Beroepscompetentieprofiel Tekenaar

Transcriptie

1 Beroepscompetentieprofiel Tekenaar SBW O&R04/7/043/mdr/

2 Inhoudsopgave Algemene informatie 2 Kerntaken van het beroep 5 Kernopgaven van het beroep 9 Competentiematrix 10 Beroepscompetenties met succescriteria 11 1

3 Beroepscompetentieprofiel tekenaar Algemene informatie datum: versie: 2 Onder regie van kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven Ontwikkeld door: SBW SBW, afdeling O&T Brondocument(en) Legitimering beroepscompetentieprofiel door: - op format vereisten - op de inhoud Mogelijke functiebenamingen CAD tekenaar Tekenaar Beroepsbeschrijving Beroepscontext/ werkzaamheden 1. Eindrapport Beroepenanalyse middenkaderfunctionaris gww/geodesie IO008/011/RPS/LB(2000); IO008/005/RPS/SH (2000) 2. Loopbaanpaden middenkaderfunctionaris infratechniek SAOB SBW, d.d Bolegbo-vok, d.d Vereniging STADSWERK Nederland, d.d ONRI, d.d Vianed, d.d VNBG, d.d FNV Bouw, Hout- en Bouwbond CNV, d.d HZC, d.d Sector en bedrijf De tekenaar verricht zijn werkzaamheden in de sector grond-, wateren wegenbouw. Deze sector is onderdeel van de bedrijfstak bouw. De tekenaartekenaar is voornamelijk werkzaam in middelgrote of grote bedrijven of organisaties zoals ingenieursbureaus, adviesbureau s, overheids- en semie- overheidsdiensten. Werkomgeving De tekenaar werkt in een kantooromgeving met collega s en deskundigen van verwante disciplines. Werkzaamheden De belangrijkste werkzaamheden van de tekenaar zijn: Het verwerken van ontwerpgegevens en eisen naar een tekening Het digitaal of analoog tekenen Het archiveren en beheren van tekeningarchieven Treft voorbereidingen voor het bestekklaar maken. 2

4 Materiaal/materieel De tekenaar gebruikt voornamelijk computerprogramma s en elektronische apparatuur voor afdrukken, reproductie en scannen. Ook gebruikt hij analoog of digitale naslawerken. Relaties en contacten De tekenaar werkt zelfstandig. Hij heeft (project)contacten met leidinggevenden intern, collega s, en opdrachtgevers. Persoonskenmerken Er zijn geen specifieke fysieke persoonkenmerken voor de tekenaar Rol en verantwoordelijkheden Wettelijke vereisten Aan de tekenaar worden geen wettelijke eisen gesteld. De tekenaar is verantwoordelijk voor: Kwaliteit van eigen producten Uitvoering van opdrachten De eindverantwoordelijke is de projectleider of ontwerper. De tekenaar wordt aangestuurd door een projectleider of ontwerper en werkt zelfstandig tekenopdrachten uit Complexiteit Typerende beroepshouding Trends/innovaties Marktontwikkelingen Wetgeving/ overheidsregulering Technologische ontwikkelingen Bedrijfsorganisatorische Ontwikkelingen De tekenaar werkt hoofdlijnen uit naar details, met behulp van (digitale) standaardroutines of bibliotheken. Per project kan daarbij de complexiteit variëren van laag tot hoog. Van groot belang is de nauwkeurige controle voor uitgifte van tekeningen en het signaleren van mogelijk te verwachten uitvoeringsproblemen. De tekenaar werkt nauwkeurig en controleert voortdurend de afstemming van details en hoofdzaken met elkaar en met regelgeving of ontwerpeisen. Hij werkt vaak in een projectteam en moet voldoende communicatieve vaardigheden bezitten om technische problemen met het team om te lossen. Enige stressbestendigheid is een vereiste. Nadrukkelijk beheer van tekeningen (versies) en goedkeuring. Toename van geïntegreerde contractvormen en samenwerkende partijen. Voortdurend wordt wetgeving ( bouwstoffen, milieu) gewijzigd evenals kwaliteitbeheersysteemeisen. (ISO, INK). Technologische ontwikkelingen waarmee digitale tekeninginformatie ook gebruikt wordt bij andere aan het project gekoppelde systemen. Productbibliotheken met grafische en database informatie zorgen ervoor dat aantallen, specificaties, kosten etc. snel verzameld kan worden. Visualisaties van berekeningen en situaties al of niet gerelateerd aan bestaande omgevingen. De trend is dat infrabedrijven fuseren of samengaan met zowel andere infrabedrijven als b+u bedrijven. Daarmee kunnen grote projecten gerealiseerd worden. Daarnaast zal de opkomst van contractvormen zoals design, construct and maintain er voor zorgen dat de grote bouwbedrijven ingenieurs- en adviesbureaus overnemen of zelf vergelijkbare afdelingen starten. Het type werkgever kan daarmee voor de tekenaar veranderen. 3

5 Internationale Ontwikkelingen Loopbaanmogelijkheden Toename Europese wet- en regelgeving De tekenaar kan doorgroeien naar senior tekenaar, hoofd tekenkamer of bestekschrijver. 4

6 Kerntaken van het beroep 1. verzamelt benodigde projectinformatie 2. verricht digitaal en analoog tekenwerk 3. controleert het tekenwerk 4. beheert tekeningenarchief Kerntaak 1 Verzamelt benodigde projectinformatie De tekenaar werkt ontwerpen uit tot tekeningen. Daarbij worden uit te werken details of nadere specificatie getoetst aan wet- en regelgeving, zoals onder meer verwoord in ROA en RONA. Bij onduidelijkheden vraagt hij bij ontwerper of leidinggevende naar nadere toelichting of eisen. Gaande het uitwerken zal er regelmatig overleg nodig zijn met leidinggevende of projectteam. Rol/verantwoordelijkheden De tekenaar moet verantwoorden en vastleggen waarop zijn keuze bij de uitwerking zijn gebaseerd. Hij koppelt keuzen terug aan leidinggevende of collega s van het projectteam. Hij werkt veelal in teamverband en is verantwoordelijk voor de volgorde waarin hij zijn werk uitvoert. Daarnaast draagt hij alternatieven aan. Complexiteit Het verzamelen van projectinformatie kan variëren van eenvoudige standaardoplossingen tot het zelf samenstellen van mogelijke oplossingen. Het controleren van eigen werk op juistheid en volledigheid is moeilijk. Betrokkenen Ontwerper, leidinggevende, collega tekenaars, projectteamleden. (Hulp-)middelen Kwaliteit van proces en resultaat Keuzes en dilemma s Computerapparatuur, handmatige tekeninstrumenten, (digitale) bibliotheek met tekeningonderdelen en wet- en regelgeving Een gecontroleerde eenduidige tekening die gebruikt kan worden voor het projectdoel Tijd en kwaliteit. Aan een project is een start uitvoering gekoppeld waarbij de tekening gereed moet zijn. De tekening kan door tijdnood niet voldoende gecontroleerd zijn. 5

7 Kerntaak 2 Verricht digitaal en analoog tekenwerk Rol/verantwoordelijkheden Complexiteit Betrokkenen (Hulp-)middelen Kwaliteit van proces en resultaat Keuzes en dilemma s De tekenaar kan de gewenste tekening maken. Hij heeft een volgorde van werken en een tekeningindeling gemaakt gebaseerd op project en soort tekenwerk. Hij maakt ontwerp-, bestek-, detail- en uitvoeringstekeningen. Er wordt veelal met computerprogramma s getekend, waarbij gebruik gemaakt wordt van voorgedefinieerde elementen zoals lijndiktes en lijntypes, symbolen, arceerpatronen, teksttypes etc. Afhankelijk van het type organisatie zal een specifiek tekenprogramma gebruikt worden. Functioneel maakt dat niet veel verschil voor het tekenwerk. Het handmatige tekenwerk zal incidenteel nog verricht worden, bij kleine organisaties of in de vorm van schetsen voor communicatie. De tekenaar werkt zelfstandig de ontwerpen uit. Hij overlegt bij twijfel met leidinggevende, collega s of projectteam. De complexiteit van het tekenwerk varieert met de complexiteit van het project en met het onderwerp in het project. De tekenaar moet steeds bewust keuzen consequent doorvoeren vanwege de eenduidigheid naar de afnemer of gebruiker. Ontwerper, leidinggevende, bestekschrijver, collega s, projectteamleden, leveranciers, adviseurs. Computerprogramma s, afdrukapparatuur, analoge tekenmiddelen, tekenmachine. Tekeningen die beantwoorden aan het gebruiksdoel, waarvan de onderling relaties systematisch en duidelijk zijn. Volledigheid versus leesbaarheid of gebruiksgemak. De tekenaar moet indeling, schalen en lay-out kiezen die leiden tot optimale bruikbaarheid. 6

8 Kerntaak 3 Controleert het tekenwerk Rol/verantwoordelijkheden Complexiteit Betrokkenen (Hulp-)middelen Kwaliteit van proces en resultaat Keuzes en dilemma s De tekenaar zal in veel gevallen ondergronden aangeleverd krijgen waarop het uit te werken ontwerp is aangegeven. De actualiteit en kwaliteit van de ondergrond moet hij controleren en vaststellen. Ook zijn eigen tekenwerk moet hij zorgvuldig controleren op aspecten als locatie, materiaal, dimensies en relaties met andere bij het project behorende tekeningen. Waar van toepassing worden productspecificaties vermeld en gecontroleerd. De tekenaar heeft een controlerende en uitvoerende rol. Hij moet bij het signaleren van andere dan tekentechnisch tekortkomingen informatie inwinnen en overleg plegen om duidelijkheid te verschaffen over effecten voor kosten, tijd en uitvoeringsmethode. Niet geconstateerde tekortkomingen kunnen een groot risico veroorzaken. Het systematisch per tekening en per project controleren is verantwoordelijk werk, omdat onvolledigheid of onjuistheid per definitie kosten met zich brengt. Omdat in een tekening erg veel aspecten van een te maken werk vastgelegd zijn is dit complex werk. Collega tekenaars, projectleider, ontwerper, adviseurs, leveranciers Computerapparatuur, normen, eisen. Een tekening met volledige en juiste informatie Tijd en kwaliteit. Er zal altijd sprake zijn van tijdsdruk waardoor de controle niet de aandacht zou kunnen krijgen die het nodig heeft. 7

9 Kerntaak 4 Maakt en onderhoudt het tekeningenarchief Rol/verantwoordelijkheden Complexiteit Betrokkenen (Hulp-)middelen Kwaliteit van proces en resultaat Keuzes en dilemma s Per project legt de tekenaar een dossier aan volgens de afgesproken regels voor archivering. Hij maakt een logische opzet binnen de regels voor volgordelijkheid, inhoud en relaties van de tekeningen van een project. Hij verzamelt alle stukken en afspraken die van invloed zijn op de totstandkoming van de tekeningen. Na afloop van het project wordt het dossier aangeboden ter archivering. De archivering kan geheel of gedeeltelijk bestaan uit analoge of digitale stukken. De tekenaar moet van elementen in de tekening de dossiergegevens kunnen tonen. Het is zijn verantwoordelijkheid om alle projectgegevens en informatie gestructureerd te bewaren. Het beheren en archiveren zijn standaardroutines. Archief- en of systeembeheerder, andere tekenaars Standaardopslagmedia, al of niet geautomatiseerd Een geordend dossier waar gewenste informatie effectief terug te vinden is. De productiegerichtheid of opleverdata kunnen de aandacht voor dossiervorming laten verzwakken 8

10 Kernopgaven van het beroep Kernopgave 1 verstrekken informatie ( communicatie,techniek) De tekenaar staat voor de opgave om terwijl hij aan het ene project werkt vragen te beantwoorden over lopende of afgeronde projecten, waarbij de vragen wat karakter betreft uiteen kunnen lopen van uitvoering tot kosten, tijd en constructieve aspecten. In veel gevallen zal het antwoord snel verlangd worden. Kernopgave 2 inwinnen informatie (communicatie extern en intern, technische kennis) De tekenaar staat voor de opgave om bij het uitwerken van een ontwerp de benodigde detailinformatie uit verschillende bronnen in te winnen en af te stemmen met betrokkenen. Kernopgave 3 ontwerp en realisatie (vakspecifieke kennis) De tekenaar staat voor de opgave zich steeds het spanningsveld te realiseren tussen ontwerp en technische-, uitvoerings-, tijd-, kosten, en wettelijke aspecten. Kernopgave 4 oplossingen vorm geven (technische kennis) De tekenaar staat voor de opgave om oplossingen te bedenken die binnen de kaders van het project en overige wet- en regelgeving passen. 9

11 Competentiematrix Beroepscompetenties Kerntaak Kernopgave Ontwerp analyseren X X X X X 2 (Schets) ontwerp uitwerken X X X X 3 Tekeningen controleren X X X X X 4 Inventarisaties tekenen X X X X 5 Tekeningen archiveren X X Zie matrix algemene competenties Kerntaken 1. Verzamelt benodigde projectinformatie 2. Verricht digitaal en analoog tekenwerk 3. Controleert het tekenwerk 4. Maakt en onderhoudt tekeningenarchief Kernopgaven 1. Verstrekken informatie 2. Inwinnen informatie 3. Ontwerp en realisatie 4. Oplossingen vorm geven 10

12 Beroepscompetenties met succescriteria 1 Ontwerp analyseren Beroepscompetentie (VM) Succescriteria Resultaat 2 (Schets) ontwerp uitwerken Beroepscompetentie (VM) Succescriteria Resultaat 3. Tekeningen controleren De tekenaar is in staat om op adequate wijze een civieltechnisch ontwerp te analyseren Bestudeert het ontwerp en bijbehorende informatie Signaleert onduidelijkheden en registreert deze Bespreekt zijn bevindingen met de leidinggevende /projectleider en stelt benodigde acties vast. De tekenaar kan starten met de tekeningen voor zover de informatie duidelijk en compleet is De tekenaar kan gericht informatie inwinnen om onduidelijkheden op te lossen De tekenaar is in staat om op adequate wijze een civieltechnisch ontwerp verder uit te werken in tekeningen zodat de uitwerkingen geschikt zijn voor vervolgstappen van het project. Maakt een laagopbouw volgens afspraak of volgens te maken projectsysteem Maakt een juiste opbouw door laaggebruik en symbolen Werkt volgens geldende tekennormen en afspraken Zet de verschillende civieltechnische elementen in de juiste maatvoering Verwerkt wijzigingen, aanpassingen en aanwijzingen Maakt in overleg afspraken over per tekening af te drukken informatie Het civieltechnisch ontwerp is uitgewerkt volgens ontwerpvisie en richtlijnen en voldoet aan de bouwtechnische en overige tekeningeisen De tekening is zo opgebouwd dat aanpassingen en of wijzigingen snel door te voeren zijn. Beroepscompetentie VM De tekenaar is in staat om op adequate wijze tekeningen van zichzelf en derden te controleren. Succescriteria Resultaat 4. Inventarisaties tekenen Controleert systematisch eigen tekeningen Controleert systematisch tekeningen van derden (bijv. contructeur, leverancier) Controleert op eenduidigheid van samenhangende tekeningen( bijv bovenaanzicht en doorsneden) Informeert derden over geconstateerde onvolkomen in geleverde tekeningen De tekeningen worden foutloos en compleet opgeleverd Samenhangende tekeningen spreken elkaar niet tegen Beroepscompetentie VM Succescriteria Resultaat De tekenaar is in staat om op adequate wijze ter plekke een goede inventarisatie te maken van een bestaande civieltechnische situatie en deze uit te tekenen Bezoekt een toekomstige bouwlocatie Meet de bestaande situatie op en registreert deze Bestudeert mogelijke (bestek) tekeningen en stelt afwijkingen of onvolkomenheden vast. Een civieltechnische tekening van een aanvulling op bestaande informatie 11

13 5. Tekeningen archiveren Beroepscompetentie VM Succescriteria Resultaat De tekenaar is in staat om op adequate wijze de gemaakte tekeningen te archiveren zodat iedere tekening binnen korte tijd hervindbaar en/of reproduceerbaar is Ontwikkelt, in overleg, een coderingssystematiek Voorziet de gemaakte tekeningen van de juiste codering Maakt een beschrijving van de tekening (soort, waarvoor/werk, datum, door wie getekend) Slaat de tekening en de beschrijving op de juiste wijze op Overlegt voor archivering van digitale tekeningen met systeembeheerders over de gewenste/benodigde conversie bij verandering van hard- en software Een geordend tekeningenarchief 12