Zoektocht optimale remineralisatie technologie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zoektocht optimale remineralisatie technologie"

Transcriptie

1 Zoektocht optimale remineralisatie technologie Onderzoeksprogramma Remineralisatie Harmen van der Laan MSc. Onderzoeksprogramma 100% RO + Remin harmen.van.der.laan@oasen.nl +31(0)

2 Onze droom: altijd onberispelijk drinkwater 100% RO: toekomstbestendig, het beste voor onze klanten, tegen aanvaardbare kosten 2

3 Waarom remineraliseren? en wat is het? CaCO3 + CO2 + H2O Ca HCO3-3

4 Onderzoeksvragen Ontwerp? Zuiverheid? Voedingsstoffen? Kalkafzettendheid 4

5 Optimale remineralisatie Wat is de optimale technologie voor het remineraliseren van RO permeaat, wat voldoet aan de geldende eisen voor waterkwaliteit en met de beste beleving voor ons klanten? Optimaal = Water kwaliteit Totale hardheid: 1mmol/L SI: tussen -0.1 en 0.1 ph: Troebelheid: < 0.15 NTU Kookproef: <0.4mmol/L Groeipotentie << nu Storingsvrij en robust (FMECA) Duurzaam (LCA) Kosten (TCO 30 years) 5

6 Showcase De Hooge Boom 2.4 Mm 3 /jaar 300m 3 /u 6

7 Mogelijke bicarbonaat en calciumbronnen Marmer/calcite (CaCO 3 ) Korrels 0,5 4mm Microcalciet 3µm Kalkmelk (CaOH 2 ) Calciumchloride (CaCl 2 )

8 Calciumchloride

9 Calcietdosering 2 6 m 3 /h 9

10 Calcietfiltratie 1-2 m 3 /h

11 Calcietdosering CaCO3 + CO2 + H2O Ca HCO3 - CO2 eff = 0,5 ( HCO3 out HCO3 in ) CO2 dosed + [CO2 in] 11

12 Uitleg calcietfiltratie

13 Calcietfiltratie korrelgrootte Grain class Near equilibrium EBCT EBCT to target CO2 eff. at 20 min EBCT 2-3mm JP >> 60 minutes 60 minutes +/- 40% 1-2mm JP minutes * 10 minutes +/- 80% mm JP 20 minutes < 10 minutes ** +/- 80%

14 Calcietfiltratie troebelheid en spoelen

15 Calcietfiltratie CO 2 kado CaCO3 + CO2 + H2O Ca HCO3 -

16 Kalkafzettendheid 16

17 Groeipotentie 17

18 Duurzaamheid in samenwerking Michiel Zijp, Lavida Kok (RIVM) Calcietfiltratie 60% lagere impact dan de eerst volgende vs kg 4 CO 2 -eq/jaar 15% totale impact zuivering

19 Kosten

20 Conclusie Source Calcium carbonate Calcium Chloride Form Granular Micronized Grain size mm 3 µm Source Technology Filter Calcium Dosing carbonate MCR Calcium Dosing Chloride Dosing Form Partial/Full treatment Granular 100% 25% Micronized 25% 100% 100% Grain size mm Required 3 µm additives (CIP = Cleaning CO2 CO2 NaOH Technology Filter - Dosing MCR NaHCO3 Dosing In Dosing Place; CEB = Chemically Enhanced Backwash) CIP CEB CO2 Partial/Full treatment 100% Water quality 25% 25% 100% 100% Required Turbidity, additives SI, ph (CIP = Cleaning CO2 CO2 NaOH - NaHCO3 In Place; CEB = Chemically Enhanced CCPPtest <0.4mmol Backwash) CIP CEB CO Growth potential % current 11% Water quality 8% Turbidity, SI, ph Operational performance CCPPtest <0.4mmol Contact time min <10 - <1 - <1 - Growth potential % current CO2 11% 8% - - efficiency % 85% 35% 40% >98% - CO2 Operational performance use mmol/l Contact time Energy min use kwh/m <10 <1 < CO2 efficiency Failure % Mode, 85% Effects and 35% Criticality 40% Analysis >98% - CO2 use mmol/l Risks Objectives # Energy use kwh/m 3 Environmental 0.06 sustainability Failure CO2 Impact/2.6Mm Mode, Effects and Criticality Analysis kg CO2 CO2 eq/yr Risks Objectives # 6 Costs Total costs /m 3 Environmental sustainability Impact/2.6Mm 3 kg CO2 eq/yr Costs Total costs /m

21 Remin onderzoek 2017» Calcietfilters Kamerik (1-2m 3 /u)» validatie operationele parameters» PACC k vs. deeltjes» Groeipotentie» Procescontrol met (soft) sensors» Fundamenteel inzicht (model)» kinetiek, PACC k, deeltjes» Waterkwaliteit tot aan de tap» Calcium, biofilm, kalkafzettendheid in huishoudelijke apparaten 21

22 Met grote medewerking van Remin onderzoekteam Oasen Timothy van Heeswijk, Ruud Kolpa, Willem Jan Knibbe, Ernstjan van der Weijde, Evgeni Alaminov Extern Jimmy van Opijnen, Gerard van Houwelingen (RHDHV), Mohaned Sousi, Sergio Salinas (UNESCO-IHE), Michiel Zijp, Lavida Kok, Anne Hollander (RIVM), Danny van der Veldt, Marleen Heidekamp (Evides) Studenten Chris Bierman, Carlos Valpaços Gomes, Gerben de Jong, Tom Remijn, Katerina Simkeviciute, Evelien Sanders, Vincent Schoonderwoerd, Sara Ghanbari Meer weten? +31(0)

23 23

Uitdagingen in de grondwaterzuivering. Inleiding conditionering. Ruud Kolpa Anton de Kom Universiteit Paramaribo Suriname Woensdag 9 februari 2011

Uitdagingen in de grondwaterzuivering. Inleiding conditionering. Ruud Kolpa Anton de Kom Universiteit Paramaribo Suriname Woensdag 9 februari 2011 Uitdagingen in de grondwaterzuivering Inleiding conditionering Ruud Kolpa Anton de Kom Universiteit Paramaribo Suriname Woensdag 9 februari 2011 Optimale samenstelling van drinkwater Kalkkoolzuurevenwicht

Nadere informatie

Water kwaliteit: chemie. Dr.ir. J.Q.J.C. Verberk Zaal D

Water kwaliteit: chemie. Dr.ir. J.Q.J.C. Verberk Zaal D Water kwaliteit: chemie Dr.ir. J.Q.J.C. Verberk Zaal D 1 Hoe chemisch gaat het worden? Niet veel moeilijker dan deze chemie Enige belangrijke formule is: CaCO 3 + CO 2 +H 2 O Ca 2+ + 2 HCO - 3 Evenwichtsreactie

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

De hardheid van drinkwater: Hoe hard zijn de aanbevelingen?

De hardheid van drinkwater: Hoe hard zijn de aanbevelingen? Seminar zachter drinkwater juli 2015 De hardheid van drinkwater: Hoe hard zijn de aanbevelingen? Seminar Zachter drinkwater Stowa Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier - KWR L. Palmen - Juli 2015

Nadere informatie

Hoe aan de loodnorm voldoen? AquaFlanders Desguinlei 250, 2018 Antwerpen Tel

Hoe aan de loodnorm voldoen? AquaFlanders Desguinlei 250, 2018 Antwerpen Tel Materialen in contact met DW: Europese lijdensweg: geen uniforme EAS Herziening van de DW-richtlijn: nog steeds geen doorbraak DW in contact met materialen: Elk water zorgt voor corrosie van het omhullende

Nadere informatie

Koelwater conditionering

Koelwater conditionering Aqua NL Vakbeurs, 23 maart 2017 1 Koelwater conditionering Aqua NL Vakbeurs,23 maart 2017 Nienke Koeman, Frank Oesterholt, Hans Huiting Bridging science to practice 2 TKI project Cooling water conditioning

Nadere informatie

Ponsterpunt: PS Onnen; rein 700 mm Periode: Datum:

Ponsterpunt: PS Onnen; rein 700 mm Periode: Datum: Ponsterpunt: PS Onnen; rein 700 mm Periode: 1-7-2013 30-6-2014 Datum: 21-07-2014 Parameter Eenheid Aantal Gemiddeld Minimum Maximum 90% Percentiel Temperatuur graden C 23 10,8 10 11 11 Zuurstof mg/l 23

Nadere informatie

Ontharding duurzamer en goedkoper met pure kalkkorrels

Ontharding duurzamer en goedkoper met pure kalkkorrels 15 maart 2015 Ontharding duurzamer en goedkoper met pure kalkkorrels Marc Schetters (ARCADIS, Waternet, TU Delft), Jan Peter van der Hoek (Waternet, TU Delft), Eric Baars (Waternet), Bas Hofs (KWR), Hay

Nadere informatie

Water. Water: Hoofdbestanddeel van bier Smaak bepalend Wat gebeurt er met het brouwwater tijdens het bierbrouwen? Correcties op brouwwater Proefsessie

Water. Water: Hoofdbestanddeel van bier Smaak bepalend Wat gebeurt er met het brouwwater tijdens het bierbrouwen? Correcties op brouwwater Proefsessie Water: Hoofdbestanddeel van bier Smaak bepalend Wat gebeurt er met het brouwwater tijdens het bierbrouwen? Correcties op brouwwater Proefsessie Peter Wester Hoofdbestanddeel van bier: Welke parameters

Nadere informatie

Berekening van de saturatie-index

Berekening van de saturatie-index Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Berekening van de saturatieindex Versie november 2018 WAC/III/A/011 Inhoud INHOUD 1 Doel 3 2 Toepassingsgebied 3 3 Werkwijze 3 3.1 Doel van

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep

Nadere informatie

Extern Onderzoek & Onderzoeksvragen Oasen-West + Kamerik

Extern Onderzoek & Onderzoeksvragen Oasen-West + Kamerik Extern Onderzoek & Onderzoeksvragen Oasen-West + Kamerik Workshop TU Delft Oasen Willem Jan Knibbe 19 januari 2012 Gouda Werksoorten en bemensing Onderzoek Mariëlla Beker Timothy van Heeswijk Etta Meuter

Nadere informatie

Grondwaterzuivering. Prof. ir. Hans van Dijk

Grondwaterzuivering. Prof. ir. Hans van Dijk Grondwaterzuivering Prof. ir. Hans van Dijk 1 Kenmerken grondwater Voordelen hygiënische betrouwbaarheid constante temperatuur biologische en chemische stabiliteit gelijkmatige goede kwaliteit ongevoelig

Nadere informatie

Conditioning of Aggressive Water

Conditioning of Aggressive Water Conditioning of Aggressive Water Jink Cornelis Johannes Gude for the degree of: Master of Science in Civil Engineering Date of defense: October 22 th, 2010 Committee: Prof.ir. J.C. van Dijk Ing. F. Schoonenberg

Nadere informatie

Verzadigingsindex of Langelier index

Verzadigingsindex of Langelier index Verzadigingsindex of Langelier index Water dat gebruikt wordt om het zwembad te vullen en het suppletiewater is gewoonlijk leidingwater met een constante en bekende samenstelling. Door toevoeging van chemische

Nadere informatie

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg Afvalwater: een bron van mogelijkheden 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg 1 Jouw poep is goud waard! 2 Rotterdam Innovative Nutrients, Energy & Watermanagement (RINEW) Doel: Het realiseren van een innovatieve

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse van een nieuw drinkwaterproductieproces

Levenscyclusanalyse van een nieuw drinkwaterproductieproces Levenscyclusanalyse van een nieuw drinkwaterproductieproces Michiel Zijp (RIVM), Harmen van der Laan (Oasen) Drinkwaterbedrijf Oasen heeft een verlanglijst: onberispelijk drinkwater, een toekomstbestendig

Nadere informatie

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Contact opleiding: Marc Spiller (marc.spiller@wur.nl) Integrale

Nadere informatie

Inline Analyse en Processturing: Nieuwe Businesskansen

Inline Analyse en Processturing: Nieuwe Businesskansen Inline Analyse en Processturing: Nieuwe Businesskansen Filtratie / Brouwerij Zoeterwoude Harro de Vries December 2007 11/12/2007 Pagina1 kenmerk Brouwerij Ambachtelijk Traditioneel Batchproces hl/fte /hl

Nadere informatie

ph-dynamiek Noordzee

ph-dynamiek Noordzee Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.

Nadere informatie

Speciale oplossingen in wateroplosbare meststoffen. Nieuw

Speciale oplossingen in wateroplosbare meststoffen. Nieuw Speciale oplossingen in wateroplosbare meststoffen Nieuw Wat kunt u van Osmosol verwachten? Speciale oplossingen. En dat letterlijk en figuurlijk! Meststoffen die bijdragen aan een probleemloze teelt van

Nadere informatie

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame ontwikkeling Waarom duurzame innovatie? Wat kan de ingenieur doen? www.harmsenconsultancy.nl

Nadere informatie

De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN normering de nieuwe norm is compleet

De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN normering de nieuwe norm is compleet De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN 50600 normering de nieuwe norm is compleet Niek van der Pas Voorzitter NEN commissie: Computerruimten en datacenters Nederland NEN 'Computerruimtes en

Nadere informatie

Optimale bedrijfsvoering van Omgekeerde Osmose -installaties met 3D-Trasar-technologie

Optimale bedrijfsvoering van Omgekeerde Osmose -installaties met 3D-Trasar-technologie Optimale bedrijfsvoering van Omgekeerde Osmose -installaties met 3D-Trasar-technologie 1 Themanamiddag Thema: Membraanfouling 14 april 2016 Ing. Liévin De Vriese Msc Sr Solution Manager EAME Wat? Innovatieve

Nadere informatie

Safe DRINKING WATER production from SURFACE WATER through MEMBRANE FILTRATION. Bart De Gusseme and Dirk De Vos

Safe DRINKING WATER production from SURFACE WATER through MEMBRANE FILTRATION. Bart De Gusseme and Dirk De Vos Safe DRINKING WATER production from SURFACE WATER through MEMBRANE FILTRATION Bart De Gusseme and Dirk De Vos Uitdagingen kanaalwater 3 Grove delen (> 1 mm) Bladeren Afval Kleine deeltjes (1 mm 0,1 µm)

Nadere informatie

Memo. Resultaten doseerproef CO 2 (zuurwater) op zs de Steeg, begin september 2012

Memo. Resultaten doseerproef CO 2 (zuurwater) op zs de Steeg, begin september 2012 Memo Aan Arie, Willem, Tiemen, Thom, Willem-Jan, Stuurgroep Onderderzoek (?) Van Ruud Kolpa, Timothy van Heeswijk CC Oasen: Operators zs de Steeg, technologen afd. Onderzoek Messer: Kurt, Erik, Monica

Nadere informatie

Brouwwater behandeling en ph correctie, deel 1

Brouwwater behandeling en ph correctie, deel 1 Brouwwater behandeling en ph correctie, deel 1 Water Dat water de belangrijkste component van bier is, behoeft geen betoog. Maar.. wat is water? Deze vraag met H2O beantwoorden is chemisch juist, een water

Nadere informatie

Vijver & Zwembad set

Vijver & Zwembad set Nederlandse handleiding exact Micro 7 + Improved version 2011 voor Vijver & Zwembad set Versie 07 d.d. 30-10-2011 Inleiding: Hartelijk dank voor de aankoop van dit geavanceerde precisie instrument waarmee

Nadere informatie

Bepaling van de buffercapaciteit

Bepaling van de buffercapaciteit WAC Bepaling van de buffercapaciteit februari 2012 Pagina 1 van 8 WAC/III/A/006 WAC INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 DEFINITIES... 4 4 OPMERKINGEN... 4 5 APPARATUUR EN MATERIAAL... 5 5.1

Nadere informatie

Lekkerkerk (Oasen) Centralization production plants

Lekkerkerk (Oasen) Centralization production plants Delft University of Technology Faculty of Civil Engineering and Geosciences Section of Sanitary Engineering CT5520 Drinking water treatment 2 Design project Lekkerkerk (Oasen) Centralization production

Nadere informatie

Zonder water(s) geen bier (en..)) Chris Wisse, Sr. Brouwer Jopenkerk Bierbrouwerij.

Zonder water(s) geen bier (en..)) Chris Wisse, Sr. Brouwer Jopenkerk Bierbrouwerij. Zonder water(s) geen bier (en..)) Chris Wisse, Sr. Brouwer Jopenkerk Bierbrouwerij. Korte voorstelling van Jopenbier Jopenbier is dit jaar exact 20 jaar jong. Ontstaan uit liefde voor de biercultuur, historisch

Nadere informatie

Dit document is van toepassing op de vergunningaanvraag lozing brijn en reststromen waarbij effluent AWZI Suiker Unie als grondstof wordt ingenomen.

Dit document is van toepassing op de vergunningaanvraag lozing brijn en reststromen waarbij effluent AWZI Suiker Unie als grondstof wordt ingenomen. Toelichting vergunningaanvraag Effluent lozing brijn en reststromen BEM1301457 gemeente Steenbergen Gietwaterfabriek TOM 1. Inleiding Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij (TOM) ontwikkelt het glastuinbouwgebied

Nadere informatie

Koelwatersystemen en chemische waterbehandeling. Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten

Koelwatersystemen en chemische waterbehandeling. Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten Koelwatersystemen en chemische waterbehandeling Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten Overzicht presentatie Ongewenste fenomenen Corrosie Ontstaan van afzettingen (scale) Microbiële groei

Nadere informatie

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag 19 x 13 x 19 x 1,5 mm 0,57 314,00 324,00 344,00 364,00 20 x 15 x 20 x 1,5 mm 0,61 314,00 324,00 344,00 364,00 25 x 15 x 25x 2 mm 0,96 227,00 237,00 257,00 277,00 10 x 20 x 10 x 2 mm 0,56 227,00 237,00

Nadere informatie

Memo. Bijdragen: c.c.: Resultaten CO 2-doseertest zs Rodenhuis begin mei 2012

Memo. Bijdragen: c.c.: Resultaten CO 2-doseertest zs Rodenhuis begin mei 2012 Memo Van: Aan: Bijdragen: c.c.: Ruud Kolpa Arie Haasnoot, Tiemen Wessels, Thom de Kort, Willem-Jan Knibbe Oasen: Timothy van Heeswijk, Dennis Verwaal Messer: Erik van Vossen, Kurt Vervalle, Monica Hermans

Nadere informatie

Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie. VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014

Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie. VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014 Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014 Wetgeving Inhoud Drinkwaterkwaliteit Drinkwaterzuivering Verandering van drinkwaterkwaliteit

Nadere informatie

Kostenbesparing in het ketelhuis door goed watermanagement Edwin Muller, KWR IW/RU

Kostenbesparing in het ketelhuis door goed watermanagement Edwin Muller, KWR IW/RU Kostenbesparing in het ketelhuis door goed watermanagement Edwin Muller, KWR IW/RU 27 januari 2011 1 1 Indeling presentatie Inleiding Besparen op onderhoud: de richtlijn waterbehandeling Wat zijn de stromen

Nadere informatie

BOOMERANG Waterhergebruik i/d Textielindustrie. Kris Gorissen Oktober 2014

BOOMERANG Waterhergebruik i/d Textielindustrie. Kris Gorissen Oktober 2014 BOOMERANG Waterhergebruik i/d Textielindustrie Kris Gorissen Oktober 2014 CONTENTS WATERLEAU BOOMERANG Water Why membrane filtration? Membrane filtration Bio-effluent re-use Drivers Bio-effluent re-use

Nadere informatie

Onderhoud met de D van Duurzaam B. Neefjes Maart 2012

Onderhoud met de D van Duurzaam B. Neefjes Maart 2012 www.evides.nl Onderhoud met de D van Duurzaam B. Neefjes Maart 2012 Agenda 1 Introductie 2 Asset Management Blauwdruk 3 PAS55; leerpunten 4 Conclusie Introductie Evides NV - Credentials Zowel drinkwater

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde havo 2006-I

Eindexamen scheikunde havo 2006-I 4 Beoordelingsmodel Rood licht Maximumscore 1 1 edelgassen 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: De (negatieve) elektronen bewegen zich richting elektrode A dus is elektrode A de positieve elektrode.

Nadere informatie

En zijn mogelijkheden. Joost Vos, Student nr:

En zijn mogelijkheden. Joost Vos, Student nr: En zijn mogelijkheden Joost Vos, Student nr: 1635179 Selftracking and the Quantified Self movement are a contemporary process into the mystery, part of our feeble attempt to figure out who we are Bron:

Nadere informatie

Waterkwaliteit: waterkwaliteitsindex (WKI)

Waterkwaliteit: waterkwaliteitsindex (WKI) Benchmark 2006 Waterkwaliteit: waterkwaliteitsindex (WKI) De waterkwaliteit van alle drinkwaterbedrijven voldoet ruimschoots aan de normen van het Waterleidingbesluit. Ten opzichte van 2003 is er sprake

Nadere informatie

Hoe een verouderde installatie terug energieefficiënt

Hoe een verouderde installatie terug energieefficiënt Hoe een verouderde installatie terug energieefficiënt maken? Energiebesparend investeren en energiespaarcontracten Kurt Detavernier Copyright Siemens Ltd 2008 Building Technologies Our approach during

Nadere informatie

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing

Nadere informatie

ZEEVISSEN NRC 24 01 2009

ZEEVISSEN NRC 24 01 2009 ZEEVISSEN NRC 24 01 2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Zeevissen blijken zo veel kalk-korrels uit te scheiden, dat ze 3 tot 15 procent bijdragen

Nadere informatie

Validatie autoclaaf T O M K E R K H O F S, B U S I N E S S D E V E L O P M E N T L I F E S C I E N C E S

Validatie autoclaaf T O M K E R K H O F S, B U S I N E S S D E V E L O P M E N T L I F E S C I E N C E S Validatie autoclaaf T O M K E R K H O F S, B U S I N E S S D E V E L O P M E N T L I F E S C I E N C E S Validatie? ISO 17665 EN 285 Spreekt enkel van software validatie, geen procesvalidatie. Vermeldt

Nadere informatie

Current market. Our solution. Issue: Corrosion is unpredictable. Our unique technology that detects and predicts corrosion up to 3 years in advance

Current market. Our solution. Issue: Corrosion is unpredictable. Our unique technology that detects and predicts corrosion up to 3 years in advance Current market Issue: Corrosion is unpredictable Timing of maintenance is hard to predict Unnecessary maintenance costs and costs of downtime Uncertainty of product quality Our solution Our unique technology

Nadere informatie

Neutraliseren doe je zo. Meting/regeling upgraden naar industrie 4.0? Spreker: Joran Paets Product manager sensors

Neutraliseren doe je zo. Meting/regeling upgraden naar industrie 4.0? Spreker: Joran Paets Product manager sensors Neutraliseren doe je zo. Meting/regeling upgraden naar industrie 4.0? Spreker: Joran Paets Product manager sensors Agenda 1. Neutraliseren 2. Industrie 4.0 3. Upgraden 4. Voordeel van de upgrade? 5. Voorbeelden

Nadere informatie

Efficiënt innoveren / innoveren efficiënt? Jan Post, 8 september 2011

Efficiënt innoveren / innoveren efficiënt? Jan Post, 8 september 2011 Efficiënt innoveren / innoveren efficiënt? Jan Post, 8 september 2011 DHV Kostenstandaard: tool voor innovatieprocessen? Beeldmerk eerste DHV kostenstandaard 2 Efficiënt innoveren 3 Efficiënt innoveren

Nadere informatie

Aangenomen dat alleen de waarde voor natrium niet gemeten is, is de concentratie natrium in mg/l van het bovenstaande water.

Aangenomen dat alleen de waarde voor natrium niet gemeten is, is de concentratie natrium in mg/l van het bovenstaande water. Page 1 of 9 CT011 INLEIDING WATERMANAGEMENT (20082009 Q1) (9805080901) > TEST MANAGER > TEST CANVAS Test Canvas Add, modify, and remove questions. Select a question type from the Add dropdown list and

Nadere informatie

Fluïdisatie. Stage- afstudeeropdracht. Student Hogeschool Utrecht. Datum 16 september 2016

Fluïdisatie. Stage- afstudeeropdracht. Student Hogeschool Utrecht. Datum 16 september 2016 Fluïdisatie Datum 16 september 2016 Stage- afstudeeropdracht Student Hogeschool Utrecht Inhoud 1. Inleiding 7 2. Drinkwater Productie Proces 7 3. fluïd bed model 8 4. Opdracht 8 5. Begeleiding 8 6. Literatuur

Nadere informatie

Tijdelijke en blijvende hardheid Er zijn in totaal drie verschillende soorten hardheid: tijdelijke, blijvende en totale hardheid.

Tijdelijke en blijvende hardheid Er zijn in totaal drie verschillende soorten hardheid: tijdelijke, blijvende en totale hardheid. Tijdelijke en blijvende hardheid Er zijn in totaal drie verschillende soorten hardheid: tijdelijke, blijvende en totale hardheid. Onder tijdelijke hardheid vallen de stoffen die na het koken van het water

Nadere informatie

Indien er onduidelijkheden zijn betreffende de vraagstelling, meld deze dan om verwarring te voorkomen.

Indien er onduidelijkheden zijn betreffende de vraagstelling, meld deze dan om verwarring te voorkomen. TU Delft Faculteit der Civiele Techniek en Geowetenschappen Subfaculteit Civiele Techniek Sectie Gezondheidstechniek Tentamen CTgz342 Gezondheidstechniek Datum : 22 augustus 26 Tijd : 9. 12. Er zijn 5

Nadere informatie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal

Nadere informatie

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan

Nadere informatie

De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent?

De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent? De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent? Symposium Energie en Water schrijven toekomst 20 juni 2012 Jan Peter van der Hoek Focus Drinkwatervoorziening NL: dichtbevolkt gebied (16,7

Nadere informatie

Omgekeerde osmose installatie

Omgekeerde osmose installatie Omgekeerde osmose installatie Categorie: Waterwaarden en filtratie Voor veel aquarianen is osmosewater een begrip, waar mythische krachten aan worden verbonden. Voor een ander is het kweekwater met een

Nadere informatie

VMT: Water in de fabriek. Selectie van biociden

VMT: Water in de fabriek. Selectie van biociden VMT: Water in de fabriek 1 Selectie van biociden Utrecht 2 december 2014 Email: dolf.van.den.berg@ecolab.com 2 Agenda Wat is proces water? Waar gebruiken we het? Wat zijn de grootste uitdagingen bij opslag

Nadere informatie

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per

Nadere informatie

36 e Nationale Scheikundeolympiade

36 e Nationale Scheikundeolympiade 36 e Nationale Scheikundeolympiade YARA Sluiskil PRACTICUMTOETS correctievoorschrift dinsdag 9 juni 2015 Experiment 1 Bepaling van de hardheid van Zeeuws Vlaams leidingwater(40 punten) De volgende praktische

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Opgave 1 rekenformule: c(b) = ------- toepassen: n B V opl. Bereken de analytische concentratie (mol/l) in elk van de volgende oplossingen: a 5,00 mol NaCl in 5,00

Nadere informatie

REBUILD THE FUTURE. ReBuild the Building Industry. Jan Willem van de Groep. inspirator conditioner innovator rebel DJ

REBUILD THE FUTURE. ReBuild the Building Industry. Jan Willem van de Groep. inspirator conditioner innovator rebel DJ REBUILD THE FUTURE ReBuild the Building Industry Jan Willem van de Groep inspirator conditioner innovator rebel DJ 1 2 Roossendaal 2010 Kostprijs in euro s 130.000 100.000 80.000 60.000 Kerkrade 2011 Apeldoorn

Nadere informatie

Waterstof als draaggas voor uw lab

Waterstof als draaggas voor uw lab Afternoon Seminar 1 april 2009 Waterstof als draaggas voor uw lab Roel WUYTS Sales Project Engineer Gas toevoer Generator Filters GC of Cilinder Regelaar/ Afsluiter Afsluiter Gas toevoer Cylinder Leidingnet

Nadere informatie

De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen.

De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen. Toelichting bij Voorbeeldopgaven Syllabus Nieuwe Scheikunde HAVO De opgave is een bewerking van de volgende CE-opgave: Leidingwater 2006-1ste tijdvak De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het

Nadere informatie

Invloed van water op het brouwproces. Patrick De Clercq 't Wijnneusje Haacht VAW lesgeversdag Geel 22/03/2014

Invloed van water op het brouwproces. Patrick De Clercq 't Wijnneusje Haacht VAW lesgeversdag Geel 22/03/2014 Invloed van water op het brouwproces Patrick De Clercq 't Wijnneusje Haacht VAW lesgeversdag Geel 22/03/2014 Patrick De Clercq Lesgever bierbrouwen bij 't Wijnneusje Haacht ~ 20 jaar actief als hobbybrouwer

Nadere informatie

Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening

Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening Ruud Bartholomeus, 21 maart 2019, Utrecht 1 Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening Balans tussen watervraag en wateraanbod Ruud Bartholomeus, namens collega s 2 Balans tussen watervraag en wateraanbod

Nadere informatie

FOR Vragen Water. Vragen Antwoorden Opmerkingen

FOR Vragen Water. Vragen Antwoorden Opmerkingen Pagina : 1 de 5 1. Object Dit formulier bevat alle informatie die van een klant te verkrijgen is (en aan hem te geven is) wanneer hij een staalname en een wateranalyse vraagt (om de drinkbaarheid of de

Nadere informatie

VOV symposium. Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS pm.vd.heul.01@mindef.nl

VOV symposium. Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS pm.vd.heul.01@mindef.nl VOV symposium Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS pm.vd.heul.01@mindef.nl Inhoud Inleiding Compound concept Ontwikkelrichtingen Integratie Knelpunten Samenvatting en vragen 2 Inleiding

Nadere informatie

ontleding van bakpoeder tot soda

ontleding van bakpoeder tot soda ontleding van bakpoeder tot soda 1. Onderzoeksvraag Welk gas ontstaat er bij de thermolyse van bakpoeder? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Gasvormingsreactie (een reactie waarbij

Nadere informatie

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE CLEANROOMVALIDATIE ON SITE ISO 17025 DOEL & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY VALIDATIE MODEL VALIDATIE Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

Gebruik van oppervlakte water. Praktijkervaring Grote Gete

Gebruik van oppervlakte water. Praktijkervaring Grote Gete Gebruik van Praktijkervaring Grote Gete 1 Introductie Citrique Belge produceert citroenzuur Citroenzuur wordt gebruikt in de voeding, dranken, farmaceutische, industrie Per ton citroenzuur eindproduct

Nadere informatie

BTO September Effect waterbehandeling op uitloging van AC-leiding Vitens

BTO September Effect waterbehandeling op uitloging van AC-leiding Vitens BTO 07.034 September 2007 Effect waterbehandeling op uitloging van AC-leiding Vitens BTO 07.034 September 2007 Effect waterbehandeling op uitloging van AC-leiding Vitens 2007 Kiwa Water Research Alle rechten

Nadere informatie

The Unique value Of Avaya Networking

The Unique value Of Avaya Networking The Unique value Of Avaya Networking Michiel Noordermeer EMEA Product Line Manager LAN Westcon Event Tiel, 8 april 2010 mnoorder@avaya.com 2009. All rights reserved. Strategie & Visie Always-On Beschikbaarheid

Nadere informatie

NVKC: Kriebels in de buik Arnhem, 4 Oktober 2018

NVKC: Kriebels in de buik Arnhem, 4 Oktober 2018 enose, het neusje van de zalm op gebied van darmkankerscreening!? NVKC: Kriebels in de buik Arnhem, 4 Oktober 2018 Agenda Achtergrond The enose Company Uitleg Aeonose device Resultaten MDL-studie Business

Nadere informatie

Eric van der Kooij 14 februari 2013

Eric van der Kooij 14 februari 2013 I nform atiebijeenkom st Ontharding pb Bunnik Eric van der Kooij 14 februari 2013 Ontharding pb Bunnik Programma 19.45 Inloop en koffie 20.00 Welkom en introductie 20.05 Toelichting op productielocatie

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

Riegman & Starink. Consultancy

Riegman & Starink. Consultancy Riegman & Starink Consultancy Huidige vegetatie Knelpunt analyse Fysisch Chemisch Milieu Fysisch Chemisch Milieu Gewenste vegetatie -Voor alle KRW typen -Voor eigen gekozen plantengemeenschap Chemie 1

Nadere informatie

Koelwaterdag 7 december 2017

Koelwaterdag 7 december 2017 1 Koelwaterconditionering in de toekomst Koelwaterdag 7 december 2017 Nienke Koeman, Frank Oesterholt, Hans Huiting 2 Hoe ziet de toekomst er uit? 2050 Alleen hernieuwbare energiebronnen (geen fossiele

Nadere informatie

Welkom bij het Machinebouw event 20

Welkom bij het Machinebouw event 20 Welkom bij het Machinebouw event 20 Digitale revolutie Slimme en verbonden mechatronische systemen Robert Vincente Robert Vincente Machinebouw event 2018 1 Uitdagingen van de machinebouw industrie Speed

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

2. BESCHRIJVING 2.1 ALGEMENE GEGEVENS CONCEPT

2. BESCHRIJVING 2.1 ALGEMENE GEGEVENS CONCEPT Bladnr. 1 van 6 2. BESCHRIJVING 2.1 ALGEMENE GEGEVENS Bladnr. 2 van 6 PAR 01 TEKENINGEN... 02 PEILEN EN HOOFDAFMETINGEN... 03 KWALITEITSBORGING Bij het opstellen van een kwaliteitsplan, zoals bedoeld in

Nadere informatie

EUROPEAN UNION SCIENCE OLYMPIAD ANTWOORDENBUNDEL TEST 1 13 APRIL 13, 2010. Land:

EUROPEAN UNION SCIENCE OLYMPIAD ANTWOORDENBUNDEL TEST 1 13 APRIL 13, 2010. Land: EUROPEAN UNION SCIENCE OLYMPIAD ANTWOORDENBUNDEL TEST 1 13 APRIL 13, 2010 Land: Team: Namen en handtekeningen 1 OPDRACHT 1 Relatieve vochtigheid van de lucht 1.1: Het dauwpunt is (noteer ook de eenheid)

Nadere informatie

Product naam: MM01315

Product naam: MM01315 Product naam: MM01315 Specificaties MM01315 : Groep rmatuur Soort Buiten rmaturen Levensduur L90 15.000u R 82 Wattage 15W Beschermingsgraad IP65 Lichtkleur 2700K (warmwit) Lengte 518mm Fitting Diameter

Nadere informatie

Preview Assessment: Waterchemie

Preview Assessment: Waterchemie Page 1 of 6 25112008 CT011 INLEIDING WATERMANAGEMENT (20082009 Q1) (9805080901) > CONTROL PANEL > PREVIEW ASSESSMENT: WATERCHEMIE Preview Assessment: Waterchemie Name Waterchemie Instructions Multiple

Nadere informatie

Grip op voeding Plantsapme*ngen vs wateranalyses

Grip op voeding Plantsapme*ngen vs wateranalyses Grip op voeding Plantsapme*ngen vs wateranalyses Landelijke Glasgroente dag De toekomst van de tuinbouw Sjoerd Smits, HortiNova Joan Timmermans NovaCropControl Even voorstellen Sinds 003 bezig met plantsapmengen

Nadere informatie

COMPARISON OF DIFFERENT

COMPARISON OF DIFFERENT COMPARISON OF DIFFERENT MEMBRANE CONFIGURATIONS Piet De Langhe O N Z E D I E N S T E N design & optimalisatie bouw exploitatie & nazorg onderzoek & ontwikkeling financiering energieaudits 2. Cross flow

Nadere informatie

Werkzaamheden Onderzoek. Themabijeenkomst Stuurgroep Primair Proces 27 mei Willem Jan Knibbe

Werkzaamheden Onderzoek. Themabijeenkomst Stuurgroep Primair Proces 27 mei Willem Jan Knibbe Werkzaamheden Onderzoek Themabijeenkomst Stuurgroep Primair Proces 27 mei 2011 Willem Jan Knibbe Werksoorten 2 Werksoorten vergeleken met 2008 en 2009 17% 16% 29% 35% 26% 26% Vergeleken met 2008: - meer

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde/scheikunde 2 vmbo gl/tl 2007 - II

Eindexamen natuurkunde/scheikunde 2 vmbo gl/tl 2007 - II Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Lampen 1 B 2 B 3 B 4 maximumscore 1 17 5 A 6 maximumscore 1 W 2+ 7 B 8 maximumscore 1 Het antwoord moet de notie

Nadere informatie

Infosessie zoutreductie (proces)water. Thierry Heyman Consultant - waterdeskundige

Infosessie zoutreductie (proces)water. Thierry Heyman Consultant - waterdeskundige Infosessie zoutreductie (proces)water Thierry Heyman Consultant - waterdeskundige Inhoud Wateris MOL -katalysator Resultaat op ontharder Resultaat op koeltoren Resultaat op membranen Werking MOL -katalysator

Nadere informatie

PRACTICUM CHEMIE KLEUREN

PRACTICUM CHEMIE KLEUREN PRACTICUM CHEMIE KLEUREN Tijdens de labo s komen we in contact met vele stoffen. Elk met een eigen kleur, geur, viscositeit, Op het eindtest kan het gebeuren dat de kleuren van bepaalde stoffen gevraagd

Nadere informatie

Biomassa, ruimte en klimaat Beoordeling ruimtelijke gevolgen stimulering biobrandstoffen; gezamenlijk eindproduct IC2, IC3 en ME04

Biomassa, ruimte en klimaat Beoordeling ruimtelijke gevolgen stimulering biobrandstoffen; gezamenlijk eindproduct IC2, IC3 en ME04 Biomassa, ruimte en klimaat Beoordeling ruimtelijke gevolgen stimulering biobrandstoffen; gezamenlijk eindproduct IC2, IC3 en ME04 Dr. Tom Kram (PBL) Dr. Eric Koomen (VU-RE) Dr.Ir. Bert Annevelink (WUR

Nadere informatie

Instellingen en capaciteiten

Instellingen en capaciteiten Instellingen en capaciteiten Vending, zonder stoomproductie bypass 7 3 1025 1710 4285 6510 8910 11655 20570 8 3 900 1500 3750 5700 7800 10200 18000 9 3 800 1330 3330 5065 6930 9065 16000 10 3 720 1200

Nadere informatie

Milieubeleid SECURITAS /

Milieubeleid SECURITAS / Milieubeleid SECURITAS / 2016-2020 Insert picture in this frame Insert picture in this frame Directiebeoordeling - 2016 Visie Een duurzaam leefmilieu wordt ook gerealiseerd via een veilige, gezonde en

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 a We titreren HCl met NaOH. Welke van de boven gegeven indicatoren kunnen we gebruiken? Elke genoemde indicator, de phverandering gaat ongeveer van ph = 3 tot

Nadere informatie

4e Megalocatie Oasen

4e Megalocatie Oasen 4e Megalocatie Oasen Ontwerp van een onthardingsinstallatie CT5520 Drinkwater 2 Heleen van der Vliet - 1177079 Marianne van der Griendt - 1026224 Samenvatting Dit rapport bevat het ontwerp voor een onthardingsinstallatie

Nadere informatie

Specifieke ioneffecten bij tuinbouwgewassen (teeltjaar 1973)

Specifieke ioneffecten bij tuinbouwgewassen (teeltjaar 1973) *"i /i p li Specifieke ioneffecten bij tuinbouwgewassen (teeltjaar 973) C. Sonneveld en J. van Beusekom Naaldwijk, maart 974 Nr. 65 -- S 7 ^3 Inhoud Doel Proefopzet Yerloop van de proef Water, zout en

Nadere informatie

Meten van blootstelling aan MNO. NanoNextNL

Meten van blootstelling aan MNO. NanoNextNL Meten van blootstelling aan MNO NanoNextNL NanoNextNL 1. Risk analysis and Technology Assessment 2. Energy 3. Nanomedicine 4. Clean water 5. Food 6. Beyond Moore 7. Nano materials 8. Bio-nano 9. Nano fabrication

Nadere informatie

Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11. Opgave 1 [HCO ] [H O ] x x. = 4,5 10 [CO ] 1,00 x 10

Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11. Opgave 1 [HCO ] [H O ] x x. = 4,5 10 [CO ] 1,00 x 10 Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11 Zuren en basen Opgave 1 1 Ga na of de volgende zuren en basen met elkaar kunnen reageren. Zo ja, geef de reactievergelijking. Zo nee, leg duidelijk uit waarom niet.

Nadere informatie