Inwijding in de Wicca. De rol van mannelijkheid, vrouwelijkheid en het lichaam

Transcriptie

1 Inwijding in de Wicca De rol van mannelijkheid, vrouwelijkheid en het lichaam Naam: Rozemarijn Wiebes Studentnr.: Modules: Religie en levensbeschouwing interdisciplinair & Academische vaardigheden Docenten: L. Minnema, R. J.de Vries & J. Homans Datum:

2 Inhoud Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Wicca in het kort... 4 Vrouwelijkheid binnen Wicca... 5 De Godin... 5 De hogepriesteres... 6 Mannelijkheid binnen Wicca... 6 De God... 7 Rituelen... 7 Inwijdingen en hun fysieke aspecten... 7 De eerste inwijding... 8 De tweede inwijding... 8 De derde inwijding... 9 Conclusie... 9 Bibliografie Bijlage Afbeelding titelpagina: verkregen op via 2

3 Samenvatting Deze paper onderzoekt hoe mannelijke en vrouwelijke aspecten naar voren komen bij de fysieke uitingen tijdens de inwijdingsrituelen van de Wicca. Wicca is een populaire, paganistische religie die zich bezig houdt met de natuur, ervaringen en mystiek. Centraal hierin staan de vele feesten en rituelen en het vereren van de God en de Godin. Wicca heeft bepaalde opvattingen van mannelijkheid en vrouwelijkheid, welke ook belichaamd worden door de God en de Godin. Zo staat de Godin onder andere symbool voor vruchtbaarheid, intuïtie en het gevoel. De God staat voor moed, logica en daadkracht. Tijdens de drie inwijdingsrituelen gaat het vooral om symboliek. De fysieke uitingen zijn minder expressief dan je zou verwachten. Ook het mannelijke en het vrouwelijke komt hierin niet terug, behalve bij het derde inwijdingsritueel waar men heilige seksuele gemeenschap dient te hebben. Verder komen het mannelijke en het vrouwelijke tijdens de rituelen vooral symbolisch voor en weinig fysiek. 3

4 Inleiding Wicca, iets waar velen van gehoord hebben, velen een oordeel over hebben en slechts enkelen die weten wat het daadwerkelijk inhoudt. Een Protestants-Christelijke vriendin van mij ziet het als occult, als iets waar zij niets mee te maken wil hebben, en zij is niet de enige die zo denkt. Wie het christendom niet omhelsde, werd geregeerd door de Duivel. Andere goden waren geen goden, maar demonen en dienaren van de aartsdemon, Satan. 1 Dit denkbeeld werd de mensen al opgelegd vanaf de 4 e eeuw na Christus toen keizer Constantijn het christendom uitriep tot de officiële religie van Rome. Vanaf de 14 e eeuw kwamen de heksenjachten op gang waardoor de Wiccans, en andere paganisten, op nog meer antipathie stuitten. 2 In de jaren 50 werd Wicca vaak gezien als een feministische beweging, maar niets is minder waar. Bij Wicca draait het om gelijkwaardigheid tussen het mannelijke en het vrouwelijke. 3 Er zijn dus bepaalde opvattingen over Wicca, die volgens Wiccans onjuist zijn, die ergens vandaan moeten komen. Mijn veronderstelling is dat mensen Wicca niet begrijpen en er te weinig kennis van hebben om een oordeel te kunnen vormen. Middels deze paper tracht ik om duidelijkheid te scheppen in een deel van deze tradities. Deze paper richt zich op mannelijkheid, vrouwelijkheid en lichamelijkheid, en welke rol deze aannemen in de Wicca tradities; voornamelijk binnen de inwijdingsrituelen aangezien deze van groot belang zijn voor de rol van de Wiccans binnen de cove, en omdat het onderwerp anders te breed zou worden. Mijn onderzoeksvraag luidt: Welke lichamelijke handelingen zijn er verbonden aan de inwijdingsrituelen van de Wicca en hoe komen het mannelijke en het vrouwelijke hierin naar voren? De opzet is als volgt: eerst geef ik beknopt weer wat Wicca is om zo een betekenisvol kader te creëren. Vervolgens ga ik in op hoe de vrouwelijkheid en de mannelijkheid tot uiting komen in Wicca. Hierbij wordt er ook gekeken naar de God en de Godin en hun rol in de Wicca. Ten slotte beschrijf ik een algemeen stuk omtrent de rituelen en vervolgens de drie inwijdingsrituelen met hun fysieke uitingen. Wicca in het kort De beginselen van Wicca zijn al vele eeuwen oud. De opkomst van Wicca als religie is echter nog niet zo heel lang geleden; dit gebeurde na de Tweede Wereldoorlog en men kwam er pas openlijk voor uit na het afschaffen van de wetten omtrent het verbod van hekserij in Wicca is een paganistische religie die draait om ervaringen, natuur en mystiek. Wicca probeert de mysteriën van het leven te doorgronden en begrijpen met behulp van de natuur. Wiccans geloven in een God en een Godin, maar deze staan niet zozeer los van de 1 Crowley, V. (2002). Hekserij, een moderne benadering van een oeroud fenomeen. [London, 1996] Transl. Velzen, E. van. Utrecht: Kosmos-Z&K Uitgevers B.V, Crowley, Hekserij, Shuler, E. (2012). A Balancing Act: A Discussion of Gender Roles Within Wiccan Ritual. Intermountain West Journal of Religious Studies, 4:1, 48.; Sythove, M. (1999). Moderne hekserij. Wicca portret van een natuurreligie. Kampen: Uitgeverij Kok, Guiley, R.E. (2008). The encyclopedia of Witches, Witchcraft & Wicca, third edition. VS: Visionary Living. 4

5 mens. Men gelooft dat de Goden hen net zo hard nodig hebben als zij de Goden. De natuur wordt ook gezien als iets goddelijks, omdat je uit de natuur vele antwoorden op levensvragen zou kunnen halen. 5 Volgens Crowley heeft Wicca geen leefregels waaraan je je moet houden maar wel een stelregel: Doe wat je wilt, zolang je niemand schade toebrengt. 6 Sythove geeft hiernaast nog een regel: Alles wat je uitzendt keert met drievoudige kracht bij je terug (zowel goed als kwaad). 7 Tevens heeft Sabrina 8 nog een vijftal basisprincipes uit de Wicca beschreven. Deze zijn te vinden in de bijlage. Wicca staat ook bekend om haar feesten en rituelen, ook wel sabbatten genoemd. Hier wordt verder op ingegaan onder het kopje Rituelen. Binnen de Wicca zijn een aantal stromingen maar hierin maak ik geen onderscheid in de rest van deze paper. Vrouwelijkheid binnen Wicca Wicca wordt gezien als een vrouwenreligie omdat er wordt gepredikt dat de vrouw sterk en onafhankelijk is. Tevens worden de occulte fenomenen en zaken als magie en mystiek vaak toegewezen aan de vrouw. Nog een argument is dat vrouwen intuïtief zijn en uitgaan van het gevoel, wat bij Wicca ook een grote rol speelt. Wicca trekt de vrouw echter niet voor, maar gelijk ten opzichte van de man. Wicca leert een vrouw om op zichzelf te vertrouwen en zich onafhankelijk op te stellen, om zich los te trekken van wat de samenleving als mannelijk en vrouwelijk ziet. Zodra de vrouw alle denkbeelden die haar onderdrukt verwerpt, is ze pas echt in staat om zichzelf ten volle te ontplooien. 9 De Godin The Great Goddess is the incarnation of the Feminine Self that unfolds in the history of mankind as in the history of every individual woman; its reality determines individual as well as collective life. Erich Neumann 10 Met dit citaat wordt het belang van de Godin al aangeduid. Zij staat voor alles wat vrouwelijk is en is voor betekenis voor zowel de individuele vrouw als voor een hele gemeenschap. De Godin is immanent, ze is de aarde zelf. 11 Ze overstijgt al haar schepselen. Ze heeft vele namen maar is uiteindelijk één. Middels deze namen probeert men aan te geven dat de Godin altijd al een rol heeft gespeeld. Zo is de Godin ook onder diverse namen terug te vinden in mythologieën. Bijvoorbeeld Aphrodite, uit de Griekse mythologie. 12 De Godin wordt gezien als het toonbeeld van onafhankelijkheid en kracht voor de vrouw. Tevens staat zij voor alles wat met het gevoel en de intuïtie te maken heeft, en voor de seksualiteit. 13 Vooral dat laatste speelt een erg grote rol bij de ontwikkeling van de man ten opzichte van de Godin. Bij alle aspecten die hieronder beschreven worden hoort ook een 5 Lewis, J.R. (1996). Magical Religion and Modern Witchcraft. Albany: State University of New York Press. 9.; Sythove, Moderne hekserij, 11-12, Crowley, Hekserij, Sythove, Moderne hekserij, Sabrina, L. (2006). Exploring Wicca, Updated edition. VS: Bookmart Press. 9 Crowley, Hekserij, ; Shuler, A Balancing Act, 49.; Sythove, Moderne hekserij, Farrer, J. & Farrer, S. (1987). The Witches Goddess. The feminine principle of divinity. Blain: Phoenix Publishing. Part 1, chapter Lewis, Magical Religion and Modern Witchcraft, 27, Crowley, Hekserij, ; Sythove, Moderne hekserij, Sythove, Moderne hekserij, ; Shuler: A Balancing Act, 49. 5

6 mannelijke rol thuis. Aangezien dit hoofdstuk zich alleen richt op de vrouwelijke aspecten, zal ik de rol van de man, ten opzichte van de Godin, buiten beschouwing laten. De Godin wordt gezien als een drievoudige moeder. Zij heeft drie verschijningen die symbool staan voor de standen van de maan, deze herinneren aan het komen en gaan van de levensenergie, 14 en de ontwikkeling van de vrouwelijke psyche. Deze drie verschijningen worden vervolgens weer in de Godin met elkaar verbonden. De eerste verschijning is die van de Maagd; de avontuurlijke jonge vrouw die nog een veelbelovende toekomst voor zich heeft. De Maagd is gericht op zichzelf en heeft geen man nodig. Ze is onafhankelijk en vrij. Tevens staat de maagd symbool voor de wassende maan, het jonge leven. De tweede verschijning is de Moeder; de opgegroeide, volwassen vrouw. Centraal staat de seksualiteit. De Moeder heeft de man nodig om kinderen te verwekken maar zij is verder niet van hem afhankelijk. Zij is in de kracht van haar leven, sterk en slim. Ze kan een kind baren, opvoeden en adviseren. In dit stadium van het leven vindt ook het Hieros Gamos plaats, het heilige huwelijk. Tevens staat de Moeder voor de volle maan, de top van het leven. De derde verschijning is de Wijze oude vrouw. Zij is aan het einde van haar leven en overdenkt alles wat ze heeft meegemaakt. Zij staat voor wijsheid en berusting. Ze heeft de ervaring van de Moeder en de Maagd en staat hen bij met raad en daad. Tevens staat de Wijze oude vrouw voor de afnemende maan, het einde van het leven. 15 De hogepriesteres De hogepriesteres is de leidster van de cove. Dit brengt vele verantwoordelijkheden met zich mee. Zo moet een hogepriesteres kunnen bemiddelen tussen mensen, communicatief vaardig, en empatisch zijn. Zij wijdt andere Wiccans in en brengt haar groep de wijsheid van de Wicca bij. Bij rituelen belichaamt de hogepriesteres de Godin, zodat de Godin als het ware middels de hogepriesteres spreekt. De hogepriesteres leidt dan ook de rituelen en bepaalt wat er gebeurt. Om hogepriesteres te worden moet je eerst de tweedegraads inwijding volbrengen. Hierna ben je bevoegd om de Wicca-traditie door te geven en om heksen in te wijden in de eerste graad. Vervolgens doe je een derdegraads inwijding om volledig bevoegd hogepriesteres te zijn. De hogepriesteres heeft vaak de hulp van haar man, de hogepriester, maar zij heeft de leiding. 16 Mannelijkheid binnen Wicca Hoewel Wicca staat voor gelijkheid tussen het mannelijke en het vrouwelijke is er wel minder aandacht voor de man. Wat wel opvallend is, is dat ongeveer een halve eeuw geleden de Wicca meer mannelijke dan vrouwelijke aanhangers had. 17 Volgens Wicca staat de man voor moed en daadkracht. Hij vertegenwoordigt de heldere geest, de logica en het 14 Bado-Fralick, N. (2005). Coming to the Edge of the Circle: A Wiccan Initiation Ritual. Oxford: Oxford University Press Crowley, Hekserij, , ; Farrer & Farrer, The Witches Goddess, part 1, chapter 3.; Sythove, Moderne hekserij, Bado-Fralick, Coming to the Edge of the Circle, 71.; Crowley, Hekserij, , ; Sythove, Moderne hekserij, 33, Crowley, Hekserij,

7 intellect. Daar waar de man gaat over het verstand, vult de vrouw hem aan met het gevoel en vica versa, aldus Sythove. 18 De God Omtrent de God zijn voornamelijk vele mythologieën en verhalen te vinden. Tevens speelt hij een grote rol in de ontwikkeling van de Godin. In elke verschijning van de Godin neemt Hij een andere rol aan maar in essentie is de God de partner van de Godin. De God staat ook bekend als de Gehoornde God en zoals de Godin drie verschijningen heeft, heeft de God er twee. Hij is zowel de Heer van het leven als de Heer van de dood, de God van de zomer en de God van de winter. 19 Kortom de God vertegenwoordigt de beide kanten van een munt, hij behoudt de balans. Sythove zegt het volgende over de God: Hij is de kracht die paal en perk stelt aan het leven en de drang tot groei. Het Godin-aspect zorgt ervoor dat een boom honderden, duizenden zaadjes maakt. Het God-aspect zorgt ervoor dat er slechts een of twee ontkiemen. ( ) Zo brengt de God een functionele scheiding aan in de ongeremde groeikracht. 20 De God gaat dus over leven en dood en probeert zo het natuurlijke evenwicht te bewaren. Rituelen Wicca kent vele rituelen; in principe kan alles een ritueel zijn. 21 Het doel van deze rituelen is het verwerven van inzichten en het vertellen van het verhaal van de God en de Godin. Dit gebeurt veelal volgens de acht vaste jaarfeesten, de sabbatten, en de dertien maanfeesten, de esbats. De sabbatten tonen het verloop van het jaar, en van het leven. De grote sabbatten, ook wel de landbouwfeesten, staan voor de cyclus van het leven, van de geboorte tot aan de dood. Deze feesten zijn: Imbolc, het feest van de geboorte, Beltane, het feest van de paring, Lughnasadh, het feest van het heilige huwelijk, en Samhain, het feest van de dood en wedergeboorte. De kleine sabbatten staan voor de zonnecyclus. Dit zijn Yule, het midwinterfeest, Ostara, het feest tijdens de lente-equinox, Litha, het midzomerfeest, en Mabon, het feest tijdens de herfstequinox. Veel rituelen worden naakt uitgevoerd, al is dit per cove verschillend. De naaktheid staat symbool voor het alziende oog van de God en de Godin, die tot in het diepst van jouw zijn kunnen kijken. Tevens draait naaktheid om de verbinding met de natuur. Door zich van hun kleding te ontdoen hebben de Wiccans het gevoel dat ze dichter bij de natuur staan en deze beter kunnen voelen. Tevens creëert het naakt zijn een gevoel van gelijkheid tussen zowel man als vrouw. 22 Inwijdingen en hun fysieke aspecten Wicca kent dus vele rituelen en ondanks dat het interessant is deze allemaal uit te diepen beperk ik mij slechts tot de inwijdingsrituelen. Het doel van de inwijdingsrituelen is het 18 Sythove, Moderne hekserij, Crowley, Hekserij, ; Sythove, Moderne hekserij, Sythove, Moderne hekserij, Lewis, Magical Religion and Modern Witchcraft, Bado-Fralick, Coming to the Edge of the Circle, 34.; Shuler, A Balancing Act, ; Sythove, Moderne hekserij,

8 toetreden tot de cove, om uiteindelijk na de derde inwijding een volledig bevoegde Hogepriester(es) te zijn. 23 Ik ga niet in op de gehele rituelen en de diepere betekenis, alleen op de lichamelijke aspecten. Bado-Fralick zegt dat het lichaam tijdens de rituelen de functie heeft van een acteur, een doener en een performer. 24 Kortom het lichaam wordt praktisch gebruikt. We zullen zien of, en hoe, dat in de inwijdingsrituelen duidelijk wordt. De eerste inwijding De eerste inwijding betreft het toetreden tot een cove en het één worden met de groepsgeest. Ter voorbereiding wordt de inwijdeling geblinddoekt. Dit staat symbool voor de blindheid tegenover jezelf en jouw zijn. Tevens wordt de inwijdeling met drie rituele koorden gebonden op zo n manier dat je noch gebonden, noch vrij bent. Dit symboliseert de stap die wordt gemaakt middels de inwijding. Ten derde is de inwijdeling ook naakt om zo aan te geven dat het lichaam zelf een belangrijke rol speelt tijdens het ritueel. Middels de naaktheid wordt ook afstand gedaan van de persoonlijkheid, en is men meer ontvankelijk voor de kracht van de Godin en de leer van de Wicca. Gedurende het ritueel loopt de inwijdeling van plaats naar plaats binnen de cirkel, waar hij bepaalde bewegingen moet uitvoeren die de hogepriesteres voordoet. Middels het lopen van een bepaald patroon wordt de inwijdeling geconfronteerd met zichzelf, om vervolgens wedergeboren te worden. Tevens wordt er een eed van trouw, geheimhouding en ondersteuning van de andere leden afgelegd. Tegen het einde van het ritueel wordt de inwijdeling met een zweep geslagen. Hiermee wordt aangetoond dat men bereidt is pijn te lijden; het lichaam wordt dus als lijdend voorwerp gebruikt. Ten slotte eindigt het ritueel met een kus die de wedergeboorte en de toetreding tot de cove bevestigt. 25 Hieruit concludeer ik dat de inwijdeling tijdens het ritueel niet als persoonlijkheid wordt gezien, maar als een fysieke verschijning, een lichaam. Dit lichaam dient zowel als lijdend voorwerp, als lerend voorwerp. De inwijdeling is namelijk gedurende het ritueel wel op zoek naar zichzelf. De tweede inwijding De tweede inwijding vindt traditioneel gezien plaats na één jaar en één dag na de eerste inwijding, maar dit is ook afhankelijk van de hoeveelheid tijd die een Wiccan nodig heeft om zich op de volgende stap voor te bereiden. Tevens willen niet alle Wiccans deze stap maken. Middels de tweede inwijding treed je toe tot het priesterschap. Een tweedegraads Wiccan kan de hogepriester(es) assisteren en wordt getraind op het leiden van een eigen cove. 26 Het ritueel zelf lijkt op dat van de eerste inwijding. De inwijdeling wordt wederom gebonden met de koorden en er wordt ook weer een eed afgelegd. Deze eed weegt wel zwaarder dan die uit de eerste inwijding. Bij de tweede inwijding vertelt de inwijdeling na het ritueel een verhaal waarin hij zelf een rol uitspeelt. 27 Het lichaam speelt bij het tweede ritueel dus de rol van acteur. 23 Crowley, Hekserij, 111, 220, Bado-Fralick, Coming to the Edge of the Circle, Bado-Fralick, Coming to the Edge of the Circle, ; Crowley, Hekserij, , ; Sythove, Moderne hekserij, Crowley, Hekserij, 111.; Sythove, Moderne hekserij, Crowley, Hekserij,

9 De derde inwijding Middels de derde inwijding wordt men een volledig bevoegde hogepriester(es). Deze staat aan het hoofd van een cove en leidt de belangrijkste rituelen. De derdegraads inwijding gebeurt meestal in paren en geeft ook aan dat zij een grote innerlijke reis hebben gemaakt en het innerlijk evenwicht gevonden hebben. Tijdens deze inwijding vindt de Grote Rite plaats, het Heilige Huwelijk. Hierbij vindt rituele gemeenschap plaats met als doel het een worden met de Goden. Tegenwoordig kan dit ook symbolisch plaatsvinden maar in eerste instantie is het een zeer fysiek ritueel. 28 Alle rituelen gaan gepaard met het aanroepen van de God en Godin en er vinden vooral veel vaststaande dialogen en verklaringen plaats. Conclusie In deze paper heb ik gepoogd een antwoord te krijgen op de vraag welke lichamelijke handelingen zijn er verbonden aan de inwijdingsrituelen van de Wicca en hoe komen het mannelijke en het vrouwelijke hierin naar voren? Wat ik concludeer uit de rituelen is dat ze voornamelijk symbolisch en verbaal zijn. Het lichaam speelt wel een rol, maar ik ben het slechts ten dele met Bado-Fralick eens. De fysieke uitingen zijn minder uitgesproken dan ik had verwacht, op de rituele gemeenschap na. Het mannelijke en het vrouwelijke zijn tijdens de eerste rituelen niet bepaald terug te vinden in de fysieke uitingen. Er zijn zeker wel mannelijke en vrouwelijke aspecten bij de rituelen, maar deze zijn voornamelijk symbolisch van aard en hebben niets met het lichaam van doen, vandaar dat ik die niet heb beschreven. Bij het derde ritueel is de relatie met het mannelijke en vrouwelijke wel duidelijk terug te vinden met betrekking tot het lichaam. Je hebt namelijk beide geslachten nodig om de eenwording van de God en de Godin te symboliseren, wat gebeurt middels de seksuele gemeenschap. Kortom, tijdens de inwijdingsrituelen komen de kenmerken voor mannelijkheid en vrouwelijkheid die Wicca ons geeft, slechts zelden fysiek tot uiting. De voornaamste fysieke handeling bedraagt het lopen van patronen binnen de cirkel, en het tonen van het lichaam als lijdend voorwerp tijdens de zweepslagen. Ook het naakt zijn, het tonen van het lichaam, speelt een grote rol. Men laat zich zien, letterlijk, en stelt zich in meerdere opzichten open voor wat komen gaat tijdens de rituelen. Met mannelijkheid en vrouwelijkheid heeft dit echter ook niets van doen. 28 Crowley, Hekserij,

10 Bibliografie 29 Bado-Fralick, N. (2005). Coming to the Edge of the Circle: A Wiccan Initiation Ritual. Oxford: Oxford University Press. Crowley, V. (2002). Hekserij, een moderne benadering van een oeroud fenomeen. [London, 1996] Transl. Velzen, E. van. Utrecht: Kosmos-Z&K Uitgevers B.V. Farrer, J. & Farrer, S. (1987). The Witches Goddess. The feminine principle of divinity. Blain: Phoenix Publishing. 30 Guiley, R.E. (2008). The encyclopedia of Witches, Witchcraft & Wicca, third edition. VS: Visionary Living. Lewis, J.R. (1996). Magical Religion and Modern Witchcraft. Albany: State University of New York Press. Sabrina, L. (2006). Exploring Wicca, Updated edition. Verenigde Staten: Bookmart Press. Shuler, E. (2012). A Balancing Act: A Discussion of Gender Roles Within Wiccan Ritual. Intermountain West Journal of Religious Studies, 4:1, Sythove, M. (1999). Moderne hekserij. Wicca portret van een natuurreligie. Kampen: Uitgeverij Kok. 29 Niet al mijn gebruikte literatuur is academisch; er zitten ook boeken bij van ervaringsdeskundigen. Doordat deze boeken van binnenuit over Wicca vertellen vond ik ze erg waardevol voor mijn paper. 30 Dit boek heb ik gelezen via en is daar incompleet. Aangezien er geen bladzijdenummers bij staan, maar de informatie wel bruikbaar was, heb ik verwezen naar hoofdstukken i.p.v. bladzijden. 10

11 Bijlage Sabrina, Exploring Wicca,