Cursus Vacuümtechniek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cursus Vacuümtechniek"

Transcriptie

1 Cursus Vacuümtechniek Week 13 Opslagpompen Cursus Vacuümtechniek 1

2 Programma Nog even iets van de vorige keer: desorptie door elektronen Opslagpompen behandelen Opdrachten: 4.9* 4.10* * Cursus Vacuümtechniek 2

3 Cursus Vacuümtechniek 3

4 Cursus Vacuümtechniek 4

5 Vacuümpompen transportpompen opslagpompen membraanpomp draaischuifpomp vloeistofringpomp klauwpomp Rootspomp verdringingspompen impulsoverdrachtpompen diffusiepomp turbomoleculairpomp sorptiepompen kryopompen getterpompen getterionenpompen Cursus Vacuümtechniek 5

6 Overzicht vacuumpompen Transportpompen Verdringingspompen zuigerpomp membraanpomp draaischuifpomp vloeistofringpomp rootspomp klauwenpomp schroefpomp Vloeistofstraalpompen waterstraalpomp Dampstroompompen dampstraalpomp boosterpomp diffusiepomp Moleculairpompen turbomoleculairpomp molecular dragpomp Sorptiepompen geactiveerde kool silica-gel zeolieten (aluminiumsilicaat) cryopomp Getterpompen Niet verdampende getters: S.A.E.S.-pompen Verdampende getters: titanium/barium Getterionenpompen sputterionenpomp Opslagpompen Cursus Vacuümtechniek 6

7 Zeolietpomp 1. sorptiemateriaal 2. geleidingsribben 3. vloeibare stikstofdoorlaat 4. overdruk ventiel dn dt s = 2,63.10 zeoliet of molecular sieve oppervlak van 1 g zeoliet: ca 1000 m 2 5x10 14 moleculen per cm 2 adsorberen voor 1 g zeoliet: 5x10 21 gasdeeltjes oftewel: 0,2 liter lucht van 10 5 Pa en 20 o C door kleine poriën ook grote verblijftijd 24 p. A. s M. T Q / RT S Cursus Vacuümtechniek 7 g N τ s 0 e

8 Zeolietpomp Cursus Vacuümtechniek 8

9 Structuur zeoliet Cursus Vacuümtechniek 9

10 Model van gas aan oppervlak Uit: Interactions of CCl 4 with Thin D 2 O Amorphous Ice Films, Part I: A Nanoscale Probe of Ice Morphology V. Sadtchenko, K. Knutsen, Clayton F. Giese, and W. Ronald Gentry* Department of Chemistry, UniVersity of Minnesota, 207 Pleasant Street SE, Minneapolis, Minnesota Received: July 27, 1999; In Final Form: December 15, 1999 J. Phys. Chem. B 2000, 104, Cursus Vacuümtechniek 10

11 Adsorptie-isothermen met Cursus Vacuümtechniek 11

12 Adsorptie-isothermen (vervolg) q ad [Pa.m 3.kg -1] stikstof o C stikstof 20 o C p (Pa) Cursus Vacuümtechniek 12

13 Adsorptie-isothermen zeoliet Opgave 4.9: dn dt i = 2, p M. T g Formule 1.50 Aantal deeltjes, dat per seconde op 1 m 2 botst Cursus Vacuümtechniek 13

14 Adsorptie-isothermen van zeoliet q ad [Pa.m 3.kg -1] stikstof o C stikstof 20 o C p (Pa) Cursus Vacuümtechniek 14

15 Zeolietpomp en helium/neon q ad [Pa.m 3.kg -1] stikstof o C neon o C 10 0 helium o C stikstof 20 o C p (Pa) Verpompen van helium: na elkaar pompen met twee zeolietpompen en gebruik maken van meesleureffect Cursus Vacuümtechniek 15

16 Samenstelling lucht Cursus Vacuümtechniek 16

17 Verpompen van lucht (met helium en neon) Procedure I Bij de start vanaf 1 atmosfeer worden eerst beide afsluiters A en B geopend en pomp I gekoeld. Wanneer de druk in V niet verder daalt, wordt afsluiter A gesloten en pomp II gekoeld. Met deze werkwijze ligt de einddruk bij ca Pa en bestaat (praktisch) volledig uit helium en neon. Cursus Vacuümtechniek 17

18 Helium en neon verpompen overschakelen bij: Procedure II Beide pompen worden bij gesloten afsluiters A en B tegelijk afgekoeld. Vervolgens wordt eerst afsluiter A geopend. In de nu optredende viskeuze luchtstroom naar pomp I wordt een belangrijk deel van de in V aanwezige helium+neon meegetransporteerd. De essentie van procedure II is nu om A voldoende tijdig weer te sluiten. Zouden we hiermee wachten totdat de evenwichtsdruk wordt bereikt, dan zou een groot deel van het afgevoerde helium+neon de kans krijgen om weer terug te diff ffunderen naar V. Om dit te voorkomen dient A nog tijdens de viskeuze stroming naar pomp I te worden gesloten. Daarna wordt afsluiter B naar pomp II geopend. Cursus Vacuümtechniek 18

19 Opstelling met sorptiepompen Cursus Vacuümtechniek 19

20 Helium verpompen met zeolietpomp Hoe zou je dit met drie pompen doen? Cursus Vacuümtechniek 20

21 Dampdrukcurves o: kritische temperatuur : triplepunt Cursus Vacuümtechniek 21

22 Dampdrukken diverse materialen Cursus Vacuümtechniek 22

23 Cryopomp en oppervlak sorptie:adsorption of gas molecules with low surface coverage, to avoid the effect of the vapour pressure of the condensate. Increasing the effective surface area by a coating with a large specific surface area e.g. charcoal. -> Adsorption isotherms. condensatie: adsorption in multi-layers -> limitation due to the vapour pressure of the condensed gas cryotrapping:cryo-sorption of a gas e.g. H 2 or He with a high vapour pressure in the presence of an easily condensable carrier gas e.g. Ar Cursus Vacuümtechniek 23

24 Kryopomp Cursus Vacuümtechniek 24

25 Kryopomp Cursus Vacuümtechniek 25

26 Kryopomp K Kryovlak 2. kryocondensatievlak K kryosorptiegedeelte K chevron baffle 5. aansluiting aan koelmachine actieve kool (gelijmd) energieverlies (:) ( 4 4 T ) omg T opp ( 4 4 ) ( of ) 80 K scherm scheelt factor 200!! Cursus Vacuümtechniek 26

27 Kryopomp Cursus Vacuümtechniek 27

28 *Single-gauge speed dome* Single-gauge speed dome, with blackened disk radiator, used to measure the thermal radiation tolerance of a cryopump Cursus Vacuümtechniek 28

29 *Cryopump vibration measurement system* Cursus Vacuümtechniek 29

30 Kryopomp opstelling Cursus Vacuümtechniek 30

31 Animatie kryopomp Cursus Vacuümtechniek 31

32 Animatie kryopomp Cursus Vacuümtechniek 32

33 *Isothermen van waterstof op oppervlakken* Cursus Vacuümtechniek 33

34 Cursus Vacuümtechniek 34

35 Cursus Vacuümtechniek 35

36 S.A.E.S.getterpomp dwarsdoorsnede pompelement 2. verwarmingselement 3. pompelement 4. watergekoelde pompomhulling Cursus Vacuümtechniek 36

37 Non-evaporable getter (NEG) Cursus Vacuümtechniek 37

38 Werkingsprincipe NEG Cursus Vacuümtechniek 38

39 Verschillen uitvoeringen NEG Cursus Vacuümtechniek 39

40 *Relatie n(h 2 ) in getter en p(h 2 ) in systeem* M 1 1 t = 10 F q f q i B A T Cursus Vacuümtechniek 40

41 Isothermen NEG Cursus Vacuümtechniek 41

42 NEG-pompen Cursus Vacuümtechniek 42

43 NEG wafer-getter Cursus Vacuümtechniek 43

44 *Waterstof in NEG* Cursus Vacuümtechniek 44

45 *Waterstof in NEG* Cursus Vacuümtechniek 45

46 Pompsnelheid NEG-pomp Cursus Vacuümtechniek 46

47 *NEG pomp* Cursus Vacuümtechniek 47

48 Opstelling met Titanium sublimatiepomp Cursus Vacuümtechniek 48

49 Ti sublimatiepomp (TSP) Cursus Vacuümtechniek 49

50 Titanium sublimatiepomp gasmoleculen 2.titaandamp 3.titaandraadhouder Cursus Vacuümtechniek 50

51 Titanium sublimatiepomp (vervolg) Titaansublimatiebron, waarbij verhitting plaatsvindt via elektronenbombardement Ti-ball, titaansublimatiebron, waarbij de verhitting geschiedt m.b.v. warmtestraling, vanaf een binnen de holle titaanbol aanwezigegloeidraad Cursus Vacuümtechniek 51

52 Ti-sublimatiepomp (Fig. 4) Cursus Vacuümtechniek 52

53 Ti-sublimatiepomp Cursus Vacuümtechniek 53

54 Ti-sublimatiepomp waarom niet? Cursus Vacuümtechniek 54

55 Ti-sublimatiepomp Cursus Vacuümtechniek 55

56 Ionen-getter-pomp, diode cell Cursus Vacuümtechniek 56

57 Standard diode cell Cursus Vacuümtechniek 57

58 Pompsnelheidskromme standaard diode cel Cursus Vacuümtechniek 58

59 Pompstroom versus druk Cursus Vacuümtechniek 59

60 Diode cell with tantalum and slotted cathode Triode cell configuration Cursus Vacuümtechniek 60

61 Getterionenpomp 1.magneet 2.titaniumkathode 3.honingraatvormige anode Werking: 1.gasdeeltje geïoniseerd en kathode ingeschoten 2.ion kan schoon titanium wegsputteren (verstuiven) 3.gebonden gas door opeenhoping begraven Bij edelgassen (vooral argon): herineringseffect = eerder begraven argon kan weer vrij komen (argoninstabiliteiten) Cursus Vacuümtechniek 61

62 Getterionenpomp Vacuümaansluiting Hoogspanningsdoorvoer Magneten Cursus Vacuümtechniek 62

63 Getterionenpomp en edelgassen Slotted Cathode pomp 1. Ti-kathodes voorzien van sleuven 2. Axiaal magneetveld 3. Anode 4. Gasion 5. Plaats waar verstoven Ti edelgas begraaft Cursus Vacuümtechniek 63

64 Getter ionen pomp Cursus Vacuümtechniek 64

65 Diode- en triode GIP Cursus Vacuümtechniek 65

66 Pompsnelheidscurves GIP Cursus Vacuümtechniek 66

67 Triode pomp Cursus Vacuümtechniek 67

68 Getterionenpomp van triode type B 1 collector -5 kv titanium kathode anode titanium kathode collector Getterionenpomp van triode type: kathodes hebben zelfde honingraatstructuur als anode; anode staat op aarde Cursus Vacuümtechniek 68

69 Pompsnelheid getterionenpompen Diodepomp met vlakke kathodes en triodepomp Pompsnelheid genormeerd op stikstof Cursus Vacuümtechniek 69

70 UHV-opstelling met IGP en zeolietpompen Geef aan hoe je van af 10 5 Pa hoogvacuüm kunt bereiken let daarbij op het slim gebruiken van de drie zeolietpompen om helium uit de buitenlucht weg te pompen Wat mis je hier eigenlijk nog om van af 10 5 Pa hoog-vacuüm te halen? Cursus Vacuümtechniek 70

71 Animatie GIP Cursus Vacuümtechniek 71

72 Uitstookbare vacuümopstelling Conflat flange- Copper seal Thermocouple Bake out power control- Variac + Transformer Cleaning agent- Methanol Heating tape- Bake out Cursus Vacuümtechniek 72

Cursus Vacuümtechniek Week 8 Rotatiepompen

Cursus Vacuümtechniek Week 8 Rotatiepompen Cursus Vacuümtechniek Week 8 Rotatiepompen Cursus Vacuümtechniek 1 Voorbeeld vacuümopstelling (vacuümoven) Cursus Vacuümtechniek 2 Principe van een pomp V,m,S,q p P p v p a " p a Vermogen pomp Cursus Vacuümtechniek

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek Week 10 Dampstroompompen

Cursus Vacuümtechniek Week 10 Dampstroompompen Cursus Vacuümtechniek Week 10 Dampstroompompen Cursus Vacuümtechniek 1 Vacuümpompen transportpompen opslagpompen membraanpomp draaischuifpomp vloeistofringpomp klauwpomp Rootspomp verdringingspompen impulsoverdrachtpompen

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek

Cursus Vacuümtechniek Cursus Vacuümtechniek Week 11 Turbomoleculairpompen Cursus Vacuümtechniek 1 Restgasspectrum niet-uitgestookt systeem Cursus Vacuümtechniek 2 Kraakspectrum (met dank aan VG) Cursus Vacuümtechniek 3 Vacuümpompen

Nadere informatie

a) Noem twee manieren om de ontgassing in een vacuümsysteem zo laag mogelijk te krijgen.

a) Noem twee manieren om de ontgassing in een vacuümsysteem zo laag mogelijk te krijgen. Examen Lagere Vacuümtechniek 1999 Vrijdag 23 april 1999, 13.30-16.00 uur Vraagstuk 1 (LV-99-1) (24 punten) De druk p in een vacuümruimte is steeds een evenwicht tussen enerzijds het gasaanbod vanuit deze

Nadere informatie

NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur. p HV p 2 V 3 V 4 V 1. p 1 V 2

NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur. p HV p 2 V 3 V 4 V 1. p 1 V 2 NEVAC eamen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur Dit eamen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (EVT-09-1) (40 punten) p HV p 2 V 4 K V 3 V 1 p 1 V 2 In een

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek

Cursus Vacuümtechniek Cursus Hogere Vacuümtechniek Week 2-1 Cursus Vacuümtechniek Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven Cursus Hogere Vacuümtechniek Week 2-2 Overzicht Vacuümgebied tijd voor een monolaag (s) 10 8 10 6 10 4 10

Nadere informatie

NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 7 april 2008, 14:00-16:30 uur

NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 7 april 2008, 14:00-16:30 uur NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 7 april 2008, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (VT-08-1) (15 punten) Een vacuümvat wordt afgepompt met een eentraps draaischuifpomp

Nadere informatie

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur. Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten)

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur. Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten) NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten) Uitstoken en lekkage a) Na enige uren

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek

Cursus Vacuümtechniek Cursus Vacuümtechniek Week 16 Dichtheidscontrole Cursus Vacuümtechniek 1 Lekzoeken Overdruk methode Verschil in gevoeligheid + verschil in pompsnelheid Helium lekzoeker Hoofdstroomprincipe Tegenstroomprincipe

Nadere informatie

NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur

NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (VT-09-1) (20 punten) a. Een moderne draaischuifpomp is voorzien van een

Nadere informatie

Pompsnelheid kryopomp is 1500 l/s. Geleidingsvermogen klep V 1 is 750 l/s. Pompsnelheid rotatiepomp is 25 m 3 /h.

Pompsnelheid kryopomp is 1500 l/s. Geleidingsvermogen klep V 1 is 750 l/s. Pompsnelheid rotatiepomp is 25 m 3 /h. NEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s Vraagstuk 1 (EV-05-1) (25 punten) Systeem A Systeem B Systeem A: Systeem

Nadere informatie

NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur

NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 9 april 200, 4:00-6:30 uur Dit examen bestaat uit 3 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk (VT-0-) (35 punten) In onderstaande figuur is een hoogvacuümsysteem geschetst,

Nadere informatie

COMMISSIE OPLEIDINGEN

COMMISSIE OPLEIDINGEN NEDERLANDSE ACUÜMVERENIGING COMMISSIE OPLEIDINGEN NEVAC eamen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 6 april 2001 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 (MV- 2001-1) 15 punten Naam: Dit blad inleveren met de rest van

Nadere informatie

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000 13.30 16.00 uur Vraagstuk MV- 00-1 25 punten a) Maak een schets van een Bayard-Alpert ionisatiemanometer. Benoem de verschillende elektroden

Nadere informatie

Toets 3 Vacuümtechniek 2003

Toets 3 Vacuümtechniek 2003 Toets 3 Vacuümtechniek 2003 Vraagstukken voorzien van * uitsluitend voor MV Vraagstuk 1 (30 punten) Naam: 15 januari 2003, 17.00-19.00 Hieronder staan 20 uitspraken die waar of onwaar kunnen zijn. Maak

Nadere informatie

NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Maandag 16 april 2007, 14:00-16:30 uur

NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Maandag 16 april 2007, 14:00-16:30 uur NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Maandag 16 april 2007, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 3 vraagstukken en 6 pagina s Vraagstuk 1 (MV-07-1) (21 ptn) In het Otto von Guericke Museum te Maagdenburg

Nadere informatie

NEVAC examen Lagere Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000, uur

NEVAC examen Lagere Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000, uur NEVAC examen Lagere Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000, 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 ( LV 2000 1) 25 punten. In een handbediende opdampinstallatie wordt aluminium op een glasoppervlak opgedampt om dit

Nadere informatie

COMMISSIE OPLEIDINGEN

COMMISSIE OPLEIDINGEN NEDERLANDSE ACUÜMVERENIGING COMMISSIE OPLEIDINGEN NEVAC eamen Lagere Vacuümtechniek Vrijdag 6 april 2001, 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 (LV 2001-1) (30 punten) In het bovenstaande geschetste vacuümsysteem

Nadere informatie

Examen Lagere Vacuümtechniek

Examen Lagere Vacuümtechniek Examen Lagere Vacuümtechniek Vrijdag 5 april 2002, 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 (LV-02-1) (20 punten) Een vacuümsysteem met een inhoud van 1 m 3 moet snel worden afgepompt tot een druk van 1x10-4 Pa. Het

Nadere informatie

NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:30 uur. Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s

NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:30 uur. Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:0 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s Vraagstuk 1 (MV-05-1) (25 punten) Onder vriesdrogen wordt verstaan: Een methode

Nadere informatie

Examen Middelbare Vacuümtechniek 1999

Examen Middelbare Vacuümtechniek 1999 Examen Middelbare Vacuümtechniek 1999 Vrijdag 23 april 1999, 13.30-16.00 uur Vraagstuk 1 (MV-99-1) (15 punten) a) Maak een schets van een warmtegeleidingsmanometer. b) Leg aan de hand van deze schets de

Nadere informatie

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 5 april 2002, 13.30-16.00 uur

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 5 april 2002, 13.30-16.00 uur NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 5 april 2002, 13.30-16.00 uur Vraagstuk MV-2002-1 (20 punten) Eigenschappen pompen, materialen en componenten a) De pompkeuze voor een vacuümsysteem wordt

Nadere informatie

NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur

NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (EVT-10-1) (20 punten) a) Teken een flensverbinding die gebruik

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek. Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven

Cursus Vacuümtechniek. Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven Cursus Vacuümtechniek Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven Naslagwerken Vacuümtechniek L.Wolterbeek Muller: Vacuümtechniek, beginselen en toepassingen, ISBN 90-2012203-7, Uitg.: Kluwer Technische Boeken

Nadere informatie

NEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur

NEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur NEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (EV-04-1) (25 punten) Onderstaand hoogvacuümsysteem is opgebouwd

Nadere informatie

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur

NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (MV-04-1) (15 punten) Afdichtings- en constructiematerialen

Nadere informatie

NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 7 april 2006, 14:00-16:30 uur

NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 7 april 2006, 14:00-16:30 uur NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 7 april 2006, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (EV-06-1) (25 punten) Van een nog te bouwen vacuümsysteem met

Nadere informatie

Lektesten in theorie en praktijk

Lektesten in theorie en praktijk Lektesten in theorie en praktijk Hoe lekwaarden de pomp- en materiaalkeuze kunnen beïnvloeden! High Tech Equipment Engineering 2011 Ron van Vossen Introductie Ron van Vossen 21 jaar werkzaam in de vacuümtechniek

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek Week 6: Totale drukmeting II

Cursus Vacuümtechniek Week 6: Totale drukmeting II Cursus Vacuümtechniek Week 6: Totale drukmeting II Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven 1 Het waarom van drukmeting In een te evacueren ruimte is de mogelijkheid tot drukmeting een essentiële noodzaak.

Nadere informatie

Toets 2 Vacuümtechniek 2002

Toets 2 Vacuümtechniek 2002 Vraagstukken voorzien van een * uitsluitend voor MV Toets 2 Vacuümtechniek 2002 Dinsdag 26 november 2002, 17.00-18.00 uur Naam: Vraagstuk 1 (20 punten) Hieronder staan 18 uitspraken (schuingedrukt) die

Nadere informatie

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal Antwoorden deel 1 Scheikunde Chemie overal Huiswerk 2. a. Zuivere berglucht is scheikundig gezien geen zuivere stof omdat er in lucht verschillende moleculen zitten (zuurstof, stikstof enz.) b. Niet vervuild

Nadere informatie

Toets 2 Vacuümtechniek 2002

Toets 2 Vacuümtechniek 2002 1 Vraagstukken voorzien van een * uitsluitend voor MV. Maak waar nodig, gebruik van de bijgeleverde isotopenlijst. Toets 2 Vacuümtechniek 2002 Woensdag 27 november 2002, 17.00-18.00 uur Naam: Vraagstuk

Nadere informatie

Toets 2 Hogere Vacuümtechniek 2002 Dinsdag 10 december 2002, uur

Toets 2 Hogere Vacuümtechniek 2002 Dinsdag 10 december 2002, uur Toets 2 Hogere Vacuümtechniek 2002 Dinsdag 10 december 2002, 16.00-17.30 uur Vraagstukken voorzien van een * uitsluitend voor HV Vraagstuk 1 (30/25 punten) Er zijn met twee verschillende massaspectrometers,

Nadere informatie

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal

Antwoorden deel 1. Scheikunde Chemie overal Antwoorden deel 1 Scheikunde Chemie overal Huiswerk 2. a. Zuivere berglucht is scheikundig gezien geen zuivere stof omdat er in lucht verschillende moleculen zitten (zuurstof, stikstof enz.) b. Niet vervuild

Nadere informatie

Exact periode Youdenplot Krachten Druk

Exact periode Youdenplot Krachten Druk Exact periode 10.2 Youdenplot Krachten Druk Youdenplot. De Youdenplot wordt uitgelegd aan de hand van een presentatie. Exact Periode 10.2 2 Krachten. Een kracht kan een voorwerp versnellen of vervormen.

Nadere informatie

10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte.

10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte. 1 Materie en warmte Onderwerpen - Temperatuur en warmte. - Verschillende temperatuurschalen - Berekening hoeveelheid warmte t.o.v. bepaalde temperatuur. - Thermische geleidbaarheid van een stof. - Warmteweerstand

Nadere informatie

Waterstof als draaggas voor uw lab

Waterstof als draaggas voor uw lab Afternoon Seminar 1 april 2009 Waterstof als draaggas voor uw lab Roel WUYTS Sales Project Engineer Gas toevoer Generator Filters GC of Cilinder Regelaar/ Afsluiter Afsluiter Gas toevoer Cylinder Leidingnet

Nadere informatie

TECHNIEKBLAD 17. Zeoliet adsorptie

TECHNIEKBLAD 17. Zeoliet adsorptie 89 TECHNIEKBLAD 17 Zeoliet adsorptie Synoniemen, afkortingen en/of procesnamen n.v.t. Verwijderde componenten - KWS - Solventen - NH 3 Principeschema 90 Procesbeschrijving Zeoliet is een aluminiumsilicaat

Nadere informatie

Metingen aan pompeigenschappen. Cursus Vacuümtechniek 1

Metingen aan pompeigenschappen. Cursus Vacuümtechniek 1 Metingen aan omeigenschaen Cursus Vacuümtechniek 1 Nog even iets van de vorige keer Problem: The gas load of the 5% model was measured to be a rate of 5.10-4 torr-l/sec at room temerature. Assume the gas

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Negen planeten

Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk door een scholier 1608 woorden 3 januari 2005 5,7 93 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Planeten Ontstaan van het zonnestelsel Vlak na een explosie, de Big Bang

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 3 Materialen

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 3 Materialen Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 3 Materi Samenvatting door een scholier 1210 woorden 6 april 2015 6,9 35 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Hoofdstuk 3: Materi Eigenschappen van moleculen: -Ze verschillen

Nadere informatie

Toets02 Algemene en Anorganische Chemie. 30 oktober 2015 13:00-15:30 uur Holiday Inn Hotel, Leiden

Toets02 Algemene en Anorganische Chemie. 30 oktober 2015 13:00-15:30 uur Holiday Inn Hotel, Leiden Toets02 Algemene en Anorganische Chemie 30 oktober 2015 13:00-15:30 uur Holiday Inn Hotel, Leiden Naam: Studentnummer Universiteit Leiden: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat

Nadere informatie

Niet-metalen + metalen. Uit welk soort atomen is een ionbinding opgebouwd? Geef de chemische formule van gedemineraliseerd water.

Niet-metalen + metalen. Uit welk soort atomen is een ionbinding opgebouwd? Geef de chemische formule van gedemineraliseerd water. Uit welk soort atomen is een ionbinding opgebouwd? Niet-metalen + metalen. Geef de chemische formule van gedemineraliseerd water. H2O. Wat is de structuur van een metaalbinding? Metaalrooster. Geef een

Nadere informatie

Oplossen en mengen. Opdracht 2. Niet.

Oplossen en mengen. Opdracht 2. Niet. VW CURIE DSTUK 5 { oofdstuk 5 y plossen en mengen pdracht 1. a alcohol (ethanol), olie, vet, benzine en kwik (amalgamen) b IJzer als element is onoplosbaar, maar als ijzer(ii)- of ijzer(iii)-ionen kunnen

Nadere informatie

Woensdag 21 mei, uur

Woensdag 21 mei, uur I H- ll EXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1975 Woensdag 21 mei, 14.00-17.00 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit

Nadere informatie

Exact periode Gepaarde t-test. Krachten. Druk

Exact periode Gepaarde t-test. Krachten. Druk Exact periode 10.2 Gepaarde t-test Krachten Druk 1 Exact periode 6. De gepaarde t-test De gepaarde t-test gebruik je als er door twee analisten ( of met twee methodes) aan een serie verschillende monsters

Nadere informatie

Uitwerkingen Opgaven vacuümtechniek

Uitwerkingen Opgaven vacuümtechniek Uitwerkingen Opgaven vacuümtechniek Studenten Technische Natuurkunde TN4 Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen april - juni 2002 1 Inhoudsopgave OEFENING 1.3*... 3 OEFENING 1.4... 4 OEFENING

Nadere informatie

v gem v rms f(v) v (m/s) 0.0020 v α v β 0.0015 f(v) 0.0010 0.0005 v (m/s)

v gem v rms f(v) v (m/s) 0.0020 v α v β 0.0015 f(v) 0.0010 0.0005 v (m/s) Uitwerkingen Hertentamen E.K.T., november. We berekenen eerst het volume van de gases: V : :6 : m. Bij aanvang is de es gevuld tot een druk van :4 6 Pa bij een temperatuur van 9 K. We berekenen het aantal

Nadere informatie

Examen Statistische Thermodynamica

Examen Statistische Thermodynamica Examen Statistische Thermodynamica Alexander Mertens 8 juni 014 Dit zijn de vragen van het examen statistische thermodynamica op donderdag 6 juni 014. De vragen zijn overgeschreven door Sander Belmans

Nadere informatie

Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk

Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk Exact periode 7 Radioactiviteit Druk Exact Periode 7 2 Natuurlijke radioactiviteit Met natuurlijke radioactiviteit wordt bedoeld: radioactiviteit die niet kunstmatig

Nadere informatie

2 Van 1 liter vloeistof wordt door koken 1000 liter damp gemaakt.

2 Van 1 liter vloeistof wordt door koken 1000 liter damp gemaakt. Domein D: Warmteleer Subdomein: Gas en vloeistof 1 niet expliciet genoemd in eindtermen, moet er een groep vragen gemaakt worden waarin die algemene zaken zijn vervat? zie ook mededelingen voor eindexamendocenten.

Nadere informatie

Opgave 1 Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden.

Opgave 1 Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden. Uitwerkingen Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden. Opmerking: in een ideaal gas hebben de moleculen wel een massa. Alleen

Nadere informatie

Extra oefenopgaven bij hoofdstuk 5 en 6

Extra oefenopgaven bij hoofdstuk 5 en 6 Extra oefenopgaven bij hoofdstuk 5 en 6 1 Een splitunit werkt bij een verdampingsdruk van 10 bar en een condensatietemperatuur van 40 C. Zie het principeschema hieronder. Aan het eind van de verdamper

Nadere informatie

INTRODUCTIECURSUS BOUWCHEMIE HOOFDSTUK 1: INLEIDING MOLECULEN EN ATOMEN

INTRODUCTIECURSUS BOUWCHEMIE HOOFDSTUK 1: INLEIDING MOLECULEN EN ATOMEN INTRODUCTIECURSUS BOUWCHEMIE HOOFDSTUK 1: INLEIDING MOLECULEN EN ATOMEN 1 OVERZICHT 1. Zuivere stof, moleculen en atomen 1. Moleculeformules 2. Elementen 3. Atoomtheorie 4. Atoommassa 5. Moleculemassa

Nadere informatie

Atoombinding structuurformules nader beschouwd (aanvulling 2.4)

Atoombinding structuurformules nader beschouwd (aanvulling 2.4) Atoombinding structuurformules nader beschouwd (aanvulling 2.4) 1. Atoommodel van Bohr Uitgaande van het atoommodel van Rutherford (kern bestaande uit protonen en neutronen met daaromheen een elektronenwolk)

Nadere informatie

Materiaalkeuze. Cursus Vacuümtechniek 1

Materiaalkeuze. Cursus Vacuümtechniek 1 Materiaalkeuze Cursus Vacuümtechniek 1 Nog even over de vorige keer Een metalen afdichting wordt onder druk geperst in microscopische groefjes van een harder oppervlak. Als er harder gedrukt wordt dringt

Nadere informatie

LUMC SPECIALISTISCHE OPLEIDINGEN Tentamen Scheikunde voor operatieassistenten i.o. 2007

LUMC SPECIALISTISCHE OPLEIDINGEN Tentamen Scheikunde voor operatieassistenten i.o. 2007 LUMC SPECIALISTISCHE OPLEIDINGEN Tentamen Scheikunde voor operatieassistenten i.o. 2007 docent: drs. Ruben E. A. Musson Het gebruik van uitsluitend BINAS is toegestaan. 1. Welk van de volgende processen

Nadere informatie

LCP Cartridge Dust Collector

LCP Cartridge Dust Collector Cartridge collectors designed for continuous operation in process and general extraction applications with free flowing. LCP-patroon stofafscheiders ontworpen voor continu gebruik in proces en algemene

Nadere informatie

De rol van vacuüm bij de warmtebehandeling van metalen producten

De rol van vacuüm bij de warmtebehandeling van metalen producten De rol van vacuüm bij de warmtebehandeling van metalen producten J.W. Bouwman PhD Consultant Vacuüm-Warmtebehandelingstechniek Dorpstraat 70B 6909AN Babberich E-Mail: j.bouwman98@upcmail.com Het Instrument,

Nadere informatie

Herkansing Algemene en Anorganische Chemie. 06 November 2015

Herkansing Algemene en Anorganische Chemie. 06 November 2015 Herkansing Algemene en Anorganische Chemie 06 November 2015 Naam: Studentnummer Universiteit Leiden: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat dit voorblad, enkele pagina s met informatie

Nadere informatie

-ft's Examen HAVO en VHBO. ::s ~ ::s ::s

-ft's Examen HAVO en VHBO. ::s ~ ::s ::s - Examen HAVO en VHBO Cl) "C C ::s ~... ::s ::s -ft's z Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Vooropleiding Hoger Beroeps Onderwijs 19 HAVO Tijdvak 1 VHBO Tijdvak 2 Maandag 21 mei 10.00-13.00 uur 90 Als

Nadere informatie

1 Warmteleer. 3 Om m kg water T 0 C op te warmen heb je m T 4180 J nodig. 4180 4 Het symbool staat voor verandering.

1 Warmteleer. 3 Om m kg water T 0 C op te warmen heb je m T 4180 J nodig. 4180 4 Het symbool staat voor verandering. 1 Warmteleer. 1 De soortelijke warmte is de warmte die je moet toevoeren om 1 kg van een stof 1 0 C op te warmen. Deze warmte moet je ook weer afvoeren om 1 kg van die stof 1 0 C af te koelen. 2 Om 2 kg

Nadere informatie

Tabellen. Thermodynamica voor ingenieurs, Tabellen 1

Tabellen. Thermodynamica voor ingenieurs, Tabellen 1 abellen abel 1. De elementen (molaire massa s) abel 2. Soortelijke warmte c p (bij lage drukken 0 1 ) in.k abel 3. Soortelijke warmte c p an lucht abel 4. Van der Waals coëfficiënten* abel 5. Gemiddelde

Nadere informatie

Tentamen Thermodynamica

Tentamen Thermodynamica Tentamen Thermodynamica 4B420 4B421 10 november 2008, 14.00 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 opeenvolgend genummerde opgaven. Indien er voor de beantwoording van een bepaalde opgave een tabel nodig

Nadere informatie

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 24 november 2015

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 24 november 2015 Uitwerking CCVStentamen 24 november 2015 door Frank Povel UITWERKING CCVSTENTAMEN 24 november 2015 Frank Povel NB. Deze uitwerking is door mij gemaakt en is niet de uitwerking die de CCVS hanteert. Er

Nadere informatie

Woensdag 11 mei, uur

Woensdag 11 mei, uur 1 H-ll EXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1977 Woensdag 11 mei, 9.30-12.30 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit

Nadere informatie

Van der Waals en Wilson. N.G. Schultheiss

Van der Waals en Wilson. N.G. Schultheiss 1 Van der Waals en Wilson N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module bespreekt de werking van nevel- en bellenkamers. Dat zijn detectoren waarmee kleine deeltjes, zoals stof of kosmische straling, kunnen

Nadere informatie

TENTAMEN NATUURKUNDE

TENTAMEN NATUURKUNDE CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN NATUURKUNDE TENTAMEN NATUURKUNDE datum : vrijdag 28 april 2017 tijd : 13.30 tot 16.30 uur aantal opgaven : 5 aantal antwoordbladen : 1 (bij opgave 1) Iedere opgave dient

Nadere informatie

Chemisch rekenen versie 22-03-2016

Chemisch rekenen versie 22-03-2016 Chemisch rekenen versie 22-03-2016 Je kunt bij een onderwerp komen door op de gewenste rubriek in de inhoud te klikken. Wil je vanuit een rubriek terug naar de inhoud, klik dan op de tekst van de rubriek

Nadere informatie

In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben:

In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben: Eindtoets 3DEX1: Fysica van nieuwe energie 21-1- 2014 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad

Nadere informatie

VAN OMGEVINGSLUCHT NAAR MEDICINALE ZUURSTOF. Denise Daems Verpleegkundig specialiste ventilatie Pneumologie

VAN OMGEVINGSLUCHT NAAR MEDICINALE ZUURSTOF. Denise Daems Verpleegkundig specialiste ventilatie Pneumologie VAN OMGEVINGSLUCHT NAAR MEDICINALE ZUURSTOF Denise Daems Verpleegkundig specialiste ventilatie Pneumologie Gas Lucht Zuurstof Inhoud 1. Algemeenheden 2. Fysische en chemische eigenschappen 3. Toepassingen

Nadere informatie

Cursus Vacuümtechniek

Cursus Vacuümtechniek Cursus Vacuümtechniek Gasanalyse 1 Systemen Cursus Vacuümtechniek R&D 1 Periodiek systeem Cursus Vacuümtechniek R&D 2 Restgasanalyse Partiële druk of dichtheid van een gas met ionisatiemanometer waarbij

Nadere informatie

Van atoom tot kosmos

Van atoom tot kosmos HOVO cursus februari/maart 2019 Van atoom tot kosmos Piet Mulders p.j.g.mulders@vu.nl 1 Sterren als de zon halen energie uit kernfusie: Kernfusie 4 H He + 2 e + 2 ν + energie Per seconde zet de zon 570

Nadere informatie

HAVO & VHBO 1995 Natuurkunde tijdvak 1

HAVO & VHBO 1995 Natuurkunde tijdvak 1 2 2 1 uitkomst: 1,2 10 2 W 1 gebruik van P = I 2 R 3 3 2 uitkomst: 2,9 10 2 A 1 gebruik van P p = P s 1 gebruik van P = VI 3 3 3 uitkomst: 2,5 h 1 berekenen laadvermogen 1 gebruik van U = Pt 2 2 4 uitkomst:

Nadere informatie

1) Stoffen, moleculen en atomen

1) Stoffen, moleculen en atomen Herhaling leerstof klas 3 1) Stoffen, moleculen en atomen Scheikundigen houden zich bezig met stoffen. Betekenissen van stof zijn onder andere: - Het materiaal waar kleding van gemaakt is; - Fijne vuildeeltjes;

Nadere informatie

Klimaatbeheersing (2)

Klimaatbeheersing (2) Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) Uitgave 2016 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur

Nadere informatie

5 Formules en reactievergelijkingen

5 Formules en reactievergelijkingen 5 Formules en reactievergelijkingen Stoffen bestaan uit moleculen en moleculen uit atomen (5.1) Stoffen bestaan uit moleculen. Een zuivere stof bestaat uit één soort moleculen. Een molecuul is een groepje

Nadere informatie

OVERAL, variatie vanuit de kern. LES- BRIEF 3v/4hv. De zonne-energiecentrale van Fuentes de Andalucía

OVERAL, variatie vanuit de kern. LES- BRIEF 3v/4hv. De zonne-energiecentrale van Fuentes de Andalucía OVERAL, variatie vanuit de kern LES- BRIEF 3v/4hv De zonne-energiecentrale van 1 Zonne-energie is in overvloed beschikbaar maar het is nog niet zo eenvoudig om die om te zetten naar elektrische energie.

Nadere informatie

Module 2 Chemische berekeningen Antwoorden

Module 2 Chemische berekeningen Antwoorden 2 Meten is weten 1 Nee, want bijvoorbeeld 0,0010 kg is net zo nauwkeurig als 1,0 gram. 2 De minst betrouwbare meting is de volumemeting. Deze variabele bepaald het aantal significante cijfers. 3 IJs: 1,5

Nadere informatie

Fysische Chemie en Kinetiek

Fysische Chemie en Kinetiek Fysische Chemie en Kinetiek 007-008 Deeltentamen 01 8 juli 008, 14:00-17:00 Naam: Studentnummer: Dit is de enige originele versie van jouw tentamen. Het bevat dit voorblad en de opgaven. Waar nodig word

Nadere informatie

Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau bedraagt 1 bar.

Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau bedraagt 1 bar. 7. Gaswetten Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4 Opgave 5 Opgave 6 Opgave 7 Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau

Nadere informatie

White paper Persluchtdroging

White paper Persluchtdroging White paper Persluchtdroging White paper: persluchtdroging Inhoud Inleiding 4 Waar komt het water vandaan? 5 Hoe kan al het water worden verwijderd? 6 Droogmethodes 7 Koeldrogers 9 Adsorptiedrogers 10

Nadere informatie

De massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald

De massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald Hieronder wordt uitgelegd wat massadichtheid betekent. De massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald volume. De massadichtheid is dus bijvoorbeeld

Nadere informatie

Klimaatbeheersing (2)

Klimaatbeheersing (2) Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur kan worden

Nadere informatie

RUIMTE ONDERZOEK. Antwoordbladen. Belgium TEAM A (Flemish) Names and signatures. 26 th April, 2012. VANDEVIJVERE Tijl VANHAVERBEKE ELIAS

RUIMTE ONDERZOEK. Antwoordbladen. Belgium TEAM A (Flemish) Names and signatures. 26 th April, 2012. VANDEVIJVERE Tijl VANHAVERBEKE ELIAS $Country Experiment $1 - $Title 26 th April, 2012 Experiment 2 Antwoordbladen Belgium TEAM A (Flemish) Names and signatures VANDEVIJVERE Tijl VANHAVERBEKE ELIAS RUIMTE ONDERZOEK VAN HOVE DIEDERICK TAAK

Nadere informatie

- KLAS 5. c) Bereken de snelheid waarmee een elektron vrijkomt als het groene licht op de Rbkathode

- KLAS 5. c) Bereken de snelheid waarmee een elektron vrijkomt als het groene licht op de Rbkathode NATUURKUNDE - KLAS 5 PROEFWERK H7 --- 26/11/10 Het proefwerk bestaat uit 3 opgaven; totaal 32 punten. Opgave 1: gasontladingsbuis (4 p) In een gasontladingsbuis (zoals een TL-buis) zijn het gassen die

Nadere informatie

Eindtoets 3BTX1: Thermische Fysica. Datum: 3 juli 2014 Tijd: uur Locatie: paviljoen study hub 2 vak c & d

Eindtoets 3BTX1: Thermische Fysica. Datum: 3 juli 2014 Tijd: uur Locatie: paviljoen study hub 2 vak c & d Eindtoets 3BTX1: Thermische Fysica Datum: 3 juli 2014 Tijd: 9.00-12.00 uur Locatie: paviljoen study hub 2 vak c & d Deze toets bestaat uit 3 opgaven die elk op een nieuwe pagina aanvangen. Maak de opgaven

Nadere informatie

UHV transport van multilaagspiegels M. Driessen en T. Tsarfati FOM-Instituut voor Plasma Fysica Rijnhuizen, Nieuwegein, Nederland

UHV transport van multilaagspiegels M. Driessen en T. Tsarfati FOM-Instituut voor Plasma Fysica Rijnhuizen, Nieuwegein, Nederland UHV transport van multilaagspiegels M. Driessen en T. Tsarfati FOM-Instituut voor Plasma Fysica Rijnhuizen, Nieuwegein, Nederland Op het FOM Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen is een UHV transportsysteem

Nadere informatie

Als de trapper in de stand van figuur 1 staat, oefent de voet de in figuur 2 aangegeven verticale kracht uit op het rechter pedaal.

Als de trapper in de stand van figuur 1 staat, oefent de voet de in figuur 2 aangegeven verticale kracht uit op het rechter pedaal. Natuurkunde Havo 1984-II Opgave 1 Fietsen Iemand rijdt op een fiets. Beide pedalen beschrijven een eenparige cirkelbeweging ten opzichte van de fiets. Tijdens het fietsen oefent de berijder periodiek een

Nadere informatie

Engineeren van vacuümsystemen in machines

Engineeren van vacuümsystemen in machines Engineeren van vacuümsystemen in machines Jos Caarls Busch B.V. Busch Worldwide 4 productielocaties, 50 vestigingen, 2100 medewerkers wereldwijd Ontwerp van een systeem Proces p leiding Pomp Welke pomp

Nadere informatie

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 26 mei 2015

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 26 mei 2015 UITWERKING CCVS-TENTAMEN 26 mei 2015 Frank Povel NB. Deze uitwerking is door mij gemaakt en is niet de uitwerking die de CCVS hanteert. Er kunnen dan ook op geen enkele wijze rechten aan deze uitwerking

Nadere informatie

MEDISCHE FOTONICA. Arjen Amelink. TNO Optics. VU Biophotonics & Medical Imaging

MEDISCHE FOTONICA. Arjen Amelink. TNO Optics. VU Biophotonics & Medical Imaging MEDISCHE FOTONICA Arjen Amelink TNO Optics VU Biophotonics & Medical Imaging MAATSCHAPPELIJK UITDAGING: GEZONDHEID EN ZORG Zorgvraag stijgt snel, door onze suboptimale leefstijl en doordat we allemaal

Nadere informatie

Rekenen aan reacties (de mol)

Rekenen aan reacties (de mol) Rekenen aan reacties (de mol) 1. Reactievergelijkingen oefenen: Scheikunde Deze opgaven zijn bedoeld voor diegenen die moeite hebben met rekenen aan reacties 1. Reactievergelijkingen http://www.nassau-sg.nl/scheikunde/tutorials/deeltjes/deeltjes.html

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II 4 Antwoordmodel Etheen 1 Het juiste antwoord kan als volgt zijn weergegeven: 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H H H H H H H H + 2H 2 2 H + H H H H H H H 2 voor de pijl 1 formule van glucose en het overgebleven fragment

Nadere informatie

Biaxiaal getextureerde lagen door middel van HIPIMS

Biaxiaal getextureerde lagen door middel van HIPIMS Biaxiaal getextureerde lagen door middel van HIPIMS Dunne lagen zijn vaak getextureerd. Dit houdt in dat de opbouwende korrels een welbepaalde kristallografische oriëntatie hebben. Een voorbeeld zijn biaxiaal

Nadere informatie

Wednesday, 28September, :13:59 PM Netherlands Time. Chemie Overal. Sk Havo deel 1

Wednesday, 28September, :13:59 PM Netherlands Time. Chemie Overal. Sk Havo deel 1 Chemie Overal Sk Havo deel 1 Website van de methode www.h1.chemieoveral.epn.nl Probeer thuis of het werkt. Aanbevolen browser: internet explorer Neem onderstaande tabel over en rond af Atoomsoort Zuurstof

Nadere informatie

Normale manier van luchtzuivering Gewone methode

Normale manier van luchtzuivering Gewone methode Normale manier van luchtzuivering Gewone methode De lucht wordt door het filter gezogen en gezuiverd. De nieuwe manier van luchtzuivering Nieuwe plasmacluster methode Onschuldige positieve waterstof en

Nadere informatie

Chemisch rekenen, zo doe je dat!

Chemisch rekenen, zo doe je dat! 1 Chemisch rekenen, zo doe je dat! GOE Opmerkingen vooraf: 1. Belangrijke schrijfwijzen: 100 = 10 2 ; 1000 = 10 3, enz. 0,1 = 1/10 = 10-1 ; 0,001 = 1/1000 = 10-3 ; 0,000.000.1 = 10-7, enz. gram/kg = gram

Nadere informatie

Opgave 1 Omdat het oppervlak onder Jokes schoenen kleiner is. De kracht per vierkante centimeter is onder Jokes schoenen dus groter.

Opgave 1 Omdat het oppervlak onder Jokes schoenen kleiner is. De kracht per vierkante centimeter is onder Jokes schoenen dus groter. Uitwerkingen 1 Omdat het oppervlak onder Jokes schoenen kleiner is. De kracht per vierkante centimeter is onder Jokes schoenen dus groter. Opgave Het oppervlak van de snijkant is zeer klein dus de druk

Nadere informatie

Fysische Chemie en Kinetiek

Fysische Chemie en Kinetiek Fysische Chemie en Kinetiek 2013-2014 Docenten/beoordelaars: prof. dr. Marc Koper en dr. Ludo Juurlink 17 april 2014 14:00-17:00 TBM computerzaal B Naam: Studentnummer: Dit is de enige originele versie

Nadere informatie