Docenten. Lespakket bij de World Press Photo tentoonstelling in Kampen. Kijkwijzer Voortgezet Onderwijs 13 t/m 17 jaar

Transcriptie

1 Docenten Lespakket bij de World Press Photo tentoonstelling in Kampen Kijkwijzer Voortgezet Onderwijs 13 t/m 17 jaar

2 Docenten Mogelijk gaat u met uw leerlingen naar de World Press Photo 14 tentoon stelling. Met het werkboekje genaamd Mijn Album, kunnen de leerlingen in de tentoonstelling zelfstandig aan de slag. Of u nadien de vragen nakijkt is aan u, de vragen zijn zo geformuleerd dat discussie onderling tijdens het kijken naar de foto s gestimuleerd wordt. Door het 2 maken van de vragen leren de leerlingen onder meer wat nieuws is, ontdekken wat fotojournalistiek is, en wat persvrijheid betekent. Ook leren ze beter kijken naar fotografie. De les bestaat uit gewone vragen en verdiepingsvragen. De verdiepingsvragen zijn bedoeld voor oudere leerlingen die snel werken, en voor leerlingen die extra lang, meer dan een uur, in de tentoonstelling zijn. U kunt zelf het beste inschatten of de verdiepingsvragen geschikt zijn voor uw leerlingen. Laat ze wel vooraf weten of ze deze verdiepingsvragen moeten maken of niet Wat is nieuws? 3 Om u te ondersteunen bij een mogelijke voor- en/of nabespreking, en bij het beantwoorden van vragen tijdens het bezoek aan de tentoonstelling zelf, vindt u hieronder meer informatie over persfotografie, nieuws, de World Press Photo van het Jaar en de organisatie World Press Photo. Nieuws gaat om een gebeurtenis of situatie die aan een aantal van deze kenmerken voldoet: Het wijkt af van de normale situatie Het is nog niet of nauwelijks bekend Het is belangrijk voor een grote groep lezers/kijkers Het voelt voor de lezer/kijker alsof het dichtbij gebeurd is Het gaat over een actueel thema Het heeft grote gevolgen Het brengt emotie en spanning teweeg bij de lezer/kijker Het heeft betrekking op bekende mensen In de les voor de leerlingen is de definitie van nieuws versimpeld. In de les staat: Persfoto s zijn anders dan reclamefoto s of kunstfoto s.

3 Op persfoto s staat nieuws. Wat nieuws precies hanteren redacties en persbureaus boven Registratie van de werkelijkheid belangrijk maatschappelijk thema op een nieuwe is, daar denkt iedereen anders over. Maar twee genoemde richtlijnen om een snelle selectie in Persfotografie onderscheidt zich onder meer van manier onder de aandacht, zoals de serie over dingen zijn belangrijk. het nieuws te kunnen maken. Een bericht wordt kunst- en reclamefotografie door die registratie huiselijk geweld. Als het niet gaat om een recente bijvoorbeeld eerder als nieuws bestempeld als van de werkelijkheid. Er zijn wel uitzonderingen, en opzienbarende gebeurtenis, dan betreft het Nieuws is iets wat bijna niemand nog weet, en net is gebeurd. Dat een storm huizen heeft verwoest, of dat er een bom is geëxplodeerd. het een spannende of totaal nieuwe gebeurtenis betreft, of over belangrijke of beroemde mensen gaat. Soms zijn die richtlijnen voor nieuws zelfs heel specifiek. Een brand haalt het bij sommige bijvoorbeeld het portret. Bij het maken van een portret mag de fotograaf wel ingrijpen op de situatie en de geportretteerde neerzetten zoals hij of zij wil. vaak een onderwerp of verhaal dat nog maar bij weinig mensen bekend is. De serie over geestelijk gehandicapten in Afrika en de serie over het desolate stadje Norilsk in het noorden van Rusland, Nieuws is iets wat voor veel mensen grote gevolgen heeft. Dat er een grote overstroming is in een dichtbevolkt gebied. Of dat Oeganda een nieuwe wet heeft die homoseksualiteit verbiedt. media bijvoorbeeld alleen als er een schade van minstens een miljoen dollar is en verkeersongelukken pas als er doden bij vallen of minstens een x aantal gewonden. De lezer De lezer zelf, en dus het medium, is ook een Deelgenoot van de gebeurtenis Een persfoto deelt de toestand van de wereld met de kijker, maakt de kijker deelgenoot van de gebeurtenis. De motivatie van veel persfotografen die werken in moeilijke omstandigheden, bijvoorbeeld oorlogsgebieden of plekken waar zijn daar goede voorbeelden van. Verdieping Dan zijn er nog de persfoto s die verdieping geven op het nieuws, de achtergrondreportages. Zoals de serie Gaza Blackout. De foto s tonen Gaza in duister gehuld, tijdens een stroomstoring door belangrijke factor bij het bepalen van wat nieuws hongersnoden of natuurrampen plaatsvinden, is: gebrek aan brandstof. De foto s vormen een Een beknopte omschrijving van nieuws is is. Het Financieele Dagblad heeft lezers die de wereld laten weten wat er gebeurt. Want mis illustratie bij het dagelijks nieuws over politieke lastig te geven. Wat voor de een nieuws is, is bovenmatig geïnteresseerd zijn in economie, schien kan de wereld er dan iets aan doen. Een spanningen in en rond de bezette gebieden en de 4 voor de ander helemaal niet belangrijk. Het en zal daardoor gebeurtenissen in de financiële persfoto laat altijd iets nieuws zien of brengt een schaarste waar de Palestijnen mee kampen. 5 nieuws van de dag in Buenos Aires is misschien sector en het bedrijfsleven belangrijker achten geen nieuws in Peking. Omdat er in de wereld dan andere gebeurtenissen. Een website over voortdurend zoveel gebeurt, kunnen de media dierenwelzijn opent juist met het ingestorte dak onmogelijk alles naar buiten brengen. Daarom van de kippenboerderij. Wat is persfotografie? Persfoto s zijn foto s die worden gemaakt door fotojournalisten, volgens de journalistieke codes. De fotograaf registreert slechts, en mag wat zich voor zijn camera afspeelt niet regisseren of manipuleren. Een persfoto moet de werkelijkheid laten zien. Ook mag hij de foto na het maken slechts beperkt bewerken. Regel is: de inhoud van de foto mag niet wezenlijk veranderd worden door (digitale) bewerking achteraf. Je mag dus nooit elementen toevoegen of wegsnijden. Toch is de grens soms dun. Spelen met het contrast in de foto of de kleuren wat bijwerken, is gemeengoed, maar de achtergrond zo donker maken dat die wegvalt, dat gaat velen toch te ver.

4 Verantwoordelijkheid persfotograaf Het is de verantwoordelijkheid van de aan je zijde te krijgen. Een demonstratie speciaal persfotograaf om foto s te maken en te voor de camera s van nieuwsstations is zo geor kiezen die een evenwichtige weergave zijn ganiseerd. Een goede persfotograaf laat ook dat van het onderwerp, zoals ook een schrij- aspect zien, geeft context. vende journalist dat moet doen. 6 Verschillende kanten Zoals een schrijvende journalist beide kanten van een conflict hoort te beschrijven, moet ook een fotojournalist laten zien dat er meerdere kanten zijn. Die verantwoordelijkheid neemt toe De ethische gedragsregels voor journalisten zijn vastgelegd in de Code van Bordeaux, opgesteld door The International Federation of Journalists in Dit zijn vier van de negen beginselen: Subjectiviteit 7 naarmate er minder (foto)journalisten op locatie 1. Eerbied voor waarheid en voor het recht van zijn. Hij of zij is dan de enige die de wereld kan het publiek op waarheid is de eerste plicht van vertellen wat er gebeurt en de kijker of lezer de journalist. Uiteraard zijn persfoto s ook altijd subjectief. Dat ze er zielig uitzien, is ook een keuze van de moet erop kunnen vertrouwen dat de journalist 2. Hij zal het beroepsgeheim in acht nemen ten Het wereldbeeld van de fotograaf en zijn visie fotograaf, hij heeft vast ook foto s gemaakt op een niet partijdig is en hen volledig informeert. aanzien van de bron van in vertrouwen verkre op de kwestie is soms terug te zien in de foto s. moment dat het hoofd niet op de schouder van Kritisch zijn gen informatie. 3. De journalist zal zich bewust zijn van het gevaar Zet hij wel of niet die uitgestoken helpende hand erbij op de foto? Fotografeert hij de oude de beul lag en waarop ze er meer als misdadiger uitzien. De fotograaf koos er echter voor om ook Een fotojournalist moet dus steeds kritisch zijn. van door media verspreide discriminatie, en man van boven, wat hem nietig maakt, of juist deze foto te maken en de wereld in te sturen. Het Probeert het regime informatie te verduiste zal al het mogelijke doen om discriminatie te van onderen, wat hem krachtig doet lijken? hoofd op de schouder roept emotie op, en zet de ren? Is de leider wel zo vitaal en gezond, of is voorkomen ( ) kijker aan tot nadenken. Verdienen deze jongens hij alleen uit zijn ziekenhuisbed gekomen voor 4. Hij zal als ernstige journalistieke vergrijpen De foto van de Iraanse jongens die kort na het wel de dood? Moet de doodstraf wel bestaan? een foto? Zijn de boze demonstranten betaald beschouwen: plagiaat, laster, smaad, bele nemen van de foto opgehangen worden, is een Als een fotoredactie van een krant juist deze foto door het regime? Zijn de getroffen mensen van diging en ongegronde beschuldigingen; het goed voorbeeld om subjectiviteit uit te leggen. kiest uit een serie foto s waarin de jongens er ook nieuwbouw uit het straatbeeld geveegd? Menig aanvaarden van steekpenningen, in welke Alleen gevaarlijke misdadigers verdienen de dood minder zielig op staan, dan is dat een subjectieve oorlog wordt ook gevoerd via de media. Veront vorm ook, ( ) straf, zou je denken. Maar deze jongens zien er keuze. De redacteur bepaalt dus mede hoe de waardiging van de wereld kan helpen krachten helemaal niet gevaarlijk uit, eerder meelijwekkend. kijker de executie beoordeelt.

5 Persvrijheid Persvrijheid houdt in dat journalisten en demonstraties voor democratische hervormin World Press Photo persfotografen verslag kunnen doen van gen. De demonstraties werden bloedig neerge alle belangrijke gebeurtenissen zonder dat slagen door het leger. Cole maakte de beroemde ze daarin belemmerd worden, zonder dat ze foto van een jongeman die op het plein van de gevangen worden genomen of vermoord. Hemelse Vrede (Tiananmen) tegenover een rij World Press Photo is een onafhankelijke spelen educatieve projecten een belangrijke rol. tanks van het Volksbevrijdingsleger staat. non-profitorganisatie die in 1955 in Neder- In landen met beperkte opleidingsmogelijkheden Persvrijheid is vastgelegd in artikel 19 van de Uni land is opgericht. Haar belangrijkste doel- op het gebied van (foto)journalistiek worden semi versele Verklaring van de Rechten van de Mens. China was in die tijd een heel gesloten land. Het stelling is om internationaal het werk van nars en workshops georganiseerd, die toegan Daarin staat: Een ieder heeft recht op vrijheid nieuws dat wel naar buiten kwam, was groten professionele fotojournalisten te steunen kelijk zijn voor individuele fotografen, fotoagenten van mening en meningsuiting. Dit recht omvat deels afkomstig van de regerende communis en te bevorderen. In de loop van de jaren is en beeldredacteuren. Ook wordt jaarlijkse de de vrijheid om zonder inmenging een mening te tische partij. Deze foto veranderde dat. De foto World Press Photo uitgegroeid tot een onaf- Joop Swart Masterclass gehouden, die speciaal koesteren en om door alle middelen en onge toonde de wereld de onvrede van het Chinese hankelijk platform voor visuele journalistiek bestemd is voor getalenteerde fotografen aan 8 acht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te volk met de situatie in hun land. Cole maakte de en de vrije uitwisseling van informatie. het begin van hun carrière. Ze krijgen praktische 9 sporen, te ontvangen en door te geven. foto vanuit een hotelkamer die uitkeek over het instructies en professioneel advies van vooraan Reporters without Borders plein. Later stormden agenten van de Chinese geheime dienst de kamer binnen en namen Cole s Om haar doelstellingen te realiseren organiseert World Press Photo jaarlijks de grootste en meest staande beroepsfotografen. Sinds een aantal jaren organiseert World Press Photo naast de Het komt regelmatig voor dat een regime of een filmrollen en paspoort in beslag. Cole had het prestigieuze fotowedstrijd voor persfotografen ter fotowedstrijd ook een wedstrijd voor multimedia organisatie niet wil dat er journalisten en persfoto filmpje met de foto s van de jongen voor de tanks wereld. Dit jaar hebben 5754 fotografen uit 132 producties waarin verschillende journalistieke grafen komen om vast te leggen wat er gebeurt. echter in een plastic kokertje in de stortbak van verschillende landen foto s ingestuurd. De disciplines worden gecombineerd. In sommige landen moeten persfotografen zich het toilet weten te verstoppen. Hij verstuurde het ingestuurde foto s werden beoordeeld door een registreren als ze er naar binnen gaan. Zo kan de later naar het persbureau AP en het Amerikaanse onafhankelijke, internationale jury die bestond uit Op de website van World Press Photo overheid in de gaten houden in welke zaken ze tijdschrift Newsweek. erkende professionals op het gebied van pers ( kunt u alle winnende hun neus steken. Soms worden persfoto grafen fotografie. Ze bekroonden 53 fotografen uit 25 verhalen in hun totaliteit vinden, met bijschriften, het land weer uitgestuurd, soms worden ze landen in negen categorieën. De winnende foto s technische informatie over de foto s, informatie gevangen gezet of ontvoerd. Reporters without zijn bijeengebracht in deze reizende expositie, die over de fotografen en interviews met enkele Borders houdt op hun website bij jaarlijks in zo n honderd steden overal ter wereld winnaars en juryleden. Bekroonde multimedia hoeveel journalisten er jaarlijks omkomen. Vorig door ongeveer 3 miljoen mensen wordt bezocht. producties kunnen hier ook worden bekeken. jaar waren dat er maar liefst 76, waaronder 11 Uiteraard is er daarnaast meer informatie te vin in Syrië en 8 in India. Persvrijheid is goed uit te Behalve het organiseren van het uitgebreide den over de organisatie en de evenementen die leggen met het verhaal achter bovenstaande ico expositieprogramma houdt World Press Photo georganiseerd worden. Dit lesprogramma kan nische foto. In 1989 reisde fotograaf Charlie Cole ook nauwgezet de ontwikkelingen in de fotojour gratis gedownload worden via de volgende link: naar China om verslag te doen van de studenten nalistiek bij. In de activiteiten van de organisatie

6 10 De World Press Photo van het Jaar De foto toont Afrikaanse immigranten die aan de kust van Djibouti hun telefoon de lucht in steken in een poging om het goedkopere signaal te ontvangen uit buurland Somalië. De telefoon is de enige manier om nog met familie te communiceren nu ze op weg zijn naar een ander leven. Djibouti is een doorgangsplek voor Motivatie van de jury migranten uit onder meer Somalië, Ethiopië en Eritrea die een beter bestaan hopen te vinden in Europa en het Midden-Oosten. De foto werd gemaakt door de Amerikaanse fotograaf John Stanmeyer, oorspronkelijk voor een verhaal in National Geographic. Jurylid Jillian Edelstein zei over de foto: De foto verbindt zoveel verschillende verhalen. De foto opent de discussie over technologie, globalisering, migratie, armoede, wanhoop, vervreemding, menselijkheid. Het is een doordacht en genuanceerd beeld. Zo subtiel gedaan, zo poëtisch en vol van betekenis over de grote issues die de wereld bezighouden. innaar John Stanmeyer over zijn eigen foto In deze onwezenlijke tijd van menselijke migratiestromen, waarin hoop en wanhoop nauw vervlochten zijn, zoeken we naar bemoediging, een zeker evenwicht; we verlangen naar de geborgenheid van thuis, we willen opnieuw verbonden raken met iets dat duurzaam is en ons geruststelt. Deze foto van Somaliërs die een signaal proberen op te vangen is een beeld van ons allen, zoals wij als mensheid op een kruispunt staan een kruispunt waar we ons moeten afvragen wat werkelijk belangrijk is, een scharnierpunt dat onze collectieve aandacht opeist, in een mondiale samenleving waar kwesties zoals migratie, grenzen, oorlog, armoede, technologie en communicatie samenkomen. 11

7 Notities Notities 12 13

8 Notities Notities 14 15

9 Stichting World Press Photo Kampen (WPPK) I.s.m Cameratools Apeldoorn, Canon Nederland, Flashworks en Ikonenmuseum Kampen 16 Contactpersoon Stefan Lanjouw Contactgegevens Boven Nieuwstraat 29, 8261HA Kampen info@wppk.nl - Photo credits John Stanmeyer - USA - VII for National Geographic Signal, Djibouti City, 26 February - World Press Photo of the year 2013 Charlie Cole - VS - Newsweek World Press Photo van het Jaar 1989 Goran Tomasevic - Serbia - Reuters Rebels attack government checkpoint, Damascus, Syria, 30 January Andrzej Grygiel - Polen - PAP-Polska Agancja Prasowa Tweede prijs Sports Action singles 2014 Julius Schrank - Duitsland - Volkskrant Eerste prijs Daily Life singles 2014 Peter Holgersson - Zweden Eerste prijs Sports Feature stories 2014 Colofon Wijzigingen voorbehouden. Samenstelling & tekst: Liedewij Loorbach Ontwerp: VORMSHOP voor het Deltion College in Zwolle