Accountantsrapport. 1 Inleiding Opdracht De accountantsverklaring Opzet en reikwijdte van het rapport 2

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Accountantsdienst RIS127024i_21-APR-2005 ACCOUNTANTSRAPPORT EN ACCOUNTANTSVERKLARING BIJ DE JAARREKENING 2004 VAN HET HAAGS CENTRUM VOOR ONDERWIJSBEGELEIDING VAN DE GEMEENTE DEN HAAG INHOUDSOPGAVE Accountantsrapport blz. 1 Inleiding Opdracht De accountantsverklaring Opzet en reikwijdte van het rapport 2 2 Beleidsrelevante onderwerpen Wijziging Wet Regeling Schoolbegeleiding Bezuiniging Onderwijsachterstandsgelden Invoering lumpsumfinanciering primair onderwijs 3 3 Beheersinstrumentarium Planning en Control Rechtmatigheid Automatisering Bestuurlijke kengetallen Milieudoorlichting Integriteit 7 4 Jaarverslaggeving Kwaliteit van de verslaggeving (inclusief BBV ) Analyse van het resultaat Financiële positie Risico's Balans Programmarekening Afrekening additionele projecten met subsidieverstrekkers 9 Accountantsverklaring

2 Accountantsdienst 2 ACCOUNTANTSRAPPORT BIJ DE JAARREKENING 2004 VAN HET C HAAGS CENTRUM VOOR ONDERWIJSBEGELEIDING VAN DE GEMEENTE DEN HAAG 1 INLEIDING 1.1 Opdracht Dit rapport wordt uitgebracht voortvloeiend uit artikel 9 van de Controleverordening van de gemeente Den Haag en heeft betrekking op de jaarrekening van het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding. Deze jaarrekening heeft een zelfstandig karakter voor de verantwoording door de dienst over het financieel beheer gedurende het verslagjaar. Verder dient deze jaarrekening als basis voor het samenstellen van de concernjaarrekening van de gemeente Den Haag. Het rapport bij de jaarrekening van het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding kan zaken bevatten die binnen het belang van de concernrekening van ondergeschikte betekenis zijn. 1.2 De accountantsverklaring Reikwijdte van de accountantsverklaring Met ingang van de jaarrekeningen over 2004 omvat de accountantsverklaring niet alleen een oordeel over het getrouwe beeld, maar ook een oordeel over de rechtmatigheid van de in de jaarrekeningen opgenomen baten en lasten, alsmede balansmutaties. Dit is het gevolg van de terzake gewijzigde Gemeentewet. Tot 2004 vond ook een toets op rechtmatigheid plaats, maar hierover werd geen oordeel afgegeven: geconstateerde onrechtmatigheden werden slechts opgenomen in de accountantsrapporten. Vanaf 2004 zijn de eisen ten aanzien van onze controle en accountantsverklaring flink hoger komen te liggen. Onze controle van de rechtmatigheid over 2004 heeft plaatsgevonden overeenkomstig het Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten, de Controleverordening en de nadere invulling van de rechtmatigheid zoals opgenomen in raadsbesluit 148 van 14 september 2004 van de gemeente Den Haag. In laatstgenoemd raadsbesluit zijn onder meer de specifiek voor het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding van toepassing zijnde (onderdelen van) gemeentelijke verordeningen opgenomen. Voorts zijn met ingang van 2004 de voorschriften voor het opstellen van gemeentelijke jaarrekeningen aangepast: de Comptabiliteitsvoorschriften 1995 zijn vervangen door het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Strekking van de accountantsverklaring Wij hebben de jaarrekening 2004 van het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding te Den Haag gecontroleerd en op voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Relevante bevindingen - die overigens het accountantsoordeel over de jaarrekening van het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding niet hebben aangetast - zijn zoals gebruikelijk opgenomen in de hoofdstukken 2 (beleidsrelevante onderwerpen), 3 (beheersinstrumentarium, waaronder rechtmatigheid) en 4 (jaarverslaggeving, waaronder BBV). 1.3 Opzet en reikwijdte van het rapport

3 Accountantsdienst 3 Ons rapport behandelt (naast bovengenoemd rechtmatigheidsaspect) de getrouwheid en de kwaliteit van de jaarrekening. Verder besteden wij aandacht aan beleidsrelevante onderwerpen, de beheersing van de bedrijfsprocessen bij het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding (HCO), de betrouwbaarheid van de in de programmarekening opgenomen bestuurlijk relevante kengetallen, de milieudoorlichting en de maatregelen met betrekking tot integriteit. 2 BELEIDSRELEVANTE ONDERWERPEN 2.1 Wijziging Wet Regeling Schoolbegeleiding Het HCO krijgt, via onder meer de Wet Regeling Schoolbegeleiding, een groot deel van het budget rechtstreeks door het Rijk en de gemeente uitgekeerd. Per 1 januari 2005 is een nieuwe wet van kracht geworden die per 1 augustus 2005 zal leiden tot een nieuwe financieringssystematiek. Onder die wet gaan de rijksmiddelen rechtstreeks naar de scholen in plaats van naar de schoolbegeleidingsdiensten. De aanbodfinanciering wordt als gevolg van de nieuwe wet veranderd in vraagfinanciering. Scholen worden als gevolg van de nieuwe vraagfinanciering per 1 augustus 2005 verantwoordelijk voor de besteding van onder meer de gelden voor schoolbegeleiding en kopen deze in bij de organisatie van hun keuze die het best past bij hun kwaliteitsbeleid. Om de scholen en schoolbegeleidingsdiensten, zoals het HCO, aan de nieuwe situatie te laten wennen is er een overgangsfase van drie jaar ingesteld. Zo worden scholen de eerste drie jaar nog verplicht een deel van hun begeleiding in te kopen bij de eigen schoolbegeleidingsdienst. Het HCO heeft voor het schooljaar afspraken gemaakt met het Haags Onderwijs Beraad waarbij de huidige inzet en verdeling van middelen voor schoolbegeleiding worden gehandhaafd. Op deze wijze zijn de inkomsten één jaar langer, in casu tot 1 augustus 2006, gewaarborgd. Daarna vindt in twee jaar tijd definitieve invoering plaats van de vraagfinanciering. Om binnen HCO de overgang naar deze nieuwe financieringswijze zo goed mogelijk te laten verlopen, is reeds tijdig een veranderingstraject opgestart. Op basis van de vastgestelde nieuwe werkwijze en organisatievorm is een implementatietraject opgesteld om de invoering van de genomen beslu iten te concretiseren en te begeleiden. De veranderingen vereisen een meer klantgerichte en bedrijfsmatige instelling van de medewerkers, waarbij acquisitie een belangrijke rol speelt. Het HCO zal immers nieuwe afnemers moeten vinden en de huidige afnemers zullen meer klantgericht benaderd moeten worden, omdat klanttevredenheid bij de nieuwe vraagfinanciering een essentiële rol zal gaan spelen. Het HCO voorziet voor de komende jaren dan ook hogere kosten voor de PR & Communicatiefunctie, voor Research & Development, minder declarabele uren als gevolg van accountmanagement alsmede hogere overheadkosten als gevolg van meer noodzakelijke uren voor teamcoördinatie en ondersteuning. Om adequaat te kunnen anticiperen op de nieuwe vraagfinanciering heeft het HCO haar organisatie aangepast op het gebied van administratieve organisatie en interne controle alsmede op het gebied van planning en control. In ons accountantsrapport van vorig jaar hebben wij geadviseerd het financieel beheer te laten doorlichten. Deze doorlichting heeft inmiddels plaatsgevonden en wij hebben geconstateerd dat de aanpassing van de administratieve organisatie en interne controle in opzet, alsmede de planning en control aan de nieuwe werkwijze en organisatievorm, effectief door het HCO zijn ingevoerd. De aanpassingen zullen ook in 2005 nog worden voortgezet om zodoende op de juiste manier de aansluiting te vinden bij de nieuwe vraagfinanciering. Zodoende dient het verwachte risico op vraaguitval in de toekomst bij het HCO geminimaliseerd te worden.

4 Accountantsdienst Bezuiniging Onderwijsachterstandsgelden Het Rijk heeft fors gekort op de toekenning van onderwijsachterstandsgelden. Voor de gemeente Den Haag als geheel komt dit neer op een bedrag van vele miljoenen. Als gevolg hiervan is de omvang van de door de gemeente aan scholen beschikbaar gestelde onderwijsachterstandsgelden afgenomen. Daarnaast zal het HCO ook minder gemeentelijk geld ontvangen. Een goede schatting van dit bedrag is vooralsnog niet te maken. 2.3 Invoering lumpsumfinanciering primair onderwijs Per 1 augustus 2006 zal de lumpsumfinanciering primair onderwijs van kracht worden. Schoolbesturen kunnen dan geheel hun eigen (financieel) beleid voeren. De verwachting van het HCO is dat schoolbesturen in de eerste jaren reserves zullen gaan vormen. Verder zijn de scholen niet meer verplicht de diensten bij het HCO af te nemen. Dit zal naar verwachting leiden tot een mogelijke terugval van de baten bij het HCO. Binnen het organisatorische veranderingstraject van het HCO zijn klantgerichtheid, kwaliteit en een actieve marktopstelling dan ook belangrijke beleidspunten, aangezien hiermee een mogelijke terugval van de omzet kan worden opgevangen. Het HCO heeft in het dienstverslag aangegeven voor bovengenoemde risico s (onder paragraaf 2.1 tot en met 2.3) een weerstandsvermogen te willen opbouwen van Na de voorgestelde toevoeging van het resultaat aan de compensatiereserve, zal deze een stand vertonen van BEHEERSINSTRUMENTARIUM 3.1 Planning en control Algemeen beeld Voor het financieel beheer van het HCO zijn de voornaamste geldstromen: de aan projecten toegerekende kosten (waaronder salarissen), opbrengsten van uitgevoerde projecten alsmede de inkomensoverdrachten van het Rijk. Wij hebben de administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) van deze processen beoordeeld. Onze algemene indruk is dat het HCO deze processen toereikend beheerst. Wel hebben wij vastgesteld dat er niet altijd een beschrijving aanwezig is van de administratieve organisatie en interne controle met betrekking tot het financieel beheer. De aanwezigheid van een actuele procesbeschrijving geeft duidelijkheid voor de personeelsleden van de organisatie omtrent bevoegdheden, verantwoordelijkheden en procedures en houdt tevens een formalisatie in van de beschreven processen. Het HCO heeft aangegeven dat zij in 2005 een start zal maken met het actualiseren en complementeren van de schriftelijke vastlegging van de administratieve organisatie en controle. Dit is mede van belang ter formele afbakening van verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Zeker nu het HCO bezig is om haar organisatievorm verder te professionaliseren.

5 Accountantsdienst 5 Het HCO is sinds 2001 door de brancheorganisatie EDventure het certificaat voor kwaliteitszorg, dat deel uitmaakt van de certificeringsregeling voor onderwijsbegeleiding (in overeenstemming met ISO 9001), toegekend. In 2004 heeft een zware hertoetsing plaatsgevonden, waarbij alle processen opnieuw zijn beoordeeld. Uit deze toetsing bleek dat het HCO zeer goed scoorde Financieel beheer en managementrapportages Per 1 januari 2004 is overgegaan op een nieuw financieel systeem. Het voeren van de projectadministratie wordt door dit pakket beter ondersteund, wat mede gezien de overgang naar het nieuwe financieringssysteem van essentieel belang is. Ook hebben wij kunnen constateren dat het nieuwe financiële systeem alsmede de nieuwe opzet van het financieel beheer tot een verbeterd inzicht hebben geleid in de standen en stromen binnen de financiële administratie. Hierdoor wordt er binnen het HCO adequater ingespeeld op de (financiële) informatiebehoefte van de organisatie Projecten ten behoeve van derden Binnen het HCO wordt een groot deel van de omzet (meer dan 50%) behaald met door het HCO ontwikkelde projecten ten behoeve van derden. De administratieve organisatie en interne controle voldoen aan de daaraan te stellen eisen. In 2004 (met name schooljaar ) heeft de stafafdeling financiële zaken de administratieve organisatie en interne controle met betrekking tot de projectorganisatie verder verbeterd. Dit heeft geleid tot een meer inzichtelijke toerekening van de kosten en baten aan de diverse projecten. Aanpassingen binnen het financieel beheer hebben tevens geleid tot een adequatere voortgangscontrole op projecten, waardoor periodieke bijsturing efficiënter en effectiever plaatsvindt Financiële functie Door het vertrek van de controller in 2004, in verband met vervroegde uittreding, is de financiële functie ingekrompen, waardoor de kwetsbaarheid binnen deze functie weer is toegenomen in Wij hebben begrepen dat het HCO inmiddels bezig is de financiële functie uit te breiden. Hierdoor zal de controller zich in 2005 ook meer kunnen gaan richten op het financieel beheer en beleid binnen het HCO, waaronder het vastleggen van interne procedures, projectbeheersing en budgetbewaking. Dit is mede van belang gezien de nieuwe vraagfinanciering per 1 augustus Kwaliteit totstandkoming 2 e Marap In de 2e Marap is aangegeven dat het verwachte resultaat zou bedragen. Het werkelijke resultaat na bestemming over 2004 bedraagt echter positief. In de jaarrekening is aangegeven dat het voordelig dienstresultaat het gevolg is van de uitbreiding van de additionele betaalde activiteiten, minder uitgaven voor goederen en diensten, het activeren conform de nieuwe richtlijnen alsmede het nog niet invullen van vacatures in het kader van de mogelijke bezuinigingen. Het ramen van een verwacht resultaat in de 2 e Marap is voor het HCO niet eenvoudig. De werkzaamheden van het HCO zijn in grote mate gebonden aan schooljaren die lopen van 1 augustus t/m 31 juli. Op het moment van het opstellen van de 2 e Marap 2004 zijn nog onvoldoende gegevens van het beëindigde schooljaar bekend. Daarnaast is het op dat moment ook moeilijk om een deugdelijke inschatting te maken van de omzet van nieuw ontwikkelde projecten voor het nog komende schooljaar Desondanks is het voor een goede beheersing van de processen noodzakelijk dat de nodige aandacht wordt besteed aan de additionele activiteiten binnen de jaarlijkse begrotingscyclus. Hierdoor zal een beter tussentijds inzicht in het resultaat worden verkregen.

6 Accountantsdienst Omzetbelasting Door de komende overgang van aanbodfinanciering naar vraagfinanciering is nadere aandacht vereist voor een juiste toepassing van de omzetbelasting. Vanuit de brancheorganisatie EDventure wordt actie ondernomen om het vraagstuk BTW verder uit te werken, zodat een eenduidige toepassing van de BTW zal plaatsvinden bij alle onderwijsbegeleidingsdiensten in het hele land. Hierover worden afspraken gemaakt met het ministerie van Financiën. 3.2 Rechtmatigheid Wij hebben bij de controle over 2004 de rechtmatigheid getoetst overeenkomstig het eerder genoemde BAPG, de controleverordening en raadsbesluit 148 van 2004 invulling rechtmatigheid. Hierbij is onder meer expliciet aandacht geschonken aan de volgende rechtmatigheidsaspecten: - begrotingsrechtmatigheid - autorisatie- en bevoegdhedencriterium - het voorwaardencriterium: de naleving van (inter)nationale en specifieke rijksregelgeving, specifieke verordeningen en raadsbesluiten - problematiek betreffende misbruik en oneigenlijk gebruik - maatregelen ter waarborging van de rechtmatigheid van niet-financiële handeling en beslissingen. Uit onze controle komen enkele bevindingen naar voren. Deze zijn samen met enkele aanbevelingen, hierna vermeld Begrotingsrechtmatigheid Bij het HCO zijn geen begrotingsonrechtmatigheden geconstateerd tijdens onze controle. In 2004 zijn net zoals in voorgaande jaren meer lasten en baten gerealiseerd dan begroot, maar deze passen binnen het door de raad vastgestelde beleid Voorwaardencriterium Bij het HCO zijn er tijdens onze controle geen onrechtmatigheden geconstateerd met betrekking tot het voorwaardencriterium. Wel is het aan te bevelen om de verdeling van de kosten over de begrotingsproducten eenduidiger te maken. De financiële administratie bij het HCO is nog niet zodanig ingericht dat de kosten éénduidig kunnen worden toegerekend aan de verschillende producten. Het HCO verdeelt de baten en lasten vooralsnog naar rato van de productbegroting. Aangezien beide producten binnen het zelfde programma vallen, heeft dit geen invloed op de programmarekening. Inmiddels wordt gewerkt aan een systeem van integrale kostprijsberekening. Er wordt naar gestreefd dit vanaf begroting 2006 te implementeren. Verder is het aan te bevelen dat het HCO een afzonderlijke instructie opstelt met betrekking tot haar beleid Fraude Onderlinge Gemeenten, aangezien veel aspecten nu versnipperd zijn vastgelegd binnen de administratieve organisatie en interne controle van de organisatie. Overigens zijn er geen bevindingen terzake uit de controle naar voren gekomen Problematiek betreffende misbruik en oneigenlijk gebruik Bij het HCO zijn er tijdens onze controle geen onrechtmatigheden geconstateerd met betrekking tot misbruik en oneigenlijk gebruik. Veel aspecten uit het Concernkader Voorkomen van Misbruik & oneigenlijk gebruik worden, voor zover van toepassing, afgedekt binnen de bestaande administratieve organisatie en interne controle van de organisatie. Het is wel aan te bevelen om de aspecten met betrekking tot misbruik en oneigenlijk gebruik vast te leggen in een afzonderlijke beleidsinstructie.

7 Accountantsdienst Maatregelen ter waarborging van de rechtmatigheid van niet-financiële handeling en beslissingen Wij hebben onze controle overeenkomstig het eerder genoemde BAPG beperkt tot het beoordelen van het systeem dat de rechtmatigheid van niet-financiële beslissingen en handelingen moet waarborgen. Onvoldoende waarborgen kunnen leiden tot risico s waaruit (financiële) claims kunnen voortvloeien. Uit onze controle komt naar voren dat dit systeem gemeentebreed - en dus ook bij het HCO - in ontwikkeling is. In 2004 is een handleiding opgesteld, op basis waarvan bij het HCO bij wijze van pilot de offerteprocedure is doorgelicht. Hieruit komt naar voren dat het gebruikte systeem reeds in hoge mate waarborgt dat het proces rechtmatig verloopt. Het HCO geeft voorts aan, mede met het oog op komende ontwikkelingen, aandacht te hebben voor verdere aanvulling en verbetering van het systeem met betrekking tot de offerteprocedure. In 2005 zal een gemeentebrede evaluatie van het systeem plaatsvinden. Overigens is op bladzijde 35 van de jaarrekening een paragraaf rechtmatigheid opgenomen, waarin de dienst verantwoording aflegt over het gevoerde beleid inzake rechtmatigheid en een opgave doet van de bij het opmaken van de jaarrekening resterende onrechtmatigheden. Het HCO heeft intern tijdens haar inventarisatie geen onrechtmatigheden geconstateerd. Wij hebben vastgesteld dat deze paragraaf hierover een toereikend inzicht geeft. 3.3 Automatisering Bij de verwerking van de gegevens maakt de dienst gebruik van diverse geautomatiseerde financiële systemen. Voor zover wij bij de jaarrekeningcontrole gebruik hebben gemaakt van deze systemen is ons niet gebleken dat de betrouwbaarheid en de continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking niet toereikend zijn gewaarborgd. Eind 2004 is door de GAD gerapporteerd over de informatiebeveiliging. Uit dat onderzoek komt naar voren dat het HCO matig tot voldoende scoort. In het rapport van de GAD terzake zijn enkele aanbevelingen gedaan. Het HCO is bezig om genoemde aanbevelingen te implementeren. Vanuit het onderzoek zijn overigens, mede gezien de omvang van de organisatie, geen onoverkomelijke problemen naar voren gekomen met betrekking tot de jaarrekening. 3.4 Bestuurlijke kengetallen Met ingang van 2004 verantwoorden de diensten de bestuurlijke prestaties/kengetallen in paragraaf h baten en lasten per programma van de jaarrekening. De beoordeling van de betrouwbaarheid van deze prestaties/kengetallen is door de gemeenteraad opgedragen aan de Accountantsdienst. Ons onderzoek heeft zich gericht op het vaststellen of er sprake is van toereikende AO/IC rondom de totstandkoming van deze bestuurlijke kengetallen. Wij hebben vastgesteld dat deze AO/IC een voldoende waarborg is voor de betrouwbaarheid van deze kengetallen. Voorts is gebleken dat de in de jaarrekening opgenomen bestuurlijke kengetallen op correcte wijze zijn ontleend aan de daaraan ten grondslag liggende systemen.

8 Accountantsdienst Milieudoorlichting Het HCO heeft de uitkomsten van de milieudoorlichting over 2004 vermeld in de jaarrekening op pagina 4. Vanaf het verslagjaar 2003 vindt de doorlichting plaats aan de hand van de leidraad milieumanagement. De Accountantsdienst onderzoekt de juiste uitvoering van de milieudoorlichting en de betrouwbaarheid van de dienstrapportage. Wij hebben vastgesteld dat de doorlichting niet toereikend is uitgevoerd en de uitkomsten van de milieudoorlichting 2004 door het HCO onjuist zijn verantwoord, aangezien de leidraad milieumanagement niet is gehanteerd. Op pagina 4 van de jaarrekening geeft HCO wel aan dat vanaf 2005 de milieurapportage opgesteld zal worden conform de leidraad milieumanagement. Tevens is op deze pagina aangegeven welke milieumaatregelen voor 2004 zijn uitgevoerd. 3.6 Integriteit Met ingang van 2002 rapporteren de diensten in het jaarverslag over de genomen maatregelen met betrekking tot de integriteit. De Accountantsdienst onderzoekt de juiste weergave van de voortgang en de betrouwbaarheid van de dienstrapportage. Uit ons onderzoek bij het HCO komt naar voren dat de dienst een risico-inventarisatie heeft uitgevoerd. De dienst heeft geen plan van aanpak opgesteld, aangezien er uit de risico-inventarisatie geen materiële risico s voortvloeien. Vanaf 2002 is een aantal bedrijfsprocessen gescreend. Op pagina s 3 en 67 van de jaarrekening is de informatie omtrent het integriteitbeleid in het kort weergegeven. Wij hebben vastgesteld dat in de jaarrekening een juiste weergave is opgenomen van de genomen maatregelen met betrekking tot de integriteit. 4 JAARVERSLAGGEVING 4.1 Kwaliteit van de verslaggeving (inclusief BBV) Het HCO heeft een uitgebreid jaarverslag opgenomen in haar jaarrekening. In het jaarverslag worden de programmaverantwoording en de paragrafen, indien van toepassing, in toereikende mate toegelicht. Het jaarverslag is verenigbaar met de jaarrekening. 4.2 Analyse van het resultaat Het HCO heeft over het jaar 2004 een, ten opzichte van de begroting, voordelig dienstsaldo na bestemming verantwoord van De opbouw en bestemming van dit resultaat zijn opgenomen op bladzijde 10 en 11 van de jaarrekening. Het dienstresultaat is hoofdzakelijk het gevolg van meer additionele betaalde activiteiten dan begroot, minder uitgaven voor goederen en diensten, het activeren conform de nieuwe richtlijnen alsmede het nog niet invullen van vacatures in het kader van de mogelijke bezuinigingen. Evenals voorgaande jaren worden de uitkomsten over 2004 dus in belangrijke mate beïnvloed door de (incidentele) projecten die door het HCO zijn uitgevoerd. Een gedetailleerdere toelichting op kosten- en batensoortniveau is gegeven op bladzijde 30 en 31 van de jaarrekening. Op bladzijde 22 tot en met 28 zijn de baten van additionele activiteiten ten behoeve van diensten aan derden opgenomen. De baten betreffende de additionele activiteiten bedragen evenals vorig jaar meer dan 50% van de totale baten.

9 Accountantsdienst Financiële Positie Het HCO heeft een gezonde financiële positie. Deze gezonde financiële positie wordt grotendeels veroorzaakt door de positieve dienstresultaten van de laatste jaren. Hierdoor is de compensatiereserve per 31 december Deze compensatiereserve zal in 2005 nog sterk toenemen als gevolg van de dotatie van het nog onverdeelde dienstresultaat 2004 ( ). Aangezien er maar één bestedingsvoorstel is ad zal het overgrote deel van het onverdeelde dienstresultaat 2004 worden gedoteerd aan de compensatiereserve. De compensatiereserve dient als buffer voor mogelijke toekomstige omzetdalingen, die kunnen voortvloeien uit de nieuwe financieringswijze (o.a. vraagfinanciering per 1 augustus 2005), zoals toegelicht in hoofdstuk Risico s Conform voorgaande jaren wordt een substantieel deel van de baten (meer dan 50%) behaald met de additionele activiteiten ten behoeve van dienstverlening aan derden. Deze baten dienen voor een substantieel deel ter dekking van de salarislasten van het vaste personeel. Het risico is aanwezig dat er in de toekomst onvoldoende rendabele projecten kunnen worden gerealiseerd. Overigens wordt, doordat er sprake is van tientallen additionele activiteiten, het risico wel gespreid. Daarnaast stelt het HCO voor een weerstandsvermogen op te bouwen tot een bedrag van Verder heeft het HCO in het dienstverslag aangegeven dat wijzigingen van de wet- en regelgeving alsmede verwachte bezuinigingsmaatregelen van het Rijk, mogelijkerwijs zullen leiden tot een afname van de toekomstige omzet. Tevens wordt hiervoor verwezen naar Hoofdstuk 2 Beleidsrelevante Onderwerpen van dit rapport. 4.5 Balans De balansposten bij het HCO zijn vrij standaard en zijn nauwelijks aan veranderingen onderhevig in de afgelopen jaren. In 2004 zijn er bij het HCO voor het eerst uitgaven voor materiële vaste activa (investeringen) geactiveerd. Dit vloeit voort uit de verordening financieel beheer en beleid. Ter dekking van de afschrijvingen zal het HCO een bestedingsvoorstel doen ter hoogte van het geactiveerde bedrag ad Programmarekening Het HCO heeft twee programma s, namelijk Onderwijs en Overige beleidsvoornemens. De primaire programmarekening is Onderwijs, aangezien in het programma Overige beleidsvoornemens alleen het bij de 2 e Marap verwachte dienstresultaat 2004 van het HCO is opgenomen. Binnen de programmarekening hebben twee producten volledig betrekking op het HCO, namelijk Schoolbegeleidingsdienst Onderwijsachterstand en Schoolbegeleidingsdienst reguliere schoolbegeleiding. Op beide producten is een positief dienstresultaat behaald van in totaal Het positieve resultaat op de programmarekening Overige beleidsvoornemens bedraagt Dit leidt tot een gezamenlijk positief dienstresultaat van

10 Accountantsdienst Afrekening additionele projecten met subsidieverstrekkers Voor veel additionele projecten wordt een bijdrage ontvangen van de Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn voor de werkelijk aan dat project toe te rekenen kosten. In de toekenningsbeschikkingen van deze dienst wordt vermeld dat de jaarrekening, voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring, als verantwoordingsinstrument wordt gehanteerd. Aan de hand van de jaarrekening en van het inhoudelijk verslag zal dan de bijdrage definitief worden vastgesteld. Door het eerder beschikbaar komen van de specifieke, voor de subsidiegever relevante, informatie, is het mogelijk om deze projecten bij de controle van de jaarrekening te betrekken. Wij hebben vastgesteld dat de in de jaarrekening opgenomen projecten op een juiste wijze zijn verantwoord en dat voldaan is aan de gestelde eisen, zoals vastgelegd in de voor de afzonderlijke projecten afgegeven beschikkingen. GAD Den Haag, drs. L. Verbiest RA, accountant R.A. Vierbergen RA, directeur Inlichtingen bij drs. L. Verbiest RA Bezoekadres: Spui 70, 2511 BT Den Haag Telefoon: Fax:

11 Accountantsdienst 11 C ACCOUNTANTSVERKLARING BIJ DE JAARREKENING 2004 VAN HET HAAGS CENTRUM VOOR ONDERWIJSBEGELEIDING VAN DE GEMEENTE DEN HAAG Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2004 van de het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding te Den Haag, zoals opgenomen in de hoofdstukken B tot en met E en G, gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie van het HCO. De directie is tevens verantwoordelijk voor de naleving van de wet- en regelgeving. Het is op grond van artikel 2 lid 1 van de Controleverordening van de gemeente Den Haag onze verantwoordelijkheid de controle als bedoeld in artikel 213, lid 2 van de Gemeentewet uit te voeren en een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Bij onze controle hebben wij nagegaan of de jaarrekening voldoet aan de volgende eisen: dat de jaarrekening getrouw weergeeft zowel de baten en de lasten over 2004 als de activa en passiva per 31 december 2004 en dat de in de jaarrekening opgenomen baten en lasten, alsmede de balansmutaties tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting, van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder gemeentelijke verordeningen en dat het jaarverslag met de jaarrekening verenigbaar is. Tevens hebben wij nagegaan of de jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten en in overeenstemming met het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten. Volgens de in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die het bevoegd gezag van de gemeente daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor tekortkomingen 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat deze jaarrekening getrouw en in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten zowel de baten en de lasten over 2004 als de activa en passiva per 31 december 2004 weergeeft, en dat de in deze jaarrekening opgenomen baten en lasten, alsmede de

12 Accountantsdienst 12 balansmutaties tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. Toelichting Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op het volgende. De gemeenteraad van Den Haag heeft voor het onderzoek naar de jaarrekening over 2004 bij besluit (nummer 148 van 14 september 2004) het begrip rechtmatigheid nader geoperationaliseerd. In genoemd besluit ligt dan ook vast wat wordt bedoeld met de in de oordeelsparagraaf opgenomen zinsnede de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder gemeentelijke verordeningen. GAD Den Haag, drs. L. Verbiest RA, accountant R.A. Vierbergen RA, directeur