Tweede Kamer der Staten- Generaal T.a.v. leden van de Vaste Kamercommissie voor VWS Postbus EA Den Haag

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten- Generaal T.a.v. leden van de Vaste Kamercommissie voor VWS Postbus EA Den Haag Utrecht, 3 december 2015 Onderwerp: debat 10 december Kwaliteit loont Geacht Tweede Kamerlid, Op 10 december aanstaande debatteert u met minister Schippers over haar initiatieven in het kader van haar brief Kwaliteit loont. De LVVP vraagt uw aandacht voor vier onderwerpen die genoemd worden in deze brief. Het gaat om: - onafhankelijke geschillencommissie zorgaanbieders / zorgverzekeraars; - marcrobeheersinstrument; - restitutiepolispatiënten versus omzetplafond gecontracteerde zorgaanbieder; - rol zorgverzekeraars bij zorginterventies verzekerde pakket Zvw. Onderstaand lichten wij deze punten toe. Wij stellen het zeer op prijs als u de minister over deze onderwerpen vragen stelt. 1. Onafhankelijke geschillencommissie zorgaanbieders / zorgverzekeraars In de brief van 6 februari jongstleden over Kwaliteit loont schrijft de minister dat er een onafhankelijke geschillencommissie zal komen. Deze geschillencommissie zal op laagdrempelig niveau toetsen of het contracteren redelijk en billijk verloopt tussen aanbieders en zorgverzekeraars. Dit initiatief is het gevolg van de belofte van minister Schippers om het probleem van tekenen bij het kruisje voortaan te voorkomen. De LVVP onderschrijft het initiatief van de minister om een dergelijke onafhankelijke geschillencommissie in het leven te roepen. Er doen zich immers elk jaar vele knelpunten rondom de contractering voor tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. De afgelopen maanden vonden verschillende bijeenkomsten plaats met als doelstelling het formeren van een onafhankelijke geschillencommissie. Dit proces verloopt moeizaam, omdat zich vier problemen voordoen. Het gaat om het volgende: 1. De minister kent geen subsidie toe aan een onafhankelijke geschillencommissie. Dit heeft tot gevolg dat de onafhankelijke geschillencommissie feitelijk duurder uitpakt dan de civiele rechter. Daarmee wordt de onafhankelijke geschillencommissie geen laagdrempelig orgaan, zoals bedoeld. Een conflict laten toetsen door een civiele rechter zal een goedkopere route blijven, maar duurt zoals bekend veel te lang. Juist voor kleinere zorgaanbieders zoals vrijgevestigden is de route om een conflict te laten toetsen door een laagdrempelige en betaalbare onafhankelijke Pagina 1 van 5

2 geschillencommissie zeer gewenst. 2. De onafhankelijke geschillencommissie zou zowel conflicten over de precontractuele fase als de contractuele fase toetsen. Nu blijkt dat zorgverzekeraars uitsluitend conflicten aan de onafhankelijke commissie willen voorleggen die zich voordoen in de precontractuele fase. Dit maakt het diffuus voor zorgaanbieders. Immers, de grens tussen precontractueel en contractueel is vaak geen hard gegeven, het een heeft vaak met het ander te maken. Daarnaast is het voor zorgaanbieders minder transparant waar zij met hun geschil terecht kunnen: voor geschil x wenden zij zich tot de civiele rechter, voor geschil y wenden zij zich tot de onafhankelijke geschillencommissie? 3. Zorgverzekeraar Menzis heeft al aangegeven zich niet te zullen committeren aan een gezamenlijk in te stellen geschillencommissie. Hiermee ontstaat er nog meer onduidelijkheid over de vraag bij welk loket een geschil moet worden voorgelegd. Dit terwijl laagdrempeligheid de ambitie was! 4. Zorgverzekeraars vinden dat de onafhankelijke geschillencommissie uitsluitend uitspraken kan doen over conflicten die gerelateerd zijn aan de Zorgverzekeringswet. Geschillen die zich voordoen op het raakvlak van bijvoorbeeld de ggz in samenhang met de Wlz kunnen niet worden voorgelegd aan de onafhankelijke commissie. Dit is een gemiste kans, vinden de zorgaanbiederspartijen.! Wilt u de minister vragen om regie te nemen op dit dossier? De door haar toegezegde laagdrempelige, betaalbare en onafhankelijke geschillencommissie voor conflicten die zich voordoen tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars in zowel de precontractuele als de contractuele fase is verder weg dan ooit. 2. Macrobeheersinstrument (mbi) In de brief van 6 februari jongstleden aan de Kamer schrijft de minister dat overschrijdingen van de zorg teruggehaald worden door de inzet van het macrobeheersingsinstrument (mbi). Zij wil het mbi gerichter gaan inzetten op ongecontracteerde zorg. Zo wordt een prikkel ingebouwd om contractering te bevorderen, waardoor betere afspraken over kosten en kwaliteit kunnen worden gemaakt, in het belang van patiënt en premiebetaler. De LVVP is het hiermee oneens. De LVVP vindt dat aanpassing van het mbi in de Wmg leidt tot een: a. toename van de macht van zorgverzekeraars; b. beperking van de vrije keuze van artsen en behandelaren voor patiënten; c. schijnkwaliteit. Onderstaand lichten wij onze punten van zorg toe. a. Toename van de macht van zorgverzekeraars De minister zegt in het wetsvoorstel Wmg een omslag te maken van een centraal aanbodgestuurd stelsel naar een vraaggestuurd stelsel. Echter, een macrobeheerstinstrument dat overschrijdingen in de zorg voornamelijk terugvordert bij ongecontracteerde zorgaanbieders kan niet als een vraaggestuurd stelsel worden getypeerd. Door het mbi op deze manier in te vullen, dwingt de minister zorgaanbieders alsnog om contracten met zorgverzekeraars te sluiten, ook als deze wurgcontracten aanbieden. Immers, bedrijfseconomisch is het een te hoog risico om in het jaar t+2 een naheffing van de overheid te krijgen over de overschrijding van het budgettair kader. Alleen een contract met een zorgverzekeraar kan een dergelijk risico uitsluiten. De minister vergroot op deze manier de macht van zorgverzekeraars en verstoort daarmee een gezond evenwicht in de markt tussen patiënt, zorgaanbieder en zorgverzekeraar. Daarnaast zien wij te vaak dat zorgverzekeraars uitsluitend inkopen op prijs. Bovendien veroorzaken te krappe omzetplafonds dat vrijgevestigde praktijken ofwel hun praktijken moeten sluiten, ofwel ongecontracteerd verder moeten werken. Ook wekt de minister de suggestie dat zorgaanbieders altijd kunnen kiezen tussen het al dan niet Pagina 2 van 5

3 aangaan van een contract. Dat is niet het geval. Vooral nieuwkomers op de markt of zorgaanbieders die voor het eerst een contract willen aangaan, komen vaak niet in aanmerking voor een contract omdat er al voldoende zorg door de verzekeraar is ingekocht. Daarnaast laat de praktijk de afgelopen jaren zien dat er helemaal geen sprake is van overeenstemming tussen de verzekeraar en de aanbieder. Nog steeds worden aanbieders gedwongen om te tekenen bij het kruisje, alle positieve campagnes van Zorgverzekeraars Nederland ten spijt. Niet contracteren moet een reële mogelijkheid blijven. b. Beperking van de vrije keuze van artsen en behandelaren voor patiënten Na het sneuvelen van de wijziging van artikel 13 van de Zorgverzekeringwet heeft de Eerste Kamer duidelijk het signaal afgegeven dat keuzevrijheid voor de patiënt in de zorg cruciaal is. Dit betekent dat er ruimte voor patiënten moet blijven om zorg af te nemen bij gekwalificeerde, maar ongecontracteerde zorgaanbieders. Door het mbi nu in te zetten bij vooral ongecontracteerde aanbieders, dwingt de minister deze groep aanbieders om contracten met zorgverzekeraars te sluiten. Hiermee beperkt de minister alsnog fors de keuzevrijheid van artsen en behandelaren. Nu niet via een wijziging van artikel 13 van de Zvw, maar via de Wmg. Deze wijziging interfereert bovendien met het hinderpaalcriterium in de Zorgverzekeringswet dat nog steeds van kracht is en ook van kracht moet blijven. c. Schijnkwaliteit In het conceptwetsvoorstel Wmg suggereert de minister dat gecontracteerde zorg per definitie staat voor kwalitatief goede zorg en ongecontracteerde zorg voor minder of geen kwalitatieve zorg. Dit is een onjuist uitgangspunt. Wel of niet gecontracteerd werken zegt niets over kwaliteit. Zo is bekend dat zorgverzekeraars budgetpolissen aanbieden waarvoor puur op prijs wordt ingekocht. Zo werd begin dit jaar bekend dat budgetpolishouders van Zilveren Kruis niet naar het Antonie van Leeuwenhoek- ziekenhuis kunnen. De kwaliteit van de geleverde zorg wordt gewaarborgd door opleiding, (her)registratie, het kwaliteitssysteem van een beroepsvereniging, transparantie en ROM. Bovendien wordt vanaf 1 januari 2017 het kwaliteitsstatuut operationeel. Dit kwaliteitsstatuut borgt kwaliteitsgaranties waaraan minimaal moet worden voldaan en op welke wijze daaraan moet worden voldaan. Hiermee wordt feitelijk de toetreding tot de zorg gereguleerd. Dat maakt een wijziging van de wet zoals de minister die nu voorstelt volstrekt overbodig.! Feitelijk kan worden gesteld dat de uitwerking van het mbi maatschappelijk dezelfde consequenties heeft als aanpassing van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet. Wij roepen u als Kamerlid dan ook op om de minister te bevragen over haar voornemens en haar te wijzen op het feit dat de wetswijziging Wmg leidt tot een toename van de macht van zorgverzekeraars, een beperking van de vrije keuze van patiënten voor een arts of zorgaanbieder en tot schijnkwaliteit. 3. Patiënten met een restitutiepolis versus omzetplafond gecontracteerde zorgaanbieder Op 18 juni jl. beantwoordde minister Schippers vragen van Tweede Kamerlid Hanke Bruins Slot (CDA) over omzetplafonds in de ggz. Een van de vragen gaat over de rechten van patiënten met een restitutiepolis en het omzetplafond van zorgaanbieders die deze patiënten behandelen of in behandeling willen nemen. De minister is hierover duidelijk: Een verzekerde met een zuivere restitutiepolis kan bij een zorgaanbieder terecht - ook indien een plafond wordt bereikt- en dient de zorg vergoed te krijgen. Uit een recentelijk gehouden inventarisatie van de LVVP onder zorgverzekeraars blijkt dat de meeste grote zorgverzekeraars wel de behandeling van patiënten met een restitutiepolis betalen als de behandelaar het omzetplafond heeft bereikt, maar zij het overschreden deel van het omzetplafond terugvorderen bij de betreffende zorgaanbieder. Feitelijk kan een patiënt met een Pagina 3 van 5

4 restitutiepolis dan dus niet te allen tijde terecht bij de zorgaanbieder van zijn/haar keuze, omdat deze door de meeste grote zorgverzekeraars dan gedwongen wordt om om niet te werken en dat is irreëel. Inmiddels heeft Hanke Bruis Slot de minister opnieuw vragen gesteld over dit onderwerp.! Een aantal zorgverzekeraars vergoedt in de geschetste situatie de geleverde zorg aan de zorgaanbieder niet. Dit is onjuist, gezien het antwoord van de minister in haar beantwoording. Wilt u de minister vragen hierover een uitspraak te doen? 4. Rol zorgverzekeraars bij zorginterventies verzekerde pakket Zvw In haar brief van 9 oktober 2015 berichtte minister Schippers de Tweede Kamer over de condities waaronder zorgverzekeraars gezamenlijk kunnen beoordelen welke zorginterventies tot het verzekerde pakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw) behoren. Hierover had zij uitsluitend overlegd met ZN, ZiNL en de ACM. De uitkomst betekent bijna vrij spel voor de zorgverzekeraars. En die zijn het hier overigens zelf niet mee eens, zo blijkt uit een artikel in Medisch Contact. Een belangrijk uitgangspunt van de Zvw is dat de inhoud en omvang van het basispakket voor iedereen gelijk is. Zorgverzekeraars mogen niet concurreren op aanspraken die onder het basispakket vallen; ze zijn volgens de wet verplicht om iedereen, ongeacht persoonlijke kenmerken, tegen gelijke condities een zorgverzekering aan te bieden. Ervan uitgaande dat een aanspraak wordt bepaald door inhoud en omvang lijkt dit helder. Niets is minder waar. Via de omweg nieuwe vormen van zorg en de stand van de wetenschap probeert de minister nu alle macht naar de zorgverzekeraars toe te schuiven. Om dat te bereiken hanteert zij een vrije interpretatie van de wet- en regelgeving. Ten eerste stelt de minister dat de zorgverzekeraars zelf de inhoud en omvang van het verzekerde pakket vaststellen, sterker nog, zij stelt dat de uniformiteit van het verzekerde pakket kan vergen dat de stand van de wetenschap en de praktijk in gezamenlijk overleg tussen zorgverzekeraars onderling en indien nodig met zorgverleners en patiëntenorganisaties wordt uitgelegd. Hoe verhoudt dat zich tot het uitgangspunt dat dit wordt bepaald door hetgeen in het betrokken vakgebied (volgens ons de beroepsgroep) geldt als verantwoorde en adequate zorg? Hoe verhoudt zich deze nevenschikking tot een evenwichtig stelsel? Vervolgens legt de minister in eerste instantie de rol van bepaler van de eenduidige uitleg van de aard, inhoud en omvang van het basispakket bij ZiNL. Curieus in dit verband is evenwel dat de minister stelt dat ZiNL toch aanwezig is bij de gezamenlijke overleggen van de zorgverzekeraars en daardoor snel problemen omtrent duiding van het verzekerde pakket kan signaleren en adequaat kan handelen. Een handig een- tweetje is dus geborgd. Omdat dat zo is, laat ze vervolgens de bevoegdheid van ZiNL pas ingaan als zorgverzekeraars niet tot een eensluidend oordeel kunnen komen (of zo nodig) wanneer organisaties van zorgverleners of patiëntenorganisaties het niet met dit oordeel eens zijn. Hoe verhoudt deze uitleg, stellingname en wederom nevenschikking zich tot de autonome en onafhankelijke positie van ZiNL? Welke rol wordt überhaupt nog toegedicht aan de professional, de wetenschap, de stand van de praktijk en last but not least de politiek? Het beleid van de minister baart ons - en velen met ons- grote zorgen. In feite betekent de brief een volgende stap in het depolitiseren van ons zorgstelsel. De inhoud, interpretatie en uitvoering van de Zorgverzekeringswet wordt nu (vrijwel geheel) in handen gelegd van private zorgverzekeraars. Van publiek zorgstelsel naar privaat schadelaststelsel. Uit het artikel in Medisch Contact van 29 oktober jongstleden Wie is de baas over het basispakket? blijkt dat zorgverzekeraars zelf niet zitten te wachten op een duidingstaak. Zo zegt Ben Crul, medisch adviseur bij Zilveren Kruis, dat met hem ook medisch adviseurs bij verschillende andere verzekeraars van mening zijn dat de duidingstaak nu over de schutting van de verzekeraars wordt gegooid, terwijl Zorginstituut formeel de pakketbeheerder is. Wij zijn het met die visie eens, met dien verstande dat ZiNL daarbij dan wel specialisten uit het vak Pagina 4 van 5

5 raadpleegt. Het kan niet zo zijn dat de stand van de wetenschap en praktijk wordt bepaald door niet- specialisten. We vinden het zorgwekkend en onbegrijpelijk dat het Zorginstituut zijn verantwoordelijkheid in dezen niet neemt. Dat schijnt te maken te hebben met een capaciteitsprobleem. Wij zijn van mening dat een dergelijke fundamentele keuze van de minister niet mag zijn ingegeven door dit soort praktische problemen.! Wilt u de minister vragen stellen over het depolitiseren van ons zorgstelsel? Het kan en mag toch niet zo zijn dat de inhoud, interpretatie en uitvoering van de Zvw nu vrijwel geheel in de handen ligt van private zorgverzekeraars? Kortom, de LVVP vraagt uw aandacht voor de problemen die zich voordoen bij de totstandkoming van een onafhankelijke geschillencommissie, de invoering van een gedifferentieerde macrobeheersinstrument voor met name ongecontracteerde zorgaanbieders, onjuiste uitvoering van beleid rondom patiënten met een restitutiepolis versus omzetplafonds van gecontracteerde zorgaanbieders en de rol van zorgverzekeraars bij zorginterventies van het verzekerde pakket Zvw. Wij stellen het zeer op prijs als u de minister over onze punten van zorg vragen stelt tijdens het debat. Als u een toelichting wenst, kunt u contact opnemen met beleidsmedewerker Annemarie van der Meer (a.vandermeer@lvvp.info of ). Met vriendelijke groet, drs. Judith M. Veenendaal, directeur LVVP Pagina 5 van 5