Duurzaam bouwen en renoveren. Wim Gilijamse Lector Duurzame Energievoorziening

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaam bouwen en renoveren. Wim Gilijamse Lector Duurzame Energievoorziening"

Transcriptie

1 Duurzaam bouwen en renoveren Wim Gilijamse Lector Duurzame Energievoorziening

2 Ontwikkeling energieprestatie woningen 3,5 3 2,5 nieuw bestaand EPC 2 1,5 1 0,

3 Energy Performance in Buildings Directive (EPBD) Invoering energielabeling op transactiemomenten

4 Energie-transitie Met het Transitieactieplan wil Nederland voorop gaan lopen in de overgang naar een duurzame energievoorziening Ambities voor 2050: Energie-efficiency: besparing 1,5% à 2% per jaar tot 2050 Substantiële inzet van hernieuwbare energie. CO 2 -emissie reductie tot 50% van het niveau van Versterking positie Nederlandse bedrijfsleven.

5 Energie-transitie

6 Platform Energie in de Gebouwde Omgeving Doelstellingen: Aanpak bestaande bouw woningen per jaar Minimaal 30% reductie energieverbruik Aanpak op natuurlijke momenten; renovatie, wijkaanpak Maatregelen: Na-isolatie HR ++ beglazing Zonneboilers HR(E) ketels

7 Platform Energie in de Gebouwde Omgeving Financiering: Subsidiëring onrendabele top Lage rente door groenkrediet + overheidsgaranties Verlaging voorschotnota energiebedrijf Specifiek voor huurwoningen: Huurverhoging: Koppeling WWS aan energieprestatie Huursubsidiegrenzen niet beïnvloed Verlaging grens verplichte deelname (nu 70%)

8 Andere initiatieven in de regio Platform Energieke en Gezonde Wooninnovatie: Initiatief Natuur en Milieu Overijssel Overijssel is pilot voor landelijk platform Katalysator vernieuwingsprojecten Kennisontwikkeling en uitwisseling Wisselwerking tussen overheid, marktpartijen, burgers Symposia/congres gemeente Enschede: Gemeentelijk klimaatbeleid Gebouwde omgeving speerpunt Partijen enthousiasmeren en bijeenbrengen Initiëren projecten

9 Maatregel Toepasbaarheid Kosteneffectiviteit bij: kleine renovatie ingreep Isolatie gevels Bij aanwezigheid van een luchtspouw: spouwmuurvulling. R c -waarden tot ca Alternatief of aanvullend: buitengevelisolatie. Deze heeft gevolgen voor het aanzicht (kan positief of negatief zijn). R c -waarden > 4.0 mogelijk. Als geen andere opties aanwezig zijn kan isolatie aan de binnenzijde worden overwogen. R c -waarden niet hoger dan ca Gevelpanelen: vervangen door (beter) geïsoleerde variant. R c -waarden > 4.0 mogelijk. Isolatie daken Schuine daken: R c -waarden > 4.0 mogelijk in combinatie met dakrenovatie. Bij handhaving dakconstructie kan isolatie onder de dakpannen worden aangebracht, of aan de binnenzijde worden geïsoleerd. nvt + +/- +/- +/ Isolatie vloeren Isolatie koudebruggen Platte daken: isolatie aan de buitenzijde. R c -waarden > 4.0 mogelijk. Bij volledige vloerrenovatie: R c -waarden > 4.0 mogelijk. In andere gevallen afhankelijk van aanwezigheid en bereikbaarheid van een kruipruimte. Koudebruggen bij lateien, dakranden, funderingsaansluitingen en balkonconstructies bij voorkeur isoleren aan de buitenzijde. Vermindert vochtrisico s en is levensduurverlengend /- + nvt +

10 Maatregel Toepasbaarheid Kosteneffectiviteit bij: kleine renovatie ingreep Geïsoleerde Kozijnvervanging technisch vrijwel altijd mogelijk. Hierbij +/- + kozijnen kan een beter geïsoleerde variant worden gekozen. HR-beglazing Vervanging van enkele beglazing in sommige gevallen + + alleen mogelijk in combinatie met kozijnvervanging. Ook vervanging van normaal dubbelglas door HR-beglazing kan overwogen worden. U-waarden < 1.0 mogelijk. Geïsoleerde Vervanging van buitendeuren technisch vrijwel altijd +/- + deuren mogelijk. U-waarden < 1.0 mogelijk. Beglazing balkons/ Galerijen Dichtbouwen van balkons of galerijen technisch in veel gevallen mogelijk. Bij toepassing van enkele beglazing: ruimte onverwarmd laten (serre). nvt +/-

11 Maatregel Toepasbaarheid Kosteneffectiviteit bij: kleine renovatie ingreep Kierdichtheid Luchttoevoer moet gegarandeerd zijn, dus toepasbaar in + + combinatie met balansventilatie of mechanische luchtafvoer. Balansventilatie Ruimte voor luchtkanalen nodig. Mogelijkheden zijn het gunstigst als woningplattegrond worden aangepast. nvt +/- Zelfregelende ventilatieroosters Lagetemperatuur verwarming Decentrale variant zonder luchtkanalen: gevelgeïntegreerd systeem per vertrek (bv. Climarad, Ademend Raam). Daarbij ook vraagsturing mogelijk (ventilatieniveau bv. afhankelijk van CO 2 -concentratie). Mogelijk in combinatie met mechanische luchtafvoer. Beperkte ingreep in de gevel. Aanvoertemperatuur < 55 o C is nodig als een warmtepomp of zonverwarmingssysteem wordt toegepast. Bij ingrijpende renovatie kan vloerverwarming worden toegepast. Bestaande radiatoren mogelijk toepasbaar op < 55 o C indien verwarmingsvermogen wordt verlaagd door na-isolatie. +/- +/- +/- + nvt +/-

12 Maatregel Toepasbaarheid Kosteneffectiviteit bij: kleine renovatie ingreep Lagetemperatuur Aanvoertemperatuur < 55 o C is nodig als een warmtepomp of nvt +/- verwarming zonverwarmingssysteem wordt toegepast. Bij ingrijpende renovatie kan vloerverwarming worden toegepast. Bestaande radiatoren mogelijk toepasbaar op < 55 o C indien verwarmingsvermogen wordt verlaagd door na-isolatie. HR-ketel Condensafvoer noodzakelijk. Winst mogelijk door ook + + tapwatervoorziening via HR-ketel te verzorgen. Ketelvervanging overwegen vóór het einde van technische levensduur. Zonneboiler Schuin dakoppervlak nodig met oriëntatie tussen ZW en ZO. Eventueel ook plaatsing op plat dak mogelijk. Ruimte nodig voor plaatsing warmte-opslagvat. +/- +/- Warmtepomp Bij vergroot collectoroppervlak (> ca. 3 m 2 ) kan ook een bijdrage geleverd worden aan de ruimteverwarming. In combinatie met lage-temperatuurverwarming. Bodem als warmtebron: grotere opstellingsruimte nodig dan voor CV-ketel, en ruimte nodig voor aanbrengen bodemwarmtewisselaar. In combinatie met lagetemperatuurverwarming. - nvt - +/- Microwarmtekracht PV Ventilatielucht als warmtebron (warmtepompboiler): in combinatie met mechanische luchtafvoer. Ter vervanging van CV-ketel. Marktintroductie Stirlingvariant aangekondigd met ca. 20% besparing t.o.v. HR-ketel. Schuin dakoppervlak nodig met oriëntatie tussen ZW en ZO. Eventueel ook plaatsing op plat dak mogelijk. +/- +/-?? - -

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31

Nadere informatie

Stop Warmteverlies uit uw woning Informatieavond warmtescans

Stop Warmteverlies uit uw woning Informatieavond warmtescans Stop Warmteverlies uit uw woning Informatieavond warmtescans Gepresenteerd door: Henri Kerkvliet 31-08-15 Agenda Inleiding Stop warmteverlies met goede woningisolatie Hoe kunt u energie besparen? Energiebespaarlening

Nadere informatie

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van

Nadere informatie

EEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN

EEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel

Nadere informatie

Rapportage Energiebus

Rapportage Energiebus Rapportage Energiebus Ravelijn Maastricht energie 0 Type woningen : Eengezinswoningen van 80-90 m 2 Bouwjaar: 1955 Op verzoek van Bewonersvereniging Ravelijn Verhuurder: Servatius Datum bezoek: 18-04-2014

Nadere informatie

Schothorst Amersfoort

Schothorst Amersfoort Schothorst Amersfoort Veel voorkomende Vragen/problemen Achterstallig onderhoud Verouderde installaties Klachten over tocht en kou Ventilatie problemen ( buitenluchtkwaliteit en binnenklimaat) Verouderde

Nadere informatie

Startadvies Energiebesparing

Startadvies Energiebesparing Startadvies Stephanusplein 1, 7772 BR Hardenberg Startadvies : Op basis van de besparingscheck (zie bijlage) heeft uw woning een indicatief energielabel F. Het energielabel voor woningen loopt van A tot

Nadere informatie

KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN

KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN April 2002 ECN-RX--02-013 KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN Nieuw Den Helder Centrum als praktijkvoorbeeld J.C.P. Kester E. Sjoerdsma H. van der Veen (Woningstichting

Nadere informatie

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden

Nadere informatie

Opnameformulier woningen voor EP-certificaat

Opnameformulier woningen voor EP-certificaat Opnameformulier woningen voor EP-certificaat Hieronder worden de opnameformulieren gegeven die een EPA-adviseur nodig heeft om een opname van de woning op papier te kunnen verrichten. Om het opnameformulier

Nadere informatie

Datum: 18 februari 2013-22 januari 2014 Project: NAM-gebouw De Boo te Schoonebeek Referentie: 2012032 20079

Datum: 18 februari 2013-22 januari 2014 Project: NAM-gebouw De Boo te Schoonebeek Referentie: 2012032 20079 Datum: 18 februari 2013-22 januari 2014 Project: NAM-gebouw De Boo te Schoonebeek Referentie: 2012032 20079 Uitgangspunt Bestaand, oorspronkelijk gebouw had als gebruik een mix aan functies. Dit waren

Nadere informatie

Energietransitie Caldomus

Energietransitie Caldomus Energietransitie Caldomus Werkwijze transitieplan Bottom-up aanpak Gebouw centraal Gebouw- en gebiedgebonden maatregelen Participatie Transparante werkwijze Uitnodiging tot participatie: actief of passief

Nadere informatie

Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006

Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006 Winnaar Nationaal Energieprijs 2004 Winnaar Nationaal Energie Toekomst Trofee 2005 Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006 2e Prijs Nationaal Energie Toekomst Trofee 2007 European Energy Efficiency

Nadere informatie

Woningen met EPC ( 0,8

Woningen met EPC ( 0,8 Een initiatief van in samenwerking met 1 Woningen met EPC ( 0,8 Toelichting wijzigingen en bouwkundige aandachtspunten en duurzame energie - ontwerp- en adviesbureau BNA ir. F.W. den Dulk (Freek) 2 1 Onderwerpen

Nadere informatie

energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015

energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik

Nadere informatie

Subsidiabele maatregelen 2013-2016 met toelichting

Subsidiabele maatregelen 2013-2016 met toelichting Subsidiabele maatregelen 2013-2016 met toelichting Nr Voorziening Criterium 1 Doe-het-zelf-isolatie Rc> 2,5 m2k/w 2 Dakisolatie Rc> 2,5 m2k/w 3 Vloerisolatie Rc> 2,5 m2k/w 4 Spouwmuurisolatie Rc> 1,3 m2k/w

Nadere informatie

Energiebesparing Industrie. Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen

Energiebesparing Industrie. Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen nergiebesparing Industrie Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen cvketel cvketel cvketel cvketel cvketel gas elektric iteit cvketel cvketel cvketel Huidige situatie portiekflat Portiek

Nadere informatie

Opnameformulier Energielabel woningen 1. Algemene projectgegevens

Opnameformulier Energielabel woningen 1. Algemene projectgegevens Opnameformulier Energielabel woningen 1. Algemene projectgegevens Projectnaam: Kenmerk: Adres: Postcode: Klantnaam: Contactpersoon: Datum woning bezoek: 3817PR-45 Hobbemastraat 3817 PR Plaats: Amersfoort

Nadere informatie

Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat

Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Onderdeel Casus ingevuld opnameformulier. Algemene projectgegevens Projectnaam: Woning Jansen Kenmerk: Adres: Guido Gezellelaan Huisnummer: 00 Postcode: 2624

Nadere informatie

Energie besparen is verleidelijk

Energie besparen is verleidelijk Energie besparen is verleidelijk Wie / wat is Energie Actief Soest (EAS)? 14 maart 2019 EAS en Groene Kerk - Emmakerk 1 Energie Actief Soest Ontstaan in 2011 / 2012 met Zonaanbidders Burgerinitiatief bestaat

Nadere informatie

Agenda Energie Team Salland Opening door wethouder van Loevezijn Presentatie Duurzaam Heeten Voorbeeldwoning Heeten Voorstellen Verbeter & Bespaar Afsluiting (ca. 20.30 uur) Duurzaam Heeten Bleerspad GFTOK

Nadere informatie

2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar?

2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? Erik Franke Franke Architekten 1 oktober 2008 Den Haag 2008: 7 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar! 2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? 2020: 4,3 miljoen

Nadere informatie

Hoofdstuk 9 ISSO 82.1 9 Representatieve gebouwen

Hoofdstuk 9 ISSO 82.1 9 Representatieve gebouwen Hoofdstuk 9 ISSO 821 9 Representatieve en In artikel 7 van de Energy Performance of Buildings Directive (EPBD) is onder andere aangegeven dat het afgeven van een Energielabel van appartementen of van voor

Nadere informatie

Energieneutraal via de Passief bouwen route

Energieneutraal via de Passief bouwen route Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet

Nadere informatie

ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG

ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG Beschrijving voorgesteld (energetisch) maatregelenpakket om EPC 0,2 te halen. De maatregelen die benodigd zijn om een EPC van

Nadere informatie

Kleinschalige energetische renovatie

Kleinschalige energetische renovatie Kleinschalige energetische renovatie Kantoor plus bovenwoning van label G naar A+ de Haas & Partners Adviseurs Duurzaam Gebouwde Omgeving Van componenten naar concept Bouwkundig Ventilatie Installaties

Nadere informatie

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN 4 juli 2007 19:11 uur Blz. 1 / 8 cursus Luc Volders - 2-7-2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: FB Projectgegevens: testpand 1234AB Software: EPA-W Kernel 1.09 07-06-2007 Vabi Software

Nadere informatie

Presentatie VvE SEINENERGIE. VOOR duurzame ontwikkeling

Presentatie VvE SEINENERGIE. VOOR duurzame ontwikkeling Presentatie VvE Winnaar Nationaal Energieprijs 2004 Winnaar Nationaal Energie Toekomst Trofee 2005 Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006 2e Prijs Nationaal Energie Toekomst Trofee 2007 European

Nadere informatie

Trias energetica. Verdiepende opdracht

Trias energetica. Verdiepende opdracht 2015 Trias energetica Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel kun je meer leren over de Trias energetica, een strategie voor het bereiken van een zo duurzaam mogelijke energievoorziening. Pagina

Nadere informatie

Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen

Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen

Nadere informatie

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en

Nadere informatie

Rapportage warmtescan

Rapportage warmtescan Rapportage warmtescan Kenmerk: xxxxaaxx (postcode+huisnummer) datum: 17-11-2016 1. Inleiding. Dinsdagavond xx november heb ik van 20.30 tot 21.30 uur een warmtescan uitgevoerd van de woning aan de (straatnaam+huisnummer)

Nadere informatie

Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners

Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners ENERGIE ZUINIGER WONEN! Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners 1 Energiebesparingsproject Energie besparen is een zaak van iedereen. Daarom investeert Woonpartners samen met haar huurders

Nadere informatie

PDFlib PLOP: PDF Linearization, Optimization, Protection. Page inserted by evaluation version www.pdflib.com sales@pdflib.com

PDFlib PLOP: PDF Linearization, Optimization, Protection. Page inserted by evaluation version www.pdflib.com sales@pdflib.com PDFlib PLOP: PDF Lineariation, Optimiation, Protection Page inserted by evaluation version www.pdflib.com sales@pdflib.com p Energielabel woning supplement* Afgegeven conform de Regeling energieprestatie

Nadere informatie

Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst

Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst Tweespraaklezing 26 maart 2009 Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst - deel 1 - ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Adviesburo Nieman B.V. 1 Programma 1. Het energielabel Bronvermelding Functie

Nadere informatie

DIERBAAR IS DUURZAAM 5/6/2013 INHOUD ENERGIEBESPARING IN HOF VAN DELFT BIJ VOOROORLOGSE WONINGEN. Ilse Rijneveld

DIERBAAR IS DUURZAAM 5/6/2013 INHOUD ENERGIEBESPARING IN HOF VAN DELFT BIJ VOOROORLOGSE WONINGEN. Ilse Rijneveld DIERBAAR IS DUURZAAM ENERGIEBESPARING IN HOF VAN DELFT BIJ VOOROORLOGSE WONINGEN Ilse Rijneveld afdeling Veiligheid, Advies monumenten Gemeente Delft INHOUD ENERGIEBESPARING HOF VAN DELFT: VOOROORLOGSE

Nadere informatie

Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding

Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding

Nadere informatie

Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat

Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Examendatum: Naam kandidaat: Soort en nummer legitimatiebewijs: Onderdeel 1 Lees zorgvuldig onderstaande informatie Dit examen bestaat uit een casus. Met behulp

Nadere informatie

Duurzame woningverbetering

Duurzame woningverbetering Duurzame woningverbetering Op weg naar energieneutraal Houten, 20 februari 2017 Kees Stap Gemiddelde energierekening Maandrekening Gemiddeld energieverbruik jaar 15% 1500 m3 aardgas 5% 80% verwarming warmwater

Nadere informatie

Concepten voor nieuwbouw woningen EPC 0,4. 20 september 2013 Han Verheul

Concepten voor nieuwbouw woningen EPC 0,4. 20 september 2013 Han Verheul Concepten voor nieuwbouw woningen EPC,4 2 september 213 Han Verheul Concepten voor EPC,4 Concept 1: isolatie Rc = 5, HR-WTW en PV; Concept 2: warmtevraagbeperking, Rc = 7, zonneboiler en HR-WTW; Concept

Nadere informatie

STEEK ENERGIE IN JE WONING! UNIEK AANBOD VOOR WIPPOLDER

STEEK ENERGIE IN JE WONING! UNIEK AANBOD VOOR WIPPOLDER STEEK ENERGIE IN JE WONING! UNIEK AANBOD VOOR WIPPOLDER INLEIDING WAT STAAT ER OP HET PROGRAMMA? 19:30 uur Energiebesparende maatregelen (Energieloket) 20:15 uur Pauze met koffie en thee 20:30 uur Informatiemarkt:

Nadere informatie

Rapportage Energiebus. BC Kleine Jan, Huizen

Rapportage Energiebus. BC Kleine Jan, Huizen Rapportage Energiebus BC Kleine Jan, Huizen Type woningen: 54 eengezinswoningen met een oppervlak van 100 m2. Bouwjaar: 1957 Op verzoek van: Bewonerscommissie Verhuurder: De Alliantie Datum bezoek: 21-6-2013

Nadere informatie

Op weg naar klimaatneutraal bouwen

Op weg naar klimaatneutraal bouwen Op weg naar klimaatneutraal bouwen Waarom klimaatneutraal bouwen? Klimaatneutraal bouwen Klimaatneutraal bouwen Energieneutraal bouwen CO 2 neutraal bouwen Regelgeving en initiatieven EPBD EPC en Energielabel

Nadere informatie

Gorontalo Groene Ster

Gorontalo Groene Ster Gorontalo Groene Ster De Alliantie wil in 2018 haar CO2 uistoot met 25% verminderen ten opzichte van 2008. De grootste winst is te behalen met energiezuinige voorzieningen in bestaande en nieuwe woningen.

Nadere informatie

www.samengeeftenergie.nl

www.samengeeftenergie.nl www.samengeeftenergie.nl Agenda I. Uw Individueel Energie Besparingsadvies > Algemene toelichting > Algemene vragen II. Introductie KIS verbanden > Korte voorstelronde Feenstra en Loket-Zuid III. Pauze

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op

Nadere informatie

Voorbeeldexamen Energie-Index Woningen Meerkeuzevragen Casus. Alle tekeningen en foto s zijn ter plekke gecontroleerd in de betreffende woningen.

Voorbeeldexamen Energie-Index Woningen Meerkeuzevragen Casus. Alle tekeningen en foto s zijn ter plekke gecontroleerd in de betreffende woningen. Voorbeeldexamen Energie-Index Woningen Meerkeuzevragen Casus Alle tekeningen en foto s zijn ter plekke gecontroleerd in de betreffende woningen. Vraag 1 tot en 10 hebben betrekking op woning 1. Hieronder

Nadere informatie

Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat

Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Voorbeeldexamen Energieprestatiecertificaat Onderdeel 2 Voorbeeldopdracht Examendatum: Naam kandidaat: Soort en nummer legitimatiebewijs: Lees zorgvuldig onderstaande informatie Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Martin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen

Martin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?

Nadere informatie

Ondanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden

Ondanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden Ondanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden EN ER GIE Nieuwegein Ik wil wel verduurzamen, CO 2 verminderen en geld besparen

Nadere informatie

Is uw huis geschikt voor een warmtepomp?

Is uw huis geschikt voor een warmtepomp? Is uw huis geschikt voor een warmtepomp? 14 februari 2019 Pieter Nap Frans den Braber Wie is BENG! www.beng2030.nl Energiecoöperatie BENG! is in juli 2013 opgericht en groeit sindsdien gestaag. We hebben

Nadere informatie

Ruinerwold. Energie Neutraal. // Energiescan. Ruinerwold Energie Neutraal. Toelichting

Ruinerwold. Energie Neutraal. // Energiescan. Ruinerwold Energie Neutraal. Toelichting Ruinerwold Energie Neutraal // Energiescan Ruinerwold Energie Neutraal Toelichting De energiescan is zo opgezet dat er voor een minimum aan kosten, een advies gegeven kan worden, geheel afgestemd op de

Nadere informatie

Voorbeeldtoets Energieprestatie Energiezuinige woningen

Voorbeeldtoets Energieprestatie Energiezuinige woningen Voorbeeldtoets Energieprestatie Energiezuinige woningen Toets 2: Softwaretoets De tijdsduur van dit examenonderdeel is 120 minuten Cito B.V. (2016) ISSO Energieprestatie Energiezuinige woningen voorbeeldexamen

Nadere informatie

Overzicht terugverdientijden

Overzicht terugverdientijden Overzicht terugverdientijden De tabel geeft een indicatie van de besparingen door isolatiemaatregelen. Voor de berekening is uitgegaan van een woning met vloeroppervlak van 50 m2, een dak van 70 m2 en

Nadere informatie

IS UW HUIS GESCHIKT VOOR EEN WARMTEPOMP?

IS UW HUIS GESCHIKT VOOR EEN WARMTEPOMP? IS UW HUIS GESCHIKT VOOR EEN WARMTEPOMP? 8 NOVEMBER 2018 PIETER NAP FRANS DEN BRABER Wat is BENG! Biltse Energie Neutrale Gemeenschap www.beng2030.nl BENG! is een lokale duurzame energie coöperatie. BENG!

Nadere informatie

Eize-Jan Bakker Pieter Nap

Eize-Jan Bakker Pieter Nap Eize-Jan Bakker Pieter Nap Programma: eigenaar-bewoners www.beng2030.nl Door het initiëren en uitvoeren van verschillende projecten/initiatieven op het gebied van verduurzamen, proberen BENG! energie-ambassadeurs

Nadere informatie

B (zie toelichting in bijlage)

B (zie toelichting in bijlage) Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden B (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

Hans Bosch Hogeschool Rotterdam / Ex ambtenaar BWT

Hans Bosch Hogeschool Rotterdam / Ex ambtenaar BWT Energieprestatie naar 0.4. Hoe krijgen we dit nu Hans Bosch Hogeschool Rotterdam / Ex ambtenaar BWT Arthur Barendregt Gemeente Rotterdam 1 Werkgroep gezondheid & energiezuinigheid - Houdt zich bezig met

Nadere informatie

Energiescan. van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies

Energiescan. van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies Energiescan van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies Energiescan voor woningen in opdracht van: de heer E. Scanner Straat en nr. gekeurde woning: De Brink 6 Postcode:

Nadere informatie

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort Rob Nagel Honeywell Dag van de Installatie VSK, Jaarbeurs Utrecht 2 februari 2010 Binnenklimaat besparing door comfort Woningmarkt in

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen Caleffi Academy Pieter Nuiten Maart 2014 Planadvies W/E adviseurs Een betrouwbare partner in duurzaam vastgoed www.w- e.nl! Voor opdrachtgevers met ambi8e! 25 medewerkers!

Nadere informatie

Isolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW

Isolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW Isolatie Technische achtergrond 5 november 2016 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Kantoor Delft Inhoud

Nadere informatie

7 maart 2012. Welkom. Jaap Overeem

7 maart 2012. Welkom. Jaap Overeem 7 maart 2012 Welkom Jaap Overeem 7 maart 2012 Programma 20.05 20.15 u. - Introductie 20.15 21.05 u. - Presentatie 21.05 21.25 u. - Pauze 21.25 21.45 u. - Beantwoorden vragen 21.45 21.50 u. - Wijkplatform

Nadere informatie

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Beta Testbedrijf E. van Dijk 007 Kleveringweg 12 2616 LZ Delft info@vabi.nl Delft, 8 februari 2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: Opdrachtgever BV A. Bee Projectgegevens: Voorbeeldproject

Nadere informatie

Duurzaam bouwen is innovatief denken... slim clubhuis.nl

Duurzaam bouwen is innovatief denken... slim clubhuis.nl Duurzaam bouwen is innovatief denken... Duurzaam bouwen =toekomstbestendig bouwen Duurzaam bouwen is goed voor mens, milieu en portemonnee: * mens; comfort, gezondheid, welzijn * milieu; biodiversiteit,

Nadere informatie

No-Regret investering

No-Regret investering No-Regret investering Ir. Bert van Dorp, David van der Wal 17 december 2018 2 3 4 5 Isoleren: do s en don ts Vocht moet van binnen naar buiten Spouwmuurisolatie: betrek een specialist Kierdichting is nodig

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld

Nadere informatie

Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming

Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming Isolatie bespaart kosten, zorgt voor een comfortabele temperatuur in huis én is goed voor het klimaat.

Nadere informatie

De combinatie van een gezond binnenklimaat, energie besparen en duurzame schoonheid in één kozijn

De combinatie van een gezond binnenklimaat, energie besparen en duurzame schoonheid in één kozijn De combinatie van een gezond binnenklimaat, energie besparen en duurzame schoonheid in één kozijn De pluspunten van het MOVAIR+ VISION kozijn Verbetering energielabel U-waarde 0,80 W/m²K 0.15 - -0.24 EPC

Nadere informatie

Infoavond 8 oktober 2015 Yvonne Feuerhahn. Hoe begin je? Met het duurzamer maken van je huis?

Infoavond 8 oktober 2015 Yvonne Feuerhahn. Hoe begin je? Met het duurzamer maken van je huis? Infoavond 8 oktober 2015 Yvonne Feuerhahn Hoe begin je? Met het duurzamer maken van je huis? Yvonne Feuerhahn ambassadeur adviseur architect Sinds 2010 dagelijks bezig met het verduurzamen van bestaande

Nadere informatie

Marsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen. L escaut woonservice

Marsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen. L escaut woonservice Marsaki: Het projectmanagementbureau van de woningcorporaties en voor IEDEREEN! Onze aandeelhouders: RWS partner in wonen L escaut woonservice Woonburg Zeeuwland 1 De Wooneco-alliantie 2 Minder dan een

Nadere informatie

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of

Nadere informatie

Betrokken partijen. Potentieelstudie lucht/water warmtepomp in de bestaande bouw. Robert Harmsen. NPW Congres, 12 februari 2009.

Betrokken partijen. Potentieelstudie lucht/water warmtepomp in de bestaande bouw. Robert Harmsen. NPW Congres, 12 februari 2009. Potentieelstudie lucht/water warmtepomp p in de bestaande bouw Robert Harmsen NPW Congres, 12 februari 2009 Betrokken partijen Opdrachtgevers: SenterNovem Alklima Daalderop Daikin Inventum Stiebel-Eltron

Nadere informatie

Energiezuinige woningen met een EPC van 0,4: kies het concept dat je wenst!

Energiezuinige woningen met een EPC van 0,4: kies het concept dat je wenst! Energiezuinige woningen met een EPC van 0,4: kies het concept dat je wenst! December 2014 Toolkit Selectietool Per 1 januari 2015 gaan we de volgende stap maken naar een EPC van 0,4 om uiteindelijk eind

Nadere informatie

Subsidieplafond Bedrijven 495.000, - (incl. woningbouwverenigingen, dorpshuizen, scholen, sportverenigingen)

Subsidieplafond Bedrijven 495.000, - (incl. woningbouwverenigingen, dorpshuizen, scholen, sportverenigingen) Subsidieregeling duurzame investeringen door bedrijven Doel: Lokale economische activiteit stimuleren en tegelijk bijdrage leveren aan doelstelling duurzaam bouwen. In dat kader moeten investeringen betrekking

Nadere informatie

Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij

Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij Sinds 2017 bouwkundig netwerkpartner van het Bouwkundig Netwerk Expert EPA-U Bouwkundig Netwerk van Vastgoed Belang Ir. Peter Plooij 1 Masterclass Rendementsoptimalisatie

Nadere informatie

De genoemde prijzen zijn indicatief. Voor het krijgen van definitieve aanbiedingen is uw keuze nodig!

De genoemde prijzen zijn indicatief. Voor het krijgen van definitieve aanbiedingen is uw keuze nodig! Menukaart 1 Bouwkundig onderhoud 1.00 Voegwerk uitkappen, reinigen en opnieuw voegen reinigen geschied met Hoge druk warm water Woning type A eindwoning per woning +5% 6.840-5% Woning type B tussenwoning

Nadere informatie

Hoe maak ik mijn huis energiezuinig? Bart Morel (De Energiecentrale Stad Gent)

Hoe maak ik mijn huis energiezuinig? Bart Morel (De Energiecentrale Stad Gent) Hoe maak ik mijn huis energiezuinig? Bart Morel (De Energiecentrale Stad Gent) 02.12.2017 Woonevent: Hoe maak ik mijn huis energiezuinig 2 Laat je gratis begeleiden door de Energiecentrale www.energiecentrale.gent

Nadere informatie

energielabel Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen.

energielabel Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Energieprestatiecertificaat energielabel Bestaande bouw Woning/Woongebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Energieklasse zeer energie zuinig A B A ++

Nadere informatie

Bijlagen. E.2012.1094.00.R001 - bijlagen Kostenoptimaliteit energieprestatie-eisen Nederland

Bijlagen. E.2012.1094.00.R001 - bijlagen Kostenoptimaliteit energieprestatie-eisen Nederland E.2012.1094.00.R001 - bijlagen Kostenoptimaliteit energieprestatie-eisen Nederland Bijlagen Bijlagen bij hoofdrapport 1. Energieprijsscenario s 2. Uitgangspunten en maatregelpakketten SenterNovem referentiewoningen

Nadere informatie

2 juli VVE de Wetering

2 juli VVE de Wetering 2 juli VVE de Wetering SEINENERGIE VOOR duurzame ontwikkeling Presentatie 2 juli Vanavond wordt er geen besluit genomen voor een opdracht tot uitvoering. Er wordt een toelichting gegeven over de begroting.

Nadere informatie

Kennisinstituut Stedelijke Samenleving (KISS)

Kennisinstituut Stedelijke Samenleving (KISS) Kennisinstituut Stedelijke Samenleving (KISS) Verslag van de eerste bijeenkomst van de KISS Praktijkkring Duurzaam Bouwen en Renoveren. Gehouden op woensdag 6 juni 2007 in het Projectbureau Hart van Zuid,

Nadere informatie

Cursus Verwarm je woning. 1. Inleiding 2. Verwarmingssysteem 3. Ventilatie 4. Subsidies en leningen 5. Uitnodiging voor bezoeken producten

Cursus Verwarm je woning. 1. Inleiding 2. Verwarmingssysteem 3. Ventilatie 4. Subsidies en leningen 5. Uitnodiging voor bezoeken producten Cursus Verwarm je woning 1. Inleiding 2. Verwarmingssysteem 3. Ventilatie 4. Subsidies en leningen 5. Uitnodiging voor bezoeken producten DUW Parkstad DUW is een initiatief van Stichting EnviAA in samenwerking

Nadere informatie

Energiebesparing begint hier!

Energiebesparing begint hier! Energiebesparing begint hier! Zoetermeer, 17 juli 2014 Lou Lit & Pim Halkes 4 HOME 2 Thermografie, Lekkage onderzoek en Energiebesparing advies. Doelstelling: - Terugdringen Co2 uitstoot - Lagere energienota

Nadere informatie

4- Wki. ï\ \0; Toelichting maatwerk Woningen Gemeente Bloemendaal. najaar 2008. Bezoekdatum. Gemeentelijk woning bestand. Complex omschrijving

4- Wki. ï\ \0; Toelichting maatwerk Woningen Gemeente Bloemendaal. najaar 2008. Bezoekdatum. Gemeentelijk woning bestand. Complex omschrijving 4- Wki Toelichting maatwerk Woningen emeente Bezoekdatum Complex omschrijving Naam Adres Postcode en woonplaats Contactpersoon unctie najaar 2008 emeentelijk woning bestand emeentebloemendaal Brouwerskolkweg

Nadere informatie

Bijlage II: Duurzame Energielijst gemeente Hoorn 2012-2015 met toelichting

Bijlage II: Duurzame Energielijst gemeente Hoorn 2012-2015 met toelichting Download overzicht duurzame energielijst met toelichting Bijlage II: Duurzame Energielijst gemeente Hoorn 2012-2015 met toelichting Nr. Techniek Criterium 1 Dakisolatie Rc 2,5 m2 K/W 2 Vloerisolatie Rc

Nadere informatie

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 1 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 Samenvatting 1 2 3 Betreft Naar energieneutrale sociale woningvoorraad

Nadere informatie

Scan Duurzaamheid Vogelwijk

Scan Duurzaamheid Vogelwijk 1 Scan Duurzaamheid Vogelwijk Erfgoed Leiden en Omstreken Bijeenkomst 22 januari 2018 Rients Anne Slotema Vera Kuijpers Duurzame monumentenzorg 23-1-2018 3 Wij zijn wij? Erfgoed Leiden en Omstreken: Monumenten

Nadere informatie

Duurzaamheid: monumenten uit de schaduw. Erfgoedbeurs, gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost- Gelre, 2 november 2015

Duurzaamheid: monumenten uit de schaduw. Erfgoedbeurs, gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost- Gelre, 2 november 2015 Duurzaamheid: monumenten uit de schaduw Erfgoedbeurs, gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost- Gelre, 2 november 2015 Begin bij het begin STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 vermijd gebruik van energie spring zuinig

Nadere informatie

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving

Nadere informatie

OPNAMEFORMULIER MAATWERKADVIES. 1. Algemene projectgegevens Projectnaam: Kenmerk:

OPNAMEFORMULIER MAATWERKADVIES. 1. Algemene projectgegevens Projectnaam: Kenmerk: OPNAMEFORMULIER MAATWERKADVIES 1. Algemene projectgegevens Projectnaam: Kenmerk: Adres: Postcode: : Klantnaam: Contactpersoon: Datum bezoek: Naam EPA-organisatie: Naam EPA-adviseur: Huisnummer: Eigendomssituatie:

Nadere informatie

Energie-Index advies tbv huursector

Energie-Index advies tbv huursector Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 2 juli 2015. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland

Nadere informatie

Energietransitie bij Renovatie

Energietransitie bij Renovatie Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008 Inhoud 1981 Inhoud 1984 Inhoud 1997 Inhoud

Nadere informatie

Gebouwpaspoort. Foto gebouw. Locatie/kaartje. Gemeentewerkplaats van de gemeente Veere

Gebouwpaspoort. Foto gebouw. Locatie/kaartje. Gemeentewerkplaats van de gemeente Veere Gebouwpaspoort Foto gebouw Locatie/kaartje Gemeentewerkplaats van de gemeente Veere Kavel: 13200 m2 Gebouwtype: Vrijstaand gebouw Straat: Baayenhovenseweg Nr: 4 Postcode: 4364 RH Locatie: Grijpskerke Bouw:

Nadere informatie

DE PEETERSSCHOOL VERNIEUWBOUW 2011-2012. 1e REACTIE OP VO 12-12-2011 G R E E N T E A M B O U W

DE PEETERSSCHOOL VERNIEUWBOUW 2011-2012. 1e REACTIE OP VO 12-12-2011 G R E E N T E A M B O U W DE PEETERSSCHOOL VERNIEUWBOUW 2011-2012 1e REACTIE OP VO INLEIDING Voor u ligt een eerste verkenning van mogelijkheden tbv de vernieuwbouw van de St. Peeterschool te Amsterdam waarbij door het bestuur

Nadere informatie

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 22 maart 2016 Routekaart BENG 22-3-2016 2 BENG Drie indicatoren Lijkt op de PHPP 1. Energiebehoefte

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen NEN 7120 en energieconcepten 2012 ing. Lars van de Kamp Nieman Raadgevende Ingenieurs Eerste ervaring NEN 7120 NEN 7120 Een verzwaring? Voor en nadelen standaard rijtjeswoning

Nadere informatie

Installatie overzicht bij EPC-concepten

Installatie overzicht bij EPC-concepten Installatie overzicht bij EPC-concepten Dit boekje geeft een overzicht van de belangrijkste installaties zoals die nu op de markt aanwezig zijn. PelserHartman probeert u een zo volledig mogelijk overzicht

Nadere informatie