Achtergrondinformatie Olie Alert Waddenzee. Scenario dinsdag 4 september

Transcriptie

1 Achtergrondinformatie Olie Alert Waddenzee Scenario dinsdag 4 september In de ochtend van 4 september is een aanvaring gemeld tussen twee schepen. Er stroomt stookolie IFO 180 uit de schepen. Rekening wordt gehouden met een volume tussen en ton. Via de Kustwacht - dat het kustwachtvliegtuig heeft ingezet om de situatie te bezien - is Rijkswaterstaat gealarmeerd. Die stuurt het ms. Arca direct naar de locatie, net als twee sleephopperzuigers uitgerust met veegarmen - en een betonner met oliescherm. De schepen beginnen op 4 september op de incidentlocatie met bestrijding, onder aanwijzing van het kustwachtvliegtuig. De dikkere delen van de verontreiniging worden het eerst aangepakt. In de loop van de dag wordt naar schatting 2000 ton stookolie geruimd en stopt de oliebestrijding bij het vallen van de avond. De stookolie neemt veel water op, waardoor het volume van de op te ruimen verontreiniging verveelvoudigd is. Op dinsdagochtend meldt het kustwachtvliegtuig dat de olievlek inmiddels ter hoogte van Huisduinen zit. De eenheden gaan daar verder aan de slag, samen met een sleepboot uit Den Helder. Vanwege de mogelijkheid dat olie de Waddenzee in kan stromen, komt het crisisteam van Rijkswaterstaat Noord-Nederland bijeen. In de loop van de dag neemt de wind toe tot windkracht 6. Hierdoor wordt de bestrijdingsoperatie minder effectief. Een deel van de olie drijft het Marsdiep in. De bestrijding op zee verplaatst zich met de vlek mee tot en met de zeegaten. Rijkswaterstaat stuurt ook zandzuigers van de Waddenzee richting de Texelstroom nabij Oudeschild om met veegarmen te ruimen. Verder wordt een vaartuig ingezet met een kleinere veegarm en een vaartuig met de Current Buster. De vaartuigen oefenen in een aantal formaties. De oefening deze dag draait vooral om inzet van groot materieel met groot beoogd effect: zoveel mogelijk olie opruimen vóórdat dit de Waddenzee in kan stromen. In het zeegat (om nautische redenen wordt de oefening in de Texelstroom gehouden) wordt geoefend in verschillende formaties om de olie zo efficiënt en effectief mogelijk te ruimen met de daarvoor beschikbare schepen, die uitgerust zijn met veegarmen, oliekerende schermen en de Current Buster. Hiermee wordt instroom van de olie in de Waddenzee zo veel mogelijk beperkt. Er wordt in drie verschillende formaties geoefend, om te kijken welke het meest effectief is in de aanpak. De effectiviteit van een formatie hangt onder meer af van de omstandigheden op zee (denk aan o.a. wind, stroming, golfslag). De spanning van deze fase van de oliebestrijding (in het echt) zit 'm erin of we kunnen voorkomen dat er olie de Waddenzee in stroomt. Daarnaast is de informatieuitwisseling tussen crisisteam, de coördinator ter plekke en Kustwachtcentrum interessant.

2 Afbeelding dinsdag: Op de Noordzee oefenen schepen onder leiding van oliebestrijdingsschip de m.s. Arca. Kleinere schepen oefenen in verschillende formaties in de zeegaten vlakbij Texel. Vandaag is het doel om instroming van olie in de Waddenzee te beperken. Vanuit de lucht geven Kustwacht en Rijkswaterstaat informatie door aan het crisisteam. NB: Meer afbeeldingen op

3 Scenario woensdag 5 september We simuleren vandaag dat er olie terecht is gekomen in de buurt van Schiermonnikoog door een aanvaring op de Eems (geen link met het incident op dinsdag). Door de inzet van de middelen van Rijkswaterstaat en hulp van de Duitsers en de Denen wordt de olie op open water bestreden (geen deel van deze oefening). Door de wind is een deel van de olie richting Schiermonnikoog gedreven en aan het eind van de dag op 5 september is geconstateerd dat olie in het Waddengebied rondom Schiermonnikoog drijft en daar onder andere de zuidwesthoek van Schiermonnikoog is besmeurd. Ook is olie aangetroffen op de platen Het Rif, Engelsmanplaat en Het Rif Schier. In overleg met de Waddenunit (onderdeel van het ministerie van EZ) wordt vastgesteld of het ecologisch verantwoord is om olie van de platen te ruimen. Er is contact over aanwezigheid van vogels en fauna op de platen en in de omgeving vanwege mogelijke verstoring. In gezamenlijk overleg wordt besloten om op Het Rif Schier olie te gaan opruimen, zowel handmatig als mechanisch. Ook zal de olie die op het water drijft worden geruimd. Intussen wordt in overleg met gebiedsbeheerder Natuurmonumenten alvast een zanddam op het strand opgeworpen, om te voorkomen dat olie in kwetsbare gebieden - zoals het Groene strand - terecht kan komen. Woensdagmorgen Op woensdag 6 september wordt bij opkomend tij om 8 uur personeel met verschillende schepen naar Het Rif Schier gebracht. Om 9 uur start de opruimactie. De olie wordt geruimd met behulp van een lepelkraan (Manitou) en menskracht, met harken en schoppen. Ook worden nieuwe technieken ingezet, zoals de recent ontwikkelde WadCrawler een amfibisch oliebestrijdingsvaartuig in combinatie met de FORU F-70, waarmee olie wordt gescheiden van water en zand. Het opgeruimde zand/oliemengsel wordt tijdelijk in containers opgeslagen. De opruimactie duurt tot uur. Daarnaast wordt om 10 uur gestart met oliebestrijding op het water, in het Gat van Schiermonnikoog. Hiervoor wordt de RWS Waddenzee met een kleine veegarm ingezet, net als de RWS Zeekat met een 30 meter Elastec Harbour Boom (oliekerend scherm) en de RWS Portunus, die speciaal is ontwikkeld voor het opruimen van olieverontreiniging in ondiepe delen. De Officier van Dienst (OvD) van Rijkswaterstaat coördineert de oliebestrijding op het water ter plekke. Woensdagmiddag De oliebestrijding op de oevers van Schiermonnikoog wordt door Rijkswaterstaat opgepakt in samenwerking met gebiedsbeheerder Natuurmonumenten, de gemeente Schiermonnikoog en veiligheidsregio Fryslân. Er wordt een Coo rdinatieteam Waddeneilanden (CoWa) ingericht van waaruit de coo rdinatie van alle activiteiten plaatsvindt. De kern van het CoWa wordt gevormd door hulpverleners: brandweer, politie, ambulance, KNRM, de officier van de dienst Bevolkingszorg, Natuurmonumenten en de officier van dienst Rijkswaterstaat.

4 Ook lokale aannemers, vrijwilligers en Defensie worden ingezet. Een groot aantal vrijwilligers is gemobiliseerd. Daarnaast is de Landmacht gevraagd om te helpen bij de logistiek en aansturing van de vrijwilligers. Alle eenheden komen op 6 september in de ochtend aan op de veerdam van Schiermonnikoog, vanwaar ze naar het strand worden verplaatst. Daar wordt met boogtenten een commandopost en onderkomen voor de vrijwilligers opgebouwd. Hulpmiddelen worden uitgedeeld, de vrijwilligers en militairen verzamelen zich en krijgen instructies: hoe ruim je de olie van het strand, hoe ga je om met door olie besmeurde vogels, etc. Bij de oefening maken we gebruik van stro (op zee) en houtsnippers (op de droogvallende delen). Deze materialen verspreiden zich op een met olie vergelijkbare wijze over het wateroppervlak. Op het strand wordt onder meer geoefend met Roboducks, waarmee vrijwilligers ervaren hoe een vogel in nood zicht gedraagt. Tijdens de praktijkoefening leren en demonstreren de deelnemers onder begeleiding van een expert hoe op een veilige manier voor mens, milieu en dier in de hotzone succesvol besmeurde dieren kunnen worden gevangen, verzameld en getransporteerd. Dit volgens Europese protocollen en best practices. In de loop van de middag verspreiden de vrijwilligers zich over een bepaald deel van het stand en/of de kwelder, waar we al houtsnippers hebben verspreid. Deze snippers zullen vervolgens bijeen worden geharkt. Ook wordt hierbij een shovel ingezet. Afbeelding woensdag: In de ondiepe delen van de Waddenzee oefenen we met speciale machines en oliebestrijdingsschepen. Op het strand maken we een

5 zanddam en oefenen vrijwilligers met het opruimen van olie en robotvogels. Ook oefenen we in de haven. Vanuit de lucht wordt informatie doorgestuurd voor monitoring aan het crisiteam. Centraal in deze oefening staat de samenwerking tussen de partijen die met oliebestrijding te maken. NB: Meer afbeeldingen op