In deze uitgave o.a.: Het Joint ISTAR Commando. 105 Field Humint-eskadron. 106 Inlichtingeneskadron. Capability Gap na uitfaseren tanks

Transcriptie

1 In deze uitgave o.a.: Het Joint ISTAR Commando 105 Field Humint-eskadron 106 Inlichtingeneskadron Capability Gap na uitfaseren tanks Jaargang 72 - uitgave 329 International Master Gunner Conference nummer

2 C Y - 70 Y - 8 K - 54 R - 0 G - 47 B - 95 Html 002F5F C - 98 Y - 6 Y - 68 K - 19 R - 0 G B Html 007F64 Pantone 295 C Y - 70 Y - 8 K - 54 R - 0 G - 47 B - 95 Html 002F5F Pantone 335 SkyXS is een C - 98internationaal opererende organisatie die Y - 6 Y - 68 gespecialiseerd K - 19 is in het leveren van telecommunicatie R - 0 en mediadiensten G op elk willekeurig moment, op elke B willekeurige locatie. Onze diensten zijn er vooral op Html 007F64 gericht om afgelegen werkplekken in contact met het thuisfront te houden, zoals we er momenteel voor zorgen dat de militairen in Afghanistan van NATO eenheden, niet vervreemden van familie en vrienden... In Telefonie/GSM Internet in m Televisie Radio Connecting Anywhere is geen loze belofte Mercuriusstraat EN Vlaardingen Tel. +31 (0) SkyXs B.V. E info@skyxs.nl Handcarry cell phone network case for rural areas all over the world SKYDEC MOBILE COMMUNICATION SYSTEM Carry your own cell phone network with you for cell phone coverage anywhere at anytime. Creates a connection over local networks and satellite. Use your own laptop and your own cell phone at your own mobile network! Innovation in remote and secure Pantone 295 Pantone 335 communication With optional voice and data encryption! Micro SD card for encryption Laptop/PC with encrypted Existing GSM network Mercuriusstraat EN Vlaardingen The Netherlands Tel. +31 (0) E info@skydec.com

3 VOC-Mededelingen verschijnt 1 x per kwartaal Ereleden oud-res-lkol J. Moes, oud-res-maj E.J. Vinkhuyzen, oud-res-elnt ir. J.J. Heyse, bgen b.d. J.M.A. Thomas, lgen b.d. A.J.G.M. Blomjous. Dagelijks bestuur genm b.d. jhr. J.H. de Jonge res-ritm jhr. ir. M.O.M. van der Goes res-elnt drs. R.J. Groot vacant ritm b.d. G.H. Snellen lkol b.d. D.G.G.M. Alexander ritm L.J.J. Reinders maj. b.d. N.H. Hoogsteder cad-sgt N. Lobé lkol D.M. Brongers oudres-ritm drs. J.M.S. van Griethuysen voorzitter vice-voorzitter secretaris penningmeester ledenadministratie bestuurslid bestuurslid bestuurslid toehoorder bestuur toehoorder bestuur toehoorder bestuur Secretariaat res-elnt drs. R.J. Groot, Graaf Florislaan 64, 1405 BW Bussum, T E secretariaat@voc-cavalerie.nl Ledenadministratie, aanmelding lidmaatschap ritm b.d. G.H.Th. Snellen, Acaciastraat 4, 4921 MA Made, E ledenadministratie@voc-cavalerie.nl, postrekening nummer t.n.v. VOC te Baarn. De leden wordt verzocht aan dit adres opgave te doen van adreswijzigingen, benoemingen, bevorderingen, onderscheidingen, eervolle ontslagen enz. Inloggegevens voor het besloten (alleen leden) deel van de website kunnen alhier worden opgevraagd onder vermelding van uw naam, rang en geboortejaar. Redactie kol S.M.M. van Hoof lkol D.M. Brongers lkol b.d. E. Westerhuis maj T.J.H.L.M. Van Rijckevorsel maj H. Plakke res-maj F. Koolhof hr Dennis Boom voorzitter redactie vice-voorzitter redactie eindredactie redactielid redactielid redactielid fotograaf De redactie dringt er bij de scribenten op aan de kopij en bijbehorende foto s elektronisch (min. 300 dpi) aan te leveren. Overname artikelen - met bronvermelding - is toege staan. Commerciële exploitatie Green Paper Association, Hr. J.J. Akkerman, Reijnier Vinkeleskade 14 B, 1071 SP Amsterdam, T , E john.akkerman@greenpaper-association.com Het adverteren door bedrijven in de VOC Mededelingen houdt niet in dat deze bedrijven automatisch de voorkeur hebben bij het verwerven van producten/diensten door het ministerie van Defensie. Redactieadres lkol b.d. E. Westerhuis - Sprielderhout PT Putten tel : e.westerhuis7@upcmail.nl of redactie@voc-cavalerie.nl - website : webmaster : oud-res-elnt ir. A.H.J. Savelsberg, E webmaster@voc-cavalerie.nl Inhoudsopgave Blauw-witte artikelen zijn vaste rubrieken Van de redactie 4 Van de Wapenoudste 5 Joint ISTAR-commando 6 JISTARC, het licht in de duisternis Field Humint-eskadron Inlichtingeneskadron 13 De ISTAR-module 15 Capability Gap na uitfaseren gevechtstanks 19 International Master Gunner Conference 26 Ontwikkelingen Regiment Huzaren van Sytzama 31 Van het oude haar 32 Commissie Sprong voorwaarts 35 Kilacadmon Battlefield Tour Kolonel b.d. jhr. mr. M.W.C. de Jonge 100 jaar 38 Onze huzaren begin zeventiger jaren 40 Mededelingen 44 Boekbespreking 46 In Memoriam: Thérèse de Groot-Haider 48 In Memoriam: Dick Brunt 49 Cavalerieschooldiner Overlijdensbericht 50 Aankondiging VOC Symposium Contributie & administratiekosten Regelmatig Terugkerende Bijeenkomsten 52 VOC-activiteitenkalender 53 Personeelsmutaties 54 Vormgeving Druk Coverfoto DRUK Concept & Design - Soest Practicum - Soest - Fennek - Dennis Boom Kopij voor het volgende nummer inzenden voor 1 februari

4 Van de Redactie Joint ISTAR-Commando Zoals in het vorige nummer aangegeven, is het laatste thema van het jaar 2011 het Joint ISTAR-Commando. De organisatie en werkwijze van een aantal elementen van deze nieuwe eenheid zal u in dit nummer uit de doeken worden gedaan. Tevens krijgen we als opwarmer voor het seminar op 9 maart 2012 een beeld bij het fenomeen Capability Gap. Het artikel van Jaap Koole gaat, in tegenstelling tot het hoofdthema verkenning, over tankontwikkelingen. Wellicht een manier om de zaag van de aanwezige kennis binnen de cavalerie scherp te houden. Of gewoon om te begrijpen hoe het wapen, of het ontbreken ervan, zich binnen de sterk verschuivende panelen van het wereldtoneel ontwikkelt. Verschuivende panelen Het waren in 2011 niet alleen bewogen tijden voor de cavalerie, maar ook voor de gehele krijgsmacht. Inmiddels zijn meerdere eenheden van de KL opgeheven of in de afronding van rigoureuze omvorming en is er een fundamentele commandowisseling geweest. Lgen Mart de Kruif is tot nieuwe Commandant der Landstrijdkrachten benoemd. Vervolgens is bekend gesteld dat de opvolger van de huidige Commandant der Strijdkrachten, generaal Peter van Uhm, wederom een landmachtgeneraal is; de huidige Directeur Operatiën, genm Tom Middendorp. Beide commandanten staan voor een uitdagende opdracht om met ons allen in de komende jaren veel meer met veel minder te bereiken. Wij wensen hen bij deze een succesvolle en inspirerende tijd toe. In deze tijd is Defensie op veel fronten bezig met het uitwerken van de beleidsbrief van de minister. Duidelijk is dat er buitengewoon meer gebruik zal worden gemaakt van de reservist, teneinde kostenbesparingen te kunnen genereren. Opmerkelijk hieraan is vooral dat het actuele bezuinigingsprogramma van de KL al enige tijd dit jaar in samenwerking wordt gedaan met vele reservisten Natres en Functioneel Specialist op verscheidene niveaus binnen CLAS. Hierover zult u meer kunnen lezen in één van de volgende nummers. Uit onze netwerken in de wereld van Human Resources Management krijgen we de eerste signalen binnen dat er informatieve en wervende bijeenkomsten voor onze huzaren zijn georganiseerd, en dat ze langzaam maar zeker op functies in de arbeidsmarkt beginnen neer te dwarrelen. Er is meer sprake van een probleem met de plaatsing van onze onderofficieren en officieren van onze regimenten. Dit heeft onder andere te maken met hogere leeftijd of de minder specialistische competenties van de onderofficier en officier. Hoe dan ook, de speciaal hiervoor opgerichte VOC commissie Sprong Voorwaarts buigt zich over het proces hoe we als vereniging onze overtollige regimentsgenoten van baan naar baan kunnen ondersteunen. In de komende nummers zullen we u van de voortgang van dit proces op de hoogte houden en ook hoe wij de context willen en kunnen begrijpen, voeden en sturen. Wij hebben ons best gedaan om u van inspirerende food for thought te voorzien, zodat u zich in de donkere dagen rond kerst niet hoeft te vervelen. Namens de redactie wensen wij u prettige kerstdagen en een boeiend, gezond en vreugdevol 2012 toe! Rest ons u te zeggen dat wij u graag ontmoeten op het 50-jarige bestaan van de VOC-Heinekenborrel. 4

5 Van de Wapenoudste De volgende sprong voorwaarts Wij kijken terug op een woelig jaar. In de columns van de recente VOC-Mededelingen heb ik gemeld waarmee het Wapen der Cavalerie - en dus ook de VOC - geconfronteerd is en de wijze waarop wij als cavaleristen en als VOC onze positie daarin hebben ingenomen en hoe we dat hebben uitgedragen. Ik ga daar niet verder op in. Immers de toekomst, ofwel de volgende sprong voorwaarts, is nu meer relevant. Zoals wij dat ingegoten kregen bij de oefeningen Korte Teugel, Linker Galop en Rechter Galop. Eerst en vooral: wat denkt de VOC te kunnen doen aan die cavaleristen die gezien de omvangrijke reorganisaties mogelijk geen plaats in de herberg meer hebben? Ik meldde u eerder dat experts binnen de VOC zich daarover beraden. Leden VOC hebben inmiddels een schrijven met het verzoek om commitment ontvangen. Ook is er sinds kort op onze website een rubriek Operatie Sprong Voorwaarts operationeel. Teneinde onze leden - maar ook andere cavaleristen - behulpzaam te zijn om ook buiten de Cavalerie een nieuwe werkplek te vinden, zulks in de beste tradities van de VOC. Commandant Landstrijdkrachten heeft verordonneerd dat de Regimenten Huzaren van Sytzama en Huzaren Prins van Oranje zullen worden ontbonden en hun Standaarden zullen worden opgelegd. U kunt zijn besluit lezen op onze website, en ik ben luitenant-kolonel der Cavalerie Corstiaan de Haan erkentelijk voor zijn stimulerend werk in deze binnen de staf van het CLAS. Het gaat een bijzondere ceremonie worden waarbij u allen bent uitgenodigd daar deel van uit te maken. Immers, in lijn met de wijze waarop wij het laatste schot van de tank hebben georganiseerd, is het onze eer te na om via een achterdeur te verdwijnen. Blokkeert u vast de gehele maand april 2012; u wordt nader geïnformeerd. De Regimenten RHS en RHPO hebben zich inmiddels gedegen beraden over hun toekomst. Stappen zijn gezet om hun stichting- en hun verenigingstructuur te versterken, hun ledenbestand te verbeteren en meer dan eerder hun rol als hoeder van de veteranen van het Regiment prominent in te vullen. Uw Bestuur is vastberaden om die initiële rol van de VOC - het verbinden van alle (oud) cavaleristen - ook onder de huidige omstandigheden voort te zetten en met alle mogelijkheden zelfs te versterken. Er is alle reden voor om daarin verder door te groeien. Ook dat tweede gebied van aandacht - het vakinhoudelijke - willen wij onverkort doorzetten. Getuige daarvan zijn de artikelen dienaangaande, die blijven verschijnen in ons blad, zoals het huidige thema, maar ook het VOC - symposium op 9 maart 2012 waarover elders in dit nummer meer informatie. Voorts vraag ik uw aandacht voor de Algemene Vergadering van de Vereniging op 21 april 2012 welke in Den Bosch zal worden gehouden. Immers, in lijn met de wijze waarop wij het laatste schot van de tank hebben georganiseerd, is het onze eer te na om via een achterdeur te verdwijnen. Juist onder de huidige omstandigheden zal een grote opkomst een stimulans voor uw Bestuur zijn. Later volgt daarover nadere informatie. Tot slot wenst het Bestuur u - aan het einde van dit woelige jaar - goede Kerstdagen toe. Met uitzicht op een mooie jaarwisseling en een goed perspectief op uw toekomst. 5

6 Defensie bundelt haar inlichtingencapaciteit De nieuwe inlichtingeneenheid JISTARC (Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance Commando) is op 19 oktober opgericht op de Legerplaats Oldebroek. Defensie bundelt hiermee de inlichtingencapaciteit van haar grootste inlichtingenorgaan, 103 ISTAR-bataljon van de landmacht, met het Tactical Air Reconnaissance Center van de luchtmacht en elementen van de marine en de marechaussee. Door het samenvoegen van deze inlichtingeneenheden kunnen taken efficiënter en effectiever worden uitgevoerd. De eenheid verzamelt, analyseert en verspreid inlichtingen tijdens militaire operaties. Met behulp van elektronische oorlogsvoeringcapaciteit worden radiosignalen onderschept. Ook het in kaart brengen van het terrein en zaken als de onderlinge verhoudingen tussen bevolkingsgroepen behoort tot de vele taken. Op deze manier wordt een bijdrage geleverd aan de totale scan van een operatiegebied. Ook worden onderdelen van deze organisatie regelmatig ingezet voor het ondersteunen van civiele autoriteiten. De eenheid stelt zich in een aantal korte artikelen aan u voor. Joint ISTARcommando Door kol drs. Harold de Jong - C-JISTARC Op 19 oktober jongstleden was het dan zo ver. 103 ISTAR-bataljon werd omgevormd tot het Joint ISTAR Commando. Een pijnlijk moment want we raken als cavalerie het nummer 103 op bataljonsniveau kwijt maar daar krijgen we wel een mooie eenheid voor terug. Commandant der Landstrijdkrachten, lgen Bertholee, overhandigde het fanion onder het toeziend oog van een groot deel van de eenheid aan de nieuwe commandant. Een deel kon in verband met uitzendverplichtingen niet aanwezig zijn. In de dagorder, die tijdens de oprichtingsceremonie werd voorgelezen, stond op hoofdlijnen het volgende vermeld. Het Joint ISTAR-Commando is een uitvoerende organisatie op tactisch en operationeel niveau, die krijgsmachtbreed commandanten ondersteund in hun inlichtingenbehoefte van hun operationele taakstelling. Het Joint ISTAR-Commando is samengesteld uit de huidige inlichtingcapaciteit van 103 ISTAR-bataljon en het Tactical Air Reconnaissance Centre van het CLSK. Naast landoperaties worden straks ook lucht- en maritieme operaties ondersteund. Om de benodigde kennis voor ondersteuning van alle defensietaken te kunnen garanderen, is krijgsmachtbrede vulling noodzakelijk. Het Joint ISTAR-Commando bestaat daarmee uit 102 Elektronische Oorlog Voeringscompagnie, 103 en 104 Verkenningseskadron, 105 Field Humint-eskadron, 106 Inlichtingeneskadron, 107 Aerial Systems Batterij (met inbegrip van het TARC) en een Stafstafeskadron. Het Joint ISTAR-Commando wordt registratief ingedeeld bij het regiment Huzaren van Boreel en zal onder single service management bij het Commando Landstrijdkrachten worden ondergebracht. Het Joint ISTAR-Commando dient in staat te zijn om in nationaal, joint 6

7 en/of combined verband deel te nemen aan operaties van ieder geweldsniveau, in nagenoeg ieder operatiegebied, passend binnen de inzetbaarheiddoelstellingen van Defensie. Hoewel ook andere landen over gaan tot de samenvoeging van hun inlichtingeneenheden vervult Nederland met de oprichting van het Joint ISTAR-Commando internationaal gezien een voortrekkersrol. Door de samenvoeging van essentiële sensoreenheden van het CLSK en het CLAS heeft de krijgsmacht een uitstekende operationele capaciteit met een inlichtingen output voor allerlei taken en operaties. Het Joint ISTAR-Commando is niet alleen in zijn geheel inzetbaar, maar ook in modules en componenten en kan bovendien in elke fase van een conflict worden ingezet. Een compleet nieuwe eenheid is het niet, maar voldoende nieuw van opzet dat een snelle blik in de keuken van de eenheid is gerechtvaardigd. In het vorige nummer van de VOC-Mededelingen is er grotendeels al stil gestaan bij de verkenningseenheden. In dit artikel doe ik een aankondiging op de artikelenreeks in dit nummer. We starten met een artikel over het JISTARC zelf. Wat is de taakstelling, organisatie en dergelijke. Daarnaast wordt in een ander artikel stil gestaan bij twee nieuwe eenheden binnen het JISTARC en daarmee ook binnen het regiment Huzaren van Boreel. Immers is 105 Field HUMINT-eskadron en het 106 Inlichtingeneskadron ingetreden binnen het regiment. De reeks wordt afgesloten met een artikel over de ISTAR-module waarin de taak en de rol van de eenheid wordt beschreven. Joint ISTAR Commando U weet dat ik naast mijn functie als commandant Joint ISTAR-Commando ook de regimentscommandant ben van het regiment Huzaren van Boreel. En daarmee de hoeder van de verkennertradities van de Koninklijke Landmacht. Derhalve een klein stukje geschiedenis. Ik richt me op een korte terugblik op 103 Verkenningsbataljon dat in 2003 de basis vormde van de oprichting van 103 ISTAR-bataljon. Op 15 december 1960 werd in t Harde, onder commando van kol J.A.C. Bartels, de Lichte Brigade opgericht. Op 15 juni 1961 werd 103 Verkenningsbataljon opgericht. De eenheid mocht zelf een schuilnaam uitzoeken en dat werd de Trakehner. Het embleem werd het brandmerk van dit beroemde paardenras (een elandsgewei) en een mooie toekomst voor de eenheid lag in het verschiet. Samen met het zusterbataljon 102 vormde 103 Verkenningsbataljon samen met drie compagnieën commandotroepen en een geniebataljon de belangrijkste component van de Lichte Brigade, die zich in het geval van een gewapend conflict met het Warschau Pact zo snel mogelijk naar de rivier de Trakehner Weser moest verplaatsen om daar de taak van de 3e Duitse Pantserdivisie over te nemen. Deze taak bestond uit het beveiligen van de opmars en de ontplooiing van het Nederlandse Legerkorps ten tijde van de Koude Oorlog. In september 1961, toen vaststond dat de brigade voor minimaal drie maanden naar de West-Duitsland zou vertrekken, werd zij versterkt met extra genie-eenheden, verbindingstroepen en een vlucht lichte vliegtuigen, waarmee de omvang op ongeveer man kwam. Er was veel gehakketak over de kosten. De toenmalige minister van defensie Calmeijer had veel bedenkingen over de kosten. Dit standpunt gaf hij pas op, toen begin 1962 van Duitse zijde een voor Nederland in financieel opzicht aanvaardbaar voorstel werd ingebracht, namelijk een kazerneruil met gesloten beurzen. Bovendien boden de Duitsers oefenterreinen aan, waaraan het Nederlandse leger zo n gebrek had. Op 17 januari 1963 werd de Nederlands-Duitse overeenkomst over de ruil van Budel en Seedorf formeel gesloten. Twee weken later werd de Lichte Brigade opgeheven, waarna 41 Pantserbrigade en enkele aanvullende eenheden haar positie in de Bondsrepubliek 103 Verkbat 7

8 Seedorf gingen overnemen. Er is daarna meer dan 40 jaar in harmonie binnen de opdrachtenstructuur van de NAVO gewerkt. Vele collega s en hun gezinnen hebben plezierig gewoond in Zeven of de omgeving van de Kaserne in Seedorf. Eigen scholen en een rijk verenigingsleven. En toen viel de muur in Berlijn. Aan het einde van de Koude Oorlog werd er in de NAVO en in alle daarin verbonden krijgsmachten aanzienlijk bezuinigd en gereorganiseerd. Seedorf In 1992 werd 41 Pantserbrigade verkleind en omgevormd tot 41 Lichte Brigade; tevens ging 43 Tankbataljon uit de brigade en werd de legerplaats Langemannshof aan de Duitsers teruggeven. In 1994 werd 41 Tankbataljon opgeheven en vertrokken de Nederlanders uit de legerplaats Bergen-Hohne. In 1998 werd 41 Lichte Brigade nog meer verkleind en omgevormd tot de 41 Gemechaniseerde Brigade. In 2006 volgde de totale sluiting van de legerplaats Seedorf en werd de kazerne weer aan de Duitsers overgedragen. In de legerplaats Budel werd de Nasau-Dietzkazerne in juni 2005 door de Duitse strijdkrachten ontruimd en weer teruggegeven. In deze periode verhuisde 103 Verkenningsbataljon naar Nederland en langzaam viel het doek voor het laatste verkenningsbataljon van de Koninklijke Landmacht. In 2001 werd het bataljon opgeheven en de onderliggende eenheden werden toegewezen aan de gemechaniseerde brigades. 41,42 en 43 Brigadeverkenningseskadrons zagen het daglicht. De naam 103 bleef echter bestaan. Het ISTARbataljon werd opgebouwd uit een aantal elementen waaronder de staf van 103 Verkenningsbataljon. Tot aan de dag van vandaag werd het getal 103 door het bataljon gevoerd. De naam is nu weliswaar niet meer opgenomen in de naam van het Joint ISTAR-Commando, maar de tradities van het aloude 103e Verkenningsbataljon worden overgenomen door het Stafstafeskadron van het JISTARC. En daarmee ook de trakehner. 8

9 JISTARC, het licht in de duisternis Door maj Willem Koelma - projectofficier reorganisatie JISTARC ISTAR is een acroniem dat staat voor Intelligence, Surveillance, Target Acquisition en Reconnaissance en is een concept voor de geïntegreerde en gecoördineerde inzet van alle inlichtingen, surveillance, doelopsporing- en verkenningsmiddelen die voor een operatie ter beschikking staan. Een groot deel van deze krijgsmachtdelen overstijgende middelen is nu ondergebracht in een nieuwe eenheid: het Joint ISTAR Commando (JISTARC). Het JISTARC heeft dan ook de mensen, middelen en methoden om de inzet van diverse verzamelorganen en sensoren te integreren en te synchroniseren ter ondersteuning van een lopende of toekomstige operatie. Organogram JISTARC Taakorganisatiestructuur Voor de uitvoering van de opdracht zal het JISTARC, binnen de gegeven randvoorwaarden, een generieke module samenstellen uit elementen van de subeenheden. Deze modules zijn dusdanig ingericht dat zij in staat zijn om zelfstandig inlichtingenproducten te generen om in de informatiebehoefte van de operationele commandant te kunnen voorzien. Deze elementen kunnen variëren in sterkte, maar behouden altijd organieke verbanden terwijl de elementen in de ondersteunende rol kunnen bestaan uit losse individuen. Taakstelling JISTARC De taakstelling van het JISTARC luidt: het JISTARC dient in staat te zijn om in nationaal, joint en/of combined verband deel te nemen aan operaties van ieder geweldsniveau in nagenoeg ieder operatiegebied passend binnen het ambitieniveau van Defensie. Hierbij levert het binnen de vigerende regelgeving tijdige en relevante informatie, inlichtingen en doelgegevens ten behoeve van commandovoering en doelbestrijding aan de te steunen eenheid, waardoor wordt bijgedragen aan de informatiedominantie van deze eenheid. Dit kan zijn op tactisch en operationeel niveau in joint en/of combined operaties van eenheden tot en met component command dan wel aan civiele autoriteiten. Organisatie De beschreven taakstelling van het JISTARC heeft consequenties voor de organisatiestructuur van de eenheid, immers het integreren van analysecapaciteiten, sensoren en methoden en het synchroniseren van de operationele inzet, vaak op meerdere assen, vergt een flexibele en modulaire structuur. Daarom kent het JISTARC naast een functioneleorganisatiestructuur ook een taakorganisatiestructuur. ISTAR module Ontwikkelingen Nog maar net opgericht ontkomt ook het JISTARC niet aan de opdracht om een bijdrage te leveren in de aangekondigde bezuinigingsoperatie. In de thematische benaderingswijze is de inlichtingen & veiligheidsketen onder de loep genomen en wordt kritisch gekeken naar mogelijkheden om te besparen op met name functies. In dit artikel beperk ik mij tot de voor het JISTARC vastgestelde en gevoelde besparingsmaatregelen. 9

10 Ook 107 Aerial Systems Batterij voelt de bezuinigingswoede aan het lijf. De batterij zit middenin een reorganisatieproces in verband met de vervanging van het huidige tactische UAV-systeem Sperwer door een moderner systeem en heeft vooruitlopend op de invoering hiervan een personeelsplafond opgelegd gekregen in de vorm van een reductie van dertig functies. Dit heeft uiteraard gevolgen voor het voortzettingsvermogen van de operationele inzet in de JISTARCmodulestructuur. Lancering UAV Een traject wat inmiddels in gang is gezet, is het uitfaseren van 101 Artillerie Ondersteuningsbatterij, als een van de eenheden die door de minister zijn aangemerkt als op te heffen eenheid. Dit levert een besparing op van tachtig functies waarbij de taken en het essentiële materieel worden overgedragen aan het Commando Luchtafweer (CoLua), dat wordt omgevormd naar het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigings Systemen (DGLS). Daarnaast wordt een verregaande integratie voorgesteld van de staven van het Defensie Inlichtingen en Veiligheidinstituut (DIVI) als onderdeel van het Opleidings- en Trainings Commando (OTCo) en het JISTARC. De besparing in deze samenvoeging moet worden gevonden in circa twintig functies uit de overhead en circa zeventien functies in de administratieve en logistieke disciplines. Verdere reductie in personeel moet worden gevonden in de intensivering van de samenwerking tussen de DIVI-JISTARC combinatie en de Militaire Inlichtingen en Veiligheids Dienst (MIVD). Preparing for the unknown? 4C offer the solutions ISTAR training systems Training progression systems Exercise management systems Exercise scheduling systems Our Exonaut software suite offer a range of capabilities that will support military training today and tomorrow. Visit our site to learn how we can support you. 10

11 105 Field Huminteskadron Door maj Rob Herzog - C-105 FHEsk Rondom de activiteiten van het 105 Field Huminteskadron (105 FHE) heerst veel geheimzinnigheid. Binnen het FHE spreken wij liever van zinnige geheimen In dit artikel wordt een tipje van die sluier opgelicht en willen we een vorm van openheid en bekendheid creëren. Met name nu het Joint ISTAR Command een feit is en we voor de gehele krijgsmacht worden ingezet. Het gesprek Het voordeel van Humint is dat, mits de relatie met de ondervraagde natuurlijk goed is, alles gevraagd kan worden. Zelfs de mogelijke intenties of andere ontastbaarheden die normaliter niet visueel of technisch meetbaar zijn door andere sensoren. Bijvoorbeeld in Afghanistan: wat zijn de intenties van een Taliban-commandant? Het FHT kan als het ware in de gedachtewereld van de gesprekspartner betrokken worden. Om de waarde van Humint aan te geven: Humint heeft een essentiële bijdrage geleverd bij het lokaliseren van Saddam Hoessein en Osama Bin Laden. Wat betekent JOINT voor 105 FHE Joint voor 105 FHE betekent naast inzet ten behoeve van de gehele krijgsmacht ook dat de functies van 105 gevuld worden door alle vier de krijgsmachtdelen. Getalsmatig ziet het er als volgt uit, CLAS 63 personeelsleden, CZSK 11, KMAR 7 en het CLSK 4. Voor het eskadron is het uitdaging om de inlichtingenfuncties met het juiste personeel te vullen en militairen van het juiste kaliber te vinden en te binden, waarover later meer. Informatiebehoefte Tijdens missies bestaat er altijd een informatiebehoefte. Men zoekt naar antwoorden op belangrijke vragen, die uiteindelijk moeten leiden tot een goede inschatting van de dreiging in een bepaald gebied. Aan de hand van de geanalyseerde informatie worden beslissingen genomen. Het is de taak van een Field Humint Team (FHT) om mede antwoorden te zoeken op de vragen van de commandant. Het FHT zoekt naar de juiste personen die mogelijk deze vragen kunnen beantwoorden en het team maakt een selectie aan de hand van bijvoorbeeld welke motivatie hebben de personen om met ons te praten. Het FHT verzamelt de benodigde informatie uit de gesprekken met deze contactpersonen en maakt daar een verslag van en vervolgens wordt deze informatie d.m.v. de geëigende systemen verspreid. Het gesprek kan plaatsvinden tijdens een bezoek, of zelfs telefonisch. Het kan voorkomen dat deze informatie door ondervraging verkregen moet worden. De tweede hoofdtaak voor het FHE is het leveren van Operationeel Ondervragers voor de gehele krijgsmacht. De analyse van de verkregen informatie wordt gedaan door het All Sources Intelligence Cell (ASIC). Humint in Afghanistan Verantwoordelijkheden Er rust een grote verantwoordelijkheid op het JISTARC personeel bij het werk binnen een FHT. Want de informatie die verkregen wordt, kan grote gevolgen hebben voor de bron die met ons gesproken heeft. Er dient dus zeer nauwkeurig en veiligheidsgericht om te worden gegaan met alle informatie aangaande de persoon, locatie en alle randinformatie die de identiteit van de bron zou kunnen identificeren. Bovendien kleven er soms politieke gevoeligheden aan; Nederland wil niet altijd met iedereen worden geassocieerd. Selectie De weg naar een baan van je leven. Helaas kan niet iedereen zomaar bij 105 FHE aan de slag, maar dient de kandidaat aan een bepaald competentieprofiel te voldoen. JISTARC zoekt voor Humint operaties personeel dat o.a. communicatief zeer sterk is. De route die gevolgd moeten worden voor een plaatsing bij 105 FHE is als volgt: eerst vindt er een informatief gesprek plaats bij het FHE, dan wordt er een assessment gemaakt bij het PAS (Psychologisch Advies en Selectie) centrum en uiteindelijk volgt dan de CHC opleiding (Contact Handling Course). De opleiding is pas compleet als men een uitzending heeft gehad als operator in een missiegebied. 11

12

13 106 Inlichtingeneskadron Geo Support Peloton Door ritm Ruud de Graaf - chief production Bij de oprichting van het Joint Intelligence Surveillance Target Acquisition Reconnaissance Commando (JISTARC) is de All Source Intelligence Cell (ASIC) zoals deze tot op heden bekend is, getransformeerd naar het 106 Inlichtingeneskadron. Dit eskadron vormt de analysecapaciteit binnen het JISTARC die generieke modules opleidt, formeert en aanbiedt als additionele inlichtingenondersteuning in de Environment Cell (EC) van de respectievelijke brigades voor hun operationele inzet. Voor gereedstelling volgen zij het opwerkprogramma van de ISTAR-module en worden vervolgens overgedragen aan de brigade. Vanuit de vredesbedrijfsvoering worden de Operationeel Commando s (OpCo), J2 DOPS en overige krijgsmachtonderdelen voorzien van inlichtingenondersteuning en producten. Als derde hoofdtaak stelt het eskadron inlichtingencapaciteit beschikbaar voor inzet bij Nationale Operaties in het kader van de Intensivering Civiel Militaire Samenwerking (ICMS). Afhankelijk van de inlichtingenbehoefte kan de samenstelling van een generieke module worden aangepast (tailor made). Het 106 Inlichtingeneskadron bestaat uit een eskadronsstaf, het inlichtingenpeloton (inlpel), Inlichtingen Support Peloton (inlsptpel) en het Geo Support Peloton(geosptpel). Het analyse productieproces wordt aangestuurd door bureau Plans/ Production. De pelotons bestaan uit een diversiteit aan specialismen die gezamenlijk, in de juiste mix van expertise, een integraal, multidisciplinair eindproduct genereren voor de behoeftesteller. De personele bezetting is bij volledige vulling van het eskadron 122 medewerkers. Binnen het Inlichtingenpeloton zijn militaire analisten (MA), human terrain analisten (HTA) en geo spacial analisten werkzaam. In het Inlsptpel zijn de expertises OSINT, IMINT, GNINT en FORINT ondergebracht. Het geosptpel levert grafische ondersteuning en terreinmeetcapaciteit. Gezamenlijk leveren zij in de aanloop naar een operatie integrale producten ter ondersteuning van het besluitvormingsproces van de operationele commandant conform de inlichtingencyclus. Tijdens de operatie dragen zij bij aan de Situational Awarenesss (SA) in het missiegebied, leveren thematische diepteanalyses, maken assessments (voorspellend vermogen) en doen aan scenariobuilding. De hoofdaandachtsgebieden liggen bij: weer/terrein/klimaat, hydrografie, infra, thematische visualisatie in tijd en ruimte partijen en groeperingen, politieke en sociale omgeving/ cultuur /religie en media (Ir)reguliere strijdkrachten (organisatie/optreden/ capabiliteit)/criminaliteit, modus operandi/courses of action en mijnen/uxos/ieds/mil kunstwerken Het inlichtingenproces valt of staat bij de beschikbaarheid van informatie. Deze informatie wordt voor een groot deel verkregen uit de sensoren van het JISTARC. De sensoren worden in een operatie vanuit hun taakstelling conform het Intel Collection Plan (ICP) opgedragen om specifieke informatie in het missiegebied te zoeken d.m.v. observatie, bevraging enz. en in rapportages aan te bieden aan de EC. De overige informatie wordt verkregen uit (gerubriceerde) netwerksystemen, open bron informatie en rapportages van hogere- en neveneenheden. Kaartmateriaal (inbegrepen in digitale vorm) wordt verworven via de Dienst Geografie Koninklijke Landmacht. De verkregen informatie wordt in een breed scala aan geavanceerde computersystemen, databases en applicaties opgeslagen, verwerkt, geanalyseerd tot een integraal inlichtingen eindproduct. Vervolgens wordt het eindproduct overgedragen aan de behoeftesteller. De kwaliteit van het eindproduct is naast de beschikbare expertise afhankelijk van de beschikbaarheid van het personeel (werkdruk), beschikbaren informatie (input), beschikbare (ICT) middelen en tijd en ruimtefactoren. Personeel van 106 Inlesk levert al geruime tijd een bijdrage aan operaties in uitzendgebieden. Zo zijn er significante bijdrages geleverd aan missies als SFIR, DTF, ISAF, RDTF, OEF, EUSEC, NLMARFOR, ATALANTA en momenteel is een module actief in KUNDUZ. In 2010 is 106 Inlesk begonnen met de ondersteuning van Nationale Operaties (NatOps). Op initiatief van diverse officieren veiligheidsregio hebben een aantal politiekorpsen binnen Nederland inlichtingencapaciteit beschikbaar gekregen om te assisteren bij onderzoek waarbij maatschappelijk onrust een grote rol speelde. De inzet heeft in alle gevallen geleid tot een succesvolle uitkomst. Voor zowel politie als voor het inlichtingenpersoneel bleek deze samenwerking Geavanceerde informatie van meerwaarde om in layers in computersystemen elkaars keuken te kunnen kijken en van elkaars werkwijze en analysetechnieken te leren. 13

14 4-Chan Channel el Digital igital wireless audio and video transmission ransmission System The 4-CH 4 CH receiver is specially designed for multi-channel multi channel receiving application. It can receive audio and video from four transmitters at the same time. Developed with COFDM technology specially designed for the transmission of audio and video data. The COFDM modulation and MPEG-2 MPEG 2 video compression guarantee the stability and quality of the transmission. By voice intercommunication, the first responder can get dictation from the command centre.. An ideal product for NLOS (non line line-of-sight) sight) transmission. 4-CH CH diversity simultaneous receiving. receiving Real-time time mobile mobile and NLOS transmission. Aluminium enclosure enclosure. Dust, Water and shock shockproof. Real-time time audio and video with DVD quality quality. Distance range more thank 30KM in LOS (line-of-sight) (line condition condition. HIGH SECURE With AES 128 but encryption and ALLTECH basic scrambling to ensure the transmission security security.. Burgemeester Burge meester Backxlaan AD Nieuwleusen Nieuwleusen The Netherlands +31 (0) info@selecsys.nl

15 De ISTAR-module Door maj Chris Sievers MSc - C-103 Verkenningseskadron Wat is een ISTAR-module? ISTAR is een acroniem dat staat voor Intelligence, Surveillance, Target Acquisition en Reconnaissance en staat voor: The coordinated acquisition, processing and dissemination of timely, accurate, relevant and assured information and intelligence which supports the planning and conduct of operations, targeting and the integration of effects and enables commanders to achieve their goals throughout the spectrum of conflict. 1 Met andere woorden: ISTAR voorziet in informatie en inlichtingen waarmee het commandovoeringsproces van de commandant en de staf van een eenheid wordt ondersteund. Een groot deel van de middelen die nodig zijn om aan ISTAR te kunnen doen zijn van huis uit ingedeeld bij een ISTAR-module van het Joint ISTAR Commando. Een ISTARmodule is een tijdelijke groepering van verzamelorganen 2, sensoren 3 en analisten die onder eenhoofdige leiding staan en is geformeerd om zelfstandig inlichtingenoperaties te kunnen uitvoeren ter ondersteuning van de commandovoering van eenheden vanaf het niveau van bataljon en hoger. Het JISTARC bestaat, naast de staf, uit zeven onderdelen van eskadrons-/compagnies grootte, te weten: een staf-staf eskadron, de (102) Electronische Oorlogvoering (EOV)-compagnie, twee (103 en 104) verkenningseskadrons, het (105) Field Humint (FH)-eskadron, het (106) Inlichtingeneskadron en de (107) Aerial Systems (AS) Batterij. Deze staande subeenheden herbergen mensen, middelen en methodes in zich die, na een gedegen opleiding en training 4, in staat zijn om als een enkelvoudig verzamelorgaan of als analist op te treden. Met andere woorden, de subeenheden Reccelight pod onder F-16 1 Field Army ISTAR Handbook (UK 2007). 2 Een verzamelorgaan is een organisatie of een persoon die betrokken is bij het verzamelen van informatie. Het moet beschikken over de juiste sensor, het platform, de verzamelgelegenheid en de verwerkingscapaciteit. Bron: JDP-2 Inlichtingen. 3 Een sensor of voeler is een kunstmatige uitvoering van een zintuig. De meeste sensoren zijn elektrisch of mechanisch uitgevoerd, softwarematige en virtuele sensoren zijn ook mogelijk. Met een sensor neemt een machine de omgeving waar of kan informatie verzameld worden waarmee processen bestuurd kunnen worden. Bijvoorbeeld, de BA-kop is een sensor die op het sensorplatform LVB Fennek is gemonteerd waarmee het verzamelorgaan verkenner waarneemt en observeert. Bron: Memo Inlichtingenoperaties van C-103 Verkenningseskadron (2011). 4 Conform Leidraad 8 Opleiden en Trainen. 15

16 zijn verantwoordelijk voor de functionele opleiding van hun elementen die op termijn als verzamelorgaan, of analist in een ISTAR-module gaan optreden. De functionele opleiding duurt ca. twaalf maanden en is in het Specifiek Jaarplan gemarkeerd als opleiden en gereedstellen regulier (OGR) 1 & 2. In het ISTAR-concept van het JISTARC vormt de ISTARmodule echter de centre of friendly gravity en niet een staande eenheid. De ISTAR-module is de eenheid die namens het JISTARC commandanten en hun eenheden ondersteunt. De staande eenheden spelen hier nagenoeg geen rol; anders dan dat de commandanten van en leden uit de staven van de staande eenheden de commandogroepen en stafelementen van de module vormen. De organisatie van de ISTAR-module bestaat uit een commandogroep, een Operations Cell (OPS), een All Source Intelligence Cell (ASIC) en een Collection Coordination and Information Requirement Management (CCIRM)-groep. Onder leiding van de commandant, stuurt de commandogroep het inlichtingenproces (ASIC met analisten) en het daaraan ten dienste staande operationele proces (OPS met verzamelorganen) aan. Met als doel inlichtingenoperaties uit te voeren. Een inlichtingenoperatie is een samenhangend geheel van gerichte tactische militaire activiteiten die aan de verzamelorganen van de OPS worden toegewezen om, binnen een bepaalde tijd en ruimte, informatie te verzamelen waarmee het ASIC inlichtingen kan produceren (door middel van het analyseren van informatie) over de dynamiek in de operatieomgeving. Het effect dat met deze activiteiten wordt beoogd, is het creëren van kennis over en begrip van de voornoemde dynamiek. Hierdoor zijn zij in staat hun militaire middelen in te zetten om de aan hen opgedragen gewenste effecten te bereiken. Een gewaarborgde veiligheid en paraatheid van militaire eenheden (force protection) maakt deel uit van de gewenste effecten. Voor het plannen van inlichtingenoperaties (besluitvorming en leidinggeven) hanteert de modulecommandant het tactisch besluitvormingsmodel (TBM). Voor de uitvoering van inlichtingenoperaties (bevelvoering en leidinggeven) hanteert de modulecommandant de CCIRM-systematiek 5. 5 CCIRM is the term given to those activities that result in the effective and efficient development of the four stages of the Intelligence Cycle in order to satisfy tactical, operational, strategic and national Intelligence Requirements. It is a management function that enables the timely flow of intelligence by co-ordinating the information collection effort and allowing the provision of intelligence. The CCIRM process is defined as: The process of converting intelligence requirements into collection requirements, establishing, tasking or coordinating with appropriate collection sources or agencies, monitoring results and re-tasking, as required. Bron: ACT INTEL CCIRM Handbook. EOV peilstation 16

17 Fennek Hierin wordt de modulecommandant door het hoofd van de CCIRM-groep, samen met de RFI- en Informatiemanager, ondersteund. Na een complete OGR (1&2) periode wordt een ISTARmodule samengesteld, maar is dan nog niet in staat om als zodanig, zelfstandig te kunnen optreden. De gehele module dient dan nog te worden opgeleid en getraind om een geïntegreerde en gecoördineerde inzet van alle verzamelorganen en analisten te kunnen plannen en uitvoeren. Deze taakgerichte opleiding duurt ca. zes maanden en is in het Specifiek Jaarplan gemarkeerd als opleiden en gereedstellen specifiek (OGS). De modulecommandant is hiervoor verantwoordelijk en wordt hierbij ondersteund door de sectie S3 van de staf van het JISTARC. Aan het einde van de OGS-periode wordt de module gecertificeerd (niveau IV) en in een twaalf maanden durende stand by periode ter beschikking gesteld aan diverse te steunen commandanten en hun eenheden van verschillende Operationele Commando s. Operational Control. Hierbij komt de ISTAR module weliswaar onder bevel bij de te steunen commandant, maar de modulecommandant blijft zelf verantwoordelijk voor zijn personele, materiële ondersteuning en inrichting. Hierbij wordt in ieder geval een eigen OPS, ASIC en logistiek element ingericht. De module levert inlichtingenproducten. Deze werkwijze wordt attached genoemd. Full Command. Hierbij worden elementen van de module, bijvoorbeeld het ASIC, geïntegreerd in de staf van de te ondersteunen commandant. Hierbij wordt deze commandant verantwoordelijk voor ondersteuning, inrichtingen en C2 architectuur. De module integreert daarmee in de staf van de te steunen commandant en draagt bij aan (S2/G2) producten. Deze werkwijze wordt integrated genoemd. De attached inzet dient te worden beschouwd als de primaire wijze van steunverlening. Integrated vermengt lijn- en stafbevoegdheden, doch kan echter noodzakelijk zijn op grond van (politiek-strategische) operationele afwegingen 6. Een ISTAR-module kan op twee manieren worden ingezet in relatie tot de operationele aansturing: 6 Operationeel Concept ISTAR-module (103 ISTAR-Bataljon, EOV peilstation 2010) 17

18 Panasonic raadt Windows 7 aan. GEMAAKT OM TE BLIJVEN PRESTEREN AL MEER DAN 15 JAAR PRODUCEREN WIJ MOBIELE COMPUTERS EN TABLETS VOOR THE OUTDOOR WORLD : COMPUTERS EN TABLETS DIE TEGEN EEN STOOTJE KUNNEN EN ONDER DE MEEST UITEENLOPENDE OMSTANDIGHEDEN BLIJVEN WERKEN. Rugged from the inside out Elk Toughbook model is rugged from the inside out zodat u altijd toegang heeft tot uw data en applicaties, zelfs in omgevingen waar dit vroeger onmogelijk was. Perfecte combinatie van duurzaamheid, mobiliteit en gebruiksgemak Toughbooks blinken niet alleen uit door hun opmerkelijke balans tussen duurzaamheid en draagbaarheid, maar ook door hun doordachte gebruiksgemak. Zo beschikken zij over touchscreen schermen die perfect leesbaar blijven bij het felste zonlicht met onder andere de nieuwste Panasonic Transflective Plus beeldscherm technologie en een accu capaciteit van tussen de 8 en 12 uur. Gecertificeerd voor defensie De Toughbooks CF-19 en CF-31, uitgerust met nieuwste 2e generatie Intel Core i5 vpro processor, zijn de top inzake verwerkingssnelheid, duurzaamheid en betrouwbaarheid en perfect bruikbaar binnen de verschillende krijgsmachtonderdelen. Zij voldoen aan de MIL-Standaard (MIL-STD 810G)¹ voor o.a schokbestendigheid en temperatuur klasse s en aan de Ingress Protection standaard IP65 voor water- en stofbestendigheid². Dit is wat Toughbooks doen: optimale toegang tot uw data en applicaties, ook onder de meest extreme omstandigheden! Voor vrijblijvend advies contacteer ons op: (Nederland) (België) Of stuur ons een op toughbook.benelux@eu.panasonic.com CF-53 CF-19 CF-31 Intel, het Intel logo, Intel Core, Intel vpro, Core Inside en vpro Inside zijn handelsmerken van Intel Corporation in de V.S. en andere landen.

19 Capability Gap : TNO onderzoekt de gevolgen van het uitfaseren van de gevechtstanks Door drs. Jaap Koole - TNO afdeling Wapensystemen Is er een operationeel probleem ontstaan als gevolg van het afscheid nemen van de Leopard2A6NL? Dit artikel gaat in op de manier waarop TNO ondersteuning biedt aan Defensie rondom de gevolgen van het uitfaseren van de Leopard2A6NL als gevolg van de bezuiniging anno Inleiding Al geruime tijd geleden was bekend dat de End Life Of Time (ELOT) van de Leopard2A6NL zich binnen enkele jaren zou manifesteren. Daarom heeft Directeur Operationeel Beleid Behoeftestellingen en Plannen (DOBBP) in 2009 de behoefte aan ondersteuning vanuit TNO geïnventariseerd rondom een mogelijke toekomst van de Leopard2A6NL. Bovendien was in die periode (2009) nog een fors bedrag in het Defensie Investeringsplan (DIP) opgenomen. DOBBP wilde zich daarom optimaal voorbereiden op het behoeftestellingstraject en het benutten van die financiële ruimte, door plannen te maken voor het upgraden van de huidige tank, dan wel het formuleren van toekomstige behoeftestellingen. Deze en andere overwegingen hebben in 2010 geleid tot het starten van een vierjarig onderzoeksprogramma bij TNO, met als titel V1032: Planalternatieven voor de Leopard2A6NL. Door de Herijking Kennisportfolio Defensie (HKD) is dit programma een vroege dood gestorven; het werd eind 2010 afgesloten. De belangrijkste defensieoverweging daarbij was dat het type onderzoek dat binnen dat programma werd uitgevoerd, voor een deel door Defensie zelf gedaan zou kunnen worden. Kort daarna bleek echter dat deze urgente onderzoeksbehoefte niet eenvoudig en tijdig binnen de defensieorganisatie uitgezet kon worden. Daarom is binnen een ander onderzoeksprogramma ( V1140: Modellering defensieoperaties ) budget vrijgemaakt om een deel van de onderzoeksbehoefte alsnog te kunnen invullen. Daarnaast werd een additionele opdracht geplaatst. Toen al deze procesmatige wijzigingen begin 2011 op de rails stonden, kwam in april 2011 de Beleidsbrief van de Minister van Defensie, waardoor de inhoud van het onderzoek een grote wending kreeg. Deze historische aanloop van het TNO-werk lijkt misschien minder relevant voor lezers van dit artikel, maar is als kapstok wel nodig voor het plaatsen van bepaalde activiteiten in de tijd. In dit artikel ga ik in op de doelstelling van het oorspronkelijke onderzoeksprogramma en de resultaten die dat heeft opgeleverd, althans een aantal daarvan. Vervolgens ga ik in op de betekenis van de Beleidsbrief voor het onderzoek en de aanpak die daaruit voortvloeit voor het onderzoek dat momenteel loopt en de beoogde resultaten daarvan. Als de rubricering van de uiteindelijke resultaten het toelaat dat die gepubliceerd kunnen worden in dit blad, dan zal ik t.z.t. graag een vervolgartikel verzorgen. 19

20 artillerie: PzH 2000 Doelstelling en resultaten van V1032 In het DIP van vóór de Beleidsbrief stond een fors bedrag gepland voor de opvolger van de Leopard2A6NL, althans voor een direct firing platform (DFP). Voor dat bedrag was het niet mogelijk om het toenmalige tankbestand te vervangen door een even groot aantal nieuwe tanks. Het was bovendien de vraag of dat noodzakelijk was. Heeft Nederland in 2020 nog wel behoefte aan eigen DFP s, hoeveel zouden dat er dan moeten zijn en vooral aan welke eisen zouden die dan moeten voldoen? Het onderzoeksprogramma heeft zich in 2010 gericht op de vraag aan welke eisen een toekomstig systeem, dat op termijn de gevechtstank zou kunnen vervangen, moet voldoen en vooral hoe die eisen zich verhouden ten opzichte van elkaar in termen van prioriteit? Redenerend vanuit de toekomstig verwachte operationele settings (zowel asymmetrische optreden in verstedelijkt gebied als meer symmetrische oorlogsvoering) en taken die in die settings uitgevoerd moeten worden (o.a. pantserbestrijding, personeelsbestrijding en show of force) heeft het programma V1032 een eerste orde operationele behoeftestelling opgeleverd voor een systeem dat vanaf 2020 die taken in die settings kan uitvoeren. Vervolgens is vastgesteld in welke mate de huidige Leopard2A6NL aan die eisen voldoet, maar ook in welke mate andere defensiecapaciteiten die rollen kunnen invullen; hierbij valt o.a. te denken aan de CV9035NL, artillerie, fixed wing en rotary wing. Het ging hierbij dus om een analyse op het niveau van enkelvoudige systemen, gebaseerd op de huidige en toekomstige (2020) kenmerken van die systemen. Ik ga hier niet in op alle details, maar geef wel de belangrijkste conclusie hiervan. Die conclusie luidt: Geen enkel alternatief voor de Leopard2A6NL heeft de unieke combinatie van vuurkracht, mobiliteit en bescherming en geen enkel alternatief voldoet volledig aan de toekomstig gewenste capaciteiten, ook de huidige Leopard2A6NL niet. De individuele alternatieven vullen echter wel belangrijke fixed wing: F-16 20

21 delen van de gewenste capaciteiten in. In geval van het combineren van twee of drie verschillende alternatieven lijkt de pijn gering. Maar, dan moeten die alternatieven tijdig en in de juiste aantallen beschikbaar zijn en adequaat gecoördineerd ingezet kunnen worden. Bovendien zal Defensie er naar verwachting meer van nodig hebben dan tot nog toe in de organisatie aanwezig zijn, omdat de reeds beschikbare systemen al organieke taken hebben toebedeeld. Naast de bovenstaande conclusie is het op deze plaats, wellicht ten overvloede, zinvol om te vermelden dat vooral de huidige Leopard2A6NL de toekomstig gewenste capaciteiten voor een belangrijk deel invult. De huidige Leopard2A6NL is daarmee een goede invulling van de toekomstig gewenste capaciteiten. Het probleem van de Leopard2A6NL is daarmee dus vooral een technische kwestie en voor een kleiner deel een operationele kwestie; hierbij valt te denken aan schaalbaarheid in effect, niet-letale effecten, modulariteit en bescherming. CV9035NL Het programma V1032 heeft hiernaast nog andere resultaten opgeleverd, waarvan ik er nog één wil noemen in dit artikel. Het gaat dan om het project Internationale benchmarkstudie. In dit onderzoek hebben we ons in eerste instantie gericht op bevriende landen. Van die landen is in kaart gebracht welke ideeën er binnen die landen zijn rondom de rol van de tank in toekomstige operaties en wat dat beleidsmatig betekent voor tankvervanging en -upgrades. Belangrijke observatie in dit verband: Nederland beschikte over de oudste Leopard2A6 en zou daarom als eerste land geconfronteerd worden met de eerder genoemde ELOT; daarnaast hebben de meeste bevriende landen (zoals de Verenigde Staten van Amerika, Engeland en Frankrijk) eigen defensie-industrieën die voortdurend bezig zijn om hun tanks incrementeel aan te passen aan de eisen die huidige en toekomstige inzet stellen aan die systemen, een industriële capaciteit die Nederland ontbeert. Geen van deze landen is overigens van plan om het totale tankbestand uit te faseren; Nederland staat dus betrekkelijk alleen in deze keuze. In deze studie is uiteraard ook aandacht besteed aan Canada (als bevriend land). Canada heeft enige jaren geleden afscheid genomen van de tanks, maar o.a. door de operationele ervaringen in Afghanistan de gevechtstanks weer razend snel ingevoerd! Daarnaast is in die studie aandacht besteed aan niet-bevriende landen. Voor de landen die zich o.a. bevinden in de gordel van instabiliteit is opgelijnd over welke tanksystemen die landen beschikken en wat de technische staat en de operationele inzetbaarheid (o.a. training en opleiding) van die systemen zijn. Dit aspect van de studie draagt bij aan het beeld over de relevantie van het kunnen beschikken over een eigen tankcapaciteit; het is immers denkbaar dat Nederlandse (grond)eenheden op enig moment gaan bijdragen aan een militaire operatie in die gebieden. Vanwege het gerubriceerde karakter van de uitkomsten van deze studie ga ik nu niet dieper in op de resultaten daarvan, maar geef op deze plaats wel aan dat het niet verkeerd zou zijn als grondtroepen van een Westerse coalitie die moet opereren in die gebieden kunnen beschikken over voldoende anti-tank capaciteit. Voor alle details van deze en andere studies verwijs ik naar TNO-rapporten die begin 2011 binnen Defensie zijn verspreid. rotary wing: Apache AH-64 D Na de Beleidsbrief van de Minister van Defensie april 2011 Met de Beleidsbrief van MinDef is CLAS niet alleen de totale tankcapaciteit kwijt (en de helft van de Fennek AT-capaciteit), maar ook het budget is verdampt dat vanaf 2018 in het DIP ten behoeve van de opvolger van de Leopard2A6NL stond. In het navolgende beschrijf ik op hoofdlijnen de consequenties van de Beleidsbrief voor het TNO-onderzoek. In overleg met de opdrachtgever (DOBBP, de projectbegeleider en de vertegenwoordiger van staf-clas is de studieopdracht aangepast. Centraal in die herformulering 21