VERSLAG KENNISTAFEL GROEPSRISICO / COMMISSIE VERANTWOORDING GROEPSRISICO

Transcriptie

1 VERSLAG KENNISTAFEL GROEPSRISICO / COMMISSIE VERANTWOORDING GROEPSRISICO Datum: 28 oktober 2011 Locatie: Karel V Utrecht Deelnemers Naam Organisatie Tel. Nr. Aanwezig Dagmar van den Brule MMG Advies (secretaris) brule@mmgadvies.nl Jan Meissen KIVI Zuid-Holland j.meissen@xs4all.nl Jan van der Sluis RWS jan.vander.sluis@rws.nl Jeroen Eskens Oranjewoud Jeroen.eskens@oranjewoud.nl Kees Dijkman Milieudienst Zuid-Holland Zuid kdijkman@mzhz.nl Leo Noordam DCMR Leo.noordam@dcmr.nl Luc Vijgen DCMR luc.vijgen@dcmr.nl Peter Hermens MMG Advies (voorzitter) hermens@mmgadvies.nl Robert Kint Gemeente Tilburg robert.kint@tilburg.nl Rob Schutte Ministerie van I&M rob.schutte@minvrom.nl Rudy Bos Provincie Noord-Brabant rbos@brabant.nl Naam Organisatie Tel. Nr. Afwezig Gert-Jan van de Bovenkamp Gemeente Almere gjvdbovenkamp@almere.nl Jeanine Mesters Regionale Brandweer Zuid-Limburg j.mesters@brwzl.nl Margreet Spoelstra RIVM CEV margreet.spoelstra@rivm.nl Marianne ten Boden RWS marianne.ten.boden@rws.nl Marjolein Zuijderduijn StAB m.zuijderduijn@stab.nl Metha de Heer Brandweer Midden en West-Brabant metha.de.heer@brandweermwb.nl Rob Poelman Ministerie van VROM rob.poelman@minvrom.nl Wim Derksen Provincie Noord-Brabant wderksen@brabant.nl Wim Klijn Ministerie van BZK wim.klijn@minbzk.nl Gasten Yvette Moulijn Dienst Milieu en Bouwtoezicht gemeente Amsterdam y.moulijn@dmb.amsterdam.nl Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 1 van 8

2 Samenvatting Starttijd Eindtijd Onderwerp Samenvatting uur uur Opening door de voorzitter Dit is waarschijnlijk de laatste keer dat de kennistafel in deze vorm bij elkaar zal komen. Mogelijk zal er nog één bijeenkomst ter afsluiting georganiseerd worden. Rob bespreekt dit met Bob Houtkamp. In het kader van het Verbeterprogramma zal een klankbordgroep vanaf volgend jaar in een andere samenstelling verder gaan. Willem Niessink heeft een andere functie binnen de provincie Groningen en maakt daarom geen deel meer uit van de kennistafel. Het verslag van de vorige bijeenkomst (16 september 2011) wordt doorgenomen. Opmerkingen: - Er is overleg geweest met I&M over het invloedsgebied van LPG-tankstations. De interpretatie dat het invloedsgebied 150 meter is, is de juiste. - M.b.t. het onderwerp Gasleidingsdata Gasunie: de kennistafel Buisleidingen behandelt dit onderwerp in haar volgende bijeenkomst. Hun inzichten hierover zullen met de KTGR en CVG gedeeld worden. Het verslag wordt definitief gesteld uur uur Jurisprudentie (zie stukken) De jurisprudentie wordt door Jeroen Eskens toegelicht. Alphen: Crisis en herstelwet en groepsrisico De gemeente Alpen aan den Rijn heeft bij vaststelling van een bestemmingsplan een verantwoording GR uitgevoerd en geconcludeerd dat de voorziene ontwikkeling geen invloed heeft op het GR. Het plan voorziet overigen wel in de realisatie van een aantal kwetsbare objecten. De Raad van State oordeelt echter dat de vereniging die het beroep heeft ingesteld geen belang heeft bij de betreffende percelen en gaat met verwijzing naar de Crisis en herstelwet niet mee met het ingestelde beroep. Naar oordeel van de Raad van State zijn de normen voor het GR niet bedoeld om individuele belangen te beschermen. Berekeningswijze wissel / onder de oriëntatiewaarde In deze uitspraak heeft een gebrek aan kennis een rol gespeeld. In de QRA zijn de wissels van de spoorwegovergang niet meegenomen. Dit zou niet relevant zijn omdat die wissels slechts incidenteel afslaand worden bereden. Toch zijn er zekere risico s waar rekening mee gehouden moet bij het rechtdoor rijden over een wissel. De faalkans maakt geen onderscheidt in het afslaand of recht berijden. Een juiste berekening had dus een andere uitkomst en mogelijk andere conclusies opgeleverd. Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 2 van 8

3 Bedrijventerrein Doetinchem In de plantoelichting staat dat een berekening van het GR pas kan plaatsvinden als het bestemmingsplan concreet wordt ingevuld. Realisering van (beperkt) kwetsbare objecten is toegestaan mits de oriëntatiewaarde niet wordt overschreden. Een verantwoording GR heeft niet plaatsgevonden en wordt hiermee doorgeschoven naar de realisatie van concrete bouwplannen. De RvS heeft de clausule over het overschrijden van de oriëntatiewaarde geschrapt. Dit bp gaat ervan uit dat bij elk plan opnieuw een berekening van het GR gedaan moet worden om te kijken of het past. De kans bestaat dat één bouwplan de gehele GR-ruimte opsoupeert. Je moet dus een soort van boekhouding gaan bijhouden om de kijken hoeveel GRruimte er nog is, maar dit is in strijd met een goede ruimtelijke ordening omdat je mogelijk dan andere percelen niet meer kan gebruiken. Het bestemmingsplan ook een LPG tankstation met de bepaling dat er maximaal 301 personen toe zijn gestaan in het invloedsgebied. Een beperking die moeilijk te handhaven is. Conclusie: Er is hier sprake van eenzijdige, met name rekenkundige ingestoken ruimtelijke ordening. EV wordt onvoldoende geborgd in het bestemmingsplan. De kennistafel constateert dat er kenniserosie optreedt bij overheden wat o.a. dit tot gevolg heeft. Het heeft nog maar weinig met GRverantwoording te maken. Europees recht: Nieuw arrest met gevolgen voor vergunningverlening? Een casus in Duitsland (ARREST VAN HET HOF (Eerste kamer) 15 september 2011 (*)In zaak C-53/10. Het betreft een bouwvergunning voor een kwetsbaar object nabij een Brzo-bedrijf. Het bevoegd gezag meent verplicht te zijn deze vergunning, ondanks een te korte afstand, te moeten verlenen omdat het bestemmingsplan dit bouwplan toelaat. Het Europese hof is van mening dat de bouwvergunning geweigerd had moeten worden omdat de Europese richtlijn in deze situatie verplicht voldoende afstand te houden. Deze uitspraak is nadien door I&M en Oranjewoud bestudeerd. Geconstateerd is dat de uitspraak niet zonder meer op de Nederlandse situatie van toepassing is. Mogelijk is dit in specifieke situaties wel zo is uur uur Groepsrisicobeleid gemeente Amsterdam (zie stukken) Dit onderwerp wordt toegelicht door Yvette Moulijn (Dienst Milieu en Bouwtoezicht van de gemeente Amsterdam). De Dienst Milieu en Bouwtoezicht heeft in samenwerking met de Dienst RO, verscheidene Stadsdelen, de Haven, de brandweer en de Provincie een gebiedsvisie opgesteld voor de Haven Amsterdam. De visie brengt in kaart hoe er verantwoord omgegaan kan worden met Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 3 van 8

4 risico s van gevaarlijke stoffen, afwegingen op eenduidige wijze tot stand kunnen komen en efficiëntere besluitvorming mogelijk kan worden. Uitgangspunten De haven Westpoort betreft een gebied waar geen mensen wonen en zich ook geen kwetsbare groepen bevinden. Risicobronnen en (beperkt) kwetsbare objecten worden in nieuwe situaties zoveel mogelijk gescheiden. Overschrijding van de OW wordt verantwoord door extra in te zetten op zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid. Zone indeling Het havengebied wordt onderverdeeld in drie zones: Zone 1 biedt ruimte aan industrie (risicobedrijven) en is niet geschikt voor de komst van nieuwe en uitbreiding van bestaande risico-ontvangers. Zone 2 biedt ruimte aan de arbeidsintensieve industrie, maar sluit risicobedrijven niet uit. Zone 3 biedt ruimte aan bedrijvigheid en is minder geschikt voor de komst van nieuwe en uitbreiding van bestaande risicobronnen. Voor het aanwijzen van de verschillende zones is gekozen voor een pragmatische aanpak: welke industrie/bedrijvigheid zit waar en waar wil men in de toekomst welke functies hebben? Vertaling van beleid Bovenstaande houdt in dat: Vestiging van nieuwe of uitbreiding van bestaande nietzelfredzame functies niet is toegestaan in zone 1 en 2. Vestiging of uitbreiding van specifieke typen nietzelfredzame functies toegestaan is in zone 3, mits het bevoegd gezag van mening is dat sprake is van een aanvaardbaar veiligheidsniveau en de mogelijkheden voor rampenbestrijding en zelfredzaamheid van voldoende niveau zijn. Zonder een projectbesluit mag niet afgeweken worden van dit beleid. Huidige stand van zaken Het beleid voor de haven is vastgesteld. Het beleid voor de stad is momenteel in ontwikkeling. Voor het stadsbeleid gelden er andere principes, als volgt: De OW mag niet overschreden worden, Er dient ten minste een bepaald basisniveau aan bluswatervoorzieningen aanwezig te zijn, De minder zelfredzamen dienen beschermd te worden, Buiten de 100% letaliteitszone is beperkte ontwikkeling per Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 4 van 8

5 definitie aanvaardbaar. Indien van dit beleid afgeweken wordt, moet dat voorgelegd worden aan het bestuur uur uur Casus Rotterdam Central District en groepsrisicobeleid Rotterdam (zie stukken) Opmerkingen De deelnemers zijn gecharmeerd van deze aanpak en zijn van mening dat het van waardevolle betekenis kan zijn voor het Verbeterprogramma. Toegelicht door Leo Noordam. Aanleiding Het ontwikkelen van een beleidskader ten behoeve van het groepsrisico in de regio Rotterdam-Rijnmond was noodzakelijk nadat er was geconstateerd dat sommige adviezen sterk van elkaar verschilden. Beleidskader In tegenstelling tot Amsterdam, geldt dit kader voor zowel de stad als de haven. Rotterdam heeft ervoor gekozen om met veiligheidscontouren te werken. Uitgangspunt is dat er altijd een groepsrisicoberekening gemaakt moet worden en dat bij de verantwoording geldt hoe hoger het groepsrisico, hoe zwaarder de verantwoording en daarmee ook de inhoudelijke betrokkenheid van het bestuur en de omvang van de te nemen maatregelen. De ambitie is om in eerste instantie te streven naar een situatie waarbij het GR zo laag mogelijk is en bij voorkeur de OW niet overschreden wordt. Als dat niet mogelijk blijkt, en de GR toch de OW overschrijdt, wordt beoogd het GR niet te laten toenemen als gevolg van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen of uitbreiding van risicovolle activiteiten. Als ook dat niet mogelijk blijkt zal er bestuurlijke afweging plaatsvinden. De verantwoording GR is in drie categorieën onderverdeeld: Licht Het GR bevindt zich onder de OW, met een maximum van 0,3 maal de OW. Uitsluitend generieke maatregelen met betrekking tot hulpverlening en zelfredzaamheid dienen getroffen te worden. Middel Het GR is groter dan 0,3 maal de OW met een maximum van 1. De verantwoording vraagt een uitgebreider onderzoek en belangenafweging; naast de voorwaarden die gelden voor de categorie licht dienen o.a. verschillende ongevalscenario s en afweging van alternatieve locaties gegeven te worden. Zwaar Het GR is groter dan 1 maal de OW. Naast bovengenoemde voorwaarden dient de verantwoording aan specifieke voorwaarden te voldoen, zoals een Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 5 van 8

6 uitgebreide belangenafweging met o.a. aandacht voor de kosteneffectiviteit van maatregelen in relatie tot rampenvoorbereiding. Verantwoordingen die in de categorie zwaar vallen moeten in alle gevallen ter besluitvorming worden voorgelegd aan het bevoegd gezag. Uitwerking beleid Het beleid krijgt verdere uitwerking als volgt: Procesafspraken die leiden tot eenduidige advisering en transparantie in het proces van verantwoording, Duidelijk afwegingskader, EV kaart Rotterdam om een overzicht te geven van risicobronnen en zones daaromheen waar EV en GR relevant is. In aanvulling op het laatste punt, wordt het idee geopperd om een kaart te ontwikkelen met alle gevallen die tussen 0,3 en 1 maal de OW vallen. Rotterdam Central District Nadat alle bouwplannen en aandachtsgebieden met betrekking tot GR in kaart zijn gebracht, is er een structuurvisie opgesteld voor Rotterdam Central District (RCD) uur uur Lunch uur uur Groepsrisicobeleid luchtvaart (zie stukken) De gemeente Rotterdam is voornemens de RCD verder te ontwikkelen; het plan betreft hoogbouw nabij Rotterdam Centraal Station dat met de realisatie van de Hogesnelheidslijn en Randstadrail een belangrijk OV-knooppunt vormt. Bovenstaande beleidskader is stap voor stap toegepast op deze structuurvisie, die dient als verantwoording van het GR ten behoeve van de gebiedsontwikkeling en de basis vormt voor toekomstige bestemmingsplannen in het RCD. (Zie de stukken van de vergadering) Toegelicht door Luc Vijgen en Jan Heckman. Jan presenteert een nieuwe aanpak voor het berekenen van GR rondom de luchthaven Rotterdam - The Hague Airport. Doel: de risico s die rondom de luchthaven bestaan meer vorm te geven en het GR daarvan te kunnen beoordelen. Dit is een middel dat de verantwoording moet ondersteunen en gemakkelijker moet maken. Een vliegtuigramp kan in principe overal plaatsvinden. Bij de berekening van het GR wordt gekeken naar waar het GR beïnvloed kan worden en dus wat het invloedsgebied is waar je mee te maken hebt. Door de omgeving onder te verdelen in meerdere vakjes kan Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 6 van 8

7 per vakje de kans berekend worden dat een vliegtuig neerstort met een x aantal slachtoffers op de grond als gevolg daarvan. Dat heeft een bepaalde waarde ten opzichte van de OW (in dit geval 16 maal de OW). Dit is geen beoordelings- maar een berekeningsmodel. Op basis van het model is er gekozen om het GR beleid niet te richten op de luchthaven Rotterdam - The Hague Airport, maar op de omgeving. Voorts wordt er gekeken wat een aanvaardbaar GR in het gebied zou zijn en welke maatregelen daarbij getroffen kunnen worden. Opmerkingen uur uur Contourennota Veiligheidsregio Noord- Limburg (zie stukken) Nederland past een soortgelijke lijn toe als Groot Brittannië op het gebied van EV en GR rondom luchthavens. De centrale vraag is of we er in Nederland meer aan zouden moeten doen? Hierin wordt door de VR aangegeven hoe zij willen omgaan met de adviezen. Dit zou in de plaats komen voor Maatramp III, waarvan zij afscheid nemen omdat zij dit te generiek vinden. De VR laat met dit rapport zien dat zij er uitvoerig over nagedacht heeft. Het is echter niet heel erg vernieuwend. De deelnemers vragen zich tevens af hoe dit rapport zich verhoudt ten opzichte van IPO uur uur Toekomst KTGR en CVG en verbeterprogramma groepsrisico Titus Hofman van de provincie Zuid-Holland licht de toekomst van de kennistafels toe. Er is onderzoek gedaan naar hoe EV zich heeft ontwikkeld bij provincies, gemeenten en milieudiensten. Conclusie: EV heeft een flinke ontwikkeling doorgemaakt, maar is onvoldoende verankerd. Het rapport adviseert dat de komende jaren de focus verlegd wordt naar de werkprocessen (vergunningverlening, RO, etc.) en dat er specifiek gericht wordt op harmonisering en uniformering. De komende maanden wordt er verder gepraat over hoe men verder wil gaan met EV en de kennistafels. De deelnemers aan de kennistafel en commissie zien ook dat EV een flinke ontwikkeling heeft gemaakt door de jaren heen, maar zijn van mening dat het nog lang niet is uitontwikkeld. Tevens merkt Jan Meissen op: het bedrijfsleven moet hierbij betrokken worden uur uur Relevant congres (zie stukken) De workshop van de KTGR en de CVG, die tijdens het Relevant congres van 29 november, wordt georganiseerd krijgt verdere invulling uur uur Sluiting Afspraken en acties Rob bespreekt met Bob Houtkamp of er nog één laatste bijeenkomst georganiseerd wordt om de kennistafel en commissie in de huidige samenstelling af te sluiten. Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 7 van 8

8 Jeroen stuurt mailwisseling m.b.t. discussie invloedsgebied van 150 meter op naar de deelnemers. Peter koppelt opmerkingen kennistafel en commissie terug aan de VR Noord-Limburg. Peter meldt Jan Meissen aan voor het Relevant congres. Dagmar stelt het verslag van deze bijeenkomst op en maakt het verslag van de vorige bijeenkomst definitief. Verslag Kennistafel Groepsrisico / Commissie Verantwoording Groepsrisico pagina 8 van 8