Project. Bereiken en ondersteunen van mantelzorgers door professionals in Den Haag. Jaarverslag2016

Transcriptie

1 Project Bereiken en ondersteunen van mantelzorgers door professionals in Den Haag Jaarverslag2016 1

2 Inleiding Op 21 april 2016 heeft de gemeente Den Haag de subsidiebeschikking afgegeven voor de Taskforce Mantelzorg Het gezamenlijke resultaat voor het jaar 2016 is het bereiken, ondersteunen van minimaal mantelzorgers en het (indien gewenst) inzetten van passende (respijtzorg) voorzieningen. We hebben de intentie uitgesproken om van deze groep mantelzorgers, 20% jonger dan 30 jaar en 20% van allochtone afkomst te bereiken. Het doel van het project is om door middel van het inzetten van extra uren professionele begeleiding de wensen van de overbelaste mantelzorgers duidelijk te krijgen en de mantelzorger en zorgvrager te ondersteunen en te begeleiden naar (respijtzorg)voorzieningen. De deelnemende organisaties van de Taskforce Mantelzorg 2016 zijn: HWW Zorg, Florence, Respect Zorggroep, Plicare, Xtra (MOOI, Voor Welzijn en Zebra), Welzijn Scheveningen, PEP Den Haag en WZH. Zij hebben met elkaar afspraken gemaakt om de projectdoelstelling van 2016 te realiseren. In deze rapportage staan de inhoudelijke resultaten van 2016 vermeld. 1. Projectorganisatie 1.1. Doel Het doel van het project is om door middel van het inzetten van extra uren professionele begeleiding de wensen van de overbelaste mantelzorgers duidelijk te krijgen en de mantelzorger en zorgvrager te ondersteunen en te begeleiden naar (respijtzorg)voorzieningen Resultaat Het gezamenlijke resultaat voor het jaar 2016 is het bereiken, ondersteunen van minimaal mantelzorgers en het (indien gewenst) inzetten van passende (respijtzorg)voorzieningen Uitgangspunten De uitgangspunten van het project staan beschreven in de subsidiebeschikking van de gemeente Den Haag (kenmerkbrief: ABBA/VL/4457), waaronder: Per mantelzorger wordt 7,5 uur professionele inzet geleverd (indicatief en gemiddeld). Per jaar worden minimaal (overbelaste) mantelzorgers, waarvan 20% jonger dan 30 jaar en 20% van allochtone afkomst. Er wordt uitgegaan van de eigenkracht, het zelf oplossend vermogen en ervaring van mantelzorgers. De professionals die aan de Taskforce deelnemen zijn geschoold op het gebied van relationeel werken en hebben voldoende expertise en ervaring om de mate van (over)belasting en ondersteuningsbehoeften te signaleren en te analyseren. Zij beschikken over voldoende kennis op het gebied van vrijwillige en/of professionele respijtzorgvoorzieningen. De Taskforce gebruikt PEP Den Haag als adviseur in de stuurgroep Projectorganisatie De projectorganisatie bestaat uit een stuurgroep met daarin een afvaardiging van de participerende organisaties op management/directie niveau. De stuurgroep is verantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen, het monitoren en zn. bijstellen van de (tussentijdse) resultaten. Tevens wisselen de leden van de stuurgroep kennis en ontwikkelingen uit. De stuurgroep is in x per elkaar gekomen. De vergaderingen zijn voorbereid door de voorzitter en de projectleider. Agenda, bijlagen en verslaglegging zijn door de projectleider verzorgd. De voorzitter van de stuurgroep en de projectleider onderhielden regelmatig contact met de gemeente Den Haag. 2

3 De stuurgroep bestaat uit: HWWZorg Leslie Voerman (voorzitter stuurgroep) en Tanja de Lange Florence Sandra Schouten Xtra Meta Carbaat (namens MOOI, Voor Welzijn en Zebra) Welzijn Scheveningen Mechteld van Roosmalen Plicare Marja van Leeuwen Respect Zorggroep Annie van Antwerpen PEP Den Haag Charlie Ortega vanaf medio 2016 Jeanet Moerings WZH Jolanda Smits en Karin Klein (projectleider) Daarnaast is een contact-/mailgroep met operationele vertegenwoordigers van de participerende organisatie. De projectleider heeft met hen incidenteel contact gericht op de afstemming en z.n. bijstellen van praktische zaken zoals de scholing, registratie/verantwoording, communicatie, tussentijdse resultaten e.d. Tevens worden actuele ontwikkelingen en interessante rapporten door de projectleider gedeeld met deze groep. Zij zijn mede de dragers van het project binnen hun organisatie en zeer belangrijk in het informeren en enthousiasmeren van alle betrokkenen. Contactpersonen operationeel/tactisch niveau: HWWZorg Tanja de Lange Florence - Sandra Schouten Xtra Betty Boomsma (Voor welzijn), Karlijn Westerman/Seher Akyol (Zebra), Jolande Letterie/Els Hooning (MOOI) Welzijn Scheveningen Emilie Ceulemans PEP Den Haag Eugenie de van der Schueren & Jeanet Moerings WZH Marga Knops (adviseur Leren & Ontwikkelen) & Marlein Duarte (PR en Communicatie) De projectleider faciliteert, enthousiasmeert, informeert en draagt zorg voor de verwerking van de registratieformulieren (inhoudelijk en financieel). Dit laatste met ondersteuning van Finance & Control van WZH. De projectleider deelt de voortgang van de resultaten aan de gemeente en de betrokken partners door middel van (tussentijdse) rapportages. Alle betrokkenen worden frequent geïnformeerd over het project, relevante links/actualiteiten/onderzoeksrapporten rond mantelzorg via de . 3

4 2. Resultaten Taskforce Mantelzorg 2016 In dit hoofdstuk staan de resultaten van de gezamenlijke partners van de Taskforce Mantelzorg beschreven Individuele begeleidingstrajecten In de periode januari tot en met december 2016 zijn mantelzorgers individueel door professionals begeleid. In het 3 e kwartaal van 2016 is een extra impuls gegeven aan het realiseren van de doelstelling Aantal individuele begeleidingstrajecten met mantelzorgers (totaal: 1.955) Plicare Florence HWW Zorg WZH Xtra Mooi Xtra Voor Xtra Zebra Welzijn Sch. Respect Zorggroep Totaal Achtergrond informatie mantelzorgers en hun ondersteuningsbehoeften De gesprekken met de mantelzorgers leveren ons extra informatie op over de mantelzorger, hun ondersteuningsbehoefte en over de cliëntsituatie. Tevens geven de gegevens inzicht in de diverse vormen van vrijwillige en/of professionele (respijt)zorg bij de start en bij de beëindiging van het begeleidingstraject. Resultaten op basis van het registratieformulier zijn verwerkt in de volgende tabellen: Route aanmelding (n = 1.678) 4

5 Geslacht (n = 1.902) Leeftijd (n = 1.802) Doelstelling van dit jaar is het ondersteunen van minimaal mantelzorgers, waarvan 20% jonger dan 30 jaar en 20% van allochtone afkomst te bereiken.op basis van bovenstaande tabel kunnen we constateren dat 353 van de mantelzorgers jonger zijn dan 30 jaar, oftewel: 19.6 %. Er is een duidelijke groei zichtbaar in de leeftijdscategorie jarigen ten opzichten van de resultaten in Duur van mantelzorgrelatie (n = 1.808) Mantelzorgrelatie (n = 1.937) 5

6 Beperking van de zorgvrager (meerdere antwoorden mogelijk n=2.365) De zorgvrager heeft een: 1 Lichamelijke beperking 2 (Chronische) ziekte 3 Dementie 4 Niet aangeboren hersenletsel 5 Verstandelijke beperking 6 Psychiatrische ziekte / gedragsproblemen 7 Anders Opmerking: In de categorie anders wordt onder andere aangegeven terminale cliënten en niet gediagnostiseerde cliënten. Zichtbare toename van mantelzorgers die zorgen voor iemand met NAH, psychiatrisch ziektebeeld en gedragsproblemen ten opzichte van Inhoud mantelzorgtaken (meerdere antwoorden mogelijk n = 3.345) Mantelzorgtaken bestaan uit: 1 Sociale begeleiding 2 Lichamelijke verzorging 3 Administratie / praktische (regel) zaken 4 Huishoudelijke taken 5 Anders, namelijk Opmerking: in de categorie anders (5) wordt onder andere aangegeven regelen van vervoer, hulp bij juridische, financiële zaken (PGB, bezwaarprocedure). 6

7 Aantal uren per week mantelzorgtaken (n = 1.995) De mantelzorger besteedt aan bovenstaande mantelzorgtaken gemiddeld per week: <10 uur uur 3 >20 uur Opmerking: Forse toename van categorie 3, meer dan 20 uur per week mantelzorgtaken uitvoeren, ten opzichten van Combineren mantelzorg en werk (n = 1.925) Mantelzorger werkt per week: 1 0 uren 2 <10 uur uur 4 >20 uur Etniciteit van de mantelzorger (n = 1.234) De mantelzorger heeft als afkomst de volgende nationaliteit 1 Nederlands 2 Turks / Marokkaans 3 Afrikaans 4 Oost-Europees 5 Surinaams 6 Anders, nl 7

8 Doelstelling van dit jaar is het ondersteunen van minimaal mantelzorgers, waarvan 20% jonger dan 30 jaar en 20% van allochtone afkomst te bereiken. Aan het registratieformulier is dit item voor het eerst in 2016 toegevoegd. Op basis van bovenstaande tabel kunnen we constateren dat 486 van de mantelzorgers een andere etniciteit heeft, oftewel: 39,4% Ondersteuningsbehoefte mantelzorger (meerdere antwoorden mogelijk n = 2.696) Kern van de ondersteuningsbehoefte van de mantelzorger: 1 Advies en informatie over voorzieningen en (financiële-) regelingen 2 Emotionele steun (luisterend oor) 3 Praktische hulp (bijv. bij aanvragen WO indicaties, inzet vrijwilligers etc) 4 Ordenen en/of tijdelijk regisseren van de zorg 5 Anders, namelijk: Opmerking: in de categorie anders (5) wordt onder andere aangegeven relationele, familieproblematiek en vervoer A Situatie (respijt)zorg begeleidingstraject start (meerdere antwoorden mogelijk / n = 2.444) Vormen van (respijt)zorg aanwezig bij de start en bij het einde van het begeleidingstraject (meerdere opties mogelijk): 1 Een vrijwilliger bv een Buddy, zorgvrijwilliger / incidenteel of bijvoorbeeld voor 24-uur per dag 2 Thuiszorg via Wmo (Huishoudelijke Hulp) 3 Thuiszorg via WLZ / ZVW (bv Verzorging en Verpleging) 4 Zorgvrager bezoekt activiteiten in de buurt / Ontmoetingscentrum (niet geïndiceerde voorziening) 5 Mantelzorger bezoekt activiteiten in de buurt (oa voorlichtingsbijeenkomsten, lotgenotengroepen, Alzheimercafé e.d.) 6 Zorgvrager bezoekt dagopvang/-verzorging/-behandeling (geïndiceerde zorg via de Wmo maatwerkvoorziening of via WLZ extramuraal) 7 Verblijf in een verpleeg-/ of verzorgingshuis (geïndiceerd WLZ - Tijdelijk / Permanent) 8 Tijdelijk verblijf in logeerhuis of zorghotel (via zorgverzekeraar of particulier) 8

9 9 1 e Lijns ondersteuning door professional: bijv. de huisarts / casemanager / ouderenadviseur / Plicare - Wijkverpleegkundige 10 Geen zorg / ondersteuning aanwezig B Situatie (respijt)zorg begeleidingstraject einde (meerdere antwoorden mogelijk /n = 2.673) Opmerking: Veel lagere score van de aanwezigheid of inzet van Wmo voorziening hulp bij het huishouden (2), een veel hogere score van de aanwezigheid van Thuiszorg via ZVW of WLZ (3) en een hogere score met de inzet van een 1 e lijns professional (9) ten opzichten van Ook resulteert het begeleidingstraject in een grotere groep mantelzorgers die (nog) geen gebruik maakt van (respijt)zorg of andere vormen van ondersteuning (10) ten opzichten van 2015 en de start van het begeleidingstraject C Inzicht inzet (respijt)zorg na beëindiging begeleidingstrajecten (n = 1.729) (Respijt)zorg zoals vermeld in B is ingezet: 1 Ja 2 Nee 3 Gedeeltelijk 9

10 Behoefte van de mantelzorger op persoonlijk contact na een bepaalde periode na afloop van het begeleidingstraject (n = 1.824) Aantal contactmomenten van het begeleidingstraject (n =1.610) Opmerking: Toename van het aantal contactmomenten (4 maal of meer) ten opzichten van Mate van tevredenheid over de begeleiding van de professional (n = 1.740) Mate van tevredenheid 1 Ontevreden 2 Matig tevreden 3 Tevreden 4 Zeer tevreden Eindresultaat: De partners van de Taskforce Mantelzorg hebben in de periode januari tot en met december mantelzorgers individueel begeleid, waarvan 19,6% jonger dan 30 jaar en waarvan 39,4% van allochtone afkomst. 10

11 2.3. Scholing professionals Toolkit Mantelzorg: Train-de-trainer Op 3 en 10 februari jl. hebben ruim 20 professionals van de deelnemende organisaties de Train de trainer scholingsmodule doorlopen. De Toolkit bestaat uit een beschrijving van verschillende mantelzorgthema s waaronder signaleren (over)belasting, grenzen stellen, communicatievaardigheden, respijtzorgvoorzieningen, diverse meetinstrumenten en les- /werkvormen, filmmateriaal, mantelzorgspel, dialoogkaarten en literatuur(lijst). De bijbehorende (digitale) informatie is overgedragen, zodat de training binnen de organisatie zelf op maat binnen de eigen zorg- en welzijnsprofessionals gegeven kan worden Trainingsprogramma Mantelzorg In Beeld - Opname in het verpleeghuis Taskforce Mantelzorg Den Haag lanceerde 28 september jl. een nieuw trainingsprogramma Mantelzorg in Beeld. Het nieuwe materiaal, bestaande uit vier filmfragmenten en bijhorende werkvormen, werd tijdens een inspiratiebijeenkomst met 22 zorgprofessionals van de verschillende betrokken organisaties direct en met succes aan de praktijk getoetst. Er is ook aandacht besteed aan de ontwikkelingen en resultaten van de scholingen, gegeven in februari 2016, binnen de eigen organisaties en er is geïnventariseerd naar de structurele scholingsbehoeften van de partnerorganisaties. Deze resultaten zijn verwerkt in het rapport Ondersteuning aan mantelzorgers van GGZ en VG zorgvragers in Den Haag. Het trainingsmateriaal, bestaande uit filmmateriaal, theoretische kaders en lesopzet, is digitaal aangeleverd aan alle deelnemende organisaties, PEP Den Haag en Transmurale Zorg Den Haag e.o. Ook het kenniscentrum Vilans, scholingsafdeling van Parnassia, netwerk AMW Den Haag, het ROC Mondriaan en de Haagse Hogeschool hebben het trainingsprogramma ontvangen. Mantelzorg in Beeld is ontwikkeld om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van de dialoog tussen de professional en de mantelzorger. Het streven is om daarmee de samenwerking in relatie tot de cliënt te versterken. 11

12 2.4. PR en Communicatie Informatie over het project Taskforce Mantelzorg en diverse andere producten, waaronder workshops voor mantelzorgers, zijn door de deelnemende organisaties gedeeld en op de nieuwe website geplaatst. De partners van de Taskforce Mantelzorg dragen zelf zorg voor het verspreiden van informatie en kennis binnen de eigen organisatie Netwerkcontacten Partners van de Taskforce Mantelzorg worden regelmatig benaderd door gemeente Den Haag, en omliggende gemeenten, en andere organisaties om informatie te delen over het project. De projectleider deelt regelmatig kennis en geeft presentaties over het project. In de afgelopen maand zijn eerste contacten gelegd met Parnassia, Middin, MEE, Evita Lokaal en Kompassie om behoeften op het gebied van samenwerking met de partners van de Taskforce te inventariseren en te concretiseren. In juni is een additionele projectaanvraag bij de gemeente Den Haag ingediend, toegekend en zijn uitgevoerd onder projectleiderschap van Xtra. Resultaten van het project Ondersteuning aan mantelzorgers van GGZ en VG zorgvragers in Den Haag zijn in een rapportage verwerkt. 3. Vervolg project Taskforce Mantelzorg 2017 De stuurgroep is zeer tevreden met het resultaat in 2016! De focus lag meer op het bereiken van allochtone en jonge mantelzorgers en daarin zijn we geslaagd dankzij het grote bereik van de professionals in alle wijken van Den Haag. Op het gebied van kennisdeling zijn mooie stappen gezet en nieuwe trainings-/lesmethodieken ontwikkeld gebaseerd op inhoudelijke mantelzorgthema s en systeemgericht werken. De Toolkits Mantelzorg zijn breed verspreid in het netwerk. Tussen de partners van de Taskforce Mantelzorg is een stevig netwerk ontstaan gericht op samenwerking en kennisuitwisseling. In het contact met de mantelzorgers en professionals zijn de gevolgen van de veranderingen in de Wmo, WLZ en ZVW merkbaar. Er is veel onduidelijkheid over de veranderingen en onbekendheid mogelijkheden in de (respijt)zorg. De complexiteit van de (digitale) aanvraag van een (her)indicatie leidt tot het vroegtijdig afhaken van de mantelzorger en zorgvrager. Hierdoor krijgen zij niet de ondersteuning die in hun situatie passend en zelfs noodzakelijk is om overbelasting of zelfs een crisis te voorkomen. De (hoge) eigen bijdrage op basis van de inzet van Wmo voorzieningen en het eigen inkomen was een reden om te stoppen van deelname aan de dagbesteding, een belangrijke voorziening voor zowel de zorgvrager als de mantelzorger. De partners van de Taskforce Mantelzorg delen deze ontwikkelingen en signalen uit de dagelijkse praktijk onderling en met de gemeente Den Haag. In 2017 continueren we graag de dialoog met de gemeente Den Haag over projecten op het gebied van mantelzorg en vrijwilligerszorg, de toekomst van Taskforce Mantelzorg in relatie met het Actieprogramma Informele Zorg