Rapportage Sociaal Domein (Q1 t/m Q2)

Transcriptie

1 Rapportage Sociaal Domein 2017 (Q1 t/m Q2) Programmamanagement Sociaal Domein September 2017

2 1. INLEIDING 3 2 INFORMATIE OVER DE UITVOERING VAN DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING Welke maatwerkvoorzieningen hebben we ingekocht? Met welke organisaties is een overeenkomst gesloten? Op welke wijze worden de aanbieders betaald? Periode van facturering Wat hadden we al eerder ingekocht aan maatwerkvoorzieningen? Rapportages van gecontracteerde aanbieders Hoe vindt de toegang en toeleiding plaats? Loket Heemstede: nadere informatie Werkwijze Loket Heemstede Kwantitatieve gegevens vanuit de toegang (Loket Heemstede) Aantal cliënten Loket Heemstede in 2017 (Q1 t/m Q2) Aantal huisbezoeken Loket Heemstede in 2017 (Q1 t/m Q2) Cliëntondersteuning Nadere ondersteuning vanuit Loket Heemstede Overige inzet Loket Heemstede Inzet algemene voorzieningen Informatie over de inzet en bekostiging van maatwerkvoorzieningen Aantal verstrekkingen voor maatwerkvoorzieningen 2017 (Q1 t/m Q2) Cliënten per gecontracteerde aanbieder Uitgaven (nieuwe) maatwerkvoorzieningen Wmo ten opzichte van budget/inkomsten Uitgaven Huishoudelijke ondersteuning in 2017 (Q1 t/m Q2) Uitgaven Begeleiding en Kortdurend verblijf in 2017 (Q1 t/m Q2) Transformatie aanbieders Huishoudelijke hulp toelage Klachten, calamiteiten en bezwaren in 2017 (Q 1 t/m Q2) Toezichthouder Wmo: Bureau Facit Vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen en woonvoorzieningen Uitgaven vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen, woonvoorzieningen in 2017 (Q1 t/m Q2) Beschermd wonen Economisch daklozen Ervaringen cliënten 24 3 INFORMATIE OVER DE UITVOERING VAN DE JEUGDWET 3.1 Welke individuele voorzieningen hebben we ingekocht? Met welke organisaties is een overeenkomst gesloten? Aanbod landelijk werkende instellingen Op welke wijze worden de aanbieders betaald? Rapportages van gecontracteerde instellingen Hoe vindt de toegang en toeleiding plaats? CJG Heemstede: nadere informatie Werkwijze CJG Heemstede Kwantitatieve gegevens vanuit de toegang (CJG Heemstede) Aantal cliënten CJG in het eerste halfjaar 2017 (Q1 t/m Q2) Overige inzet CJG in het eerste halfjaar 2017 (Q1 t/m Q2) Informatie over de inzet van individuele voorzieningen jeugdhulp Hoeveel Heemsteedse jeugdigen ontvangen jeugdhulp? Kosten jeugdhulpvoorzieningen in 2017 (Q1 t/m Q2) ten opzichte van budget Klachten, calamiteiten en bezwaren in het eerste halfjaar 2017 (Q1 t/m Q2) Beschermingstafel Zuid-Kennemerland Veilig Thuis 35 1

3 4. INFORMATIE OVER DE UITVOERING VAN DE PARTICIPATIEWET 4.1 Participatiewet Toegang tot de Participatiewet Aantal uitkeringen De arbeidsverplichting Maatregelen en boetes Financieel overzicht uitkeringen (uitgaven ten opzichte van budget) WSW en re-integratie Inzet WSW Inzet re-integratie Tegenprestatie Financieel overzicht WSW en re-integratie (uitgaven ten opzichte van budget) Beschut werken Garantiebanen Bijzondere bijstand, minimabeleid en schuldhulpverlening Verstrekkingen en uitgaven bijzondere bijstand Verstrekkingen en uitgaven minimabeleid Uitgaven schuldhulpverlening Stapeling van ondersteuning 41 BIJLAGEN 1. Maatwerkvoorzieningen Wmo: overeenkomsten en aanbieders Individuele voorzieningen Jeugdwet: overeenkomsten en aanbieders Aanbod Landelijk werkende instellingen Overzicht proces Wmo en Jeugdwet: verstrekking individuele voorzieningen Integratie-uitkeringen Sociaal Domein (2016 t/m 2022) 47 2

4 1. INLEIDING Aanleiding Op halfjaarlijkse basis rapporteren we over de uitvoering van de taken op het vlak van het Sociaal Domein. De voorliggende rapportage geeft in dat kader kwantitatieve en kwalitatieve informatie over de uitvoering in eerste helft van 2017 (Q1 en Q2) van de taken op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning Wmo), de Jeugdwet en de Participatiewet. Waar mogelijk - en met de van toepassing zijnde nuanceringen - geven we een financiële prognose voor geheel Het algemene beeld De afgelopen jaren was het algemene beeld over de uitvoering van de sinds 2015 gedecentraliseerde taken voor Heemstede positief. Dit positieve beeld heeft zich in de eerste helft van 2017 gecontinueerd. Ook in het eerste halfjaar van 2017 zijn we in nauwe afstemming met de aanbieders in staat gebleken om inwoners die dat nodig hebben tijdig passende ondersteuning te bieden. We hebben hetgeen we in de vorige jaren hebben gerealiseerd in het eerste halfjaar van 2017 geborgd én waar mogelijk verder doorontwikkeld. Bijvoorbeeld de integrale werkwijze van de toegang tot ondersteuning én de versterking van de algemene voorzieningen. De versterking van het algemene voorzieningenaanbod draagt eraan bij dat we bij de nieuwe verwerving van het ondersteuningsaanbod per 2018 een beweging kunnen maken richting de algemene voorzieningen. Deze kanteling kunnen we mede maken doordat we de afgelopen 2,5 jaar veel ervaring hebben opgedaan met de nieuwe taken en doordat we niet alleen een goed beeld hebben gekregen van de ondersteuningsbehoefte van cliënten, maar ook van het ondersteuningsaanbod van de aanbieders. Deze doorontwikkeling en vernieuwing in aanbod en werkwijze vinden we met name van belang, omdat we streven naar een optimalisering van de ondersteuning van onze inwoners (zo integraal, dichtbij en laagdrempelig mogelijk). In 2015 en 2016 hebben we het uitgangspunt om de gedecentraliseerde taken binnen de verstrekte en ontschotte budgetten uit te voeren ruimschoots gerealiseerd. Op basis van de uitgaven in het eerste halfjaar van 2017 hebben we - met de gebruikelijke nuancering - een prognose gemaakt voor het hele jaar Daaruit leiden we af dat de uitgaven voor ondersteuning op grond van de Wmo en de Jeugdwet ten opzichte van de voorgaande jaren aanzienlijk toenemen, naar verwachting met ruim ten opzichte van De kostenstijging is conform onze verwachting en in overeenstemming met hetgeen we de afgelopen jaren in de respectievelijke jaarrekeningen en via andere bestuurlijke informatie hebben gemeld. We zien in dit kader niet alleen de aantallen cliënten op onderdelen stijgen, maar ook de complexiteit van de problematiek en de vereiste zwaarte van de ondersteuning toenemen. Ondanks de (geprognosticeerde) stijging van de uitgaven, gaan we er vanuit dat we ook in 2017 de taken binnen de beschikbare middelen zullen kunnen uitvoeren. Waarbij het voor ons met name van belang is dat de cliënten (en hun mantelzorgers) de geboden ondersteuning als goed en passend ervaren. Opbouw voorliggende rapportage In hoofdstuk 2 geven we informatie over de uitvoering in het eerste halfjaar van 2017 (Q1 t/m Q2) voor wat betreft de maatwerkvoorzieningen in het kader van de Wmo. We schetsen in dit hoofdstuk zowel de kwantitatieve als de kwalitatieve gegevens (over aanbod, toegang en toeleiding en uitgaven). In hoofdstuk 3 gaan we in op de kwantitatieve en kwalitatieve informatie met betrekking tot de individuele voorzieningen in het kader van de Jeugdwet in de eerste helft van Ook hierbij richten we ons op het aanbod, de toegang en de toeleiding en de kosten. In hoofdstuk 4 bieden we informatie over de uitvoering van de Participatiewet in het eerste halfjaar van Waar mogelijk geven we de vergelijkbare gegevens van de voorgaande jaren. Met betrekking tot de uitgaven/kosten geven we in de verschillende hoofdstukken een prognose voor het gehele jaar

5 Nieuwe informatie We presenteren onze rapportages over het Sociaal Domein in een format dat aansluit bij de door de Commissie Samenleving gegeven zienswijze. In voorkomende gevallen bieden we ten opzichte van de vorige rapportage aanvullende kwantitatieve informatie. Op deze wijze ontwikkelen we onze rapportages inhoudelijk verder door en streven we naar een optimalisering van onze informatievoorziening. In dat kader treft u in deze rapportage tevens kwantitatieve informatie aan over het gebruik van de Peuter+regeling en de inzet ten behoeve van economisch daklozen. Bronnen De voorliggende rapportage is gebaseerd op: Kwartaalrapportages van en gesprekken met de aanbieders Wmo-ondersteuning en Jeugdhulp; Jaarverslagen van aanbieders; Informatie vanuit het Loket Heemstede (toegang en toeleiding); Informatie vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Heemstede (toegang en toeleiding); Informatie vanuit de Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (IASZ) op het vlak van Wmo en Jeugdwet (factuurinformatie, aantal cliënten, betaling Sociale Verzekeringsbank); Informatie vanuit de IASZ op het vlak van de Participatiewet; Informatie vanuit de Afdeling Financiën. 4

6 2. INFORMATIE OVER DE UITVOERING VAN DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING Welke maatwerkvoorzieningen hebben we ingekocht? Voor het kunnen bieden van ondersteuning op het vlak van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben we per 2015 regionaal de volgende maatwerkvoorzieningen ingekocht: 1. A. Huishoudelijke ondersteuning B. Individuele begeleiding bij de huishoudelijke ondersteuning 2. Kortdurend verblijf 3. Begeleiding Individueel 4. Begeleiding groep (inclusief vervoer) Met betrekking tot de Begeleiding Individueel en de Begeleiding Groep is het aanbod - gelet op de vereiste expertise - door ons per doelgroep ingekocht. We hebben hierbij, gelet op de grote diversiteit in problematiek en de als gevolg daarvan vereiste expertise qua ondersteuning, onderscheid gemaakt in de volgende doelgroepen: - Volwassenen met matige tot zware psychiatrische problematiek - Volwassenen met een matige tot zware verstandelijke beperking - Volwassenen met een matige tot zware lichamelijke of zintuiglijke beperking of chronische ziekte - Volwassenen die ten gevolge van het ouder worden kampen met beperkingen (waaronder psychogeriatrische problematiek) 2.2 Met welke organisaties is een overeenkomst gesloten? Uitgaande van een zorgvuldige overgang voor cliënten én organisaties hebben we met 30 aanbieders voor de periode 2015 t/m 2016 overeenkomsten gesloten met een eenzijdige gemeentelijke optie tot verlenging met 2 x 1 jaar. In mei hebben we besloten gebruik te maken van de optie om deze overeenkomsten voor 2017 te verlengen. In Bijlage 1 treft u een overzicht aan van de organisaties die voor ons zorgdragen voor de levering van de respectievelijke maatwerkvoorzieningen in de periode 2015 t/m Op welke wijze worden de aanbieders betaald? De overeenkomsten betreffen zogenoemde raamovereenkomsten. De betaling van het geleverde aanbod vindt plaats volgens de formule P x Q (prijs x volume). Dit betekent dat uitsluitend de daadwerkelijk afgenomen ondersteuning kan worden gefactureerd. Een uitzondering op de P x Q bekostiging vormt de Huishoudelijke ondersteuning. Hiervoor is met de aanbieders een periodetarief overeengekomen. Het periodetarief is een vast tarief per week, waarvoor de aanbieder een schoon en leefbaar huis (resultaat) dient te realiseren Periode van facturering De facturering door aanbieders vindt per periode van 4 weken plaats. Op deze wijze wordt aangesloten bij de systematiek van inning van de eigen bijdragen door het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Betaling van de goedgekeurde facturen door de gemeente gebeurt vervolgens binnen 30 dagen. 2.4 Wat hadden we al eerder ingekocht aan maatwerkvoorzieningen? Hulpmiddelen (waaronder rolstoelen), vervoersvoorzieningen en woonvoorzieningen verstrekten we op grond van de Wmo 2007 als individuele voorziening. Deze voorzieningen zijn we per 2015 blijven aanbieden, maar nu als maatwerkvoorziening op grond van de Wmo Voor de levering van hulpmiddelen hebben we een overeenkomst met JenS Revalidatieservice. De levering van trapliften vindt plaats op grond van een overeenkomst met Otto Ooms. 1 Collegebesluit: 10 mei 2016 ( kenmerk ) 5

7 Voor het collectief Wmo-vervoer maakten we tot en met 31 december 2016 gebruik van de BIOS-groep. Na een bovenregionale aanbestedingsprocedure in 2016 hebben we met Connexxion een overeenkomst gesloten voor de uitvoering van een vervoerscentrale en, daarnaast, met 5 aanbieders voor de uitvoering van het daadwerkelijke vervoer per Rapportages van gecontracteerde aanbieders Kwartaalrapportages Van alle gecontracteerde instellingen voor de (nieuwe) maatwerkvoorzieningen wordt na afloop van elk kwartaal een rapportage ontvangen met kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over de respectievelijke periode. Contractmanagement Het contractmanagement op het vlak van de (nieuwe) maatwerkvoorzieningen Wmo wordt uitgevoerd via een regionaal ambtelijk team (Zuid-Kennemerland en IJmond), bestaande uit circa 8 personen. Vanuit Heemstede participeren we in dit team. Vanuit het contractteam wordt met elke gecontracteerde aanbieder afzonderlijk zijn kwartaalrapportage (inhoudelijk en financieel) besproken. Op deze wijze verkrijgen we periodiek inzicht op het verloop van de inzet van aanbieders én de hiermee gemoeide kosten. Transformatieplannen De gecontracteerde aanbieders dienen op grond van de met hen gesloten overeenkomsten tweemaal per jaar inzicht te geven in de door hen gerealiseerde voortgang met betrekking tot de zogenoemde transformatie. De bespreking van de voortgang van de transformatie is betrokken bij de respectievelijke kwartaalgesprekken. Voordat we in het volgende informatie geven over de inzet van de maatwerkvoorzieningen in het eerste halfjaar van 2017, gaan we in op de toegang en de toeleiding tot deze voorzieningen (paragraaf 2.6) en geven we (paragraaf 2.7) aan welke algemene voorzieningen hebben bijgedragen aan de ondersteuning van Heemsteedse cliënten. 2.6 Hoe vindt de toegang en toeleiding plaats? Het Loket Heemstede verzorgt de brede adviesfunctie op het gebied van welzijn en zorg en vormt daarnaast de toegang voor meldingen en aanvragen voor ondersteuning op grond van de Wmo. Door het Loket worden de gesprekken met cliënten en hun mantelzorgers (of andere derden) gevoerd, vindt zo nodig afstemming plaats met wijkverpleegkundigen en huisartsen, wordt het gespreks- en onderzoeksverslag opgesteld en ter ondertekening aan de cliënt verzonden én wordt een advies gegeven over ingediende Wmo-aanvragen. Hierbij is altijd sprake van maatwerk. De Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (IASZ) draagt zorg voor de administratieve verwerking: het opstellen van beschikkingen na ontvangst van het door het Loket opgestelde advies, het aanmelden van cliënten bij zorgaanbieders, het aanmelden ingeval van de verstrekking van een persoonsgebonden budget bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB), het aanmelden ten behoeve van de vaststelling van de eigen bijdrage bij het CAK en de betaling na controle van de door de aanbieders ingediende facturen. De besluitvorming en de ondertekening van de op grond van het advies van het Loket door de IASZ opgestelde beschikkingen is gemandateerd aan het Afdelingshoofd Welzijnszaken/de Programmamanager Sociaal Domein. In alle gevallen dat sprake is van een aanvraag om ondersteuning in de vorm van een maatwerkvoorziening wordt na de besluitvorming een beschikking aan de aanvrager/cliënt verzonden. Bij verstrekking van een maatwerkvoorziening worden de resultaten die met de ondersteuning worden beoogd - en die samen met de cliënt zijn besproken - in de beschikking opgenomen. In de beschikking wordt tevens aangegeven dat de cliënt zich voor alle vragen kan richten tot de gemeente (in de vorm van een contactpersoon bij het Loket Heemstede). Tot slot merken we op dat we bij de besluitvorming uitgaan van een maximale duur van de verstrekking van 2 jaar. Op deze wijze kunnen we passende en toereikende ondersteuning aan de cliënt blijven bieden. 6

8 Indien passend worden Heemsteedse inwoners (mede) ondersteund met inzet van de algemene voorzieningen. Op grond van de ervaringen kan worden geconcludeerd dat bij circa 40% van de cliënten die zich tot het Loket Heemstede richten, ondersteuning (mede) vanuit het algemene voorzieningenniveau passend was. In Bijlage 4 treft u een schematisch overzicht aan van de (interne) wijze van toegang en toeleiding Loket Heemstede: nadere informatie Het Loket Heemstede is een samenwerkingsverband dat organisatorisch valt onder de Afdeling Welzijnszaken. De Loketmedewerkers zijn in dienst van andere organisaties, maar vallen gedurende hun inzet in het Loket (minimaal 10 uur per week) onder de functionele aansturing van de gemeentelijke coördinator. In het Loket zijn circa 15 medewerkers in de frontoffice werkzaam (ruim 6 fte). Daarnaast is sprake van partijen die met specifieke expertise in de zogenoemde schil functioneren en op verzoek van de frontoffice ondersteuning kunnen bieden. Toelichting schil In de tweede helft van 2016 zijn we nagegaan op welke wijze we de ondersteuning vanuit de toegang inhoudelijk verder konden optimaliseren. Dit heeft geleid tot de keuze om, naast de inzet van de Loketmedewerkers, te gaan werken met specialistische inzet vanuit een flexibele schil. Op deze wijze is waar en wanneer nodig de in te zetten expertise op doelmatige wijze direct beschikbaar. Deze keuze heeft geleid tot afspraken met de GGD voor de inzet per 2017 (als pilot) van een medewerker gespecialiseerd in het bereiken van zogenoemde zorgmijders ( bemoeizorg-inzet ). Betreffende medewerker kan vanuit Loket Heemstede - én vanuit het CJG - worden ingezet voor de ondersteuning bij huisbezoeken en voor het inbrengen van specifieke expertise in het casusoverleg. In 2016 zijn we gestart met het aanbod - vanuit het Loket Heemstede - van een dementie-coach die zich expliciet richt op de begeleiding en (psychosociale) ondersteuning van mantelzorgers van dementerenden. Ook deze inzet wordt geboden vanuit de schil. In het volgende schema treft u de partijen aan die per 2017 participeren in het Loket Heemstede. Samenstelling Loket Heemstede per 2017 Frontoffice Welzijnszaken (coördinator) Stichting WIJ Heemstede 2 RIBW Tandem Stichting MEE Zorgspecialist Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken Zorgbalans Schil Inzet Dementiecoach (Tandem) Bemoeizorg-inzet (GGD Kennemerland) We merken op dat de keuze om te gaan werken met een flexibele schil ook is gemaakt met betrekking tot het CJG Heemstede. Nadere informatie hierover treft u aan in paragraaf De Stichting WIJ Heemstede is een samenvoeging per 2017 van de Stichting Welzijn Ouderen Heemstede, de Stichting CASCA en de Stichting Kontext. 7

9 Bereikbaarheid Loket Heemstede Het Loket is op alle werkdagen tussen 8.30 uur en uur geopend (spreekuren) en tot uur rechtstreeks telefonisch bereikbaar. Daarnaast is er de mogelijkheid van een huisbezoek wanneer het de inwoner schikt (zo nodig buiten de genoemde bereikbaarheidsuren) Werkwijze Loket Heemstede De volgende uitgangspunten staan centraal in de werkwijze van het Loket Heemstede: - aansluiten bij de eigen kracht en het eigen netwerk van burgers; - het waar mogelijk en passend voorliggend verwijzen naar algemene voorzieningen; - integraal benaderen van de vraag; met - specifieke aandacht voor de mantelzorger (mate van belastbaarheid); - het in gesprek met de cliënt komen tot maatwerk. Hierbij wordt waar nodig uitgegaan van een integraal aanbod. Doorontwikkeling integrale werkwijze De problematiek van cliënten is in de meeste gevallen complex van aard. Dit onderstreept het belang van een integrale aanpak. Dit belang zien we tevens in die gevallen waarin sprake is van gezinsproblematiek en waarbij we een ondersteuningsbehoefte van (een) ouder(s) én (een) kind(eren) zien. Om in deze gevallen passende ondersteuning te kunnen bieden, wordt de casuïstiek door de Loketmedewerkers gezamenlijk behandeld met medewerkers van het CJG Heemstede én voeren zij gezamenlijk het gesprek met de cliënt of het gezin. Ook in het eerste halfjaar van 2017 heeft daarnaast veelvuldig afstemming plaatsgevonden met de IASZ, met name in gevallen waarin ook sprake was van financiële problematiek of in gevallen van statushouderschap. In al deze gevallen zien we expliciet de meerwaarde van de decentralisaties en de integrale aanpak die hierdoor mogelijk is. Ook de nadere afstemming met zorgaanbieders én de steeds beter vorm gegeven afstemming met huisartsen heeft in het eerste halfjaar van 2017 bijgedragen aan het op individueel niveau kunnen leveren van maatwerk. Naar aanleiding van onze constatering dat in circa 30% van de casuïstiek die in het CJG Heemstede behandeld werd sprake was van meervoudige problematiek die het gezin betrof, hebben we per medio 2016 de integrale vraagverheldering doorontwikkeld door de medewerkers van het Loket Heemstede en het CJG Heemstede ook gezamenlijk spreekuur te laten uitvoeren (duo s). Tevens wordt de telefonische bereikbaarheid in voorkomende gevallen gezamenlijk uitgevoerd en zijn de coördinatoren van het Loket en het CJG Heemstede elkaars plaatsvervangers. Op deze wijze wordt - met behoud van ieders specifieke expertise - gestreefd naar een optimale samenwerking én uitwisseling van kennis en ervaring tussen medewerkers van het Loket en het CJG. Deze ontwikkeling is in het eerste halfjaar van 2017 geborgd en zal door ons verder worden geoptimaliseerd. Scholing en deskundigheidsbevordering De dagelijkse coaching on the job (deskundigheidsbevordering) voor alle medewerkers van het Loket Heemstede én het CJG Heemstede hebben we in het eerste halfjaar van 2017 gecontinueerd. Deze ondersteuning is met name gericht op, inhoudelijk en/of procedureel, complexe casussen. Ook zijn we (dagelijks) deskundigheidsbevordering blijven bieden met betrekking tot het opstellen van de gespreks- en onderzoekverslagen. Deze ondersteuning is met name van belang omdat we constateren dat de complexiteit van de casuïstiek verder is toegenomen. De afgelopen jaren hebben we intensief ingezet op het nader scholen van de medewerkers (inhoudelijk en qua werkwijze). In het eerste halfjaar van 2017 hebben we deze kennis geborgd en hebben we nadere deskundigheidsbevordering geboden, onder andere op het vlak van mishandeling en huiselijk geweld. We bieden de scholing, gelet op de voorgestane integrale werkwijze, gezamenlijk aan medewerkers van het Loket, het CJG, de IASZ en de afdeling Welzijnszaken. In het laatste kwartaal van 2017 zullen we de medewerkers van 8

10 het Loket Heemstede scholen met het oog op de nieuwe verwerving van ondersteuning per Onderdeel van deze verwerving is de kanteling van maatwerkvoorzieningen richting algemene voorzieningen. Invulling nazorg In 2015 hebben we vanuit het Loket Heemstede in het kader van nazorg in voorkomende gevallen enkele maanden na de start van de ondersteuning contact opgenomen met cliënten om te horen of de ingezette ondersteuning voldeed. Per 2016 bieden we deze nazorg in beginsel in alle gevallen: we nemen circa 3 maanden na verzending van de beschikking contact op met de cliënt (of de mantelzorger). Op deze wijze streven we ernaar zo proactief en preventief mogelijk waar nodig zorg te dragen voor het aanpassen van de ondersteuning. We herhalen dit contact gedurende de periode van ondersteuning. De frequentie hiervan verschilt en is afhankelijk van de concrete situatie Kwantitatieve gegevens vanuit de toegang (Loket Heemstede) Aantal cliënten Loket Heemstede in 2017 (Q1 t/m Q2) In het eerste halfjaar van 2017 heeft voor 96 cliënten een herbeoordeling plaatsgevonden in verband met het aflopen van een verstrekte maatwerkvoorziening (Huishoudelijke ondersteuning, Begeleiding groep, Begeleiding individueel). Deze cliënten zijn door het Loket tijdig benaderd. De actuele situatie van betrokken cliënten is beoordeeld en bezien is of de geboden ondersteuning nog passend en toereikend was. In alle gevallen heeft vervolgens tijdige besluitvorming kunnen plaatsvinden. Hiernaast zijn in het eerste halfjaar van inwoners in contact getreden met het Loket in verband met een nieuwe melding of een vraag. Dit betrof deels inwoners die al bekend waren bij het Loket, maar zich met een nieuwe vraag, c.q. met een nieuwe ondersteuningsbehoefte tot het Loket hebben gewend. Deels zijn dit inwoners die voor het eerst in contact met het Loket zijn getreden met een ondersteuningsvraag. De vragen betroffen meldingen/aanvragen in het kader van de Wmo of waren gericht op andere onderwerpen, zoals wonen, financiën en zaken rond overlijden en euthanasie. Cliënten richten zich of via het spreekuur of telefonisch tot het Loket. Indien een vervolgafspraak vereist of wenselijk is wordt deze direct gemaakt. Vragen/meldingen schriftelijk of per zijn in de eerste helft van 2017 niet ingediend. Veelal vinden er naar aanleiding van een melding/vraag van een cliënt meerdere gesprekken plaats. Zo is bij een melding/aanvraag voor een maatwerkvoorziening in alle gevallen sprake van minimaal 3 gesprekken of contactmomenten: de melding, het gesprek en de terugkoppeling naar aanleiding van het gespreks- en/of onderzoeksverslag. Tevens vindt in voorkomende gevallen afstemming plaats met derden, zoals de huisarts, de wijkverpleegkundige en/of het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ). Er kan tevens sprake zijn van afstemming met de IASZ en/of het CJG Heemstede. We zien hierbij dat de complexiteit van de aanvragen en de zwaarte van de problematiek - en daardoor de vereiste inzet vanuit het Loket- ten opzichte van vorige jaren zijn toegenomen. In het volgende schema treft u het aantal cliënten aan dat zich in het eerste halfjaar van 2017 (Q1 t/m Q2) tot het Loket Heemstede heeft gewend met een (ondersteunings)vraag. Tevens is het aantal cliënten vermeld waarvoor een herbeoordeling heeft plaatsgevonden. Ter vergelijking treft u tevens de betreffende gegevens over geheel 2015 en 2016 aan. De in het schema opgenomen aantallen betreffen cliënten waarvan naar aanleiding van de betreffende vraag door de Loketmedewerkers een registratie heeft plaatsgevonden of een dossier is aangemaakt. Daarnaast heeft het Loket Heemstede in de eerste helft van 2017 naar schatting circa (telefonische) eenmalige/incidentele vragen van inwoners en professionals ontvangen die niet tot registratie, c.q. tot het aanmaken van een cliëntdossier aanleiding hebben gegeven. 9

11 Cliënten Loket Heemstede Aantal cliënten waarvoor een herbeoordeling in verband met een aflopende Wmo-verstrekking heeft plaatsgevonden Aantal cliënten die zich met een (nieuwe) vraag/melding tot het Loket hebben gericht Totaal Q1 en Q Toelichting Het jaar 2016 kan worden gezien als een uitzonderingsjaar voor wat betreft het aantal herbeoordelingen. De termijn van een groot aantal verstrekkingen Huishoudelijke ondersteuning liep per 2017 af, hetgeen in de tweede helft van 2016 leidde tot ruim 400 herbeoordelingen. Er is in het laatste kwartaal van 2016 daarnaast in gesprek gegaan met de cliënten Huishoudelijke ondersteuning bij wie de verstrekking in 2017 doorliep. Dit naar aanleiding van uitspraken in mei 2016 van de Centrale Raad van Beroep over de wijze waarop de Huishoudelijke ondersteuning door gemeenten werd ingevuld 3. Voor de volledigheid merken we op dat in het kader van deze herbeoordelingen en gesprekken in de tweede helft van 2016 tijdelijk extra uren hebben ingezet Aantal huisbezoeken Loket Heemstede in 2017 (Q1 t/m Q2) De Loketmedewerkers voeren de (eerste) gesprekken met cliënten in de regel via een huisbezoek. Op deze wijze kan een goed beeld worden gekregen van de leefsituatie van de cliënt. In onderstaand schema treft u het overzicht aan van het aantal huisbezoeken dat in de eerste helft van 2017 door het Loket Heemstede is uitgevoerd. Ter vergelijking treft u tevens de gegevens over 2015 en 2016 aan. Huisbezoeken Loket Heemstede Q1 en Q Q3 en Q Q1 en Q Q3 en Q Q1 en Q Aantallen Toelichting Het grote aantal huisbezoeken in de tweede helft van 2016 is het gevolg van het eerder genoemde aanzienlijke aantal herbeoordelingen Huishoudelijke ondersteuning Cliëntondersteuning Loketmedewerkers melden altijd in het contact met de cliënt de mogelijkheid van (aanvullende) onafhankelijke cliëntondersteuning. Bij vrijwel elk huisbezoek of gesprek met de cliënten dat heeft plaatsgevonden was reeds een derde persoon ter ondersteuning aanwezig (de partner, een familielid en/of een andere ondersteuner). Uitzondering hierop vormen de cliënten met wie het Loket al een langer lopend contact heeft: deze cliënten voeren vaak alleen het gesprek met de Loketmedewerker. Gevolg is dat er in de eerste helft van 2017 slechts in één geval aanvullende inzet van een - onafhankelijke - cliëntondersteuner is gevraagd en ingezet. We merken hierbij op dat deze inzet, gelet op de complexiteit van de casus, zeer intensief is geweest Nadere ondersteuning vanuit Loket Heemstede Ondersteuning van mantelzorgers Bij elke melding of aanvraag wordt door de Loketmedewerker tevens de mate van belasting en de mogelijke 3 Naar aanleiding van uitspraken in mei 2016 van de Centrale Raad van Beroep over de wijze waarop de Huishoudelijke ondersteuning door gemeenten wordt ingevuld, hebben we in juli 2016 de activiteiten om te komen tot het resultaat (een schoon en leefbaar huis) én de frequentie daarvan aangescherpt, c.q. specifieker vastgelegd. Deze concretisering van het resultaat hebben we tevens opgenomen in de beschikkingen aan de cliënten aan wie we deze maatwerkvoorziening verstrekken. 10

12 ondersteuningsbehoefte van de mantelzorger(s) betrokken. Daarbij wordt rekening gehouden met het feit dat niet alle mantelzorgers zich in het bijzijn van de zorgvrager vrij voelen om de grens aan te geven van wat zij voor de zorgvrager kunnen en willen betekenen. In de eerste helft van 2017 heeft in dit verband met 12 mantelzorgers een apart gesprek plaatsgevonden, in alle gevallen leidend tot ondersteuning. In voorgaande jaren was (per halfjaar) sprake van een vergelijkbaar aantal. We merken voor de volledigheid op dat de Loketmedewerkers in elk gesprek waar een mantelzorger bij betrokken is wijzen op de ondersteuningsmogelijkheden van Tandem. Inzet dementie-coach De dementie-coach richt zich expliciet op de begeleiding en (psychosociale) ondersteuning van mantelzorgers van dementerenden. Ultimo juni 2017 was sprake van een caseload van 11 mantelzorgers/gezinnen (ultimo december 2016 bedroeg de caseload 12 mantelzorgers/gezinnen). We hebben geconstateerd dat de ondersteuning die de dementie-coach biedt door betrokkenen als zeer positief wordt ervaren en in een behoefte voorziet. De dementie-coach participeert tevens in de team-overleggen van het Loket Heemstede en in het structurele overleg van het Loket met de Heemsteedse huisartsen. Nazorg partners overleden Wmo-cliënten In april 2016 is gestart met het in contact treden door het Loket Heemstede met nabestaanden (c.q. partners) van overleden Wmo-cliënten om hen, indien zij dat wensen, ondersteuning te kunnen bieden. In het eerste half jaar van 2017 is in dit kader door de Loketmedewerkers contact gelegd met de partners van 13 overleden Wmo-cliënten (in geheel 2016 bedroeg dit aantal 28). Alle betrokkenen hebben aangegeven het te waarderen dat door het Loket contact met hen is opgenomen; in een incidenteel geval is gebruik gemaakt van het aanbod tot ondersteuning. Aan alle betrokkenen is aangegeven dat zij ook op een later moment gebruik kunnen maken van het aanbod tot ondersteuning. Ondersteuning statushouders Per 2017 wordt in voorkomende gevallen in een vroegtijdig stadium - in afstemming met de IASZ - door het Loket Heemstede (en/of door het CJG Heemstede) in gesprek getreden met statushouders. Ook hiermee willen we realiseren dat problematiek zo snel mogelijk wordt gesignaleerd en mogelijke ondersteuning zo snel en passend mogelijk wordt geboden. In het eerste halfjaar 2017 zijn door het Loket Heemstede, samen met het CJG Heemstede, 10 statushouders-gezinnen ondersteund. Dit betrof intensieve ondersteuning, veelal gericht op zeer complexe gezinsproblematiek. Ondersteuning kwetsbare ouderen Sinds medio 2016 bespreken we in het kader van het project Wijkgerichte zorg met de huisartsen van de ZOED Heemstede en de specialisten ouderengeneeskunde van de zorgaanbieders 2-wekelijks de casuïstiek van kwetsbare Heemsteedse ouderen. Per bijeenkomst zijn in het eerste halfjaar van a 5 casussen besproken en is de door partijen in te zetten ondersteuning afgestemd. Vanuit de gemeente participeert de coördinator van het Loket Heemstede in dit overleg. Ondersteuning vanuit bemoeizorg De medewerker die is gespecialiseerd in het bereiken van zorgmijders heeft zich in het eerste halfjaar van 2017 op verzoek van het Loket Heemstede (en/of het CJG Heemstede) gericht op 26 inwoners, die niet of moeilijk de weg naar ondersteuning of hulpverlening vinden. In alle gevallen is het contact daadwerkelijk tot stand gekomen. In voorkomende gevallen is tevens bemiddeld naar instanties voor nadere ondersteuning (bijvoorbeeld bewindvoering of schuldhulpverlening) en/of is vanuit het Loket/het CJG ondersteuning ingezet Overige inzet Loket Heemstede In het onderstaande treft u informatie aan over aanvullende inzet die vanuit het Loket Heemstede in de eerste helft van 2017 heeft plaatsgevonden. 11

13 Toegang voor Sociaal medische kinderopvang Het Loket Heemstede vormt per 2016 tevens de toegang voor aanvragen op het vlak van Sociaal medische kinderopvang. Kinderopvang op grond van een sociaal medische indicatie kan worden verstrekt aan ouders die te kampen hebben met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking of een psychisch probleem waardoor zij onvoldoende of niet fulltime voor hun kinderen kunnen zorgen én de ontwikkelingskansen van kinderen als gevolg hiervan onder druk staan. Door het verstrekken van een financiële tegemoetkoming wordt het mogelijk dat de betreffende kinderen, ondanks dat de ouders geen recht hebben op een kinderopvangtoeslag, toch naar de kinderopvang kunnen gaan. In het onderstaande treft u het aantal medio 2017 uitstaande verstrekkingen. Sociaal medische indicatie kinderopvang Aantal uitstaande verstrekkingen Ultimo december Ultimo juni Inzet bij het voorkomen huisuitzettingen Indien sprake is van een voorgenomen huisuitzetting wordt vanuit het Loket Heemstede bezien of er - met name indien de betrokkene/het gezin geen vervolgoplossing heeft - mogelijkheden zijn dit te voorkomen. In het eerste halfjaar van 2017 is vanuit het Loket Heemstede inzet gepleegd bij 4 voorgenomen huisuitzettingen. In 3 gevallen is de huisuitzetting (vooralsnog) voorkomen via onder andere het tweede kans beleid van de corporaties of de inzet van schuldhulpverlening). Ter vergelijking treft u tevens de gegevens aan over de voorgaande jaren. Indien een huisuitzetting niet te voorkomen is, wordt vanuit het Loket in voorkomende gevallen ondersteuning geboden bij de vervolgstappen. Huisuitzettingen Heemstede Aantal voorgenomen Aantal daadwerkelijke Aantal voorgenomen huisuitzettingen huisuitzettingen huisuitzettingen dat voorkomen is % % % % 2017 (Q1 t/m Q2) % Het Loket Heemstede werkt bij deze inzet samen met de partners uit het Sociaal Team. In dit team wordt getracht preventief op te treden, opdat het risico van een huisuitzetting zo veel mogelijk voorkomen kan worden. Bij deze preventieve inzet kan met name worden gewezen op de ondersteunende en signalerende rol van de IASZ. Inzet in het Sociaal Team Op gemeentelijk niveau vindt regie en monitoring plaats van lichte en beginnende (multi)probleemsituaties. Heemstede beschikt hiervoor over een Sociaal Team. Dit is een samenwerkingsverband bestaande uit het Loket Heemstede, het CJG Heemstede, de IASZ, de GGD Kennemerland, de woningbouwverenigingen, de politie (wijkagenten), Brijder Verslavingszorg, GGZ InGeest en de Stichting WIJ (maatschappelijk werk). Het team komt eenmaal per 6 weken bijeen onder voorzitterschap van het Loket Heemstede/de Afdeling Welzijnszaken. In het Sociaal Team worden signalen van zorgmijdend gedrag ingebracht en wordt afgestemd of sprake is van een situatie die lokaal kan worden opgelost (en zo ja, door welke organisatie) of dat moet worden opgeschaald naar de centrumgemeente (Haarlem) in het kader van de maatschappelijke opvang. In het eerste halfjaar van 2017 zijn in totaal 16 inwoners/gezinnen besproken in het Sociaal Team. Sociaal team Heemstede Q1 t/m Q2 Caseload (unieke personen/gezinnen)

14 Door intensievere en nauwere samenwerking tussen betrokken partijen is de afgelopen jaren steeds meer casuïstiek in een vroegtijdig stadium opgepakt. Het ligt in de rede dat dit heeft bijgedragen aan een verminderde caseload, c.q. aan een vermindering van de noodzaak tot bespreking in het Sociaal Team. Deze verminderde caseload heeft zich in het eerste halfjaar van 2017 gestabiliseerd. Het in een vroegtijdig stadium actie ondernemen is verder geoptimaliseerd via de per 2017 vanuit het Loket en/of CJG Heemstede in te zetten bemoeizorg-medewerker. Inzet bij de toegang tot de Voedselbank Huishoudens kunnen bij een maandelijks besteedbaar inkomen dat onder de gestelde norm ligt in aanmerking komen voor een voedselpakket vanuit de Voedselbank 4. Het aanvragen van een voedselpakket verloopt in Heemstede via het Loket Heemstede. Bij een aanvraag wordt berekend of de aanvrager in aanmerking komt voor de ondersteuning. Daarnaast wordt bekeken of - en zo ja welke - aanvullende ondersteuning in de specifieke situatie passend is. In Heemstede maken ultimo juni gezinnen gebruik van de Voedselbank. Dit betreft circa 50 á 60 personen. In veel gevallen zien we hier overigens een overlap met gezinnen die een traject volgen in het kader van schuldhulpverlening. Nadere informatie over het gebruik van schuldhulpverlening treft u aan in paragraaf Voedselbank Ultimo 2013 Ultimo 2014 Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo juni 2017 Aantal Heemsteedse gezinnen 20 gezinnen 15 gezinnen 17 gezinnen 20 gezinnen 19 gezinnen Inzet gericht op nazorg voor ex-gedetineerden Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de nazorg aan ex-gedetineerden. Deze taak wordt sinds 2011 uitgevoerd door (de coördinator van) het Loket Heemstede. In de eerste helft van 2017 hebben we met betrekking tot 6 Heemsteedse inwoners (digitaal) melding gekregen dat zij in een penitentiaire inrichting waren opgenomen. De helft hiervan heeft eerder in detentie gezeten (recidivisten). De melding geeft tevens de duur van de detentie aan. In geheel 2016 was sprake van 8 meldingen. De werkwijze houdt in dat direct na de melding contact wordt opgenomen met de maatschappelijk werker van de betreffende penitentiaire inrichting en dat de mogelijk vereiste ondersteuning op het vlak van inkomen, werk, huisvesting en zorg na detentie wordt besproken en afgestemd. In voorkomende gevallen is de vereiste ondersteuning in het eerste halfjaar van 2017 concreet uitgevoerd. 2.7 Inzet algemene voorzieningen Ten behoeve van de ondersteuning van onze inwoners streven we naar een sterk algemeen voorzieningenniveau. Daarom hebben we dit betrokken bij het in december 2015 vastgestelde nieuwe subsidiebeleid, bij de transformatie (van het aanbod en de werkwijze) die we hebben gevraagd van de Stichting WIJ Heemstede en bij de subsidiëring van deze stichting per Ook onze inzet om te komen tot een samenhangend, nieuw aanbod vanuit het multifunctionele pand Julianaplein 1 is mede ingegeven door de wens om in voorkomende gevallen Heemsteedse inwoners op laagdrempelige wijze te kunnen ondersteunen. Aanvullend hierop zijn er activiteiten die gezamenlijk worden uitgevoerd door zorgpartijen en partijen die algemene voorzieningen bieden. Een voorbeeld hiervan is de dagopvang voor senioren die gezamenlijk gedurende 3 dagen per week wordt aangeboden door de Stichting WIJ Heemstede en een zorgaanbieder, SHDH. De Stichting WIJ stelt de ruimte beschikbaar, verzorgt het vervoer, de koffie/thee en maaltijden en int de bijdrage van de bezoekers van deze opvang. SHDH heeft de algehele organisatie, verzorgt de werving en begeleiding van vrijwilligers en levert de professionele (activiteiten)begeleiding. De toegang voor deelname is door ons laagdrempelig vormgegeven. Het Loket Heemstede beoordeelt of deze ondersteuning nodig, passend en toereikend is. Deelname is vervolgens mogelijk met een machtiging van het 4 Per 2017 kan een 1-persoonshuishouden in aanmerking komen voor een voedselpakket wanneer het maandelijks besteedbaar inkomen (inkomsten minus vaste lasten) i.c. lager is dan 200. Bij een meerpersoonshuishouden stijgt de norm met 80 per persoon (volwassene of kind). 13

15 hoofd van de Afdeling Welzijnszaken/de Programmamanager Sociaal Domein. In onderstaande tabel treft u het aantal Heemsteedse senioren aan dat ultimo juni 2017 (ultimo Q2) een machtiging heeft voor deze opvang. Gezamenlijke dagopvang Stichting WIJ en SHDH (locatie Lieven de Keylaan) 0,5 dag 1 dag 1,5 dag 2 dagen 3 dagen Totaal Deelnemers ultimo Deelnemers ultimo Deelnemers ultimo Deelnemers ultimo juni In de eerste helft van 2017 heeft door het Loket Heemstede een herbeoordeling plaatsgevonden van de situatie van de deelnemers. Dit heeft ertoe geleid dat een aantal deelnemers is doorgestroomd naar meer passende (zwaardere) zorg. Met de Stichting WIJ Heemstede en de SHDH is afgesproken dat er, na de voorgenomen verhuizing naar het pand Julianaplein 1, een uitbreiding van bovenstaande dagopvang zal zijn van 3 dagen naar maximaal 5,5 dagen. Hierbij wordt uitgegaan van een maximale groepsgrootte van 15 deelnemers per dagdeel. 2.8 Informatie over de inzet en bekostiging van maatwerkvoorzieningen De kwartaalrapportages van de gecontracteerde aanbieders geven, samen met de informatie vanuit de gevoerde gesprekken in het kader van het contractmanagement en de informatie vanuit de IASZ, de volgende kwantitatieve informatie over de verstrekte maatwerkvoorzieningen voor Huishoudelijke ondersteuning, Begeleiding Individueel en Groep (inclusief vervoer) en Kortdurend verblijf in de eerste helft van Aantal verstrekkingen voor maatwerkvoorzieningen 2017 (Q1 t/m Q2) In het volgende schema treft u het aantal uitstaande verstrekkingen in het eerste halfjaar van 2017 aan, onderverdeeld in de verschillende maatwerkvoorzieningen en betrekking hebbend op Zorg in natura (ZIN) én Persoonsgebonden budget (PGB). Het betreft dus géén (unieke) cliënten. Ter vergelijking treft u tevens het aantal uitstaande verstrekkingen in 2015 en 2016 (per halfjaar) aan. Uitstaande verstrekkingen per soort maatwerkvoorziening (ZIN en PGB) Eerste helft 2015 Tweede helft 2015 Eerste helft 2016 Tweede helft 2016 Eerste helft 2017 Begeleiding Groep voor volwassenen die ten gevolge van het ouder worden kampen met beperkingen Begeleiding Groep voor volwassen met een lichamelijke of zintuigelijke beperking of chronische ziekte Begeleiding Groep voor volwassenen met een verstandelijke beperking Begeleiding Groep voor volwassenen met psychiatrische problematiek Vervoer bij Begeleiding Groep Begeleiding Individueel voor volwassenen die ten gevolge van het ouder worden kampen met beperkingen Begeleiding Individueel voor volwassenen met een lichamelijke of zintuigelijke beperking of chronische ziekte Begeleiding Individueel voor volwassenen met psychiatrische problematiek Begeleiding Individueel voor volwassen met een verstandelijke beperking Huishoudelijke ondersteuning Huishoudelijke ondersteuning met (eenvoudige) begeleiding Kortdurend verblijf Totaal

16 Aanvullend treft u schematisch de verdeling in Zorg in natura (ZIN) en Persoonsgebonden budget (PGB aan van de uitstaande verstrekkingen voor de maatwerkvoorzieningen. Ter vergelijking hebben we de gegevens over 2015 en 2016 toegevoegd. Onderverdeling uitstaande verstrekkingen ZIN-PGB (nieuwe) maatwerkvoorzieningen Eerste helft 2015 Tweede helft 2015 Eerste helft 2016 Tweede helft 2016 Eerste helft 2017 Totaal Zorg in natura (ZIN) Persoonsgebonden budget (PGB) We merken op dat de uitstaande verstrekkingen betrekking hadden op 810 Heemsteedse inwoners (unieke cliënten). In het eerste halfjaar van 2017 zijn 332 beschikkingen gericht op de verstrekking voor bovenstaande maatwerkvoorzieningen afgegeven (dit is inclusief nieuwe besluiten naar aanleiding van aflopende verstrekkingen). Wat valt op en welke oorzaken zien we? Het totaal aantal uitstaande verstrekkingen in het eerste halfjaar van 2017 laat een stijging zien ten opzichte van de vorige jaren. We zien een stijging van bijna 15% ten opzichte van het eerste halfjaar van 2016 en een stijging van bijna 18% ten opzichte van de eerste helft van Er is in het eerste halfjaar van 2017 sprake van een verdere - en aanzienlijke - stijging van het aantal verstrekkingen voor Begeleiding Groep voor mensen die ten gevolge van het ouder worden kampen met beperkingen. Dit betreft met name ouderen met psycho-geriatrische problematiek. Er is sprake van een stijging van 44% ten opzichte van het eerste halfjaar van 2016 en van een stijging van 83% ten opzichte van de eerste helft van Deze stijging wordt niet alleen veroorzaakt door vergrijzing, maar ook, en met name, door de (landelijke) verschuiving van intramurale ondersteuning naar het langer zelfstandig blijven wonen van ouderen met zware problematiek. De ondersteuning van deze cliënten vindt overigens - conform de gewenste transformatie - meer dan voorheen lokaal plaats. Voor wat betreft de verstrekkingen voor Begeleiding Groep van cliënten met psychiatrische problematiek zien we in het eerste halfjaar van 2017 een stijging van 75% ten opzichte van het vorige halfjaar (Q3 t/m Q4 2016). Ook de verstrekkingen voor Begeleiding Groep voor cliënten met een verstandelijke beperking zijn in de eerste helft van 2017 ten opzichte van het vorige halfjaar gestegen. In dit geval zien we een stijging met 66%, zij het dat hierbij sprake is van absoluut gezien geringe aantallen. We zien in het eerste halfjaar van 2017 een voorzetting van de in de tweede helft van 2016 ingezette stijging van het aantal verstrekkingen voor Begeleiding Individueel van cliënten met psychiatrische problematiek. Er is in de eerste helft van 2017 sprake van een toename met circa 40% ten opzichte van het eerste halfjaar van Dit is in belangrijke mate het gevolg van de verschuiving van intramurale ondersteuning naar het langer zelfstandig laten wonen van deze doelgroep. In het eerste halfjaar van 2017 zien een verdere stijging van de inzet van Begeleiding Individueel voor cliënten met een verstandelijke beperking. Er is sprake van een stijging van 20% ten opzichte van het eerste halfjaar van 2016 en van een stijging van 250% ten opzichte van de eerste helft van Deze toename wordt onder meer veroorzaakt doordat de signalering van een licht verstandelijke beperking - zowel bij het Loket Heemstede als bij derden - is verbeterd. De in 2015 ingezette stijging van de vervoersbehoefte van cliënten die gebruikmaken van de voorziening Begeleiding Groep is in het eerste halfjaar 2017 verder - en in aanzienlijke mate - doorgezet. Deze toename hangt samen met de stijging van de ondersteuning in de vorm van Begeleiding Groep voor de diverse doelgroepen en sluit aan bij het beeld dat ook cliënten met relatief zware beperkingen langer zelfstandig thuis blijven wonen. 15

17 Zoals aangegeven is de stijging van het totaal aantal uitstaande verstrekkingen voor een aanzienlijk deel het gevolg van het rijksbeleid om de diverse doelgroepen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Dit leidt tot een toename van het gebruik van Wmo-voorzieningen. Daarnaast zien we als oorzaken van de stijging: Het eerder signaleren van problematiek door het Loket Heemstede, de gecontracteerde aanbieders en overige derden en het door deze vroeg-signalering eerder kunnen inzetten van passende ondersteuning van de cliënt. Het eerder (kunnen) inzetten van passende ondersteuning als gevolg van de nauwere samenwerking en afstemming met huisartsen. De, indien mogelijk, aan de cliënten geboden keuzevrijheid om gebruik te maken van ondersteuning op grond van de Wmo in plaats van zorg op grond van de Wet Langdurige Zorg (Wlz). De stringentere toegang (én de wachtlijsten) tot Beschermd Wonen (vallend onder de centrumgemeente), waardoor de druk op de lokale Wmo-ondersteuning toeneemt Cliënten per gecontracteerde aanbieder Cliënten Huishoudelijke ondersteuning In het volgende schema treft u het aantal cliënten per gecontracteerde aanbieder in het eerste halfjaar van 2017 aan voor de maatwerkvoorziening Huishoudelijke ondersteuning (in- en exclusief eenvoudige begeleiding). Ter vergelijking treft u tevens de gegevens met betrekking tot 2015 en 2016 aan. Cliënten Huishoudelijke ondersteuning per aanbieder Tweede helft 2015 Eerste helft 2016 Tweede helft 2016 Eerste helft 2017 Amstelring Axxicom Flexicura Royal Care (Met de Thuiszorg) SHDH TSN Thuiszorg In Holland Tzorg Viva Zorgbalans Zorgspecialist Totaal Toelichting De overeenkomst met TSN Thuiszorg is per 2016 ontbonden. De overeenkomst met Amstelring is in februari 2017 overgenomen door Tzorg. Met het oog op de transparantie van de tabel zijn deze cliënten uitsluitend opgenomen als cliënt van Tzorg. Cliënten Begeleiding en Kortdurend verblijf Het volgende schema geeft inzicht in het aantal cliënten per gecontracteerde aanbieder voor de maatwerkvoorzieningen Begeleiding (Individueel en Groep) en Kortdurend verblijf. De volgende kanttekening is van belang. Indien cliënten bij dezelfde aanbieder zowel Begeleiding Groep als Begeleiding Individueel ontvangen worden zij in het schema slechts eenmaal vermeld. U treft in het schema tevens één landelijk werkende instelling aan (Stichting GGMD). Deze stichting biedt specialistische begeleiding voor doven en slechthorenden met psychiatrische problematiek. Tariefafspraken met dergelijk landelijk werkende instellingen zijn door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) gemaakt en gelden voor alle gemeenten. Een overzicht van de landelijk werkende instellingen die door de VNG zijn gecontracteerd treft u aan in Bijlage 3. 16

18 Cliënten Begeleiding en Kortdurend verblijf per aanbieder Tweede helft 2015 Eerste helft 2016 Tweede helft 2016 Eerste helft 2017 Carehouse Holding b.v Contactzorg De Hartekamp Groep De Waerden Ecosol Flexicura Heliomare OdiBaan Parnassia Groep Philadelphia RIBW K/AM RIBW Leger des Heils Roads Raphaelstichting De Linde SHDH SIG Viva Voorzet Werkdag Zorgbalans Zorgspecialist Stichting GGDM Totaal Uitgaven (nieuwe) maatwerkvoorzieningen Wmo ten opzichte van budget/inkomsten In de onderstaande schema s treft u achtereenvolgens de uitgaven aan voor de inzet van Huishoudelijke ondersteuning én de uitgaven voor de inzet van Begeleiding (Individueel en Groep) en Kortdurend verblijf in het eerste halfjaar van 2017 (Q1 t/m Q2), onderverdeeld in ZIN en PGB. Daarbij geven we in beide schema s, met het van toepassing zijnde voorbehoud, een prognose voor de uitgaven in geheel U treft tevens de omvang van de beschikbare budgetten voor de betreffende ondersteuning aan. Deze budgetten zijn onderdeel van: de Integratie-uitkering Wmo 2007 (voor Huishoudelijke ondersteuning); en de Integratie-uitkering Sociaal Domein 2015 (voor Begeleiding en Kortdurend verblijf) Uitgaven Huishoudelijke ondersteuning in 2017 (Q1 t/m Q2) Het volgende schema geeft een overzicht van de uitgaven (afgerond) in de eerste helft van 2017 voor Huishoudelijke ondersteuning (in- en exclusief eenvoudige begeleiding). Huishoudelijke ondersteuning Q1 t/m Q Beschikbaar budget voor Zorg in Natura (ZIN) en PGB Dekking Integratie-uitkering Wmo 2007 Budget/ inkomsten Uitgaven eerste helft 2017 Prognose 2017 (Q1 t/m Q4) Uitgaven 2016 (Q1 t/m Q4) Uitgaven ZIN Uitgaven PGB Inkomsten Eigen Bijdragen Compensatie eigen bijdragen (ex Wtcg) Integratie-uitkering Sociaal Domein, deel Wmo Totaal

19 Toelichting: Voor wat betreft de geraamde inkomsten uit eigen bijdragen voor 2017 hebben we aangesloten bij daadwerkelijke ontvangsten in Per 1 januari 2015 zijn de landelijke regelingen voor de financiële compensatie van mensen met een chronische ziekte of handicap 5 afgeschaft, waaronder de korting ad 33% op de eigen bijdragen Wmo. Bij het vaststellen van de regels voor het berekenen van de eigen bijdrage hebben we het vervallen van genoemde landelijke korting ad 33% deels gecompenseerd. Voor de verzachting van de eigen bijdragen van cliënten ten behoeve van Huishoudelijke ondersteuning gaan we in 2017 uit van Ten behoeve van Begeleiding en Kortdurend verblijf gaan we uit van een bedrag van Deze middelen zetten we in vanuit het budget dat we ter compensatie van het wegvallen van de eerder genoemde landelijke regelingen als onderdeel van de Integratie-uitkering Sociaal Domein ontvangen. Op deze wijze willen we voorkomen dat mensen op financiële gronden afzien van noodzakelijke ondersteuning. Door aanbieders is reeds in een eerder stadium aangegeven dat zo goed als geen Heemsteedse cliënten de ondersteuning hebben beëindigd, omdat zij de eigen bijdragen als te hoog hebben ervaren. Hiermee lijken we het gewenste effect te hebben bereikt. Daarnaast hebben we een regeling vastgesteld op grond waarvan mensen met een chronische ziekte of handicap én een laag inkomen in aanmerking kunnen komen voor een bijdrage in de extra kosten die zij hebben. Inwoners konden tot juli 2017 een aanvraag voor een bijdrage 2016 indienen. Deze bijdrage is 385,00 per persoon. De uitvoering hiervan is belegd bij de Intergemeentelijk Afdeling Sociale Zaken (IASZ). In hoofdstuk 4 treft u hier nadere informatie over aan. De uitbetaling van PGB s door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) is in het eerste halfjaar van 2017, evenals in 2016, zonder problemen verlopen. Prognose uitgaven Huishoudelijke ondersteuning De uitgaven in Q1 en Q voor de Huishoudelijke ondersteuning (in- en exclusief eenvoudige begeleiding) leiden, met het van toepassing zijnde voorbehoud, tot een prognose voor geheel 2017 van Dit bedrag is hoger ( ) dan de werkelijke uitgaven in 2016, maar valt binnen het - naar verwachting - beschikbare budget. Er lijkt op deze wijze financiële ruimte aanwezig om de stijging van de tarieven als gevolg van de nieuwe overeenkomsten per 2018 én de verwachte groei van het aantal cliënten als gevolg van vergrijzing en het langer zelfstandig wonen van cliënten voor wat betreft de huishoudelijke ondersteuning de komende jaren te kunnen opvangen. Voor de volledigheid merken we op dat de verwachte stijging van de uitgaven in geheel 2017 ten opzichte van 2016 met name wordt veroorzaakt door de toename van (de omvang van) het gebruik van deze vorm van ondersteuning en door de indexering per 2017 van de overeengekomen tarieven Uitgaven Begeleiding en Kortdurend verblijf in 2017 (Q1 t/m Q2) In het volgende schema treft u een overzicht aan van de uitgaven (afgerond) in de eerste helft van 2017 voor de ondersteuning in de vorm van Begeleiding (Groep en Individueel) en Kortdurend Verblijf ten opzichte van het budget/de inkomsten voor deze taken. 5 De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatieregeling eigen risico (CER). 18

20 Begeleiding (Groep en Individueel) en kortdurend verblijf: Q1 t/m Q Dekking Budget/inkomsten Uitgaven eerste helft 2017 Prognose 2017 Beschikbaar budget 2017 Integratieuitkering voor Zorg in natura (ZIN) van Sociaal. gecontracteerde aanbieders Domein, deel en PGB Wmo Uitgaven ZIN gecontracteerde aanbieders Begeleiding Individueel Uitgaven ZIN gecontracteerde aanbieders Begeleiding Groep Uitgaven vervoer Uitgaven 2016 Uitgaven PGB Eigen Bijdragen Compensatie eigen bijdragen Integratieuitkering (ex Wtcg) Sociaal Domein, deel Wmo Beschikbaar budget voor inzet landelijk werkende instellingen/onvoorzien Integratieuitkering Sociaal Domein, deel Wmo Totaal Toelichting Voor wat betreft de geraamde inkomsten uit eigen bijdragen voor 2017 hebben we aangesloten bij daadwerkelijke ontvangsten in Zoals in de toelichting bij de Huishoudelijke ondersteuning aangegeven, hebben we het vervallen van de landelijke korting op de eigen bijdragen voor Wmo-voorzieningen per 2015 gecompenseerd. Ter verzachting van de eigen bijdragen voor de cliënt ten behoeve van de maatwerkvoorzieningen Begeleiding en Kortdurend verblijf is in bovenstaand schema een bedrag van opgenomen. Prognose uitgaven Begeleiding en Kortdurend verblijf Zoals in paragraaf aangegeven zien we een aanzienlijke stijging in het aantal verstrekkingen voor deze ondersteuning. Deze stijging vertaalt zich in een toename van de kosten. De uitgaven in Q1 en Q leiden tot een prognose voor geheel 2017 van Dit bedrag is 30% hoger (afgerond ) dan de werkelijke uitgaven in 2016, maar valt binnen het voor 2017 beschikbare budget. Er lijkt op deze wijze financiële ruimte aanwezig om de verwachte groei van het aantal cliënten als gevolg van onder andere de vergrijzing en het langer zelfstandig wonen van cliënten de komende jaren te kunnen opvangen. Inzet per 2018 Per 2018 zal deze ondersteuning in beginsel niet meer als maatwerkvoorziening, maar vanuit de algemene voorzieningen worden aangeboden. Wij hebben u hierover geïnformeerd via de besluitvorming over de (nieuwe) verwerving van voorzieningen per Niet alleen zien we deze beweging (de zogenoemde kanteling) als een optimalisering van de ondersteuning van cliënten, ook denken we hiermee de doelmatigheid van onze financiële inzet verder te optimaliseren. Dit laatste is met name van belang gelet op de verwachte daling van de Integratie-uitkeringen op het vlak van het Sociaal Domein in de komende jaren (zie hiervoor Bijlage 5). 19

21 2.9 Transformatie aanbieders De voortgang van het realiseren door de gecontracteerde aanbieders van hun transformatiedoelstellingen bespreken we bij de kwartaalgesprekken. De afgelopen jaren was sprake van een positief beeld van een toenemende intensivering van de transformatie (in aanbod en werkwijze) én van nieuwe initiatieven. Zo zagen we dat er aansluiting is gevonden bij het welzijnswerk (voor afschaling, maar ook voor het gebruik van de locatie voor het aanbod Begeleiding groep), dat er meer vrijwilligers worden ingezet, dat de inzet/belastbaarheid van de mantelzorgers wordt betrokken bij de invulling van de ondersteuning van de cliënt en dat er meer aandacht is voor de mogelijke inzet van het netwerk van de cliënt. Daarnaast is sprake van een beweging waarbij zorgaanbieders meer gebruikmaken van gezamenlijke accommodaties én waarbij meer dan voorheen werd gezocht naar locaties die dichter bij de doelgroep liggen. Verschillende aanbieders zijn tevens nauwer met elkaar gaan samenwerken, opdat voor nieuwe cliënten de meest gepaste vorm van Begeleiding kon worden geboden. Het gerealiseerde is in het eerste halfjaar van 2017 geborgd Huishoudelijke hulp toelage In 2015 en 2016 heeft het rijk aanvullende middelen ( per jaar) beschikbaar gesteld in de vorm van een toelage Huishoudelijke ondersteuning. Doel van deze toelage is het behoud van werkgelegenheid. Voorwaarde die het rijk bij de verstrekking ervan heeft gesteld, is dat sprake dient te zijn van een zogenoemd multipliereffect: de bijdrage die gemeenten vanuit de toelage inzetten dient aanvullend te zijn op een bijdrage die door de gebruiker zelf dient te worden betaald. Na afstemming met de gecontracteerde aanbieders van Huishoudelijke ondersteuning is in 2015 een regeling opgesteld, waarbij ervoor is geopteerd om de toelage in 2015 en 2016 in te zetten ten behoeve van aanvullende inzet voor cliënten die reeds huishoudelijke ondersteuning ontvangen én voor mantelzorgers. We hebben besloten de regeling in 2017 te continueren. Aan de gecontracteerde aanbieders die de regeling wensen uit te voeren, hebben we een subsidie verstrekt voor de uitvoering van deze, in de vorm van een algemene voorziening vorm gegeven, ondersteuning. Hiernaast verlenen we een subsidie aan de Stichting Tandem voor de communicatie over deze regeling richting mantelzorgers. De bijdrage voor de cliënt bedraagt 7,50 per uur. Dit impliceert dat de bijdrage voor de gemeente 15,00 per uur is. In het onderstaande treft u het gebruik van de regeling in geheel 2016 aan. Met ter vergelijking de gegevens uit de periode april t/m december 2015 (8 maanden). Met de aanbieders is afgesproken dat het inzicht in het gebruik in 2017 door hen na afloop van het jaar wordt geleverd. Dit betekent dat we de gegevens over de inzet van deze regeling eerst bij de Rapportage Sociaal Domein 2017 (Q1 t/m Q4) kunnen presenteren. Huishoudelijke hulp toelage: gebruik April t/m december cliënten uren uren , , Klachten, calamiteiten en bezwaren in 2017 (Q1 t/m Q2) De gecontracteerde aanbieders zijn verplicht om - op gemeentelijk niveau - het aantal en de aard van ingediende formele klachten aan te geven. Tevens dienen zij in voorkomende gevallen inzicht te geven in de aard en de afwikkeling van de betreffende klachten. Uit de door de aanbieders ingediende rapportages blijkt dat in het eerste halfjaar van 2017 door Heemsteedse cliënten geen formele, c.q. officiële klacht bij een zorgaanbieder is ingediend. Ter informatie: in 2016 en 2015 was sprake van respectievelijk 2 en 6 formele klachten van Heemsteedse cliënten bij zorgaanbieders. 20

22 Aantal formele klachten bij zorgaanbieders in de eerste helft van 2017 Aard klachten Afwikkeling klachten 0 n.v.t n.v.t. Als verklaring voor het ontbreken van formele klachten geven aanbieders aan dat veelal in een eerder stadium al met de cliënt, bijvoorbeeld via de vertrouwenspersoon, wordt gesproken over zaken die niet naar tevredenheid verlopen. Calamiteiten Er hebben zich in het eerste halfjaar van evenals in 2015 en geen calamiteiten met betrekking tot Heemsteedse inwoners voorgedaan 6. Bij de gemeente ingediende bezwaren In de eerste helft van 2017 is 1 bezwaar ingediend tegen een besluit met betrekking tot een maatwerkvoorziening Wmo. Het bezwaar is ongegrond verklaard. In 2016 en 2015 was sprake van respectievelijk 3 en 2 - ongegrond verklaarde - bezwaren. Aantal bezwaren Wmo in de eerste helft 2017 Aard bezwaren 1 Bezwaar tegen de afwijzing van herstelkosten voor een vervoersvoorziening. Afwikkeling bezwaren Het bezwaar is ongegrond verklaard. Bij de gemeente ingediende klachten Er zijn in het eerste halfjaar van evenals in geen klachten ingediend tegen de gemeente over de wijze van ondersteunen op grond van de Wmo. In 2015 was sprake van 1 klacht (gericht tegen de wijze van ondersteunen door het Loket én het CJG Heemstede). Aantal bij gemeente ingediende klachten Wmo eerste helft 2017 Aard klacht Afwikkeling klacht 0 n.v.t. n.v.t Toezichthouder Wmo: Bureau Facit Gemeenten zijn wettelijk verplicht (onafhankelijk) toezicht te houden op de kwaliteit van de ingekochte Wmovoorzieningen. We hebben - samen met de gemeenten Beverwijk, Bloemendaal, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Heemskerk en Velsen - de uitvoering van dit toezicht belegd bij Bureau Facit. Evenals in voorgaande jaren was er in de eerste helft van 2017 geen aanleiding om over te gaan tot het uitvoeren van een nader onderzoek. Kwaliteitsaudits/werkbezoeken Om beter inzicht te krijgen in de kwaliteitsborging van aanbieders hebben we Bureau Facit recent verzocht, aanvullend op de bovenstaande rol en evenals vorig jaar, werkbezoeken (kwaliteitsaudits) bij vijf aanbieders af te leggen. De keuze van de aanbieders is steekproefsgewijs en representatief voor de diverse doelgroepen. Tijdens de audits dienen de aanbieders aantoonbaar te maken hoe aan wettelijke eisen (onder andere op het vlak van veiligheid, cliëntgerichtheid en personele inzet) wordt voldaan, welke visie er is op kwaliteit en op welke wijze daar invulling aan wordt gegeven. De instellingen waar deze audits gaan plaatsvinden zijn hierover geïnformeerd. De audits vinden plaats in de periode september tot en met november De resultaten zullen we betrekken bij de Rapportage Sociaal Domein 2017 (Q1t/m Q4). 6 Onder een calamiteit in het kader van de Wmo wordt verstaan: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van een voorziening en die tot een ernstig schadelijk gevolg voor of de dood van een cliënt heeft geleid (Wmo, artikel ). 21

23 2.13 Vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen en woonvoorzieningen Naast de nieuwe Wmo-taken per 2015 en de Huishoudelijke ondersteuning (sinds de Wmo 2007) is de gemeente verantwoordelijk voor de ondersteuning in de vorm van vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen en woonvoorzieningen. De verantwoordelijkheid hiervoor was in de periode vóór 2007 gegrond op de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg), per 2007 is deze ondersteuning onderdeel van de Wmo. De dekking van de kosten van deze ondersteuning vindt plaats via de Algemene middelen. In het volgende schema treft u het aantal nieuwe verstrekkingen aan per soort voorziening in het eerste halfjaar van De vergelijkbare gegevens over 2015 en 2016 (op jaarbasis) zijn ter informatie bijgevoegd. We zien de afgelopen jaren een lichte stijging van de ondersteuning op dit vlak. Aantal nieuwe verstrekkingen Eerste halfjaar 2017 Vervoersvoorzieningen Collectief vervoer Scootmobielen Aangepaste fietsen Onderhoud/reparatie vervoersvoorzieningen Handbikes Hulpmiddelen Rolstoelen Woonvoorzieningen Roerende woonvoorzieningen Woningaanpassingen (onroerend) Verwijdering van woonvoorzieningen Trapliften Tilliften Onderhoud/ reparatie woonvoorzieningen Verhuizen en herinrichten Totaal Het volgende schema geeft inzicht in het totale aantal Wmo-voorzieningen dat op de peildatum 30 juni 2017 (ultimo Q2) in bruikleen uitstond. Ter vergelijking treft u de uitstaande voorzieningen per ultimo juni 2016 aan. Totaal aantal voorzieningen in bruikleen Ultimo Q Ultimo Q Vervoersvoorzieningen Scootmobielen Aangepaste fietsen Bruikleenauto s 2 3 Buggy s 6 7 Gesloten buitenwagen 2 2 Handbikes 6 5 Hulpmiddelen Rolstoelen Trapliften Tilliften Roerende woonvoorzieningen: douche-/ toiletvoorzieningen Totaal We zien dat het aantal uitstaande verstrekkingen ultimo juni 2017 ten opzichte van ultimo juni 2016 is gestegen met circa 6,5%. Dit sluit aan bij het algehele beeld van het langer zelfstandig wonen van inwoners met de daarbij vereiste ondersteuning. 22

24 Uitgaven vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen, woonvoorzieningen in 2017 (Q1 t/m Q2) In het volgende schema treft u een overzicht aan van de kosten in het eerste halfjaar 2017 voor alle uitstaande voorzieningen op dit vlak ten opzichte van het budget/de inkomsten. Vervoersvoorzieningen Dekking Budget 2017 Raming Inkomsten uit Eigen bijdragen Budget 2017 en inkomsten Kosten Q1 en Q Prognose 2017 (Q1 t/m Q4) Uitgaven 2016 Collectief Algemene individueel middelen Hulpmiddelen en overige vervoersvoorzieningen Woonvoorzieningen (inclusief adviezen) Algemene middelen Totaal Toelichting Voor wat betreft de geraamde inkomsten uit eigen bijdragen hebben we aangesloten bij de daadwerkelijke inkomsten Resumé kosten/uitgaven vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen, woonvoorzieningen Resumerend geven de uitgaven in Q1 en Q voor de vervoersvoorzieningen, hulpmiddelen en woonvoorzieningen geen aanleiding om te veronderstellen dat de uitgaven niet binnen de beschikbare middelen zullen vallen. Klantonderzoek collectief vervoer Recent is regionaal opdracht verstrekt voor de uitvoering van een klanttevredenheidsonderzoek onder de reizigers van het collectief vervoer. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door ZorgFocuZ. De resultaten hiervan worden in het vierde kwartaal van 2017 verwacht en zullen we betrekken bij de Rapportage Sociaal Domein 2017 (Q1 t/m Q4). Ook Connexxion, uitvoerder van de vervoerscentrale, heeft een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Hierbij zijn de ervaringen van cliënten gevraagd over de ophaaltijd, de reistijd, de chauffeur, het comfort, de veiligheid en de vriendelijkheid. Alle onderdelen zijn door de cliënten positief beoordeeld met een gemiddeld cijfer van 7, Beschermd wonen Beschermd wonen wordt geboden aan mensen met psychische of psychosociale problemen die alleen met intensieve begeleiding in staat zijn zich te handhaven in de samenleving. De voorziening biedt aan hen de mogelijkheid om te wonen in een gewone wijk met toezicht en begeleiding. Per 1 januari 2015 is deze voorziening door het rijk gedecentraliseerd naar (tijdelijk) de centrumgemeenten. De gemeente Haarlem heeft de verantwoordelijkheid (én de middelen) gekregen om voor de regio s Zuid- Kennemerland en IJmond en de gemeente Haarlemmermeer de voorziening beschermd wonen te realiseren. Hierover vindt afstemming plaats met de regiogemeenten. In het onderstaande treft u het aantal Heemsteedse cliënten aan dat conform de meest recente informatie van de gemeente Haarlem woont in een instelling voor beschermd wonen (zorg in natura) en het aantal dat de ondersteuning zelf regelt via een PGB. 23

25 Heemsteedse cliënten Beschermd wonen Ultimo Q Ultimo Q ZIN PGB Totaal Deze taak wordt per 2020 (evenals de taken op het vlak van maatschappelijke opvang) naar verwachting bij de individuele gemeenten neergelegd. Dit betekent dat ook de middelen door het rijk per 2020 naar verwachting aan de individuele gemeenten zullen worden verstrekt Economisch daklozen Economisch daklozen zijn mensen die dakloos zijn geraakt door omstandigheden als schulden, het verlies van een baan of het verliezen van de verblijfplaats door het beëindigen van een relatie. Deze mensen worden in staat geacht om zelfstandig een alternatieve verblijfplaats (zoals een logeerplek, hotelkamer of huurwoning) te vinden, maar slagen hier niet altijd direct in als gevolg van bijvoorbeeld een zwak netwerk en/of een gebrek aan financiële middelen. Het betreft niet de doelgroep van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). Sinds 2017 is conform regionale afspraak de verantwoordelijkheid voor de (toegang tot) tijdelijke huisvesting van economisch daklozen neergelegd bij de individuele gemeenten. De regeling die we hiervoor hebben vastgesteld, biedt, onder voorwaarden en met verplichtingen voor de aanvrager, de mogelijkheid van het bieden van tijdelijke huisvesting voor in beginsel 3 maanden. De advisering over aanvragen is belegd bij het Loket Heemstede. De besluitvorming is gemandateerd aan het hoofd Welzijnszaken/de Programmamanager Sociaal Domein, na afstemming met de portefeuillehouder Wmo 7. In de eerste helft van 2017 hebben zich 4 Heemsteedse inwoners gemeld met een verzoek tot gebruikmaking van de regeling. Na beoordeling van de situatie en met inzet van ondersteuning (mede) vanuit het Loket Heemstede zijn 3 van hen in staat gebleken een oplossing voor hun problematiek te vinden. In 1 geval zijn we overgegaan tot de verstrekking van tijdelijke huisvesting. Aantal casussen Economisch daklozen Opgelost zonder toewijzing Verstrekking tijdelijke huisvesting eerste helft Ervaringen cliënten Aan Bureau Facit is opdracht verstrekt om de - jaarlijks - door het rijk verplicht gestelde vragen in het kader van de Wmo bij Heemsteedse cliënten uit te zetten. Hiermee willen we onder andere nader inzicht krijgen in de ervaringen van cliënten met de geleverde ondersteuning door de aanbieders. We hebben aan dit klantonderzoek enkele vragen toegevoegd gericht op de ervaringen van cliënten met het Loket Heemstede. Het onderzoek is recent uitgezet onder ruim Heemsteedse cliënten. De resultaten van dit onderzoek, die op dit moment verwerkt worden, zullen we betrekken bij de Rapportage Sociaal Domein 2017 (Q1 t/m Q4 2017). Tevens zullen we u hier nader over informeren via de memo Sociaal Domein. 7 Raadsbesluit d.d. 21 december 2016 (kenmerk: ). 24

26 3. INFORMATIE OVER DE UITVOERING VAN DE JEUGDWET 3.1 Welke individuele voorzieningen hebben we ingekocht? Bij de inkoop van de Jeugdhulp per 2015 is onderscheid gemaakt tussen de volgende 3 onderdelen, ook wel tranches genoemd: Eerste tranche (vanuit Wet op de Jeugdzorg, tot 2015 bekostigd door de provincie) - Jeugd- en opvoedhulp - Jeugdbescherming en jeugdreclassering - JeugdzorgPlus (gesloten Jeugdzorg) Tweede tranche (vanuit AWBZ, tot 2015 bekostigd door het Zorgkantoor) - Begeleiding individueel en groep - Behandeling - (kortdurend) Verblijf - Persoonlijke verzorging - Vervoer Derde tranche (vanuit de Zorgverzekeringswet, tot 2015 bekostigd door de Zorgverzekeraar) - Jeugd-GGZ (Geestelijke gezondheidszorg) - Dyslexiezorg De inkoop heeft voor wat betreft de eerste tranche plaatsgevonden op het niveau van de regio s Zuid- Kennemerland en IJmond. Het inkoopproces voor het aanbod van de tweede en derde tranche is door beide regio s én de gemeente Haarlemmermeer gezamenlijk gevoerd. 3.2 Met welke organisaties is een overeenkomst gesloten? Uitgaande van een zorgvuldige overgang voor cliënten en organisaties hebben we met ruim 40 zorgaanbieders een overeenkomst gesloten voor de periode 2015 t/m 2016 met een eenzijdige gemeentelijk optie tot verlenging met 2 x 1 jaar. In mei 2016 hebben we besloten gebruik te maken van de optie om deze overeenkomsten voor 2017 te verlengen 8. In Bijlage 2 treft u een overzicht aan van de organisaties die voor ons zorgdragen voor de levering van de jeugdhulp in de periode 2015 tot en met Vrijgevestigden Daarnaast hebben we - in het kader van de derde tranche - met 54 zogenoemde vrijgevestigde aanbieders van Jeugd-GGZ of Dyslexiezorg voor de periode 2015 t/m 2016 een overeenkomst gesloten (3 voor dyslexiezorg en 51 gericht op Jeugd-GGZ). Ook deze overeenkomsten hebben we verlengd voor Aanbod landelijk werkende instellingen De VNG heeft namens alle gemeenten afspraken gemaakt met landelijk werkende instellingen (LWI s). Dit is voor zeer specifieke en schaars in te zetten zorg. In Bijlage 3 treft u de betreffende Landelijk werkende instellingen aan. 3.3 Op welke wijze worden de aanbieders betaald? De bekostiging is verschillend voor de respectievelijke tranches. Aanbieders 1 e tranche Deze aanbieders werden tot 2015 via subsidies gefinancierd en hadden geen ervaring met het op cliëntniveau factureren. De wijze van betaling hebben we hier per 2015 bij aan laten sluiten. Maandelijks wordt 1/13 van het afgesproken totaalbudget voor het betreffende jaar als voorschot verstrekt, met uitzondering van de maand mei (2/13 e ). Na afloop van het jaar dienen deze aanbieders een eindfactuur in. Er worden géén maandelijkse facturen door hen ingediend. 8 Collegebesluit: 10 mei 2016 (kenmerk ). 25

27 Aanbieders 2 e tranche Deze jeugdhulpaanbieders werden tot 2015 via het Zorgkantoor gefinancierd en hadden ervaring met het op individueel cliëntniveau factureren. De wijze van betaling sluit hierbij aan: er wordt op cliëntniveau gedeclareerd. Maandelijks vindt tevens bevoorschotting plaats (80%). We verstrekken maandelijks 1/13 van het afgesproken bedrag per jaar, uitgezonderd de maand mei (2/13 e ). Afrekening (verrekening) door de gemeente vindt plaats na afloop van het jaar. Aanbieders 3 e tranche Deze jeugdhulpaanbieders hadden ervaring met het op individueel cliëntniveau factureren. De wijze van betaling sluit hierbij aan: er wordt op cliëntniveau gefactureerd. Er is sprake van maandelijkse bevoorschotting (80%) op de 15 e van de maand. We verstrekken maandelijks 1/13 van het afgesproken totaalbudget uitgezonderd de maand mei (2/13 e ). Na afloop van de zogenoemde diagnose behandelcombinatie (Dbc) wordt een factuur voor de daadwerkelijk geleverde zorg ingediend. Afrekening (verrekening) door de gemeente vindt plaats na afloop van het jaar. Vrijgevestigden Voor zover de gemeente met een vrijgevestigde behandelaar Jeugd-GGZ of Dyslexiezorg een overeenkomst is aangegaan, gelden de volgende specifieke afspraken: - Er is geen sprake van bevoorschotting. - Facturaties dienen uiterlijk binnen 30 dagen na afloop van de behandeling te worden ingediend. Landelijk werkende instellingen Voor wat betreft de bekostiging van het aanbod van de Landelijk werkende instellingen geldt dat betaling in deze gevallen na indiening van een factuur plaatsvindt. Betaling per 2018 In het aanbestedingsproces ten behoeve van de verwerving per 2018 is opgenomen dat de betaling per 2018 voor alle ondersteuning plaatsvindt na (maandelijkse) facturatie. Hiermee wordt geopteerd voor een vergelijkbare betaling als voor de maatwerkvoorzieningen Wmo. 3.4 Rapportages van gecontracteerde instellingen Kwartaalrapportages Van alle gecontracteerde instellingen wordt na afloop van elk kwartaal een rapportage ontvangen met kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over de respectievelijke periode. De vrijgevestigden dienen na afloop van elk halfjaar een rapportage in. Contractmanagement Het contractmanagement met betrekking tot de individuele voorzieningen op grond van de Jeugdwet wordt uitgevoerd via een regionaal ambtelijk team (Zuid-Kennemerland en IJmond), bestaande uit circa 8 personen. Vanuit Heemstede participeren we in dit team. Vanuit het contractteam wordt met elke gecontracteerde aanbieder afzonderlijk zijn kwartaalrapportage (inhoudelijk en financieel) besproken. De gesprekken zijn met name gericht op het verkrijgen van inzicht in de (omvang van de) ingezette zorg en de kosten die daarmee gemoeid zijn en inzicht in de voortgang van de transformatie (op grond van de respectievelijke regionale Transitiearrangementen 9 ). In paragraaf 3.6 treft u informatie aan over de inzet van de individuele voorzieningen op grond van de Jeugdwet in de eerste helft van Voorafgaand daaraan gaan we in op de ervaringen van de toegang en toeleiding tot de individuele voorzieningen in het kader van de Jeugdwet in het eerste halfjaar van 2017 (Q1 t/m Q2). 9 Het Regionaal Transitiearrangement Zorg voor Jeugd Zuid-Kennemerland is vastgesteld bij collegebesluit d.d. 29 oktober

28 3.5 Hoe vindt de toegang en toeleiding plaats? Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) speelt een belangrijke rol bij de toegang tot individuele voorzieningen in het kader van de Jeugdwet. Door de CJG-medewerkers worden de gesprekken met ouders van/en jeugdigen gevoerd, vindt zo nodig afstemming plaats met huisartsen, Veilig Thuis, school (of andere partijen), wordt het gespreks- en onderzoeksverslag (het gezinsplan) opgesteld en ter ondertekening aan de ouder(s) verzonden én wordt een advies gegeven over ingediende aanvragen. Hierbij is altijd sprake van maatwerk. De Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (IASZ) en de Afdeling Welzijnszaken verzorgen de opstelling van beschikkingen. De IASZ draagt zorg voor de administratieve verwerking: het aanmelden van cliënten bij zorgaanbieders, het aanmelden bij de verstrekking van een persoonsgebonden budget bij Sociale Verzekeringsbank en - in voorkomende gevallen - de betaling na controle van de ingediende facturen. De besluitvorming en de ondertekening van de opgestelde beschikkingen is gemandateerd aan het Afdelingshoofd Welzijnszaken/de Programmamanager Sociaal Domein. Naast het CJG biedt de Jeugdwet ook andere toegangsmogelijkheden. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het vrijwillige én het gedwongen kader. Toegang tot het vrijwillige kader kan ook worden verkregen via een verwijzing van een (huis)arts en gecertificeerde instellingen 10. De toegang tot het gedwongen kader vindt plaats via de kinderrechter of het openbaar ministerie. Voor de volledigheid merken we op dat in alle gevallen dat sprake is van (een aanvraag om) ondersteuning in het vrijwillige kader door ons een beschikking wordt verzonden, waarin de resultaten die met de ondersteuning worden beoogd zijn opgenomen. In de beschikking is tevens opgenomen dat de cliënt (zijn/haar ouder(s)) zich voor alle vragen kan (kunnen) richten tot de gemeente (in de vorm van een contactpersoon bij de toegang). In Bijlage 4 treft u een schematisch overzicht aan van de (interne) wijze van toegang en toeleiding CJG Heemstede: nadere informatie Het CJG Heemstede is een samenwerkingsverband dat organisatorisch valt onder de Afdeling Welzijnszaken. De medewerkers van het CJG (de CJG-coaches) zijn in dienst van andere organisaties, maar vallen gedurende hun inzet in het CJG onder de functionele aansturing van de gemeentelijke coördinator. Per 2016 hebben we de inzet van partijen qua uren uitgebreid (toevoeging van 18 uur per week). Dit sloot aan bij de toegenomen vraag. Tevens gaf dit meer mogelijkheden voor afschaling - indien passend - door aanbieders en door Veilig Thuis. Op dit moment bestaat het CJG uit 10 personen (circa 4 fte). Daarnaast is sprake van partijen die met specifieke expertise in de zogenoemde schil functioneren en op verzoek van de frontoffice ondersteuning kunnen bieden. Toelichting schil In 2016 zijn we nagegaan op welke wijze we de ondersteuning vanuit de toegang inhoudelijk verder konden optimaliseren. Dit heeft geleid tot de keuze om, naast de inzet van de CJG-coaches, te gaan werken met specialistische inzet vanuit een flexibele schil. Op deze wijze is waar en wanneer nodig de in te zetten expertise op doelmatige wijze direct beschikbaar. Deze keuze heeft geleid tot afspraken met ZorgeLoos voor de inzet per 2017 (als pilot) van een medewerker gespecialiseerd in de ondersteuning van gezinnen met kinderen met autisme. Ook hiermee willen we realiseren dat problematiek zo snel mogelijk gesignaleerd en mogelijke ondersteuning zo snel én laagdrempelig mogelijk geboden kan worden. Daarnaast brengt de autisme coach specifieke expertise in bij de casuïstiek bespreking van het CJG (en het Loket Heemstede). Tevens kan vanuit de schil een GGZ-psycholoog worden geraadpleegd. Deze psycholoog brengt waar nodig specifieke expertise in bij de casuïstiek bespreking van het CJG (en het Loket Heemstede). 10 Een gecertificeerde instelling: is een aanbieder van Jeugdbescherming en Jeugdreclassering die naast de wettelijke kwaliteitseisen ook voldoet aan de eis van verplichte certificering door het Keurmerkinstituut. 27

29 In onderstaand overzicht treft u de partijen aan die per 2017 participeren in het CJG Heemstede. Samenstelling CJG Heemstede per 2017 Frontoffice Welzijnszaken (coördinator) Stichting WIJ Heemstede 11 Jeugdgezondheidszorg Kennemerland Kenter Jeugdhulp (voorheen OCK Spalier) Kenter Jeugdhulp (voorheen JeugdRiagg) Stichting MEE Hartekamp Groep GroeiMee Streetcornerwork Schil Inzet autisme coach (ZorgeLoos) Inzet GGZ-psycholoog (Kenter) We merken op dat de keuze om te gaan werken met een flexibele schil ook is gemaakt met betrekking tot het Loket Heemstede. We hebben dit toegelicht in paragraaf Bereikbaarheid CJG Heemstede Het CJG is op maandag, dinsdag en donderdag tussen 8.30 uur en uur en op woensdag tussen en uur geopend (spreekuren). Daarnaast is het CJG dagelijks tot rechtstreeks telefonisch bereikbaar. Daarnaast is er de mogelijkheid van een huisbezoek wanneer het de jeugdige (of diens ouders) schikt Werkwijze CJG Heemstede De volgende uitgangspunten staan centraal in de werkwijze van het CJG Heemstede: - aansluiten bij de eigen kracht en het eigen netwerk van gezinnen; - het waar mogelijk en passend voorliggend verwijzen naar algemene voorzieningen; - het waar mogelijk en passend zelf ondersteuning bieden; - het integraal benaderen van de vraag; - het in gesprek met de cliënt komen tot maatwerk; - het signaleren van en reageren op onveilige opvoedingssituaties van jeugdigen; - het waar nodig coördineren van de ondersteuning die wordt ingezet. Doorontwikkeling werkwijze in het eerste halfjaar van 2017 De afgelopen jaren is geconstateerd dat er vaak sprake was meervoudige problematiek die het gezin betrof. Dit onderstreept de noodzaak van een integrale aanpak. Zoals eerder aangegeven is in die gevallen de casus door de CJG-coach gezamenlijk behandeld met medewerkers van het Loket Heemstede en is gezamenlijk het gesprek met het gezin gevoerd of zijn zij gezamenlijk op huisbezoek gegaan. Dit is tevens gebeurd in de gevallen waarin de jeugdige 18 jaar was en de ondersteuning op de scheidslijn van de Jeugdwet en de Wmo lag. Per medio 2016 hebben we ten behoeve van een versterking van de integrale vraagverheldering de medewerkers van het CJG Heemstede en het Loket Heemstede ook gezamenlijk het spreekuur laten uitvoeren. Deze werkwijze is in het eerste halfjaar van 2017 geborgd en verder doorontwikkeld. Dit geldt ook voor de afstemming met aanbieders (gericht op een flexibele inzet binnen de kaders van de gesloten contracten), met huisartsen, met scholen en met Veilig Thuis. Doorontwikkeling werkwijze per 2018 De werkzaamheden stellen, mede gelet op de kwetsbaarheid van de cliënten en de toenemende complexiteit van de problematiek, hoge eisen aan de kennis en kunde van de medewerkers in het CJG. Om te komen tot een daarbij passende samenstelling van het team zullen enkele participanten in het CJG hun inzet per 2018 verschuiven van de front-office naar de schil. En zullen voor de front-office nieuwe medewerkers worden aangetrokken. We hebben er hierbij voor gekozen deze medewerkers zelf aan te stellen. 11 De Stichting WIJ Heemstede is een samenvoeging per 2017 van de Stichting Welzijn Ouderen Heemstede, de Stichting CASCA en de Stichting Kontext. 28

30 Voorgenomen samenstelling CJG Heemstede per 2018 Front-office Welzijnszaken (coördinator) Jeugdgezondheidszorg Kennemerland Stichting WIJ (voormalig Kontext) GroeiMee Streetcornerwork Ambtelijke medewerkers (Welzijnszaken) Schil ZorgeLoos (autisme inzet) Kenter Jeugdhulp (voorheen OCK Spalier) Kenter (GGZ-psycholoog) Hartekamp Groep Stichting MEE/De Wering Kenter Jeugdhulp (voorheen Jeugd-Riagg) Scholing en deskundigheidsbevordering De mogelijkheid van dagelijkse coaching on the job (deskundigheidsbevordering) voor alle medewerkers van het CJG Heemstede én het Loket hebben we in het eerste halfjaar van 2017 gecontinueerd. Ook zijn we (dagelijks) deskundigheidsbevordering blijven bieden met betrekking tot het opstellen van de gespreks- en onderzoekverslagen (zie hiervoor tevens paragraaf ). De scholing die we de afgelopen jaren hebben geboden, hebben we in het eerste halfjaar van 2017 geborgd én uitgebreid. De CJG-coaches hebben in dit kader intensieve nadere scholing gevolgd gericht op het opstellen van Veiligheidsplannen bij - voor kinderen - onveilige situaties (risico van verwaarlozing, misbruik of mishandeling). Hiernaast volgen alle participanten van het CJG inhoudelijke cursussen vanuit hun organisatie ter borging van hun inhoudelijke specifieke expertise. In het laatste kwartaal van 2017 zullen we de medewerkers van het CJG Heemstede scholen met het oog op de nieuwe verwerving van ondersteuning van jeugdhulp per Gelet op de door ons voorgestane samenwerking bieden we deze scholing tevens aan de Loketmedewerkers Kwantitatieve gegevens vanuit de toegang (CJG Heemstede) Aantal cliënten CJG in het eerste halfjaar 2017 (Q1 t/m Q2) In de eerste helft van 2017 (Q1 en Q2) zijn door het CJG Heemstede 70 eenmalige opvoed- en opgroeivragen behandeld en 206 nieuwe meldingen/vragen. Per melding/vraag is altijd sprake van meerdere (veelal 4) gesprekken. Daarnaast is in de regel altijd afstemming met derden vereist (huisarts, school, zorgaanbieder). De vragen hebben in 34 gevallen geleid tot het bieden van (lichte) opvoedondersteuning. Dit betreft (maximaal 5 ondersteuningsgesprekken door de CJG-coaches. Deze ondersteuning kan ook voorafgaand of naast de inzet van gespecialiseerde jeugdhulp zijn geboden. De (eerste) gesprekken met (veelal) ouders van jeugdigen worden veelal gevoerd via een huisbezoek. Een dergelijk bezoek vindt niet altijd bij de jeugdige/de ouders thuis plaats, maar in de helft van de gevallen op een door hen gekozen andere neutrale locatie (bijvoorbeeld de school). In dit verband merken we tevens op dat voor jeugdigen soms geldt dat zij in de thuissituatie niet vrijuit kunnen praten. Gesprekken met een veiligheidsrisico worden overigens altijd in het Raadhuis gevoerd. In het volgende overzicht treft u de inzet van het CJG in het eerste halfjaar van 2017 aan. Ter informatie zijn de vergelijkbare gegevens over 2015 en 2016 toegevoegd Nieuwe zaken Eenmalige opvoed- en Aantal gezinnen Aantal huisbezoeken (Q1 t/m Q2) opgroeivragen opvoedondersteuning Q Q Totaal

31 2016 Nieuwe zaken Eenmalige opvoed- en Aantal gezinnen Aantal huisbezoeken (Q1 t/m Q4) opgroeivragen opvoedondersteuning Q Q Q Q Totaal Nieuwe zaken Eenmalige opvoed- en opgroeivragen Aantal gezinnen opvoedondersteuning Aantal huisbezoeken Q1 t/m Q Geconstateerd kan worden dat de in 2016 geconstateerde daling van de opvoedondersteuning door CJGcoaches zich in de eerste helft van 2017 verder heeft doorgezet. Dit is met name het gevolg van de toegenomen zwaarte en complexiteit van de casuïstiek, die sneller tot zwaarder ondersteuning nopen. De geconstateerde daling in 2016 van eenmalige opvoed- en opgroeivragen heeft zich in de eerste helft van 2017 gestabiliseerd. We zien dat eerder gesignaleerde toename van het aantal huisbezoeken zich in de eerste helft van 2017 verder heeft doorgezet. Dit duidt op zwaardere problematiek en complexere casuïstiek waarvoor meer inzet (en in voorkomende gevallen meer expertise) vereist is. In het eerste halfjaar van 2017 is de CJGcoach bij circa 40 huisbezoeken vergezeld door een Loketmedewerker (in 2016: 50 huisbezoeken). Ook dit duidt op complexere casuïstiek. Met de eerder vermelde doorontwikkeling van de werkwijze per 2018 zijn we van mening dat het CJG voldoende is toegerust voor deze complexere casuïstiek. De in het bovenstaande schema opgenomen aantallen betreffen cliënten waarvoor naar aanleiding van de betreffende vraag een dossier is aangemaakt. Daarnaast heeft het CJG Heemstede in het eerste halfjaar van 2017 naar schatting ruim (telefonische) vragen van inwoners en professionals ontvangen die niet tot registratie/het aanmaken van een cliëntdossier aanleiding hebben geven (in geheel 2016 betrof dit vragen). De onderwerpen waarover het CJG is geraadpleegd zijn divers en betreffen onder andere: Zorgen over gedrag op school Omgaan met kinderen met een beperking Omgaan met kinderen met autisme, ADHD, ADD en dergelijke Begeleiding na een crisis Escalaties tussen ouder en kind Echtscheidingsproblematiek/relatieproblemen en gedragsproblemen bij kinderen Begeleiding na crisis Consultatie vragen van scholen, huisartsen en andere professionals Vragen over sociaal-emotionele ontwikkeling Gedragsproblemen bij kinderen Lichamelijke en verstandelijke beperkingen bij jeugdigen Achterstand in taalontwikkeling Schoolverzuim en de problemen die daaruit voortvloeien Vragen over dyslexiezorg Vragen over zelfstandig wonen Opvoedkundige vragen (zoals grenzen stellen, omgaan met ruzie) Voogdij-vragen Omgaan met complexe GGZ-problematiek van kinderen (waaronder depressies) Verwaarlozing en mishandeling van kinderen 30

32 Verzoeken om observatie in thuissituatie en op school Problemen op meerdere levensgebieden (combinatie van bijvoorbeeld opvoedingsvragen, financiële problematiek en persoonlijkheidsproblemen bij ouders) Psychische problematiek van ouders met effecten voor kinderen Overige inzet CJG in het eerste halfjaar van 2017 Het CJG organiseert in het kader van opvoedondersteuning jaarlijks verschillende themabijeenkomsten. In de eerste helft van 2017 zijn er 14 themabijeenkomsten georganiseerd (in geheel 2016 en 2015 respectievelijk: 21 en 22). Onderdeel hiervan is het aanbieden van ouderbijeenkomsten met specifieke opvoedthema s voor statushouders. Daarnaast is er in de eerste helft van 2017 een KIES-groep (Kinderen van ouders in echtscheiding) georganiseerd voor kinderen in de leeftijd 5 t/m 7 jaar. In totaal hebben 7 kinderen van deze ondersteuning gebruikgemaakt. Vanuit het CJG Heemstede worden tevens preventieve logopedische activiteiten aangeboden. De doelgroep is de leeftijdsgroep 0-6 jaar. Het aanbod bestaat uit: Deskundigheidsbevordering voor leerkrachten van de kleutergroepen in het signaleren van spraak-/ taalproblematiek. Aanbod TOLK groep. TOLK is een methode om taalachterstand te voorkomen of vroeg te verhelpen. Ouders krijgen hierbij handvatten om de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren. Laagdrempelige logopedische inloopochtenden op kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Scholing voor leidsters van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen op het gebied van signaleren van spraak- en taalproblematiek. Observaties van kinderen met mogelijke spraak- en taalproblematiek. Bezoekers website CJG Heemstede In het onderstaande overzicht treft u het bezoek aan de website van het CJG aan in het eerste halfjaar van Ter vergelijking zijn tevens de gegevens over 2015 en 2016 (per halfjaar) opgenomen. Website CJG Q1 t/m Q Q3 t/m Q Q1 t/m Q Q3 t/m Q Q1 t/m Q Bezoeken Unieke bezoekers Cliëntondersteuning De gesprekken over jeugdproblematiek vinden in de regel plaats met een ouder/de ouders. Indien mogelijk - afhankelijk van de leeftijd en de beperking - wordt ook met de jeugdige gesproken. In het eerste halfjaar van 2017 bleek er - evenals in de vorige jaren - geen behoefte aan (extra) onafhankelijke cliëntondersteuning. Ook hier geldt overigens dat de medewerkers van het CJG altijd in het contact met de cliënten (veelal de ouders) de mogelijkheid van onafhankelijke cliëntondersteuning melden. Mantelzorgondersteuning Door de CJG-coaches wordt bij elke melding/vraag tevens de mogelijke ondersteuningsbehoefte van de mantelzorger betrokken. Dit heeft ertoe geleid dat in het eerste halfjaar van 2017 in 10 gevallen tevens ondersteuning is ingezet voor de ouder(s)/het gezin (bijvoorbeeld door het inzetten van respijtzorg). Ter vergelijking: op jaarbasis is in 2015 en 2016 in respectievelijk 15 en 16 gevallen deze ondersteuning ingezet. Inzet Peuter+- regeling De Peuter+-regeling is bedoeld voor het bieden van extra dagdelen op de peuterzaal ten behoeve van peuters met een risico op een taal- en/of ontwikkelingsachterstand. Ouders hoeven voor de extra opvang geen bijdrage te betalen, omdat de gemeente hiervoor subsidie aan de betreffende peuterzalen verstrekt. Hierbij wordt op jaarbasis uitgegaan van circa 30 peuters. Na advisering door de coördinator van het CJG kan door het hoofd van de Afdeling Welzijnszaken/de Programmamanager Sociaal Domein aan de betreffende ouder(s) hiervoor een 31

33 machtiging worden gegeven. In het eerste halfjaar van 2017 zijn in dit kader 19 machtigingen aan ouders afgegeven voor het gebruik van de Peuter+-regeling. Ruim 20 peuters hebben in het eerste halfjaar gebruikgemaakt van deze opvang. Voor zover kinderen op een wachtlijst worden geplaatst, is dit het gevolg van het feit dat zij op het moment van aanmelding nog geen 2 jaar zijn. 3.6 Informatie over de inzet en bekostiging van individuele voorzieningen jeugdhulp Hoeveel Heemsteedse jeugdigen ontvangen jeugdhulp? De rapportages van de gecontracteerde aanbieders, samen met de gesprekken die we met de aanbieders hebben gevoerd én de informatie vanuit het CJG en de IASZ, geven ons het volgende beeld van het aantal cliënten per tranche in het eerste halfjaar van Q1 t/m Q Eerste tranche Tweede tranche Derde Tranche Totaal ZIN en PGB Aantal jeugdigen die jeugdhulp ontvangen ZIN Aantal jeugdigen die jeugdhulp ontvangen PGB Totaal Toelichting: Bovenstaande tabel geeft het beeld van het aantal unieke cliënten per tranche. Hierbij is de volgende kanttekening van belang. Indien jeugdigen ondersteuning hebben ontvangen vanuit meerdere tranches (tegelijk of volgtijdelijk) zijn zij in alle betreffende tranches vermeld. Daarnaast kan een jeugdige tegelijkertijd zowel ondersteuning in de vorm van ZIN als een PGB hebben ontvangen. Ook in dat geval zijn zij bij beide bekostigingswijzen vermeld. Het aantal jeugdigen dat jeugdhulp ontvangt was in 2015 en 2016 respectievelijk 522 en 517. Gelet op de doorstroom en duur van de trajecten verwachten we dat het aantal voor geheel 2017 enigszins hoger zal uitkomen (circa 540). We zien dat in het eerste halfjaar van evenals in de vorige jaren - van de Heemsteedse jeugdigen die jeugdhulp ontvangen het merendeel ondersteuning op het vlak van de Jeugd-GGZ/Dyslexiezorg krijgt (derde tranche). De ondersteuning die jeugdigen ontvangen kan overigens sterk variëren in duur en zwaarte. Zo is in de derde tranche sprake van veel kortdurende inzet (maximaal 1 jaar). Dit in tegenstelling tot de ondersteuning die vanuit de tweede tranche wordt geboden en die in de regel langdurig van aard is. De ondersteuning in het kader van de eerste tranche omvat tevens de ondersteuning in het gedwongen kader. Beschikkingen In het eerste halfjaar van 2017 zijn in totaal 280 beschikkingen verzonden voor vrijwillige individuele ondersteuning op grond van de Jeugdwet. Een beschikking kan gericht zijn op meerdere vormen van ondersteuning. Voor ondersteuning op grond van de eerste tranche in het gedwongen kader (Jeugdbescherming en Jeugdreclassering) is overigens geen sprake, c.q. kan geen sprake zijn van beschikkingen. Aantal beschikkingen vrijwillige Jeugdhulp Eerste tranche Tweede tranche Derde Tranche Totaal GGZ Dyslexie Q1 t/m Q Totaal Kosten jeugdhulpvoorzieningen in 2017 (Q1 t/m Q2) ten opzichte van budget In de volgende tabel treft u de kosten (afgerond) aan voor de inzet van individuele voorzieningen aan jeugdigen in het eerste halfjaar van 2017, onderverdeeld per tranche en in ZIN en PGB. 32

34 U treft tevens de prognose aan, met het van toepassing zijnde voorbehoud, voor geheel 2017 (Q1 t/m Q4) en de omvang van het beschikbare budget. Ter vergelijking hebben we de daadwerkelijke uitgaven in 2016 toegevoegd. Zoals aangegeven in paragraaf 2.1 worden aanbieders (met uitzondering van de vrijgevestigden) bevoorschot en vindt de afrekening pas na afloop van het jaar plaats. In onderstaand overzicht zijn in dit kader de kosten vermeld die de aanbieders via de kwartaalrapportages hebben gemeld. Dekking Budget 2017 Kosten Q1 en Q Prognose uitgaven 2017 Uitgaven 2016 Beschikbaar budget 2017 voor Zorg en natura (ZIN) en PGB s Integratie-uitkering Sociaal Domein, deel Jeugd Kosten ZIN Tranche 1 (Jeugd- en opvoedhulp, jeugdbescherming, jeugdreclassering en Jeugdzorg-Plus) Kosten ZIN Tranche 2 (begeleiding, behandeling en kortdurend verblijf) Uitgaven PGB Aparte contracten/landelijk Kosten ZIN Tranche 3 Jeugd-GGZ en Dyslexiezorg Uitgaven Vrij gevestigden Tranche 3 Jeugd-GGZ en Dyslexiezorg Extra middelen (o.g.v. Beleidsplan Sociaal Domein 2015 t/m 2018) Integratie-uitkering Sociaal Domein, deel Wmo Totaal Wat valt op en wat zijn de oorzaken? We zien een aanzienlijke stijging van de kosten. De geprognosticeerde kosten voor Tranche 1 zijn hierbij een verdubbeling van de daadwerkelijke uitgaven in Deze stijgende kosten worden veroorzaakt door een sterke toename in de complexiteit van de problematiek, leidend tot intensieve zogenoemde drangtrajecten (vaak met betrekking tot meerdere kinderen vanuit een gezin) en tot een stijging van de inzet in de vorm van residentiële behandeling. Tevens is sprake van een stijging van het gebruik van de niet-vrijwillige ondersteuning (jeugdbescherming). De toename van de ondersteuning vanuit Tranche 1 is mede het gevolg van het eerder signaleren van (zwaardere) problematiek door het CJG, de gecontracteerde aanbieders en overige derden, waaronder het onderwijs. De kosten op het vlak van Tranche 2 en Tranche 3 zijn in grote lijn in overeenstemming met het beeld van Resumé kosten Jeugdhulp Ondanks de verwachte stijging lijken de uitgaven te passen binnen het door het rijk voor de ondersteuning verstrekte budget, c.q. binnen de beschikbare middelen. Op basis van de prognose verwachten we voor geheel 2017 in totaliteit ruim 2,7 miljoen aan uitgaven. Dit is nagenoeg gelijk aan het voor jeugdhulp (Zorg in Natura en PGB) beschikbare budget vanuit de Integratie-uitkering Sociaal Domein. Daarnaast hebben we via financiële ontschotting een bedrag van toegevoegd aan het voor jeugdhulp beschikbare budget. Hiermee is ruimte aanwezig voor eventuele financiële tegenvallers in de tweede helft van Tevens biedt dit ruimte om de stijging van de tarieven als gevolg van de nieuwe overeenkomsten en de mogelijke toename van jeugdhulp per 2018 te kunnen opvangen. 33

35 3.7 Klachten, calamiteiten en bezwaren in de eerste helft van 2017 De gecontracteerde aanbieders zijn verplicht om - op gemeentelijk niveau - het aantal en de aard van ingediende formele/officiële klachten aan te geven. Tevens dienen zij in voorkomende gevallen inzicht te geven in de afwikkeling van de betreffende klachten. In de eerste helft van 2017 zijn er - evenals in de voorgaande jaren - geen klachten ingediend door Heemsteedse jeugdigen (of hun ouders). Formele klachten ingediend bij aanbieders Aantal Aard klachten Afwikkeling klachten Eerste halfjaar n.v.t. n.v.t en n.v.t. n.v.t. Calamiteiten Er hebben zich in het eerste halfjaar van evenals in 2015 en geen calamiteiten met betrekking tot Heemsteedse jeugdigen voorgedaan 12. Bij de gemeente ingediende bezwaren In het eerste halfjaar van 2017 zijn er geen bezwaren ingediend tegen verstrekte individuele voorzieningen op grond van de Jeugdwet. Ook in 2016 was geen sprake van bezwaren; in 2015 is 1 bezwaar ingediend. Bezwaren Jeugdwet Aantal Aard bezwaren Afwikkeling bezwaren Q1 t/m Q n.v.t. n.v.t. Bij de gemeente ingediende klachten In de eerste helft van 2017 zijn geen klachten tegen de gemeente ingediend over de wijze van ondersteunen op grond van de Jeugdwet. Ook in 2016 was geen sprake van klachten; in 2015 is 1 klacht ingediend. Klachten Jeugdwet Aantal Aard klacht Afwikkeling klacht Q1 t/m Q n.v.t. n.v.t. 3.8 Beschermingstafel Zuid-Kennemerland De Raad voor de Kinderbescherming krijgt via twee verschillende routes signalen en meldingen van problemen van jeugdigen. Dit kan via de route van het strafrecht (een minderjarige is in aanraking gekomen met de politie). De Raad geeft dan een strafadvies en eventueel een hulpverleningsadvies. In 2016 is dat voor 7 Heemsteedse jongeren gebeurd. De gegevens over 2017 zullen we betrekken bij de Rapportage Sociaal Domein Q1 t/m Q4 2017). Een andere route is het civiele recht. Instanties kunnen hun zorgen over minderjarigen en/of hun gezinnen melden. Deze signalen worden onderzocht door de Raad (via een zogenoemd beschermingsonderzoek) en kunnen vervolgens worden voorgedragen aan de rechtbank met het verzoek om een ondertoezichtstelling. De samenwerking met de Raad voor de Kinderbescherming is in de regio Zuid-Kennemerland onder andere vormgegeven via de zogenoemde Beschermingstafel. Medewerkers van onder andere het CJG, Veilig Thuis (zie paragraaf 3.9) en de gecertificeerde instellingen kunnen via de Beschermingstafel advies vragen over individuele gevallen. Samen met professionals (onder andere vanuit de Jeugd- en Gezinsbeschermers) wordt vervolgens beoordeeld of de jeugdige en het gezin verder geholpen kunnen worden in het vrijwillig kader (met extra handvatten en/of met de inzet van drang) of dat inzet vanuit het gedwongen kader nodig is. In het eerste halfjaar van Onder een calamiteit wordt in het kader van de Jeugdwet verstaan: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de jeugdhulp en die tot een ernstig schadelijk gevolg voor of de dood van een jeugdige of een ouder heeft geleid (artikel 1.1 Jeugdwet). 34

36 is er door het CJG bij de Beschermingstafel 3 keer een casus ingebracht met betrekking tot een jeugdige uit Heemstede. In het onderstaande overzicht treft u het resultaat hiervan aan. Tevens geven we de vergelijking met 2015 en Beschermingstafel Zuid- Aantal Heemsteedse Ondersteuning in Aantal onderzoeken Aantal onder Kennemerland jeugdigen besproken drang Raad voor de toezichtstellingen bij Beschermingstafel Kinderbescherming Eerste halfjaar Veilig Thuis Per 2016 wordt Veilig Thuis (het Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling voor Zuid- Kennemerland, IJmond en Haarlemmermeer) voor onze regio uitgevoerd door de hiervoor opgerichte Stichting Veilig Thuis Kennemerland. Lokale informatie Veilig Thuis Kennemerland heeft op lokaal niveau informatie geleverd over het aantal meldingen over huiselijk geweld en kindermishandeling, het aantal onderzoeken dat naar aanleiding daarvan wordt uitgevoerd en het aantal adviezen dat wordt gegeven. In het onderstaande schema treft u deze informatie over het eerste halfjaar van 2017 aan. Ter vergelijking treft u de gegevens van 2016 aan. Inzet Veilig Thuis ten behoeve van Heemstede Q1 t/m Q Q3 t/m Q Q1 t/m Q Meldingen Huiselijk Geweld Meldingen Kindermishandeling Onderzoeken Huiselijk Geweld Onderzoeken kindermishandeling Adviezen Huiselijk Geweld Adviezen Kindermishandeling Tijdelijke huisverboden

37 4. INFORMATIE OVER DE UITVOERING VAN DE PARTICIPATIEWET De uitvoering van de Participatiewet is belegd bij de Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (IASZ). De IASZ verzorgt hiernaast administratieve taken in het kader van de uitvoering van de Jeugdwet en de Wmo en participeert in het Loket Heemstede. Daarnaast is sprake van intensieve afstemming met het CJG Heemstede. In dit hoofdstuk bieden we inzicht in de uitvoering in het eerste halfjaar 2017 met betrekking tot de taken op het vlak van de Participatiewet. Tevens geven we informatie over het gebruik van meerdere vormen van ondersteuning binnen één huishouden. We zien hier met name de mogelijkheden van een integrale aanpak van problematiek. 4.1 De Participatiewet De Participatiewet vormt per 2015 het vangnet van de sociale zekerheid. Met het afsluiten van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de beperking van de toegang tot de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) is de doelgroep van de Participatiewet omvangrijker geworden. Als alternatief voor het afsluiten van de WSW, c.q. de sociale werkvoorziening, wordt een nieuwe voorziening opgebouwd: beschut werken. Dit is bedoeld voor mensen die door hun lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen zodanige begeleiding en aanpassing van de werkplek nodig hebben dat dit van een reguliere werkgever niet kan worden verlangd. Daarnaast hebben werkgevers en overheden hebben zich verbonden aan de doelstelling om extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking: garantiebanen Toegang tot de Participatiewet Bij het aanvragen van een bijstandsuitkering wordt gewerkt volgens het zogenoemde Poortmodel. Dit proces start op het Werkplein in Haarlem, zijnde de centrumgemeente van de arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond. Het doel van dit toegangsproces is om klanten vanaf het moment van melding direct te kunnen ondersteunen bij het zoeken naar werk. Daarbij werken we samen met het UWV en re-integratiepartners (Pasmatch en Agros). In 2016 is het Poortmodel geëvalueerd. Uit de evaluatie blijk dat het model succesvol is Aantal uitkeringen In de onderstaande tabel treft u het aantal uitkeringen aan (voor alleenstaanden, alleenstaande ouders of gehuwden) dat eind juni 2017 (Q2) op grond van de Participatiewet aan Heemsteedse inwoners werd verstrekt. Voor het volledige beeld treft u tevens het aantal uitkeringen aan (ten behoeve van alleenstaanden, alleenstaande ouders of gehuwden) dat we op basis van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) hebben verstrekt. We geven tevens de vergelijking met het aantal uitkeringen dat we in de voorgaande perioden verstrekten. Aantal uitkeringen Heemstede 31 december juni december juni 2017 Participatiewet IOAW IOAZ Totaal We kunnen constateren dat het aantal uitkeringen eind juni 2017 ten opzichte van eind december 2016 licht is gestegen met 2%. Ten opzichte van eind december 2015 is sprake van een stijging van 11%. Dit is in lijn met de landelijke ontwikkeling. De groei wordt voor een aanzienlijk deel toegeschreven aan statushouders die een verblijfsvergunning hebben gekregen en daarmee in aanmerking komen voor bijstand. Overigens ligt de 36

38 bijstandsdichtheid (het aantal bijstandsgerechtigden per 1000 inwoners) in Heemstede met 1,1% onveranderd laag. In de volgende tabel geven we aan hoeveel nieuwe uitkeringen in de eerste helft van 2017 zijn toegekend én hoeveel uitkeringen in die periode zijn beëindigd. U treft hierbij tevens de vergelijkbare gegevens over de voorgaande jaren aan Eerste halfjaar 2017 Nieuw Beëindigd Nieuw Beëindigd Nieuw Beëindigd Participatiewet IOAW IOAZ Totaal Uitkeringen kunnen om verschillende redenen eindigen, bijvoorbeeld door verhuizing, het ontvangen van een schenking of erfenis, samenwonen of het bereiken van de AOW-leeftijd. Maar natuurlijk ook door het aanvaarden van arbeid. In de eerste helft van 2017 zijn 21 uitkeringen beëindigd als gevolg van het aanvaarden van arbeid (44%). Ter vergelijking: in 2015 en 2016 is respectievelijk 39% en 41% van de uitkeringen beëindigd als gevolg van het aanvaarden van arbeid De arbeidsverplichting In de Participatiewet, de IOAW en de IOAZ is de plicht tot arbeidsinschakeling opgenomen. De eerder aangegeven 266 uitkeringen (paragraaf 4.1.2) betreffen 315 volwassenen (uitkeringsontvangers). Zij zijn verplicht naar vermogen algemeen geaccepteerde arbeid te aanvaarden of gebruik te maken van een voorziening gericht op arbeidsinschakeling. Indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn, kan in individuele gevallen tijdelijk ontheffing van deze verplichting worden verleend. In onderstaande tabel treft u het aantal uitkeringsontvangers met en zonder arbeidsverplichting aan. Ook in dit geval treft u de vergelijking met voorgaande jaren aan. Aantal uitkeringsontvangers Heemstede 31 december 30 juni december 30 juni Bijstandontvangers met arbeidsverplichting Bijstandsontvangers zonder arbeidsverplichting Totaal De volgende tabel geeft inzicht in de leeftijdsopbouw van de uitkeringsontvangers in Heemstede. Uitkeringsontvangers naar 31 december Procentueel 31 december Procentueel 30 juni 2017 Procentueel leeftijd jaar en jonger 10 3% 19 6% 18 6% 25 t/m 34 jaar 60 22% 56 18% 60 19% 35 t/m 44 jaar 71 26% 67 22% 72 23% 45 t/m 54 jaar 73 26% 85 28% 81 26% 55 jaar en ouder 64 23% 80 26% 84 26% Totaal % % % Maatregelen en boetes In voorkomende gevallen kan aan uitkeringsontvangers een maatregel of boete worden opgelegd bij het niet of onvoldoende nakomen van (arbeids)verplichtingen (bijvoorbeeld bij het niet of onvoldoende solliciteren, het 37

39 niet accepteren van passende arbeid of bij het verstrekken van onvoldoende of onjuiste informatie). Het aantal in het eerste halfjaar van 2017 opgelegde maatregelen en boetes treft u onderstaand aan. Ter vergelijking geven we het totaal aantal opgelegde maatregelen en boetes in 2015 en Opgelegde maatregelen Eerste halfjaar Opgelegde boetes Eerste1 e halfjaar Financieel overzicht uitkeringen (uitgaven ten opzichte van budget) De uitgaven in het eerste halfjaar van 2017 op het vlak van de Participatiewet, IOAW en IOAZ bedroegen (dit is inclusief vakantiegeld). Het door het rijk verstrekte budget voor het hele jaar is (BUIG ). De geprognotiseerde baten/inkomsten van debiteuren voor 2017 zijn circa Het ontvangen rijksbudget én de genoemde baten zijn tezamen niet voldoende om de uitgaven voor geheel 2017 te kunnen dekken. Dit is mede het gevolg van de systematiek waarbij de verdeling van het rijksbudget is gebaseerd op de situatie van 2 jaar geleden (T-2 systematiek); een stijging van het aantal verstrekte uitkeringen leidt in dat geval tot een tekort. Indien (en voor zover) het tekort in een bepaald jaar meer bedraagt dan 5%, kan een beroep worden gedaan op de zogenoemde vangnetuitkering. Dit is met betrekking tot 2017, met een geprognosticeerd tekort van , waarschijnlijk het geval. De procedure die benodigd is om aanspraak te kunnen maken op de vangnetuitkering over 2017 zal in de tweede helft van 2017 worden doorlopen. Opgemerkt wordt dat in het geval het beroep op de vangnetuitkering niet (geheel) wordt gehonoreerd, het (restant)tekort kan worden gedekt uit de hiervoor beschikbare reserve BUIG. Uitgaven Q1 Prognose 2017 Budget en Dekking en Q inkomsten 2017 Uitkeringen Participatiewet Rijksbudget BUIG 2017 Uitkeringen IOAW Circa Inkomsten debiteuren Uitkeringen IOAZ 4.2 WSW en re-integratie Inzet WSW Vanaf 1 januari 2015 kunnen er geen nieuwe indicaties in het kader van de WSW worden afgegeven en kunnen er dus geen nieuwe WSW-ers meer instromen. De daling van het aantal WSW-plekken die dit tot gevolg heeft, kan echter (deels) teniet worden gedaan doordat personen met een indicatie van de ene gemeente kunnen verhuizen naar de andere. De huidige Heemsteedse WSW-ers hebben een dienstverband bij Paswerk. Het betreft 71 personen (63 fulltime plekken). Dienstverbanden WSW Fulltime SW plekken 31 december juni december juni BUIG: Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten 38

40 4.2.2 Inzet re-integratie Elke uitkeringsgerechtigde met een arbeidsverplichting wordt via een re-integratietraject ondersteund. Zoals in paragraaf aangegeven betreft dit 234 Heemsteedse inwoners. De ondersteuning wordt met name uitgevoerd door de consulenten van de IASZ en deels door gecontracteerde re-integratiebedrijven (Agros en Pasmatch). Alle uitkeringsgerechtigden met een arbeidsverplichting hebben een individueel re-integratie traject Tegenprestatie Met alle klanten die vallen onder de doelgroep voor de tegenprestatie wordt gesproken over de bijdrage die zij kunnen leveren aan de maatschappij door middel van participatie. Alle klanten met een uitkering voor levensonderhoud zijn benaderd om aan te geven wat zij al doen op het gebied van mantelzorg en/of vrijwilligerswerk. Geconstateerd kan worden dat een groot deel van de doelgroep is vrijgesteld (op grond van het feit dat sprake is van aantoonbare medische beperkingen of omdat al wordt deelgenomen aan een extern re-integratietraject) én dat er bij het overige deel van de doelgroep al een aanzienlijk participatieniveau aanwezig is. Voor een klein deel van de klanten geldt dat zij wel aan de tegenprestatie willen voldoen, maar dat nog niet hebben kunnen realiseren. Veelal hebben zij zich ingeschreven bij de Vrijwilligerscentrale Haarlem of het Vrijwilligerspunt Heemstede, maar zijn zij om verschillende redenen nog niet geschikt als vrijwilliger. Zo zijn sommige klanten - statushouders - op dit moment de Nederlandse taal nog niet voldoende machtig. Wij gaan er vanuit dat deze belemmering door taal- en inburgeringscursussen na verloop van tijd zal verminderen. In de subsidieafspraken met de Stichting WIJ is opgenomen dat de stichting - via intensievere inzet vanuit het Vrijwilligerspunt Heemstede bijdraagt aan de vergroting van de participatiemogelijkheden voor deze doelgroep Financieel overzicht WSW en re-integratie (uitgaven ten opzichte van budget) De uitgaven ten behoeve van de WSW (in de vorm van bevoorschotting van Paswerk) en ten behoeve van de re-integratie (inzet van gecontracteerde partijen) blijven binnen het voor 2017 begrote budget inclusief onttrekking uit de Reserve Uitvoering Participatiewet ( ). 4.3 Beschut werken De toegang tot Beschut werken loopt via het UWV. In de eerste helft van 2017 heeft het UWV - evenals in de voorgaande jaren - geen Heemsteedse inwoners beoordeeld als zijnde aangewezen op Beschut werken. 4.4 Garantiebanen De toegang tot en plaatsing op garantiebanen loopt via het regionale Werkgeversservicepunt, zijnde een samenwerking tussen UWV, gemeenten en Pasmatch. Registratie vindt plaats in het zogenoemde doelgroepenregister. Bij de plaatsing wordt door het Werkgeversservicepunt gezocht naar de beste kandidaat voor de functie. Sinds 2015 zijn er 18 Heemsteedse inwoners door de IASZ aangemeld ter registratie in het doelgroepenregister. Ultimo juni 2017 zijn twee via de IASZ aangemelde personen op een garantiebaan geplaatst. Garantiebanen Per ultimo juni 2017 Aantal aangemelde personen 18 Geplaatst op een garantiebaan Bijzondere bijstand, minimabeleid en schuldhulpverlening In het onderstaande gaan we in op de verstrekkingen en uitgaven op het vlak van bijzondere bijstand, minimabeleid en schuldhulpverlening Verstrekkingen en uitgaven bijzondere bijstand Het budget voor verstrekkingen op het vlak van bijzondere bijstand bedraagt voor In de volgende tabel treft u de verstrekkingen en uitgaven in de eerste helft van 2017 aan. 39

41 Bijzondere bijstand: Aantal Aantal Uitgaven Budget 2017 Dekking verstrekkingen en uitgaven verstrekkingen verstrekkingen 1 e halfjaar e halfjaar Incidentele verstrekkingen Algemene Maandelijkse verstrekkingen middelen Op grond van de uitgaven voor bijzondere bijstand in het eerste halfjaar van 2017 is er geen reden te veronderstellen dat het voor 2017 begrote bedrag ontoereikend zal zijn Verstrekkingen en uitgaven minimabeleid In 2017 is nieuw minimabeleid vastgesteld 14 waarbij speciale aandacht is gegeven aan de participatie van kinderen. Zowel de regelingen, als de vergoedingen, als de doelgroep zijn uitgebreid. Om het nieuwe minimabeleid onder de aandacht te brengen van de potentiële doelgroep zijn de afgelopen tijd verschillende acties ondernomen. Zo is er een nieuwe campagne gestart met advertenties in lokale weekbladen en is het minimabeleid onder de aandacht gebracht via de facebookpagina van de gemeente. Diverse maatschappelijke organisaties (waaronder scholen, kerken en sportverenigingen) zijn aangeschreven om het minimabeleid onder de aandacht van de doelgroep te brengen. Voor Vluchtelingenwerk en het onderwijs worden later in 2017 nog speciale bijeenkomsten georganiseerd. De toegang tot het minimabeleid is ook opengesteld voor kinderen in die gezinnen waar het inkomen hoger is dan het norminkomen maar die door deelname aan een (minnelijke) schuldenregeling over een feitelijk inkomen op bijstandsniveau beschikken. De volgende tabel geeft inzicht in het aantal verstrekkingen op het gebied van het gemeentelijke minimabeleid en de uitgaven hiervoor in de eerste helft van Ter vergelijking treft u tevens de gegevens over 2015 en 2016 aan. Minimabeleid: Verstrekkingen Verstrekkingen Verstrekkingen Uitgaven Budget 2017 Dekking verstrekkingen en eerste helft 2017 eerste helft uitgaven 2017 Studiekosten kinderen Algemene Declaratieregeling uitkering maatschappelijke participatie Bijdrage collectieve ziektekostenverzekering Computerregeling Gemeentelijk extra pakket Totaal Er is voor 2017 een hoger bedrag begroot dan voor 2016 ( ) in verband met de invoering van het nieuwe beleid (met terugwerkende kracht per 1 januari 2017). Vanaf begin juli is het mogelijk om hiervoor aanvragen in te dienen. De uitgaven voor het minimabeleid in het eerste halfjaar van 2017 vormen daarom geen goede indicatie voor de uitgaven over het gehele jaar Compensatie ex-wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) In paragraaf is aangeven dat per 1 januari 2015 de landelijke regelingen voor de financiële compensatie van mensen met een chronische ziekte of handicap 15 zijn afgeschaft. Ter compensatie wordt aan de gemeente per 2015 op jaarbasis een budget verstrekt. Een gedeelte hiervan is beschikbaar voor de uitvoering van een regeling op grond waarvan mensen met een chronische ziekte of handicap én een laag inkomen in 14 Raadsbesluit april 2017 (688032). 15 De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatieregeling eigen risico (CER). 40

42 aanmerking kunnen komen voor een bijdrage in de extra kosten die zij hebben. Deze bijdrage is bepaald op 385,00 per persoon. De aanvraagtermijn voor een vergoeding over 2016 stond open tot 1 juli Anders gezegd, de verstrekking is gericht op kosten in het voorgaande jaar. De betreffende bijdrage over 2016 is in het eerste halfjaar van 2017 verstrekt aan 130 inwoners. In de volgende tabel treft u informatie aan over de verstrekkingen van vergoedingen met betrekking tot het jaar 2015 en Minimabeleid: Verstrekkingen Uitgaven Verstrekking Uitgaven Budget voor Dekking tegemoetkoming ten behoeve met betrekking en ten met betrekking verstrekkingen Wtcg van 2015 tot 2015 behoeve van tot 2016 per jaar 2016 Compensatie ex- Wtcg Integratieuitkering Sociaal Domein, deel Wmo Uitgaven schuldhulpverlening In de eerste helft van 2017 maakten per kwartaal circa 40 Heemsteedse huishoudens gebruik van een vorm van schuldhulpverlening. In het eerste halfjaar van 2017 was hiermee een bedrag van gemoeid. Schuldhulpverlening Uitgaven 2016 Uitgaven eerste helft 2017 Budget 2017 Dekking Algemene uitkering Op grond van de uitgaven voor schuldhulpverlening in het eerste halfjaar van 2017 is er geen reden te veronderstellen dat het voor 2017 begrote bedrag ontoereikend zal zijn. Aanvullend merken we op dat in de aan de Stichting WIJ verstrekte budgetsubsidie is opgenomen dat de stichting vanuit haar expertise op het vlak van maatschappelijke werk per 2017 nadere ondersteuning biedt aan die huishoudens die niet voor een vorm van schuldhulpverlening in aanmerking zijn gekomen, maar wel ondersteuning behoeven op dit vlak. De inzet van de Stichting WIJ in 2017 (c.q. het aantal huishoudens dat in dit kader wordt ondersteund) zullen we opnemen in de Rapportage Sociaal Domein 2017 (Q1 t/m Q4). 4.6 Stapeling van ondersteuning We sluiten af met informatie over het gebruik van meerdere vormen van ondersteuning in één huishouden. Deze stapeling van ondersteuning kan gezien worden als indicatie van de (soms) veelzijdige problematiek. Maar schetst ook de kansen in de aanpak door (nog) meer samenhang te realiseren in de ondersteuning. We gaan uit van een stapeling van de volgende vormen van ondersteuning: Ondersteuningsvormen Participatiewet (uitkeringen) IOAW (uitkeringen) IOAZ (uitkeringen) Minimabeleid (inkomensondersteuning) Bijzondere bijstand (inkomensondersteuning) Ondersteuning in het kader van de Jeugdwet Huishoudelijke ondersteuning Vervoersvoorzieningen Woonvoorzieningen Hulpmiddelen (rolstoelen) Begeleiding en Kortdurend verblijf Leerlingenvervoer In Heemstede maakten ultimo juni huishoudens gebruik van minimaal één van bovengenoemde ondersteuningsvormen. Eind december 2016 was sprake van huishoudens, eind december 2015 van 41

43 2.182 huishoudens. In hoeverre sprake is van een stapeling van deze vormen van ondersteuning per huishouden treft u in de volgende tabel aan. We merken op dat we hierbij, met name als gevolg van de relatief korte vergelijkingsperiode, zo goed als geen verschillen zien met de vergelijkbare gegevens per ultimo 2016 en per ultimo Aantal ondersteuningsvormen per huishouden Gebruik 1 vorm van ondersteuning Gebruik 2 vormen van ondersteuning Gebruik 3 vormen van ondersteuning Gebruik 4 vormen van ondersteuning Gebruik 5 vormen van ondersteuning Gebruik 6 vormen van ondersteuning Gebruik 7 vormen van ondersteuning Gebruik meer dan 7 vormen van ondersteuning ,3 23,9 13,2 3,9 0,6 0,1 0,04 0% ,8% 23,8% 12,7% 3,9% 0,7% 0,1% 0,05% 0% huishoudens 518 huishoudens 276 huishoudens 84 huishoudens 17 huishoudens 2 huishoudens 1 huishouden 0 huishoudens 58,8% 23,7% 12,7% 3,9% 0,8% 0,1% 0,05% 0% 42

44 BIJLAGE 1 MAATWERKVOORZIENINGEN WMO: OVEREENKOMSTEN EN AANBIEDERS In het volgende zijn de aanbieders en de verschillende voorzieningen opgenomen die door ons zijn gecontracteerd voor de levering van ondersteuning (maatwerkvoorzieningen) op grond van de Wmo. Ingekochte (nieuwe) maatwerkvoorzieningen Wet maatschappelijke ondersteuning A B C D E F1 F2 G1 G2 G3 G4 Kortdurend verblijf Begeleiding individueel voor volwassenen met psychiatrische problematiek Begeleiding individueel voor volwassenen met een verstandelijke beperking Begeleiding individueel voor volwassenen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking of chronische ziekte Begeleiding individueel voor volwassenen met beperkingen door het ouder worden (inclusief psychogeriatrische problematiek) Huishoudelijke ondersteuning (Eenvoudige) begeleiding bij huishoudelijke ondersteuning Begeleiding groep voor volwassenen met psychiatrische problematiek Begeleiding groep voor volwassenen met een verstandelijke beperking Begeleiding groep voor volwassenen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking of chronische ziekte Begeleiding groep voor volwassenen met beperkingen door het ouder worden (inclusief psychogeriatrische problematiek) Maatwerkvoorzieningen A B C D E F1 F2 G1 G2 G3 G4 Gecontracteerde aanbieders 1 Contactzorg X X X X X 2 SHDH X X X X X X X 3 Ecosol X X 4 Roads X X X 5 OdiBaan X 6 TDC 16 X X X X 7 Sein X X X X X 8 Philadelphia X 9 TSN Thuiszorg 17 X X X 10 Amstelring 18 X X 11 Zorgbalans X X X X X X X X 12 Werkdag X X X X X X 13 RIBW X X X 14 Raphaelstichting X X X X X X X 15 Nieuw Unicum X X 16 TZorg X X 17 De Linde X X X X 18 Heliomare X X X X X 19 Parnassia Groep X X 20 Royal Care X X X 21 FlexiCura X X X X X X 22 ViVa X X X X X X X X X X X 23 De Waerden X X X 24 SIG X X X X X X X 25 Voorzet X 26 Axxicom X X 27 Landzijde X X X X 28 HartekampGroep X X X 29 In Holland X X X X X 30 Zorgspecialist X X X X X X X X 16 Per 2017 is het contract met TDC beëindigd als gevolg van een faillissement. 17 Per 2016 is het contract met TSN Thuiszorg beëindigd als gevolg van een faillissement. 18 De overeenkomst met Amstelring is in februari 2017 overgenomen door TZorg. 43

45 BIJLAGE 2 INDIVIDUELE VOORZIENINGEN JEUGDWET: OVEREENKOMSTEN EN AANBIEDERS In het volgende overzicht zijn de aanbieders opgenomen die door ons zijn gecontracteerd voor de levering van ondersteuning vanuit de eerste tranche (de voormalige provinciale jeugdzorg). Aanbieders Eerste Tranche 1. Kenter Jeugdhulp (voormalig OCK het Spalier 19 ) 6. Leger des Heils Jeugd- en Opvoedhulp 2. William Schrikker Pleegzorg 7. William Schrikker Groep 3. Parlan 8. Spirit 4. Bureau Jeugdzorg/Jeugd- en Gezinsbeschermers 9. Altra 5. Leger des Heils Jeugdbescherming en Jeugdreclassering 10. Bascule In het volgende overzicht treft u de aanbieders aan waarmee we voor de levering van ondersteuning vanuit de tweede tranche (de voormalige AWBZ-zorg) een overeenkomst hebben. Aanbieders Tweede Tranche 1. SIG 11. Zorgspecialist 2. Lijn Carehouse 3. XS2Care 13. Sensazorg 4. Stichting de Waerden 14. Triversum 5. Kleine Maatjes 15. Hartekamp-groep 6. Sein 16. Intermezzo 7. Raphael Stichting 17. Pluryn Hoenderloo 8. RIBW 18. Probeda 9. Ons Tweede Thuis 19. Landzijde 10. s Heeren Loo Derde tranche De aanbieders met wie een overeenkomst in het kader van de ondersteuning vanuit de derde tranche (Jeugd- GGZ en Dyslexiezorg) een overeenkomst is gesloten treft u in het onderstaande aan. Aanbieders derde tranche (Jeugd-GGZ) Aanbieders derde tranche (Dyslexiezorg) 1 GGZ ingeest 17 Onderwijsadvies 2 De Opvoedpoli 18 Regionaal Instituut voor dyslexie 3 t Kabouterhuis 19 Stichting Taalhulp 4 Kenter Jeugdhulp (voormalig JeugdRiagg NHZ 20 ) 20 Onderwijs Begeleidingsdienst (OBD) 5 Curium-LUMC 21 IWAL 21 6 Yes we can clinics 7 De Bascule 8 Parnassiagroep 9 De Waag 10 Stichting Psya Zorg 11 Sensa Zorg 12 UvA Minds b.v. Academische Behandelcentrum voor Ouder en Kind 13 Mentaal Beter 14 Triversum 15 Pluryn Hoenderloo 16 GGZ Noord-Holland Noord 19 OCK Het Spalier is per 1 juli 2015 met JeugdRiagg NHZ gefuseerd tot Kenter Jeugdhulp. 20 JeugdRiagg NHZ is per 1 juli 2015 met OCK Spalier gefuseerd tot Kenter Jeugdhulp. 21 IWAL is per februari 2015 onderdeel geworden van de Parnassiagroep. 44

46 BIJLAGE 3 AANBOD LANDELIJK WERKENDE INSTELLINGEN De VNG heeft namens alle gemeenten afspraken gemaakt met landelijk werkende instellingen (LWI s). Dit is voor zeer specifieke en schaars in te zetten zorg. In het volgende overzicht treft u de betreffende Landelijk werkende instellingen aan. Functie/aanbod Aanbieders 1 Specialismen Jeugdzorg Plus Jeugdzorg Plus voor jongeren onder 12 jaar Horizon Jeugdzorg en Onderwijs Zeer intensieve kortdurende observatie en stabilisatie Horizon Jeugdzorg en Onderwijs Gesloten opname van tienermoeders tijdens zwangerschap of met Intermetzo pasgeboren kind. 2. GGZ met landelijke functie Eetstoornissen Altrecht GGz Rintveld Rivierduinen Ursula Autisme Dr. Leo Kannerhuis Yulius Persoonlijkheidsstoornissen De Viersprong GGZ voor doven en slechthorenden GGMD, Pro persona, Lentis GGZ voor blinden en slechtzienden Bartiméus Psychotrauma Centrum 45, Fier Kinder- en jeugdpsychiatrie universitair en academisch Afdelingen universitaire en academische ziekenhuizen kinder- en jeugdpsychiatrie: UMC Utrecht; Erasmus MC; Academisch deel van De Bascule; Academisch deel van Curium; Academisch deel van Accare; Academisch deel van Karakter Adoptie- en hechting specifieke stoornissen Basic Trust Forensische jeugdpsychiatrie klinisch GGZ Eindhoven (De Catamaran) GGZ voor X Chromosomale gebonden genetische syndromen Ambulatorium 3. Expertise- en behandelcentrum op het terrein van geweld in afhankelijkheidsrelaties onder 18 jaar Eer-gerelateerd geweld/loverboys en prostitutie Kompaan, Fier en De Bocht 4. Jeugd sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapt (j-sglvg) Jeugd sterk gedragsgestoord en licht verstandelijk gehandicapt Ambiq, s Heeren Loo - Groot Emaus Koraal Groep - De la Salle Pluryn - De Beele 5. Gespecialiseerde diagnostiek, observatie en exploratieve behandeling aan (L)VB jeugd GGZ met bijkomende complexe problematiek. Gespecialiseerde diagnostiek, observatie en exploratieve behandeling De Hondsberg 6. Erkende gedragsinterventies Functional Family Therapy Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering Multidimensional Treatment Foster Care Multidimensionale Familietherapie Lijst 3.6 LTA Multisysteem Therapie Lijst 3.6 LTA Ouderschap met Liefde en Grenzen De Waag Relationele gezinstherapie Accare, Bascule, Entréa, Kijvelanden, Pro Persona, Viersprong 7. Voedselweigering en onzindelijkheid SeysCentra 45

47 BIJLAGE 4 OVERZICHT PROCES WMO EN JEUGDWET: VERSTREKKING INDIVIDUELE VOORZIENINGEN In onderstaand schema treft u schematisch de interne werkwijze aan bij een aanvraag voor een individuele voorziening Wmo en Jeugdwet (vrijwillig kader) van een Heemsteedse inwoner. Aanvullend wordt vanuit de toegang over de volgende producten geadviseerd (met vervolgens besluitvorming gelijk aan het gestelde in bovenstaand schema): - Sociaal medische kinderopvang - Plaatsing in het kader van de Peuter+-regeling - Dagopvang in de vorm van combinatie zorg en welzijn - Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (hardheidsclausule-gevallen) 46