Acta Hoofdstuk 2 Vragen uit de kerken

Transcriptie

1 Acta van de Generale Synode Harderwijk van de Gereformeerde Kerken in Nederland Hoofdstuk 2 Vragen uit de kerken

2 Het auteursrecht van deze tekst berust hetzij bij de auteur, hetzij bij de Gereformeerde Kerken in Nederland. Voor alle zaken het auteursrecht betreffend kan contact opgenomen worden met: Deputaten administratieve ondersteuning Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in wat voor vorm of op wat voor manier dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende, behoudens de uitzonderingen bij de wet gesteld. Acta Generale Synode Harderwijk

3 Artikel 17 Vragen PS Friesland inzake huwelijk, samenlevingsvormen en huwelijkssluiting 20 mei 2011 Materiaal: 1. twee verzoeken van de PS Friesland inzake huwelijk, samenlevingsvormen en huwelijkssluiting. De PS verzoekt om een uitspraak of en zo ja welke vormen van samenleven, die publiek en juridisch vastgelegd zijn, in de kerk erkend kunnen worden op basis van welke criteria. Als tweede verzoekt de PS Friesland te overwegen of het wenselijk en mogelijk is de huwelijkssluiting weer in de kerk terug te halen, zodat het onderscheid tussen het bijbelse huwelijk en hoe de overheid dit in het burgerlijk huwelijk wettelijk geregeld heeft niet meer gemaakt hoeft te worden en de situatie weer helder is: trouwen = in de kerk een verbond aangaan ; 2. rapport van de commissie Overijssel (bijlage 2.1). Besluit 1: aan deputaten relatie kerk en overheid samen met de raad van advies inzake huwelijk en echtscheiding opdracht te geven aan de volgende generale synode advies uit te brengen hoe je als kerken omgaat met de verschillende samenlevingsvormen van man en vrouw die publiek en juridisch vastgelegd zijn en of en hoe die samenlevingsvormen kunnen voldoen aan wat in de Bijbel staat over het huwelijk. 1. terecht merkt de PS Friesland in de toelichting bij haar voorstel op dat het burgerlijk huwelijk als door de overheid geregelde samenlevingsvorm naast andere min of meer juridisch geregelde vormen van samenleven staat; 2. het is wijs dat de kerken zich ertoe zetten het huwelijk als instelling van God af te grenzen tegen de veelheid van samenlevingsvormen, waarbij de kerken zich niet afhankelijk opstellen tegenover het steeds verder uitgeholde wettelijk vastgelegde burgerlijk huwelijk; 3. het is wenselijk om in de huidige samenleving te zoeken naar nieuwe wegen en mogelijkheden om het huwelijk, zoals de Bijbel er over spreekt, in de kerkelijke gemeente te verankeren en de christelijke huwelijksmoraal te versterken. Besluit 2: aan het tweede verzoek van de PS Friesland niet te voldoen. 1. het verzoek impliceert revisie van de uitspraak van de GS Zuidhorn , Acta art. 195 besluit 2 en 3; 2. de gronden bij het besluit van de GS Zuidhorn zijn door de PS Friesland niet overtuigend weerlegd: a. het publieke karakter van het huwelijk wordt niet bestreden; b. niet aangetoond wordt dat wanneer kerken huwelijken mogen voltrekken dat een krachtiger appel op de overheid is dan tot nu toe; c. vermenging van kerk en staat op het terrein van het huwelijk is in het voorstel van de PS onvermijdelijk, is echter ook onwenselijk; d. de overheid biedt de kerken nog steeds de ruimte om het huwelijk naar bijbelse maatstaven in te vullen; 3. het huwelijk dient vanwege zijn publieke karakter een grondslag te hebben in de burgerlijke wetgeving; 4. bewaking van de civielrechtelijke gevolgen van het huwelijk is een taak van de overheid; 5. erkenning door de overheid van de kerk als huwelijkssluitende instantie op welke manier ook brengt het risico mee dat diezelfde overheid zich mengt in kerkelijke besluitvorming betreffende het huwelijk. Bespreking Als adviseur is aanwezig prof. A.L.Th. de Bruijne. Verder ds. H.J. Siegers als voorzitter van de raad van advies inzake huwelijk en echtscheiding. Ds. Oostland meldt namens de commissie Overijssel dat van de brs. G.J. Schutte en P. Lourens schriftelijk advies is ontvangen. De twee onderhavige kwesties hebben veel met elkaar te maken, daarom zijn beide rapporten samengevoegd. Acta Generale Synode Harderwijk

4 Afgevaardigden spreken hun waardering uit voor het voorstel waarin veel materiaal is verzameld. Er is goed geluisterd naar adviezen. Jammer wordt gevonden dat er toch nog een voorstel voor studie is, waardoor helderheid in de problematiek drie jaar opschuift. Het is duidelijk dat het huwelijk in de zin van het Burgerlijk Wetboek niet meer is wat bedoeld wordt met het huwelijk in bijbelse zin. Die discrepantie moet de kerkmensen ook duidelijk gemaakt worden. Onderschreven wordt dat onderzocht moet worden welke relatievormen voldoen aan de bijbelse normering. Het huwelijk de kerk intrekken is een ingewikkelde zaak. De wet verbiedt een ceremonie voorafgaand aan een huwelijkssluiting. Privatisering heeft de beleving van het huwelijk beïnvloed. Bavinck pleitte reeds voor een drietrapsraket: de familie als eerste bij een relatie, vervolgens een taak voor de overheid en tenslotte een ceremonie van de kerk. In de tweede ronde wordt gewezen op beleid dat in de classis Groningen reeds gemaakt is. Ook wordt een gezamenlijk advies met de NGK gewenst. Door prof. De Bruijne wordt er op gewezen dat het burgerlijk huwelijk iets is van de laatste paar honderd jaar, toen er geen sprake meer was van een staatskerk en een christelijke overheid. In de besluitronde wordt een amendement van ds. Ophoff, om bij besluit 1 de zin hoe in de toekomst om te gaan met de verschillende vormen van samenleving die publiek en juridisch vastgelegd zijn tussen één man en één vrouw, als wettelijke regeling van het huwelijk in bijbelse zin te vervangen door hoe je als kerken omgaat.. aangenomen (voor 33, tegen 1 en onthouding 1). Een tweede amendement van ds. Ophoff om bij besluit 1, grond 3, de woorden gegrond op de Bijbel te vervangen door zoals de Bijbel er over spreekt, wordt aangenomen met algemene stemmen. Een voorstel van br. J. Feenstra om een besluit 1b toe te voegen: kerkenraden de bevoegdheid te geven de afgesproken voorwaarden bij een geregistreerd partnerschap te wegen in hoeverre zij voldoen aan de kenmerken van een huwelijk naar bijbelse maatstaven en deze weging te betrekken bij het kiezen van de juiste pastorale begeleiding van gemeenteleden, haalt het niet (voor 2, tegen 32 en onthouding 1) Besluit 1 wordt genomen met algemene stemmen. Besluit 2 met 33 stemmen voor bij 2 onthoudingen. De preses dankt de commissie en adviseurs: de besluiten die we namen hebben alles te maken met de ontwikkelingen in onze samenleving waar het burgerlijk huwelijk zich steeds verder verwijdert van het bijbels huwelijk en er allerlei zelf in te vullen nieuwe relatievormen zijn. In trouw aan de Here en zijn Woord en met honorering van de eigen plaats en verantwoordelijkheid van kerk en staat moeten we adequaat reageren op de actuele situatie. Deputaten RKO en de RvA Huwelijk en Echtscheiding wensen we de wijsheid toe van de God, die het huwelijk tussen man en vrouw instelde, voor de opdracht die ze zojuist van ons hebben ontvangen. Artikel 18 Vraag PS Gelderland inzake weigeren kinderdoop 3 juni 2011 Materiaal: 1. brief van de PS Gelderland-Flevoland d.d. 22 december 2010 met het verzoek om ten aanzien van de gereformeerde leer over de kinderdoop tot een besluit te komen of de kinderdoop tot een fundamenteel leerstuk van de gereformeerde leer behoort dat door de kerkenraden in de weg van de tucht gehandhaafd moet worden ; 2. rapport van de commissie Holland-Zuid (bijlage 2.2). Besluit: aan het verzoek niet te voldoen. 1. de PS Gelderland-Flevoland heeft niet aangetoond dat een aanvulling of bevestiging nodig is van wat de kerken over de doop van de kinderen uitspreken in hun belijdenis, kerkorde en doopformulieren; 2. de aanleiding voor dit verzoek ligt in een appelzaak. Uit het feit dat de PS in die appelzaak uitspraak heeft gedaan, blijkt dat de onderhavige zaak door een mindere vergadering kon worden afgehandeld. Acta Generale Synode Harderwijk

5 Bespreking Door afgevaardigden wordt opgemerkt dat men het in grote lijnen eens is met de commissie Holland-Zuid, die dit besluit heeft voorbereid, maar dat de gronden mager gevonden worden. Kan er niet meer inhoudelijk gesproken worden? Daarmee worden de kerken gediend. Van belang is dat de broeder die de zaak aanhangig heeft gemaakt, geen appel heeft aangetekend bij de GS. Daardoor is het onmogelijk voor de GS om, waar een mindere vergadering een uitspraak heeft gedaan, dit nu over te doen. Gesuggereerd wordt om een studiecommissie in te stellen over het onderhavige onderwerp. De commissie Holland-Zuid benadrukt bij monde van ds. Ophoff dat er goed gekeken moet worden naar wat er gevraagd wordt. De quaestio komt voort uit een appelzaak waarover de PS een uitspraak heeft gedaan. Door de kerken is het nodige gezegd over de doop. De grond lijkt sober, maar het aanwezige materiaal is voldoende om mee aan de slag te gaan. De PS doet een beperkt verzoek. Besluitvorming Ds. Trimp stelt voor om grond 1 te vervangen door twee andere: 1: het goed recht van de kinderdoop als opdracht van God is duidelijk vastgelegd in onze belijdenis (b.v. zondag 26 en 27 HC) en geldt als één van de kenmerken van de ware kerk (art. 29 NGB) daarover is geen uitspraak van een GS nodig in de zin van een al dan niet fundamenteel leerstuk ; 2: het behoort tot de verantwoordelijkheid van de plaatselijke kerkenraad om in het pastoraat ouders die de doop aan hun kind onthouden bijbels onderwijs te geven en liefdevol te vermanen. Dit amendement wordt verworpen (voor 14, tegen 22). Het voorstel van de commissie Holland-Zuid wordt aangenomen (voor 34, onthouding 2). De preses dankt de commissie. Het antwoord dat we gaven zal voor Gelderland en wellicht ook voor anderen in ons kerkverband teleurstellend zijn. Maar een vraag als de PS aan ons voorlegde verdient nu eenmaal goede kerkelijke voorbereiding: juist vanwege de zaak. De vraag naar eventueel te oefenen tolerantie is niet beantwoord. Dat maakt de noodzaak van schriftuurlijk onderwijs over de doop als teken van Gods verbond met de gelovigen en hun kinderen des te klemmender. Daarbij staan we niet met lege handen. We hebben Gods eigen Woord. En we hebben onze belijdenisgeschriften en liturgische formulieren die dat Woord naspreken. Ons gebed is dat kerken en kerkleden de rijkdom van Gods verbond en het grote belang van de kinderdoop ook echt ervaren. Artikel 19 Vraag PS Gelderland inzake overdoop. 4 juni 2011 Materiaal: 1. brief van de PS Gelderland-Flevoland d.d. 22 december 2010 met het verzoek om ten aanzien van de gereformeerde leer over de doop, tot een besluit te komen of overdopen een grond is van feitelijke onttrekking. De brief heeft als bijlage een nota van de kerk te Zeewolde inzake het kerkenraadsbeleid met betrekking tot gemeenteleden die zich in een andere gemeente opnieuw laten dopen; 2. rapport van de commissie Holland-Zuid (bijlage 2.3). Besluit: te antwoorden a. dat zogenaamde overdoop in strijd is met wat de Schrift leert (Matt. 28: 19; Rom. 6: 3 en 4; 1 Korinte 12: 13; Gal. 3: 27; Kol. 2: 12 en Ef. 4: 5) en de kerken belijden (Geloofsbelijdenis van Nicea, NGB art. 34); b. dat de door de PS genoemde feitelijke onttrekking noch in de kerkorde noch in generale bepalingen is geregeld; c. dat ook in het geval van overdoop de constatering van een onttrekking alleen kan volgen uit een bewuste overgang naar een andere gemeente; d. dat in andere gevallen van overdoop bijbels onderwijs, zo nodig gevolgd door vermaan, nodig is. 1. de doop bevestigt en verzegelt de inlijving van de dopeling in het lichaam van Christus, is als zodanig een uitspraak over het gehele leven van de dopeling (een overgang tot een andere staat des levens) en naar de aard der zaak niet herhaalbaar; Acta Generale Synode Harderwijk

6 2. onttrekking aan de gemeente is noodzakelijk een daad van een gemeentelid die hij zelf moet stellen in woord of (bewuste) daad; zolang er contact met het gemeentelid mogelijk is kan onttrekking door een kerkenraad niet worden geconstateerd zonder instemming van het gemeentelid; 3. wanneer een zich opnieuw laten dopen voor een gemeentelid niet de betekenis heeft van onttrekking en overgang naar een andere gemeente (maar bijvoorbeeld die van bevestiging van geloofsvernieuwing) blijft het gemeentelid dus lid van de gemeente en heeft hij recht op vermaan en goed onderwijs over de doop. Bespreking Door de commissie Holland-Zuid is dit onderwerp voorbereid. De strekking van het voorstel wordt algemeen ondersteund, maar er zijn vragen bij de detaillering. Is een duo-lidmaatschap nu wel mogelijk? Waarom nog weer in gesprek gaan met een kerklid dat zich heeft onttrokken? Overdopen is je toch metterdaad voegen bij een andere gemeenschap? In reactie zegt de commissie dat het niet altijd zo n bewuste keuze is, maar soms spontaan opkomt. Daarom moet er ruimte voor een gesprek zijn. Het gemeentelid dwaalt ernstig en daarom is vermaning en onderwijs nodig. Overdoop is in strijd met de leer van de kerk. Dat een en ander onrust in de kerk veroorzaakt is duidelijk. Het oorspronkelijke tekstvoorstel van 1c dat waar overdoop de bewuste keuze van het betrokken gemeentelid inhoudt van een overgang naar de gemeente waar de doop plaats vindt, de kerkenraad de tijd neemt om zich te overtuigen van het bewuste karakter van deze keuze van het gemeentelid en er ook ruimte is voor bekering wordt onduidelijk geacht. Op voorstel van br. Mollema wijzigt de commissie besluit 1c als volgt: ook in het geval van overdoop kan de constatering van een onttrekking alleen volgen uit een bewuste overgang naar een andere gemeente. Eveneens neemt de commissie het voorstel van ds. Harmannij over om onder besluit de woorden uit te spreken te vervangen door te antwoorden. Het besluit wordt genomen met 33 stemmen voor, bij 1 onthouding. De preses dankt de commissie. Het is helaas een verschijnsel dat voorkomt: zich laten overdopen terwijl men in opdracht van Christus en naar zijn instelling al gedoopt is. Eigenlijk kan dat helemaal niet: je laten overdopen, want Christus heeft geen tweede doop ingesteld. Zo n doop is dus geen echte doop. Maar helaas zijn de gevolgen ervan wel heel reëel: verdriet in gemeentes en in families. Onze besluitvorming wil een procedureel handvat aan kerkenraden bieden voor de geestelijke oproep en het kerkelijk vermaan tot bekering. We bidden de Here om onze kerken en haar leden door zijn Geest en Woord te willen bevestigen in onze belijdenis van de ene doop tot vergeving van zonden die wij belijden in de geloofsbelijdenis van Nicea. Acta Generale Synode Harderwijk