Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2012/25

Transcriptie

1 Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2012/25 Voor raadsvergadering d.d.: Agendapunt: 16 Onderwerp: Verordening tot wijziging van de Algemene plaatselijke verordening Steenwijkerland 2009 (6 e wijziging). Aan de raad van de gemeente Steenwijkerland wordt voorgesteld te besluiten: Conceptbesluit: De bijgaande Verordening tot wijziging van de Algemene plaatselijke verordening Steenwijkerland 2009 (6 e wijziging) vast te stellen. Samenvatting: Op 1 maart 2009 is de huidige Algemene plaatselijke verordening Steenwijkerland 2009 (Apv) in werking getreden. Bij de inwerkingtreding van deze Apv is het oude artikel (vergunningsplicht handelsreclame) komen te vervallen. Met name in de binnenstad van Steenwijk is er op dit moment sprake van wildgroei als het gaat om reclame uitingen. Dit wordt ondersteund door de Quickscan die in 2010 is uitgevoerd. Deze reclame uitingen verstoren vaak het straatbeeld (rommelig en onrustig) en zijn daarom ongewenst. Met betrekking tot de aanleiding, probleemstelling en regelgeving is een Projectplan aanpak reclame gemeente Steenwijkerland opgesteld. Dit plan van aanpak is bij dit voorstel gevoegd. Om een goede uitstraling te krijgen en te houden is gekozen voor deze aanpak. Doel is weer balans krijgen in de verschillende soorten reclame waardoor een rustiger straatbeeld ontstaat en de uitstraling van de binnenstad beter wordt. Om dit te reguleren wordt de raad geadviseerd deze noodzakelijke wijziging in de Apv door te voeren. Bijlagen bij het voorstel Collegevoorstel voor B&W vergadering van Concept raadsbesluit wijzigingsverordening 1

2 Ondertekening De loco-secretaris De burgemeester D.L.W. Zielhuis M.A.J. van der Tas Betrokken partijen afdeling adviseur behandeld in raadscommissie IO Jan Rotman, tel.: 646, ja, nl. 31 januari nee

3 Raadsbesluit Steenwijk, Nummer: 2012/25 De raad van de gemeente Steenwijkerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van , nummer 2012/25; b e s l u i t : vast te stellen de volgende verordening: Verordening tot wijziging van de Algemene plaatselijke verordening Steenwijkerland 2009 (6 e wijziging) Artikel 1 Wijziging verordening Artikel 4:15 (incl. toelichting) wordt vervangen door: Artikel 4:15 (Omgevings)vergunning voor het maken van handelsreclame 1. Het is verboden zonder omgevingsvergunning van het college op of aan een onroerende zaak handelsreclame te maken of te voeren met behulp van een opschrift, aankondiging of afbeelding in welke vorm dan ook, die zichtbaar is vanaf een voor het publiek toegankelijke plaats. 2. Het verbod geldt niet voor: a. opschriften, aankondigingen of afbeeldingen in het inwendig gedeelte van een onroerende zaak, die niet kennelijk gericht zijn op zichtbaarheid vanaf de weg; b. opschriften, aankondigingen of afbeeldingen op of aan onroerende zaken, daartoe aangewezen door de overheid; c. opschriften, aankondigingen of afbeeldingen die betrekking hebben op: - een openbare verkoping of een aanbieding ter verkoop, verhuur of verpachting van een onroerende zaak, zulks voor zolang zij feitelijke betekenis hebben; - het beroep, de dienst of het bedrijf, niet zijnde detailhandel, dat in of op de onroerende zaak wordt uitgeoefend of waarvoor die zaak is bestemd, mits het om één reclame-uiting gaat van 20 bij 30 cm. d. opschriften, aankondigingen of afbeeldingen op of aan onroerende zaken dienstbaar aan het openbaar vervoer, indien deze zijn aangebracht ten dienste van dat vervoer; f. reclames die tevens zijn aan te merken als bouwwerk. Hiervoor dient een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen te worden aangevraagd. 3. Het is verboden door een opschrift, aankondiging of afbeelding als bedoeld in het tweede en derde lid de veiligheid van het verkeer in gevaar te brengen of ernstig hinder voor de omgeving te veroorzaken. 4. Een omgevingsvergunning als bedoeld in het eerste lid kan worden geweigerd: a. indien de handelsreclame, hetzij op zichzelf, hetzij in verband met de omgeving niet voldoet aan redelijke eisen van welstand; b. in het belang van de verkeersveiligheid; 1

4 c. in het belang van de voorkoming of beperking van overlast voor gebruikers van een in nabijheid gelegen onroerende zaak; d. indien de reclame betrekking heeft op een activiteit, die ingevolge de gebruiksbepalingen van een geldend bestemmingsplan is verboden; 5. a. De weigeringsgrond van het vierde lid, onder c, geldt niet voor zover in het daarin geregelde onderwerp wordt voorzien door de Wet milieubeheer. Toelichting Algemeen Sinds de invoering van de Wabo, per 1 oktober 2010, is de reclamevergunning vervangen voor de omgevingsvergunning voor de activiteit maken handelsreclame ex. artikel 2.2, eerste lid, onder h Wabo. Echter, hiervoor is vereist dat in een gemeentelijke verordening, in casu de APV, hiervoor de wettelijke grondslag ligt. Doormiddel van deze bepaling wordt hierin voorzien. Eerste lid (Omgevingsvergunningplicht voor de activiteit maken van handelsreclame) Het aanbrengen (maken) en hebben (voeren) van handelsreclame (commerciële reclame) op of aan een onroerende zaak wordt in deze bepaling gebonden aan een omgevingsvergunning van het college. Het gaat alleen hier alleen om het maken van handelsreclame die zichtbaar is vanaf een openbaar toegankelijke locatie (hetgeen gelet op het doel van reclame meestal het geval zal zijn). Handelsreclame is gedefinieerd in artikel 1:1 onder h van de APV als: iedere openbare aanprijzing van goederen of diensten, waarmee kennelijk beoogd wordt een commercieel belang te dienen. Onroerende zaken zijn volgens het artikel 3:3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek onder meer de grond, de met de grond verenigde beplantingen en de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd. In het begrip handelsreclame ligt besloten dat het in dit artikel gaat om nietideële reclame, waardoor geen gedachten of gevoelens worden geopenbaard. Zie ook de toelichting bij artikel 1:1 onder h (handelsreclame). Volgens vaste jurisprudentie behoren reclameuitingen in de commerciële sfeer niet tot het eigenlijke gebied van de vrijheid van meningsuiting als bedoeld in artikel 7 van de Grondwet. Het in artikel 4:15 gecreëerde vergunningenstelsel is derhalve niet in strijd met artikel 7 van de Grondwet. In artikel 7, vierde lid, van de Grondwet wordt de handelsreclame met zo veel woorden van de vrijheid van drukpers uitgezonderd. De bedoeling hiervan is uitsluitend die reclameuitingen buiten de grondwettelijke bescherming over het openbaren van gedachten of gevoelens te houden, waaraan het ideële, maatschappelijke of politieke aspect ontbreekt. De volgende vraag die zich opdringt is of artikel 4:15 ook in overeenstemming is met artikel 10 EVRM en 19 IVBP. De bescherming van het recht op vrije meningsuiting strekt zich in deze artikelen mede uit tot reclame. Deze vraag kan ons inziens bevestigend worden beantwoord. Allereerst is het de vraag of artikel 10 EVRM überhaupt wel toeziet op zuivere handelsreclame. Weliswaar heeft de Hoge Raad dit in algemene zin gesteld in een uitspraak van 13 februari 1987 (NJ 1987, 899), het Europese Hof heeft zich hierover nog niet eenduidig uitgesproken (zie onder andere EHRM 24 februari 1994, NJ 1994, 518). Wel mag er op grond van arresten van het Europese Hof vanuit worden gegaan dat de bescherming ten aanzien van commerciële reclame minder ver gaat dan de bescherming ten aanzien van andere uitingen gelet op de strekking van het verdrag. Echter, ook indien er vanuit wordt gegaan dat alle handelsreclame onder artikel 10 EVRM en artikel 19 IVBPR valt, zijn beperkingen zoals een vergunningstelsel mogelijk zolang deze voorzien 2

5 zijn bij wet. Naar algemeen wordt aangenomen worden hieronder ook gemeentelijke verordeningen verstaan. Daarnaast dienen de beperkingen noodzakelijk te zijn in een democratische samenleving ter bescherming van de in de artikel 10 EVRM en artikel 19 IVBP genoemde belangen. Hieronder vallen onder andere het voorkomen van wanordelijkheden en de bescherming van rechten van derden. De rechtspraak lijkt deze visie te bevestigen. In een uitspraak van 23 december 1994 stelt de ABRS in een zaak waarin een driehoeksreclamebord wordt geweigerd dat artikel 10 EVRM en artikel 19 IVBP alleen in het geding zijn als de verspreiding van reclame zo zeer aan banden zou zijn gelegd dat de vrijheid om reclame te maken zelf zou worden aangetast (JG , AB 1995, 163). Ook is in een uitspraak van de Hoge Raad over een aanplakverbod zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende bepaald dat dit niet in strijd is met artikel 10 EVRM en 19 IVBP aangezien het verbod bij wet is voorzien en noodzakelijk in een democratische samenleving ter voorkoming van wanordelijkheden en ter bescherming van rechten van derden (HR 1 april 1997, NJ 1997, 457). Het voorgaande betekent dat zolang niet in een absoluut verbod, te absolute beperkingen of restrictief beleid is voorzien en er een duidelijke noodzaak voor de beperkingen bestaat, zodanig dat er feitelijk een mogelijkheid van enige betekenis van het middel van bekendmaking overblijft, het vergunningenstelsel op grond van artikel 4:15 houdbaar lijkt. Alléén omgevingsvergunning voor de activiteit maken handelsreclame vereist Op grond van het eerste lid is het niet toegestaan zonder omgevingsvergunning voor de activiteit maken handelsreclame een onroerend goed (gebouw) te (laten) gebruiken voor het maken van handelsreclame in wat voor vorm dan ook. Voor de volgende reclame-uitingen hoeft alleen een omgevingsvergunning voor de activiteit maken handelsreclame te worden aangevraagd: - Losse plakletters op ruiten; - Vervanging van reclametekst(en) in een bestaande constructie waarvoor in het verleden al een bouwvergunning verleend is (bijvoorbeeld een gevelbak, lichtmastreclame of abrireclame); - In alle andere gevallen moet zowel een omgevingsvergunning voor de activiteit maken handelsreclame als voor de activiteit bouwen worden aangevraagd voor het aanbrengen van reclame-uitingen. Een reclameobject kan immers door zijn omvang en constructie volgens de Wabo vergunningsplichtig (bouwen) zijn. Op basis van artikel 2.1, eerste lid, onder a van de Wabo is het verboden om te bouwen zonder (of in afwijking) van een omgevingsvergunning van burgemeester en wethouders. Omgevingsvergunning voor de activiteiten bouwen vereist Op grond van het eerste lid is het niet toegestaan zonder omgevingsvergunning voor de activiteit maken handelsreclame een onroerend goed (gebouw) te (laten) gebruiken voor het maken van handelsreclame in wat voor vorm dan ook. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft eind 2002 duidelijk uitgesproken, dat voor een welstandstoetsing van bouwvergunningplichtige (nu: omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen) handelsreclame via de APV geen ruimte is. Een APV-handelsreclamevergunning (nu: omgevingsvergunning voor de activiteit maken van handelsreclame) voor bouwwerken blijft evenwel mogelijk, maar er kan dan alleen worden getoetst aan verkeersveiligheid en overlast. 3

6 In de gemeente Steenwijkerland is ervoor gekozen om voor handelsreclames die tevens bouwwerken zijn, geen vergunning ex artikel 4:15 meer te eisen. Aangezien de omgevingsvergunningplicht voor de activiteit maken van handelsreclame in het geheel niet meer geldt voor bouwwerken, is in het tweede lid bepaald dat het verbod niet geldt voor reclames die tevens zijn aan te merken als bouwwerken. In de volgende gevallen dient onder meer een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen te worden aangevraagd: - (Licht)bak(ken) met reclame plat tegen de gevel; - Uitsteekbak(ken) met reclame; - Vlag(gen) (incl. vlaggenstokhouders) met reclame; - Reclamezuil(en); - Reclametekst (d.m.v. losse letters) direct bevestigd aan de gevel; - Lichtmast- en abrireclame; - Reclameframe(s); In de bovenstaande gevallen is dus geen omgevingsvergunning voor de activiteit maken van handelsreclame nodig. Géén omgevingsvergunning voor maken handelsreclame vereist In het tweede lid staat aangegeven in welke gevallen er geen omgevingsvergunning voor de activiteiten maken handelsreclame of bouwen noodzakelijk is. Door hantering van het begrip handelsreclame in het eerste lid is een duidelijke afbakening gegeven ten opzichte van ideële reclame. Ideële reclame valt dus niet onder de vergunningsplicht. Dit zou in strijd zijn met de vrijheid van meningsuiting van artikel 7 van de Grondwet. Ideële reclame is overigens wel onderworpen aan repressief toezicht op grond van het bepaalde in artikel 2:10. In het tweede lid zijn ook bouwwerken en een aantal opschriften, aankondigingen of afbeeldingen die kunnen dienen tot het maken van handelsreclame, uitgezonderd van de vergunningsplicht. Voor alle uitgezonderde reclames geldt een stelsel van repressief toezicht. Zie hiervoor het vierde lid. Géén uitzondering is overigens opgenomen voor opschriften etc. die worden aangebracht ter voldoening aan een wettelijke verplichting of krachtens een wettelijke bevoegdheid. Dit is niet nodig omdat dergelijke opschriften geen betrekking hebben op handelsreclame. Voor reclame-uitingen op of aan monumenten of binnen beschermd stads- of dorpsgezicht is altijd een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen vereist. Derde lid (Eisen aan niet-omgevingsvergunningsplichtige handelsreclame) De bedoeling van het vierde lid is het mogelijk maken van repressief toezicht op hinderlijke handelsreclame die niet-omgevingsvergunningsplichtig is (met andere woorden: waarop geen preventief toezicht is). 4

7 Vierde lid (Weigeringsgronden) In het vijfde zijn als mogelijke weigeringsgronden voor een omgevingsvergunning voor de activiteit maken van handelsreclame opgenomen: a. welstand; b. verkeersveiligheid, c. overlast, d. strijdigheid met gebruiksbepalingen bestemmingsplan en e. strijdigheid met als zodanig geformuleerd reclamebeleid. In de Welstandnota, die op 12 april 2004 is vastgesteld door de Raad, is het reclamebeleid integraal opgenomen. De weigeringsgrond welstand heeft in de jurisprudentie onder de Woningwet (oud) een probleem opgeleverd, omdat voor de activiteiten maken handelsreclame en bouwen reeds onderworpen is aan welstandstoetsing op grond van de Woningwet (nu: artikel 2.10 Wabo). Het weigeren van een omgevingsvergunning voor de activiteit maken van handelsreclame kan vanuit het oogpunt van welstand geen betrekking hebben op handelsreclame die tevens is aan te merken als bouwwerk. Vijfde lid (Afbakening met andere regelgeving) In aansluiting op hetgeen is vermeld onder de Algemene toelichting van dit artikel over de jurisprudentie van de bestuursrechter over het oude derde lid inzake Enschede en Amstelveen is de afbakeningsbepaling aangepast. Ook de op de Wet milieubeheer gebaseerde voorschriften worden nu gekoppeld aan de weigeringsgrond van het vijfde lid, onder b, namelijk het belang van voorkoming of beperking van overlast. Hoewel slechts enkele provincies een landschapsverordening kennen, is toch besloten om af te bakenen. Als de Provinciale landschapsverordening geldt, dan is het artikel in het geheel niet van toepassing, mits het over het zelfde onderwerp gaat. Daarom is afgebakend ten opzichte van het eerste lid. Ingediende gegevens en bescheiden De volgende stukken dienen te worden ingediend: Aanzichttekeningen met daarop: - het aantal en de afmetingen van de reclame; - de hoogte van de reclame, gemeten vanaf maaiveld tot de onderkant; - de te gebruiken materialen, kleuren en verlichting; - de tekst van de reclame. Indien een ander persoon dan de eigenaar, beperkt zakelijk gerechtigde of gebruiker van de onroerende zaak met diens toestemming de handelsreclame maakt of voert, vermeldt de aanvrager de naam, het adres en de woonplaats van die ander. Zie verder artikel 7.6 van de Regeling omgevingsrecht (Mor). Jurisprudentie Wanneer sprake is van een bouwwerk als bedoeld in artikel 1, eerste lid, van de Woningwet (oud), (nu: artikel 1, eerste lid, van de Wabo) is de Woningwet (oud) (nu: Wabo) van toepassing en geldt mitsdien, gezien het bepaalde in artikel 4.7.2, derde lid, van de APV (oud), het in het eerste lid van dit artikel gestelde verbod niet. Nu in dit geval de Woningwet (oud) (nu: Wabo) van toepassing is, heeft het college zich terecht op het standpunt gesteld dat naast de door hen verleende bouwvergunning (nu: omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen) voor de oprichting van de reclamezuil niet ook een reclamevergunning (nu: omgevingsvergunning voor de activiteit maken 5

8 van handelsreclame) als bedoeld in artikel van de APV (oud) is vereist. Zij hebben dan ook terecht het verzoek om toepassing van bestuursdwang ten aanzien van de dubbelzijdige lichtreclamezuil afgewezen. ABRS , GS, 2003, 7180, 34 m.nt. J.Teunissen. Het college heeft ten onrechte niet getoetst aan het bepaalde in het derde lid. Niet is gebleken dat zij hebben beoordeeld of in dit geval de Woningwet een bouwvergunning voor de betreffende reclame-objecten voorschrijft. Het standpunt van het college dat in dit geval geen sprake is van overlappende regelgeving nu de APV een specifiek welstandsdoel nastreeft ten opzichte van de Woningwet, doet hier niet aan af. Anders dan het college meent, is het welstandstoezicht in het kader van de Woningwet niet beperkt tot toetsing van bouwkundige elementen. ABRS , GS, 2003, 7180, 35 m.nt. J. Teunissen. In een recente uitspraak, waar het ging over de aanvraag voor een reclamevergunning (nu: omgevingsvergunning voor de activiteit maken van handelsreclame) voor een halfronde tijdschriftenzuil, overwoog de Afdeling als volgt. De achtergrond van de in artikel 4.7.2, derde lid (oud), van de model-apv vervatte uitzondering is dat, ingeval de Woningwet (oud) van toepassing is, is gewaarborgd dat reeds bij de toepassing van die wet een voldoende beoordeling van welstandsaspecten plaatsvindt. In casu was er sprake van het plaatsen dan wel veranderen van een bouwwerk in de zin van de Woningwet. Appellante had in plaats van een reclamevergunning een bouwvergunning moeten aanvragen. (ABRS , /2, LJNnr. AP0370). Artikel 2 Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van de bekendmaking. De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, A. ten Hoff M.A.J. van der Tas 6