Onderwerp Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden; gebiedsrapportages Krimpenerwaard en Hollandsche IJssel

Transcriptie

1 COLLEGEVOORSTEL Onderwerp Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden; gebiedsrapportages Krimpenerwaard en Hollandsche IJssel Te besluiten om: 1. kennis te nemen van de concept-gebiedsrapportages Krimpenerwaard en Hollandsche IJssel en de overige achterliggende stukken; 2. in te stemmen met de in dit advies verwoorde aandachtspunten/opmerkingen over de concepten van deze rapportages en deze kenbaar te maken aan de voorzitter van de Stuurgroep Deltaprogramma Rijnmond Drechtsteden; 3. de gemeenteraad ter zake te informeren door middel van een raadsinformatiebrief. Inleiding In de afgelopen maanden heeft het programmateam Rijnmond-Drechtsteden inzichten verzameld over de (lange termijn) opgaven voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening in het gebied Rijnmond-Drechtsteden. Uit de desbetreffende probleemanalyse blijkt dat in het westen van het gebied tot 2100 het overgrote deel van de dijken en keringen hoog genoeg is. Lokaal zijn er wel opgaven, bijvoorbeeld bij Spijkenisse op Voorne-Putten. De grootste opgave ligt aan de oostkant van het gebied. Daar hebben de dijken langs de Hollandsche IJssel en de gekanaliseerde Hollandsche IJssel nu al onvoldoende sterkte. Uitgaande van het meest extreme klimaatscenario zijn vanaf de dijken rondom de Alblasserwaard (dijkring 16) en Lopiker- en Krimpenerwaard (dijkring 15) niet sterk c.q. hoog genoeg. Gebiedsrapportages en relevante conclusies voor Krimpen aan den IJssel De westelijke Krimpenerwaard, waar onze gemeente onderdeel van uitmaakt, is in tweeërlei opzicht betrokken bij de problematiek, namelijk via het gebiedsproces Hollandsche IJssel en via het gebiedsproces Krimpenerwaard. Per gebied is een verkenning gedaan naar kansrijke strategieën voor waterveiligheid. In een aantal (ambtelijke) werkprocesssen/sessies is nauw samengewerkt met de regionale gebiedspartijen en ontwerpbureau De Urbanisten. De inzichten en kennis die dit alles heeft opgeleverd zijn zo goed mogelijk verwerkt in de zojuist genoemde concept-gebiedsrapportages. Deze rapportages, waaronder die voor de Hollandsche IJssel en de Krimpenerwaard, en overige relevante documenten zijn te raadplegen op de speciaal hiervoor ingerichte website op Deze rapportages zijn met name opgesteld ter onderbouwing van de urgentie om de komende maanden via een gezamenlijk proces te komen tot kansrijke strategieën voor het gehele gebied Rijnmond Drechtsteden. Enige in het oog springende conclusies van de rapportages: 1. In iedere strategie blijft dijkversterking in beeld als (deel-)oplossing van de veiligheidsopgave. Afhankelijk van nieuwe inzichten zal binnen enkele decennia opnieuw groot onderhoud, dan wel dijkversterking langs de Nieuwe Maas en Lek moeten plaatsvinden. Voor de Hollandsche IJssel is deze opgave er al direct.

2 2. Voor de Hollandsche IJssel geldt dat voor iedere keuze, namelijk een ander sluitregime van de Stormvloedkering of zelfs de afsluiting van de Hollandsche IJssel, in meer of mindere mate dijkversterkingen zullen moeten worden uitgevoerd. 3. De Krimpenerwaard is een relatief snel zakkend veenweidegebied. Er zijn weliswaar maatregelen in het kader van het Veenweidepact om maaivelddaling te beperken, maar het perspectief blijft wel dat het gebied zakt en dat daarmee de risico s bij overstroming langzaam toe zullen nemen. 4. Hoewel verschillende ingrepen in het hoofdsysteem de waterstandstijgingen op de Hollandsche IJssel, Nieuwe Maas en Lek kunnen beperken, zijn stijgingen van maatgevend hoogwaterstanden onvermijdelijk. Daarom zijn toekomstige dijkversterkingen onvermijdelijk, zowel langs de Hollandsche IJssel als de Nieuwe Maas en Lek, ook omdat relatief grote zettingen hiertoe aanleiding geven. 5. De strategieën op hoofdsysteemniveau kunnen de dijkversterkingsopgave echter wel beperken. De optimalisatie van de huidige strategie helpt de opgave aan de westkant van de Krimpenerwaard (Krimpen aan den IJssel en Krimpen aan de Lek) te beperken met ongeveer 25 cm, zodra de faalkans van de Maeslantkering is verbeterd tot 1:1000 per sluiting. 6. De verbetering van de faalkans van de stormvloedkering bij Krimpen aan den IJssel van 1:30 nu tot 1:1000 brengt de maatgevend hoogwaterstanden met 40 cm omlaag en beperkt daarmee de dijkversterkingsopgave aanzienlijk. 7. Verlaging van de faalkans verder dan 1:100 lijkt echter voorlopig niet erg realistisch. Als de stormvloedkering aan vervanging toe is, medio deze eeuw, zal de faalkans ongetwijfeld een belangrijk aandachtspunt zijn in het ontwerp. 8. De combinatie c.q. de inzet van de Maeslantkering om de faalkans van de stormvloedkering bij Krimpen aan den IJssel nu al te beperken verdient zeker aandacht. Dit geldt ook voor aanpassing van het sluitregime van de stormvloedkering bij Krimpen aan den IJssel. 9. Als de kerende werking van alle hoge voorlanden langs de Hollandsche IJssel wordt meegenomen bij de toetsing, kan de dijkversterkingopgave worden teruggebracht van 500 miljoen naar ca. 350 miljoen. De kerende werking van de voorlanden moet dan wel via wetgeving worden geborgd. 10. Voor de referentiesituatie wordt de dijkversterkingsopgave uitgevoerd met constructies om de huidige bebouwing te behouden. Beoogd effect Het leveren van gemeentelijke inbreng bij de gebiedsprocessen Krimpenerwaard en Hollandsche IJssel van het Deltaprogramma Rijnmond Drechtsteden. Aandachtspunten/opmerkingen over de conceptrapportages Ik adviseer uw college namens onze gemeente de volgende aandachtspunten c.q. opmerkingen naar voren te brengen: 1. In te stemmen met de in de gebiedsrapporten genoemde uitgangspunten: a. het doorgaan van de reeds in voorbereiding zijnde dijkversterkingen, waaronder die van de Lekdijk in onze gemeente; b. het verlagen van de maatgevende hoogwaterstand achter de stormvloedkering door de faalkans van de stormvloedkering te verkleinen (zie rapportage Hollandsche IJssel) en een ander sluitregime in te voeren (zie rapportage Hollandsche IJssel); 2

3 2. Aan te geven dat de gemeente geen voorstander is van het geheel afdammen van de Hollandsche IJssel (zie rapportage rapportage Hollandsche IJssel) gelet op de negatieve effecten die hieraan verbonden zijn. Groot nadeel van dit alternatief is dat het getij en daarmee het huidige ecosysteem verdwijnt en de scheepvaart blijvend gebruik moet maken van een schutsluis. Vele van de in het kader van het Project Hollandsche IJssel gerealiseerde natuurprojecten dreigen bij afdamming teniet gedaan dan wel aangetast te worden. 3. Als alternatief naar voren brengen: het geheel vervangen / vernieuwen van de huidige stormvloedkering omstreeks Het van harte ondersteunen van het standpunt om de voorlanden van de dijken mee te nemen bij de toekomstige dijkversterkingsoplossingen. 5. Ervoor pleiten de gehele problematiek na 2050 opnieuw te bezien in het licht van de alsdan ingeschatte verwachtingen van de klimaatveranderingen en de prognoses van de stijging van de zeespiegel; tegen die tijd is ook de Maeslantkering aan vervanging toe, waarbij dit gegeven dan eveneens meegenomen kan worden bij de discussie over de te treffen maatregelen naar het jaar 2100 toe. 6. Aandringen op vertegenwoordiging van de Hollandsche IJssel-gemeenten c.q. Krimpenerwaard-gemeenten in de Stuurgroep Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden. 7. De inbreng van de Stadsregio Rotterdam te onderschrijven en hiernaar te verwijzen (zie hierna). Inbreng Stadsregio Rotterdam Naar ik uit ambtelijk contacten heb vernomen onderschrijft de Stadsregio de hoofdconclusies en resultaten tot nu toe: a) De keuzes voor het hoofdwatersysteem van Rijnmond Drechtsteden passen in de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de Rotterdamse regio. De keuzes van afgevallen maatregelen worden onderschreven. b) De keuzes voor opgaven in het hoofdwatersysteem, zoals vervanging Maeslantkering vanaf 2070 en versterking van dijken, worden herkend en passen eveneens in de ruimtelijk-economische ontwikkeling. c) De keuze voor het gebiedsspecifiek uitwerken van de waterveiligheid buitendijks is overeenkomstig de stadsregionale inzet. d) Het voorstel om de 3 benoemde (concept-) kansrijke strategieën te onderzoeken wordt onderstreept, dit biedt namelijk de mogelijkheid om resterende vragen op gebied van Meerlaagse Veiligheid en andere omgang met risico s verder te onderzoeken De Stadsregio heeft grote waardering voor de gebiedsspecifieke uitwerking en de daarin gemaakte stappen in relatie tot de opgaven en mogelijke oplossingsrichtingen. Zij geeft de volgende aandachtspunten mee bij de verdere ontwikkeling van kansrijke strategieën: a) Blijvende aandacht wordt gevraagd voor koppeling waterveiligheidsopgaven en opgaven sociaal-economische ontwikkeling regio: bij de verdere ontwikkeling van de kansrijke strategieën dient ook aandacht te zijn aan welke condities het permanent ontwikkelen en versterken van de regio vraagt aan de maatregelen voor waterveiligheid en zoetwater. Een mooi voorbeeld is de mogelijkheid om in de toekomst dijkversterkingsopgaven soms naar voren te kunnen halen als hier om ontwikkelingen vanuit het stedelijk gebied om gevraagd wordt (bv bij Stadshavens). Dit vraagt wel om een herdefiniëring van de huidige toetsings-, plannings en financieringsmethodiek van dijkversterkingen. b) De regio vraagt aandacht voor de vraag of de veiligheid omhoog moet en zo tot welke maatregelen dat dan leidt. Uit (concept-) gebiedsrapportages blijkt dat als er rekening was gehouden met de feitelijke specifieke situaties op het gebied van hoogte en overschrijdingskans, sommige gebieden binnen de Stadsregio niet als aandachtsgebied 3

4 naar voren zouden zijn gekomen De regio ziet graag concreet uitgewerkt hoe dit meegenomen kan worden. c) Ook voor de Rotterdamse regio is het van groot belang dat de zogenaamde systeemwerking van dijkringen 14, 15 en 44 wordt opgelost. De regio ziet op lokaal niveau met name op gebied van dijkversterkingsopgaven en buitendijkse ontwikkelingen kansen voor maatwerkoplossingen. Dit vereist volgens haar echter wel: o helderheid over uitgangspunten voor toegestane risico s (buitendijks) en een governance van meerlaagsveiligheidbenadering in (met name) buitendijks gebied moet goed doordacht worden (er worden namelijk meer partijen dan vroeger betrokken bij waterveiligheid: ook ontwikkelaars/corporaties, bedrijven, veiligheidsregio; o helderheid over de discussie of overhoogte al dan niet oversterkte is o een kans om Rotterdamse regio als voorbeeld voor innovatieve aanpak verder te etaleren (Stadshavens, adaptief bouwen etc.), zie ook de spin-off van de Deltawerken Tot slot vraagt de Stadsregio bijzondere aandacht voor specifieke punten per gemeenten en dan met name voor wat betreft de gebieden Hollandsche IJssel en Krimpenerwaard (de gemeenten Capelle aan den IJssel en onze gemeente). Uitvoering: bestuurlijke consultatieronden en vervolgproces De Deltacommissaris heeft in zijn brief van 12 december 2012 erop aangedrongen de gemeenteraden bij de 1e bestuurlijke consultatie te betrekken. Het presidium van onze gemeenteraad heeft besloten van de mogelijkheid een presentatie in een vergadering van de informatiecommissie te verzorgen, geen gebruik te maken. Het presidium heeft daarbij aangegeven in dit stadium geen inbreng te willen leveren en op de hoogte te willen blijven via een raadsinformatiebrief. De 1e bestuurlijke consultatie vindt plaats in de periode tot 1 maart De conceptgebiedsrapportages en de voorlopige concepten van kansrijke strategieën voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening in Rijnmond-Drechtsteden vormen samen de inhoudelijke basis voor deze consultatie. Tijdens het portefeuillehoudersoverleg GROM van de Stadsregio Rotterdam dat inmiddels heeft plaatsgevonden op 7 februari 2013 is aan de betrokken bestuurders een presentatie gegeven van het proces tot nu toe en hebben de aanwezige portefeuillehouders een eerste globale reactie gegeven op het proces. Vervolgens zal er een 2e bestuurlijke consultatieronde plaatsvinden na de landelijke Stuurgroep Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden van april en zal gaan over de uitkomsten van deze stuurgroep en over de dan aangescherpte gebiedsrapporten en concepten van kansrijke strategieën. In 2014 zal de Stuurgroep Rijnmond-Drechtsteden de voorkeursstrategie voor Rijnmond- Drechtsteden vaststellen. Het kabinet en de Tweede Kamer besluiten hierover in Kanttekeningen n.v.t. Financiën n.v.t. 4

5 Communicatie De gemeenteraad informeren door middel van een raadsinformatiebrief. Bijlagen Hiervoor verwijs ik naar de speciaal hiervoor ingerichte website op 5