebouw, enerzijds luisteren en bemiddelen en anderzijds ondersteunen en adviseren. Het werk is georiënteerd naar verschillende richtingen. De 180 staat dan ook voor de kijkrichting van beneden naar boven. De blik in de hoogte. Het contrast van het binnen/buiten in dit werk is belangrijk. Vaak zien we de binnenkant van een sculptuur niet, enkel de buitenkant is zichtbaar. Bij dit werk heb ik door het diverse materiaalgebruik gestreefd naar een eerder harde zakelijke buitenkant (glanzende aluminium) en daar tegenover een zachtere amorfe binnenkant (het organisch beschilderde gedeelte). Het binnen/buiten is een thema dat vaak terugkeert in mijn werk. Daar waar de binnenkant, het ongekende, zichtbaar wordt, in het geval van het CAW zou je kunnen spreken over hoorbaar of bespreekbaar.

27 27 goed en ander nieuws Gelukkig worden? Vrijgeviger zijn helpt volgens de wetenschap Regelmatig vrijblijvend iets doen voor of geven aan een ander maakt mensen gelukkiger. Dat blijkt uit een onderzoek van de Zwitserse Universität Zürich. Zelfs al denken aan genereus zijn, zou een positieve boost in de hersenen veroorzaken. In het onderzoek, dat werd gepubliceerd in Nature Communications, werd aan vijftig deelnemers gezegd dat ze over enkele weken 100 dollar zouden ontvangen. Aan de ene helft werd gevraagd om alvast na te denken over hoe ze het aan zichzelf zouden besteden, aan de andere helft wat ze ermee zouden kopen voor een vriend. De wetenschappers wilden daarmee zien of zelfs nog maar denken aan vrijgevig zijn een positief effect zou hebben op de gemoedstoestand. Diegenen die ermee ingestemd hadden om hun geld aan anderen te spenderen, hadden de neiging om tijdens het experiment gullere beslissingen te nemen in vergelijking met diegenen die ermee ingestemd hadden het aan zichzelf te besteden. Er werd bij die eerste groep ook meer interactie vastgesteld tussen de gedeelten in de hersenen waar altruïsme en geluksgevoelens genesteld zitten en ze rapporteerden een hoger niveau van geluk eenmaal het experiment voorbij was. Koffie meebrengen Het goeie nieuws is dat de grootte van het bedrag geen rol van betekenis speelde. Zelfs wie maar een klein beetje geld weggaf, gaf aan even gelukkig te zijn als iemand die alles had weggeschonken. Uit onze studie bleek dat de grootte van de som er niet toe deed, zegt hoofdauteur en professor Philippe Tobler. Het is interessant om in het achterhoofd te houden dat zelfs kleine inspanningen een gunstig effect kunnen hebben, zoals s morgens een koffie meebrengen voor je collega. bron: verschenen op : 31/08/2017 in 2016: 278 vrijwilligers ,5 vrijwilligersuren In ons CAW werken er meer vrijwilligers dan medewerkers. Ze zijn een onmisbare kracht! Elk team waar er vrijwilligers werken, heeft ook een vrijwilligerscoach. GESLACHT LEEFTIJD

28 in memoriam Laat mijn zwijgen niet klein en gebukt zijn maar waardig hoog en breed als de kroon van de boom nu zijn wortels en stilte zich hechten aan hem en alle gebed wordt gesmoord in de aarde. Hester Knibbe De heer Geert Decoopman geboren 17 maart 1946 overleden 4 september 2017 Mevrouw Laura BILLIAUW geboren 22 januari 1924 overleden 20 juli 2017 Grootmoeder van Kurt Vandenbroucke Medewerker Stiefvader van Kurt Dejonckheere Medewerker CAW Noord-West-Vlaanderen Jeugdzorg CAW Noord-West-Vlaanderen Buitendienst Justitieel Welzijnswerk en Ambulante Begeleiding Brugge Wij leven mee met alle medewerkers en vrijwilligers van CAW Noord-West-Vlaanderen die een dierbaar familielid, vriend of bekende verloren hebben

29 29 TELEVESTIAIRE OPROEP OPROEP OPROEP OPROEP IN BRUGGE IS ER DRINGEND NOOD AAN: ondergoed mannen pyjama s mannen truien voor mannen potten en pannen sieraden KLEDIJ, KLEIN HUISHOUDELIJK MATERIAAL EN SPEELGOED KUNNEN BINNENGEBRACHT WORDEN TIJDENS DE OPENINGSUREN: dinsdag: u. woensdag: u. donderdag: u. zaterdag: u. Prof. Dr. J. Sebrechtsstraat 1, 8000 BRUGGE (nabij Minnewater) IN TORHOUT IS ER DRINGEND NOOD AAN: - winterjassen badhanddoeken, kleine handdoeken en washandjes kinderkledij slabbetjes slaapkledij ondergoed schoenen handtassen OPENINGSUREN : Vrijdag u u. Eerste woensdag van de maand u u. S GRAVENWINKELSTRAAT TORHOUT KLEDIJ BINNENBRENGEN KAN ELKE WERKDAG VAN U. EN U U. (NIET OP DINSDAGNAMIDDAG)

30 30 ZEER BELANGRIJK BERICHT UW FINANCIËLE ONDERSTEUNING IS EN BLIJFT VOOR ONS VAN LEVENSBELANG! DE REKENINGNUMMERS WAAROP U KAN STORTEN Voor giften vanaf 40, kunnen wij u een fiscaal attest bezorgen maar dan moet u storten op rekeningnummer BE van CAW Noord-West-Vlaanderen, Ruddershove 8 te Brugge met eventuele vermelding van de deelwerking die u wil steunen: Vrijwilligerswerk, Ambulante Begeleiding Brugge of Oostende, Onthaal Brugge of Oostende, Ambulante Werking Torhout, Ambulante Werking Blankenberge, Justitieel Welzijnswerk, Jeugdzorg, Woonbegeleiding Brugge of Oostende, Mannenopvang Brugge of Oostende, Crisishulpverlening, Vrouwenopvang Brugge of Oostende, Inloopcentrum, Slachtofferhulp, Jongerenopvang, JAC Brugge of Oostende, LOGiN, t Salon, EXIT, Bezoekruimte. Wenst u geen belastingattest dan kan u uw steunbijdrage storten of overschrijven op het rekeningnummer BE van Sociaal Centrum Teledienst Wij danken u van harte voor uw steun doorheen het jaar!

31 DANKZIJ DE SPONSORS IS DEZE UITGAVE MOGELIJK

32 een pond veren vliegt niet als er geen vogel in zit Bert Schierbeek Aan dit Contactblad werkten mee: Redactie: Rein De Puysseleyr, Bénédicte Ongenae, Liesbeth Vanbiervliet, Bie Vallaey, Lies Debouver, Tine Wyns, Hannelore Pintelon, Eric claes, Robin Vermeersch, Different, Layout: Rein De Puysseleyr Illustraties: Rein De Puysseleyr, Bénédicte Ongenae, Lies Debouver, Petra Lust, Marleen Declerck, 17oktober.be, lindanieuws.nl, ATP, Robin Vermeersch, dorpsbelangen.be, Shutterstock, Dreamstime

Hannelore Pintelon, teamverantwoordelijke Justitieel Welzijnswerk en Gerechtelijk Opgelegde Hulp, CAW Noord-West-Vlaanderen.

Hannelore Pintelon, teamverantwoordelijke Justitieel Welzijnswerk en Gerechtelijk Opgelegde Hulp, CAW Noord-West-Vlaanderen. Herstelgericht werken met gedetineerden en hun naastbestaanden 1 Werken aan verbinding in een geïsoleerde context Hannelore Pintelon, teamverantwoordelijke Justitieel Welzijnswerk en Gerechtelijk Opgelegde

Nadere informatie

Vechtscheiding door de ogen van een kind

Vechtscheiding door de ogen van een kind Vechtscheiding door de ogen van een kind Kinderen moeten letterlijk een kant kiezen Lies Debouver 17-03-2017 Sommige koppels kiezen ervoor om uit elkaar te gaan. Als er kinderen zijn, heeft dat ook voor

Nadere informatie

In tien weken vaardig in Verbindende Communicatie Hoe? Zo!

In tien weken vaardig in Verbindende Communicatie Hoe? Zo! In tien weken vaardig in Verbindende Communicatie Hoe? Zo! Geef tien weken bijzondere aandacht aan Verbindende Communicatie met behulp van onderstaande oefeningen. Bespreek je ervaringen in een buddygroepje.

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

Je eigen gevoelens. Schaamte

Je eigen gevoelens. Schaamte Je eigen gevoelens Voor ouders, partners, broers, zussen en kinderen van mensen met een ernstig drugsprobleem is het heel belangrijk om inzicht te krijgen in de problemen van het verslaafde familielid,

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Voorwoord Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner? Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen

Nadere informatie

OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ

OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ OMGEVINGSANALYSE EN LITERATUURSTUDIE AANBOD OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ 10- TOT 17-JARIGEN ANTWERPEN PRESENTATIE 27 OKTOBER 2015 1 SITUERING VAN HET ONDERZOEK 4 grote onderdelen: literatuurstudie focusgroep

Nadere informatie

Taboe. Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden.

Taboe. Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden. Taboe Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden. Sommigen hebben er angst-, dwangmatige of psychische stoornissen

Nadere informatie

Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede

Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede Armoede & psychische problemen De dagelijkse overlevingsstrijd in een samenleving waarvan mensen

Nadere informatie

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk

Nadere informatie

Januari. Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid.

Januari. Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid. Januari Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid. (Hoog) gevoelig zijn krijgt in deze tijd steeds meer ruimte en bekendheid, dat is fijn. Een generatie geleden was het niet wenselijk om gevoelig

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

standpunt noodhulp 18 augustus 2009

standpunt noodhulp 18 augustus 2009 Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen AC-Kruidtuin - Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel Tel.: 02 211 82 11 www.favv.be Verantwoordelijke uitgever: Herman Diricks Februari

Nadere informatie

Wat is het CAW? Iedereen heeft het wel eens moeilijk. Ook voor jongeren. Het CAW versterkt welzijn. Daarvoor is het CAW er

Wat is het CAW? Iedereen heeft het wel eens moeilijk. Ook voor jongeren. Het CAW versterkt welzijn. Daarvoor is het CAW er Wat is het CAW? Iedereen heeft het wel eens moeilijk Dat hoort bij het leven. Soms kan je terecht bij vrienden en familie. Of vind je er zelf een weg doorheen. Maar iedereen kent ook momenten dat het helemaal

Nadere informatie

EEN NIEUWE STRUCTUUR. voor WELZIJN NOORD-WEST-VLAANDEREN

EEN NIEUWE STRUCTUUR. voor WELZIJN NOORD-WEST-VLAANDEREN EEN NIEUWE STRUCTUUR voor WELZIJN in NOORD-WEST-VLAANDEREN Beste welzijns- of zorgpartner, Christel Verhas Ann Deschacht Katrien Delrue Els Willems Tine Wyns Algemeen Directeur Directeur Hulpverlening

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Kaderbrief 2018: Sterker in dialoog

Kaderbrief 2018: Sterker in dialoog Kaderbrief 2018: Sterker in dialoog Deze kaderbrief geeft richting aan onze (team)plannen voor 2018. Zo zorgen we ervoor dat ontwikkelingen binnen Cello elkaar versterken én dat we invulling blijven geven

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

Toespraak van Vlaams minister Lieten op eindcongres The Missing Link - woensdag 21 september 2011

Toespraak van Vlaams minister Lieten op eindcongres The Missing Link - woensdag 21 september 2011 Toespraak van Vlaams minister Lieten op eindcongres The Missing Link - woensdag 21 september 2011 Geachte heer Commissaris Andor, Geachte mensen van De Link, mensen van de Europese partnerorganisaties,

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

V O L G E R S F A C E B O O K / D E D R E S S C O A C H W W W. G L A N C Y. N L

V O L G E R S F A C E B O O K / D E D R E S S C O A C H W W W. G L A N C Y. N L SIMPEL STAPPENPLAN VAN JE PASSIE JE WERK MAKEN 3.278 VOLGERS FACEBOOK/DEDRESSCOACH WWW.GLANCY.NL Mijn reis: van passie naar ondernemer Gefeliciteerd! Je hebt een eerste stap gezet. Wat fantastisch dat

Nadere informatie

Liefde alleen is niet genoeg

Liefde alleen is niet genoeg Liefde alleen is niet genoeg Wanneer je niet weet hoe je binnen de relatie de behoeften van je partner kunt vervullen, zul je worstelen met iedere relatie. Veranderingen kunnen alleen plaatsvinden, wanneer

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

BELOFTE-FORMULES DOOPLITURGIE. voor het doopsel van meerdere kinderen

BELOFTE-FORMULES DOOPLITURGIE. voor het doopsel van meerdere kinderen BELOFTE-FORMULES DOOPLITURGIE voor het doopsel van meerdere kinderen In dit boekje vind je een 15-tal voorbeelden van belofte-formules die je als ouders kan uitspreken tijdens de doopviering van je kind.

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips

Thema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze

Nadere informatie

7 TIPS. Om meer rust en ontspanning te ervaren voor en na een werkdag

7 TIPS. Om meer rust en ontspanning te ervaren voor en na een werkdag 7 TIPS Om meer rust en ontspanning te ervaren voor en na een werkdag Dit ebook is voor jou als hardwerkende jongvolwassenen met autisme spectrum stoornis of als je jezelf herken in de kenmerken van ASS.

Nadere informatie

RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER.

RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER. RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER. 1 Relatieproblemen? Geweld in je gezin? Erover praten is de eerste stap. In heel wat relaties en gezinnen zijn er problemen. In 1 op de 7 relaties is

Nadere informatie

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,

Nadere informatie

BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP

BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP Heart Systems Nederland Geen betere plek om te ontsnappen aan alle hectiek dan in het sfeervolle pand van Heart Systems Nederland, gevestigd in een voormalige schuurkerk

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Dit doe je zelf tegen stress Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Pak stress op tijd aan 4 - Herken eerst wanneer stress ongezond wordt - Tips

Nadere informatie

De kracht van de ontmoeting Spreken in waarheid Positieve Heroriëntering

De kracht van de ontmoeting Spreken in waarheid Positieve Heroriëntering COLUMBUS De kracht van de ontmoeting Spreken in waarheid Positieve Heroriëntering 1. Visie en missie Instroom in BJZ verminderen Mogelijk antwoord op verontrusting / MANO Kijken en handelen vanuit menselijk-existentieel

Nadere informatie

Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook?

Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook? Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook? Achter elke voordeur gaat weleens iets mis Hulpverleners kunnen niet alles alleen oplossen. Achter elke voordeur gaat

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Stress Cope. Krachtgerichte groepsaanpak rond psychisch welzijn

Stress Cope. Krachtgerichte groepsaanpak rond psychisch welzijn Stress Cope Krachtgerichte groepsaanpak rond psychisch welzijn Interview je buur Wat is jouw naam? Wat maakt je blij? Wat geeft je energie? Wat maakt je boos? Wat irriteert je? Benoem successen van je

Nadere informatie

BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP

BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP Heart Systems Nederland Geen betere plek om te ontsnappen aan alle hectiek dan in het sfeervolle pand van Heart Systems Nederland, gevestigd in een voormalige schuurkerk

Nadere informatie

Cursus DE MACHTIGE MINDSET

Cursus DE MACHTIGE MINDSET Cursus DE MACHTIGE MINDSET Gelukkig worden, begint met de vraag: Wat houdt mij tegen? Neale D. Walsch Inleiding Je mag nu al trots op jezelf zijn. Trots, omdat je de eerste stap hebt gezet om gelukkiger

Nadere informatie

Samen op weg naar herstel

Samen op weg naar herstel Samen op weg naar herstel Sessie 5 en 6 : Krachten Inhoud Introductie krachten... 2 Ik ben... 3 Persoonseigenschappen en kwaliteiten...3 Ik kan... 4 Talenten en vaardigheden...4 Ik weet... 5 Levenservaring,

Nadere informatie

Dialoogdag op 21 april 2015

Dialoogdag op 21 april 2015 Oudersparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen vzw Auwersstraat 48 2600 Berchem www.oudersparticipatie-jeugdhulp.be Dialoogdag op 21 april 2015 Oudersparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen VZW organiseert jaarlijks

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Ben jij klaar voor de volgende stap?

Ben jij klaar voor de volgende stap? Ben jij klaar voor de volgende stap? De juiste beslissing maken over jouw toekomst (en eventueel de toekomst van jouw paard), is een belangrijk proces. Deze richtlijnen zullen jou helpen de juiste keuze

Nadere informatie

111 super waardevolle quotes

111 super waardevolle quotes Stel jezelf eens een doel waar je zowel zenuwachtig als enorm enthousiast van wordt. Je mag er natuurlijk even over nadenken, maar deel wel hieronder welk doel jij jezelf hebt gesteld! Je leert het meeste

Nadere informatie

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

De steen die verhalen vertelt.

De steen die verhalen vertelt. De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,

Nadere informatie

Autonomie ervaren betekent dat je je werk graag doet en zinvol vindt. De volgende vragen peilen naar jouw ervaringen.

Autonomie ervaren betekent dat je je werk graag doet en zinvol vindt. De volgende vragen peilen naar jouw ervaringen. 5.3.1 AUTONOMIE Autonomie ervaren betekent dat je je werk graag doet en zinvol vindt. De volgende vragen peilen naar jouw ervaringen. Met deze vraag / vragen krijg je een zicht op hoe de medewerker autonomie

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen geluk hebben en gelukkig zijn? Hoe voelt het om gelukkig te zijn? Wat maakt jou gelukkig?

Wat is het verschil tussen geluk hebben en gelukkig zijn? Hoe voelt het om gelukkig te zijn? Wat maakt jou gelukkig? Wie ben ik? krantenkoppen Wat is het verschil tussen geluk hebben en gelukkig zijn? Hoe voelt het om gelukkig te zijn? Wat maakt jou gelukkig? Sonja Lyubormirsky definieert geluk als de ervaring van vreugde,

Nadere informatie

INSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1

INSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1 INSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1 Doel Doel is om bij de start van relatiebegeleiding deze vragenlijst af te nemen om een zicht te krijgen over waar de conflicten zitten maar ook om partnergeweld te

Nadere informatie

opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK

opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK Bij het begin van de jaren 70 zoeken enkele ouders een dagcentrum voor hun volwassen gehandicapt kind. Voordien was het bijna evident

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2018-2020 Onze overtuiging De Stichting Willeke Alberti Foundation is opgericht door Willeke Alberti en is ontstaan vanuit het groeiend besef bij de naamgeefster, dat steeds meer ouderen en

Nadere informatie

JEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN. Onzevader in eerste communievoorbereiding

JEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN. Onzevader in eerste communievoorbereiding JEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN Onzevader in de voorbereiding op de eerste communie Onzevader in eerste communievoorbereiding Doelgroep: Kinderen die zich voorbereiden op de eerste communie Doelstelling: Met

Nadere informatie

Wijs & Eigen. Magazine. Wijs en eigen. Koffer vol geluk. Eigenwijze feiten. Special Edition N Achter de schermen

Wijs & Eigen. Magazine. Wijs en eigen. Koffer vol geluk. Eigenwijze feiten.  Special Edition N Achter de schermen Wijs & Eigen Magazine Wijs en eigen Achter de schermen Koffer vol geluk In 6 stappen een relatie met jezelf beginnen! Eigenwijze feiten Dingen die jij niet wilt horen, maar wel écht wilt weten! Special

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go YOGA LIFESTYLE FEBRUARI 2017 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf Ga mee op reis in dit avontuur van zelfontwikkeling en persoonlijke groei!

Nadere informatie

Impact op zijn. leven

Impact op zijn. leven Impact op zijn leven Ryan* student Bedrijfskunde zorgt al drie jaar bijna helemaal alleen voor zijn autistische broer. Ik wil niet een beeld van mezelf neerzetten dat ik zielig ben. Ik kies hier bewust

Nadere informatie

Gesprekstips: Open vragen

Gesprekstips: Open vragen U wilt in gesprek met uw medewerker over een onderwerp dat (onder meer) gaat over de financiële situatie van uw medewerker. Maar hoe pak je dat aan? Als u uw medewerker goed kent, dan vindt u doorgaans

Nadere informatie

Jakkedoe Preventiedienst Stad Menen

Jakkedoe Preventiedienst Stad Menen Sinds: 1997 Jakkedoe Preventiedienst Stad Menen Frederik Bostyn 056/529.423 frederik.bostyn@menen.be Preventiedienst Stad Menen Yv. Serruysstraat 28 8930 Menen 1.1 De werking en algemene beschrijving van

Nadere informatie

Studie-en vormingsdag. Van buddy tot community : hoe kwetsbare netwerken versterken?

Studie-en vormingsdag. Van buddy tot community : hoe kwetsbare netwerken versterken? Studie-en vormingsdag. Van buddy tot community : hoe kwetsbare netwerken versterken? Workshop: werken aan persoonlijke netwerkversterking - 7 werkmodellen Kristien Nys, Soumia Tourbi, Ria Széker, Imane

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Vul de ontbrekende woorden in

Vul de ontbrekende woorden in persoonlijke Vul de ontbrekende woorden in Door openhartig met je neuroloog of MSverpleegkundige te praten, kun je ervoor zorgen dat jouw MS behandeld wordt op de manier die het beste is voor jou. Alleen

Nadere informatie

Ik woon dus ik ben! Katrien Jacobs Birgit Bongaerts 8 e Vlaams GGZ Congres 2016

Ik woon dus ik ben! Katrien Jacobs Birgit Bongaerts 8 e Vlaams GGZ Congres 2016 Ik woon dus ik ben! Katrien Jacobs Birgit Bongaerts 8 e Vlaams GGZ Congres 2016 Wonen is zeer betekenis-vol! Wonen is een heel essentieel onderdeel van ons leven. We doen het allemaal, het is vanzelfsprekend,

Nadere informatie

Hoe veel wil jij ervaren en kennen van familieopstellingen? Bij de Verheldering zijn er verschillende mogelijkheden: Opstellingenworkshop

Hoe veel wil jij ervaren en kennen van familieopstellingen? Bij de Verheldering zijn er verschillende mogelijkheden: Opstellingenworkshop Hoe veel wil jij ervaren en kennen van familieopstellingen? Bij de Verheldering zijn er verschillende mogelijkheden: Opstellingenworkshop 'Meer weten over familieopstellingen' dag Basisopleiding Systemisch

Nadere informatie

De ZOPA (Zuidooster Oplossingsgerichte Pest Aanpak) Iedereen in actie! 1. Sfeer. 2. Pesten 3. Structureel gepest

De ZOPA (Zuidooster Oplossingsgerichte Pest Aanpak) Iedereen in actie! 1. Sfeer. 2. Pesten 3. Structureel gepest 1. Sfeer De ZOPA (Zuidooster Oplossingsgerichte Pest Aanpak) Iedereen in actie! 2. Pesten 3. Structureel gepest Een gezonde sociaal emotionele ontwikkeling doormaken is ieder kind gegund. Hiervoor is sturing

Nadere informatie

Bas Smeets page 1

Bas Smeets  page 1 Bas Smeets www.bsmeets.com page 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen idee wat hoe hun ideale

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les drie WELKOM BIJ LES DRIE VAN DEZE E-CURSUS WAARIN WE JE WILLEN LATEN ZIEN HOE JIJ GROTER KUNT WORDEN ZODAT JOUW PROBLEMEN

Nadere informatie

Spreek de gulden regel af dat de deelnemers de opname kunnen laten stopzetten wanneer zij of de kinderen zich ongemakkelijk voelen.

Spreek de gulden regel af dat de deelnemers de opname kunnen laten stopzetten wanneer zij of de kinderen zich ongemakkelijk voelen. Goede filmafspraken! Een vertrouwensband Tijdens de opname zet je je waarderende, ondersteunende en coachende vaardigheden al in. Immers, het opbouwen van een vertrouwensband start al tijdens de eerste

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Ommekeer. Niet meer worden uitgeschopt door de maatschappij. Om uitgesloten alleen te staan. Maar kunnen naar buiten komen

Ommekeer. Niet meer worden uitgeschopt door de maatschappij. Om uitgesloten alleen te staan. Maar kunnen naar buiten komen Ommekeer Niet meer worden uitgeschopt door de maatschappij Om uitgesloten alleen te staan Maar kunnen naar buiten komen En door reikende handen elkaar recht trekken Mekaar steunen in respect voor elkaar

Nadere informatie

Koning, keizer, admiraal: psychisch kwetsbaar zijn we allemaal.

Koning, keizer, admiraal: psychisch kwetsbaar zijn we allemaal. Koning, keizer, admiraal: psychisch kwetsbaar zijn we allemaal. Katrien Jacobs Jobcoach, ervaringswerker Birgit Bongaerts Psycholoog, systeemtheoretisch psychotherapeut en trainer Interactie- Academie

Nadere informatie

OMGAAN MET DE DIAGNOSE EN DE BEHANDELING HOE MOET HET NU VERDER?

OMGAAN MET DE DIAGNOSE EN DE BEHANDELING HOE MOET HET NU VERDER? OMGAAN MET DE DIAGNOSE EN DE BEHANDELING HOE MOET HET NU VERDER? KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_alg_009 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Moet ik veel weten over de behandeling? 3 03 Hoe kan ik goed voor mezelf

Nadere informatie

5 tips om te ontspannen

5 tips om te ontspannen 5 tips om te ontspannen Yin in Yang Sommige foto s zijn gevonden op internet. Meen je rechten te hebben op een daarvan neem dan contact op met Yin in Yang. Het belang van ontspannen Ontspannen is een van

Nadere informatie

Hoe ontdek je wat je wilt? Welke kracht biedt kwetsbaarheid? Waarom willen we steeds iets nieuws? Bloeiklassen. Van de kwekerij

Hoe ontdek je wat je wilt? Welke kracht biedt kwetsbaarheid? Waarom willen we steeds iets nieuws? Bloeiklassen. Van de kwekerij Hoe ontdek je wat je wilt? Welke kracht biedt kwetsbaarheid? Waarom willen we steeds iets nieuws? Bloeiklassen Van de kwekerij Over de kwekerij Tussen de feestjes, baantjes en colleges onderzoek je het

Nadere informatie

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19 Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met

Nadere informatie

voor toegankelijk jeugdwerk

voor toegankelijk jeugdwerk Inspiratiegids voor toegankelijk jeugdwerk www.jeugdwerkvoorallen.be Inhoud > Steuntje in de rug > Wie speelt mee? > Wij ondersteunen verschillende thema s > Inspiratie nodig? Nodig ons uit! > Ondersteuning

Nadere informatie

Waarderen van wat werkt: luisteren naar succesverhalen en creëren van een groepsdroom

Waarderen van wat werkt: luisteren naar succesverhalen en creëren van een groepsdroom Waarderen van wat werkt: luisteren naar succesverhalen en creëren van een groepsdroom Methodiek Omschrijving: In deze workshop staan succesverhalen centraal. We luisteren naar recente succesverhalen uit

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

WAT ALS EEN HULPVERLENER CLIËNT WORDT?

WAT ALS EEN HULPVERLENER CLIËNT WORDT? WAT ALS EEN HULPVERLENER CLIËNT WORDT? Kwartiermaken voor herstelgerichte zorg, door middel van een getuigenis! Week van de verpleegkundigen 22 maart 2017 Verpleegkundigen geestelijke gezondheidszorg Luk

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les twee Welkom bij les twee van deze e-cursus waarin we je willen laten zien hoe je groter kunt worden zodat je problemen

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Jouw superrelatie start nu!

Jouw superrelatie start nu! Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest

Nadere informatie

Bijlage 3: Interview cliënt

Bijlage 3: Interview cliënt Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.

Nadere informatie

Borstkanker. en nu?! WORD JIJ GEHOORD?

Borstkanker. en nu?! WORD JIJ GEHOORD? Borstkanker en nu?! WORD JIJ GEHOORD? MIRANDA KALKSMA WANDA VERHOEFF Word jij gehoord? En gezien? Hoor en zie jij jezelf? MIRANDA KALKSMA Positiviteitscoach bij kanker Waarom sta ik hier samen met Wanda?

Nadere informatie

tekst voor voorbereiding forum visie

tekst voor voorbereiding forum visie + Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Stichting Wel.kom - Holding Stichting Wel.kom - Venlo/Beesel Stichting Wel.kom - Roermond

Stichting Wel.kom - Holding Stichting Wel.kom - Venlo/Beesel Stichting Wel.kom - Roermond Stichting Wel.kom - Holding Stichting Wel.kom - Venlo/Beesel Stichting Wel.kom - Roermond Inhoudsopgave Welkomstwoord Missie en visie Organisatiestructuur Dienstverlening en aanbod Informatie voor vrijwilligers

Nadere informatie

EHBOnrust in. EHBOnrust in een (werk)relatie. EHBOnrust als leidinggevende. EHBOnrust in teams

EHBOnrust in. EHBOnrust in een (werk)relatie. EHBOnrust als leidinggevende. EHBOnrust in teams EHBOnrust in Er zijn nog 3 brieven die wellicht interessant voor je zijn of voor iemand die je kent: EHBOnrust in een (werk)relatie EHBOnrust als leidinggevende EHBOnrust in teams Briska Smit Briska ontspant

Nadere informatie

Wist je dat. .. we een persconferentie hielden rond ons project gasstvrij?

Wist je dat. .. we een persconferentie hielden rond ons project gasstvrij? Wist je dat.. we een persconferentie hielden rond ons project gasstvrij? Op 14/11/2018 maakten we van de week van Pleegzorg gebruik om het project gasstvrij in de kijker te zetten door het organiseren

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Introductie

Hoofdstuk 1. Introductie Hoofdstuk 1 Introductie Wat kan dit boek voor jou betekenen? Als je dit boek leest, sta je op het punt een enorm succes te maken van je bedrijf. Dat vind ik geweldig cool. Welkom! Mijn naam is Marielle

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Depressie

Online Psychologische Hulp Depressie Online Psychologische Hulp Depressie 2 Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Depressie van. Je krijgt uitleg over wat een depressie is en hoe jou kan helpen

Nadere informatie

DRIE GOUDEN TIPS om "Nee" te leren zeggen tegen alles wat je niet meer wilt. Kies voor het leven dat jij wilt hebben.

DRIE GOUDEN TIPS om Nee te leren zeggen tegen alles wat je niet meer wilt. Kies voor het leven dat jij wilt hebben. DRIE GOUDEN TIPS om "Nee" te leren zeggen tegen alles wat je niet meer wilt. Kies voor het leven dat jij wilt hebben. Chantal Smeets 1 INHOUDSOPGAVE 1. VOORWOORD... 3 2. INLEIDING... 4 3. DRIE GOUDEN TIPS...

Nadere informatie