Een greep uit het nieuws 3 Manon Vanderkaa nieuwe directeur Unie KBO 4 Jonge senioren bij de KBO 4 Armoede ouderen onder Rutte II 4 Lokale aandacht

Transcriptie

1 Inhoud Pagina Een greep uit het nieuws 3 Manon Vanderkaa nieuwe directeur Unie KBO 4 Jonge senioren bij de KBO 4 Armoede ouderen onder Rutte II 4 Lokale aandacht maatregelen regeerakkoord 5 Wmo-wijzer voor KBO-leden 6 Woningovervallen nieuw thema integrale veiligheid 6 Voorlichtingscampagne Ouderen in veilige handen op stoom 6 Bewegen loont, ook op latere leeftijd! 7 Voorlichting Beter Zien krijgt vervolg 7 Stimuleer thuiswonen met techniek 8 Voorlichting OV-Chipkaart 8 Oproep voor Nestor 9 Extra matinees Nestor-concert Wibi Soerjadi 9 Geef uw mening 10 Vier de winter met de KBO in Oostenrijk 10 Jaargang 24, nr januari 2013

2 Colofon KBO-Wegwijzer Deze KBO-Wegwijzer is de nieuwsbrief van het landelijk bureau Unie KBO en is bestemd voor KBOvrijwilligers en beroepskrachten die zijn aangesloten bij de Unie KBO. De nieuwsbrief is gevuld met diverse zaken die voor u van belang kunnen zijn waarmee u een goed beeld krijgt van de lopende activiteiten van de Unie KBO. Sommige artikelen zijn zo geschreven dat deze geplaatst kunnen worden in eigen uitgaven. Aanvullende informatie vindt u op Wijzigingen Als uw adres is gewijzigd ontvangt de redactie hier graag bericht over. Stuur uw oude en nieuwe adres naar wegwijzer@uniekbo.nl Uw gegevens worden dan aangepast. Aanmelden Indien een KBO-collega ook de Wegwijzer wil ontvangen, kan hij of zij zich aanmelden via deze link. Aanmeldingen worden niet door de Unie KBO verzorgt. Redactie Maria Meulendijks Rob Vos Redactieadres Unie KBO Postbus AH s-hertogenbosch Wegwijzer Internet Facebook Twitter YouTube-video s wegwijzer@uniekbo.nl Wegwijzer

3 EEN GREEP UIT HET NIEUWS De belangenbehartiging van de Unie KBO is in het nieuwe jaar voortvarend uit de startblokken gekomen. Dat mag alleen al blijken uit de hoeveelheid publiciteit die ons de eerste weken ten deel viel: Trouw, 14 regionale kranten, Tros Radar, Meldpunt Max, Tijd voor Max en talloze websites wisten de Unie KBO en onze standpunten te vinden! Ons voornaamste wapenfeit in het prille jaar is ongetwijfeld het Nyfer-onderzoek Koopkrachteffecten van Rutte II voor 65plussers, uitgevoerd in opdracht van de Unie KBO, PCOB, NVOG en NOOM. Op donderdag 10 januari was het televisieprogramma Meldpunt van Omroep Max (Ned.2) in zijn geheel opgebouwd rondom onze bevindingen. En die liegen er niet om: onder Rutte II dreigen honderdduizenden ouderen door het financiële ijs te zakken. De SP heeft inmiddels aangekondigd volgende week donderdag tijdens een Kamerdebat over de koopkrachtontwikkeling in Nederland indringende vragen te stellen over het rapport. Ook in 2013 maakt de Unie KBO zich wederom hard voor een jaarlijkse medicatiebeoordeling voor 65-plussers die per dag vijf of meer medicijnen gebruiken. Tros Radar gaf ons maandag 7 januari jongstleden een uitstekend platform voor dit pleidooi. Unie KBO woordvoerder Heltzel riep apothekers, huisartsen en zorgverzekeraars op om de handen in elkaar te slaan. Binnenkort volgen er gesprekken met de respectievelijke koepelorganisaties. Ook heeft de Unie KBO op 24 januari jongstleden, tijdens de hoorzitting van de Tweede Kamer, het thema op de agenda gezet en wederom gepleit voor de invoering van de medicatiebeoordeling. De strijd gaat door. De Unie KBO is voorstander van een brede inzet van wijkverpleegkundigen, in plaats van enkel in prachtwijken. De Unie KBO wil dan ook dat het huidige kabinet de wijkverpleegkundige oude stijl overal en in volle glorie terug laat keren. De Unie KBO wil dat de wijkverpleegkundige weer de regie krijgt in de zorg. Dit is onderwerp van gesprek met Mona Keijzer van het CDA. Binnenkort brengt zij een werkbezoek aan de Unie KBO in Den Bosch. In februari staan twee politieke overleggen gepland: één met het CDA (specifiek over de ouderenzorg) en één met de PvdA over het (regeringsbeleid algemeen). Daarnaast bezoeken we nog deze maand staatsecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken (in CSO verband). Verder zijn we met het ministerie van VWS in de slag m.b.t. een brede bijeenkomst in Den Haag over gezondheidspreventie voor 65-plussers. Een onderwerp dat ons na aan het hart ligt. Als protest op de voorgenomen bezuinigen op de extramurale ouderenzorg plaatste De Unie KBO deze week in een drietal kranten een advertentie kwetsbare ouderen in de knel. De indringende advertentie en de achterliggende informatie is te vinden via deze link op de website Wegwijzer

4 MANON VANDERKAA NIEUWE DIRECTEUR UNIE KBO Manon Vanderkaa (46) treedt op 1 maart aanstaande als nieuwe directeur in dienst bij de Unie KBO, de grootste seniorenorganisatie van Nederland. Het bestuur van de Unie KBO is erg blij dat Manon Vanderkaa als directeur de ouderenorganisatie komt versterken. Voorzitter Hans Muis: De Unie KBO zocht een directeur met een sterke persoonlijkheid en een rijke ervaring die naast leidinggeven ook aanvullende expertise heeft in financiën, resultaatgericht werken, verandermanagement en plannen en organiseren. Het bestuur is van mening dat Manon door haar kennis en ervaring voor een verdere professionalisering van de Unie KBO zal zorgen. Op dit moment is Manon Vanderkaa directeur bij ontwikkelingsorganisatie Mensen met een Missie. In deze functie geeft zij leiding aan een team van 25 medewerkers. Mensen met een Missie is een organisatie die kleinschalige ontwikkelingsprojecten in Afrika, Azië en Latijns- Amerika ondersteunt. Manon Vanderkaa werkt graag binnen een organisatie die maatschappelijk van betekenis is. De positie van de senioren in de samenleving beschouw ik als een boeiende en actuele thematiek. Met de medewerkers van het bureau zal ik mij ervoor inzetten dat de Unie KBO nog meer een organisatie van en door de leden wordt. JONGE SENIOREN BIJ DE KBO In 2012 is door bestuursleden gesproken over hoe de KBO een organisatie kan worden waar ook jonge senioren zich bij thuis voelen. Onder de titel Ruim baan voor jonge senioren werd besproken over hoe we met z n allen de KBO aantrekkelijker kunnen maken voor een jongere generatie. Dat vrijwilligers van de oude generatie anders in het vrijwilligerswerk staan dan de jongere generatie is een gegeven. Dit betekent niet dat er een groep beter is dan de ander, maar jonge senioren hebben andere wensen en andere verwachtingen. Onderzoek wijst uit dat jonge senioren niet graag geassocieerd willen worden met oude mensen maar zich wel willen inzetten om iets te doen voor oudere mensen. De vraag die hierbij ontstaat, is op welke manier de KBO jonge senioren kan aanspreken om de stap te nemen zich bij de KBO aan te sluiten. Wilt u weten welke suggesties en ideeën er allemaal zijn om jongere senioren bij de Kbo te betrekken? Vraag dan het volledige verslag van deze studiedagen aan bij Janneke v.d. Hoek, via op jvdhoek@uniekbo.nl ARMOEDE OUDEREN ONDER RUTTE II Onder Rutte II zakken minstens ouderen door het financiële ijs. Dat blijkt uit een groot koopkrachtonderzoek dat verricht is door bureau Nyfer in opdracht van de CSO, de koepel van de ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NVOG en NOOM. Wegwijzer

5 Ouderen zullen in de toekomst schulden moeten maken om hun zorg te kunnen betalen. Het gaat hierbij vooral om echtparen die rond moeten komen van alleen een AOW-uitkering. Maar ook de zorgkosten voor ouderen met meerdere aandoeningen rijzen de pan uit. De solidariteit tussen gezond en ziek loopt hiermee ernstig gevaar. De ouderenorganisaties vinden het onbestaanbaar dat zieke ouderen veel harder getroffen worden dan gezonde ouderen. Daarom gaan de ouderenorganisaties actie voeren onder de noemer "Ouderen in actie 2013". Tegelijkertijd roepen de ouderenorganisaties de politiek op om op korte termijn in overleg te treden. Meer informatie over koopkracht en ouderen leest u in de nieuwsrubriek op LOKALE AANDACHT MAATREGELEN REGEERAKKOORD De maatregelen uit het regeerakkoord gaan veel invloed hebben op de zorg voor ouderen. Nu al sluiten bestaande lokale zorginstellingen of gaan plannen voor nieuwe locaties niet door. Veel ouderen willen langer thuis wonen maar als gemeenten bezuinigen op hulp en ondersteuning thuis wordt het wel een heel moeilijk verhaal. Omdat ouderen, gemeenten en zorginstellingen te maken krijgen met deze ontwikkelingen heeft ActiZ, de koepel van zorginstellingen, het initiatief genomen om deze partijen bij elkaar te brengen en aandacht te besteden aan alternatieven, zodat een goede zorg voor ouderen mogelijk blijft. Unie KBO steunt in CSO-verband (de koepel van ouderenorganisaties) het initiatief van ActiZ. Alle betrokken partijen worden opgeroepen om mee te werken aan het Deltaplan Ouderenzorg. Dit plan sluit aan bij dat waar ouderenorganisaties zich sterk voor maken: het accent op eigen regie, op maatwerk en op het verminderen van bureaucratie. ActiZ organiseert in februari verspreid door het land zeven regiobijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten wordt de actuele stand van zaken gepresenteerd met betrekking tot het overleg met de staatssecretaris en de inbreng van het Deltaplan Ouderenzorg daarbij. Een inspirator zet uiteen welke acties er in een specifieke regio zijn ondernomen om in gesprek te gaan met de lokale politiek over het effect van de maatregelen van het regeerakkoord. De bijeenkomst dient als inspiratie om na te gaan hoe er samengewerkt kan worden. Dit ook om politiek en publiek te beïnvloeden. De regiobijeenkomsten vinden plaats in Rockanje (6 feb. Zuid-Holland & Zeeland), Weesp (6 feb. t Gooi & Amsterdam), Kampen (7 feb. Overijssel en Flevoland), Groningen (12 feb. Groningen, Friesland & Drenthe), Bergen (13 feb. Noord-Holland, zonder Amsterdam), Wijchen (14 feb. Utrecht & Gelderland) en Boxmeer (28 feb. Brabant & Limburg) Bent u lokaal betrokken bij ouderenzorg en op de hoogte van de maatregelen in het regeerakkoord? Meld u dan tot uiterlijk maandag 4 februari bij Adinda Remigius van de Unie KBO via aremigius@uniekbo.nl Meer informatie leest u op Wegwijzer

6 WMO-WIJZER VOOR KBO-LEDEN In de nabije toekomst zal steeds meer een beroep gedaan worden op de eigen inzet van mensen. Voor ouderen die met een hulpvraag naar het Wmo loket gaan heeft de KBO de Wmo-wijzer 2013 uitgebracht, met de belangrijkste regelingen en voorzieningen voor het jaar Lokale afdelingen kunnen voor deze mensen een rol van betekenis spelen door met behulp van de brochure Wmo wijzer hun leden te informeren over de belangrijkste regelingen voor hulp en ondersteuning thuis. De Wmo-wijzer 2013 is te downloaden op de website van de KBO via deze link. Teksten uit de brochure zijn vrij over te nemen in uw eigen nieuwsbrieven of ledenbladen. De brochure is ook bestellen, de eerste tien zijn gratis, daarna betaald u voor iedere brochure meer 1 Euro. Bestellen kan via adres uniekbo@uniekbo.nl o.v.v. Wmo wijzer, artikelnummer D32. U kunt ook bellen met de Unie KBO op telefoonnummer WONINGOVERVALLEN NIEUW THEMA INTEGRALE VEILIGHEID Het project integrale veiligheid, in en om huis heeft binnen de KBO goed vorm gekregen. Integrale veiligheid zal dit jaar uitgebreid gaan worden met preventie omtrent woningovervallen zodat senioren zich thuis meer veilig gaan voelen. De KBO is hiervoor op zoek naar vrijwilligers die voorlichter of huisbezoeker willen worden. Dit geldt met name in de noordelijke provincies. In Limburg worden geen nieuwe voorlichters/huisbezoekers geworven. De trainingen voor alle thema s binnen integrale veiligheid (woningovervallen, babbeltruc, inbraak, brand en vallen) zijn gepland in de derde en vierde week van februari De exacte datum en locatie zal te zijner tijd bekendgemaakt worden. Voor aanmelding en meer informatie kunt u terecht bij Adinda Remigius, per via aremigius@uniekbo.nl of per telefoon op nummer VOORLICHTINGSCAMPAGNE OUDEREN IN VEILIGE HANDEN OP STOOM Jaarlijks worden naar schatting Nederlanders van 65 jaar en ouder slachtoffer van ouderenmishandeling. Met elkaar moeten we daar iets aan doen. Om te beginnen erover lezen wat ouderenmishandeling inhoudt en erover praten. De Unie KBO leidt vanaf februari in totaal 32 voorlichters op om bij de afdelingen of op bestuursvergaderingen tijdens bijeenkomsten te vertellen over ouderenmishandeling. Wegwijzer

7 Bij de Unie KBO is brochuremateriaal over ouderenmishandeling aanwezig, speciaal bedoeld voor afdelingsbesturen. Neem contact op met Adinda Remigius van de Unie KBO om deze brochures te bestellen, per via Op de website staan alle publicaties, video s en feiten over ouderenmishandeling vermeld. Wie te maken heeft met ouderenmishandeling in huiselijke kring kan voor hulp of advies terecht bij het Steunpunt Huiselijk Geweld. Bel (5 ct. per minuut). Dit is veilig en kan geheel anoniem. BEWEGEN LOONT, OOK OP LATERE LEEFTIJD! Voldoening. Dat is misschien wel het mooiste wat bewegen oplevert. Het lekkere gevoel na een wandeling in de buitenlucht of in de tuin gewerkt te hebben. Het plezier in de ogen van de kleinkinderen tijdens een rondje fietsen. De KBO-gezondheidsvoorlichters maken u graag warm om meer te bewegen. Op de website van de Unie KBO leest u waarom bewegen op latere leeftijd juist zo belangrijk is. Bovendien ziet u hier korte filmpjes van Olga Commandeur met praktische beweegtips en eenvoudige oefeningen. De speciale brochure die hierbij hoort is gratis verkrijgbaar bij de Unie KBO en is ook te downloaden via deze website. Wilt u als afdeling een bijeenkomst meer bewegen organiseren? Dan hoeft u enkel maar een ruimte, laptop en beamer te regelen. Neem contact op met Adinda Remigius van de Unie KBO aremigius@uniekbo.nl.er wordt een gezondheidsvoorlichter en een fysiotherapeut geregeld die een themabijeenkomst van circa 2 uur verzorgen. De organiserende afdeling ontvangt ook brochures Meer Bewegen, stappentellers en caloriewijzers voor alle deelnemers. Dit aanbod geldt tot 1 juni VOORLICHTING BETER ZIEN KRIJGT VERVOLG Het Oogfonds heeft de Unie KBO een gift gegeven zodat de voorlichtingsbijeenkomsten Beter Zien ook nog in 2013 tot en met voorjaar 2014 aangeboden kunnen worden. Op 22 januari jl. werden op het kantoor van de Unie KBO de gezondheidsvoorlichters Beter Zien bijgeschoold door oogarts Drik Hoogstede en bestuurslid van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap. Wilt u als afdeling een bijeenkomst Beter Zien organiseren? Bij Adinda Remigius van de Unie KBO vraagt u een informatiepakket aan, per via aremigius@uniekbo.nl De organiserende afdeling ontvangt ook brochures Beter Zien voor alle deelnemers. Wegwijzer

8 Belangrijke rol voor senioren Unie KBO STIMULEER THUISWONEN MET TECHNIEK Langer zelfstandig thuiswonen. Dat is de inzet van het project E-mosion waarin deelnemers uit een groot aantal Europese landen technische producten gaan ontwikkelen. Met het aanleveren van wensen van toekomstige gebruikers en het testen van aangedragen producten vormen de leden van de Unie KBO een belangrijke schakel binnen dit project. Technische bedrijven uit verschillende landen ontwerpen binnen E-mosion een product waarmee senioren langer zelfstandig thuis kunnen functioneren. Mobiliteit is daarbij een belangrijke pijler. Gedacht kan worden aan een ondersteunend product dat gekoppeld is aan een smartphone of tablet die het gemakkelijker maakt om de weg te vinden, boodschappen te doen of gebruik te maken van het openbaar vervoer. De Unie KBO vervult binnen E-mosion een belangrijke rol in het aanleveren van wensen van mogelijke toekomstige gebruikers. Daartoe roept de seniorenorganisatie haar leden op om via de website van de Unie KBO deel te nemen aan de E-mosion enquête. Deelnamen aan de enquête is eenvoudig. Ga naar de pagina en kik in het menu op enquête. Tevens leest u op deze pagina s uitgebreid over dit project. Bent u geïnteresseerd en wilt u deelnemen? Stuur dan uw reactie in een mail naar cvharten@uniekbo.nl. VOORLICHTING OV-CHIPKAART Er is onder senioren een grote behoefte aan goede voorlichting over het gebruik van de OVchipkaart tijdens het reizen in bus, tram, trein en metro. Dit blijkt uit het toegenomen aantal presentaties dat KBO-afdelingen geven. Daarom breidt de Unie KBO in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen de service inhoudelijk verder uit. Onder leiding van een deskundige van de NS wordt tijdens een voorlichtingsbijeenkomst verteld waarom de NS de OV-chipkaart heeft ingevoerd. Daarnaast wordt er een film vertoond met algemene informatie over de aanschaf en het gebruik van de OV-chipkaart. Ook de praktijk wordt besproken: van de bediening van de NS-kaartautomaat tot het gebruik van de OV-chipkaart in het overige openbaar vervoer. Informatiemarkt Neemt u deel aan een lokale informatiemarkt en wilt u een interessant en actueel onderwerp presenteren? Ook dan kan een deskundige van de NS in uw kraam of stand aanwezig zijn voor het geven van een presentatie. Met informatiematerialen zal hij de bezoekers van uw kraam of stand persoonlijk informeren over de OV-chipkaart. Een bijeenkomst duurt ongeveer 1,5 uur. Voor een beamer en laptop wordt gezorgd, ter plaatse dient enkel een projectiescherm (en eventueel een microfoon) aanwezig te zijn. Er zijn verder geen kosten aan verbonden. Wegwijzer

9 Voor het aanvragen van een voorlichtingsbijeenkomst kunt u een sturen naar Paul Kleppe van de NS op adres paul.kleppe@ns.nl Telefonisch contact opnemen is ook mogelijk op telefoonnummer OPROEP VOOR NESTOR Wat betekent Pasen voor u? De een heeft herinneringen aan het vastendoosje, de ander ziet het vooral als een vrolijke dag waarmee je met de kleinkinderen naar eieren kunt zoeken, een derde ziet het als een hoogfeest waarin hij zich bezint. Wat betekent Pasen voor u? Nestor hoort het graag. Vertel ons uw verhalen voor 14 februari a.s.. Stuur deze per naar nestor@uniekbo.nl of per post naar Unie KBO, o.v.v. Pasen, Postbus 325, 5201 AH s-hertogenbosch Oorlogsverhalen: was er ook iets moois in de oorlog? De oorlog was voor de meesten van ons een verschrikking. Toch waren er ook prachtige momenten soms. Een opbloeiende liefde. Spannende tijden als in een jongensboek. Mensen die zich voor elkaar opofferden, die voor elkaar zorgden. Heeft u ook zo n mooi verhaal? Schrijf het naar Nestor via nestor@uniekbo.nl of Unie KBO, oorlog, Postbus 325, 5201 AH s-hertogenbosch. EXTRA MATINEES NESTOR-CONCERT WIBI SOERJADI Voor de bijzondere concertreeks bij Wibi Soerjadi thuis zijn nog kaarten beschikbaar in de maanden februari en maart. Omdat de meeste voorstellingen op de middag al (bijna) uitverkocht zijn, zijn er vier matinees toegevoegd in het weekend van 23, 24, 30 en 31 maart. Op zijn landgoed De Wulperhorst in Zeist heet Wibi Soerjadi de lezers van Nestor en hun genodigden welkom in zijn prachtige landhuis waar hij in de grote Salon een bijzonder huisconcert voor ons geeft. Een unieke gebeurtenis waarbij u de virtuoze pianist Wibi Soerjadi van zeer dichtbij ziet spelen in zijn eigen woning. Na afloop van het concert kunt u Wibi persoonlijk ontmoeten tijdens een Meet & Greet. Wees er snel bij, want het aantal plaatsen is beperkt (max. 85 personen per concert)! Normaal betaalt u 64,- per kaartje. Met deze speciale Nestor-actie ontvangt u maar liefst 19,- korting en betaalt u 45,- per kaartje. Beschikbare data Vrijdag 8-2 (nog enkele plaatsen) Zondag 10-2 (nog enkele plaatsen) Vrijdag 15-2 Zaterdag 16-2 Zondag 17-2 (nog enkele plaatsen) Woensdag 20-2 Zondag 24-2 (uitverkocht) Woensdag 27-2 Aanvangstijd voor alle concerten is uur Vrijdag 8-3 Zaterdag 9-3 Zondag 10-3 (uitverkocht) Woensdag 13-3 Vrijdag 15-3 Woensdag 20-3 Donderdag 21-3 Wegwijzer

10 4 extra matinees Zaterdag 23 en 30 maart & Zondag 24 en 31 maart: aanvang op alle dagen om uur Op de website vindt u meer informatie over onder meer groepsarrangementen, georganiseerd vervoer met Oad en aanvangstijden van de concerten. Kaarten zijn te bestellen via of Of u belt met Ticketservice op telefoonnummer ( 0,45 ct./min). Geef bij uw boeking de speciale Nestor code door: wsnestor2013 Let op! Landgoed De Wulperhorst is helaas niet geschikt voor mindervalide bezoekers GEEF UW MENING! Word lid van het KBO Panel en laat uw stem horen. Wij kunnen uw belangen het beste behartigen als u ons laat weten wat u vindt van bepaalde veranderingen in Nederland. Daarom zoekt de KBO leden die hun mening willen geven. Mensen die we af en toe een aantal korte vragen kunnen stellen. Zo weten we beter wat onze achterban vindt van een actuele situatie en komen we goed beslagen ten ijs bij de politiek of belangenorganisaties. Iedereen is welkom bij het KBO Panel. Meld u aan via de website en kies voor 'inschrijven als KBO panellid'. We vragen u dan online wat algemene persoonsgegevens in te vullen, zoals uw leeftijd. Uw gegevens worden vertrouwelijk behandeld. Als u bent ingeschreven als lid van het KBO Panel, krijgt u regelmatig een verzoek per om vragen over actuele kwesties te beantwoorden. Op het moment zijn we bijvoorbeeld nieuwsgierig hoe rijk u zich voelt. Bezit u geen computer? Meld u dan via telefoonnummer ( 0,10/min) aan voor ons telefonische KBO Panel. Dan worden de vragen u telefonisch gesteld. VIER DE WINTER MET DE KBO IN OOSTENRIJK Als u sportief bent aangelegd en acht dagen actief bezig wilt zijn, nodigen KBO en Oad u graag uit voor een 8-daagse langlauf-aktiefreis naar Abersee in Salzkammergut in Oostenrijk. Tijdens het langlaufen kunt u genieten van de prachtige omgeving van Salzkammergut terwijl u sportief bezig bent. De grote variatie loipen en winterwandelpaden nodigen uit tot het maken van heerlijke tochten door het winterlandschap. Het mooi gelegen familiehotel Gasthof Zinkenbachmuhle biedt u na een actieve dag kunt u s avonds heerlijk ontspannen in de sauna en het zwembad van het hotel en genieten van de goede keuken Voor deze reis zijn nog enkele plaatsen beschikbaar, waaronder zelfs nog enkele eenpersoonskamers zonder toeslag. De extra s bij deze reis zijn onder meer een gratis langlaufset inclusief ski s, stokken en schoenen en een halve dag langlauf-instructie. Deze reis kunt u boeken via de KBO-reislijn: , maandag t/m vrijdag: uur tot uur, zaterdag en zondag: uur tot uur. Een uitgebreide beschrijving van deze reis is via deze link te downloaden. Wegwijzer