I=?HN?HB;H>?C>CHA<?BIL?H>?<CD IGJON?LMSMN?G?H0) Q?LE<I?E $GH%UXLQ

Transcriptie

1 I=?HN?HB;H>?C>CHA<?BIL?H>?<CD IGJON?LMSMN?G?H0) Q?LE<I?E $GH%UXLQ

2 1LMJK9HUVOX\V (ULFDVWUDDW 6* %DDUQ &RUUHVSRQGHQWLHDGUHV 3RVWEXV $( %DDUQ 9RRUOLFKWLQJ HQ YHUNRRS 7HOHIRRQ )D[ (PDLO LQIR#QLMJKYHUVOX\VQO,QWHUQHW KWWSZZZQLMJKYHUVOX\VQO 9RUPJHYLQJ HQ RPVODJRQWZHUS 7ZLQ 'HVLJQ &XOHPERUJ /D\RXW HQ ]HWZHUN (OV %DFNHU 0DUNHOR 9RRU JHEUXLNHUV YDQ GH PHWKRGH WU#QVIHU( LV GH]H GRFHQWHQKDQGOHLGLQJ JUDWLV HQ YULM WH NRSLsUHQ 'H XLWJHYHU YHUVWUHNW KLHUELM DDQ GH JHEUXLNHUV GH LQ GH FRS\ULJKWFODXVXOH JHQRHPGH WRHVWHPPLQJ (HUVWH GUXN,6%1 ; 18*, 8LWJHYHULM 1LMJK9HUVOX\V %9 %DDUQ 7KH 1HWKHUODQGV $OOH UHFKWHQ YRRUEHKRXGHQ 1LHWV XLW GH]H XLWJDYH PDJ ZRUGHQ YHUYHHOYRXGLJG RSJHVODJHQ LQ HHQ JHDXWRPDWLVHHUG JHJHYHQVEHVWDQG RI RSHQEDDU JHPDDNW LQ HQLJH YRUP RI RS HQLJH ZLM]H KHW]LM HOHNWURQLVFK PHFKDQLVFK GRRU IRWRNRSLHsQ RSQDPHQ RI HQLJ DQGHUH PDQLHU ]RQGHU YRRUDIJDDQGH VFKULIWHOLMNH WRHVWHPPLQJ YDQ GH XLWJHYHU 9RRU ]RYHU KHW PDNHQ YDQ NRSLHsQ XLW GH]H XLWJDYH LV WRHJHVWDDQ RS JURQG YDQ DUWLNHO % 4 $XWHXUVZHW M KHW %HVOXLW YDQ MXQL 6WE ]RDOV JHZLM]LJG ELM KHW %HVOXLW YDQ DXJXVWXV 6WE HQ DUWLNHO $XWHXUVZHW GLHQW PHQ GH GDDUYRRU ZHWWHOLMN YHUVFKXOGLJGH YHUJRHGLQJHQ WH YROGRHQ DDQ GH 6WLFKWLQJ 5HSURUHFKW 3RVWEXV $: $PVWHOYHHQ 9RRU KHW RYHUQHPHQ YDQ HHQ JHGHHOWHQ XLW GH]H XLWJDYH LQ EORHPOH]LQJHQ UHDGHUV HQ DQGHUH FRPSLODWLHZHUNHQ DUWLNHO $XWHXUVZHW GLHQW PHQ ]LFK WRW GH XLWJHYHU WH ZHQGHQ

3 ,,, Ten geleide Geachte docent, Voor u ligt de docentenhandleiding die behoort bij het werkboek &RPSXWHUV\VWHPHQ 70$ uit de serie WU#QVIHU, bestemd voor de deelkwalificaties DK OE Deze docentenhandleiding bevat de antwoorden van de vragen en opdrachten uit het werkboek. 8LWJDQJVSXQWHQ WU#QVIHU De serie WU#QVIHU volgt de bekende semesterserie van Nijgh9HUVOX\V op. Uitgangspunt van WU#QVIHU is dat vanzelfsprekend de nieuwe eindtermen uit de kwalificatiestructuur nauwgezet moeten worden gevolgd. Kon u bij de laatste generatie eindtermen in principe nog afwijken van de voorschriften, bij de kwalificatiestructuur is dit door de externe legitimering onmogelijk geworden. De leermiddelen moeten dan ook de nieuwe structuur naadloos volgen. Bij de ontwikkeling van WU#QVIHU hebben we alle energie gestoken in de didactiek. De nieuwe structuur maakt immers duidelijk dat voor het klassikaal behandelen van de leerstof minder tijd beschikbaar is dan voorheen. Om toch alles aan bod te laten komen wat voorgeschreven is, dient de leerling/deelnemer meer zelfstandig de leerstof door te werken. Om dit uitgangspunt goed uit te kunnen werken zijn nagenoeg alle delen van WU#QVIHU nieuw geschreven. *HEUXLN LQ GH OHV ² DOJHPHHQ De serie WU#QVIHU beoogt nauwkeurig aan te sluiten bij de didactische vernieuwing die op alle onderwijsinstituten wordt doorgevoerd. Iedere school maakt daarbij eigen, specifieke keuzes. In het werkboek treft u vele verschillende didactische elementen aan die de leerling uit zichzelf sturen. Afhankelijk van uw eigen inzichten kunt u de problemen bij de beantwoording van de vragen en opdrachten klassikaal aan de orde stellen. Het is echter het overwegen waard om dergelijke problemen door uw leerlingen onderling te laten oplossen in groepjes van minimaal twee personen. Onderzoek dat aan de serie ten grondslag heeft gelegen, heeft uitgewezen dat een dergelijke werkwijze tot verrassende resultaten leidt. Relatief goede leerlingen moeten dan relatief minder goede leerlingen tekst en uitleg geven: dat levert voor beide leerlingen en voor u voordelen op. De UHODWLHI JRHGH OHHUOLQJ wordt zo gedwongen een bepaalde theorie nog eens mondeling en in eigen woorden te herhalen. Dit draagt bij tot een betere begripsvorming. De UHODWLHI PLQGHU JRHGH OHHUOLQJ krijgt de theorie van een klasgenoot, dus in zijn eigen denkniveau, uitgelegd. De GRFHQW wordt ontlast en kan zich wijden aan problemen die klassikaal naar voren komen, en kan zich wijden aan zeer specifieke, individuele problemen. Binnen een dergelijke aanpak kunt u de in deze docentenhandleiding gegeven uitwerkingen aan uw leerlingen uitdelen. Wanneer u deze uitdeelt, kunt u de leerlingen zelf hun werk laten controleren, dan wel het werk van hun medeleerlingen.

4 ,9 *HEUXLN LQ GH OHV ² KHW NHUQERHN HQ KHW ZHUNERHN &RPSXWHUV\VWHPHQ 70$ =RDOV YHUPHOG EHYDW KHW NHUQERHN &RPSXWHUV\VWHPHQ 70$,6%1 GH WKHRULH ]RDOV RPVFKUHYHQ LQ GH /RHS 9HUJHOHNHQ PHW HHUGHUH XLWJDYHQ RYHU YHUJHOLMNEDUH OHHUVWRI LV GH WHNVW YROOHGLJ JHDFWXDOLVHHUG HQ DDQJHSDVW DDQ KHW QLYHDX YDQ GH GRHOJURHS +HW WUHIZRRUGHQUHJLVWHU HQ GH PDUJHZRRUGHQ LQ GH NDQWOLMQ YHUVWHUNHQ GH JHGDFKWH YDQ KHW QDVODJZHUN +HW ZHUNERHN &RPSXWHUV\VWHPHQ 70$,6%1 VWXXUW GH OHHUOLQJ +HW ZHUNERHN EHYDW YHOH YHUVFKLOOHQGH GLGDFWLVFKH HOHPHQWHQ RP KHW OHHUSURFHV RSWLPDDO WH ODWHQ YHUORSHQ 3HU HOHPHQW JHYHQ ZH X KLHUQD HHQ RSJDYH YDQ GH PRJHOLMNKHGHQ :DDU JDDW GLW KRRIGVWXN RYHU" %HGRHOG DOV DOJHPHQH LQOHLGLQJ RS KHW KRRIGVWXN 'LW ZHHW MH DOÜ +LHU ZRUGW GH EHQRGLJGH YRRUNHQQLV RSJHVRPG 'H]H YRRUNHQQLV VWDPW XLW HHUGHUH KRRIGVWXNNHQ GDQ ZHO XLW DQGHUH YDNNHQ XLW GH RSOHLGLQJ GDQ ZHO XLW GH WKHRULH GLH OHHUOLQJHQ WLMGHQV KXQ YRRURSOHLGLQJ KHEEHQ JHKDG $DQZLM]LQJHQ YRRU GH OHHUOLQJ 9RRULQ LQ KHW ZHUNERHN ]LMQ DDQZLM]LQJHQ YRRU XZ OHHUOLQJHQ RSJHQRPHQ :HOOLFKW LV KHW DDQ WH EHYHOHQ GH]H NRUW PHW XZ OHHUOLQJHQ GRRU WH QHPHQ HQ GDDU VRPV QRJ HHQV RS WH ZLM]HQ 'H]H DDQZLM]LQJHQ PDNHQ GH OHHUOLQJ GXLGHOLMN KRH WH ZHUNHQ PDDU JHYHQ KXQ RRN RQEHZXVW LQ]LFKW LQ GH YDULDWLH DDQ ZHUNYRUPHQ 9UDJHQ HQ RSGUDFKWHQ 'H YUDJHQ HQ RSGUDFKWHQ ]LMQ JHUHODWHHUG DDQ GH OHHUVWRI XLW KHW NHUQERHN,Q NDGHUV VWDDW YHUPHOG RS ZHONH SDUDJUDIHQ XLW KHW NHUQERHN GH GDDUQD YROJHQGH YUDJHQ HQ RSGUDFKWHQ EHWUHNNLQJ KHEEHQ,QWHUQHWRSGUDFKWHQ,Q KHW ZHUNERHN LV HHQ DDQWDO RSGUDFKWHQ RSJHQRPHQ GLH GH OHHUOLQJHQ YLD KHW LQWHUQHW PRHWHQ XLWYRHUHQ 9RRU HONH LQWHUQHWRSGUDFKW LV KHW DGUHV HQ KHW PHQX ]RHNSDG RS GH GHVEHWUHIIHQGH ZHEVLWH JHJHYHQ 9HHO GDWDVKHHWV ZRUGHQ RS GH VLWHV JHSUHVHQWHHUG DOV SGIEHVWDQGHQ 9RRU KHW OH]HQ HQRI SULQWHQ YDQ GH]H EHVWDQGHQ LV KHW SURJUDPPD $GREH $FUREDW 5HDGHU QRGLJ 9RRU KHW EHDQWZRRUGHQ YDQ GH YUDJHQ LV KHW SULQWHQ YDQ GH GDWDVKHHWV QLHW EHVOLVW QRRG]DNHOLMN 8Z RSPHUNLQJHQ 1LMJK9HUVOX\V ZLO JUDDJ ZHUN PDNHQ YDQ XZ UHDFWLHV 1LHPDQG NDQ RRLW SUHWHQGHUHQ JHKHHO IRXWORRV RI LGHDDO WH ]LMQ 2RN LQ ERHNHQ VWDDQ GXV IRXWHQ =HNHU LQ HHQ WLMG ZDDULQ KHW RQGHUZLMV VWHUN LQ EHZHJLQJ LV ZLOOHQ ZLM JUDDJ DO XZ UHDFWLHV YHUQHPHQ 8LWVOXLWHQG GH JHEUXLNHUV YDQ GH XLWJDYHQ EHSDOHQ RI LQ HHQ ERHN RI VHULH ZLM]LJLQJHQ QRRG]DNHOLMN ]LMQ (Q RRN XZ ZHQVHQ YRRU DDQYXOOHQG PDWHULDDO KRUHQ ZLM JUDDJ :LM QRGLJHQ X YDQ KDUWH XLW GDQ FRQWDFW PHW RQV RS WH QHPHQ

5 ' Uw reacties kunt u via verscheidene kanalen aan ons doorgeven. Ons postadres is: Nijgh9HUVOX\V Postbus AE Baarn Via kunt u contact opnemen met de redactie via <adenhollander@nijghversluys.nl> of <avdminkelis@nijghversluys.nl> Per telefoon bereikt u ons via (A. den Hollander) of (A. van de Minkelis) Faxen kan via Wij horen graag van u! Met vriendelijke groet, Nijgh9HUVOX\V De redactie

6 ', Woord vooraf %LM GH XLWZHUNLQJ YDQ GH /2(36 LV YDQ KHW YROJHQGH VWDQGSXQW XLWJHJDDQ ² %HKDOYH DDQ GH NDQWRRUSF ZRUGW RRN DDQGDFKW EHVWHHG DDQ GH LQGXVWULsOH SF GH,3& ² 'LW GHHO EHYDW DOOHHQ RQGHUZHUSHQ RYHU GH KDUGZDUH YDQ FRPSXWHUV\VWHPHQ ² 2P HHQ GDWDVKHHW YDQ HHQ PLFURFRQWUROOHU WH NXQQHQ OH]HQ LV EDVLVNHQQLV YDQ HHQ PLFURFRQWUROOHU QRGLJ 'LW RQGHUZHUS LV LQ KRRIGVWXN RSJHQRPHQ %LM]RQGHUH GDQN ]LMQ ZLM YHUVFKXOGLJG DDQ GH KHHU : =HJHUV GLH QLHW DOOHHQ HHQ ELMGUDJH KHHIW JHOHYHUG DDQ GH RS]HW YDQ KHW ERHN PDDU RRN GLYHUVH PDWHULDOHQ WHU EHVFKLNNLQJ KHHIW JHVWHOG YRRU KHW PDNHQ YDQ LOOXVWUDWLHPDWHULDDO 2RN GH KHHU 7 6FKHSHUV GLUHFWHXU YDQ GH ILUPD +HUPDF LQ 6FKHUSHQ]HHO ]LMQ ZH ]HHU HUNHQWHOLMN YRRU ]LMQ ELMGUDJH HQ KHW EHVFKLNEDDU VWHOOHQ YDQ DSSDUDWXXU YRRU KHW PDNHQ YDQ LOOXVWUDWLHV +HW ZHUNERHN EHYDW WKHRULHYUDJHQ GLH PHW EHKXOS YDQ KHW NHUQERHN EHDQWZRRUG NXQQHQ ZRUGHQ HQ RSGUDFKWHQ GLH PHW EHKXOS YDQ LQWHUQHW JHPDDNW PRHWHQ ZRUGHQ 2PGDW GH OHHUOLQJ RRN RSGUDFKWHQ PHW EHKXOS YDQ KHW LQWHUQHW PRHW XLWYRHUHQ ]DO KLM DXWRPDWLVFK PHW GH QLHXZVWH RQWZLNNHOLQJHQ LQ DDQUDNLQJ NRPHQ 2PGDW LHGHU PHQV HHQ GRVLV QLHXZVJLHULJKHLG EH]LW ]DO GH OHHUOLQJ DXWRPDWLVFK RS GH ZHEVLWH YDQ HHQ EHGULMI URQGNLMNHQ +LM ]DO GDDUGRRU ]LMQ NHQQLV QLHW DOOHHQ YHUULMNHQ PDDU RRN PHW DQGHUH WHFKQRORJLHsQ LQ DDQUDNLQJ NRPHQ +HW ZHUNERHN &RPSXWHUV\VWHPHQ 70$ LV ELMQD YROOHGLJ JHVFKLNW YRRU ]HOIVWXGLH 'H GRFHQW NDQ GH OHHUOLQJ PHW EHKXOS YDQ HHQ YRRUJHVFKUHYHQ WLMGSDG GLW GHHO ODWHQ GRRUZHUNHQ 1DDVW KHW DIQHPHQ YDQ WRHWVHQ NDQ GH GRFHQW RRN ZHUNHQ PHW VWXGLHSXQWHQ =R ]LMQ HU RSGUDFKWHQ RSJHQRPHQ GLH GH OHHUOLQJ ELMYRRUEHHOG PHW EHKXOS YDQ 3RZHU3RLQW RI LQ GH YRUP YDQ HHQ YHUVODJ JURHSVRSGUDFKWHQ NDQ PDNHQ $ GH %UXLQ 6OLHGUHFKW

7 ',, Verantwoording +LHURQGHU YLQGW X HHQ RYHU]LFKW YDQ GH WHUPHQ XLW GH GHHONZDOLILFDWLH '. YHUJHOHNHQ PHW GH LQKRXG YDQ KHW ZHUNERHN &RPSXWHUV\VWHPHQ 70$ 'H KRRIGVWXNWLWHOV XLW KHW ZHUNERHN FRUUHVSRQGHUHQ PHW GLH XLW KHW NHUQERHN '. 2( HQ HQ KRRIGVWXN KRRIGVWXN KRRIGVWXN HQ KRRIGVWXN KRRIGVWXN KRRIGVWXN KRRIGVWXN KRRIGVWXN HQ KRRIGVWXN '. 2( HQ KRRIGVWXN KRRIGVWXN KRRIGVWXN

8

9 IX,QKRXG &RPSXWHUV\VWHPHQ DOJHPHHQ,QOHLGLQJ 2SERXZ YDQ HHQ SF 0RQLWRU 9RHGLQJ 2SERXZ YDQ HHQ FRPSXWHUV\VWHHP 2QGHUGHOHQ 0DLQERDUG &38 &KLSVHW 6\VWHHPVORWV 'H LQGXVWULsOH FRPSXWHU 6SHFLILHNH HLJHQVFKDSSHQ YDQ GH,3& &38ERDUG %DFNSODQHV 3&EXV,QWHUIDFHV,QOHLGLQJ 3DUDOOHOOH LQWHUIDFH &HQWURQLFV 6HULsOH LQWHUIDFH 56 86%LQWHUIDFH,'(HQ (,'(LQWHUIDFH 6&6,LQWHUIDFH *HKHXJHQV,QOHLGLQJ '5$0 65$0 ((3520 )ODVK PHPRU\ 0LFURFRQWUROOHU,QOHLGLQJ,QWHUQH RUJDQLVDWLH %ORNVFKHPD HQ EHKXL]LQJ YDQ GH 67.HUQ YDQ GH 67 3HULIHULHEORNNHQ 6WDUWHU NLW

10

11 IGJON?LMSMN?G?H; A?G??H 'LGDFWLVFKH WLS 9HUGHHO GH NODV LQ HHQ DDQWDO JURHSMHV HQ ODDW HONH JURHS HHQ 3RZHU3RLQWSUHVHQWDWLH PDNHQ RYHU GH YROJHQGH RQGHUZHUSHQ ² GH ZHWHQVFKDSSHOLMNH FRPSXWHU &UD\ ² GH SRFNHWSF ² VSHFLILFDWLHV YDQ GH SF ² PRQLWRUHQ &57 HQ 7)7 ² YRHGLQJHQ PHW DOV XLWEUHLGLQJ GH QRRGVWURRPYRRU]LHQLQJ :HUN PHW VWXGLHSXQWHQ ]RGDW GH OHHUOLQJ JHVWLPXOHHUG ZRUGW ]LMQ HLJHQ YDDUGLJKHGHQ WH RQWZLNNHOHQ VDPHQZHUNHQ LQ HHQ JURHS SUHVHQWHUHQ YHU]DPHOHQ YDQ GDWD HQ]RYRRUW,QOHLGLQJ ² EHKHUHQ YDQ HHQ JRHGHUHQYRRUUDDG PDJD]LMQHQ ² EHVWXUHQ YDQ SURGXFWLHSURFHVVHQ IDEULHNHQ ² EHKHUHQ YDQ HHQ DGPLQLVWUDWLH NDQWRUHQ ² HGXFDWLHYH GRHOHLQGHQ OHUHQ PHW EHKXOS YDQ HHQ SF VFKROHQ ² HQWHUWDLQPHQW WKXLV (HQ &UD\FRPSXWHU LV HHQ ZHWHQVFKDSSHOLMNH RIVXSHUFRPSXWHU ² VLPXODWLHV RS KHW JHELHG YDQ DsURG\QDPLFD ² VLPXODWLHV RS KHW JHELHG YDQ ERWVSURHYHQ ² EHUHNHQHQ YDQ VDWHOOLHWEDQHQ,QWHUQHWRSGUDFKW &UD\FRPSXWHU &5$< &5$< &5$< & *HwQWURGXFHHUG LQ 3HUIRUPDQFH YDQ PHJDIORSV *HwQWURGXFHHUG LQ 3HUIRUPDQFH YDQ JLJDIORSV &HQWUDDO JHKHXJHQ YDQ PHJDE\WHV *HwQWURGXFHHUG LQ 3HUIRUPDQFH YDQ JLJDIORSV

12 &20387(56<67(0(1 70$ (HQ L3$4 LV HHQ SRFNHWSF RRN ZHO KDQGKHOGSF JHQRHPG ² WHNVWYHUZHUNHU ² VSUHDGVKHHW ² OXLVWHUHQ QDDU PX]LHN,QWHUQHWRSGUDFKW L3$4,Q GH YRUP YDQ HHQ YHUVODJ RISUHVHQWDWLH 2SERXZ YDQ HHQ SF 'H &38 YHUZHUNW GH GDWD +HW JHKHXJHQ VODDW GH GDWD DO GDQ QLHW WLMGHOLMN RS 'H FKLSVHW YHU]RUJW GH LQWHUQH FRPPXQLFDWLH,'(,QWHJUDWHG 'ULYH (OHFWURQLFV.HQPHUN NDQ YLHU HHQKHGHQ DDQVWXUHQ 6&6, 6PDOO &RPSXWHU 6\VWHP,QWHUIDFH.HQPHUN NDQ ]HYHQ HHQKHGHQ DDQVWXUHQ (HQ V\VWHHPVORW LV HHQ FRQQHFWRU RS KHW PDLQERDUG ZDDULQ HHQ LQWHUIDFH JHSODDWVW NDQ ZRUGHQ HQ LV GDDUGRRU YHUERQGHQ PHW KHW EHVWXULQJVV\VWHHP,6$ HQ 3&, 'H 3&,EULGJH UHJHOW GH FRPPXQLFDWLH WXVVHQ GH &38 KHW KRRIGJHKHXJHQ HQ GH 3&,VORWV,QWHUQHWRSGUDFKW SF,Q GH YRUP YDQ HHQ YHUVODJ RISUHVHQWDWLH 0RQLWRU &DWKRGH 5D\ 7XEH 'H EHHOGUHVROXWLH LV KHW DDQWDO SXQWMHV SL[HOV GDW HHQ PRQLWRU NDQ ZHHUJHYHQ ² GH PD[LPDOH DIVWDQG WXVVHQ GH EHHOGSXQWMHV GRWSLWFK ² GH EHHOGYHUYHUVLQJVIUHTXHQWLH ² GH YLGHREDQGEUHHGWH,QWHUQHWRSGUDFKW &57PRQLWRU 'H XLWZHUNLQJ LV DIKDQNHOLMN YDQ GH JHNR]HQ ZHUNYRUP $OV HHQ YORHLEDDU NULVWDO RQGHU VSDQQLQJ NRPW WH VWDDQ YHUDQGHUW GH VWUXFWXXU %LM HHQ DFWLHYH PDWUL[ RQWVWDDW HHQ VFKHUSHU EHHOG

13 &20387(56<67(0(1 $/*(0((1 16 We spreken van een optimale resolutie als de gekozen resolutie gelijk is aan het aantal pixels. 17 Analoge aansturing van een TFT-monitor komt ZHOQLHW overeen met die van een CRT-monitor. Een CRT-monitor kan ZHOQLHW digitaal worden aangestuurd. Digitale signaaloverdracht bij een TFT-scherm geeft een ODJHUHKRJHUH beeldkwaliteit. Digitale signaaloverdracht bij een TFT-scherm geeft een ODJHUKRJHU energieverbruik. 18 Een TFT-monitor veroorzaakt ZHOJHHQ straling. Een CRT-monitor kan PHHUPLQGHU resoluties weergeven dan een TFT-monitor. Bij een TFT-monitor is de beeldkwaliteit QLHWZHO afhankelijk van de invalshoek. Een CRT-monitor produceert zelf ZHOJHHQ licht. 19 Trader desk is een manier van beeldverwerking met twee ofmeer monitoren. Met één keyboard en één muis kunnen meerdere applicaties worden bestuurd.,qwhuqhwrsgudfkw 7)7PRQLWRU De uitwerking is afhankelijk van de gekozen werkvorm. 9RHGLQJ 20 Het mainboard voorzien van voedingspanningen V, Ü5 V,+12VenÜ12 V 22 d +3,3 V 23 Het power-ok-signaal geeft aan het mainboard door dat het systeem geïnitialiseerd mag worden. Op dat moment zijn de voedingspanningen correct. 24 a +3,3 V 3 = 42,9 W PD[ +5 V 3 =90W PD[ +5 V (standby) 3 = 3,6 W PD[ +12 V 3 = 50,4 W PD[ Ü5 V 3 = 1,5 W PD[ Ü12 V 3 = 9,6 W PD[ b 3 PD[ = 145 W c MDQHH d 3 PD[ (3,3V + 5V) = 132,9 W. Het maximale vermogen volgens de specificatie is slechts 95 W. De maximaal opgegeven vermogens kunnen dus niet gelijktijdig afgegeven worden. e Dit is een ATX-voeding omdat deze voeding ook 3,3 V levert.

14 &20387(56<67(0(1 70$ 25 D Г 9 3 PD[ : Г 9 3 PD[ : Ü 9 3 PD[ : Ü 9 3 PD[ : E 3 PD[ : F MDQHH G +HW RSJHQRPHQ YHUPRJHQ LV 9 ð $ : : ð à à : H 'LW LV HHQ %$7YRHGLQJ RPGDW GH]H JHHQ 9 OHYHUW

15 +J<IOQP;H??H=IGJON?L MSMN??G 2QGHUGHOHQ,HGHU FRPSXWHUV\VWHHP ZRUGW RSJHERXZG URQG KHW PDLQERDUG,QWHUIDFHNDDUWHQ SDVVHQ ZH WRH RP GH IXQFWLRQDOLWHLW YDQ HHQ FRPSXWHUV\VWHHP WH YHUJURWHQ ² &38 ² PHPRU\ ²,2PRGXOH 'H &38 YHUZHUNW GH LQVWUXFWLHV YDQ KHW SURJUDPPD +HW JHKHXJHQ YDQ HHQ FRPSXWHUV\VWHHP EHYDW GH JHJHYHQV ZDDUPHH GH &38 ]LMQ RSGUDFKWHQ XLWYRHUW ² 5$0JHKHXJHQ.HQPHUN 'LW LV HHQ YULM WRHJDQNHOLMN JHKHXJHQ ZDDULQ ]RZHO GDWD JHVFKUHYHQ DOV JHOH]HQ NDQ ZRUGHQ ² 520JHKHXJHQ.HQPHUN 'LW LV HHQ JHKHXJHQ ZDDUXLW DOOHHQ GDWD JHOH]HQ NDQ ZRUGHQ 'H,2PRGXOH YHU]RUJW GH FRPPXQLFDWLH WXVVHQ GH &38 KHW JHKHXJHQ HQ GH DDQJHVORWHQ DSSDUDWXXU ² FRQWUROEXV.HQPHUN 'H]H JHQHUHHUW GH EHQRGLJGH EHVWXULQJVVLJQDOHQ QDDU GH &38 JHKHXJHQ HQ,2 ² GDWDEXV.HQPHUN 'H]H YHU]RUJW GH GDWDWUDQVSRUW WXVVHQ GH GLYHUVH RQGHUGHOHQ ² DGUHVEXV.HQPHUN 'H]H YHU]RUJW GH DGUHVVHULQJ YDQ GH JHKHXJHQSODDWVHQ 0DLQERDUG D 'H JHOXLGVNDDUW LV UHHGV RS KHW PDLQERDUG ]HOI JHwQWHJUHHUG YHUZLM]LQJ QXPPHU E F MDQHH G (HQ ULVHU SDVVHQ ZH WRH DOV GH DIPHWLQJHQ YDQ KHW PDLQERDUG WH NOHLQ ]LMQ

16 &20387(56<67(0(1 70$ &38 &RGH FRPSDWLEOH EHWHNHQW GDW FRPSRQHQWHQ GLH YHUVFKLOOHQGH PRJHOLMNKHGHQ EH]LWWHQ GH]HOIGH EDVLVSULQFLSHV KHEEHQ 'H FRSURFHVVRU LV HHQ UHNHQNXQGLJH SURFHVVRU GLH GH PLFURSURFHVVRU RQGHUVWHXQW ELM KHW YHUZHUNHQ YDQ SURJUDPPDV ZDDULQ YHHO UHNHQZHUN YRRUNRPW NORNVQHOKHLG :DDU LQGXVWULsOH SF V :DDURP =H QHPHQ UHODWLHI ZHLQLJ YHUPRJHQ RS KHEEHQ GDDUGRRU QDXZHOLMNV NRHOLQJ QRGLJ HQ ]LMQ ]HHU EHWURXZEDDU 'DDUQDDVW JDDQ LQGXVWULsOH LQVWDOODWLHV YDDN WRW MDDU PHH EXVEHVWXULQJ 'LW ]LMQ RXWSXWV YDQ GH &38 ZDDUPHH KLM RD NDQ DDQJHYHQ RI KLM ZLO OH]HQ RI VWXUHQ LQWHUUXSWV 'LW ]LMQ LQSXWV YDQ GH,2 V ZDDUPHH GH &38 JHwQIRUPHHUG ZRUGW RI KLM QRJ WDNHQ YDQ GH,2 PRHW XLWYRHUHQ EXVDUELWUDJH 'H]H VLJQDOHQ UHJHOHQ KHW GDWDYHUNHHU RS GH EXV 'H $/8 LV KHW UHNHQRUJDDQ YDQ GH PLFURSURFHVVRU %LMYRRUEHHOG RSWHOOHQ DIWUHNNHQ HQ YHUPHQLJYXOGLJHQ %LMYRRUEHHOG $1' 25 HQ (;25EHZHUNLQJHQ +HW YODJJHQUHJVLWHU RQWYDQJW LQIRUPDWLH YDQ GH $/8 RPWUHQW GH UHVXOWDWHQ YDQ GH XLWJHYRHUGH EHZHUNLQJHQ &KLSVHW 'H FKLSVHW YHU]RUJW GH RQGHUOLQJH DDQVWXULQJ YDQ GH V\VWHHPEXV HQ GH PLFURSURFHVVRU D 1RUWKEULGJH 'H]H RPYDW GH V\VWHP HQ PHPRU\ FRQWUROOHU E 6RXWKEULGJH 'LW LV GH SHULSKHUDO FRQWUROOHU 'H 3&,,6$EULGJH YHUELQGW GH 3&,EXV PHW GH,6$EXV HQ YHU]RUJW RRN GH EHVWXULQJ YDQ GH,'(LQWHUIDFH 6\VWHHPVORWV 6ORWV ]LMQ VOHXYHQFRQQHFWRUHQ ZDDULQ LQWHUIDFHNDDUWHQ ZRUGHQ JHSODDWVW ELWV ELWV

17 23%28: 9$1 ((1 &20387(56<67((0 ² EXVEUHHGWH LV ELWV RI ELWV ² YRRU ]RZHO 9 DOV YRRU 9 JHVFKLNW ² JHPXOWLSOH[WH DGUHVHQ GDWDEXV ² RQGHUVWHXQW GH,6$EXV ² SURFHVVRURQDIKDQNHOLMN (HQ KRVWEULGJH LV HHQ FRQWUROOHU GLH KHW JHKHXJHQ NRSSHOW DDQ GH 3&,EXV 'H $*3EXV LV HHQ DQDORJH LQWHUIDFH YRRU GH DDQVWXULQJ YDQ GH PRQLWRU D ZDDUQLHW ZDDU E F G ZDDUQLHW ZDDU ZDDUQLHW ZDDU ZDDUQLHW ZDDU,QWHUQHWRSGUDFKW 2QGHU]RHNHQ HLJHQVFKDSSHQ YDQ HHQ FKLSVHW,QWHUQHWRSGUDFKW &RQILJXUHUHQ YDQ HHQ FRPSXWHUV\VWHHP PHW HHQ $0'SURFHVVRU,QWHUQHWRSGUDFKW &RQILJXUHUHQ YDQ HHQ FRPSXWHUV\VWHHP PHW HHQ,QWHOSURFHVVRU 'H XLWZHUNLQJHQ YDQ GH LQWHUQHWRSGUDFKWHQ WP ]LMQ DIKDQNHOLMN YDQ GH JHNR]HQ ZHUNYRUP

18

19 ?CH>OMNLC?=IGJON?L Specifieke eigenschappen van de IPC D.HQPHUN 9DDN XLWJHUXVW PHW HHQ H[WUD YHQWLODWRU.HQPHUN 9DDN XLWJHUXVW PHW HHQ H[WUD VWRIILOWHU E 3URFHVVRUHQ YDQ KHW W\SH HQ ZHUNHQ YDDN RS HHQ UHODWLHI ODJH NORNVQHOKHLG HQ RQWZLNNHOHQ GDDUGRRU PLQGHU ZDUPWH 'H NDQV RS VWRULQJHQ LV GDDUGRRU VWHUN JHUHGXFHHUG F 9RRU]LHQLQJ,3& V ]LMQ PHHVWDO PRGXODLU RSJHERXZG ]RGDW RQGHUGHOHQ VQHO YHUZLVVHOG NXQQHQ ZRUGHQ 9RRU]LHQLQJ 'ULYHED\V ]LMQ DOWLMG WRHJDQNHOLMN ]RGDW KDUGGLVNV VQHO YHUZLVVHOG NXQQHQ ZRUGHQ D 2RU]DDN,3& V ]LMQ OHYHUEDDU LQ WDOOR]H XLWYRHULQJHQ 'LW EHWUHIW ]RZHO GH NHX]H YDQ GH SURFHVVRU DOV KHW DDQWDO HQ VRRUW V\VWHHPVORWV 2RU]DDN,3& V ]LMQ YDDN XLWJHUXVW PHW ]RZHO,6$ DOV 3&,VORWV ZDDUGRRU GH,3& PHW HON W\SH LQWHUIDFHNDDUW XLWJHUXVW NDQ ZRUGHQ 2RU]DDN 9DQZHJH GH PRGXODLUH RSERXZ HQ FRPSDWLELOLWHLW NXQQHQ ZH HHQ,3& HHQYRXGLJ XSJUDGHQ E.HQPHUN %HYDW YDDN H[WUD NRHOLQJ HQ VWRIILOWHU.HQPHUN 9DDN XLWJHYRHUG PHW VKRFNSURRI PRQWDJHEHXJHOV.HQPHUN +DUGGLVNV ]LMQ YDDN QRWHERRNORRSZHUNHQ RI IODVK PHPRULHV CPU-board ² %H]LW JHHQ V\VWHHPVORWV ² %H]LW JHHQ $*3FRQQHFWRU 8LWYRHULQJ IXOOVL]H 8LWYRHULQJ KDOIVL]H 8LWYRHULQJ PLQLXLWYRHULQJ 0HW PLQLXLWYRHULQJHQ Backplanes %DFNSODQHV ]LMQ SULQWSODWHQ ZDDULQ V\VWHHPVORWV ]LMQ DDQJHEUDFKW 8LWYRHULQJ VLQJOH V\VWHHP.HQPHUN +LHUPHH NDQ ppq FRPSXWHUV\VWHHP ZRUGHQ VDPHQJHVWHOG

20 &20387(56<67(0(1 70$ 8LWYRHULQJ.HQPHUN 8LWYRHULQJ.HQPHUN GXDO V\VWHHP +LHUPHH NXQQHQ WZHH FRPSXWHUV\VWHPHQ ZRUGHQ VDPHQJHVWHOG TXDG V\VWHHP +LHUPHH NXQQHQ YLHU FRPSXWHUV\VWHPHQ ZRUGHQ VDPHQJHVWHOG 'H OHGV YRUPHQ HHQ RSWLVFKH FRQWUROH YRRU GH DDQZH]LJKHLG YDQ GH YRHGLQJVSDQQLQJHQ (HQ 3,&0*VORW LV HHQ,6$ HQ HHQ 3&,VORW GLH LQ HONDDUV YHUOHQJGH RS GH SULQW ]LMQ DDQJHEUDFKW 0HW HHQ 3&,EULGJH NXQQHQ ZH HHQ EDFNSODQH VDPHQVWHOOHQ PHW PHHU GDQ YLHU 3&,VORWV (HQ 3,6$VORW FRQQHFWRU KHHIW GH OHQJWH YDQ HHQ,6$VORW HQ EHYDW QDDVW HHQ,6$V\VWHHP RRN HHQ 3&, V\VWHHP PC/104-bus (HQ 3&VORW LV HHQ,6$EXV GLH XLWJHYRHUG LV DOV HHQ VWDSHOFRQQHFWRU (HQ 3&SOXVVORW LV HHQ 3&,EXV GLH XLWJHYRHUG LV DOV HHQ VWDSHOFRQQHFWRU,QWHUQHWRSGUDFKW D 'H OHWWHUV 836 EHWHNHQHQ 8QLQWHUUXSWLEOH 3RZHU 6XSSO\ E %ODFNRXW.HQPHUN &RPSOHHW ZHJYDOOHQ YDQ GH QHWVSDQQLQJ WHQ JHYROJH YDQ HHQ WH JURWH VWURRPDIQDPH PHQVHOLMNH IRXW HQ]RYRRUW 6SDQQLQJVGLS.HQPHUN (HQ NRUWH GDOLQJ YDQ GH QHWVSDQQLQJ YHURRU]DDNW GRRU KHW RSVWDUWHQ YDQ DSSDUDWXXU GDW YHHO YHUPRJHQ RSQHHPW 2YHUVSDQQLQJ.HQPHUN (HQ NRUWH WRHQDPH YDQ GH QHWVSDQQLQJ YHURRU]DDNW GRRU KHW XLWVFKDNHOHQ YDQ HHQ DSSDUDDW PHW JURRW YHUPRJHQ 6SDQQLQJVSLHNHQ.HQPHUN.RUWVWRQGLJH SORWVHOLQJH WRHQDPH YDQ GH QHWVSDQQLQJ YHURRU]DDNW GRRU ELMYRRUEHHOG EOLNVHPLQVODJ 5XLV.HQPHUN (0& RI 5), YHUVWRUHQ GH QHWVSDQQLQJ QHWYHUYXLOLQJ YHURRU]DDNW GRRU LQGXVWULsOH YHUPRJHQVUHJHOLQJHQ 5XLV NDQ ]RZHO ERYHQ DOV RQGHUKDUPRQLVFKHQ ]LMQ F 2IIOLQH 836.HQPHUN 'H 836 ILOWHUW DOOHHQ GH QHWVSDQQLQJ 'H DFFX ZRUGW UHJHOPDWLJ ELMJHODGHQ $OV GH QHWVSDQQLQJ ZHJYDOW ZRUGW RPJHVFKDNHOG RS GH DFFXYRHGLQJ +HW RPVFKDNHOHQ RS GH DFFX NRVW WLMG /LQH LQWHUDFWLYH 836.HQPHUN 'H]H FRPELQHHUW GH YRRUGHOHQ YDQ GH RIIOLQH HQ GH RQOLQH 836 'H QHWVSDQQLQJ ZRUGW JHILOWHUG HHQ GHHO YDQ KHW YHUPRJHQ ZRUGW YLD GH RPYRUPHU QDDU GH DFFX JHOHLG ZDDUGRRU GH]H FRQWLQX LQ EHGULMI LV 2QOLQH 836.HQPHUN %LM GLW V\VWHHP ZRUGW GH QHWVSDQQLQJ YLD GH RPYRUPHU LQ GH 836 DDQ KHW FRPSXWHUV\VWHHP JHOHYHUG +LHUELM ZRUGW GH DFFX FRQWLQX EHODVW %LM KHW ZHJYDOOHQ YDQ GH QHWVSDQQLQJ QHHPW GH DFFX ]RQGHU RPVFKDNHOWLMG GXV ]RQGHU RQGHUEUHNLQJ GH YRHGLQJ YRRU KHW FRPSXWHUV\VWHHP RYHU

21 '(,1'8675,Ê/( &20387(5,QWHUQHWRSGUDFKW,6$ 3&, 3,&0* 3,6$ 3%36 3%3,6$ 3%3,6' 3%,6$,QWHUQHWRSGUDFKW,6$ 3&, 3,&0* 3,6$ 3& 3&SOXV (P&RUH +L&RUHL (P&RUHL (P&RUHL

22

23 (HQ LQWHUIDFH YHUELQGW HHQ FRPSXWHU PHW UDQGDSSDUDWXXU RI WZHH FRPSXWHUV ELM KHW XLWZLVVHOHQ YDQ GDWD.HQPHUN 'DWD ZRUGW ELW QD ELW YHU]RQGHQ.HQPHUN 'H YHUELQGLQJ EHVWDDW LQ SULQFLSH XLW WZHH GUDGHQ.HQPHUN 'H ELWV YDQ GH DDQJHERGHQ GDWD ZRUGHQ JHOLMNWLMGLJ YHU]RQGHQ.HQPHUN 'H YHUELQGLQJ EHVWDDW LQ SULQFLSH XLW n GUDGHQ ZDDUELM n JHOLMN LV DDQ GH ZRRUGEUHHGWH 3DUDOOHOOH LQWHUIDFH &HQWURQLFV 1DDVW GH DFKW GDWDOLMQHQ EH]LW GH VWXXUNDEHO HHQ DDQWDO DGHUV ZDDURYHU EHVWXULQJVVLJQDOHQ ZRUGHQ PHHJH]RQGHQ VWXXUUHJLVWHU GDWDUHJLVWHU VWDWXVUHJLVWHU,Q GLW UHJLVWHU VFKULMIW GH &38 GH GDWD ZHJ ² HUURU (55 'LW VLJQDDO JHHIW DDQ GDW ELMYRRUEHHOG GH SULQWHUNRS LV YDVWJHORSHQ ² DFNQRZOHGJH $&. 0HW GLW VLJQDDO JHHIW GH SULQWHU DDQ GDW KLM JHUHHG LV RP GH YROJHQGH GDWD WH RQWYDQJHQ ² EXV\ %6< $OV GLW VLJQDDO DFWLHI LV EHWHNHQW GLW GDW GH SULQWHU EH]HW LV HQ GDDUGRRU JHHQ GDWD NDQ RQWYDQJHQ ² SDSHU 3$3 $OV KHW SDSLHU LQ GH SULQWHU RS LV ZRUGW GLW UHJLVWHU DFWLHI ORJLVFK ² RQRI 212) $OV GH SULQWHU RQ OLQH LV ]DO GLW UHJLVWHU DFWLHI ]LMQ ORJLVFK +HW 77/QLYHDX LV HHQ VWDQGDDUG LQ GH GLJLWDOH EHVWXULQJVWHFKQLHN 'LW EHWHNHQW GDW HHQ ORJLVFKH QXO WXVVHQ 9 HQ 9 OLJW HQ HHQ ORJLVFKH WXVVHQ 9 HQ 9

24 14 &20387(56<67(0(1 70$ 6HULsOH LQWHUIDFH 56 %LM HHQ VHULsOH LQWHUIDFH ZRUGHQ GH ELWV ppq YRRU ppq RYHU HHQ WZHHGUDDGVYHUELQGLQJ YHU]RQGHQ ]HQG HQ RQWYDQJFLUFXLW 'LW JHGHHOWH ]HQGW HQ RQWYDQJW GH GDWD FRQWURO FLUFXLW 'LW JHGHHOWH EHKHHUVW GH GDWDVWURRP ]RDOV KHW DFWLYHUHQ YDQ GH DSSDUDWXXU RP GDWD WH ]HQGHQ VWDWXVFLUFXLW 'LW JHGHHOWH OHYHUW LQIRUPDWLH RPWUHQW GH VWDWXV YDQ GH DSSDUDWXXU 8$57 EHWHNHQW XQLYHUVDO DV\QFKURQRXV UHFHLYHU WUDQVPLWWHU VWDUWELW GDWDELW SDULWHLWVELW VWRSELW 576 UHTXHVW WR VHQG &76 FOHDU WR VHQG '&' GDWD FDUULHU GHWHFW '65 GDWD VHW UHDG\ '75 GDWD WHUPLQDO UHDG\ 9RRUGHHO $DQ]LHQOLMN JURWHUH DIVWDQG WXVVHQ GH DSSDUDWXXU PRJHOLMN 1DGHHO /DJHUH WUDQVPLVVLHVQHOKHLG %LM HHQ ELSRODLU VLJQDDO NRPW HHQ ORJLVFK RYHUHHQ PHW HHQ QHJDWLHYH VSDQQLQJ HQ HHQ ORJLVFKH PHW HHQ SRVLWLHYH VSDQQLQJ 86%LQWHUIDFH 86% EHWHNHQW XQLYHUVDO VHULDO EXV D seriële/parallelle E F G hogere/lagere af/toe wel/geen %LM KRW SOXJJLQJ NXQQHQ ZH DSSDUDWXXU RS GH EXV DDQVOXLWHQ ]RQGHU GDW GH SF RSQLHXZ JHVWDUW GLHQW WH ZRUGHQ,'( HQ (,'(LQWHUIDFH 'H KDUGGLVNV ZRUGHQ SDUDOOHO RS ppq IODWNDEHO DDQJHVORWHQ 'H LQWHUIDFH NDQ GH WZHH KDUGGLVNV RQGHUVFKHLGHQ GRRU ppq KDUGGLVN DOV PDVWHU HQ ppq KDUGGLVN DOV VODYH GRRU PLGGHO YDQ GLSVZLWFKHV RI MXPSHUV LQ WH VWHOOHQ &DSDFLWHLW ð ð ð E\WHV 0% DIJHURQG 0%

25 4,17(5)$&(6 15 &DSDFLWHLW ð ð ð E\WHV 0% YLHU Ý GULYH 6&6,LQWHUIDFH 6&6, EHWHNHQW VPDOO FRPSXWHU V\VWHP LQWHUIDFH PD[LPDDO ]HYHQ HHQKHGHQ 'H WHUPLQDWRU YRRUNRPW GDW UHIOHFWLHV YDQ GH HLQGSXQWHQ YDQ GH 6&6,EXV DQGHUH GDWD RS GH EXV VWRUHQ ².DQ PHHU KDUGGLVNV HQ UDQGDSSDUDWXXU DDQVWXUHQ ².DQ RRN FRPPXQLFHUHQ PHW,6$ 3&, 86% HQ 1XEXV YDQ $SSOH ² +DUGGLVNV NXQQHQ RQGHUOLQJ GDWD XLWZLVVHOHQ ]RQGHU WXVVHQNRPVW YDQ GH &38 ² 'H NDEHOOHQJWH NDQ YHHO ODQJHU ]LMQ ZDDUGRRU KDUGGLVNV HQ DQGHUH UDQGDSSDUDWXXU ]HOIV EXLWHQ GH V\VWHHPNDVW NXQQHQ ZRUGHQ JHSODDWVW,QWHUQHWRSGUDFKW D E F G 'H Ý GULYH ZRUGW DDQJHVORWHQ RS GH )''FRQQHFWRU 7RWDDO NXQQHQ HU YLHU KDUGGLVMNV ZRUGHQ DDQJHVORWHQ 2S GH FRQQHFWRU,'( WZHH KDUGGLVNV HQ RS GH FRQQHFWRU,'( WZHH KDUGGLVNV (pq KDUGGLVN LV GH PDVWHU HQ GH WZHHGH GH VODYH 'H FKLSVHW EHVWDDW XLW GH 97 HQ GH 97&% 6RFNHW,QWHO 3HQWLXP,,,,QWHO &HOHURQ 9,$ &\UL[,,,,QWHUQHWRSGUDFKW D &38,QWHO 6; FKLSVHW $/L 0% E %1& RI GH 5- FRQQHFWRU F &21 G &217 )'' Ý GULYH &217 &20 56 &217 &20 56 &217,'( &217 &20 56 &217 &20 56 &217 &57PRQLWRU 69*$ 3 SDUDOOHOOH SRRUW,QWHUQHWRSGUDFKW D E F G H I J K L 6&6, 0%V P VWXNV ELWV EUHHG 86% HQ 6&6, ELWV EUHHG ð HQ ð (HQ 'LVN2Q&KLS EHVWDDW XLW JHKHXJHQFKLSV HQ KHHIW GXV JHHQ ORRSZHUN

26

27 #?B?OA?HM,QOHLGLQJ vluchtige geheugens (volatile memory) niet-vluchtige geheugens (non-volatile memory) de geheugenbreedte het aantal geheugenwoorden modem 1 bit een aantal parallel geschakelde bits (bit = geheugencel) 1024 bits bits = 8192 bits bytes 16 MB a bits = bit = geheugencellen b /8 = woorden c /16 = 8192 woorden a pen 14 en pen 28 b de geheugenbreedte is 8 bits. Dit is te herkennen aan het aantal uitgangen. c 15 adreslijnen '5$0 ladingsverandering in een condensator Refreshen is het verversen van de data in de geheugencel of het herstellen van het spanningsniveau.

28 &20387(56<67(0(1 70$ a ODDJKRRJ b GHPXOWLSOH[LQJPXOWLSOH[LQJ c ELWV ELWV d ELWV ELWV a 11 adreslijnen 16 datalijnen b columndecoder heeft 8 adreslijnen rowdecoder heeft 11 adreslijnen c bank0 + bank1 =2 ( ) = bit afgerond 16 Mb d refresh controller, refresh counter, sense amplifier (2 ) 65$0 static random access memory vluchtig geheugen het flip-flop-principe SRAM wordt veel toegepast in cache-geheugens vanwege de eenvoudige adressering en de korte accesstijd. a Het aantal adreslijnen is 12. Het aantal adressen is dan Het aantal datalijnen is 4. b De geheugencapaciteit is 16 Mb. c Dit IC bezit ZHOJHHQ separate uitgangen. d De voeding sluiten we aan op pen 10 en pen 20. a Het aantal adreslijnen is 13. Het aantal adressen is dan Het aantal datalijnen is 8. b De geheugencapaciteit is 64 Mb. c Dit IC bezit ZHOJHHQ separate uitgangen. a Het aantal adreslijnen is 16. Het aantal adressen is dan Het aantal datalijnen is 1. b De geheugencapaciteit is 64 Mb. c Dit IC bezit ZHOJHHQ separate uitgangen. ((3520 electrically erasable programmable read only memory niet-vluchtig geheugen

29 *(+(8*(16 a Pen 12 en pen 24. b Het aantal adreslijnen is 11. Het aantal datalijnen is 8. c De geheugencapaciteit is 16 kb. a Pen 16 en pen 32. b Het aantal adreslijnen is 17. Het aantal datalijnen is 8. c De geheugencapaciteit is 1 Mb. )ODVK PHPRU\ a standaard uitvoering Kenmerk: Access time ns. b high speed-uitvoering Kenmerk: Access time 7-10ns. c FIFO-buffers Kenmerk: First in - first out. d dual port-ram Kenmerk: Dit type kan door meerdere processoren benaderd worden. De boot-sector is een beschermd gebied in het geheugen, die als BIOS dienst doet om een pc of een embedded systeem op te starten. a Pen 16 en pen 32. b Aantal adreslijnen is 16. Aantal datalijnen is 8. c De geheugencapaciteit is 512 kb. a Pen 13 (en/of 32) en pen 23. b Het aantal adreslijnen is 19. Het aantal datalijnen is 16. c De geheugencapaciteit is 8 Mb. Een multimedia-card is een flash-geheugen dat vaak wordt toegepast in draagbare apparatuur zoals een digitale camera.,qwhuqhwrsgudfkw )ODVK PHPRU\ a b Am29F002 geheugencapacteit 2 Mb grootte van de sectorindeling 1 16 kb, 2 8 kb, 1 32 kb en 3 64 kb aantal datalijnen 8, aantal adreslijnen 18 stroomopname in: leesmode = 20 ma, schrijfmode = 30 ma Am29F010B geheugencapacteit 1 Mb grootte van de sectorindeling 8 sectoren van elk 16 kb aantal datalijnen 8, aantal adreslijnen 17 stroomopname in: leesmode = 12 ma, schrijfmode = 30 ma

30 20 &20387(56<67(0(1 70$ F $P3/& JHKHXJHQFDSDFWHLW 0E VHFWRULQGHOLQJ ð N% ð N% ð N% HQ ð N% DDQWDO GDWDOLMQHQ DDQWDO DGUHVOLMQHQ VWURRPRSQDPH LQ OHHVPRGH P$ VFKULMIPRGH P$,QWHUQHWRSGUDFKW *HKHXJHQPRGXOHV 6,00 SHQV 6,00 SHQV 6,00 SHQV ''5 SHQV 5,00 SHQV FDSDFLWHLW WRW 0% 0% 0% 0% *% 0%*% SURFHVVRU HQ SHQWLXP QLHXZVWH SURFHVVRU QLHXZVWH SURFHVVRU DDQWDOELWV RI RI RI RI RI VSDQQLQJ 9 9 HQ VRPV 9 9 HQ VRPV DFFHVV WLPH QV QV QV QV QV,QWHUQHWRSGUDFKW 0XOWLPHGLDFDUG ² YRHGLQJVVSDQQLQJ LV 9 WRW 9 ² FORFNIUHTXHQWLH LV PD[LPDDO 0+] ² GDWDWUDQVSRUW SDUDOOHOVHULHHO ² WRHSDVVLQJHQ YRLFHDXGLRRSVODJ WHNVW RI EHHOGRSVODJ XSJUDGHQ V\VWHPHQ

31 ?GC=LI=IHNLI?L Inleiding 1 processor 2 I/O (Input/Output) 3 geheugen Onder een embedded control system verstaan we een apparaat waarvan de microcontroller een integraal onderdeel is, maar waarvan de uiterlijke functionaliteit niets met computers of met informatieverwerking te maken heeft. b toetsenbordaansluiting Interne organisatie a XLWJHEUHLGH/EHSHUNWH b NODQW/IDEULNDQW c XLWJHEUHLG/EHSHUNW d ELUHFWLRQHOH/XQLGLUHFWLRQHOH Blokschema en behuizing van de ST6230 a de voedingsspanning is: 3V...5V b geheugenruimte RAM: 192 bytes EEPROM: 128 bytes het totale geheugen is 8 kb c aantal I/O s is 30 aantal analoge inputs is 21 aantal outputs met 20 ma is 9 d Niet Maskeerbare Interrupt

32 &20387(56<67(0(1 70$ e,2 SHQQXPPHU DQDORJH LQSXW,2 SHQQXPPHU DQDORJH LQSXW MDQHH MDQHH PA0 42 nee PD7 23 ja PA1 41 nee PB0 22 ja PA2 40 nee PB3 21 ja PA3 39 nee PB4 20 ja PA4 38 ja PB5 19 ja PA5 37 ja PB6 18 ja PA6 36 ja PB7 17 ja PA7 35 ja PC5 10 ja PD0 30 ja PC6 9 ja PD1 29 ja PC7 8 ja PD2 28 ja PE0 5 nee PD3 27 ja PE1 4 nee PD4 26 ja PE2 3 nee PD5 25 ja PE3 2 nee PD6 24 ja PE4 1 nee f PA0, PA1, PA2, PA3, PE0, PE1, PE2, PE3, PE4 Kern van de ST6230 a 5$0/520 b ZHO/JHHQ c ZHO/JHHQ d SURJUDP FRXQWHU/KHW JHKHXJHQ 1 alle instructies die door het programma uitgevoerd worden 2 data die nodig is voor immediate adressing 3 interruptvectoren De controller is de centrale regelkamer van de microcontroller. Deze zorgt voor de aansturing, decodering, adressering, timing, enzovoort van de verschillende onderdelen van de kern en de on-chip peripherals. Interruptvectoren zijn spronginstructies die op een vast adres in het programmageheugen staan. De controller weet daardoor op welkadres de sprongopdracht naar de interruptroutine staat.

33 '( 0,&52&21752//(5 a ODDJVWH/KRRJVWH b QLHW/ZHO c EXLWHQ/LQ d ODDJ N+]/KRRJ 0+] 3HULIHULHEORNNHQ 1 I/O 2 timer 3 analoog/digitaal-omzetter 4 watchdog a LQJDQJ/XLWJDQJ/LQ RI XLWJDQJ b LQ/EXLWHQ c ZHO/JHHQ d QLHW/ZHO De timer wordt onder andere gebruikt om een tijdvertraging in een besturing aan te brengen. 6V = 0, V 23 mv 256 De watchdog bewaakt de voortgang van het programma. Als door een interne of externe oorzaak het programma vastloopt (een microcontroller bezit geen toetsenbord of muis), zal de watchdog de controller resetten. 6WDUWHU NLW Een starter kit is een studieobject. Op deze kit zijn enkele applicaties aangebracht die door de microcontroller worden bestuurd. 1 downloaden van een hex-file vanuit de pc naar de microcontroller 2 uitlezen van een microcontroller naar de pc 3 het testen van een applicatie