Conflicterende interpreta.es of onzorgvuldige regelgeving

Transcriptie

1 Conflicterende interpreta.es of onzorgvuldige regelgeving mr. dr. Cees de Jong Privaatrechtelijk Van handelsagent naar opdrachtnemer 2 1

2 Publiekrechtelijk Van bedrijfsregeling naar toezichtregime - Wet AssuranFebemiddeling (1954) - Wet assuranfebemiddelingsbedrijf (1991) - Wet financiële dienstverlening (2006) - Wet op het financieel toezicht (2007) 3 Europese regelgeving Van voorwaardenscheppend naar consumentenbescherming - Richtlijn inzake het recht van vesfging en het vrij verrichten van diensten voor de werkzaamheden van verzekeringsagent en assuranfemakelaar (1976) - Aanbeveling inzake verzekeringstussenpersonen (1992) - Richtlijn verzekeringsbemiddeling (2002) - RegulaFon on PRIIPs (2014) - IMD2 (2016?) 4 2

3 Wet op het financieel toezicht Adviseren het in de uitoefening van een beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke verzekeringen aan een bepaalde cliënt Bemiddelen alle werkzaamheden in de uitoefening van een beroep of bedrijf gericht op het als tussenpersoon tot stand brengen van een verzekering tussen een cliënt en een verzekeraar of op het assisteren bij het beheer en de uitvoering van een verzekering 5 Verschillende rechtsverhoudingen Rechtsverhouding ex art. 7:400 BW (ovk van opdracht) - Verzekeringstussenpersoon/Klant - Recht op beloning Rechtsverhouding ex art. 4:102 WY (portefeuillerecht) - Verzekeringstussenpersoon/Verzekeraar - Recht op beheer, incl. recht op incasso Portefeuillerecht past niet in het zuiver marktmodel Voorstel Wijzigingswet financiële markten 2015 Voorlopige dekkings- en schaderegelingsbevoegdheid? 6 3

4 Verschillende bedieningsconcepten Adviesopdracht Bemiddelingsopdracht Nazorgopdracht (abonnement) CombinaFe Verschillende beloningsmodellen Vergoeding per uur resp. verrichfng Periodieke vergoeding (abonnement) 7 Provisieverbod (art. 86c BGfo) Directe beloning voor adviseren van resp. bemiddelen in - Betalingsbeschermers - Complexe producten - Individuele arbeidsongeschiktheidsverzekeringen - Overlijdensrisicoverzekeringen - Uitvaartverzekeringen 8 4

5 Provisieverbod (art. 86c BGfo) Voorwaarde: niet kennelijk onredelijk gelet op aard en reikwijdte van de dienstverlening AantasEng van de parejautonomie/contractsvrijheid IntroducEe van een bestuursrechtelijke iustum preeum AFM kan niet ingrijpen in privaatrechtelijke verhouding 9 Bonusverbod (art. 86d BGfo) Enkel directe beloning, afsluitprovisie, doorlopende provisie, noodzakelijke provisie, relafegeschenken < 100 toegestaan als beloning voor adviseren van resp. bemiddelen in: - Schadeverzekeringen, niet zijnde Betalingsbeschermers Individuele arbeidsongeschiktheidsverzekeringen Overlijdensrisicoverzekeringen Waarom twee verschillende beloningssystemen? 10 5

6 Dubbel zorgplichtstelsel Privaatrechtelijk: - Jegens zijn opdrachtgever Publiekrechtelijk: - Jegens zijn cliënt - Generieke zorgplicht: jegens consument, begunsfgde Waarom in het ene geval cliënt en in het andere consument? Wat te doen bij tegengesteld belang consument/begunsegde? 11 Verplichte precontractuele informa.e (art. 4:20 lid 1 WO) InformaFe die redelijkerwijs relevant is voor een adequate beoordeling van het product resp. de dienst - Nader uitgewerkt in art. 57 BGfo - Niet van toepassing bij grote risico s (art. 4:18 lid 1 onder b WY) - Te verstrekken door de laatste in de keten (art. 4:21 WY) 12 6

7 Verplichte informa.e.jdens loop.jd (art. 4:20 lid 3 WO) Wezenlijke wijzigingen in de gegeven precontractuele informafe, voor zover redelijkerwijs relevant - Niet van toepassing bij grote risico s (art. 4:18 lid 1 onderdeel b) - Te verstrekken door de laatste in de keten (art. 4:21 WY) Past niet alejd binnen het overeengekomen bedieningsconcept Een adviseur weet niet alejd of de geadviseerde verzekering tot stand is gekomen 13 Verplichte precontractuele informa.e (art. 4:25b WO) InformaFe d.m.v. het dienstverleningsdocument - Aard en reikwijdte van de dienstverlening - Wijze van beloning - Door de cliënt te betalen kosten - Belangen, die van invloed kunnen zijn op de dienstverlening - Nader uitgewerkt in art. 86f BGfo EssenEalia van het overeengekomen dienstverleningsconcept vastleggen in overeenkomst van opdracht 14 7

8 Verplichte precontractuele informa.e (Regula.on on PRIIPs) It is necessary to establish uniform rules at the level of the Union applying across all parfcipants of the PRIIPs market on transparency so as to prevent divergences. A RegulaFon is necessary to ensure that a common standard for key informafon documents is established in such a uniform fashion so as to be able to harmonise the format and the content of these documents. The directly applicable rules of a RegulaFon should ensure that all those advising on or selling PRIIPs are subject to uniform requirements in relafon to the provision of the key informafon document to retail investors. 15 Privaatrechtelijk Van handelsagent met volmacht naar opdrachtnemer - Uitvoerder van aan hem uitbestede werkzaamheden 16 8

9 Verschillende verschijningsvormen Assuradeur (beurs) GevolmachFgd agent (provinciaal) - Huisvolmacht - Serviceprovider - Quasi- verzekeraar 17 Richtlijn inzake het recht van ves.ging en het vrij verrichten van diensten voor de werkzaamheden van verzekeringsagent en assuran.emakelaar Was van toepassing op: - de beroepswerkzaamheden van de personen die uit hoofde van een of meer overeenkomsten of volmachten belast zijn met het aanbieden, het voorstellen en het uitwerken of het sluiten van verzekeringsovereenkomsten, of met de medewerking bij het beheer en de uitvoering daarvan, met name in geval van schade, op naam en voor rekening van, of alleen voor rekening van, een of meer verzekeringsondernemingen 18 9

10 Richtlijn verzekeringsbemiddeling Verzekeringsbemiddeling - de werkzaamheden die bestaan in het aanbieden, voorstellen, voorbereidend werk realiseren tot het sluiten van of sluiten van verzekeringsovereenkomsten, dan wel in het assisteren bij het beheer en de uitvoering van verzekeringsovereenkomsten, in het bijzonder in het geval van een schadegeval. - Het sluiten van verzekeringen op naam en voor rekening van een verzekeraar vormt geen onderdeel van deze definiee 19 Wet op het financieel toezicht ToelichFng bij optreden als gevolmachfgde agent - De definife brengt tot uitdrukking dat de gevolmachfgde agent weliswaar een posife inneemt tussen de verzekeraar en de cliënt, maar niet gelijk gesteld kan worden met een bemiddelaar. Een gevolmachfgde agent is immers anders dan een bemiddelaar bevoegd om namens de verzekeraar verzekeringen te sluiten. Bovendien vinden de contacten tussen een gevolmach.gde agent en een cliënt in de regel indirect plaats door tussenkomst van een bemiddelaar

11 Regeling uitbesteding verzekeraars ToelichFng - Uitbesteding is bij verzekeraars een reeds lang voorkomend verschijnsel. Van oudsher komt uitbesteding bijvoorbeeld voor de vorm van het verlenen van volmachten ( ). - Hierbij blijy de verzekeraar volledig verantwoordelijk voor de beheersing van het door hem gevoerde beleid ( ). 21 Wet op het financieel toezicht Uitbesteden - het door een financiële onderneming verlenen van een opdracht aan een derde tot het ten behoeve van die financiële onderneming verrichten van werkzaamheden: a. die deel uitmaken van of voortvloeien uit het uitoefenen van haar bedrijf of het verlenen van financiële diensten; of b. die deel uitmaken van de wezenlijke bedrijfsprocessen ter ondersteuning daarvan

12 Richtlijn solvency II Uitbesteding - een overeenkomst van om het even welke vorm tussen een verzekerings- of herverzekeringsonderneming en een al dan niet onder toezicht staande dienstverlener op grond waarvan deze dienstverlener hetzij rechtstreeks hetzij door middel van onderuitbesteding een proces, een dienst of een acfviteit uitvoert die anders door de verzekerings- of herverzekeringsonderneming zelf zou worden uitgevoerd. 23 Protocol volmacht ArFkel 3 (1/2) - De gevolmachfgde agent die (al dan niet gedeeltelijk) onderdeel is van dezelfde onderneming of enfteit als een bemiddelaar (een zogenaamde huisvolmacht) zorgt voor en werkt volgens een procedure hoe wordt omgegaan met mogelijk conflicterende belangen tussen bemiddelaar en gevolmachfgde agent, en neemt deze procedure op de website van de gevolmachfgde agent op

13 Protocol volmacht ArFkel 3 (2/2) - De gevolmachfgde agent zal het volmachtbedrijf uitoefenen binnen een juridische enfteit waarin niet ook acfviteiten met betrekking tot bemiddeling en advies zijn ondergebracht, met een eigen jaarrekening. Bovendien zijn afdoende organisatorische maatregelen getroffen om de bedrijfsprocessen van de bemiddelaar en de gevolmachfgde agent gescheiden te houden. 25 Wet assuran.ebemiddelingsbedrijf Kamerstukken II 1990/91, , nr. 16, p De regeling heey daarentegen veel gemeen met die voor de assuranfetussenpersonen ( ). Indien daarbij in aanmerking wordt genomen dat het beroep van gevolmachfgde agent in toenemende mate gecombineerd wordt met het beroep van assuranfetussenpersoon, leidt dit tot de conclusie dat de Wet assuranfebemiddelingsbedrijf het meest geëigende kader voor deze regelgeving moet worden geacht

14 Een gevolmachegd agent is uitvoerder van de door een verzekeraar aan hem uitbestede werkzaamheden Ingevolge art. 3:18 lid 1 WR is de uitbestedende verzekeraar verantwoordelijk voor de naleving van de prudeneële regels Ingevolge art. 4:17 lid 1 WR is de uitbestedende verzekeraar verantwoordelijk voor de naleving van de gedragsregels Anders dan voor andere uitvoerders geldt het gedragstoezicht wel voor gevolmachegd agenten Voor gevolmachegd agenten zou de WR niet moeten gelden 27 Stellingen Door de AFM geboden guidance belemmert een eigen invulling van open gedragsnormen Gelegenheidswetgeving creëert verdergaande verplichengen dan wat Europa verlangt 28 14