Acta. Hoofdstuk 8. Relatie met overheid en samenleving. van de Generale Synode Harderwijk van de Gereformeerde Kerken in Nederland

Transcriptie

1 Acta van de Generale Synode Harderwijk van de Gereformeerde Kerken in Nederland Hoofdstuk 8 Relatie met overheid en samenleving

2 Het auteursrecht van deze tekst berust hetzij bij de auteur, hetzij bij de Gereformeerde Kerken in Nederland. Voor alle zaken het auteursrecht betreffend kan contact opgenomen worden met: Deputaten administratieve ondersteuning Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in wat voor vorm of op wat voor manier dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende, behoudens de uitzonderingen bij de wet gesteld. Acta Generale Synode Harderwijk

3 Artikel 92 Relatie kerk en overheid 20 mei 2011 Materiaal: rapport deputaten relatie kerk en overheid. Besluit 1: deputaten decharge te verlenen. Besluit 2: de preses van de generale synode te benoemen tot titulair voorzitter van het deputaatschap voor de relatie kerk en overheid, en hem de bevoegdheid te geven, in overleg met de andere deputaten, deel te nemen aan het publieke debat zoals dat het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) voor ogen staat en eventueel ook tot publieke standpuntbepaling namens onze kerken te komen. Daarnaast behoort tot zijn taak: a. op uitnodiging van de overheid de kerken te vertegenwoordigen bij officiële plechtigheden en in bijzondere gevallen, ook zonder uitdrukkelijke uitnodiging van de overheid, de kerken te vertegenwoordigen in samenkomsten met een nationaal karakter, voor zover de aanwezigheid bij deze gelegenheden verenigbaar is met de kerkelijke verantwoordelijkheid en de christelijke levensstijl, en schriftelijk te verantwoorden aan de uitnodigende instantie waarom in voorkomend geval niet op een uitnodiging kan worden ingegaan; b. namens de kerken gelukwensen of betuigingen van deelneming bij vreugde of rouw het Koninklijk Huis betreffende over te brengen en de vertegenwoordiging van de kerken op koninklijke recepties voor te bereiden en uit te voeren, behalve wanneer de generale synode bijeen is. Besluit 3: deputaten op te dragen: a. hetzij op verzoek van de overheid, hetzij op verzoek vanuit de kerken, hetzij op eigen initiatief zich tot de overheid te richten over publieke zaken die overal in ons land de dienst van de kerk (art. 27 KO), of het leven als christen raken. Indien de generale synode bijeen is, doet de synode dit zelf. Deputaten dienen de kerken van hun reacties in kennis te stellen; b. de kerken te informeren over stukken die van de overheid bij hen inkomen en bestemd zijn voor de kerken of anderszins van belang zijn voor de kerken en over maatregelen of voornemens van de overheid en uitspraken van de rechterlijke macht die de dienst van de kerk en/of het leven als christen raken; c. de Gereformeerde Kerken in Nederland te vertegenwoordigen in het CIO alsmede in de commissies CIO-K (kerkelijke gebouwen), CIO-J (Justitie) en CIO-O (onderwijs); d. het nodige te doen om de betrokkenheid van kerken bij het justitiepastoraat te vergroten en daarbij zo mogelijk te komen tot benoeming van één of meer justitiepredikanten uit onze kerken; e. een commissie te vormen die onder verantwoordelijkheid van deputaten steun en advies kan geven aan de te benoemen justitiepredikant in die gevallen waarin de predikant, de kerken en/of de Dienst Geestelijke Verzorging in penitentiaire inrichtingen dit gewenst of nodig achten; f. met de Dienst Geestelijke Verzorging in penitentiaire inrichtingen in gesprek te blijven over het Theologisch Centrum voor het justitiepastoraat en te streven naar waarborging van de huidige principiële koers van het Centrum, waarbij personele participatie vanuit onze kerken tot de mogelijkheden behoort; g. de kerken en kerkleden te stimuleren in het op christelijke wijze betrokken zijn in de maatschappij, in het contact met plaatselijke en regionale overheden; h. deel te nemen in de Stichting voor protestants godsdienstonderwijs op openbare basisscholen en te bevorderen dat bevoegde leden uit onze kerken zich voor dit werk beschikbaar stellen. Besluit 4: deputaten een budget toe te kennen voor 2012 van ,--, voor 2013 van ,--, en voor 2014 van ,--. Het totale budget komt daarmee op ,--. Bespreking. Van deputaten zijn aanwezig: ds. A. de Snoo, die voorzitter B. Koelewijn verontschuldigt, zr. M. Koole en prof. A.L.Th. de Bruijne. Acta Generale Synode Harderwijk

4 In reactie op de vraag over het niet ondertekenen van een document tegen homo-geweld, wordt gezegd dat op de website staat waarom er niet ondertekend is. Niet meedoen is gedaan voor de duidelijkheid. In de brief wordt vol overtuiging nee gezegd tegen het wegzetten van homo s, maar uit de context blijkt dat daarbij ook wordt gedacht aan tuchtoefening bij homoseksuele relaties. Verder wordt gevraagd of deputaten zich gehouden hebben aan hun opdracht om, als er een synode gaande is, uitspraken hieraan over te laten. Recent is namelijk door deputaten een zienswijze kenbaar gemaakt aan 2 e kamerleden over een dreigend verbod op ritueel slachten. Dit om de overheid er op te wijzen dat er meer in geding is dan de Partij voor de Dieren naar voren brengt. Het gaat om godsdienstvrijheid. Deputaten zijn van mening dat hun werk niet stopt als er een synode actief is. Ds. Van Dijk dient daarop een amendement in op het tweede deel van besluit 3a, maar trekt dit terug als deputaten de bewuste passage scherper formuleren. Het is jammer te constateren dat de regionale bezinningsavonden slecht werden bezocht. Aangaande justitiepastoraat is er een positieve intentie, maar hoe geef je vorm aan gereformeerd pastoraat in dezen? Een commissie kan hierbij iets betekenen voor een predikant en inhoud geven aan de begeleiding. Bij de stemming wordt een amendement van br. Huisman bij besluit 3b, om achter overheid toe te voegen of andere publieke instanties, verworpen (voor 5, tegen 29 en onthouding 1). Een amendement van br. Post om bij besluit 3e, achter inrichtingen toe te voegen en/of de commissie, wordt verworpen (voor 9, tegen 13 en onthouding 13). Een amendement van ds. Van Dijk om het laatste deel van besluit 3g door eenmaal per drie jaar regionale bezinningsavonden te organiseren waar meningen en gedachten over culturele en maatschappelijke ontwikkelingen en tendensen in de samenleving kunnen worden besproken te laten vervallen, wordt met instemming van deputaten met algemene stemmen aangenomen. De besluiten 1, 2, 3 en 4 worden daarna met algemene stemmen genomen. Preses Niemeijer dankt deputaten (in het bijzonder de aftredende deputaten ds. J. Haveman, B. Koelewijn en ds. A. de Snoo): in u zijn we als kerken actief richting onze overheden en richting onze burgerlijke samenleving. U behartigt dat werk op een consciëntieuze wijze. In het Nederland van vandaag eist dat soms moed en altijd alert-zijn. We bidden u dat ook voor de toekomst toe. Artikel 93 Benoeming deputaten relatie kerk en overheid 28 mei 2011 Besluit: op voorstel van het moderamen als deputaten relatie kerk en overheid te benoemen: primi: R. de Boer Kampen 2017 A.L.Th de Bruijne (s) Kampen 2017 B. Kamsteeg Barendrecht 2017 Mw. M. Koole Amsterdam 2014 E. van Middelkoop Berkel en Rodenrijs 2020 H.E. Nieuwenhuis Ermelo 2014 J.B. de Rijke Krimpen aan den IJssel 2020 secundi: H. Offereins Steenwijk T. Stelpstra Beilen Titulair voorzitter primus: P. Niemeijer Julianadorp secundus: H.J.J. Feenstra Kampen Acta Generale Synode Harderwijk

5 Artikel 94 Bededagen 9 april 2011 Materiaal: rapport classis Midden-Holland als deputaat naar art. 69 KO. Besluit 1: de classis Midden-Holland decharge te verlenen; Besluit 2: de classis Midden-Holland opnieuw aan te wijzen als deputaat voor het eventueel uitschrijven van bededagen naar art. 69 KO. Bespreking Ds. A. Koster meldt dat de classis Midden-Holland hem gevraagd heeft haar te vertegenwoordigen. Aan het rapport is niet veel toe te voegen. Gewezen wordt op het onderscheid tussen normale voorbeden die elke kerk kan doen, en die naar art. 69 KO die door het deputaatschap worden uitgeschreven. Deze gelden in gezamenlijkheid voor elke kerk en zijn niet vrijblijvend. In 2001 is voor de laatste keer een bededag uitgeschreven. Vroeger werd het wel veel zwaarder aangezet. In de eerste ronde wordt opgemerkt dat het het meest opmerkelijke rapport is. De bededag is terug van weggeweest, zie de bededag gecoördineerd door BBK naar aanleiding van de aardbeving die onlangs Japan heeft getroffen. Duurt het organiseren van een bededag via het huidige deputaatschap niet veel te lang? Meerderen achten het beter om de classis er niet langer mee te belasten. In deze tijd van snelle communicatie is die taak niet langer nodig. Daartegenover wordt opgemerkt dat het toch wel wenselijk is om een centraal gemeenschappelijk punt te hebben. Gezien de huidige kerkorde kan opheffen van het deputaatschap, waarvoor stemmen zijn opgegaan, niet aan de orde zijn. Dat zou betekenen dat de kerkorde moet worden gewijzigd waarvoor een aparte procedure bestaat. Ds. Koster benadrukt nog een keer waarover het precies gaat. Bededagen worden uitgeschreven bij bijvoorbeeld een nationale ramp. Dat het de laatste jaren niet gebruikt is, is een zegen van de Heer. We zijn echter niet voor altijd van rampen gevrijwaard. In de afgelopen 23 jaar zijn er 2 bededagen geweest. Voor een classis kan ook een ander gremium komen, maar het is goed dat het ligt bij de kerken, in dit geval een classis. In de tweede ronde wordt er op gewezen dat de hele kerkorde op de schop gaat. Daarom is het nu niet nodig het betreffende artikel wijzigen, maar kunnen we volstaan met niet opnieuw de classis als deputaat te benoemen. Het is niet meer van deze tijd om bededagen voor te schrijven via een classis als deputaatschap. Ds. Harmannij dient in die zin een tegenvoorstel in. In de huidige KO staan meer artikelen die niet meer functioneren Tegen dit voorstel wordt opgemerkt dat we in dit stadium niet vooruit moeten grijpen op een nieuwe KO. De artikelen die nu tussen haakjes staan zijn dat door een formeel synodebesluit. Deputaat Koster wijst er voorts op dat bij afschaffen een gat valt. Als er geschrapt wordt, welke instantie is er dan nog alert op? Bij stemming wordt het voorstel van deputaten aanvaard (25 voor, 10 tegen). Daarmee is het tegenvoorstel van ds. Harmannij verworpen. De preses merkt op dat dit besluit niets betekent voor de behandeling van dit punt later bij de Werkorde. Daar zal de zaak opnieuw aan de orde komen, in het goede kader. Preses dankt de classis voor het werk. De vraag in de discussie die we voerden, was niet of er door de kerken gebeden moet worden voor de nood van ons volk en of het niet goed is dat we dat als kerken ook gezamenlijk doen. De vraag was wel of dat vandaag nog altijd moet via de weg die daarvoor ooit gekozen is toen Nederland nog een christelijke natie was. En of er vandaag geen andere wegen en vlottere mogelijkheden zijn om de gezamenlijke kerken op te roepen tot gebed bij en nationale ramp. De laatste bededagen die georganiseerd werden, raakten de voortgaande ontkerstening van ons volk, een nood die in de huidige ontkerstende samenleving behoort bij de permanente zorgen die de kerken sowieso al met Acta Generale Synode Harderwijk

6 grote regelmaat aan de Here voorleggen. We zijn de classis dankbaar voor het werk dat ze al jarenlang doet. Artikel 95 Vertegenwoordiging bij officiële gelegenheden 20 mei 2011 Materiaal: 1. brief van de Gereformeerde Kerk te Bedum d.d. 1 februari 2010, waarin revisie gevraagd wordt van de besluiten van de GS Middelburg 1933 (Acta, art. 245) en Ommen 1993 (Acta, art. 67) inzake het niet bijwonen van officiële gebeurtenissen in kerkgenootschappen waarmee geen contact is dat gericht is op kerkelijke eenheid; de kerk vraagt om intrekking van het verbod, omdat afwijzen van dergelijke uitnodigingen de gemeente van Christus geen goed doet en het versturen en honoreren van uitnodigingen een zaak van goed fatsoen is; 2. brief van de Gereformeerde Kerk te Wezep d.d. 29 december 2010, met eenzelfde verzoek als onder 1, met als belangrijkste grond dat in dezen geen uitspraak nodig is die alle kerken bindt; de Gereformeerde Kerken te Bergschenhoek, Putten en Zaamslag hebben zich bij dit verzoek aangesloten. Besluit: a. in te stemmen met het verzoek van de Gereformeerde Kerken te Bedum en Wezep; b. de uitspraak van de GS Middelburg 1933 (Acta, art ) en die van de GS Ommen 1993 (Acta, art. 67-2) ter zake van het niet bijwonen van een officiële gebeurtenis in een kerk waarmee geen contact is gericht op kerkelijke eenheid, vervallen te verklaren. Gronden: 1. het behoort uit de aard der zaak tot de vrijheid van de plaatselijke kerken om in eigen verantwoordelijkheid te bepalen in welke gevallen een vertegenwoordiging wordt gestuurd; 2. aanwezigheid bij een officiële gebeurtenis in een plaatselijke kerk waarmee geen contact is gericht op kerkelijke eenheid betekent niet dat bestaande kerkelijke verschillen worden ontkend of dat, in geval van bijwonen van een kerkdienst, ingestemd wordt met (alle onderdelen van) deze dienst. Commissie Friesland, die het besluit heeft voorbereid, leidt bij monde van ds. Prins de bespreking in. De betrokken kerken is gevraagd of men behoefte had om een toelichting te geven. Dat was niet het geval. In dit soort zaken was het in het verleden vaak alles of niets. Was er geen eenheid, dan kon je ook niet positief ingaan op een uitnodiging. De praktijk nu is genuanceerder. Bespreking In twee korte ronden wordt op 13 mei over het voorstel gesproken. Over de gronden wordt nogal verschillend gedacht. Als grond 1 goed is kan de voorgestelde grond 3 vervallen ( het aannemen van een uitnodiging voor een officiële gebeurtenis in een kerk waarmee we niet in gesprek zijn, komt de goede naam van de gemeente van Christus ten goede. Bovendien is het versturen en honoreren van een uitnodiging niet meer dan een zaak van goed fatsoen. ). Ook grond 2 zou geschrapt kunnen worden. Gaat het hier niet om een soortgelijke verandering van beleid als we constateerden bij de Nationale Synode (zie artikel 76,77)? Is het afslaan van een uitnodiging een adequate manier om duidelijk te maken dat er verschillen bestaan met de kerk die uitnodigt? Anderen vragen of de argumenten van de GS Middelburg 1933 niet weerlegd moeten worden. Commissie Friesland stelt dat de GS Middelburg indertijd geen inhoudelijke argumenten heeft aangevoerd. De GS Ommen 1993 sprak over wegen die omwille van de waarheid uiteengaan. De derde grond kan naar het oordeel van de commissie vervallen, maar grond 2 moet blijven staan. Daar kan zelfs aan toegevoegd worden dat het aanvaarden van een uitnodiging niet betekent dat bestaande verschillen worden ontkend. De vervolgbespreking vindt plaats op 20 mei. Naar aanleiding van de bespreking op 13 mei is het voorstel aangepast. Daarbij is grond 3 inderdaad vervallen. Maar de commissie hecht er aan om grond 2 te handhaven, om daarmee uit te spreken dat in de huidige situatie de tot dusver gebruikte bezwaren geen stand houden. Acta Generale Synode Harderwijk

7 Onder de synodeleden zijn voorstanders van het voorstel, want het is maar de vraag of je met de huidige manier van handelen je overtuiging kunt laten zien. Wel wordt opgemerkt dat bespreking van dit voorstel vooruitgrijpt op de oordeelsvorming over de deelname aan de Nationale Synode. Een afgevaardigde merkt op dat de GS Ommen 1993 gezegd heeft dat vertegenwoordiging niet kan; het miskent een scheiding die er is ter wille van de waarheid. Op die overweging wordt in het besluit niet ingegaan. Het voorstel van de commissie Friesland wordt aanvaard (voor 30, tegen 2, onthouding 0). Acta Generale Synode Harderwijk