Beroepsgeheim: waar liggen de grenzen? Mr. Yvonne Drewes, arts M&G KNMG. 23 april

Transcriptie

1 Beroepsgeheim: waar liggen de grenzen? Mr. Yvonne Drewes, arts M&G KNMG 23 april

2 23 april

3 Eed van Hippocrates Wat ik ook bij de behandeling, of ook buiten de praktijk, over het leven van mensen zal zien of horen aan dingen die nooit mogen worden rondverteld, zal ik verzwijgen, ervan uitgaande dat zulke dingen geheim zijn. circa 400 v Chr 23 april

4 Artseneed VSNU en KNMG (2003) Artseneed KNMG en VSNU 2003 Ik zal geheimhouden wat mij is toevertrouwd 23 april

5 Hoofdregel: Arts wettelijk gebonden aan medisch beroepsgeheim Medisch beroepsgeheim: zwijgplicht en verschoningsrecht Zwijgplicht: plicht te zwijgen tegenover iedereen, behalve patiënt/wettelijk vertegenwoordigers rechtstreeks bij behandeling betrokkenen (457 WGBO, 88 BIG, 272 WvSr) Verschoningsrecht: recht te zwijgen tegenover politie, OvJ, rechter (218 WvSv, 165 WvRv, 5:20 Awb) 23 april

6 Belang van medisch beroepsgeheim Individueel belang: Vertrouwen dat zelfs de meest intieme informatie niet bij anderen terecht komt (privacybelang), met het oog op bevordering van de gezondheid of genezing (gezondheidsbelang) Maatschappelijk belang: Een ieder moet zich vrijelijk tot een arts kunnen wenden zonder vrees voor openbaarmaking (vgl. HR 29 juni 2004, NJ 2005/273) 23 april

7 Spanningsveld maatschappelijke belangen: Vrije toegang tot zorg versus waarheidsvinding? Principiële keuze wetgever (art. 218 Sv verschoningsrecht): Beroepsgeheimhouder is niet verplicht aan de waarheidsvinding in strafzaken mee te werken Procedure: Arts beroept zich op verschoningsrecht Rechter toetst: zeer uitzonderlijke omstandigheden 23 april

8 Doorbreking van beroepsgeheim: Toestemming van de patiënt Expliciete toestemming Veronderstelde toestemming Wettelijke plicht tot spreken Bv. meldplicht infectieziekten, calamiteitenmelding Conflict van plichten Zeer uitzonderlijke omstandigheden / zwaarwegend belang 23 april

9 Conflict van plichten: Alles gedaan om toestemming te verkrijgen De arts verkeert in gewetensnood bij niet doorbreking Er is geen andere manier om het probleem op te lossen Niet doorbreken leidt tot ernstige schade voor patiënt/ander Vrijwel zeker dat doorbreking schade voorkomt of beperkt 23 april

10 Beroepsgeheim in de praktijk: Aanvraagformulier Medische Informatie o.b.v. toestemming: -expliciet - evt. veronderstelde toestemming 23 april

11 Beroepsgeheim in de praktijk (vervolg) Grootschalig ongeval of ramp, politie als hulpverlener: Mag arts namen geven aan politie om familie te informeren? o.b.v. toestemming: -expliciet - evt. veronderstelde toestemming December april

12 Beroepsgeheim in de praktijk (vervolg) Kindermishandeling/volwassenengeweld met dreiging van acuut gevaar: Mag arts melding doen aan politie? o.b.v. conflict van plichten: -is alleen dit zwaarste middel afdoende? -alternatief: AMK melding 23 april

13 Beroepsgeheim in de praktijk (Vervolg) Vordering OvJ tot in beslagneming medische dossiers: Arts NIET verplicht hieraan mee te werken (verschoningsrecht!) Arts kan meewerken, o.b.v.: Toestemming patiënt Conflict van plichten Mogelijke praktijkoplossingen: Meegeven in gesloten envelop, bezwaar maken Overeenkomen dat arts van NFI inzage krijgt 23 april

14 Waarom discussie over beroepsgeheim? Schietpartij Alphen aan den Rijn (2011) Roep dat beroepsgeheim waarheidsvinding in de weg staat; Artsen zouden dit verkeerd toepassen (te beperkt) => Minister laat onderzoek verrichten naar noodzaak aanpassing beroepsgeheim 23 april

15 Rapport Medisch beroepsgeheim in dubio Conclusie: Aanpassing wetgeving niet noodzakelijk In opleiding meer aandacht voor beroepsgeheim Richtlijnen en protocollen helpen bij invulling en concretisering beroepsgeheim Elke doorbreking vergt afweging van de concrete omstandigheden van het geval 23 april

16 Reactie Minister van VWS (16 januari 2013): Anders dan onderzoekers: Wettelijke doorbreking beroepsgeheim nodig bij: Zorg- en arbeidsongeschiktheidsfraude Weigerachtige observandi (Wfz) 23 april

17 Standpunt KNMG Zorgfraude: Richtlijnen in plaats van wetgeving Mogelijkheid tot trusted third party : alleen patiëntgegevens die nodig zijn voor een fraudeonderzoek worden overgelegd. Weigerachtige observandi: Ongehinderde toegang tot de gezondheidszorg wordt onvoldoende gewaarborgd Effectiviteit maatregel onduidelijk 23 april

18 Huidige stand in de rechtspraak Hoge Raad: IGZ moet terug naar originele verschoningsgerechtigde HR 12 februari 2013, LJN BV3004 Centraal Tuchtcollege: Waarschuwt psychiater die zonder toestemming GGD arts informeerde CTG 22 januari 2013, LJN YG april

19 Take home message Beroepsgeheim is basis Beroepsgeheim beschermd door verschoningsrecht Doorbreking beroepsgeheim o.b.v. Toestemming Wettelijke plicht Conflict van plichten Zeer uitzonderlijke omstandigheden /zwaarwegend belang 23 april

20