elkaar Generaties vinden

Transcriptie

1 Generaties vinden elkaar De mens is een sociaal wezen. We kunnen niet zonder de ander. Jong en oud, samen vormen we de samenleving. Hoe stimuleren we ontmoetingen tussen generaties, zodat we met elkaar in verbinding blijven? Is er een generatiekloof? Of begrijpen we elkaar wel? 47

2 TEKST: JEROEN FIDDER, INGER HOEGEE, INGRID NIES GENERATIEKLOOF KLEINER DAN OOIT Van welke generatie bent u? De generatiekloof is kleiner dan ooit, vertelt Andries van den Broek, onderzoeker Sociaal en Cultureel Planbureau. In de jaren zestig had je leeftijdsgebonden verschillen die duidden op een generatiekloof. Generaties onderscheidden zich toen in hoe ze in het leven stonden, hoe ze omgingen met relaties en in de muziek waarvan ze hielden. Tegenwoordig gaan ouders met hun kinderen naar rockconcerten. Er zijn nu andere kloven die zich scherper aftekenen, vertelt van den Broek, zoals die tussen autochtonen en allochtonen en tussen hoog- en laagopgeleiden. De grondslag van solidariteit verandert ondertussen ook. Denk aan de belangentegenstelling in de pensioenen en aan de flexibilisering van de arbeidsmarkt. De baanonzekerheid treft jongeren van nu harder dan veertigplussers, die vaker een vaste baan hebben. Als de arbeidsmarkt blijft flexibiliseren, ontstaat er een permanent generatieverschil tussen degenen die voor en na de flexibilisering aan het werk gingen. Initiatieven om het contact tussen ouderen en jongeren te bevorderen, zijn zeker niet overbodig, vindt Van den Broek. Alle initiatieven die de cohesie bevorderen, moeten we koesteren. In Deventer wonen studenten in een verzorgingshuis. Een mooi initiatief! Zelfstandig thuis blijven wonen, bevordert sowieso de cohesie, want dan blijven ouderen onder de mensen. Hoe gaan we de toekomst tegemoet? Een nieuwe vormgeving van solidariteit is een belangrijke maatschappelijke uitdaging. Er ontstaat weliswaar meer ruimte om het eigen leven vorm te geven, maar dat brengt ook risico s mee. Niet iedereen is in staat om in deze complexe en veranderlijke wereld een eigen koers te bepalen. Daardoor kunnen scheidslijnen in de samenleving dieper worden, waarschuwt Van den Broek. Tegenwoordig gaan ouders met hun kinderen naar rockconcerten Prognose bevolkingsgroei tot 2060 NEDERLAND VERGRIJST Het CBS voorziet een sterke toename van het aantal senioren (65+) tussen 2020 (3,4 miljoen) en 2060 (4,7 miljoen). Het aantal nul- tot twintigjarigen neemt in die periode nauwelijks toe. BRON: CBS Aantal 0- tot 20-jarigen Aantal 20- tot 65-jarigen Aantal 65-plussers Dé 50-plusser bestaat niet, maar heeft vele gezichten, kleuren en verschijningsvormen. Voor een deel zijn we een product van onze tijd. BABYBOOMERS: EEN ANDERE GENERATIE De generatie van de babyboomers is altijd anders geweest dan alle generaties voor hen. Allereerst natuurlijk door de massale omvang. In de periode zijn in ons land 2,4 miljoen kinderen geboren. Deze babyboom zorgde voor overvolle lagere scholen in de jaren vijftig en een toename van 65-jarigen sinds De babyboomgolf spoelt komende decennia verder. De zilveren economie gaat draaien. 90- en 100-plussers: vooroorlogse generatie Geboren in de periode De vooroorlogse generatie is grotendeels gevormd door de crisis van de jaren dertig. Ze zijn plichtsgetrouw, bescheiden, sober, spaarzaam en berustend. Gezag van kerk en staat is bijna absoluut en het geloof geeft velen steun. Bijna alle vrouwen moesten voor de kinderen zorgen en de man dienen; de man was op het werk gehoorzaam. Zekerheid staat voorop. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. 70- en 80-plussers: stille generatie Geboren in de periode De stille generatie bleef trouw aan het gezag, oftewel stil. In de tijd van de wederopbouw kon je door je werk hoger komen op de maatschappelijke ladder. Amerika was het voorbeeld: vrolijke gezinnen, kleurige kleding en een huis vol apparaten. De auto werd statussymbool en de huishoudelijke apparatuur kwam in opmars. Deze generatie is spaarzaam ingesteld. Harde werkers met het motto: niet zeuren maar aanpakken. 60- en 70-plussers: babyboomgeneratie Geboren in de periode De babyboomgeneratie groeide op in een tijd van sterke welvaartsstijging en kende geen armoede of massale werkloosheid. Ze brak met de traditioneel verzuilde Nederlandse manier van leven. Zelfontplooiing, burgerlijke ongehoorzaamheid, geestverruimende middelen en vrije seksuele moraal zorgden voor een nieuwe levensstijl. Deze groep omvat de meest vitale en maatschappelijk actieve senioren, met nadruk op democratisering en individuele ontplooiing, kritisch en onafhankelijk. Niet zeuren maar aanpakken 40- en 50-plussers: verloren generatie (Generatie Nix) Geboren in de periode De verloren generatie groeide op met massale jeugdwerkeloosheid en maakte mede door de opkomst van aids het einde van de seksuele vrijheid mee. Ze experimenteerde met verschillende vormen van samenleven en van werken. De levensstandaard steeg. Over het algemeen is deze generatie praktisch ingesteld, zelfredzaam, relativerend en heeft ze, hoewel opgevoed tot idealisme, meer een no-nonsense mentaliteit

3 TEKST: ARJAN BROERS FOTO: ALDO ALLESSIE WAT HEBBEN WIJ TE GEVEN AAN JONGERE GENERATIES? Natuurlijk is belangenbehartiging belangrijk. Maar Marcel Laponder, voorzitter van KBO Noord-Holland, vindt dat senioren veel meer te betekenen hebben. Dit is onze beste tijd om iets bij te dragen. We leven in een hectische tijd. In de laatste vijftig jaar is er meer veranderd dan in de vijfhonderd jaar daarvoor, en ondertussen worden we steeds gezonder steeds ouder. Het is onzin om het alleen over de zorg te hebben, als het over senioren en vergrijzing gaat. De nieuwe samenleving draait ook op oudere mensen. WAAR MOET HET DAN OOK OVER GAAN? Senioren hebben een andere toegevoegde waarde. Ik voel het zelf: ik werkte lang in het bankbedrijf, maar nu ik gepensioneerd ben leef ik zonder targets. Die kunnen nuttig zijn, maar ik ben er niet meer van. In deze levensfase zit onze kracht in meedoen en meedenken. We weten wat we te geven hebben, en dat geven veel meer oplevert dan krijgen. WAT HEBT U ZELF TE GEVEN IN DEZE LEVENSFASE? Onbevangen contact. Ik merk dat bijvoorbeeld nu ik opa ben, dat is echt anders dan vader zijn. Sowieso Ik ben een babyboomer en zoek actief naar de verbinding tussen generaties zijn jongere mensen vaak erg bezet door alles wat er in hun leven speelt: ze moeten werken, voor hun kinderen zorgen, zichzelf ontwikkelen. Als senior kijk ik terug op wat ik heb ervaren en wat me heeft gevormd. Ik weet welke kwaliteiten ik te delen heb en ik voel me vrij om mensen aan te spreken, door te vragen, hulp of ideeën te bieden. DOEN SENIOREN DAT WEL GENOEG? Ik doe het te veel misschien, maar gemiddeld doen we het te weinig. Jong en oud kunnen best wat hulp gebruiken. Maar ouderen zijn vaak te bescheiden vanuit de sociale gedachte dat ze anderen niet willen belasten. En jongeren zijn uit respect voor de oudere en zijn of haar privacy vaak te bescheiden om hulp of ondersteuning aan te bieden. In de praktijk merk ik dat mensen elkaar graag helpen, maar dan moeten we vaker de handen naar elkaar uitsteken. U WILT VERBINDEN. Ik ben een babyboomer en zoek actief naar de verbinding tussen generaties, binnen KBO-PCOB en met andere organisaties. Vanuit ons gemeenschappelijk belang roep ik nu vooral ook jongere generaties senioren op om ons te steunen, als lid of als vrijwilliger. Samen kunnen we projecten oppakken en expertise en vernieuwing brengen. Om het met Cruijff te zeggen: als je geen voorzet geeft, kan niemand hem inkoppen

4 5 mooie voorbeelden jong ontmoet oud samen wonen In Zorgcentrum Humanitas in Deventer leven zes woonstudenten tussen de oudere bewoners. Een goede ruil: de studenten kunnen goedkoop wonen en de bewoners krijgen leven in de brouwerij. De woonstudenten zijn vrij om te gaan en staan waar ze willen, maar zorgen ervoor dat zij minimaal 30 uur per maand een goede buur zijn voor de bewoners en allerlei hand- en spandiensten verrichten. Jongeren bepalen het tempo, ouderen de kwaliteit, zegt bedrijfsadviseur Nick Beckers op Evo.nl over senioren op de werkvloer. Hij vervolgt: Zoek daarom naar de juiste balans tussen jong en oud. Een wijze raad. SAMEN TUINIEREN De Generatietuin in Wierden is een tuin waarin senioren samen met kinderen van bijvoorbeeld scholen of naschoolse opvang uit de buurt tuinieren. De Generatietuin is een plek waar jong en oud zich thuis voelt. Het idee is dat betrokkenheid bij de natuur, duurzaam handelen stimuleert. Jong en oud kunnen lekker actief in de grond wroeten, ontspannen op een bankje genieten van de omgeving of gewoon even komen buurten. samen leuke dingen doen Suzanne (89) en Max (26) kennen elkaar sinds de zomer van 2016; het voelt echter alsof ze elkaar al jaren kennen. Ze ontmoetten elkaar door het project Jong+Oud=Goud van Stichting SeniorenStudent. Senioren en studenten worden een jaar lang aan elkaar gekoppeld en zien elkaar dan 6 uur per maand. Wat ze doen, bepalen ze samen. Suzanne en Max gingen al samen naar het Van Gogh Museum en naar de brasserie van de Bijenkorf. SAMEN COMPUTEREN Jongeren die aan een ROC een ict-opleiding volgen, geven computerles aan senioren. Zo krijgen ze waardering voor hun kennis en doen ze ervaring op met lesgeven. Er zijn Samen Online-cursussen door het hele land. Informeer bij een ROC bij u in de buurt. SAMEN BUURTEN Mensen die bij elkaar in de straat wonen, weten vrij weinig van elkaar. Het BankjesCollectief brengt hier verandering in. Iedereen kan op Bankjes- Collectief.nl gratis en vrijblijvend een bankje openen en buurtbewoners uitnodigen voor een goed gesprek, lunch, een kop koffie of barbecue. Dat zorgt niet alleen voor een ontmoeting tussen generaties, maar tussen alle mogelijk buurtbewoners. In heel Nederland zijn al meer dan 300 bankjes aangesloten bij BankjesCollectief

5 TEKST: INGRID NIES FOTO: SHUTTERSTOCK VRIJWILLIGERS GEZOCHT! Seniorenorganisatie KBO- PCOB is een vereniging voor senioren en door senioren. Voor ieder speerpunt hebben wij goed opgeleide vrijwilligers die andere senioren verder op weg helpen. Bent u op zoek naar zinvol werk en wilt u zich inzetten voor senioren? We willen u heel graag als vrijwilliger verwelkomen! Bel naar Of mail naar info@kbo-pcob.nl DE ENE GENERATIE HELPT DE ANDERE w Langer thuis: ouderenadviseurs Ouderenadviseurs zijn getrainde vrijwilligers die mensen helpen de weg te vinden bij een hulpvraag. Bijvoorbeeld over zorg of langer thuis wonen. Een ouderenadviseur geeft advies over de mogelijkheden en weet de weg en het aanbod in uw gemeente. Wij bieden: een opleiding in uw eigen provincie, bijscholingsbijeenkomsten, veel voldoening. Koopkracht: belastinginvullers Senioren die moeite hebben met het invullen van hun belastingpapieren krijgen hulp van belastinginvullers van KBO-PCOB. Ieder jaar gaan ruim vrijwilligers op pad om leden te helpen bij hun aangifte inkomstenbelasting. Bij hen thuis, in hun vertrouwde omgeving. Wij bieden: een gedegen training met actuele updates, ondersteuning van een fiscalist en niet te vergeten de waardering van de geholpen mensen. Veiligheid: Veiligheidsadviseurs De goed opgeleide veiligheidsadviseurs geven voorlichtingsbijeenkomsten bij lokale KBO- en PCOB-afdelingen. Leden kunnen ook een veiligheidsadviseur bij hen thuis uitnodigen. Aan de hand van een checklist bekijkt deze dan welke voorzorgsmaatregelen nodig zijn. Wij bieden: een opleiding in samenwerking met het ministerie van VWS, terugkomdagen, digitale ondersteuning. Digitaal: tabletcoaches KBO-PCOB heeft ruim honderd tabletcoaches door het hele land klaar staan om digibete senioren op weg te helpen. De tabletcoaches verzorgen ook speciale presentaties waarin ze het nut en plezier van een tablet op een heldere en duidelijke manier uitleggen. Wij bieden: cursus tabletcoach, updates, leuk team, dankbare nieuwe tabletgebruikers. 54