RIS163386_22-APR ACCOUNTANTSVERKLARING BIJ DE JAARREKENING 2008 VAN DE 18 maart 2009 HAEGHE GROEP VAN DE GEMEENTE DEN HAAG

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Accountantsdienst RIS163386_22-APR-2009 ACCOUNTANTSRAPPORT EN C ACCOUNTANTSVERKLARING BIJ DE JAARREKENING 2008 VAN DE HAEGHE GROEP VAN DE GEMEENTE DEN HAAG INHOUDSOPGAVE ACCOUNTANTSRAPPORT 1. INLEIDING Opdracht Accountantsverklaring Opzet en reikwijdte van het rapport BELEIDSRELEVANTE ONDERWERPEN Modernisering Wet Sociale Werkvoorziening Wachtlijst Afloop aandachtspunten rapportering vorig jaar BEHEERSINSTRUMENTARIUM Planning en control Rechtmatigheid Automatisering Milieudoorlichting Integriteit JAARVERSLAGGEVING Kwaliteit van de verslaggeving Analyse van het resultaat Financiële positie Programmarekening Balans Risico s... 7 BIJLAGE 1 SINGLE INFORMATION/SINGLE AUDIT... 9 ACCOUNTANTSVERKLARING Bezoekadres: Spui 70, 2511 BT Den Haag Telefoon: Fax:

2 Accountantsdienst 2 ACCOUNTANTSRAPPORT BIJ DE JAARREKENING 2008 VAN DE HAEGHE GROEP VAN DE GEMEENTE DEN HAAG 1. INLEIDING 1.1 Opdracht Dit rapport wordt uitgebracht voortvloeiend uit artikel 9 van de Controleverordening van de gemeente Den Haag en heeft betrekking op de jaarrekening van de Haeghe Groep. Deze jaarrekening heeft een zelfstandig karakter voor de verantwoording door de Haeghe Groep over het financiële beheer gedurende het verslagjaar. Verder dient deze jaarrekening als basis voor het samenstellen van de concernjaarrekening van de gemeente Den Haag. Het rapport bij de jaarrekening van de Haeghe Groep kan zaken bevatten die binnen het belang van de concernrekening van ondergeschikte betekenis zijn. 1.2 Accountantsverklaring Wij hebben de jaarrekening 2008 van de Haeghe Groep te Den Haag gecontroleerd en op voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. 1.3 Opzet en reikwijdte van het rapport Ons rapport behandelt de getrouwheid en de rechtmatigheid van de jaarrekening, met inbegrip van de daarin opgenomen (onderdelen van) het programma 8 Werk en Inkomen. Verder besteden wij aandacht aan beleidsrelevante onderwerpen (hoofdstuk 2), de beheersing van de bedrijfsprocessen bij de Haeghe Groep, de milieudoorlichting en integriteit (hoofdstuk 3). In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de kwaliteit van de jaarverslaggeving. In bijlage 1 bij het rapport is opgenomen de met ingang van 2006 voorgeschreven informatie ten behoeve van het Rijk inzake specifieke uitkeringen. 2. BELEIDSRELEVANTE ONDERWERPEN Voor het financiële resultaat is de Haeghe Groep afhankelijk van in hoofdzaak twee aspecten, namelijk de rijksvergoeding en het realiseren van opbrengsten met opdrachten uit de markt. In het verslagjaar heeft de Haeghe Groep als gevolg van een toename van de orders en een besparing op de directe orderkosten, een incidenteel hogere toegevoegde waarde gerealiseerd dan begroot. Daarnaast is van het Rijk een hogere bijdrage ontvangen als gevolg van compensatie van de SW-loonindexering. Het is niet bekend of het Rijk de SW loonindexering structureel vergoedt.

3 Accountantsdienst Modernisering Wet Sociale Werkvoorziening De belangrijkste bron van inkomsten voor de Haeghe Groep is de rijkssubsidie die zij ontvangt op basis van de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). Door de modernisering van de WSW is in 2008 de verdeelsystematiek van het totale WSW budget gewijzigd. Met ingang van 2008 verstrekt het Rijk de subsidie niet langer aan de gemeente waar de SW-medewerkers werkzaam zijn, maar aan de gemeente waar de SW-medewerkers wonen. Achtergrond van deze wijziging is om de gemeente waarin de geïndiceerde woont meer verantwoordelijkheid te geven. Dit betekent dat de Haeghe Groep alleen subsidie ontvangt voor de SW-medewerkers die in Den Haag wonen. Voor SWmedewerkers die bij de Haeghe Groep in dienst zijn, maar woonachtig zijn in een andere (buur)gemeente, moet de Haeghe Groep de subsidie gaan verrekenen c.q. factureren aan de desbetreffende buurgemeenten. Dit heeft tot gevolg dat de Haeghe Groep in verslagjaar voor in totaal 4,2 miljoen bij de buurgemeenten heeft gedeclareerd. Daarentegen hebben de buurgemeenten voor in totaal 2,6 miljoen bij de Haeghe Groep gedeclareerd voor de Haagse inwoners die bij de desbetreffende SW-bedrijven werkzaam zijn. In totaal is voor 260 WSW-ers subsidie verrekend (15% van het totale bestand) met het versturen van onderlinge declaraties. Dit is overigens administratieve lastendruk verhogend en wordt landelijk door de uitvoeringsorganisaties als ongewenst ervaren. 2.2 Wachtlijst Op de wachtlijst staan personen die voor een baan in de sociale werkvoorziening in aanmerking komen. In verslagjaar is deze wachtlijst teruggebracht van 464 naar 363 personen. Voor het (verder) terugdringen van de wachtlijst is in 2008 een bestemmingsreserve wegwerken achterstand wachtlijst ad 1,5 miljoen gevormd. Door gebruik te maken van co-financiering zijn in 2008 de (salaris)kosten van de extra instroom door het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen) en de gemeentelijke dienst SZW betaald. Hierdoor heeft de Haeghe Groep in 2008 nog geen gebruik hoeven te maken van bovenstaande bestemmingsreserve. Echter vanaf (eind) 2009 zullen deze kosten wel (structureel) voor rekening van de Haeghe Groep komen en zal de bestemmingsreserve worden aangesproken. De omvang van de bestemmingsreserve is niet genoeg om de wachtlijstproblematiek structureel op te lossen. Zonder aanvullende structurele middelen zal de wachtlijst, mede door de economische recessie, weer toenemen. De Haeghe Groep bereidt voorstellen voor om de wachtlijst beheersbaar te houden en mogelijk te laten dalen. 2.3 Afloop aandachtspunten rapportering vorig jaar In het accountantsrapport over 2007 hebben wij gerapporteerd over de afrekening over 2006, het omzetten van Industrieel bedrijf tot leerwerk bedrijf en de verplaatsing van Haegheflor. Vaststelling WSW-vergoeding over 2006 In 2008 is de subsidie WSW over 2006 afgewikkeld. Voor het niet volledig realiseren van de taakstelling begeleid werken, had de Haeghe Groep een reservering (ad 0,4 miljoen) opgenomen voor een mogelijke boete. De Haeghe Groep heeft zich met succes verweerd tegen deze boete. Het ministerie van SZW heeft de argumenten van de Haeghe Groep erkend, waardoor de boete is komen te vervallen en de reservering in 2008 is vrijgevallen. Dit heeft mede een positief effect gehad op het resultaat van de Haeghe Groep

4 Accountantsdienst 4 Voor de jaren 2007 en 2008 verwacht de directie van de Haeghe Groep geen problemen met betrekking tot de uitvoering van de subsidievoorschriften. Ook uit onze controle zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen. Omzetten van Industrieel bedrijf tot leerwerk bedrijf De Haeghe Groep heeft als gevolg van de migratie van (complex) industrieel werk naar leerwerkactiviteiten meer re-integratietrajecten aan de dienst SZW aangeboden. Dit heeft geleid tot een bijdrage voor re-integratie en werkgelegenheidsprojecten voor in totaal 4,8 miljoen van de dienst SZW. Verplaatsing Haegheflor In oktober 2008 is het nieuwe kascomplex van Haegheflor opgeleverd. Het totale budget voor de verplaatsing bedroeg 17 miljoen (inclusief 0,3 miljoen voor extra investeringen in het kader van energie en milieu). De totale kosten van de verplaatsing zijn 16,5 miljoen. Dit betekent dat de nieuw- en verbouw van het kascomplex binnen het daarvoor beschikbare budget is gerealiseerd. 3. BEHEERSINSTRUMENTARIUM 3.1 Planning en control Algemeen beeld Het voornaamste proces van de Haeghe Groep is de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening: werk voor mensen met een arbeidshandicap. Daarbij genereert de Haeghe Groep omzet door het binnenhalen van opdrachten in de markt. De groenvoorziening, schoonmaak en het werken op detacheringsplekken zijn de voornaamste bedrijfstakken van de Haeghe Groep. Wij hebben de administratieve organisatie en interne beheersing van deze processen in het kader van onze jaarrekeningcontrole beoordeeld. Daarbij is gebleken dat de Haeghe Groep deze processen over het algemeen toereikend beheerst. Voor wat betreft het personeelsbeheer van ambtenaren is de overgang naar het IDC van belang. De afspraken over wie voor welke interne beheersmaatregelen verantwoordelijk is, zijn nog onvoldoende uitgewerkt. Dit heeft overigens nauwelijks financiële gevolgen gekend. In dit hoofdstuk gaan we nader in op de planning en control ten aanzien van een deel van deze processen Inkoopproces bij de diverse bedrijfsonderdelen In verslagjaar hebben we bij de diverse bedrijfsonderdelen onderzoek gedaan naar het inkoopproces. Onze conclusie is dat de bedrijfsonderdelen over het algemeen dit proces toereikend beheersen. Bij een aantal bedrijfsonderdelen (Omnigroen, Diensten en Haegheflor) zijn verbeteringen mogelijk ten aanzien van interne beheersmaatregelen rondom de vastlegging van de prestatielevering. Bij deze bedrijfsonderdelen ontbrak in een aantal gevallen de minimale functiescheiding tussen autorisatie prestatielevering en autorisatie order c.q. betaling inkoopfactuur. Daarnaast is de onderbouwing van de prestatielevering een punt van aandacht. In een aantal gevallen zijn de inkoopfacturen en bijbehorende documenten zodanig onderbouwd, dat we niet hebben kunnen vaststellen of de prestatie tegen de overeengekomen prijs en kwaliteit heeft plaatsgevonden WSW-regelgeving In 2008 is de verdeelsystematiek van de Wet Sociale Werkvoorziening aangepast (zie ook paragraaf 2.1.1). Deze aanpassing heeft voor de Haeghe Groep gevolgen voor de interne beheersprocessen zoals het voldoen van de gewijzigde subsidievoorschriften en het afstemmen met de (buur)gemeenten. De Haeghe Groep heeft dit onderkend en hierop de beschrijvingen en interne beheersmaatregelen op aangepast. Verwacht wordt dat dit proces in 2009 is afgerond.

5 Accountantsdienst Rechtmatigheid Wij hebben bij de controle over 2008 de rechtmatigheid getoetst conform de bepalingen van het Besluit Accountantscontrole provincies en gemeenten en de Controleverordening van de gemeente Den Haag. De gemeenteraad heeft bij raadsbesluiten 148 van 14 september 2004 en 203 van 15 december 2005 de invulling van het begrip rechtmatigheid bevestigd. Tezamen met de nadien verschenen of gewijzigde relevante wet- en regelgeving ligt hiermee het normenkader vast dat wij als uitgangspunt bij de controle hebben gehanteerd. Bij onze controle is onder meer expliciet aandacht geschonken aan de volgende rechtmatigheidsaspecten: - Begrotingsrechtmatigheid; - autorisatie- en bevoegdhedencriterium; - het voorwaardencriterium: de naleving van (inter)nationale en specifieke rijksregelgeving, specifieke verordeningen en raadsbesluiten; - problematiek betreffende misbruik en oneigenlijk gebruik; - maatregelen ter waarborging van de rechtmatigheid van niet-financiële handelingen en beslissingen. Uit onze controle komen geen bijzonderheden naar voren Maatregelen ter waarborging van de rechtmatigheid van niet-financiële handelingen en beslissingen Wij hebben onze controle in overeenstemming met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving beperkt tot het beoordelen van het systeem dat de rechtmatigheid van niet-financiële beslissingen en handelingen moet waarborgen. Onvoldoende waarborgen kunnen leiden tot risico s waaruit (financiële) claims kunnen voortvloeien. Bij de Haeghe Groep zijn in 2008 vanwege beperkte risico s geen specifieke processen doorgelicht Paragraaf rechtmatigheid in de jaarrekening De paragraaf rechtmatigheid (bijlage 10 van de jaarrekening), waarin de Haeghe Groep verantwoording moet afleggen over het gevoerde beleid inzake rechtmatigheid is toereikend ingevuld. 3.3 Automatisering Bij de verwerking van de gegevens maakt de Haeghe Groep gebruik van diverse geautomatiseerde financiële systemen. Voor zover wij bij de jaarrekeningcontrole gebruik hebben gemaakt van deze systemen is ons niet gebleken dat de betrouwbaarheid en de continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking niet toereikend zijn gewaarborgd. Ten behoeve van de gemeentelijke consolidatie worden via een interface de gegevens ingelezen in het gemeentebrede financiële informatiesysteem Oracle E-Business Suite (EOS). De Haeghe Groep blijft naast bovengenoemde systemen hun eigen specifieke bedrijfssystemen hanteren. Dit betreft onder andere het personeelsregistratiesysteem voor de Sociale Werkvoorziening (Compas) en het veilingregistratiesysteem (Priva) bij Haegheflor. Op het gebied van informatiebeveiliging zijn het informatiebeveiligingsbeleid, de kwetsbaarheidsanalyse en de informatiebeveiligingsplannen nog niet geactualiseerd. We hebben de Haeghe Groep geadviseerd dit in 2009 ter hand te nemen.

6 Accountantsdienst Milieudoorlichting De Haeghe Groep heeft de uitkomsten van de milieudoorlichting over 2008 vermeld in de dienstjaarrekening bijlage 12 BBV paragrafen onderdeel bedrijfsvoering - milieu. Deze doorlichting vindt plaats aan de hand van de leidraad milieumanagement. De Accountantsdienst onderzoekt de juiste uitvoering van de milieudoorlichting en de betrouwbaarheid van de dienstrapportage. Wij hebben vastgesteld dat de doorlichting toereikend is uitgevoerd en dat de uitkomsten van de milieudoorlichting 2008 door de Haeghe Groep juist zijn verantwoord. 3.5 Integriteit De Haeghe Groep heeft in de dienstjaarrekening bijlage 12 BBV paragrafen onderdeel bedrijfsvoering integriteit, de rapportage over de maatregelen met betrekking tot de integriteit opgenomen. De Accountantsdienst onderzoekt de juiste weergave en de betrouwbaarheid van deze rapportage. Wij hebben vastgesteld dat in de jaarrekening een juiste weergave is opgenomen van de maatregelen met betrekking tot integriteit. 4. JAARVERSLAGGEVING 4.1 Kwaliteit van de verslaggeving De jaarverslaggeving over 2008 van de Haeghe Groep voldoet aan de regelgeving volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de concernvoorschriften. De jaarverslaggeving geeft een goed beeld van de activiteiten, het vermogen en het resultaat van de Haeghe Groep. De toelichtingen in de jaarrekening zijn van voldoende kwaliteit. Wel verdient het aanbeveling om in een overzicht in hoofdlijnen een samenvatting te geven van de belangrijkste resultaten in 2008 en daarbij aan te geven de eventuele voor- en nadelen die reeds in de voorjaarsnota c.q. Concernbericht aan de Raad zijn gemeld. 4.2 Analyse van het resultaat De Haeghe Groep heeft het verslagjaar afgesloten met een voordelig resultaat van 2,2 miljoen ten opzichte van de begroting. Het dienstresultaat is hoofdzakelijk het gevolg van diverse voordelen. De voordelen hebben betrekking op een hogere omzet/ toegevoegde waarde bij voornamelijk dienstverlenende bedrijven (Omnigroen en Schoon Schip) en een hogere bijdrage van de gemeentelijke dienst SZW. Daarnaast heeft het Rijk de gestegen SW-loonkosten volledig gecompenseerd, waardoor een hogere rijksbijdrage is verkregen dan begroot en is de reservering voor een mogelijke boete in 2008 vrijgevallen. Een toelichting op het resultaat ten opzichte van de begroting is opgenomen in hoofdstuk 1 van de jaarrekening.

7 Accountantsdienst Financiële positie Voor het beoordelen van de financiële positie van de Haeghe Groep is het verloop van de compensatiereserve van belang. Het voordelige resultaat bedraagt 2,2 miljoen (zie paragraaf 4.2). Conform besluitvorming wordt de dienstcompensatiereseve van de Haeghe Groep in 2009 verhoogd naar (maximaal) 2 miljoen. Volgens de nieuwe spelregels betekent dit dat van het rekeningresultaat een bedrag van 1 miljoen aan de dienstcompensatiereserve wordt toegevoegd, zodat het saldo het maximum van 2 miljoen zal bedragen. Het restant ( 1,2 miljoen) wordt betrokken in de gemeentebrede besluitvorming over de bestemming. Gezien het krachtenveld waarin de Haeghe Groep zich beweegt (zie paragraaf 2.1 en 4.6 van dit rapport) vindt de Haeghe groep een weerstandsvermogen van 2 miljoen gewenst om in tijden van economische tegenslag eventuele financiële risico s op te vangen. De omvang van een weerstandsvermogen voor een dienst is afhankelijk of risico s voor rekening van de dienst komen of voor rekening van het concernniveau. 4.4 Programmarekening De Haeghe Groep heeft één programma, namelijk Werk en Inkomen. De belangrijkste posten die dit voordelige resultaat hebben beïnvloed zijn in hoofdstuk 5 Uitkomst Programma toereikend op hoofdlijnen toegelicht. 4.5 Balans De balans van de Haeghe Groep is in 2008 onderhevig geweest aan een aantal omvangrijke mutaties ten opzichte van In hoofdstuk 3 van de jaarrekening heeft de Haeghe Groep de belangrijkste mutaties toereikend toegelicht. Deze hebben hoofdzakelijk betrekking op de nieuwbouw voor Haegheflor. In 2008 is voor 5,3 miljoen aan investeringen gepleegd voor de nieuwbouw. Het project nieuwbouw Haegheflor is in 2008 afgerond. De kapitaallasten van het project worden gefinancierd met een bestemmingsreserve activafinanciering en met een lening bij de Centrale Treasury. 4.6 Risico s In hoofdstuk 4 van de jaarrekening heeft de Haeghe Groep een toereikende toelichting opgenomen van de voornaamste bedrijfsrisico s. Deze risico s hebben betrekking op de uitvoering van de WSW en de instabiele afzetmarkt waarin de Haeghe Groep haar bedrijfsactiviteiten ontplooit. De gevolgen van de economische recessie zal ook bij de Haeghe Groep merkbaar zijn. Met name voor de bedrijfsonderdelen (Haeghepak, Haegheflor, Diensten) die op de vrije markt opereren verwacht de directie van de Haeghe Groep een teruggang in de omzet van circa 1,5 miljoen. De Haeghe Groep neemt maatregelen om dit

8 Accountantsdienst 8 risico op te vangen. Zo wordt bijvoorbeeld bij het bedrijfsonderdeel Haeghepak al gewerkt aan een nieuw acquisitieplan. Bovendien is de eigen gemeente een belangrijke opdrachtgever van de Haeghe Groep. Met name in de openbare ruimte (Omnigroen), schoonmaakbranche (Schoon Schip) en de bodedienst cq postbezorging (Diensten) ziet de directie voor de gemeente mogelijkheden om middels (extra) opdrachten een helpende hand te bieden. GAD Den Haag, drs. G.L. Vleugels RE RA, accountant R.A. Vierbergen RA, directeur

9 Accountantsdienst 9 BIJLAGE 1 SINGLE INFORMATION/SINGLE AUDIT Met ingang van de jaarrekeningen over 2006 is het principe van Single Information en Single Audit (SISA) voor een eerste tranche van specifieke uitkeringen van het Rijk van kracht geworden. Kenmerkend voor SISA is dat niet langer via afzonderlijke declaraties verantwoording aan het Rijk wordt afgelegd, maar dat dit plaatsvindt middels een bijlage bij de jaarrekening. Evenmin vindt accountantscontrole per specifieke uitkering plaats. Deze is onderdeel geworden van de reguliere controle van de jaarrekeningen, zij het dat het Rijk hieraan nog de nodige extra eisen heeft gesteld. Wij hebben de verantwoorde SISA prestaties en bestedingen over 2008, zoals opgenomen in bijlage 6 van de jaarrekening van de Haeghe Groep gecontroleerd overeenkomstig de daarop betrekking hebbende weten regelgeving zoals opgenomen in de BZK-circulaires Single Information en Single Audit 2008 van 31oktober Uit onze controle komen geen bevindingen naar voren. Voor de volledigheid merken we wel op dat als gevolg van de nieuwe WSW-systematiek met betrekking tot de afstemming met (buur)gemeenten nog enige mutaties bij de Haeghe Groep plaats kunnen vinden.

10 Accountantsdienst 10 C Aan het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Den Haag ACCOUNTANTSVERKLARING Verklaring betreffende de jaarrekening 2008 van de Haeghe Groep Wij hebben de jaarrekening 2008 van de Haeghe Groep, bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de programmarekening over 2008 met de toelichtingen, zoals opgenomen in de hoofdstukken 1 tot en met 5, gecontroleerd. De gemeenteraad van Den Haag heeft voor het onderzoek naar de jaarrekening over 2008 bij raadsbesluiten 148 van 14 september 2004 en 203 van 15 december 2005 de invulling van het begrip rechtmatigheid bevestigd. Tezamen met de relevante wet- en regelgeving nadien ligt hiermee vast wat wordt bedoeld met de in de oordeelparagraaf opgenomen zinsnede de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Identificatie De jaarrekening van de Haege Groep sluit met een balanstotaal per 31 december 2008 van , totaal lasten van , totaal baten van en een negatief saldo van over Verantwoordelijkheid van de directie van de Haeghe Groep De directie van de Haege Groep is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante wet- en regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Het is op grond van artikel 2 lid 1 van de Controleverordening van de gemeente Den Haag onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 213, tweede lid van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit Accountantscontrole provincies en gemeenten. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

11 Accountantsdienst 11 Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de dienst. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die de directie van de dienst heeft gemaakt, en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. De goedkeuringstolerantie is in artikel 3 onderdeel a van de Controleverordening van de gemeente Den Haag van 27 november 2003 vastgesteld. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Getrouwheidsonderzoek Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de Haeghe Groep een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2008 als van de activa en passiva per 31 december 2008 in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. Rechtmatigheidsonderzoek Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. GAD Den Haag, drs. G.L. Vleugels RE RA, accountant R.A. Vierbergen RA, directeur