Als een ramp de school treft

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Als een ramp de school treft"

Transcriptie

1 Als een ramp de school treft Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs 14 november 2013 Ine Spee

2 Pedagogische opdracht van de school Kennis en vaardigheden Recht doen aan verschillen Brug tussen school en thuis Leren voor het leven

3 Leren voor het leven Is ook : Leren omgaan met verdriet en rouw Opvoedingsstaak voor thuis en school Ouders en leerkrachten als rolmodel

4 Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs Onverwachte dood, (gezins-)moord Suïcide Verkeersongelukken, brand Ongeluk excursie Scholen in rampgebied (Enschede) Agressie, seksueel geweld..

5 Kenmerken van schokkende gebeurtenissen Onverwacht Overweldigend Levensbedreigend Chaos Intense Machteloosheid Acute Ontwrichting

6 Opvattingen in de maatschappij

7 Uitgangspunten Confrontatie kan gepaard gaan met allerlei heftige emoties zoals doodsangst, hulpeloosheid, verwarring, desoriëntatie en woede. Het gaat om onaangename maar normale reacties op abnormale gebeurtenissen Geen hoge percentages betrokkenen met acute psychiatrische stoornissen (10-15 %) Niet nodig onmiddellijk psychologen/psychiaters in te zetten

8 Uitgangspunten Normaliseren reacties Ondersteunen normale verwerkingsproces: niet medicaliseren/ psychiatriseren Zo snel mogelijk het onderwijs weer oppakken Aansluiten bij bestaand zorgsysteem

9 Als een ramp de school treft Moord op Hans van Wieren (januari 2004) Moord op Jesse, Basisschool Hoogerheide (1 december 2006) Broertjes Ruben en Julian (mei 2013)

10 Suïcide op school Grote impact op school en daarbuiten Werther-effect Gevaar van heroïek Rouw en kiezen voor het leven Psycho-educatie : rol van psychiatrische achtergr onden en impulsiviteit; signalen

11 Mogelijkheden in de school Gebruik maken van zorgstructuur (Veer-)kracht van leerlingen en leerkrachten De leerkracht kan het verschil maken Brug slaan voor rouwende ouders Rouwgroepen

12 School en de media Media hebben recht op nieuwsgaring Bepalen zelf hun thema s Uitdaging : Zelf regie houden Selectie van media Afspraken maken in de organisatie Investeren in contact met media Invloed op locatie van het perscontact

13 Begeleiding en grenzen Verwachtingen matchen tussen ouders en school Toerusting leerkrachten Signaleren van pathologische rouw en doorverwijzen Extra aandacht voor belaste leerkrachten School als plek waar even GEEN verdriet is Aandacht voor regels en structuur Begrenzing van rouwperiode : het leven gaat door

14 Verdriet in de school Basiskennis over kind/jongere en verlies Basiskennis over andere culturen en hun rituelen Verschillen in behoeften van leerlingen Mogelijkheden in de school: klaagmuur, stiltehoek, verlieskast, rouwgroep Eerder verdriet

15 Rouw op meerdere fronten.. Verlies van onkwetsbaarheid Verlies van voorspelbaarheid Verlies van het vertrouwen in leerlingen/ouders Verlies van idealisme

16 Gedeeld leed, dezelfde ervaring delen, betekent niet altijd solidariteit

17 Verschillende emoties Verdriet: verlies van een collega, kind Angst: kan dit mij ook overkomen? Boosheid: waarom op mijn school? Schuldgevoelens: had ik iets kunnen doen?

18 Verschillen in betekenisgeving Zero-tolerance! Ik laat mijn school niet door zo n incident beschadigen Zie je wel! : eerdere onvrede Ik zet mijn werk op een laag pitje en investeer in mijn privéleven

19 Gevolgen op korte en lange termijn Ontwrichting team/ school of versterking Imagoverlies of juist positieve reacties Rechtszaken over een lange periode en telkens opnieuw media-aandacht Verlies van vertrouwen Gebrek aan erkenning

20 Wat doet er toe bij een crisis? Alle sterke kanten van de school worden zichtbaar, net zoals de zwakke plekken Oude pijn (fusieleed, gevoeld onrecht) kan oplaaien Leiderschap Een crisisteam dat op elkaar ingespeeld is Korte lijnen met politie, GGD, gemeente enz.

21 Fundamenten in tijden van nood Een veilig, pedagogisch klimaat Kwetsbaar mogen en durven zijn Respect voor verschillende talenten Een goede zorgstructuur Goede protocollen op maat van de school.

22 Niet vergeten: Nazorg ook op langere termijn Evaluatie van het proces met alle betrokkenen (ook externen) Bijstellen calamiteitenprotocol

23 Een schokkende gebeurtenis brengt: Verdriet Stress Zicht op zwakke plekken in de organisatie Maar ook Lering en wijsheid Verbinding saamhorigheid

24 Als een ramp de school treft Publicatie: Als een ramp de school treft Te downloaden via site OCW of KPC Groep Crisisadvisering en opvang Calamiteitenteam KPC Groep

Als een ramp de school treft: Hoe om te gaan met incidenten op scholen? Ine Spee. MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 maart 2013.

Als een ramp de school treft: Hoe om te gaan met incidenten op scholen? Ine Spee. MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 maart 2013. Als een ramp de school treft: Ine Spee Hoe om te gaan met incidenten op scholen? Ine Spee MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 Achtergronden Calamiteitenteam KPC Groep 2000- gratis ondersteuning voor scholen

Nadere informatie

Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs. Ine Spee, 17 april 2019

Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs. Ine Spee, 17 april 2019 Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs Ine Spee, 17 april 2019 Achtergrond Onderwijs(-advies) tot 2012 Projectleider KPC Calamiteitenteam 2001-2013 Calamiteitenteam School en veiligheid 2016- Crisisadviseur,

Nadere informatie

Crisisbegeleiding in de school

Crisisbegeleiding in de school Ine Spee Crisisbegeleiding in de school The Chowchilla schoolbus kidnapping 15 juli 1976 Chowchilla, Californie Vught 19 januari 2010 Wat is er geleerd? Ontwikkeling van trauma bij kinderen en volwassenen

Nadere informatie

Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs

Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs Ine Spee Crisis-adviseur School en Veiligheid 30 november 2016 Achtergrond Onderwijs(-advies) Projectleider KPC Calamiteitenteam 2001-2013 Crisisadviseur Instituut

Nadere informatie

Opvang na calamiteiten

Opvang na calamiteiten Opvang na calamiteiten 2011 Inleiding Je moet genieten van het moment, want voor je het weet is het voorbij. Je kunt geen plannen maken op lange termijn. Ik heb nu geleerd wie ik echt kan vertrouwen en

Nadere informatie

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010 Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te

Nadere informatie

Sociale steun na schokkende gebeurtenissen

Sociale steun na schokkende gebeurtenissen Sociale steun na schokkende gebeurtenissen Sjef Berendsen Directeur Zorg Stellingen Mensen beschikken over een groot zelfherstellend vermogen, opvang c.q. debriefing kan zelfs een negatief effect hebben.

Nadere informatie

Debriefing. Opvang na een schokkende gebeurtenis. Geert Taghon 2013

Debriefing. Opvang na een schokkende gebeurtenis. Geert Taghon 2013 Debriefing Opvang na een schokkende gebeurtenis Geert Taghon 2013 Definitie schokkende gebeurtenis Een gebeurtenis die buiten het patroon van gebruikelijke menselijke ervaringen ligt en duidelijk leed

Nadere informatie

Oud worden en sterven met de oorlog

Oud worden en sterven met de oorlog Oud worden en sterven met de oorlog Mede mogelijk gemaakt door de Stichting 1940-1945 1 Oud worden en sterven met de oorlog Over wie gaat het Schokkende gebeurtenissen Kenmerken en stressreacties Verwerking

Nadere informatie

Instructies. Oefen Stelling. Stelling 1. Stelling 3. Stelling 2. Waar. Niet Waar. Niet verlegen zijn!

Instructies. Oefen Stelling. Stelling 1. Stelling 3. Stelling 2. Waar. Niet Waar. Niet verlegen zijn! Instructies NIK Themadag Sterke schouders: De mens achter de professional = = Waar Niet Waar drs. Leonie Hoijtink dr. Hans te Brake dr. Michel Dückers 22 april 2010, Ede Niet verlegen zijn! Oefen Stelling

Nadere informatie

Protocol calamiteiten en trauma s op school

Protocol calamiteiten en trauma s op school Protocol calamiteiten en trauma s op school Reutum juli 2012 PROTOCOL CALAMITEITEN EN TRAUMA S OP SCHOOL Steeds vaker worden scholen geconfronteerd met calamiteiten of schokkende gebeurtenissen, waarbij

Nadere informatie

VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1

VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1 VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1 WIE DOET WAT BIJ INGRIJPENDE EVENTS OF CALAMITEIT? An Martens, Klinische psychologe, Ziekenhuis Oost Limburg Prenne 18 september 2012 Kursaal Oostende PREBES VZW DIESTERSTERSTEENWEG

Nadere informatie

Bedrijfs Opvang Team

Bedrijfs Opvang Team Bedrijfs Opvang Team Begeleiding na en optimaliseren van een gezonde verwerking van eenmalige schokkende gebeurtenissen te bereiken via BOT@Kompaanendebocht.nl of Receptie Kompaan en De Bocht Rillaersebaan

Nadere informatie

Soms gebeurt het toch...

Soms gebeurt het toch... Soms gebeurt het toch... Informatie over stressreacties na schokkende gebeurtenissen K E N N I S E R VA R I N G K U N D E 25 jaar kennis, ervaring, kunde Verbijsterd, machteloos, angstig, verdrietig en

Nadere informatie

OMGAAN MET GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG

OMGAAN MET GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG 1 Beoordeeld: 30 september 2013 Inhoudstafel Goedgekeurd: 4 oktober 2013 Geldig vanaf: 4 november 2013 1. Definitie van grensoverschrijdend gedrag 2. Visie over grensoverschrijdend gedrag 2.1. Visie van

Nadere informatie

Voorwoord 7 Leeswijzer 9

Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Deel I Traumatische ervaringen 1 Wat kinderen kunnen meemaken 15 2 De reacties van kinderen op trauma 21 3 De impact op het gezin en de school 33 Deel II Kinderen

Nadere informatie

Na de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis.

Na de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor volwassenen

Nadere informatie

Een veilige onderwijstaak!

Een veilige onderwijstaak! Ine Spee, 15 maart 2012 Een veilige onderwijstaak! Preventie de eerste stap naar een Veilige Publieke taak De publieke taak: wat is anders in het onderwijs? Grensoverschrijding van jongeren: inherent aan

Nadere informatie

SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o.

SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o. SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o. Ingrijpende gebeurtenissen Geldig t/m 31/07/2017 INHOUD Samenvatting : Protocol ingrijpende gebeurtenissen Stichting Katholiek Onderwijs Echt

Nadere informatie

Traumatische rouw Peta Schotanus juni 2017

Traumatische rouw Peta Schotanus juni 2017 Traumatische rouw Peta Schotanus juni 2017 Michael Dudok de Wit: Father and daughter 2 Normale rouw Rouw is een normale reactie op een ingrijpende verlieservaring Rouw treedt alleen op wanneer er sprake

Nadere informatie

GEWELDDADIG GEDRAG naar medeleerling(en), personeel en/of zichzelf

GEWELDDADIG GEDRAG naar medeleerling(en), personeel en/of zichzelf GEWELDDADIG GEDRAG naar medeleerling(en), personeel en/of zichzelf Melding van incident aan directie/ontvanger Ontvanger doet melding aan directie Opvang van de melder Directie of ontvanger verifiëren

Nadere informatie

Stappenplan bij een incident VO

Stappenplan bij een incident VO Stappenplan bij een incident VO Hieronder staan acties beschreven die ondernomen kunnen worden als er sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen leerlingen. Voor sommige acties geldt dat

Nadere informatie

Stappenplan bij een incident PO

Stappenplan bij een incident PO Stappenplan bij een incident PO Hieronder staan acties beschreven die ondernomen kunnen worden als er sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen. Voor sommige acties geldt dat ze

Nadere informatie

Social media en de school NIP, Amsterdam 13 maart 2015

Social media en de school NIP, Amsterdam 13 maart 2015 Social media en de school NIP, Amsterdam 13 maart 2015 Meisje uit Pijnacker pleegt zelfmoord 'om bangalijst' De Oude Klapwijkseweg in Pijnacker. FOTO STREETVIEW. UPDATE In Pijnacker heeft gisteravond een

Nadere informatie

OMGAAN MET DREIGEND EN DESTRUCTIEF GEDRAG

OMGAAN MET DREIGEND EN DESTRUCTIEF GEDRAG OMGAAN MET DREIGEND EN DESTRUCTIEF GEDRAG Inleiding Geweld lijkt toegenomen binnen onze samenleving; in ieder geval is de gevoeligheid en aandacht voor deze problematiek de laatste jaren duidelijk toegenomen.

Nadere informatie

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Delen is Helen Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Rouw Is een natuurlijk proces, waarbij verdriet en eenzaamheid voorkomende gevoelens kunnen zijn. Verlies van gezondheid

Nadere informatie

Vertrouwen. De professionals van IVP staan altijd voor u klaar

Vertrouwen. De professionals van IVP staan altijd voor u klaar Vertrouwen De professionals van IVP staan altijd voor u klaar 3 CRISIS Harmonie Een crisis kondigt zich zelden aan. Het is meestal kort en krachtig en altijd onverwachts. Crisisopvang bij bedrijfsongevallen,

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN Op een schokkende gebeurtenis ben je meestal niet voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben. Als leerkrachten samen met kinderen een ingrijpende

Nadere informatie

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Echtscheiding en kinderen Kinderen zien het gezin waarin zij zijn grootgebracht vaak als een eenheid die er altijd was

Nadere informatie

Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking 1 Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking Onbestaanbaar waar. We kunnen en willen het niet geloven. Tegelijkertijd willen we helpen; maar hoe? Hoe voorkom je de impasse waarin iedereen

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN Op een schokkende gebeurtenis bent u meestal niet voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben. Als leerkrachten samen met kinderen een ingrijpende

Nadere informatie

TOM Zorg voor zorgverleners. Kizzy Van Gansen, psycholoog Ilse Loubele, diensthoofd patiëntenbegeleiding/coördinator TOM supportteam

TOM Zorg voor zorgverleners. Kizzy Van Gansen, psycholoog Ilse Loubele, diensthoofd patiëntenbegeleiding/coördinator TOM supportteam TOM Zorg voor zorgverleners Kizzy Van Gansen, psycholoog Ilse Loubele, diensthoofd patiëntenbegeleiding/coördinator TOM supportteam Inhoud Ontstaan Structuur - Preventie en sensibilisatie - Procedure TOM

Nadere informatie

PSYCHOSOCIAAL WELZIJN MODULE 3

PSYCHOSOCIAAL WELZIJN MODULE 3 PSYCHOSOCIAAL WELZIJN MODULE 3 PREVENTIE VAN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN BIJ SLACHTOFFERS EN GETUIGEN VAN ARBEIDSONGEVALLEN EN/OF SCHOKKENDE GEBEURTENISSEN IN DE WERKSITUATIE Sofie D Ours Preventieadviseur

Nadere informatie

jongeren vanaf 12 jaar

jongeren vanaf 12 jaar Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor

Nadere informatie

...de draad weer oppakken

...de draad weer oppakken ...de draad weer oppakken Na de schok... Volwassenen Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende gebeurtenis Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis, dat laat niemand

Nadere informatie

R X A X m X P X SCENARIO

R X A X m X P X SCENARIO Xxxx RAMPSCENARIO XXXX AMPSCENARIO 16 September maart 2013 2011 Tekst Jessie van den Broek Beeld Shutterstock, ANP/ Eric Brinkhorst Als het noodlot toeslaat Je wilt er liever niet aan denken. Toch kan

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

Zorg voor de zorgenden ofwel: meelopen tot het eind en (zelf) overeind blijven. Maastricht 26 november 2009

Zorg voor de zorgenden ofwel: meelopen tot het eind en (zelf) overeind blijven. Maastricht 26 november 2009 Zorg voor de zorgenden ofwel: meelopen tot het eind en (zelf) overeind blijven Maastricht 26 november 2009 INTRO Introductie van mij en u Nut van het thema Tijd Reageren? Oogmerk Vier vragen: Hoe herstel

Nadere informatie

VERLIES NAAR WINST. bij rouw op het werk. inleiding door Trudy van Gils tgv 75 jarig jubileum uitvaartvereniging Joure op 8 oktober 2010

VERLIES NAAR WINST. bij rouw op het werk. inleiding door Trudy van Gils tgv 75 jarig jubileum uitvaartvereniging Joure op 8 oktober 2010 VAN WELKOM VAN VERLIES NAAR WINST bij rouw op het werk inleiding door Trudy van Gils tgv 75 jarig jubileum uitvaartvereniging Joure op 8 oktober 2010 Enkele overwegingen Wie een kind baart, kan vier maanden

Nadere informatie

NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN

NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN www.ggdbzo.nl Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een

Nadere informatie

Omgaan met verlies INFORMATIE VOOR PATIËNTEN

Omgaan met verlies INFORMATIE VOOR PATIËNTEN Omgaan met verlies INFORMATIE VOOR PATIËNTEN INHOUD Rouwen 4 Het aanvaarden van het verlies 4 Het verwerken van de pijn verbonden aan het verlies 6 Het aanpassen aan een leven waarin de overledene ontbreekt

Nadere informatie

Na de schok... Informatie voor leerkrachten

Na de schok... Informatie voor leerkrachten Na de schok... Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een aangrijpende

Nadere informatie

Omgaan met littekens. Els Vandermeulen. Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014

Omgaan met littekens. Els Vandermeulen. Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014 Omgaan met littekens Els Vandermeulen Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014 1. Huid 2. Brandwonden 3. Littekens 4. Traumatische gebeurtenis 5. Onzichtbare littekens 6. Psychische problemen 1.

Nadere informatie

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 SOCIAAL WERK VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 U bent recent betrokken geweest bij een gebeurtenis waarbij u geconfronteerd werd met een aantal ingrijpende ervaringen. Met deze korte informatie

Nadere informatie

Rondom Suïcide. Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden. 26 oktober Jos de Keijser

Rondom Suïcide. Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden. 26 oktober Jos de Keijser Rondom Suïcide Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden 26 oktober 2016 Jos de Keijser onderdelen Suïcide in Nederland anno 2016 Preventie Richtlijnen Contact maken Impact van

Nadere informatie

Het bericht van overlijden komt op school binnen op:. Via:...

Het bericht van overlijden komt op school binnen op:. Via:... Protocol verdriet en rouw op de basisschool. Het bericht komt binnen. Het bericht van overlijden komt op school binnen op:. Via:... De ontvanger zorgt voor: De opvang voor degene die het meldt. De overdracht

Nadere informatie

ALS EEN RAMP DE SCHOOL TREFT Omgaan met calamiteiten in het onderwijs. Ine Spee Machiel van de Laar. Vierde herziene druk

ALS EEN RAMP DE SCHOOL TREFT Omgaan met calamiteiten in het onderwijs. Ine Spee Machiel van de Laar. Vierde herziene druk ALS EEN RAMP DE SCHOOL TREFT Omgaan met calamiteiten in het onderwijs Ine Spee Machiel van de Laar Vierde herziene druk Calamiteitenteam KPC Groep Steeds vaker worden scholen geconfronteerd met calamiteiten,

Nadere informatie

8.2 VERWERKEN VAN NEGATIEVE GEBEURTENISSEN

8.2 VERWERKEN VAN NEGATIEVE GEBEURTENISSEN 8.2 VERWERKEN VAN NEGATIEVE GEBEURTENISSEN Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Gerelateerde documenten Coördinator A&G, leidinggevenden, opvangers,

Nadere informatie

NIP Crisis Interventie Netwerk Schoolpsychologen (NIP-CINS)

NIP Crisis Interventie Netwerk Schoolpsychologen (NIP-CINS) NIP Crisis Interventie Netwerk Schoolpsychologen (NIP-CINS) Een gespreksmodel Praktische suggesties voor een groepsgesprek na een schokkende gebeurtenis op een school (geleid door een groepsleerkracht,

Nadere informatie

Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog

Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog 25 maart 2011 Wil Koning, gz-psycholoog i.s.m. Odeth Bloemberg-Van Bekerom, schoolpsycholoog Een schokkende gebeurtenis op een school Een man

Nadere informatie

Protocol verdriet en rouw voor de basisschool

Protocol verdriet en rouw voor de basisschool Protocol verdriet en rouw voor de basisschool Inleiding Dit protocol brengt punten onder de aandacht die in het geval van overlijden of ernstig (ongeneeslijk) ziek worden van een kind, een medewerker of

Nadere informatie

Aandacht voor jonge nabestaanden na zelfdoding. Joke Vandenhoute Suïcidepreventiewerker van de CGG PassAnt vzw

Aandacht voor jonge nabestaanden na zelfdoding. Joke Vandenhoute Suïcidepreventiewerker van de CGG PassAnt vzw Aandacht voor jonge nabestaanden na zelfdoding Joke Vandenhoute Suïcidepreventiewerker van de CGG PassAnt vzw Werkgroep verder In Vlaanderen elk jaar + 8.000 nabestaanden na zelfdoding Direct betrokkenen

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen

Nadere informatie

Opvang en nazorg na een schokkende gebeurtenis

Opvang en nazorg na een schokkende gebeurtenis Opvang en nazorg na een schokkende gebeurtenis 24/7 crisisdienst Zinthese Plus Doel organisa=e opvang en nazorg Goed werkgeverschap De emo=onele gevolgen van een schokkende gebeurtenis reduceren Indien

Nadere informatie

Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven.

Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Alix Kuylen Psycholoog intensieve behandeleenheid Susanne Cuijpers Verpleegkundig specialist GGZ Inhoud

Nadere informatie

ALS EEN RAMP DE SCHOOL TREFT Omgaan met calamiteiten in het onderwijs. Ine Spee Machiel van de Laar. Vierde herziene druk

ALS EEN RAMP DE SCHOOL TREFT Omgaan met calamiteiten in het onderwijs. Ine Spee Machiel van de Laar. Vierde herziene druk ALS EEN RAMP DE SCHOOL TREFT Omgaan met calamiteiten in het onderwijs Ine Spee Machiel van de Laar Vierde herziene druk Calamiteitenteam KPC Groep Steeds vaker worden scholen geconfronteerd met calamiteiten,

Nadere informatie

STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO

STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO OPENBAAR PRIMAIR ONDERWIJS HENGELO OV. PROTOCOL AGRESSIE EN GEWELD (TUSSEN OUDERS EN SCHOOL) Indien er sprake is van een calamiteit in de zin van geweld op school kan het

Nadere informatie

Crisis op school

Crisis op school Crisis op school 1 Crisis? een eenmalige, onverwachte gebeurtenis die veel angst of onzekerheid oproept acute ontwrichting van het gewone functioneren schokeffect inzet van hulpverlening trekt publieke

Nadere informatie

Rouwproces. Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland

Rouwproces. Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland Rouwproces Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland Definitie rouwproces Rouwen is het verwerken van een groot verdriet. Het is een proces waarbij iemand geleidelijk aan leert omgaan met pijn, verdriet,

Nadere informatie

Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren. RINO 15 december Ad Kerkhof

Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren. RINO 15 december Ad Kerkhof Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Opvang en nazorg van nabestaanden van suicides van jongeren Rouw en gecompliceerde rouw Eerste opvang Tweede

Nadere informatie

Workshop nazorg bij schokkende gebeurtenissen

Workshop nazorg bij schokkende gebeurtenissen Informatieboekje Workshop nazorg bij schokkende gebeurtenissen @2017 Pepita David, 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat wordt onder een schokkende gebeurtenis verstaan?... 3 Kenmerken van schokkende

Nadere informatie

Riet Fiddelaers-Jaspers

Riet Fiddelaers-Jaspers GV 13-11-07 vs 1 23-11-2007 14:20 Pagina 1 Gedeeld verdriet Het opzetten en begeleiden van rouwgroepen met kinderen Riet Fiddelaers-Jaspers GV 13-11-07 vs 1 23-11-2007 14:20 Pagina 3 Inhoud Tabblad 1 -

Nadere informatie

STUDIEDAG GEDRAGS- EN EMOTIONELE STOORNISSEN PVOC VLAAMS-BRABANT EN BRUSSEL 29 MAART 2018 ELS GOETHALS TRAUMA: GEVOLGEN VOOR GEDRAG EN EMOTIE

STUDIEDAG GEDRAGS- EN EMOTIONELE STOORNISSEN PVOC VLAAMS-BRABANT EN BRUSSEL 29 MAART 2018 ELS GOETHALS TRAUMA: GEVOLGEN VOOR GEDRAG EN EMOTIE STUDIEDAG GEDRAGS- EN EMOTIONELE STOORNISSEN PVOC VLAAMS-BRABANT EN BRUSSEL 29 MAART 2018 ELS GOETHALS TRAUMA: GEVOLGEN VOOR GEDRAG EN EMOTIE TOT 50% MINDERJARIGEN MAKEN EEN TRAUMATISCH INCIDENT MEE Yves

Nadere informatie

Distress rond overgangen in het ziekteproces

Distress rond overgangen in het ziekteproces Schokbrekers in de communicatie met de patiënt en hun naasten Christien de Jong Psychotherapeut / trainer Eigen praktijk / Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie Christien de Jong, psychotherapeut

Nadere informatie

RIS112563a_20-JAN-2004

RIS112563a_20-JAN-2004 RIS112563a_20-JAN-2004 Gisteren hebben wij afscheid moeten nemen van conrector Hans van Wieren. Toch is dat harde feit voor ons onwerkelijk. Dit geldt bovenal voor zijn vrouw, voor zijn beide dochters,

Nadere informatie

Gezondheid. Brandwonden: Een bewogen verhaal. Multidisciplinaire aanpak. Meer dan alleen maar een patiënt. Actiedomeinen van de psycholoog

Gezondheid. Brandwonden: Een bewogen verhaal. Multidisciplinaire aanpak. Meer dan alleen maar een patiënt. Actiedomeinen van de psycholoog Gezondheid Brandwonden: Een bewogen verhaal. Dora Van Haver Door de wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 1946) gedefinieerd als een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet enkel

Nadere informatie

SOCIALE COMMUNICATIE 3. Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties

SOCIALE COMMUNICATIE 3. Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties SOCIALE COMMUNICATIE 3 Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties Vorige les/ vandaag Hoofdstuk 13 Intimiteit en ongewenste intimiteit Hoofdstuk 19 tot en met 19.5 Reageren op onvoorziene

Nadere informatie

C.S. Lewis. Verdriet, dood en geloof. Franeker: Van Wijnen, 2001.

C.S. Lewis. Verdriet, dood en geloof. Franeker: Van Wijnen, 2001. Niemand heeft mij ooit verteld, dat verdriet hetzelfde gevoel geeft als angst. Ik ben niet bang, maar de gewaarwording is dezelfde als bij bang zijn. Hetzelfde nerveuze gevoel in de maag, dezelfde rusteloosheid.

Nadere informatie

Wat hebben slachtoffers nodig? Kris De Groof

Wat hebben slachtoffers nodig? Kris De Groof Wat hebben slachtoffers nodig? Kris De Groof Wie is het slachtoffer? Van Dale: (historiek) offerdier dat op een altaar werd geslacht Van Dijk: dit onderstreept het etiket dat SO zielig is en verwachting

Nadere informatie

28/01/2015. Achter het masker. Wie ben ik? Doelstellingen. Charlotte Nyssen

28/01/2015. Achter het masker. Wie ben ik? Doelstellingen. Charlotte Nyssen Achter het masker Van schokkende gebeurtenis tot posttraumatische stress stoornis Wie ben ik? Charlotte Nyssen Werkte 12 jaar bij Child Focus Life Space Crisis Intervention coach Zelfstandige praktijk

Nadere informatie

Over leven na een schokkende gebeurtenis. Informatie voor slachtoffers en hun omgeving

Over leven na een schokkende gebeurtenis. Informatie voor slachtoffers en hun omgeving Over leven na een schokkende gebeurtenis Informatie voor slachtoffers en hun omgeving 2 Inhoud Inleiding 4 Veel voorkomende gevoelens en reacties na een schokkende 6 gebeurtenis Wat u zelf kunt doen en

Nadere informatie

www.papillontrainingencoaching.nl Inleiding Voor u ligt de nieuwe folder van Papillon training en coaching. Papillon verzorgt verschillende trainingen binnen het basis- en het voortgezet onderwijs en geeft

Nadere informatie

Bijlage 3. Protocol bij ernstige incidenten

Bijlage 3. Protocol bij ernstige incidenten Bijlage 3 Protocol bij ernstige incidenten Vooral naar aanleiding van geweldincidenten die in ons land plaatsvonden tussen leerlingen, tussen een leerling en een personeelslid en tussen een ouder en een

Nadere informatie

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Voorwoord Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner? Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen

Nadere informatie

Social practise lab. Peer support na een ingrijpende gebeurtenis

Social practise lab. Peer support na een ingrijpende gebeurtenis Social practise lab Peer support na een ingrijpende gebeurtenis Mensen weten natuurlijk in wat voor werk ze stappen en wat je daarin kan tegenkomen, maar niet alles wat je meemaakt is daarmee ook normaal

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen

Nadere informatie

Voorstelling werking Minor Ndako

Voorstelling werking Minor Ndako Trauma en veerkracht Karine Boel en Lesly Cheyns Voorstelling werking Minor Ndako 1 Basishouding Verbindend : belang van veilige hechting netwerk Krachtgericht werken -> uitgaan vanuit krachten en talenten

Nadere informatie

Inhoud. plaatsbepaling en verklaringsmodel... 9. met een verstandelijke beperking... 27. Literatuur... 8. verstandelijke beperking...

Inhoud. plaatsbepaling en verklaringsmodel... 9. met een verstandelijke beperking... 27. Literatuur... 8. verstandelijke beperking... XIII Inhoud 1 Het handboek SOS Snelle Opvang bij Seksueel misbruik..................... 1 1.1 Doelgroep van het handboek SOS..................................................... 2 1.2 Het belang van het

Nadere informatie

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies

Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies Opleiding Verlieskunde Verborgen Verlies Perspectief bij verandering Wie geleerd heeft verborgen verlies te signaleren en hanteren, zal zich zekerder voelen en het contact vol vertrouwen aangaan om zo

Nadere informatie

Slachtofferhulp Brussel-Halle-Vilvoorde Groot Eiland (deelwerking CAW Archipel) Voorstelling dienst

Slachtofferhulp Brussel-Halle-Vilvoorde Groot Eiland (deelwerking CAW Archipel) Voorstelling dienst Slachtofferhulp Brussel-Halle-Vilvoorde Groot Eiland (deelwerking CAW Archipel) Voorstelling dienst Slachtofferhulp Elke dag worden mensen slachtoffer van een misdrijf Historiek Slachtofferhulp Eerste

Nadere informatie

Na de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor ouders die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis.

Na de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor ouders die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor ouders die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor ouders om kinderen

Nadere informatie

Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden

Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Regionaal Genootschap Fysiotherapie Midden Nederland Zelfmanagement bij kanker De realiteit 100.000 nieuwe diagnoses in 2012 Het aantal

Nadere informatie

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Kinderen in rouw: onder de oppervlakte

Kinderen in rouw: onder de oppervlakte In de praktijk Kinderen in rouw: onder de oppervlakte Truus Breukers Eerder verschenen in Huisarts Wet 2003;46(9):522-3 Wat moet je ze vertellen en wat kunnen ze aan? Het kind speelt gewoon door; dringt

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

HELPEN IN ROUW EN VERDRIET

HELPEN IN ROUW EN VERDRIET HELPEN IN ROUW EN VERDRIET Manu KEIRSE Mensen in rouw en hun omgeving stellen zich allerlei vragen: Is het normaal dat ik mij na maanden nog zo verdrietig voel? Zal ik nog ooit opnieuw kunnen genieten

Nadere informatie

Protocol opvang bij ernstige incidenten en calamiteiten

Protocol opvang bij ernstige incidenten en calamiteiten Protocol opvang bij ernstige incidenten en calamiteiten Voorlopige vaststelling 11/9/2018 Proces/document G. Kolker directeur/bestuurder eigenaar MR: 27/9/2018 Versienummer 1.0 PMR instemming / advisering

Nadere informatie

Omgaan met de gevolgen van een schokkende gebeurtenis

Omgaan met de gevolgen van een schokkende gebeurtenis Omgaan met de gevolgen van een schokkende gebeurtenis Informatie voor patiënten F0122-6011 augustus 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus

Nadere informatie

Introductie. JuniorCare gaat voor Samen aan de Slag. Zie hier zorgaanbod 2019:

Introductie. JuniorCare gaat voor Samen aan de Slag. Zie hier zorgaanbod 2019: Zorgaanbod JuniorCare 2019 Introductie Wij helpen gezinnen, kinderen en volwassenen met een psychiatrische en/of psychosociale problemen om (meer) zelfredzaam te worden en beter te functioneren in hun

Nadere informatie

Pediatrische Medische Stress.

Pediatrische Medische Stress. Pediatrische Medische Stress www.zorgvoorhetziekekind.nl @zorgvhziekekind Medisch traumatische stress Wat is het? Hoe herken je het? Wat kunnen we doen? www.nahetziekenhuis.nl www.hetouderkompas.nl www.opkoersonline.nl

Nadere informatie

Training Omgaan met Agressie en Geweld

Training Omgaan met Agressie en Geweld Training Omgaan met Agressie en Geweld 2011 Inleiding In veel beroepen worden werknemers geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag, waaronder agressie. Agressie wordt door medewerkers over het algemeen

Nadere informatie

Jong en rouw hoe moet dat nou?

Jong en rouw hoe moet dat nou? Jong en rouw hoe moet dat nou? Wat is rouwen?? Rouwen is je aanpassen aan de veranderde situatie Je kunt niet tegengaan dat de vogels van verdriet overvliegen, maar je kunt wel voorkomen dat ze nesten

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Pestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten)

Pestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten) Pestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten) Pesten is een ingewikkeld probleem, dat vaak diepe sporen trekt in iemands leven. Wij onderschatten de impact niet, beschouwen pesten

Nadere informatie

Rouw bij nabestaanden

Rouw bij nabestaanden Rouw bij nabestaanden Cijfers Epidemiologische gegevens Wereld: Elke 3 seconden een zelfmoordpoging Elke 40 seconden een suïcide België: Elke dag 3 à 4 zelfdodingen Vlaanderen: Elke 35 minuten een zelfmoordpoging

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kanker. Mogelijkheden voor begeleiding

Psychosociale problemen bij kanker. Mogelijkheden voor begeleiding Psychosociale problemen bij kanker Mogelijkheden voor begeleiding Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun partner, familie en/of vrienden. Het krijgen

Nadere informatie

Na de schok... Informatie voor ouders

Na de schok... Informatie voor ouders Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende

Nadere informatie