ONDERWIJSSTATISTIEKEN INDICATOREN EN TRENDS

Transcriptie

1 ONDERWIJSSTATISTIEKEN INDICATOREN EN TRENDS ONDERZOEK EN PLANNING MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING

2 Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door het samenwerkingsverband tussen de afdeling Onderzoek en Planning van het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling (MINOV) en de Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand (VVOB) in het kader van het Programma Effectievere Scholen Suriname (PROGRESS). Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling( MINOV) Kafiluddistraat , Paramaribo, Suriname Afdeling Onderzoek en Planning, Commewijnestraat MINOV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of gebruikt zonder bronvermelding. 2

3 INHOUD INHOUD... 3 VOORWOORD... 4 LIJST VAN AFKORTINGEN STRUCTUUR EN ORGANISATIE VAN HET SURINAAMS ONDERWIJSSYSTEEM GLO- DATA SCHOOLJAAR EN TRENDS DATA VOORTGEZET ONDERWIJS VOORTGEZET ONDERWIJS OP SENIORENNIVEAU EN HOGER NIVEAU ONDERWIJSINDICATOREN ACCESS AND PARTICIPATION (TOEGANG TOT ONDERWIJS EN PARTICIPATIE) INDICATOREN QUALITY AND EQUITY SLOTOPMERKINGEN EN AANBEVELINGEN

4 VOORWOORD Het beschikbaar hebben van informatie over het onderwijs is vitaal voor beleidsformulering, beleidsuitvoering en beleidsevaluatie. Voor u ligt de publicatie van statistieken en onderwijsindicatoren over het schooljaar Deze publicatie is de vierde van een reeks van publicaties vanaf 2004 van de afdeling Onderzoek en Planning van het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling (MINOV). De afdeling tracht elk jaar meer en betere statistieken en indicatoren te produceren, waarbij er voortdurend gewerkt wordt aan de verbetering van het systeem van dataverzameling, verwerking, analyse en rapportage. Aan de hand van cijfermatige overzichten geven wij samenvattend een beeld van de status van het Surinaams onderwijs. De statistieken en indicatoren moeten een aanzet geven tot meer (kwalitatief) onderzoek en kritisch denken over het onderwijs in Suriname. Deze publicatie vormt ook een basis voor benchmarking of vergelijking van onze cijfers, statistieken en indicatoren met andere landen. De statistieken en indicatoren in dit rapport zijn ontwikkeld op basis van informatie verstrekt door scholen en andere onderwijsinstellingen die verwerkt zijn in het EMISS (Education Management Information System) van de afdeling Onderzoek en Planning, aangevuld met data beschikbaar gesteld door onder andere de Inspectie van het MINOV, het Centraal Bureau voor Burgerzaken, het Algemeen Bureau voor Statistiek. Zowel basisgegevens over het onderwijs als internationaal gangbare indicatoren zijn opgenomen in dit jaarboek. Voor de internationale indicatoren verwijzen wij naar de lijst van onderwijsindicatoren samengesteld door de UNESCO (zie ). Deze internationale onderwijsindicatoren zijn gebaseerd op standaardterminologie, definities, standaardconcepten en classificatie waardoor effectief gebruik en vergelijkingen door onderzoekers, beleidsmakers, lezers en gebruikers mogelijk worden gemaakt en vergemakkelijkt. Voor het vaststellen van de indicatoren zijn wij afhankelijk van de accuratesse van de scholen met betrekking tot het aanleveren van data. Voorts zijn voor het vaststellen van een groot aantal indicatoren betrouwbare en recente bevolkingsgegevens nodig. Wij berekenen de indicatoren op basis van de beschikbare gegevens van het CBB (Centraal Bureau voor Burgerzaken). Waar deze bevolkingsdata niet of onvolledig aanwezig zijn, hebben wij gewerkt met schattingen. De betrouwbaarheid van data/ cijfers/ indicatoren hangt ook voor een groot deel af van de kwaliteit van de aangeleverde data door de scholen. Wij berekenen de indicatoren en plegen controle op de berekening op een statistisch verantwoorde manier (door ze door een onafhankelijke derde persoon te laten berekenen, maar ook door te kijken naar de trends en in onze eigen databestanden). Dit jaar zijn wij gestart met de verwerking van basisgegevens van het VOS 4

5 (Voortgezet Onderwijs op Seniorenniveau) en er is een aanvang gemaakt met de verzameling van gegevens van het hoger/ tertiair onderwijs. Wij trachten elk jaar steeds meer en kwalitatief betrouwbare data en onderwijsindicatoren in onze publicatie te presenteren. In dit jaarboek wordt er aan de hand van de verwerkte gegevens een aanzet gegeven tot een analyse van de situatie van het Surinaams onderwijs. Er zijn op basis van de analyse ook enkele aanbevelingen geformuleerd voor verbetering van de efficiëntie en de kwaliteit van het onderwijs. Opmerking: In geval van afrondingen bij de presentatie van cijfers in dit rapport kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen. Verklaring van tekens in tabellen: - = Cijfer bestaat niet voor de categorie Niets (blank) = gegevens ontbreken Team Onderzoek en Planning Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling September

6 LIJST VAN AFKORTINGEN In dit rapport worden er afkortingen gebruikt van namen, terminologie die doorgaans in het onderwijs gebruikt worden. Hieronder volgt een lijst van die afkortingen. ABS Algemeen Bureau voor de Statistiek ACI Albert Cameron Instituut ADEK Anton de Kom Universiteit van Suriname AHKCO Academie voor Hoger Kunst- en Cultuuronderwijs AMTO Avond Middelbaar Technisch Onderwijs AVF Algemeen Vormende Fase CBB Centraal Bureau voor Burgerzaken CPI Christelijk Pedagogisch Instituut BEIP Basic Education Improvement Program BVF Beroeps Vormende Fase EBO Elementair Beroepsonderwijs EFA Education For All ENO Elementair Beroepsonderwijs ETO Elementair Technisch Onderwijs ETS Eenvoudig Technisch Onderwijs GLO Gewoon Lager Onderwijs HAVO Hoger Algemeen Vormend Onderwijs IDB Inter American Development Bank IMEAO Middelbaar Economisch en Administratief Onderwijs IOL Instituut voor de Opleiding van Leraren KLA Kleuter A KLB Kleuter B KO Kleuteronderwijs LBGO Lager Beroepsgericht Onderwijs LHNO Lager Huishoud- en Nijverheidsonderwijs LTS Lager Technisch Onderwijs MINOV Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling MULO Meer Uitgebreid Lager Onderwijs (algemeen vormend) NATIN Natuur Technisch Instituut O&P Onderzoek en Planning PROGRESS Programma Effectievere Scholen Suriname SGL Scholengemeenschap Lelydorp SGN Scholengemeenschap Nickerie SO Speciaal Onderwijs SPI Surinaams Pedagogisch Instituut UNESCO United Nations Education, Scientific and Cultural Organization UNICEF United Nations Children Fund UN United Nations VBO Voortgezet Buitengewoon Onderwijs VOJ Voortgezet Onderwijs Junioren VOS Voortgezet Onderwijs Senioren VSO Voortgezet Speciaal Onderwijs VVOB Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs 6

7 1 STRUCTUUR EN ORGANISATIE VAN HET SURINAAMS ONDERWIJSSYSTEEM In dit hoofdstuk wordt er voor een beter begrip van zaken een overzicht gegeven van het onderwijssysteem van Suriname. Het Gewoon Lager Onderwijs (GLO) bestaat uit twee jaren kleuteronderwijs en 6 jaren lager onderwijs (leerschool met leerjaren 1 tot en met 6). Het GLO bestaat uit openbare scholen en de zogenaamde bijzondere scholen. De bijzondere scholen vallen onder het beheer van een gemeente of religieuze organisatie. De openbare scholen worden volledig gefinancierd door het MINOV, terwijl de bijzondere scholen jaarlijks subsidie ontvangen van de overheid. Ook kent het GLO enkele particuliere scholen. Het kleuteronderwijs is voor kinderen tussen de 4 en 5 jaar. Het kleuteronderwijs telt twee jaren, kleuter A en kleuter B, het lager onderwijs telt zes leerjaren, leerjaar 1 tot en met 6. De leerplicht is gesteld van 7 tot 12 jaar. De leerschool is voor kinderen van 6 tot en met circa 12 jaar.het GLO wordt afgesloten met een toets in het zesde leerjaar. Het Surinaams onderwijs kent ook volwassenonderwijs (gericht op alfabetisering) en het Speciaal Onderwijs, bedoeld voor kinderen met een beperking en/ of voor kinderen die extra of andersoortige aandacht nodig hebben. Er worden momenteel verschillende initiatieven genomen en activiteiten geïmplementeerd die moeten leiden tot de verbetering van de prestaties in het onderwijs. Deze activiteiten houden onder andere in: de herstructurering van het lager onderwijs, het verhogen van de kwaliteit en de beschikbaarheid van leermiddelen en curriculum, her- en bijscholing van leerkrachten, het aanpassen en het kindvriendelijk maken van onderwijsmethoden en het onderwijzen zelf. Ook wordt er gepleit voor en gewerkt aan de invoering van een nieuwe onderwijsstructuur en aanpassing van de wet -en regelgeving in het onderwijs. De bedoeling is in de eerste fase te werken aan de hervorming van het bestaande GLO. In de nieuwe zogenaamde basisschool zal er een integratie plaatsvinden van het kleuteronderwijs, het lager onderwijs en een deel van het Voortgezet Onderwijs op Junioren-niveau. Ook zal gewerkt worden aan de verzelfstandiging van scholen. Bepaalde bevoegdheden en taken zullen door het MINOV gedelegeerd worden naar schoolniveau. Hieronder treft u een overzicht aan van alle onderwijsmogelijkheden in het formeel onderwijssysteem. Voor meer informatie over het onderwijssysteem kunt u onder andere het Surinaams Educatief Plan (2002) en de verschillende beleidsnota s raadplegen. U kunt ook onze website: bezoeken voor recente informatie over het onderwijs. 7

8 8

9 2 GLO- DATA SCHOOLJAAR EN TRENDS Tabel 1: Aantal scholen naar district en niveau School niveau District GLO VOJ VOS Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal Noot: Het totaal overzicht is zonder de scholen voor het Speciaal Onderwijs In het schooljaar waren er 332 scholen voor het Gewoon Lager Onderwijs (exclusief de scholen voor het Speciaal Onderwijs), 109 scholen voor het Voortgezet Onderwijs op Juniorenniveau (VOJ) en 29 Scholen voor het Voortgezet Onderwijs op Seniorenniveau (VOS). In de grafieken 1, 2 en 3 wordt de groei van het aantal GLO- scholen per district vanaf het schooljaar weergegeven. Er zijn binnen vijf schooljaren ruim 15 scholen bijgebouwd. Deze groei voorziet echter niet in de behoefte naar (meer ) scholen/ onderwijsmogelijkheden. Vooral in de districten Wanica en Paramaribo wordt de vraag naar scholen steeds groter en krijgt het onderwijs te maken met de problematiek van overvolle scholen, waarbij er te vaak met kunst- en vliegwerk aan het begin van het schooljaar kinderen op scholen geplaatst worden. 9

10 Grafiek 1 Aantal 335 Aantal scholen naar schooljaar Schooljaar Aantal Scholen Grafiek 2 Aantal 140 Aantal scholen per district naar schooljaar Schooljaar Commewijne Nickerie Sipaliwini Wanica Paramaribo

11 Grafiek 3 aantal Aantal scholen per district naar schooljaar Schooljaar Coronie Saramacca Brokopondo Para Marowijne Tabel 2 Aantal scholen per district vanaf District Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal

12 ¹ ² ³ Tabel 3: GLO scholen naar type naar district District Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal Zevendags Adventisten 1 African Methodist Episcopal Church 1 Stichting Scholen met de Bijbel 1 Evangelische Broedergemeenschap Suriname 1 Openbare Scholen 1 Rooms Katholiek Bijzonder Onderwijs 1 Sanatan Dharm 1 Stichting Islamitische Gemeente Suriname 1 Surinaamse Moeslim Associatie 1 Andere stichting- scholen 1 Stichting Volle Evangelie 1 Wesleyaanse Gemeente Tabel 2 is een overzicht van de GLO- scholen naar type (openbaar, bijzonder en particulier) per district. Ongeveer de helft van de scholen is openbaar, waarbij het district Paramaribo wederom de meeste GLO- scholen (35%) heeft in gevolgd door het district Wanica (16%). 12

13 7e dag AMEC Ayra de Waker Bahai Bijbel EBGS EMG Openbaar Particulier Pinkster RKBO Sanatan Darm SIS SMA Stichting Volle evangelie Grafiek 4: Aantal scholen naar typen (openbaar en bijzonder) Onderstaande figuur geeft in percentages de verdeling weer van het totaal aantal scholen Coronie 1% Wanica 16% Nickerie 8% Commewijne Marowijne 7% 6% Sipaliwini 13% Saramacca 4% Para 6% Brokopondo 4% Paramaribo 35% 13

14 Tabel 4: Aantal KO- leerlingen naar geslacht en district KLA KLB Totaal District Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal KL Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal KO: is Kleuteronderwijs, KLA: Kleuter A, KLB: Kleuter B Totaal zijn er leerlingen in het kleuteronderwijs, waarvan 8100 in het eerste jaar (KLA). Zowel in Kleuter A als in Kleuter B zijn er meer jongens ingeschreven. De onderverdeling van de leerlingen naar type (gemeente, openbaar en particulier) is in tabel 3 opgenomen. De meeste GLO- scholen in Suriname hebben klassen voor het kleuteronderwijs. In het schooljaar bedroeg het aantal leerlingen in het kleuteronderwijs Zowel in het kleuteronderwijs als in het GLO is er een kleine toename van het totaal aantal leerlingen te bespeuren. De groei van het aantal scholen maakt het mogelijk dat er betere toegang of meer toegang tot onderwijs wordt gecreëerd. Het vergroten van de toegang tot onderwijs leidt tot een hogere participatie in het onderwijs. 14

15 Tabel 5: KO-leerlingen naar type en geslacht KLA KLB Totaal Type Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal KL 7de dag AMEC Arya Dewaker Bahai Bijbel EBGS EMG O.S Particulier Pinkster gemeente RKBO Sanatan Dharm SIS SMA Stichting Volle Evangelie Wesleyaanse gemeente Totaal Tabel 6: Aantal GLO- leerlingen naar district, leerjaar en geslacht Leerjaar District M V M V M V M V M V M V Totaal PARAMARIBO WANICA PARA COMMEWIJNE SARAMACCA NICKERIE CORONIE MAROWIJNE BROKOPONDO SIPALIWINI Totaal

16 In het schooljaar bezochten ruim kinderen het lager onderwijs. De trend van meer jongens in de leerjaren vanaf het kleuteronderwijs zet zich voort tot en met het vijfde leerjaar. In het zesde leerjaar (zie tabel 6) neemt het aantal jongens ten opzichte van het totaal aantal meisjes af! Zie ook grafiek 5 en tabel 6. Grafiek 5 Percentage GLO- leerlingen naar leerjaar en geslacht % Vrouw Man Leerjaar Tabel 7: Percentage GLO- leerlingen naar leerjaar en geslacht Leerjaar Geslacht Totaal Man 53.1 % 53.1 % 53.3 % 51.4 % 51.2 % 47.9 % 51.8 % Vrouw 46.9 % 46.9 % 46.7 % 48.6 % 48.8 % 52.1 % 48.2 % 16

17 Tabel 8: GLO- leerlingen naar leerjaar en type Leerjaar Type Totaal 7de dag AMEC Arya Dewaker Bahai Bijbel EBGS EMG O.S Particulier Pinkster- gemeente RKBO Sanatan Dharm SIS SMA Stichting Volle Evangelie Wesleyaans Totaal Grafiek 6 Aantal Schooljaar Aantal leerlingen naar schooljaar Aantal Leerlingen

18 In grafiek 6 valt op dat in de schooljaren , en er minder leerlingen in het GLO waren ingeschreven ten opzichte van de schooljaren en Door het vergroten van de toegang tot onderwijs, onder andere door de bouw van meer scholen, kan deze toename van leerlingen in het GLO verklaard worden. Een onderregistratie van leerlingen in het bestand van O&P (onvolledige data) kan ook een verklaring zijn van lagere aantallen leerlingen in de voorgaande schooljaren. Tabel 9: Leerkrachten naar district en geslacht in het GLO Geslacht District M V Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal Noot: In bovenstaande tabel zijn alle leerkrachten opgeteld (m.a.w. ook leerkrachten die niet voor de klas staan) In het schooljaar had het GLO 5116 leerkrachten. Dit totaal is in het EMISS- bestand geregistreerd als onderwijzend personeel, waarbij een deel van de 5116 een andere functie heeft dan onderwijzen (of echt voor de klas staan ) maar wel verbonden is aan een GLO-school. Zoals van de tabel is af te lezen bestond het grootste deel van de leerkrachten ook in het schooljaar uit vrouwen. Het aantal mannelijke leerkrachten in het kleuteronderwijs is zeer klein en in percentages uitgedrukt niet eens 1%. In tabel 9 wordt een overzicht gegeven van het totaal aantal leerkrachten in het kleuteronderwijs. In het schooljaar waren er ruim 4801 leerkrachten in het GLO ook overwegend vrouwelijke leerkrachten. 18

19 Grafiek 7 Aantal 6000 Aantal GLO-leerkrachten naar schooljaar Schooljaar Aantal Tabel 10: KO - leerkrachten District KLA KLB Totaal Brokopondo Commewijne Coronie Marowijne Nickerie Para Paramaribo Saramacca Sipaliwini Wanica Totaal

20 3 DATA VOORTGEZET ONDERWIJS Tabel 11: VOJ- scholen naar soort per district VOJ scholen District MULO LBGO ETS/ETO/EBO LTS NIJVERHEID Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie 1 1 Marowijne Brokopondo 1 1 Sipaliwini 1 1 Totaal In het schooljaar waren er 109 scholen voor het Voortgezet Onderwijs op Juniorenniveau. Ten opzichte van is het totaal aantal scholen op VOJ- niveau niet gegroeid. Van de 109 scholen waren er 59 MULO- scholen, 39 LBGO -scholen, 2 scholen voor Eenvoudig Technisch Onderwijs, 7 voor Lager Technisch Onderwijs en 2 voor Nijverheidsonderwijs. Het MULO is algemeen vormend, terwijl de rest meer beroeps- en technisch gericht is. De meeste VOJ- scholen zijn in Paramaribo (zie grafiek 7). Het totaal aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs in dat schooljaar was Het leerlingenbestand bestond ook in dit schooljaar meer uit leerlingen van het vrouwelijk geslacht. In het schooljaar waren er leerlingen in het VOJ. Er is een lichte achteruitgang qua participatie in het VOJ (terwijl er steeds een groei is in het GLO!). 20

21 Tabel 12: Aantal VOJ- leerlingen naar district en geslacht Geslacht District M V Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal Tabel 13: Aantal VOJ- leerlingen naar schooltype per district District MULO LBGO Technisch Nijverheid Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal Van de in totaal VOJ- leerlingen zaten in op een school voor het MULO, 7693 op een school voor het LBGO, 4714 leerlingen waren ingeschreven op een school voor technisch onderwijs en 169 zaten op een school voor nijverheidsonderwijs. 21

22 Grafiek 8: VOJ-leerlingen in percentages naar district % District Van de 109 scholen waren in (idem in ) 73 openbaar, waarbij dus ook binnen het openbaar VOJ geen groei was qua aantal scholen. De rest viel onder het bijzonder onderwijs. 22

23 Tabel 13: VOJ- scholen naar schooltype per district District Schooltype Arya De waker Bijbel EBGS Openbaar RKBO Sanatan Dharm S.M.A. Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca 4 4 Nickerie 8 8 Coronie 1 1 Marowijne 4 4 Brokopondo 1 1 Sipaliwini 1 1 Totaal Tabel 14: Leerkrachten VOJ-scholen naar district en geslacht Geslacht District M V Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal Totaal waren er in leerkrachten in het VOJ, waarvan meer dan de helft (1712) vrouwen. In waren dat 2273, waarvan ook meer dan de helft uit vrouwelijke leerkrachten bestond. 23

24 Grafiek 9 Aantal 3000 Aantal VOJ-leerkrachten naar schooljaar Schooljaa r Aantal Tabel 15: Aantal S.O.- en V.S.O.- leerlingen naar geslacht Geslacht Schoolniveau M V Totaal S.O V.S.O In het schooljaar waren er wederom aanzienlijk meer jongens (495) dan meisjes (214) in het speciaal onderwijs. Deze trend is de afgelopen 5 schooljaren in het datasysteem geregistreerd. Een deel van de zogenaamde uitvallers kan mogelijkerwijs hierdoor komen. Maar de verminderde participatie van jongens in het onderwijs kan niet enkel verklaard worden door de (hogere) deelname van jongens in het speciaal onderwijs. De meeste scholen voor speciaal onderwijs zijn in Paramaribo. Het binnenland kent geen scholen voor speciaal onderwijs. 24

25 Tabel 16 SO-scholen District Aantal Paramaribo 14 Wanica 3 Nickerie 2 Totaal 19 Tabel 17 VSO-scholen District Aantal Paramaribo 3 Wanica 1 Totaal 4 25

26 4 VOORTGEZET ONDERWIJS OP SENIORENNIVEAU EN HOGER NIVEAU Tabel 18 Aantal VOS-scholen naar district District Aantal Paramaribo 19 Wanica 2 Nickerie 4 Totaal 25 Tabel 19 Aantal VOS-scholen naar district District Aantal Paramaribo 21 Wanica 2 Nickerie 5 Brokopondo 1 Totaal 29 Ten opzichte van het schooljaar is het aantal instituten voor VOS gegroeid in Het VOS-onderwijs (zie bovenstaande twee tabellen) werd in in drie (3) districten aangeboden. Vanaf het schooljaar bestaat ook de mogelijkheid VOS te volgen in het district Brokopondo. Op deze 29 instituten voor VOS waren er leerlingen in het schooljaar Van dit totaal waren er 9126 van het vrouwelijk geslacht en de rest, 6508, van het mannelijk geslacht. Zoals in het VOJ participeren er aanzienlijk meer vrouwen (meisjes) in het VOS dan mannen (jongens). De meeste leerlingen in het VOS waren ingeschreven op het IMEAO, namelijk De participatie van vrouwen ook in het VOS was de afgelopen schooljaren opvallend veel meer in vergelijking met de participatie van mannen. Dit gegeven gaat ook op voor het hoger onderwijs. Tabel 20: Aantal VOS-studenten naar district en geslacht Geslacht District M V Totaal Paramaribo Wanica Nickerie Brokopondo Totaal

27 Tabel 21: Aantal VOS-studenten naar schoolsoort en geslacht Geslacht Schooltype M V Totaal Totaal HAVO AVOND HAVO HAVO-I HAVO-II HAVO-III Totaal IMEAO IMEAO-I IMEAO-II IMEAO-III IMEAO-NICKERIE MIDDAG IMEAO AVOND IMEAO Totaal VWO AMS LYCEUM-I LYCEUM-II VWO-IV VRIJE ATHENEUM Totaal Pedagogische Instituten AVOND HOOFDAKTE NICKERIE AVOND HOOFDAKTE AVOND ONDERWIJSAKTE ACI CPI KWEEK-NICKERIE SPI ONDERWIJSAKTE BROKOPONDO Totaal Technische scholen AMTO AMTO-NICK NATIN Totaal Scholengemeenschap SGL-LELYDORP SGN-NICKERIE TOTAAL VOS-studenten

28 Tabel 22: Inschrijvingen ADEK (Anton de Kom Universiteit) naar studierichting en studiejaar FACULTEIT STUDIERICHTING Technologische Wetenschappen M V TOT M V TOT M V TOT M V TOT Delfstofproductie Elektrotechniek Infrastructuur Milieuwetenschappen Werktuigbouwkunde Agrarische productie Subtotaal Maatschappij Wetenschappen Economie Rechten Public Administration Sociologie Agogische wetenschappen & onderwijskunde Bedrijfskunde Subtotaal Medische Wetenschappen Fysiotherapie Geneeskunde Subtotaal Totaal

29 Tabel 23: Inschrijvingen hoger onderwijs naar schooljaar en geslacht Opleiding M V TOT M V TOT M V TOT M V TOT M V TOT M V TOT ADEK IOL PTC LOBO AHKCO TOTAAL Basisgegevens schooljaar Totaal aantal GLO-scholen: 333 Totaal aantal GLO-leerlingen: Totaal aantal kleuterleerlingen: Totaal aantal VOJ-scholen: 109 Totaal aantal VOJ-leerlingen: Totaal aantal VOS-scholen: 33 Totaal aantal VOS-studenten:

30 5 ONDERWIJSINDICATOREN In dit hoofdstuk wordt aan de hand van indicatoren een algemeen beeld gegeven van het onderwijs in Suriname. Ook is het van belang dat we nagaan of het onderwijs vooruitgang boekt als we letten op de doelen die zijn vastgesteld. Hiervoor moeten de doelen als gelijkheid in het onderwijs, toegang tot onderwijs en participatie en prestaties in het onderwijs meetbaar gemaakt worden. Willen we vooruitgang boeken, dan moeten we meer oog hebben voor de resultaten van het onderwijsbeleid, ook al zijn ze zeer delicaat en moeilijk meetbaar. Voor zover mogelijk hebben wij getracht indicatoren te calculeren voor het GLO en het voortgezet onderwijs, op basis waarvan uitspraken gedaan kunnen worden over de efficiëntie en de kwaliteit van het onderwijs. Bij elk doel zijn zogenaamde prestatie-indicatoren vastgesteld. Aan de hand van de volgende prestatie-indicatoren willen wij in dit hoofdstuk aangeven of wij met ons onderwijs wel enigszins op de goede weg zitten. Onder andere zullen de volgende prestatie-indicatoren in dit hoofdstuk behandeld worden: o de verhouding tussen het aantal kinderen dat naar school gaat en het totale aantal o kinderen in de schoolgaande leeftijd; o het aantal leerlingen dat het eerste leerjaar van het GLO start en binnen de vastgestelde tijd (6 jaar) het zesde leerjaar afrondt; o de verhouding tussen het aantal kinderen dat met succes het GLO afsluit en het totaal aantal kinderen in diezelfde leeftijdsgroep; o de verhouding tussen meisjes en jongens in het primair, secundair en hoger onderwijs. De indicatoren worden onderverdeeld in twee categorieën: 1. Access and Participation (toegankelijkheid en participatie) 2. Quality and Equity (kwaliteit en gelijkheid) 30

31 5.1 ACCESS AND PARTICIPATION (TOEGANG TOT ONDERWIJS EN PARTICIPATIE) AIR: Apparent Intake Rate: het aantal nieuwe inschrijvingen in het eerste leerjaar van het primair onderwijs ongeacht de leeftijd, uitgedrukt als percentage van de bevolking met de officiële leeftijd voor leerjaar 1 van het primair onderwijs (6 jaar). Voor het schooljaar komen wij op een landelijke AIR van 106. Een hoge AIR geeft aan dat er een hoge toegankelijkheid (toegang) is tot primair onderwijs. Een AIR van boven de 100% wordt verkregen door kinderen die ouder zijn dan de officiële leeftijd (6 jaar) bij de inschrijving voor het eerste leerjaar van het GLO. Een AIR van tegen de 100 procent betekent dus dat wij bijna alle kinderen van de officiële leeftijd voor het eerste leerjaar in het onderwijs hebben. In het schooljaar was de landelijke AIR 108. Onderstaand is de AIR weergegeven naar district. Tabel 24 AIR District % Brokopondo 95 Commewijne 116 Coronie 110 Marowijne 121 Nickerie 97 Para 105 Paramaribo 99 Saramacca 98 Sipaliwini 114 Wanica 122 Landelijk 106 NER (Net Enrollment Rate): totaal aantal leerlingen in het primair onderwijs met officiële schoolleeftijd (6-11 jaar), uitgedrukt als percentage van de corresponderende leeftijdsgroep van de bevolking in het land. De waarde van 97 geeft aan dat er in de leeftijdsgroep van 6-11 jaar 3% minder kinderen in het GLO aanwezig is dan er van die leeftijdscategorie in het primair onderwijs aanwezig zou moeten zijn. Theoretisch kan de NER niet hoger zijn dan 100%, terwijl de GER wel hoger kan zijn dan 100 (zie verder in dit hoofdstuk). In het schooljaar was de NER 92. Dit betekent een vooruitgang ten aanzien van inschrijvingen in het schooljaar ten opzichte van het schooljaar ervoor. 31

32 Tabel 25 NER GLO District % Brokopondo 95 Commewijne 102 Coronie 104 Marowijne 98 Nickerie 108 Para 95 Paramaribo 95 Saramacca 97 Sipaliwini 86 Wanica 100 totaal 97 Tabel 26 NER man vrouw totaal Tabel 27 NER GLO Man Vrouw Totaal

33 Tabel 28 GER GLO District % Brokopondo 114 Commewijne 109 Coronie 117 Marowijne 115 Nickerie 120 Para 108 Paramaribo 107 Saramacca 106 Sipaliwini 109 Wanica 111 GER (Gross Enrollment Rate): totaal aantal inschrijvingen in het primair onderwijs, ongeacht de leeftijd, uitgedrukt als percentage van de officiële schoolleeftijd voor het primair onderwijs (6-11 jaar). Een hoge GER (boven de 100%) geeft over het algemeen aan dat er een hoge mate van participatie in het onderwijs is, ongeacht of de leerlingen tot de officiële leeftijdsgroep (6-11 jaar) behoren. Een GER-waarde van 100 betekent dat het land in principe in staat is zijn schoolgaande populatie volledig te accommoderen. Dit betekent echter niet dat alle kinderen uit die leeftijdsgroep daadwerkelijk op een school staan ingeschreven of naar school gaan. In het schooljaar was de GER landelijk 109. In was dat iets hoger, namelijk 116. Dat wil zeggen dat wij in het schooljaar minder kinderen van ouder dan de officiële schoolgaande leeftijd in het bestand hebben dan het schooljaar ervoor. Het bereiken van een GER van boven de 90% voor een bepaald niveau van het onderwijs is noodzakelijk, maar niet de enige indicatie voor universeel onderwijs. Als met zekerheid gesteld kon worden dat er in de schoolpopulatie geen kinderen zitten die jonger en/ of ouder zijn dan de officiële leeftijdsgroep (6-11 jaar), dan benaderen wij in Suriname op het GLO-niveau universeel onderwijs. Wij zijn echter niet zeker van de bevolkingsdata (zie ook ASER). Tabel 29 GER Man Vrouw Totaal

34 Tabel 30 GER GLO Man Vrouw Totaal Tabel 31 NIR District Aantal BROKOPONDO 120 COMMEWIJNE 124 CORONIE 102 MAROWIJNE 109 NICKERIE 95 PARA 92 PARAMARIBO 90 SARAMACCA 95 SIPALIWINI 71 WANICA 119 NIR (Net Intake Rate): het aantal nieuwe inschrijvingen in het eerste leerjaar van het primair onderwijs met de officiële leeftijd voor het eerste leerjaar (= 6 jaar), uitgedrukt als percentage van de bevolking met de officiële leeftijd voor leerjaar 1 van het primair onderwijs (6 jaar). In was de NIR landelijk 95. Voor het schooljaar was de NIR landelijk 99%. Uit dit getal kan geconcludeerd worden dat 99% van de 6- jarige kinderen in Suriname in het eerste leerjaar van het GLO aanwezig is. Een hoge NIR betekent dat er voor kinderen een hoge mate van toegang (acccess) is tot het primair onderwijs. Voor het district Sipaliwini ligt de NIR nog behoorlijk beneden de 100 (in was het 71 en in ). Een NIR van hoger dan 100 kan komen door foutieve invoer van geboortedata van leerlingen of onvolledige populatiedata. 34

35 Tabel 32 NIR GLO District % Brokopondo 89 Commewijne 110 Coronie 109 Marowijne 101 Nickerie 102 Para 97 Paramaribo 98 Saramacca 98 Sipaliwini 85 Wanica 104 Tabel 33 NIR man vrouw totaal Tabel 34 NIR GLO Man Vrouw Totaal

36 Tabel 35 ASER 4 jarigen District % Brokopondo 91 Commewijne 91 Coronie 71 Marowijne 66 Nickerie 110 Para 84 Paramaribo 92 Saramacca 82 Sipaliwini 40 Wanica 99 Totaal 87 ASER -(Age Specific Enrollment Rate): het percentage van de bevolking van een specifieke leeftijd (4 en 5 jaar) in het kleuter onderwijs. In onderstaand overzicht is per leeftijd zichtbaar wat de percentages zijn van kinderen van een bepaalde leeftijd in het kleuteronderwijs naar district. In het schooljaar zaten 87% van de 4-jarigen en 95% van de 5-jarigen in Suriname in het kleuteronderwijs. Een hoge ASER geeft aan dat er een hoge mate van participatie in het onderwijs is uit de populatie van kinderen met een specifieke leeftijd (in dit geval 4- en 5-jarigen). De theoretische maximale waarde voor ASER is 100%. Een trend van een steeds hogere ASER kan gezien worden als een vooruitgang van participatie van kinderen in een bepaalde leeftijdsgroep in het onderwijs. Tabel 36 ASER 5-jarigen District % Brokopondo 80 Commewijne 103 Coronie 68 Marowijne 83 Nickerie 106 Para 103 Paramaribo 100 Saramacca 81 Sipaliwini 73 Wanica 99 36

37 Tabel 37 ASER Leeftijd Man Vrouw Totaal 4 86% 86% 86% 5 88% 90% 89% Tabel 38 ASER Leeftijd Man Vrouw Totaal 4 88% 87% 87% 5 94% 96% 95% De ASER voor het GLO in (zie onderstaand overzicht) geeft aan dat een vrij hoog percentage van kinderen zich nog in het GLO bevindt met een hogere leeftijd dan de acceptabele leeftijd voor het GLO. Deze kinderen hadden in het VOJ moeten zijn. Dit duidt op hoge zittenblijverspercentages in het GLO. Tabel 39 ASER GLO Leeftijd Man Vrouw Totaal

38 Tabel 40 NER VOJ District % Brokopondo 21 Commewijne 59 Coronie 60 Marowijne 27 Nickerie 74 Para 34 Paramaribo 61 Saramacca 56 Sipaliwini 3 Wanica 41 Totaal 49 Tabel 41 NER VOJ Man Vrouw Totaal Als wordt gekeken naar het totaal aantal leerlingen met de officiële leeftijd (12 tot en met 16 jaar) in het VOJ als percentage van de leeftijdsgroep uit de bevolking, dan wordt een NER verkregen van minder dan 50% voor het schooljaar Dus minder dan 50% van de kinderen in Suriname in de leeftijdsgroep van jaar is terug te vinden in het VOJ. Een mogelijke verklaring voor dit lage percentage is dat een aanzienlijk deel uit deze leeftijdsgroep nog zit in het GLO of in een andere soort van onderwijs (speciaal onderwijs of informeel onderwijs). Ook kan dit lage percentage ontstaan door het feit dat een deel van de kinderen uit het onderwijssysteem valt (drop-out). Ook voor de NER geldt dat deze indicator hoger ligt voor de vrouwen dan voor de mannen. Dit is een sterke indicatie voor genderongelijkheid in het VOJ. Ook de ASER voor het VOJ voor de groep met de officiële leeftijden (12-16 jaar, zie ASER VOJ ) ligt voor alle leeftijden ver beneden de 100% en voor de vrouwen voor de meeste leeftijden hoger dan bij de mannen. Dit betekent dat er meer vrouwen met de officiële leeftijd in het VOJ zijn aangetroffen in (idem voorgaande schooljaren) dan mannen. De mogelijkheden voor het volgen van voortgezet onderwijs (VOJ) is niet overal in Suriname aanwezig. Om de participatie in het voortgezet onderwijs te vergroten en te garanderen, moet de overheid de toegankelijkheid vergroten door onder andere de bouw van VOJ-scholen in de districten en in het binnenland (zie ook School Mapping rapport 2010, MINOV, Onderzoek en Planning). 38

39 Tabel 42 GER VOJ District % Brokopondo 30 Commewijne 71 Coronie 88 Marowijne 57 Nickerie 104 Para 47 Paramaribo 105 Saramacca 68 Sipaliwini 4 Wanica 54 In enkele districten is de GER laag, doordat er in die districten beperkte tot geen toegang tot het VOJ-onderwijs is. De participatiegraad in het VOJ is nationaal nog te laag. Tabel 43 GER VOJ Man Vrouw Totaal Tabel 44 ASER VOJ Leeftijd Man Vrouw Totaal

40 5.2 INDICATOREN QUALITY AND EQUITY (KWALITEIT VAN HET ONDERWIJS EN GELIJKHEID) PTR( Pupil Teacher Ratio): gemiddeld aantal leerlingen per leerkracht voor een bepaald niveau van onderwijs in een bepaald schooljaar. De leerkracht is de persoon die zich in het onderwijs actief bezighoudt met het verzorgen van onderwijs en dus daadwerkelijk voor de klas staat. Voor het schooljaar was de hoogste PTR genoteerd voor de districten Paramaribo, Wanica en Marowijne. Landelijk was in de PTR voor GLO 25 en voor KO 28. Ten opzichte van het schooljaar ervoor (zie ook Jaarboek Onderwijsindicatoren , MINOV, Onderzoek en Planning en het overzicht hieronder) lijkt de PTR voor zowel GLO als KO te stijgen. Dat wil zeggen: een leerkracht heeft steeds meer leerlingen in de klas. De grootte van een klas (aantal leerlingen per leerkracht) heeft invloed op het leerproces. In de jaren waarin het contact tussen leerling en leerkracht heel belangrijk is (KLA en KLB) moet de ratio leerlingen per leerkracht zoveel mogelijk laag gehouden worden. Tabel 45 PTR Totaal KLA KLB Totaal Brokopondo Commewijne Coronie Marowijne Nickerie Para Paramaribo Saramacca Sipaliwini Wanica Totaal

41 Een hoge PTR, met andere woorden meer leerlingen in een klas voor 1 leerkracht, is een van de redenen voor minder goede prestaties in het GLO. Het is wenselijk de PTR zo laag mogelijk te houden. De PTR van een land geeft ook globaal aan wat de kwaliteit is van het leerproces. Tabel 46 PTR GLO Leerjaar District Totaal PARAMARIBO WANICA PARA COMMEWIJNE SARAMACCA NICKERIE CORONIE MAROWIJNE BROKOPONDO SIPALIWINI Totaal

42 Tabel 47 PTR KO District KLA KLB Totaal Paramaribo Wanica Para Commewijne Saramacca Nickerie Coronie Marowijne Brokopondo Sipaliwini Totaal

43 Percentage zittenblijvers GLO: aantal leerlingen dat in hetzelfde leerjaar zit als het vorig schooljaar, uitgedrukt als percentage van het totaal aantal leerlingen van het huidige schooljaar. In dit geval dus het aantal leerlingen dat in is blijven zitten als percentage van het totaal aantal leerlingen in het schooljaar Tabel 48: Percentage zittenblijvers GLO naar district, leerjaar en geslacht schooljaar District M V M V M V M V M V M V Totaal BROKOPONDO COMMEWIJNE CORONIE MAROWIJNE NICKERIE PARA PARAMARIBO SARAMACCA SIPALIWINI WANICA Totaal

44 Grafiek 10 % Percentage zittenblijvers GLO per distict naar schooljaar Schooljaar NICKERIE CORONIE MAROWIJNE BROKOPONDO SIPALIWINI

45 Grafiek 11 Percentage zittenblijvers GLO per distict naar schooljaar % Schooljaar PARAMARIBO WANICA PARA COMMEWIJNE SARAMACCA De zittenblijverspercentages, zie grafieken hier boven, vertonen de laatste jaren voor enkele districten (Marowijne, Para) een dalende trend. De afgelopen twee schooljaren ( , ) zijn de zittenblijverspercentages vrijwel dezelfde gebleven. Nader onderzoek moet uitwijzen welke factoren ertoe hebben geleid dat de prestaties in bepaalde districten verbeteren. Ook is het van belang na te gaan hoe het komt dat in bepaalde districten de percentages vrij stationair blijven en er geen vooruitgang merkbaar is. 45

46 Tabel 49 Percentages zittenblijvers schooljaar District Totaal BROKOPONDO COMMEWIJNE CORONIE MAROWIJNE NICKERIE PARA PARAMARIBO SARAMACCA SIPALIWINI WANICA Totaal Landelijk was het zittenblijverspercentage in %. Dit percentage is landelijk hetzelfde gebleven ten opzichte van het schooljaar daarvoor. In het eerste leerjaar steeg het zittenblijverspercentage van 19% in naar 23%. Het district Sipaliwini kende in wederom het hoogste zittenblijverspercentage. Het zittenblijverspercentages wordt door O&P achteraf berekend. Hiermee wordt bedoeld: de zittenblijverspercentages voor zijn geen zittenblijverspercentages van het schooljaar , maar van het leerlingenbestand of scholenbestand van het schooljaar

47 Tabel 50 OVERZICHT RESULTATEN TOETS GLO T/M 2009 Gesl Gesl. kl. 6 kl. 6 overd. MULO+ MULO overdoen Gesl. LTO/LHNO (sec) LBGO LTO/LHNO Kl 6 overd. Sch.adv. Totaal Kl.as 6 Sch. Adv. jaar aantal Gesl. Mulo overdoen % 16.8% 18.2% 3.6% 6.8% % 16.9% 17.8% 2.8% 5.6% % 16.4% 18.7% 2.8% 5.6% % 14.4% 18.4% 3.8% 5.5% % 16.7% 17.6% 3.3% 5.0% % 16.5% 18.4% 2.1% 5.2% 42.3% 8.2% 20.2% 1.7% % 16.8% 21.9% 3.7% 7.2% 43.3% 6.7% 20.6% 2.2% % 16.9% 22.8% 3.3% 7.1% 51.4% 7.1% 1.8% 18.0% Geen uitslag 58.5% 14.9% 19.8% 2.0% 4.7% 16 = 0.16% ,1 12,5 17,4 64,6 1,6 3,6 Bron: Het Examenbureau LTO/LHNO: Lager Technisch Onderwijs/Lager Huishoud- en Nijverheidsonderwijs Kl.6 overd.: Zesde leerjaar van GLO overdoen, heeft de toelatingseisen van VOJ niet behaald. Kl. 6 overd./gesl LTO/LHNO: Toelatingseisen voor het MULO niet behaald maar mag kan wel doorstromen naar LTO/LHNO en kan GLO-6 overdoen. Kl. 6 overd./ Sch.adv: Vanwege (hoge) leeftijd krijgen leerlingen het advies om door te stromen naar het voortgezet onderwijs maar kunnen glo-6 wel overdoen.sch.adv: Schooladvies. De school geeft het advies aan bepaalde leerlingen. Deze mogen glo-6 niet overdoen. 47

48 De slagingspercentages voor het GLO (voor doorstroming naar MULO) liggen gemiddeld al jaren rond de 55%! In het schooljaar steeg het slagingspercentage naar 63,1 %. Dit gegeven moet nader onderzocht worden. Het is belangrijk na te gaan aan welke factoren, acties het heeft gelegen waardoor het slagingspercentage van GLO voor het MULO steeg in ten opzichte van Echter, het percentage leerlingen dat mag doorstromen naar het VOJ ligt veel hoger, rond de 70%. Dit doorstromingspercentage van 70% is natuurlijk een punt van discussie en de grote vraag is natuurlijk of percentages geslaagd voor LBGO en het percentage dat op basis van de leeftijd (15 jaar!) mag/ moet doorstromen, in de categorie geslaagd geplaatst kunnen worden. Meestal stroomt men door naar LBGO op basis van de leeftijd en lage prestatie/ cijfers voor bijna alle vakken. De selectie voor doorstroming naar LBGO en ook zelfs naar de LTS moet nader bekeken worden. Om te mogen doorstromen naar het MULO moeten de leerlingen een bepaald aantal punten halen, waarbij hier de selectie gebonden is aan het behalen van hoge cijfers voor het vakkenpakket. Tabel 51 OVERZICHT RESULTATEN EINDEXAMEN MULO 2001 T/M 2008 Aantal Percentage Geslaagden Jaar Kandidaten Geslaagd (%) Herexamen Totaal Percentage geslaagd Percentage geslaagd Herexamen (na (%) herexamen) (na herexamen) (%) Ook voor het MULO liggen de percentages rond de 54%! Uit de calculaties blijkt dat de leerlingen van de A -richting lager of minder goed scoren dan die van de B- richting. Hier speelt de manier waarop leerlingen in het tweede leerjaar van het MULO voor A en B worden geselecteerd een belangrijke rol bij de prestaties in het laatste jaar. Als de leerlingen niet een bepaald aantal punten behalen voor de vakken wiskunde en natuurkunde gaan ze automatisch naar de A- 48

49 richting (natuurlijk gelden hier de reguliere overgangsnormen). Bovendien zijn de leerlingen van de A niet helemaal gevrijwaard van de vakken wiskunde en natuurkunde. Dus ook hier moeten de selectie/ normeringen/ discrepanties tussen de schoolonderzoeken en de eindexamenresultaten nader bekeken worden. Verder hebben de leerlingen beperkte keuzemogelijkheden, zowel in het GLO als op VOJ-niveau, waardoor ze vaak niet met enthousiasme en betrokkenheid deelnemen aan het onderwijs. Opmerking: De waarde van een aantal indicatoren suggereert dat wij vooruitgang hebben geboekt in het schooljaar ten opzichte van het schooljaar De vooruitgang kunnen wij toeschrijven aan het feit dat er acties zijn ondernomen ter verbetering van de toegang tot onderwijs en de kwaliteit van het onderwijs. Maar het is belangrijk hier te benadrukken dat wij indicatoren met de nodige omzichtigheid moeten behandelen en in een bepaalde context moeten plaatsen. Hiermee wordt bedoeld dat het ook mogelijk is dat wij de indicatoren nu beter kunnen vaststellen, omdat wij meer en betrouwbare data in het datamanagementsysteem hebben. Ook kunnen de nationale indicatoren een vertekend beeld geven. Als wij indicatoren per district/ regio bekijken, dan ziet het plaatje er minder rooskleurig uit. Promotion rate: het percentage leerlingen dat met succes een leerjaar heeft afgerond (is over gegaan) en is verwezen naar een hoger leerjaar.onderstaand zijn de promotion rates naar district naar leerjaar berekend voor het GLO. Uit dit overzicht wordt bevestigd dat het promotion percentage in het eerste leerjaar lager ligt dan de overige leerjaren. Het eerste leerjaar heeft ook hogere zittenblijverspercentages. Het district Nickerie scoort samen met het district Commewijne het hoogst wat promotion percentage betreft (correspondeert ook met de lage zittenblijverspercentages in deze districten). Het district Sipaliwini heeft het laagste promotion percentage in het GLO. 49