FILOSOFIE VAN DE KUNST
|
|
- Jan Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 FILOSOFIE VAN DE KUNST
2 COLLEGES I. Het schone en het sublieme. II. Ethiek en esthetiek. III. Natuur en cultuur. IV. Esthetische waarheid. V. Postmodernisme.
3 I. HET SCHONE EN HET SUBLIEME
4 1. ESTHETICA Wat is kunst? 2. DENKEN EN VOELEN Hoe moet kunst worden benaderd? 3. NIET ALLEEN MOOI Gaat het in de kunst alleen om het schone?
5 I. ESTHETICA
6 LIEFDE EN ZORG Filosofie is een omstreden begrip. Klassieke omschrijving > liefde voor de wijsheid; de activiteit van degene die wijsheid begeert. Op een stuk Italiaanse zeep Philosophia - staat een goede definitie: natural soap with active ingredient, gemaakt with love and care. In deze cursus loopt u het risico met liefde en zorg gezuiverd te worden van bepaalde ideeën over kunst en bovenal ook nog eens geactiveerd te worden zelfstandig na te denken.
7 GESCHIEDENIS EN SYSTEMATIEK Professionele filosofen benaderen hun vak op twee manieren: 1. Historisch > de studie van de geschiedenis van ideeën die filosofen zoal hebben opgehoest. 2. Systematisch > de studie van specifieke problemen. De esthetica wordt in de filosofie - net als de logica, ethiek en metafysica gezien als een systematisch vak. Alexander Gottlieb Baumgarten ( ) gaf met zijn verhandeling Aesthetica de naam aan deze filosofische subdiscipline.
8 EEN OMSTREDEN DEMARCATIE In het alledaagse leven stellen mensen zich dikwijls de vraag wat is kunst?. Publieke controversen gaan regelmatig over de demarcatie van kunst en niet-kunst. De vraag wat is kunst? wordt dikwijls ex negativo beantwoord > door aan te duiden wat kunst niet is. Diverse voorbeelden laten dat zien. Muziek: de eerste opvoering van de Altenberg Lieder van Alban Berg in 1913 > herrie in plaats van muziek. Literatuur: de publicatie van Lolita (1955) van Vladimir Nabokov > porno in plaats van literatuur. Beeldende kunst: de tentoonstelling Entartete Kunst (1937) in München > onechte in plaats van echte kunst.
9 VOORBIJ HET ESSENTIALISME Lange tijd probeerden filosofen de essentie van kunst te achterhalen. Dat werd ingegeven door de vraag Wat is kunst? De vooronderstelling > door goed te bestuderen wat kunst is zou haar essentie aan het licht kunnen worden gebracht. Het is vooral de moderne kunst die toont dat deze zoektocht tevergeefs is > het zijn namelijk niet de eigenschappen van een object die het tot een kunstwerk maken. De Readymades van Marcel Duchamp tonen dat.
10 MARCEL DUCHAMP Korte biografie: 1887: 4 januari geboren in Balagnysur-Thérain. 1912: begin studie in Parijs : was soldaat tijdens de wereldoorlog en raakte gewond : nauw contact met de surrealisten. 1941: emigratie naar de Verenigde Staten. 1945: terugkeer naar Parijs. 1968: gestorven op 2 oktober in Neuilly.
11 KUNST OVER DE KUNST Het revolutionaire van de kunst van Duchamp is dat hij op een ironische wijze de kunst zelf ter discussie stelt. In 1913 deed hij dat door een fietswiel (Roue de Bicyclette) dat hij gevonden had (objet trouvé) ten toon te stellen. Toen hij in 1917 een pisbak met de titel Fountain en gesigneerd met R[ichard] Mutt wilde tentoonstellen, veroorzaakte dat een schok. Bepaalt de context of iets kunst is? Readymades zijn een soort kunst over de kunst.
12 WANNEER Geïnspireerd door kunstenaars als Duchamp stelt Nelson Goodman ( ) in Ways of Worldmaking (1978) voor de vraag wat is kunst? te vervangen door de vraag wanneer is kunst?. Het lijkt zinvol te zijn om te onderzoeken wanneer en onder welke omstandigheden een object de status van kunstwerk krijgt. De wanneer-vraag vraagt aandacht voor het object en de context, maar veronachtzaamt het subject dat het object waarneemt. Nieuwe vraag: wat is een esthetische ervaring?
13 ESTHETISCHE ERVARING Centraal vraagstuk in de hedendaagse esthetica: wat is het verschil tussen een esthetische ervaring en een niet-esthetische ervaring? Vertrekpunt: de ervaringen die een persoon opdoet bij het lezen van een roman die hem of haar, een muziekstuk dat hem of haar ontroerd of een schilderij dat hem of haar beweegt zijn anders dan de ervaringen van alledag. Voordat op dit vraagstuk wordt ingegaan, moeten eerst twee klassieken worden behandeld die een essentialistische kijk op de kunst vertolken.
14 PLATO ( v. Chr.) Belangrijke werken: De staat. De wetten. Het symposium. De apologie. De phaedo. De crito.
15 WAARHEID VERSUS SCHOONHEID Er zijn weinig filosofen die zo tegengestelde berichten over de kunst de wereld hebben ingestuurd als Plato. Enerzijds staat in het Symposium: Wanneer er iets is, dat het leven de moeite waard maakt, dan is het wel de aanschouwing van het schone. Anderzijds laat hij in de staat weten dat kunst onverenigbaar is met de waarheidsvinding. Waarheid heeft voor hem niets te maken met overeenstemming, maar met het zijn van een zaak. Een zaak is iets of niet, komt er dichter bij in de buurt of niet > iets is meer waar naarmate het dichter bij een bepaalde zijnstoestand komt.
16 HET WEZEN De ideeënwereld vormt de ware zijnstoestand > ideeën zijn naar tijd en plaats onveranderlijk en dus het wezen waarom het gaat. De vergankelijke en dus de veranderlijke wereld is niet waar het om gaat > het draait bij Plato niet om de feitelijke tulpen, maar de idee van de tulp. Ideeën zijn de oerbeelden van al het zijnde, ze zijn waar. Plato onderscheidt twee soorten kunstenaars: 1. Degenen die iets scheppen, zoals een architect, wagenbouwer of smid. 2. Degenen die iets weergeven of nabootsen (mimesis) wat er al is, zoals de schilder, beeldhouwer of dichter. De eersten staan dichter bij de waarheid, omdat ze een idee dat in hun hoofd zit verwerkelijken. De andere kunstenaars beelden niet het zijnde af, maar zijn verschijning > zij leveren niets meer dan een schaduw van een droom.
17 ZINNELIJK GENOT IS GEVAARLIJK Het schone wekt het verlangen naar het kennen van de ideeën. Het hoogste is de idee van het schone, die met de idee van het goede samenvalt. Kunst kan het verlangen naar het hogere, de waarheid, wekken. Maar soms is dit verlangen al bevredigd wanneer de verschijning van het schone wordt waargenomen. Omdat dit zinnelijke genot de waarheidsvinding in de weg staat, is Plato uiteindelijk negatief over de kunst.
18 ARISTOTELES ( v. Chr.) Belangrijke werken: Ethica Nicomachea. Politica. Poëtica. Retorica. Fysica. Metafysica. De Anima.
19 MIMESIS Net als Plato beschouwt Aristoteles kunst als het weergeven of nabootsen (mimesis) van iets. Aristoteles geeft er echter een positieve connotatie aan. Dat komt omdat hij het waarheidsbegrip van Plato verwerpt. Volgens hem vertoeven ideeën niet in een aparte wereld, maar zijn zij deel van de werkelijkheid > zij huizen als het ware in de dingen, geven er vorm aan. Volgens Aristoteles is de taak van de kunstenaar niet de werkelijkheid een-op-een af te beelden, niet mede te delen wat werkelijk gebeurd is, maar had kunnen gebeuren.
20 HET ALGEMENE EN HET BIJZONDERE Ook al worden in tragedies historische figuren opgevoerd, het gaat er altijd om te tonen hoe mensen in bepaalde situaties zouden kunnen handelen. Het gaat niet om het bijzondere, maar om het algemene tot uitdrukking te brengen > het typische. Daarom staat de dichter juist dichter bij de waarheid, dan de historicus. Kunstenaars moeten ook de vrijheid hebben om niet altijd de werkelijkheid klakkeloos na te bootsen > het gaat immers om het effect dat een tragedie bij de toeschouwers en luisteraars teweeg brengt. Effect wordt gesorteerd wanneer hetgeen wordt voorgesteld hoe gek ook - geloofwaardig is.
21 PERFORMATIVITEIT In de kunst gaat het volgens Aristoteles niet alleen om de waarheid, maar ook om het effect. Aristoteles onderstreept met andere woorden de performativiteit van kunstwerken. De tragedie evoceert tegelijkertijd medelijden en vrees en zorgt zo voor een lust verbonden reiniging (katharsis) van deze emoties. Voor Plato was juist kunst verfoeilijk omdat ze deze gevoelens opwierp. Aristoteles zoekt hier een balans tussen de rede en de emoties: in bepaalde situaties zou het onredelijk zijn wanneer iemand niet kwaad wordt. Zo is het gepast om in het val van onrecht erg kwaad te worden.
22 II. DENKEN EN VOELEN
23 IMMANUEL KANT ( ) Belangrijke werken: Kritik der reinen Vernunft (1781). Prolegomena (1783). Grundlegung zur Metaphysik der Sitten (1785). Kritik der praktischen Vernunft (1788). Kritik der Urteilskraft (1783). Zum ewigen Frieden (1795). Die Metaphysik der Sitten (1797).
24 RATIONALISME VERSUS EMPIRISME Door toedoen van Aristoteles werd kunst gezien als regelgeleid handelen. Daaruit werd in de 17e eeuw door het rationalisme de conclusie getrokken dat schoonheid opgewekt kan worden door bepaalde regels toe te passen. In Engeland verzette men zich tegen een al te rationele benadering van kunst door daar een esthetica van het gevoel tegenover te stellen (Shaftesbury, Hutcheson, Burke). Empirisme > mooi is wat als zodanig wordt ervaren. David Hume: het schone is uiteindelijk het ervaren van de eigen lust bij het aanschouwen van een object. Kant tracht een brug te slaan tussen beide posities.
25 EEN BELANGELOOS WELBEVINDEN Het schone hangt niet vast aan het object noch aan het subject dat het gadeslaat. Weliswaar gaat het bij de esthetische ervaring om lust, maar dat is niet hetzelfde als de lust die het goede evoceert of iets dat gewoon aangenaam is. Goed is iets met het oog op een vooropgesteld doel en iets is aangenaam omdat het onbemiddeld de zintuigen positief prikkelt. Het genot van het schone is een belangeloos welbevinden (ein interesseslose Wohlgefallen). Omdat de esthetische ervaring vrij is van belangen, is ze in zekere zin algemeen geldig.
26 HET GENIE Het schone wekt bij iemand het verlangen om anderen ervan te overtuigen dat het esthetische oordeel deugt. Smaak is relevant voor de beoordeling van de kunst. Voor het creëren van kunst is het genie van groot belang. Genie > degene die de kunst een bepaalde regel voorschrijft. In tegenstelling tot de wetenschap gaat het in de kunst niet om het simpel toepassen van regels (methoden). De geniale kunstenaars schept nieuwe regels, roept nieuwe maatstaven in het leven. Pablo Picasso is hier een goed voorbeeld van, omdat hij nieuwe regels (c.q. manieren van doen) introduceerde.
27 Korte biografie: PABLO PICASSO 1881: 25 oktober geboren in Malaga. 1891: eerste tekenonderwijs van zijn vader. 1895: begint studie aan de kunstacademie in Barcelona. 1900: voor de eerste keer in Parijs : verblijf in Parijs waar hij kennis maakt met onder anderen Apollinaire, Matisse, Braque, Derain en Kahnweiler. 1910: met Derain in Cadaqués : met Braque en Gris in Cérat. 1925: deelname aan tentoonstelling surrealisten. 1973: 8 april gestorven in Mougins.
28 CONSTRUCTIVISME Picasso heeft niet een keer, maar diverse keren een nieuwe beeldtaal (c.q. regels voor het vervaardigen van beelden) in het leven geroepen. Zo introduceerde hij samen met Juan Gris en George Braque het kubisme. De beeldtaal van het kubisme is indirect beïnvloed door Kant. Niet wat waargenomen wordt, maar de voorstellingen en constructies van degene die waarneemt vormen het vertrekpunt. Het beeldvlak wordt opgelost door de constructie van geometrische vormen. I
29 III. NIET ALLEEN MOOI
30 VOORBIJ DE SCHOONHEID In de 18e en 19e maakten filosofen werk van het ontwikkelen van een soort tegenbegrippen van het begrip schoonheid. Daarbij gaat het vooral om een tweetal begrippen: het lelijke en het sublieme. Zo schreef Karl Rosenranz ( ) die Ästhetik des Häßlichen (1853). Kunst die alleen maar mooi wil zijn, vervalt snel tot ornament en beperkt haar mogelijkheden om dat uit te drukken wat uitgedrukt zou moeten worden.
31 WAT NIET TE VATTEN IS Edmund Burke ( ) inspireerde Kant bij het maken van een onderscheid tussen het schone en het sublieme. Het sublieme is een esthetische kwaliteit die verwijst naar het onbevattelijke van dat wat groots is. Terwijl het schone gaat over welgeproportioneerde vormen, verwijst het sublieme naar onregelmatige en angstwekkende vormen. Het schone > harmonie tussen verbeelding en rede. Het sublieme > disharmonie tussen verbeelding en rede. Het is bij uitstek Barnett Newman die daaraan uitdrukking verleent.
32 BARNETT NEWMAN Korte biografie: 1905: 29 januari geboren te New York : studeert aan de Cornell University (Ithaca) en de Art Student s League (New York) : werkt thuis bij de ouders. 1948: richt samen met William Baziotes, Robert Motherwell en Mark Rothko de kunstschool Subjects of the Artists op. 1959: leidt de Artists Workshop van de University of Saskatchewan : docent aan de University of Pennsylvania. 1970: gestorven op 4 juli te New York.
33 CONTRA HET FORMALISME Newman verzet zich tegen allerlei vormen van formalisme in de kunst. Zo zegt hij over zijn doek Who s afraid of Red, Yellow and Blue (1967/1968): Evenals met andere dogmatische opstellingen van de puristen, de neo-plasticisten en andere formalisten, werd ik nu geconfronteerd met hun dogma waarin rood, geel en blauw is gereduceerd tot een didactisch of op z n hoogst pittoresk idee. Waarom meegaan met deze puristen en formalisten die een hypotheek hebben gelegd op rood, geel en blauw, deze kleuren transformerend in een idee, die ze vernietigt als kleuren? Daarom was ik dubbel geprikkeld deze kleuren te gebruiken om uit te drukken wat ik wilde doen - deze kleuren eerder expressief dan didactisch te maken, ze te bevrijden van de hypotheek die erop rustte. Waarom zou iemand bang zijn van rood, geel en blauw?
34 JEAN-FRANÇOIS LYOTARD ( ) Belangrijke werken: La Phénomenologie (1954). Discours, figure (1971). Economie libidinale (1974). Les transformations Duchamp (1977). La condition postmoderne. Rapport sur le savoir (1979). Le différend (1983). Le postmoderne expliqué aux enfants (1986). L 'inhumain. Causeries sur le temps (1988). Leçons sur l'analytique du sublime. Kant, Critique de la faculté de juger (1991).
35 DE GEBEURTENIS Het nu is ingeklemd tussen wat reeds is gebeurd en wat nog komen moet. Lyotard wil in zijn filosofie van de kunst rekenschap geven aan de gebeurtenis die zit tussen het nog-niet en het niet-meer. Zijn vraag: hoe kan nu iets tegenwoordig zijn? Dit is een kwestie van zijn en tijd, die de vraag oproept waarom er iets is en veelmeer niets. Dit is niet te vatten, domweg onbegrijpelijk.
36 DE KRACHT VAN HET ONGRIJPBARE Kunst vermag dat wat onbegrijpelijk is, wat niet te vatten is voelbaar te maken. Hierin ziet Lyotard ook de taak van de kunst. Het sublieme is volgens hem het naar voren treden van de tegenwoordige tijd, het niet in woorden te vangen moment dat er niet meer is als er over wordt gereflecteerd. Lyotard grijpt hierbij terug op een essay van Barnett Newman: The Sublime is Now (1948). Dat hier en nu dat beeld er is, en niet veelmeer niets, dat is het sublieme, aldus Lyotard.
37 Bekijken: AANBEVOLEN 1. Marcel Duchamp > 2. Pablo Picasso > een 3. Barnett Newman > Lezen: 1. Plato > Het symposium. 2. Immanuel Kant > Kritik der Urteilskraft (1783). 3. Reneé van de Vall > Een subliem gevoel van plaats. Een filosofische interpretatie van het werk van Barnett Newman (1994).
Kunst in de 20 e eeuw
Kunst in de 20 e eeuw De onderwerpen: Kubisme 1907-1914 een ander gezichtspunt Surrealisme 1924-1945 leven in een droom Abstract Expressionisme 1943-1970 het grote gebaar Minimalisme 1960-1975 zonder titel
Nadere informatieWat is kunst? Kunst en kunstfilosofie. Alexander Gottlieb Baumgarten. Helpt dat? Wat is schoonheid? 1/3/11. de perfectie van zintuiglijke kennis?
Kunst en kunstfilosofie Wat is kunst? n Abt van Batteux: 1746. Les Beaux-arts réduits à un même principe. Paris: Durand. Dr. Rob van Gerwen Subfac. Wijsbegeerte Universiteit Utrecht http://www.phil.uu.nl/~rob
Nadere informatieGeluk & wijsheid. Zevende avond
Geluk & wijsheid Zevende avond Schoonheid Wat heet mooi? Het belang van het overbodige De postmoderne waarheid De filosoof en de waarheid Goochelen Wat heet mooi? Kun je precies beschrijven wat je raakt?
Nadere informatieTake Home Examen. Het stijlbegrip volgens Nelson Goodman. i Postvak 54 6 juni 2008 Blok BA CW 1 E Vraag II
Take Home Examen Het stijlbegrip volgens Nelson Goodman i444049 Postvak 54 6 juni 2008 Blok BA CW 1 E Vraag II De Amerikaanse filosoof Nelson Goodman heeft een boek geschreven, genaamd Ways of Worldmaking.
Nadere informatieAutonomie & Abstractie
Kunstgeschiedenis Autonomie & Abstractie in de 20ste eeuw In de twintigste eeuw wordt het streven naar autonomie in de kunst steeds belangrijker: een kunstwerk moet helemaal op zichzelf staan, los van
Nadere informatie1907-1914. Bram Vrielink Jim Bloemen 2de
Bram Vrielink Jim Bloemen 2de 1907-1914 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 INLEIDING... 3 HET KUBISME... 4 KUNSTENAARS KUBISME... 5 L AFICIONADO... 6 PORTRAIT OF PABLO PICASSO... 7 SIMULTANEOUS WINDOWS ON
Nadere informatieImmanuel Kant. Opmerkingen over het gevoel van het schone en het verhevene. Vertaling, inleiding en aantekeningen door Ike Kamphof
opm Kamphof-Kant vs5 23-03-2006 13:31 Pagina 3 Immanuel Kant Opmerkingen over het gevoel van het schone en het verhevene Vertaling, inleiding en aantekeningen door Ike Kamphof opm Kamphof-Kant vs5 23-03-2006
Nadere informatieBeste mededisputanten,
Beste mededisputanten, Wat volgt is bedoeld als een poging om de tekst van Aristoteles te hertalen. Geen vertaling dus, maar een poging om het betoog van A zo te verwoorden dat we met elkaar serieus kunnen
Nadere informatiePaul Cezánne, de vader van de moderne kunst.
Paul Cezánne, de vader van de moderne kunst. Post Impressionist, vereenvoudigde onderwerpen tot geometrische vormen, was revolutionair met zijn Nature morte avec pommes et pêches in 1905, Schilderde in
Nadere informatieKennis, hoe te benaderen en hoe te funderen..? Violette van Zandbeek Social research Datum: 15 april 2011
Kennis, hoe te benaderen en hoe te funderen..? Naam: Violette van Zandbeek Vak: Social research Datum: 15 april 2011 1 Kennis, hoe te benaderen en hoe te funderen..? Als onderdeel van het vak social research
Nadere informatierijks museum Verwerkingsmateriaal Examentour VWO ANTWOORDMODEL VERSIE A + B Visuele analyse van schilderkunst in de 17DE, 19DE en 20STE eeuw 1/5
1/5 VERSIE A Vraag 1 A Gebruik van licht om de dramatiek te uiten. Het subtiele licht (vs. clair-obscur in de barok) geeft diepte aan het schilderij en accentueert het hoofdmotief. Het zorgt er dus voor
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. Sigmund Freud (1856-1939) De ideeën van de psychoanalyticus Sigmund Freud hadden veel invloed op de kunstenaars
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW MASSACULTUUR. H5 CKV-profiel Cobra en Karel Appel Moderne Amerikanen in musea
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW MASSACULTUUR H5 CKV-profiel Cobra en Karel Appel Moderne Amerikanen in musea Tijdsbeeld tweede helft 20ste eeuw Vrijheid na WOII-Europa ligt in puin.. Koude oorlog: angst
Nadere informatieOpgave 2 Politiek en emoties
Opgave 2 Politiek en emoties 6 maximumscore 2 een weergave van Spinoza s opvatting over blijdschap aan de hand van wat Spinoza onder een hartstocht verstaat: een overgang naar een grotere volmaaktheid
Nadere informatieInhoudsopgave. 1 Kunst en individu Kunst en maatschappij 61. Woord vooraf bij herziene uitgave 11 Inleiding 13
Inhoudsopgave Woord vooraf bij herziene uitgave 11 Inleiding 13 Noten 19 1 Kunst en individu 21 1 1 Stromingen in de psychologie van de kunst 21 1 1-1 De psychoanalytische benadering 22 1 1-2 De Gestaltpsychologische
Nadere informatieLeren Filosoferen. Tweede avond
Leren Filosoferen Tweede avond Website Alle presentaties zijn te vinden op mijn website: www.wijsgeer.nl Daar vind je ook mededelingen over de cursussen. Hou het in de gaten! Vragen n.a.v. vorige keer
Nadere informatiePolitieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen
Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen Geschiedenis en politieke filosofie Geschiedenis Beschrijving feitelijke gebeurtenissen. Verklaring in termen van oorzaak en gevolg of van bedoelingen. Politieke
Nadere informatie11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets
11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen
Nadere informatieBASISREADER KG: BEELDEND
BASISREADER KG: BEELDEND Ontwikkelingen in de beeldende kunst in de eerste helft van de twintigste eeuw. HOOFDSTUK: BEELDENDE KUNST - Stromingen in de beeldende kunst vanaf 1900. 2011 -M.T. van de Kamp
Nadere informatieSAMENVATTING (Dutch summary)
(Dutch summary) 349 Dit boek is een onderzoek naar een bijzondere vorm van zelfrepresentatie: het creëren van een (publiek) zelf doorheen kunstwerken. Het onderwerp van het onderzoek is de Britse filmmaker
Nadere informatieExamenprograma filosofie havo/vwo
Examenprograma filosofie havo/vwo Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatiebeeldende vakken CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 9.00-11.00 uur beeldende vakken CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 34 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 64 punten
Nadere informatie7. IMPRESSIONISME & EXPRESSIONISME. KLU www.klu.nl Inleiding Kunstgeschiedenis Hanneke Lenders
7. IMPRESSIONISME & EXPRESSIONISME KLU www.klu.nl Inleiding Kunstgeschiedenis Hanneke Lenders Inhoud 1. Impressionisme (1863 1900) 2. Post-Impressionisme (1886 ) Van Gogh Expressionisme Gauguin Expressionisme
Nadere informatieEMOTIE IN KUNST EMOTIE IN KUNST KIJKEN, VOELEN KIJKEN VOELEN SAMENWERKEN WETEN NADENKEN
Een opdracht voor groep 7 of 8 gericht op het begrijpen van emoties in kunst. Leerlingen leggen een link tussen emoties en kunst, door emotionele beelden uit een animatiefilm te vergelijken met emoties
Nadere informatieMijn fascinatie voor de fotografie Huub Bierens
Mijn fascinatie voor de fotografie Huub Bierens Mijn fascinatie Deze kan niet los gezien worden van mijn fascinatie voor kunst, met name moderne kunst. Ik wil echter hier niet de expert uithangen, want
Nadere informatieover de esthetiek KK_Hegel_Binnenwerk_136pp.indd :31
over de esthetiek georg wilhelm friedrich hegel Over de esthetiek vertaling & aantekeningen Sybrandt van Keulen boom amsterdam kleine klassieken Oorspronkelijk verschenen als Einleitung tot Hegels Vorlesungen
Nadere informatieImmanuel Kant Kritiek van het oordeelsvermogen
Ten geleide Kants derde Kritiek: hoe kan de vrijheid worden verwerkelijkt? 15 Geraadpleegde literatuur 46 Verantwoording bij de vertaling 49 Immanuel Kant aan Johann Friedrich Reichardt 51 Immanuel Kant
Nadere informatieEric Bolle. Ik maak letterlijk mijn eigen wereld. Met Marcel Wesdorp in de grot van Plato
Eric Bolle Ik maak letterlijk mijn eigen wereld. Met Marcel Wesdorp in de grot van Plato Ik heb Marcel Wesdorp leren kennen op 28 maart 2014. Het was een stralende lentedag. Hij had mij uitgenodigd zijn
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. V4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW V4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. Sigmund Freud (1856-1939) De ideeën van de psychoanalyticus Sigmund Freud hadden veel invloed op de kunstenaars
Nadere informatieSpinoza s Visie. Dag 1. Wie is Spinoza en wat is ware kennis?
Spinoza s Visie Dag 1 Wie is Spinoza en wat is ware kennis? Opzet cursus Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Over God Over de mens Over het geluk Inleiding Hoe zit de wereld in elkaar? Hoe verhoudt de mens zich tot
Nadere informatieen schilderkunst Kubisme en paragone in Pierre Reverdy s teksten over kunst (1912-1926)
Reverdy tussen poëzie en schilderkunst Kubisme en paragone in Pierre Reverdy s teksten over kunst (1912-1926) Samenvatting De poëzie van de Franse dichter Pierre Reverdy (1889-1960) wordt doorgaans in
Nadere informatieGeloven en redeneren. Religie en filosofie
Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieReader/begrippenlijst periode 4 toetsweek :
Roncalli mavo Tekenen/Kunstgeschiedenis. Klas 3 Reader/begrippenlijst periode 4 toetsweek : Hoe moet je leren??? De begrippen zijn bij deze toets gekoppeld aan de kunststromingen van de kunstpromotie.
Nadere informatieKlee. en Cobra. Opnieuw beginnen
Klee Lesmateriaal groep 5 en 6 deel 1: klassikale les op school bij de tentoonstelling Klee en Cobra Het begint als kind 28.01-22.04 2012 en Cobra Opnieuw beginnen Dit is Paul Klee En dit ook. En dit is
Nadere informatieIntro. Is alles kunst of is niets kunst?
Intro Is alles kunst of is niets kunst? In 2009 won ik de Zilveren Kei, mijn eerste kunstwedstrijd. Mijn hele leven ben ik al bezig geweest met het maken van van alles en nog wat. Ik keek om mij heen en
Nadere informatieROMANTIEK. het tijdperk van de. De Verlichting ontspoord
ROMANTIEK het tijdperk van de De Verlichting ontspoord Edmund Burke 1729-1797 De geschiedenis bestaat voor het grootste deel uit de ellende, over de wereld gebracht door trots, eerzucht, hebzucht, wraak,
Nadere informatieWat is de mens? - Context. De opkomst van de filosofische antropologie
De menselijke natuur, week 9 De opkomst van de filosofische antropologie Overzicht van reeds behandelde mensbeelden en de mechanistische visie uit de late 19e eeuw Wat is de mens? - Context Plato / Descartes
Nadere informatie1 Legitimatie Hoog en Laag: Elitair of Toegankelijk? Korte Geschiedenis Hedendaagse Kunst... 2
AUTONOME KUNST Rob van Gerwen Geesteswetenschappen Wijsbegeerte 29 maart 2006 Studium Generale, Utrecht: Bewaren of Weggooien? www.phil.uu.nl/~rob/ Inhoud Inhoudsopgave 1 Legitimatie 1 1.1 Hoog en Laag:
Nadere informatieZIE DE MENS - KIJKWIJZER
ZIE DE MENS - KIJKWIJZER HAVO/VWO BOVENBOUW Welkom in Museum de Fundatie bij de tentoonstelling ZIE DE MENS - 100 jaar, 100 gezichten. Het uitgangspunt voor de tentoonstelling is het idee dat juist honderd
Nadere informatieKunstfilosofisch Kwartet
Kunstfilosofisch Kwartet dr. Rob van Gerwen Departement Wijsbegeerte Universiteit Utrecht Chassé Breda, februari-maart 2016 Inhoudsopgave Website http://www.phil.uu.nl/~rob/ 1 Vooraf 1 2 Muzikale expressiviteit
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39364 13 juli 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 5 juli 2017, nr. VO/1188661,
Nadere informatieWaar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen...
Waar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen... Ton Schulten Woord vooraf Al van jongs af heeft Ton Schulten zich aangetrokken gevoeld tot schilderkunst en vormgeving. Op 53-jarige leeftijd
Nadere informatieDISCUSSIE. Bartomeu Mari, Witte de With, Rotterdam
DIALOOG VAN DOVEN? Bartomeu Mari, Witte de With, Rotterdam Op 8 en 9 oktober 1999 werd in Witte de With het jaarlijkse symposium gehouden van het Nederlandse Genootschap voor Esthetica. De bijeenkomst
Nadere informatieesthetica Het kunstwerk dat ons iets zegt, confronteert ons met onszelf esthetica
B A S I S B O E K Dagelijks komen we in de krant uitspraken over kunst tegen. Maar het is lang niet altijd duidelijk welke normen een criticus bij zijn oordeel hanteert. Wanneer spreken wij van een geslaagd
Nadere informatieOp reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid
History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane
Nadere informatieEindexamen havo filosofie II
Opgave 1 Star Trek 1 maximumscore 2 een uitleg welk standpunt in het nature-nurture debat bij de Vulcans te herkennen is: het nurture standpunt 1 een uitleg van het nature-nurture debat: aangeboren versus
Nadere informatieDit werk doet me denken aan een werk van Marcel Duchamp uit Als ik de titel vertaal heet het Naakt dat de trap af komt. Het werk hangt in de
Beste Piet, Ik heb leerlingen van groep 6 van basisschool Het Landje gevraagd om een werk te maken dat jij gemaakt zou kunnen hebben na dit werk uit : Jij bent op dit moment 45 jaar en maakte in een werk
Nadere informatieFood for Soul Change & development
Food for Soul Change & development 03.2017 De denkhoeden van de Bono Je bewust zijn van je mentale instelling helpt in het structureren van je denken. Verschillende hoeden met ieder hun eigen manier van
Nadere informatieENKELE VOORLOPIGE GEDACHTEN OVER HET ONDERWERP VAN DE SCHILDERKUNST
ENKELE VOORLOPIGE GEDACHTEN OVER HET ONDERWERP VAN DE SCHILDERKUNST Robert Zwijnenberg, Groningen, Maastricht Wat wij ook denken, het verplicht de realiteit tot niets (Cornelis Verhoeven, Weerloos Denken,
Nadere informatieAchtergrond bij het lezen van Schiller extra info:
Achtergrond bij het lezen van Schiller extra info: De werkelijkheid wordt door Schiller op anders beschreven dan door Kant, hoewel hij sterk op Kant verder bouwt. Schiller gebruikt twee modellen: het model
Nadere informatieVoorwoord. Utrecht, 24 november 2012. Merel van der Graaf
Voorwoord The Sublime is Now is de titel van het essay dat Barnett Newman in 1948 in het tijdschrift Tiger s Eye publiceerde. 1 Newman sloeg de spijker op de kop. Ik ben er tijdens mijn onderzoek naar
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. EXPRESSIONISME 20ste eeuw De kunstenaar drukt zijn eigen persoonlijke gevoelens uit. EXPRESSIONISME 20ste eeuw
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Emoties
Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting door een scholier 1030 woorden 28 mei 2013 3,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Filosofie samenvatting Emoties (theorie en primaire teksten) THEORIE
Nadere informatieDe vergeefse zoektocht naar de definitie van kunst
De vergeefse zoektocht naar de definitie van kunst Bram Poels, 3868788 Wat is tijd? Als niemand het me vraagt, dan weet ik het. Maar als ik het moet uitleggen aan iemand die het me vraagt, dan weet ik
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatieTer inleiding (tot een inleiding)
Inhoud Voorwoord 3 Aanvullende lectuur 4 Ter inleiding (tot een inleiding) 1. Wijsbegeerte, haar begin(sel) en doelstelling 5 2. Waarom filosofie altijd een inleiding blijft 7 3. Waarom een historische
Nadere informatieSpinoza s Visie. Dag 1. Wie is Spinoza en wat is ware kennis?
Spinoza s Visie Dag 1 Wie is Spinoza en wat is ware kennis? Opzet cursus Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Over God Over de mens Over het geluk Inleiding Hoe zit de wereld in elkaar? Hoe verhoudt de mens zich tot
Nadere informatieEindexamen filosofie havo I
Opgave 2 Boer zoekt vrouw 8 maximumscore 2 een uitleg van Boer zoekt Vrouw als uiting van emocultuur aan de hand van de twee volgende kenmerken: onbezonnen heftige emoties (teken van oppervlakkigheid)
Nadere informatieImmanuel Kant Kritiek van de zuivere rede 53
Ten geleide Kant en de grenzen van de rede 15 Geraadpleegde literatuur 39 Verantwoording bij de vertaling 41 Immanuel Kant aan Marcus Herz (21 februari 1772) Het 'geboorteuur' van de Kritiek van de zuivere
Nadere informatieInhoud. Hoofdstuk 1. Recht en existentie in filosofie en literatuur: redactionele inleiding 13. Claudia Bouteligier & Timo Slootweg
Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1. Recht en existentie in filosofie en literatuur: redactionele inleiding 13 & 1.1 Inleiding 13 1.2 Rechtsfilosofie als pleitrede 16 1.3 Strijd tussen filosofie en kunst 18
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 5 DEEL II HET GOEDE 60
INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I DE MENS 6 DEEL II HET GOEDE 60 DEEL III HET SAMENLEVEN 96 Filosofie... 7 Mensen... 9 Denken... 11 Redelijkheid... 13 Argumenten... 15 Wetenschap... 17 Monisme... 20 Identiteit...
Nadere informatieAuthenticiteit toont zich Een filosofische benadering.
Authenticiteit toont zich Een filosofische benadering. dr. Rob van Gerwen Departement Wijsbegeerte Universiteit Utrecht Authentieke Educatie Lectoraat Kunst en cultuureducatie, Amsterdam 21 november 2011
Nadere informatiefilosofie vwo 2016-II
Opgave 2 Theoriegeladenheid van de waarneming 5 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat een uitleg met de afbeelding van het eend-konijn van: Kuhns Aristoteles-ervaring: plotselinge perspectiefverandering
Nadere informatie[DE BASILIEK VAN KOEKELBERG]
1 e graad secundair onderwijs Naam:... NATIONALE BASILIEK VAN HET HEILIG HART KOEKELBERG [DE BASILIEK VAN KOEKELBERG] Met dit boekje kan je zelfstandig of in groep kennismaken met de basiliek. 2 Hoe ga
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatieAchter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.
Examen VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 1 woensdag 23 mei 9.00-11.00 uur beeldende vakken CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieCoby Brinkers Annelies Landsman
Coby Brinkers Annelies Landsman Coby Brinkers en Annelies Landsman worden beiden geboeid door architectonische lijnen en vormen. Wat opvalt is hun streven naar perfectionisme. Coby uit dit door haar liefde
Nadere informatieMIRARI Van kritiek naar dialoog.
MIRARI Van kritiek naar dialoog. Door Tomas Serrien Verwondering is het begin van alle wijsheid. (Aristoteles) Mirari - 1 HET WAT en HET WAAROM: Het grondidee van Mirari. Het is tijd voor een filosofisch
Nadere informatieEindexamen havo filosofie 2012 - I
Opgave 2 Emoties op de beursvloer 8 maximumscore 2 een weergave van het verband volgens Aristoteles tussen verdiensten, ambities en aanzien bij een fier mens: door hoge ambitie en hoge verdiensten verdient
Nadere informatieVAN GOGH KRIJGT KLEUR NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 In 1886 vertrok Van Gogh naar Parijs. Hij maakte daar kennis met twee nieuwe schilderstromingen: het impressionisme en het pointillisme. Onder invloed van deze stromingen gingen de schilderijen
Nadere informatieExpressionisme. Vanaf 1900
Expressionisme Vanaf 1900 Vincent van Gogh, Olijfbomen in berglandschap. Vincent van Gogh, De sterrennacht. Die Brucke Dresden, 1905 Neue Kunstlervereinigung Munchen, 1909 Der Blauwe Reiter Munchen, 1912
Nadere informatieKennismaken. Marcel Duchamp. Kunstwerken. Kunstbeschouwing. Heb je alle onderwerpen gehad, dan klik je op de gele pijl! Einde
1887-1968 Kennismaken Marcel Duchamp Kunstwerken Kunstbeschouwing Heb je alle onderwerpen gehad, dan klik je op de gele pijl! Einde Marcel Duchamp was een Frans kunstenaar. Eerst werkte hij als kunstschilder
Nadere informatieOpgave 1 Gespeelde emotie
Opgave 1 Gespeelde emotie 1 maximumscore 2 een weergave van wat volgens Quintilianus voor sprekers de beste manier is om emoties bij het publiek op te roepen: door zelf de emotie te voelen die je wilt
Nadere informatieLEVINAS EN SPINOZA EEN (ONVERWACHTSE) ONTMOETING
LEVINAS EN SPINOZA EEN (ONVERWACHTSE) ONTMOETING Emmanuel Levinas Een kennismaking Bento de Spinoza Een geheugensteuntje Levinas en Spinoza Een ontmoeting Discussie EMMANUEL LEVINAS EMMANUEL LEVINAS LEVEN
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatieVoorwoord 7. Inleiding 9. Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20
Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20 David Hume 35 Hume en Kant 37 Het postume werk 45 Korte levensloop 49 James Boswell 59 Laatste
Nadere informatieEthiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieEindexamen Filosofie havo I
Opgave 2 Denken en bewustzijn 8 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een omschrijving van het begrip bewustzijn 2 argumentatie aan de hand van deze omschrijving of aan Genghis bewustzijn kan
Nadere informatiePaul Klee. Kunst geeft niet het zichtbare weer maar maakt zichtbaar. Opdracht 7: Academie Arendonk 2018 Door: Jelske Loots, MMM 3 e jaars.
Paul Klee Kunst geeft niet het zichtbare weer maar maakt zichtbaar. Opdracht 7: Academie Arendonk 2018 Door: Jelske Loots, MMM 3 e jaars. Paul Klee, Münchenbuchsee, 18 december 1879 Muralto, 29 juni 1940
Nadere informatiePTA Kunst VWO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie
Nadere informatieBarnett Newman, The first man was an artist, The Tigers Eye 1947.
De eerste uitdrukking van de mens was net als zijn eerste droom esthetisch. Spraak was meer een poëtische schreeuw dan een vraag naar communicatie. De oermens die zijn medeklinkers uitschreeuwde, deed
Nadere informatieVOORBEELDRONDLEIDING EEN BIJZONDERE PLEK
Voorbereiding Wat is je thema? Een bijzondere plek Kun je je thema nader toelichten? Wat houdt het thema in, en wat wil je dat de deelnemers meenemen na het deelnemen aan je rondleiding? Bijzondere plekken
Nadere informatieORGANISCHE VORMEN RONDE, GEBOGEN VORMEN, VORMEN DIE ONTLEEND ZIJN UIT DE DIEREN EN PLANTENW ERELD.
VORM ORGANISCHE VORMEN RONDE, GEBOGEN VORMEN, VORMEN DIE ONTLEEND ZIJN UIT DE DIEREN EN PLANTENW ERELD. GEOMETRISCHE VORMEN VORMEN GEBASEERD OP W ISKUNDIGE FIGUREN. Vlakke geometrische vormen (2D) Bijvoorbeeld
Nadere informatieBachelor Filosofie. uva.nl/ba-filosofie
Bachelor 2019-2020 Filosofie uva.nl/ba-filosofie Zijn je zintuigen wel betrouwbaar? Wat is rechtvaardigheid? Kunnen we ons mensen voorstellen zonder geschiedenis? Wat is het zijn? Wanneer mag je het woordje
Nadere informatiebw Prima Filosofie 2005 09-08-2005 13:47 Pagina 1 Ton Vink Prima Filosofie Een eerste kennismaking met de filosofie
bw Prima Filosofie 2005 09-08-2005 13:47 Pagina 1 Ton Vink Prima Filosofie Een eerste kennismaking met de filosofie bw Prima Filosofie 2005 09-08-2005 13:47 Pagina 3 Inhoud HOOFDSTUK 1 5 Filosofie is:
Nadere informatieKennis in Schoonheid. Een inleiding in de moderne esthetica. Rob van Gerwen
Kennis in Schoonheid Een inleiding in de moderne esthetica door Rob van Gerwen Boom Meppel Amsterdam Rob van Gerwen, 1992, Utrecht Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
Nadere informatieDe essentie van het geluk
De essentie van het geluk Ook verschenen van Zijne Heiligheid de Dalai Lama bij Xander Uitgevers De diepte van het zijn (2013) De kunst van relaties (2013) Geloven in harmonie (2013) Open je hart (2013)
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/67507
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 6 Rationalisme in de kunsten.
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 6 Rationalisme in de kunsten. Kunst vanuit het gevoel Kunst vanuit de ratio (het verstand) Paul Cézanne (1839-1906) Cézanne wordt gezien als de
Nadere informatieDe doorwerking van Kants esthetica. Nu ik heb uiteengezet in welke constellatie Kants esthetische beschouwingen staan, en vanuit
Gepubliceerd op Esthetica (http://www.estheticatijdschrift.nl) Tekortkomingen van het mechanische denken. De plaats van de esthetica in Kants filosofie Kees Vuyk De plaats van de esthetica in de Kritiek
Nadere informatieOefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek
Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek Wat heb je nodig om ethisch te handelen? De geschiedenis van de Westerse filosofie kent op deze vraag vele antwoorden: morele principes, voorbeeldige
Nadere informatiekunstlessen voor het primair onderwijs
2013 2015 kunstlessen voor het primair onderwijs kunst gaat over nu over jou en over mij In kunst kan en mag bijna alles. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het maken. Met kunst kun je dromen
Nadere informatiePTA Kunst VWO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie
Nadere informatieLuang Prabang/ Laos koninklijk paleis, Haw Kham, tegenwoordig nationaal museum. koan studie in Laos
Luang Prabang/ Laos koninklijk paleis, Haw Kham, tegenwoordig nationaal museum koan studie in Laos Er is geen oplossing, omdat er geen probleem is heeft de Franse kunstenaar Marcel Duchamp ooit opgemerkt.
Nadere informatieWAARNEMEN SCHETS DE LIJN PERSPECTIEF EN RUIMTELIJKHEID COMPOSITIE KLEUR MUZIEK EN ABSTRACTIE
WAARNEMEN SCHETS DE LIJN PERSPECTIEF EN RUIMTELIJKHEID COMPOSITIE KLEUR MUZIEK EN ABSTRACTIE Concept: Annelinde de Jong Tekst: Annelinde de Jong en Kevin Aerts Annelinde de Jong, 2012 1 WAARNEMEN Check,
Nadere informatieWoordenlijst Het oog in de storm. Hoofdstuk 4. aisthèsis Oudgrieks voor zintuiglijke gewaarwording. Van dit woord zijn o.a.
Woordenlijst Het oog in de storm Hoofdstuk 4 aisthèsis Oudgrieks voor zintuiglijke gewaarwording. Van dit woord zijn o.a. de woorden esthetica en esthetisch afgeleid. amusementskunst kunst die is gericht
Nadere informatieWIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08
WIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat teksten en opdrachten die aansluiten bij
Nadere informatie