Steek energie in duurzaamheid(sadviezen). Het loont! Lagere kosten, meer comfort, gezonder binnenklimaat.

Transcriptie

1 Steek energie in duurzaamheid(sadviezen). Het loont! Lagere kosten, meer comfort, gezonder binnenklimaat.

2 Whitepaper Duurzaamheid en comfort in gebouwen Er zijn legio mogelijkheden om gebouwen duurzamer en comfortabeler te maken. Investeren in duurzaamheid leidt bovendien tot een lagere energierekening. Volledig energieneutrale gebouwen worden steeds talrijker. Een lagere energierekening is niet alleen goed voor het milieu. Het geeft maatschappelijke organisaties en zorginstellingen ook meer financiële ruimte. En dus meer mogelijkheden om de maatschappelijke dienstverlening te verbeteren. Tot slot verbeteren duurzaamheidsmaatregelen het binnenklimaat en het comfort in gebouwen. In deze whitepaper leest u meer over: 1. duurzaamheidsstrategie voor gebouwen: Trias Energetica; 2. maatschappelijke voordelen van duurzaamheid; 3. andere voordelen: gezonder binnenklimaat en meer comfort. Duurzaamheid en comfort in gebouwen 2

3 1. Trias Energetica Bedrijven, overheden en consumenten worden tegenwoordig flink aangespoord om hun energiegebruik terug te dringen. En om meer gebruik te maken van duurzame energiebronnen. Daarvoor kunnen ze de populaire Trias Energetica-strategie toepassen voor het nemen van energiebesparende maatregelen. Het begrip werd onder de naam Trias Energica in 1996 door NOVEM gelanceerd. NOVEM werd later het Agentschap NL dat in 2014 opging in de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De TU Delft heeft het tot de Trias Energetica-strategie uitgewerkt. Daarin kwam de nadruk te liggen op de volgorde van de drie onderdelen van de strategie: beperk de energievraag gebruik duurzame energie indien nodig, gebruik fossiele brandstoffen zo efficiënt en schoon mogelijk Trias Energetica Voor duurzame en energieneutrale gebouwen is stap 2 uitgebreid met het terugwinnen van energie uit reststromen van diverse gebouwensystemen. Waarom een strategie en waarom Trias Energetica? Wie zonder strategie en zonder professionele hulp aan de slag gaat met duurzaamheid, kiest vaak onbedoeld dure maatregelen die niet tot een optimaal resultaat leiden. Een bekend voorbeeld is een gebouwenontwerper die een duurzame verwarmings- en koelingsbron wil introduceren, maar bezuinigt op goede isolatie en luchtdichtheid om de dure installatie te kunnen financieren. De warmtevraag is groter, waardoor een krachtigere en dus duurdere installatie nodig is. De Trias Energetica geeft bouwers, ontwerpers en installateurs duidelijke handvatten om samenhangende keuzes te maken in een logische volgorde. Dat houdt in dat je eerst moet zorgen voor een vermindering van de energievraag. Beperking van de energiebehoefte is het beste uitgangspunt voor stap 2: gebruik van energie uit reststromen en uit duurzame bronnen tegen zo laag mogelijke kosten. Het volgen van de eerste stappen garandeert een zo klein mogelijk beroep op fossiele energiebronnen, de minst duurzame stap. U kunt als expert in gebouweninstallaties een belangrijke bijdrage leveren aan verduurzaming bij uw klanten en de adviesrol daarin op u nemen. Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Duurzaamheid en comfort in gebouwen 3

4 De toepassing van Trias Energetica Voor de verduurzaming van bedrijfsgebouwen kan de Trias Energetica in stappen en maatregelen worden vertaald. Voor een zo duurzaam mogelijk resultaat en de meest kosteneffectieve invulling is het essentieel dat de stappen in de juiste volgorde worden genomen. Stap 1. Beperk de bestaande energievraag De eerste en meest duurzame stap is gericht op bouwkundige maatregelen die zorgen voor een lagere energiebehoefte. Dit zijn zogenaamde passieve maatregelen die zelf geen energie vragen. Het zijn maatregelen die zowel bij nieuwbouw als renovatie kunnen worden toegepast. Een greep uit de veelheid van mogelijke maatregelen: - Goede isolatie. Zorg voor een rc-waarde van minimaal 5,0. Laat isolatiemateriaal zorgvuldig aansluiten tegen de constructie. Voorkom koudebruggen. Gebruik HR+++glas en lage U-waarden voor ramen, deuren en kozijnen. - Voorkom tocht door goede kierdichting en luchtdichte aansluitingen. - Gebruik daglicht. Laat veel daglicht in een gebouw binnen, gebruik lichte kleuren en reflecterende oppervlakken. Niet alleen heeft dat een positieve invloed op het welzijn van gebruikers, het beperkt het gebruik van kunstmatig licht. - Logische zonering en compartimentering. Plaats ruimten met een vergelijkbare warmte- en koeltevraag bij elkaar en houd rekening met de warme en koele zijde van het gebouw. - Integreer gebouweninstallaties in bouwkundige elementen. Bijvoorbeeld vloer- en/of plafondsystemen waarin de energie-installaties zijn verwerkt. Onder deze stap valt ook het gebruiken van energiezuinige technieken voor gebouweninstallaties. Vermindering van de energievraag zorgt er bovendien voor dat er minder krachtige installaties nodig zijn. Dat is kostentechnisch extra interessant. Daarom past de eneef goed in de eerste stap van de Trias Energetica. Het slimme besturingssysteem voor verwarmingsinstallaties beperkt de warmtevraag met gemiddeld 40%. Stap 2. Gebruik duurzame energie en energie uit reststromen De tweede stap houdt het gebruik van duurzame energiebronnen en van afvoerstromen in. Voorbeelden hiervan zijn: - Warmteterugwinning. Gebruik de energie en warmte die het gebouw verlaten, bijvoorbeeld via de ventilatie. Minder bekend is het gebruik van warmteverliezen via de riolering. - Restwarmte. Benut de restwarmte van processen in het gebouw of uit de directe omgeving. Bijvoorbeeld de grote hoeveelheid warmte die vrijkomt in ruimten waar de gebouweninstallaties staan, en in serverruimten. Maar ook de restwarmte van industriële processen. - Zonne-energie. Gebruik zonnepanelen op het dak, gevel of andere geschikte plekken voor de elektriciteitsopwekking. Denk ook aan zonneboilers die zonnewarmte omzetten in warm tapwater. Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Duurzaamheid en comfort in gebouwen 4

5 - Windenergie. Afhankelijk van de locatie van het gebouw kunnen windturbines een deel van de elektriciteitsbehoefte opwekken. - Warmtepomp en lage temperatuurverwarming met lucht, water of bodem als warmtebron. - Warmte-koudeopslag. Dit houdt in dat warmte en koude in de bodem worden opgeslagen en later gebruikt worden voor verwarming of koeling. - Alternatieven voor fossiel aardgas. Fossiel aardgas is in Nederland nog relatief goedkoop door onze gasvoorraad. Toch zijn er duurzame gasalternatieven die steeds talrijker worden, zoals biologisch en synthetisch (met zonne- en windenergie) geproduceerd gas. Stap 3. Gebruik eindige (fossiele) energiebronnen efficiënt en compenseer met duurzame energie Dit is de minst duurzame stap in de Trias Energetica. Als stappen 1 en 2 zijn doorlopen, moet stap 3 ervoor zorgen dat installaties, verlichting en apparatuur zo efficiënt mogelijk werken. Dat houdt het energieverbruik zo laag mogelijk. Daardoor kan het gebruik van fossiele energiebronnen gecompenseerd worden met duurzame energiebronnen. Er zijn allerlei mogelijkheden en maatregelen om zo efficiënt mogelijk gebruik te maken van fossiele energiebronnen: - Gebruik HR-installaties en apparatuur. Met HR cv-installaties, cv-warmwatercombi s en LTVsystemen kan het rendement aanzienlijk verhoogd worden. - Optimale inregeling van verwarmingsinstallaties door middel van de eneef. Door verwarmingsinstallaties hydronisch te balanceren, de warmtebron en afgiftezijde efficiënt aan te sturen en af te stemmen op de actuele warmtebehoefte, wordt het energiegebruik met gemiddeld 40% teruggebracht. - Energie-efficiënte verlichting: door middel van regelbare en dimbare verlichting, aanwezigheidsdetectie, tijdschakelaars en daglichtregeling. - Minder warmteproductie: door gebruik van energiezuinige kantoorapparatuur, daglichttoetreding en energie-efficiënte verlichting neemt de behoefte aan koeling af. - Besparing warm tapwater: door aanvoerleidingen kort te houden en ze te isoleren wordt het energiegebruik beperkt. Tegelijkertijd wordt leidingwater bespaard. Ook het tegengaan van verspilling levert veel op. Denk aan energiezuinige kantoorapparatuur en het tegengaan van sluikstroomverbruik. Maar ook praktische (gedrags)maatregelen, zoals: lichten uit, deuren en ramen dicht, minder water gebruiken, digitaal werken om printergebruik terug te dringen, etc. Domotica kan additioneel helpen om energiebronnen efficiënter aan te sturen. Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Duurzaamheid en comfort in gebouwen 5

6 2. Maatschappelijke voordelen van verduurzaming energiegebruik Vermindering van het energiegebruik is niet alleen goed voor het milieu. Een lagere energierekening geeft speelruimte voor bedrijven, overheden, zorginstellingen en maatschappelijke organisaties. Financiële ruimte die gebruikt kan worden voor verbetering van de zorg en maatschappelijke dienstverlening. Meer handen aan het bed van patiënten en cliënten. Betere dienstverlening door welzijnsinstellingen. Meer geld voor WMO, jeugdhulp en ondersteuning van werkzoekenden voor gemeenten. Betere zorg voor patiënten van ziekenhuizen en zorginstellingen. Meer ruimte voor innovatie van de zorg en maatschappelijke dienstverlening. Maar ook scholen, zwembaden en sporthallen kunnen financiële voordelen aanwenden voor de verbetering van hun dienstverlening en/of voor de verlaging van tarieven. Energievoorziening en beheer uitbesteden aan een ESCo ESCo-constructies kunnen uitkomst bieden bij de verduurzaming van gebouwen. ESCo staat voor Energy Service Company. Het is meestal een consortium van bedrijven, dat als contractpartner de energievoorziening, het energiebeheer- en management, en de installaties overneemt van een opdrachtgever. Het primaire doel is om substantieel te besparen op energiekosten. Afgeleide doelstellingen kunnen zijn: meer kwaliteit, minder vermogensbeslag van installaties en het ontlasten van de opdrachtgever. Een ESCo-consortium bestaat uit diverse disciplines afhankelijk van de vorm en omvang, maar het kan bestaan uit een team van energieleverancier, installateurs, administrateurs en financiers (zoals banken). Een ESCo krijgt een concessie van de opdrachtgever en levert de integrale energiedienstverlening terug op basis van een prestatiecontract. Daarin is de minimale energiebesparing opgenomen. Blijft de besparing achter op de afspraak dan is het risico voor de ESCo. Bespaart de opdrachtgever meer, dan delen de opdrachtgever en de ESCo de winst. Met de deelname aan een ESCo profiteren organisaties van btw-compensaties, subsidies en fiscale voordelen. De investering in duurzaamheidsmaatregelen, waarvan de eneef een onderdeel kan zijn, wordt over een langere periode uitgesmeerd. Organisaties profiteren meteen van significant lagere energiekosten. Besparingen zijn altijd hoger dan de kosten voor de ESCo. Maatschappelijke organisaties en zorginstellingen houden daardoor geld over voor verbetering van hun dienstverlening of verlaging van kosten voor cliënten en gebruikers. Duurzaamheid en comfort in gebouwen 6

7 Voorbeelden ESCo s De afgelopen jaren hebben ESCo s zich in de maatschappelijke praktijk bewezen. Een greep uit de tientallen voorbeelden: - Verduurzaming 9 Rotterdamse zwembaden: dit heeft tot 34% energiebesparing ( 3,4 miljoen per jaar), verhoging van het comfort en verbetering van de dienstverlening geleid. - Diverse ziekenhuizen profiteren van aanzienlijke energiebesparingen en snelle terugverdientijden. - Diverse scholen hebben energiebesparingen bereikt, vooral door efficiënter met verlichting en klimaatbeheersing om te gaan. - Zorgcentrum de Amstelring voor ambulante zorg en verpleegd wonen verwacht 12 tot 24 miljoen per jaar te besparen op energiekosten. 20% van die besparing komt direct ten goede aan de zorg. Resultaten van een ESCo op een rij: - reductie CO2-uitstoot; - meer geld beschikbaar voor betere dienstverlening; - vaste prijs voor gas en elektriciteit gedurende een lange periode; - jaarlijks aanzienlijk lagere energielasten; - onderhoudsverantwoordelijkheid bij ESCo; - een platform voor aanvullende duurzaamheidsinvesteringen; - een bijdrage aan de werkgelegenheid in de installatiebranche. Duurzaamheid en comfort in gebouwen 7

8 3. Bijkomende voordelen: meer comfort en gezonder binnenklimaat in gebouwen Gebrek aan comfort als gevolg van een slecht binnenklimaat is een van de meest voorkomende klachten van gebruikers in gebouwen. Besparing op energiekosten lijkt te impliceren dat dit ten koste gaat van het comfort in gebouwen. Niets is minder waar. Wanneer organisaties volgens de stappen van de Trias Energetica werken aan verduurzaming van gebouwen, profiteren ze tegelijkertijd van andere voordelen dan financiële. Onder andere: een veel efficiëntere warmteverdeling en koeling, en een gezonder binnenklimaat. Daardoor verbetert het comfort van gebruikers aanzienlijk. In bedrijfsgebouwen werken medewerkers die zich comfortabeler voelen veel productiever. En een gezonder binnenklimaat heeft een positief effect op het ziekteverzuim. Betere warmteverdeling Een slechte warmteverdeling in gebouwen heeft tot gevolg dat verwarming en koeling tegen elkaar inwerken. De verwarming stookt ruimten en kamers warm, maar vervolgens slaat de koeling aan omdat bepaalde gebieden te warm worden. Of ramen en deuren worden opengezet. Daardoor wordt onnodig gestookt en elektriciteit verbruikt. Organisaties die de Trias Energetica-strategie volgen voor de verduurzaming van hun gebouwen, werken automatisch aan een betere warmteverdeling en de eliminatie van energieverspilling. Onder andere door isolatie, een slimme zonering en compartimentering, kierdichting, integratie van verwarmingsinstallaties in vloeren en plafonds. Toch wordt ondanks de veelheid van duurzaamheidsmaatregelen de optimale inregeling van de complete verwarmingsinstallatie nog regelmatig over het hoofd gezien. Wel nemen de meeste organisaties de warmtebron onder handen door een HR-installatie of warmte-koudeopslag te laten installeren. Maar dan is de warmteverdeling nog niet goed onder controle. De eneef zorgt voor een efficiënte aansturing van de warmtebron, het distributiecircuit en de afgiftezijde. De eneef brengt bovendien het complete verwarmingssysteem in hydronische balans, waardoor er ongeacht de warmtevraag overal hetzelfde constante debiet door het distributiecircuit stroomt. Door het complete verwarmingssysteem in zones op te delen en te voorzien van constantdebietappendages en debietregulerende afsluiters, wordt alleen warmte afgegeven waar het echt nodig is. De koeling slaat niet meer aan en er hoeven geen ramen en deuren meer open. In iedere ruimte kan de verwarming optimaal afgestemd worden op de behoefte van de gebruikers. Dat geeft gebruikers een comfortabeler gevoel. Duurzaamheid en comfort in gebouwen 8

9 Gezonder binnenklimaat Een slechte luchtkwaliteit leidt in veel gebouwen tot gezondheidsklachten bij gebruikers. Een duurzaam gebouw is niet alleen energiezuinig maar heeft ook een gezond binnenklimaat. Als organisaties verduurzamen volgens de Trias Energetica-strategie, komen betere ventilatie, luchtverversing en verlichting, en andere klimaatverbeteringsmaatregelen vanzelf aan bod. De juiste inregeling van ventilatieapparatuur en de optimalisering van het ventilatievoud (aantal keren per uur dat een de lucht in een ruimte geheel wordt ververst) zorgen gecombineerd met moderne filtersystemen voor een gezonde luchtkwaliteit. Gebruik van natuurlijk licht, lichte kleuren en reflecterende oppervlakken verbeteren het welzijn van gebruikers verder. Wij zoeken installatiepartners voor de eneef Heeft u vragen over deze whitepaper? Wij staan u graag te woord. Wilt u installatiepartner en distributeur van eneef worden? Neem dan contact met ons op voor meer informatie of een kennismaking. Wilt u weten hoe de eneef exact werkt? Download dan onze whitepaper over de werking van de eneef. Duurzaamheid en comfort in gebouwen 9

10 Contact Wij komen graag in contact met kundige installateurs die met ons de oorzaak van de meeste verwarmingsproblemen in gebouwen willen aanpakken. Heeft u vragen over deze whitepaper of wilt u installatiepartner en distributeur van eneef worden? Neem contact op met onze verkoopleider Laurens de Kever. U kunt hem bereiken via ldk@eneef.nl, of op Uiteraard kunt u ons ook bereiken via onze algemene contactgegevens. Wij staan u graag te woord. eneef BV T West Kinderdijk 122G E info@eneef.nl 2953 XW Alblasserdam W