Keuzedeel K0031 Duurzaamheid in het beroep D

Transcriptie

1 Keuzedeel K0031 Duurzaamheid in het beroep D Artikel

2 Praktische informatie Code keuzedeel K0031 Niveau Geschikt voor niveau 4 Studielast Totaal: 240 uur Savantis adviseert 20 contactgebonden uren theorie, 130 uren praktijk en 90 zelfstudie-uren theorie. Deze uren zijn slechts een indicatie. V.w.b. de contactgebonden uren theorie kunt u ook meer uren inroosteren. Voor BOL-opleidingen zijn de uren praktijk deels contactgebonden uren. Zelfstudie-uren kunt u verminderen door deze op te nemen bij de contactgebonden uren. Beroepsgericht / generiek Dit keuzedeel is generiek (sectoroverstijgend). Productvorm uitgave Het lesmateriaal wordt geleverd in een folioversie én in een online leeromgeving (Studeo). Examenvorm Savantis biedt een bijpassend examen aan. 2

3 Inhoudsopgave 1. Wat is duurzaamheid? 2. Duurzaam eten 2.1 Eten en milieuvervuiling 2.2 Ecologische voedselafdruk 2.3 Fairtradeproducten 3. Duurzame energie 3.1 Fossiele brandstoffen 3.2 Duurzame energiebronnen 4. Duurzame kleding 4.1 Problemen in de kledingindustrie 4.2 Duurzame kleding 5. Duurzaam wonen 5.1 Energie besparen 5.2 Water besparen 6. Duurzaam reizen 6.1 Massatoerisme 6.2 Duurzaam op vakantie 7. Duurzaam omgaan met afval 7.1 Een grote afvalberg 7.2 Afval duurzaam verwerken 8. Duurzame economie 9. Duurzaamheid in bedrijven 9.1 De drie p s in het bedrijfsleven 9.2 Afval van bedrijven 10. Mobiliteit en logistiek 11. Het systeem Aarde 12. Onderzoek naar duurzaamheid 12.1 Deskresearch 12.2 Interviews 12.3 Betogen 12.4 Kosten-batenanalyse 12.5 Risicoanalyse Praktijkopdrachten Praktijkopdracht 1. Test je ecologische voetafdruk 3

4 Praktijkopdracht 2. Test je ecologische voedselafdruk Praktijkopdracht 3. Lanceer een waterraket Praktijkopdracht 4. Onderzoek je favoriete kledingmerken Praktijkopdracht 5. Schrijf een energierapport Praktijkopdracht 6. Maak een reisbrochure Praktijkopdracht 7. Duik in de afvalcontainer Praktijkopdracht 8. Onderzoek jouw gedrag Praktijkopdracht 9. Interview je praktijkbegeleider Praktijkopdracht 10. Onderzoek jouw sector Praktijkopdracht 11. Geef een elevator pitch Praktijkopdracht 12. Onderzoek processen van het systeem Aarde Praktijkopdracht 13. Voer een debat Praktijkopdracht 14. Analyseer jouw verbetervoorstellen Praktijkopdracht 15. Schrijf een businesscase 4

5 1. Wat is duurzaamheid? Duurzaamheid. Het is een woord dat je vast weleens bent tegengekomen. Maar wat betekent duurzaamheid eigenlijk? Wanneer is iets duurzaam? Op dit moment misschien lastige vragen, maar dat gaat veranderen. Jij gaat je in dit keuzedeel namelijk verdiepen in duurzaamheid. Wist je dat duurzaamheid van levensbelang is? Vooral met het oog op de toekomst. Als we blijven leven zoals we dat nu doen, verandert de aarde in een onleefbare planeet. Dat kun jij voorkomen! Door vaker duurzame keuzes te maken, werk je mee aan een betere toekomst. Een toekomst waar je naar kunt uitkijken! Hieronder lees je wat duurzaamheid betekent. Duurzaamheid heeft te maken met de houdbaarheid van de aarde. Gelukkig is de houdbaarheid van de aarde in principe onbeperkt. De aarde krijgt continu nieuwe energie. Die energie komt van de zon. Toch is de houdbaarheid van de aarde in gevaar. De aarde raakt op. Er wonen steeds meer mensen op aarde. Hebben mensen in de toekomst nog wel genoeg te eten? Wat doen we als niet-duurzame energiebronnen zoals olie en gas opraken? Wat voor gevolgen heeft klimaatverandering voor het leven op aarde? Allemaal vragen die te maken hebben met duurzaamheid. De aarde brandt langzaam op 5

6 OEFENVRAGEN Vraag 1 In de 19 e eeuw was kinderarbeid heel normaal in Nederland. Kinderen werkten in de fabriek omdat er anders niet genoeg geld was om te eten. Omdat ze in de fabriek werkten, konden ze niet naar school. Kinderarbeid in een drukkerij Welk element van duurzaamheid was toen in het geding? a. People b. Planet c. Profit/Prosperity Vraag 2 Als gevolg van klimaatverandering wordt het weer steeds extremer. Wateroverlast in Azië Met welk element van duurzaamheid heeft deze ontwikkeling te maken? a. People b. Planet c. Profit/Prosperity 6

7 9. Duurzaamheid in bedrijven 9.1 De drie p s in het bedrijfsleven De meeste bedrijven zijn gericht op het maken van winst. Bij bedrijven die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, is dat niet anders. Zonder winst houdt een commercieel bedrijf het immers niet lang vol. Toch zetten duurzame bedrijven zich ook heel bewust in voor mens en milieu. Dit doen bedrijven op allerlei manieren. Hieronder lees je meer over de rol van duurzaamheid in het bedrijfsleven. Als bedrijven duurzaam ondernemen, wordt meestal gesproken van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent dat een bedrijf rekening houdt met de gevolgen van bedrijfsvoering voor mens, milieu en maatschappij. Het bedrijf wil winst maken, net als andere bedrijven. Duurzame bedrijven doen dit met respect voor de mens en binnen de ecologische randvoorwaarden. Ze passen de drie duurzaamheidsaspecten (people, planet en profit/prosperity) toe in hun dagelijkse werkzaamheden. Ook duurzaamheid in het bedrijfsleven steunt op de pilaren people, planet en profit 7

8 Hieronder volgt een uitleg over de drie P s in het bedrijfsleven. People Een duurzaam bedrijf zet zich in voor het welzijn van het personeel. In de wet staat dat bedrijven hiertoe verplicht zijn. Zo moet een bedrijf zorgen voor goede arbeidsomstandigheden en een veilige werkplek. Duurzame bedrijven zetten zich op nog meer manieren in voor het welzijn van het personeel: Aandacht voor ideeën van het personeel kan het personeel ideeën inbrengen en luistert de bedrijfsleiding naar deze ideeën? Aandacht voor persoonlijke ontwikkeling krijgt het personeel de kans om talenten te ontwikkelen, bijvoorbeeld door hen een opleiding te laten volgen? Aandacht voor normen en waarden op de werkvloer gaan de medewerkers op een respectvolle manier met elkaar om? Werken met een arbeidsbeperking Bij verschillende filialen van HEMA werken mensen met een arbeidsbeperking. Dit zijn mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap. Zij kunnen vaak moeilijk een baan vinden. HEMA helpt mensen met een arbeidsbeperking door ze een baan aan te bieden. Op deze manier zet HEMA zich in voor de maatschappij. Klanten blijken dat erg op prijs te stellen. Niet alleen goed voor de maatschappij, maar ook voor het bedrijfsimago! Duurzame bedrijven richten zich ook op het welzijn van mensen buiten het bedrijf: Goede arbeidsomstandigheden wereldwijd zijn ingekochte producten onder goede arbeidsomstandigheden gemaakt (bijvoorbeeld geen kinderarbeid en een fatsoenlijk loon)? Stage- en werkervaringsplaatsen biedt het bedrijf plaatsen aan voor mensen die het vak willen leren? Werkgever voor bepaalde doelgroepen neemt het bedrijf bepaalde doelgroepen in dienst (zoals allochtonen, gehandicapten en arbeidsongeschikten)? Planet Een duurzaam bedrijf is zich bewust van het milieu. Duurzame bedrijven proberen hun milieubelasting zo veel mogelijk te beperken. Ook volgens de wet moeten bedrijven het milieu zo min mogelijk belasten door: Energie te besparen Afval te voorkomen en te scheiden 8

9 OEFENVRAGEN Vraag 1 Sonja werkt bij een telecombedrijf. Het bedrijf wil het personeel stimuleren om meer te bewegen en gezonder te leven. Daarom is het bedrijf een gezondheidsprogramma voor de medewerkers gestart. Door dit programma kan Sonja gratis sporten op het werk. Met welk duurzaamheidsaspect heeft het gezondheidsprogramma voor medewerkers vooral te maken? a. People b. Planet c. Profit/Prosperity Vraag 2 Fred is webdesigner voor een uitgeverij. Sinds een jaar mag hij van zijn baas zijn eigen werktijden bepalen. Voorheen stond Fred vaak in de file op weg naar zijn werk. Sinds hij zijn eigen werktijden bepaalt, begint hij later met werken en gaat hij ook later naar huis. Zo vermijdt hij de spits. Daardoor staat hij veel minder vaak in de file. Verbind Freds opbrengsten met de juiste duurzaamheidsaspecten door middel van een pijl. People Planet Profit Fred heeft meer tijd om zijn werk te doen. Fred stoot met zijn reis minder CO 2 uit. Fred gaat met meer plezier naar zijn werk. 9

10 10. Mobiliteit en logistiek Elke dag met de auto op en neer. Een afspraak hier, een zakelijke lunch daar. Veel mensen leggen heel wat kilometers af voor hun werk. En dan is er ook nog het transport van allerlei goederen. Het vervoeren van personen en goederen is onderdeel van vrijwel ieder bedrijf. Vervoer heeft echter een aantal negatieve gevolgen zoals files, CO2-uitstoot, fijnstof en verkeersslachtoffers. Daarom zijn er een hoop duurzame maatregelen te nemen als het gaat om vervoer. In dit hoofdstuk komen twee thema s aan de orde die te maken hebben met vervoer, namelijk mobiliteit en logistiek. Hieronder lees je meer over mobiliteit, logistiek en duurzaamheid. Bij sommige beroepen kom je er niet onderuit. Werk je als verwarmingsmonteur? Dan reis je van klant naar klant en rijd je heel wat af. Al dat heen en weer gereis heeft negatieve gevolgen voor mens, dier en milieu. CO2-uitstoot Auto s worden gelukkig steeds schoner. Zo stoten elektrische tijdens het rijden bijvoorbeeld geen CO 2 uit. Toch blijft het Monteurs zijn vaak onderweg autoverkeer één van de grootste veroorzakers van CO 2-uitstoot. Hoe schoon je auto ook is, een auto stoot namelijk altijd CO 2 uit. Lees hoofdstuk 11 om meer te weten te komen over de gevolgen van CO 2- uitstoot. Leefomgeving Autoverkeer verstoort de leefomgeving van de mens. Mensen die vlak langs de snelweg wonen, kunnen last hebben van het geluid en de stank. Woon je dicht langs een snelweg, dan is dat bovendien slecht voor je gezondheid. Je ademt namelijk voortdurend uitlaatgassen en fijnstof in. Door luchtvervuiling sterven wereldwijd miljoenen mensen vroegtijdig. Een ecoduct biedt dieren een veilige oversteek Niet alleen de leefomgeving van mensen wordt verstoord. Als een snelweg door een natuurgebied loopt, wordt de leefomgeving van dieren verstoord. Een ecoduct verkleint 10

11 dit probleem door natuurgebieden met elkaar te verbinden. Zo kunnen dieren veilig de weg oversteken. File Al die auto s op de weg leiden dagelijks tot veel files. Files zorgen voor stress en maken mensen minder gelukkig. Files kosten ook nog eens geld: Sta je met je auto in de file? Dan gebruik je brandstof terwijl je niet vooruit komt. Dit leidt ook nog eens tot meer CO 2-uitstoot. Als er file staat, moeten bedrijven omrijden om de file te vermijden. Om goederen tóch op tijd af te leveren, zetten bedrijven extra voertuigen in. Bedrijven moeten inspelen op files door rit- en routeplanningen aan te passen. Personeel dat in de file staat, kan op dat moment niet productief bezig zijn. Een groot deel van de CO 2-uitstoot van bedrijven zit in mobiliteit en logistiek. Daar is dus veel winst te behalen. Maar hoe? Bedrijven en duurzame mobiliteit Bedrijven die de mobiliteit van het personeel willen verduurzamen, brengen eerst de mobiliteit van het bedrijf in kaart. Hoe verplaatsen medewerkers zich op dit moment? Vervolgens kunnen bedrijven in drie stappen toewerken naar duurzame mobiliteit. Wat is mobiliteit? Mobiliteit heeft te maken met het verplaatsen van mensen, bijvoorbeeld via auto, openbaar vervoer of fiets. Stap 1: Reisbewegingen verminderen De eerste stap is het aantal reizen verminderen. Met de juiste maatregelen kan een bedrijf dit realiseren. Een aantal voorbeelden: Personeel de mogelijkheid geven om thuis te werken. Online vergaderen, bijvoorbeeld door middel van een videoverbinding. Is de bedrijfslocatie goed te bereiken met het openbaar vervoer? Dan laat het personeel de auto eerder staan. Personeel stimuleren om met elkaar mee te rijden (carpoolen). Personeel met een verhuisvergoeding stimuleren om dichter bij het werk te gaan wonen. Thuis werken en online vergaderen zijn manieren om het personeel minder reiskilometers te laten maken 11

12 OEFENVRAGEN Vraag 1 Welk begrip past het best bij onderstaande afbeelding? d. Langere en Zwaardere Vrachtautocombinatie (LZV) e. Logistiek f. Mobiliteit g. Snelheidsbegrenzer h. Truck platooning Vraag 2 Welk begrip heeft onder andere te maken met de inkoop en opslag van goederen? a. Logistiek b. Mobiliteit Vraag 3 Wie maakt een duurzamere keuze op het gebied van logistiek? a. Esther b. Mark 12

13 12.4 Kosten-batenanalyse Je hebt ontzettend goede ideeën voor een duurzamere wereld. Maar hoe verkoop je je ideeën? Je kunt wel een vlotte babbel hebben, maar als jouw argumenten zwak zijn val je door de mand. Je maakt je argumenten sterker als je je ideeën kunt onderbouwen door een kosten-batenanalyse uit te voeren. Hieronder lees je meer over het uitvoeren van een kosten-batenanalyse. Een kosten-batenanalyse kan jou helpen om je ideeën te verkopen. Uit een kostenbatenanalyse blijkt namelijk welke opbrengsten je kunt verwachten. Stel dat je jouw ideeën zou gaan uitvoeren, wat zou dat dan opleveren? Met behulp van een kostenbatenanalyse kun je een realistische inschatting maken. Hoe voer je een kosten-batenanalyse uit? Een kosten-batenanalyse bestaat uit verschillende stappen. Stap 1: Analyseer het probleem Je start met een probleemanalyse. De probleemanalyse bestaat uit meerdere onderdelen: Probleembeschrijving Wat is het probleem? Wat is de aanleiding om met verbetervoorstellen te komen? Oorzaken van het probleem Welke factoren liggen ten grondslag aan het probleem? Ambities Welke doelstelling heb je voor ogen met jouw verbetervoorstellen? Waar wil je naar toewerken? Randvoorwaarden Met welke randvoorwaarden heb je te maken? Aan welke randvoorwaarden moeten jouw verbetervoorstellen voldoen? Probleembeschrijving Op het gebied van duurzaamheid doen zich allerlei problemen voor. Daar heb je over gelezen in de vorige hoofdstukken. Denk aan problemen zoals klimaatverandering en luchtvervuiling. VOORBEELD Oorzaken van het probleem Belangrijke oorzaken van problemen op het gebied van duurzaamheid zijn het gebruik van fossiele brandstoffen en overbelasting. Ambities Door duurzaamheidsvoorstellen te doen wil je bijdragen aan een duurzame wereld. Een wereld die onbeperkt houdbaar is. Randvoorwaarden Misschien heb je te maken met bestaand beleid van jouw leerbedrijf. Of is er slechts beperkt budget. Ook dit soort randvoorwaarden beschrijf je in de probleemanalyse. 13

14 Jouw verbetervoorstellen dragen bij aan een duurzame wereld Stap 2: Beschrijf het projectalternatief Je beschrijft een mogelijke oplossing voor het probleem. In jouw geval bedenk je oplossingen die bijdragen aan een duurzame wereld. In deze stap staan jouw verbetervoorstellen centraal. In het projectalternatief noem je alle mensen en middelen die betrokken zijn bij het project. Wie hebben er allemaal te maken met jouw verbetervoorstel? En wat is ieders rol in jouw voorstel? Voor wie heeft deze maatregel gevolgen? Wat die gevolgen precies zijn, beschrijf je pas later. Projectalternatief Je wilt voortaan drie dagen in de week vegetarisch gaan eten: op vrijdag, zaterdag en zondag. Op deze manier wil je je voetafdruk verkleinen. De vleesindustrie verbruikt namelijk enorm veel water en de dieren stoten veel broeikasgassen uit. Je zult echter op zoek moeten gaan naar goede vleesvervangers. Omdat je nog thuis woont, overleg je hier met je moeder over. Je spreekt af één dag vis, één dag een vleesvervanger en één dag ander eiwitrijk voedsel zoals noten en peulvruchten te eten. Het vlees dat je wél eet, is het liefst biologisch. Zo wil je voorkomen dat dieren een ellendig leven hebben geleid voor ze geslacht worden. 14

15 Kosten Je hebt besloten minder vaak vlees te eten. Welke kosten brengt deze keuze met zich mee? Je stelt voor drie weken een menu samen. Week 1: Vrijdag blikje zalm á 2,19 Zaterdag Vega balletjes á 2,49 Zondag Bakje walnoten á 2,49 Totaal: 7,17 Week 2: Vrijdag Gerookte makreel á 3,32 Zaterdag Groenteburgers á 1,99 Zondag Bakje cashewnoten á 2,99 Totaal: 8,30 Week 3: Vrijdag Verse kabeljauw á 3,00 Zaterdag Vegetarische schnitzels 2,69 Zondag - Linzen (peulvruchten) á 1,99 Totaal: 7,68 Gemiddelde wekelijkse uitgaven: 7,72 Dit is het geld dat je kwijt bent, omdat je drie dagen vegetarisch bent gaan eten. Baten Je hoeft minder vlees te kopen. Dat geld spaar je uit. Het zijn je opbrengsten, oftewel de baten. Je maakt een lijst van de vleesproducten die niet meer koopt. Week 1: Vrijdag Biefstuk á 4,81 Zaterdag Slavinken á 1,50 Zondag Kipschnitzels á 2,25 Totaal: 8,56 Week 2: Vrijdag Hamburgers á 1,85 Zaterdag Zigeunerschnitzels á 2,00 Zondag Kipfilet á 3,49 Totaal: 7,34 Week 3: Vrijdag Rundervinken á 1,95 Zaterdag Varkenshaas á 7,39 Zondag Kipshoarma á 4,00 Totaal: 13,34 Gemiddelde wekelijkse baten: 9,75 Dit is het geld dat je bespaart, omdat je geen vlees meer eet. Conclusie Door vegetarisch te gaan eten, bespaar je wekelijks gemiddeld 2,03 ( 9,75-7,72). Dit zijn je opbrengsten. In het bovenstaande voorbeeld wordt ingegaan op financiële kosten en baten. In een kosten-batenanalyse kunnen ook niet-financiële kosten en baten worden opgenomen. 15

16 Praktijkopdracht 11 Geef een elevator pitch Naam leerling:... Datum:... In deze praktijkopdracht verdiep je je opnieuw in het thema duurzaamheid binnen jouw leerbedrijf. Je gaat op zoek naar verbetermogelijkheden op het gebied van duurzaamheid. Waarin kan jouw leerbedrijf zich nog verbeteren? Welke onderwerpen hebben extra aandacht nodig? Je bedenkt verbetermogelijkheden en gaat deze presenteren. Je geeft een korte presentatie van maximaal 2 minuten waarin je jouw ideeën verkoopt. Dit noem je een elevator pitch (elevator = lift, pitch = verkooppraatje). Je kunt de elevator pitch op school uitvoeren, maar natuurlijk ook bij jouw leerbedrijf. Op die manier heeft jouw leerbedrijf er ook iets aan! Wat ga je doen? Lees de opdracht goed door Bereid de presentatie voor o Bedenk welke collega s jou iets kunnen vertellen over duurzaamheid in jouw leerbedrijf o Verzamel informatie over duurzaamheid in jouw leerbedrijf o Verwerk de verzamelde informatie in de tabel o Bedenk voor drie onderwerpen hoe het bedrijf duurzamer kan worden o Kies de onderwerpen uit die jij in je elevator pitch terug laat komen 16

17 Geef je elevator pitch Beantwoord vraag 1 t/m 4 Beoordeel de opdracht eerst zelf en laat de opdracht daarna beoordelen door je begeleider Bronnen Theorie: o 9. Duurzaamheid in bedrijven o 10. Mobiliteit en logistiek Internet: o Website van het leerbedrijf Bedrijfsdocumenten: o Jaarverslagen o Visiedocumenten o Nieuwsbrieven VOORBEREIDEN Je gaat een korte presentatie geven waarin je verbetervoorstellen doet op het gebied van duurzaamheid binnen jouw leerbedrijf. Die presentatie bereid je goed voor. Allereerst zorg je dat je goed geïnformeerd bent over jouw leerbedrijf. Alleen dan kun je goede verbetervoorstellen doen. In praktijkopdracht 9 heb je je praktijkbegeleider geïnterviewd. De informatie die je toen verzameld hebt, kun bij deze praktijkopdracht goed gebruiken! Misschien kun je ook andere collega s vragen stellen over duurzaamheid. Aan wie van je collega s kun je informatie vragen over duurzaamheid? Vul de tabel in. Bedenk per onderwerp welke collega( s) je het best kunt raadplegen. Onderwerp Collega( s) Machines, apparaten en gereedschappen: Good housekeeping Veilig Zuinig Grondstoffen: Good housekeeping Hergebruik Zuinig 17

18 Product: Hergebruik Reparatie Zuinig Personeel: Arbeidsomstandigheden Omgang met elkaar Persoonlijke ontwikkeling Afval: Afvalpreventie Afvalscheiding Circulair ondernemen Maatschappelijke verantwoordelijkheid: Arbeidsomstandigheden wereldwijd Stage- en werkervaringsplaatsen Werkgever van specifieke doelgroepen Mobiliteit: Aantal reisbewegingen Manier van vervoeren Duurzaam reisgedrag Logistiek: Bestellingen Verpakkingen Vervoermiddelen... Je kunt ook op andere manieren informatie verzamelen over jouw leerbedrijf: Bekijk de website van het leerbedrijf Vraag of je jaarverslagen, visiedocumenten en nieuwsbrieven in kunt zien Loop een rondje door het leerbedrijf en observeer wat er gebeurt Probeer over zoveel mogelijk onderwerpen informatie te verzamelen. Geef jouw leerbedrijf per onderwerp een beoordeling: Goed jouw leerbedrijf zet zich op verschillende manieren in voor een duurzame wereld; er zijn nauwelijks verbetermogelijkheden Matig jouw leerbedrijf heeft duurzame stappen gezet, maar er zijn nog verschillende verbetermogelijkheden Slecht jouw leerbedrijf heeft geen/amper duurzame stappen gezet; er zijn nog veel verbetermogelijkheden 18

19 Vul de beoordelingen in onderstaande tabel in. Licht je beoordeling toe. Onderwerp Goed Matig Slecht Machines, apparaten en gereedschappen Toelichting: Grondstoffen Toelichting: Product Toelichting: Personeel Toelichting: Afval Toelichting: Maatschappelijke verantwoordelijkheid Toelichting: Mobiliteit Toelichting: Logistiek Toelichting: Toelichting: 19

20 Praktijkopdracht 13 Voer een debat over duurzaamheid Naam leerling:... Datum:... Ooit een debat gezien op televisie? In verkiezingstijd debatteren politieke leiders regelmatig met elkaar. Maar wat is eigenlijk een debat? Een debat is een discussie waaraan twee of meer mensen deelnemen. Een debat wordt geleid door een debatleider. Die zorgt er bijvoorbeeld voor dat de deelnemers aan het debat elkaar netjes laten uitpraten. De debatleider zorgt er met andere woorden voor dat het debat ordelijk verloopt. Vaak is het onderwerp van het debat vooraf vastgesteld. Tijdens het debat staan stellingen centraal die met dat onderwerp te maken hebben. Jij gaat deelnemen aan een debat over het thema duurzaamheid. Vooraf zorg je ervoor dat je voldoende argumenten hebt. Zo kun je goed voorbereid deelnemen aan het debat. Wat ga je doen? Lees de opdracht goed door Beantwoord vraag 1 Maak opdracht 1 en beantwoord vraag 2 en 3: o Bedenk per stelling een aantal voor- en tegenargumenten 20

21 o Bedenk wat je zelf van de stelling vindt o Bedenk zelf nog een originele stelling binnen het thema duurzaamheid en schrijf op wat je van deze stelling vindt o Bekijk de stellingen die door jouw medestudenten zijn bedacht o Bepaal welke stelling je het origineelst vindt en schrijf op wat je van de stelling vindt Deel je mening over de stellingen met je medestudenten: o Geef op de meningenlijn aan hoe je denkt over de stellingen o Voer een Lagerhuisdebat en probeer je medestudenten te overtuigen Blik terug op het debat en beantwoord vraag 4 t/m 7 Beoordeel de opdracht eerst zelf en laat de opdracht daarna beoordelen door je begeleider Bronnen Theorie: o 1-11 (herhaling) VOORBEREIDEN Vraag 4 Wie gaat het debat straks leiden? o Een docent, namelijk: o Een student, namelijk: Opdracht 5 Bekijk onderstaande stellingen. Bedenk voorargumenten waarom zou je het met deze stelling eens kunnen zijn? Bedenk tegenargumenten waarom zou je het met deze stelling oneens kunnen zijn? Bedenk wat je zelf van deze stelling vindt kies een cijfer tussen 0 en 100 o 0: ik ben het volledig oneens met deze stelling o 100: ik ben het volledig eens met deze stelling 21

22 Stelling 1: De belasting op vleesproducten moet worden verhoogd, zodat het eten van vlees wordt ontmoedigd Voorargumenten: Tegenargumenten: Wat vind ik zelf (0-100)?: Stelling 2: Het heeft weinig zin om over te stappen op duurzame energie als ze in China kolencentrales blijven bouwen Voorargumenten: Tegenargumenten: Wat vind ik zelf (0-100)?: Stelling 3: Vegetariërs moeten worden beloond door de overheid, want zij hebben een kleinere voetafdruk Voorargumenten: Tegenargumenten: Wat vind ik zelf (0-100)?: 22