Wereldoriëntatie en didactiek Examennummer: Datum: 28 maart 2015 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur

Transcriptie

1 Wereldoriëntatie en didactiek Examennummer: Datum: 28 maart 2015 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 11 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 40 meerkeuzevragen (maximaal 40 punten) Heeft u minimaal 28 vragen correct beantwoord, dan heeft u een voldoende behaald. De antwoorden dienen ingevuld te worden op bijgevoegd examenpapier. Schrijf duidelijk leesbaar. Toegestane hulpmiddelen - Geen Wij wensen u veel succes! Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van NCOI Opleidingsgroep.

2 Meerkeuzevragen (40 punten) De antwoorden dienen ingevuld te worden op bijgevoegd examenpapier. Vermeld het meest juiste antwoord. Voor een correct antwoord: 1 punt. 1. Waarom is de ozonlaag gunstig voor het leven op aarde? a. De ozonlaag beschermt de aarde tegen ultraviolette straling. b. De ozonlaag houdt koolstofdioxide in de atmosfeer vast. c. De ozonlaag zorgt ervoor dat de bewolking niet hoger in de atmosfeer komt. 2. Bij het maken van een kaart wordt een deel van de ronde aarde afgebeeld op een vlak papier. Welk nadeel heeft de projectie die zo ontstaat? a. De vormen en de afstanden op de kaart zijn niet helemaal juist. b. Gebieden op hoge breedte (de poolgebieden) kunnen niet op deze manier op een kaart getekend worden. c. Op deze kaarten kunnen geen parallellen en meridianen getekend worden. 3. Het Cito heeft een standaardlijst opgesteld met topografische namen. Hierop staan 300 topografische namen die iedere basisschoolleerling zou moeten kennen. Welk uitgangspunt was belangrijk bij het opstellen van deze lijst? a. De lijst sluit aan bij een van de kerndoelen, waarmee leerlingen een eigentijds wereldbeeld kunnen vormen. b. In de lijst staan alle steden in de wereld met meer dan een miljoen inwoners. c. In de lijst staan namen van plaatsen en gebieden uit de directe leefomgeving van de leerlingen. NCOI Opleidingsgroep 1

3 4. Het menselijk lichaam heeft brandstoffen nodig om goed te functioneren. Door de inname van voedsel krijgen we die brandstoffen binnen. Een deel van deze stoffen wordt opgeslagen. Ze worden gebruikt bij processen die energie vragen. In welke volgorde worden deze opgeslagen brandstoffen gebruikt? a. Eiwitten > enzymen > vetten b. Koolhydraten > vetten > eiwitten c. Vitamines > voedingsvezels > koolhydraten 5. Welke locatiefactoren zijn kenmerkend voor de zware industrie? a. Bij de vindplaats van grondstoffen en bij diep water. b. In de buurt van grote steden en goedkope arbeidskrachten. c. Op harde ondergrond en waar veel personeel is. 6. Er zijn steeds meer gebieden waarop de Nederlandse regering geen of minder bevoegdheden heeft. Door welke ontwikkeling wordt dit proces versterkt? a. Door de europeanisering. b. Door de globalisering. c. Door het lidmaatschap van de Europese Unie. NCOI Opleidingsgroep 2

4 7. Waarom is op de foto hieronder een geiser te zien en geen fumarol? a. Een geiser spuit schoon water omhoog, een fumarol bruin water met sedimenten. b. Een geiser spuit warm water omhoog, een fumarol hete dampen. c. Geisers zijn natuurverschijnselen, fumarolen zijn door mensen gemaakt om toeristen te trekken. 8. Welke overeenkomst is er tussen het ontstaan van stuwingsregen, stijgingsregen en frontale regen? a. De neerslag ontstaat in alle gevallen als er door warmte veel verdamping is. b. De neerslag ontstaat in alle gevallen door afkoeling van lucht. c. De neerslag ontstaat in alle gevallen door vochtige zeelucht die over het land trekt. 3 NCOI Opleidingsgroep

5 9. Hieronder staan drie stukjes tekst over Zuid-Limburg. Welke van deze teksten is volledig juist? Tekst 1 De löss die overal in Limburg ligt, is door de wind aangevoerd nadat de ijstijd voorbij was. Het is goede landbouwgrond. Vooral in de dalen van de rivieren is hierdoor veel akkerbouw mogelijk. Tekst 2 In bijna heel Nederland zit steenkool in de ondergrond. Dit gesteente is ontstaan uit planten die in het Carboon groeiden. In de meeste delen van Nederland zit deze steenkool heel diep. Alleen in gebieden met horsten, zoals Zuid-Limburg, kon deze steenkool gewonnen worden. Tekst 3 In het Krijt was heel Nederland een ondiepe tropische zee. Uit de schelpdieren die hier leefden ontstonden dikke kalklagen. Op veel plaatsen in Nederland is deze kalk afgegraven, maar in Zuid-Limburg zijn deze kalkgebieden beschermd. a. Tekst 1 b. Tekst 2 c. Tekst Als de temperatuur laag genoeg is, ligt er hoog in de bergen sneeuw en ijs. Deze ijsmassa kan langzaam naar beneden schuiven. Uit welke onderdelen bestaat deze schuivende ijsmassa (in volgorde van het ontstaan tot het smelten)? a. Sneeuw en lawines > firnbekken > gletsjertong > eindmorenen. b. Sneeuw en lawines > grondmorenen > firnlijn > smeltwaterbeek. c. Sneeuw en lawines > trogdal > firnbekken > eindmorenen. 11. Een belangrijk onderdeel van de spijsvertering van de mens is de maag. Als het voedsel de maag gepasseerd is, wordt het nog verder verteerd. In welke volgorde passeert het voedsel de inwendige organen? a. Maag > dunne darm > alvleesklier > endeldarm. b. Maag > galblaas > twaalfvingerige darm > lever. c. Maag > twaalfvingerige darm > dikke darm > endeldarm. NCOI Opleidingsgroep 4

6 12. Veranderingen in het geboortecijfer en in het sterftecijfer kunnen grafisch weergegeven worden in het transitiemodel. Voor Nederland bestaat het transitiemodel uit vier fasen. Welke kenmerken horen bij fase 3? a. Een dalend geboortecijfer en een laag sterftecijfer. b. Een hoog geboortecijfer en een dalend sterftecijfer. c. Een laag geboortecijfer en een laag sterftecijfer. 13. In nieuwsuitzendingen wordt soms melding gemaakt van gebieden die financiële steun krijgen van de Europese Unie. Vaak heeft dat te maken met het regionale beleid van de Europese Unie. Wat wil de Europese Unie bereiken met het regionale beleid? a. Verbetering van de welvaart van Afrikaanse ontwikkelingslanden. b. Vermindering van de welvaartsverschillen tussen regio s en lidstaten van de Europese Unie. c. Europese bedrijven helpen om op wereldniveau te kunnen concurreren. 14. In West-Nederland liggen enkele grote waterpartijen, zoals de Loosdrechtse Plassen en de Vinkeveense Plassen. Hoe zijn deze plassen ontstaan? a. Door afgraving van bolster en dalgrond. b. Doordat legakkers bij storm werden weggeslagen. c. Door inbraken van de zee. 15. Leerlingen vragen soms naar het verschil tussen een stad en een dorp. Eén van die verschillen heeft te maken met de bevolkingsdichtheid. Waarom is het begrip stedelijkheid beter om het verschil tussen stad en dorp te beschrijven dan het begrip bevolkingsdichtheid? a. Bij stedelijkheid wordt ook gekeken naar de morfologische kenmerken en stadsrechten. b. Bij stedelijkheid wordt ook gekeken naar economische en sociale criteria. c. Bij stedelijkheid wordt ook gekeken naar het aantal woningen en bedrijven in een gebied. 5 NCOI Opleidingsgroep

7 16. Om de veiligheid van Zuidwest-Nederland te vergroten, zijn de Deltawerken en enkele andere plannen uitgevoerd. Enkele onderdelen zijn in de kaart hieronder te zien. Wat betekenen de cijfers 1 die in bovenstaande kaart staan? a. Dat zijn primaire dammen, permanente afsluitingen om hoog water tegen te houden. b. Dat zijn secundaire dammen, afsluitingen die gemaakt zijn om de verbindingen tussen gebieden te verbeteren. c. Dat zijn stormvloedkeringen, afsluitingen die alleen bij heel hoog water worden gesloten. 17. In de plantenwereld zijn de seizoenen goed te herkennen, bijvoorbeeld aan de volgende kenmerken: 1. Optimale fotosynthese. 2. Knopschubben beschermen de tere blaadjes. 3. Tussen tak en bladsteel ontstaat een kurklaagje. 4. Windbestoven planten vormen katjes. Bij welk seizoen hoort elk van deze kenmerken? a. Lente = 2, zomer = 1, herfst = 3, winter = 4. b. Lente = 2, zomer = 1, herfst = 4, winter = 3. c. Lente = 4, zomer = 1, herfst = 3, winter = Wat is een heksenkring? a. Dit is een cirkel die wordt gevormd door paddenstoelen. b. Dit is een groot mycelium dat in een ronde vorm is gegroeid. c. Dit zijn de sporen die in een cirkel rond een paddenstoel groeien. NCOI Opleidingsgroep 6

8 19. Van welke bestuursorganen worden de leden gekozen door de Provinciale Staten? a. Van de Eerste Kamer en van de Tweede Kamer. b. Van Gedeputeerde Staten en van de Eerste Kamer. c. Van het college van burgemeester en wethouders en van de Tweede Kamer. 20. Waarom is het nuttig om in een klaslokaal landkaarten op te hangen? a. Hierdoor krijgen de leerlingen plezier in het leren van topografie. b. Hierdoor leren de leerlingen onbewust de ligging van landen. c. Hierdoor wordt de vorming van een mentale kaart bij leerlingen bevorderd. 21. Welk verschijnsel is zowel oorzaak als gevolg van kinderarbeid? a. Analfabetisme b. Armoede c. Werkloosheid 22. Elke voedselketen is opgebouwd uit verschillende schakels. Welke groep vormt de tweede schakel? a. Planten b. Planteneters c. Vleeseters 23. Wat zijn antagonisten? a. Dat zijn de botten die samen het skelet vormen. b. Dat zijn de verschillende gewrichten in een lichaam. c. Dat zijn twee spieren samen: een buigspier en een strekspier. 24. Over welk soort polder gaat onderstaande tekst? Door het ondiepe water werd klei gesedimenteerd. Bij elke overstroming kwam er een laagje bij. Ten slotte lag de grond zo hoog dat er alleen nog bij heel hoog water overstromingen plaatsvonden. Hier en daar kwam plantengroei, vooral planten die goed tegen water konden. Ook voor mensen werd het gebied interessant. Om er veilig te kunnen wonen en werken moest echter eerst een dijk om het gebied gebouwd worden, zodat ook extreem hoge waterstanden geen schade konden aanrichten. a. Over een droogmakerij b. Over een veenpolder c. Over een zeepolder 7 NCOI Opleidingsgroep

9 25. Welke maatregelen verkleinen de kans op bodemerosie? a. De aanleg van akkers en het tegengaan van verzilting. b. De aanleg van terrassen en het ploegen langs hoogtelijnen. c. Het inzaaien met gras en intensieve beweiding. 26. Bij het leren en toepassen van geografische kennis kunnen verschillende stappen worden gezet. Wat is de juiste volgorde van deze stappen? a. Waarnemen > beschrijven > herkennen > verklaren > waarderen. b. Waarnemen > herkennen > beschrijven > verklaren > waarderen. c. Waarnemen > herkennen > verklaren > beschrijven > waarderen. 27. Op verschillende plaatsen in Nederland zijn centra ingericht voor asielzoekers. De kinderen van deze asielzoekers gaan soms naar Nederlandse scholen in de buurt. Het komt voor dat deze kinderen na enige tijd teruggestuurd worden naar het land waar ze geboren zijn. Over dit onderwerp wordt op verschillende scholen les gegeven. Bij welk kerndoel sluit deze les aan? a. De leerlingen krijgen meer respect voor mensen met een andere nationaliteit. b. De leerlingen leren de hoofdzaken van de Nederlandse staatsinrichting. c. De leerlingen leren hun eigen omgeving te vergelijken met die van andere mensen. 28. In welk van de volgende werelddelen is de urbanisatiegraad het hoogst? a. In Azië b. In Europa c. In Noord-Amerika 29. In Australië lopen op de steppen miljoenen schapen. Welke vorm van veeteelt is dit? a. Extensieve veeteelt b. Intensieve veeteelt c. Nomadische veeteelt NCOI Opleidingsgroep 8

10 30. In een aardrijkskundeboek voor groep 7 staat een hoofdstuk over Londen en Parijs als voorbeelden van grote wereldsteden. Aansluitend wordt gekeken naar New York en Shanghai. In groep 8 wordt het Amazonegebied besproken als voorbeeld van ontbossing in de wereld. Er wordt een vergelijking gemaakt met ontbossing in het verleden in Nederland. Welke aanpak wordt bij deze onderwijsmethode gevolgd? a. De regionaal-encyclopedische aanpak b. De thematisch-concentrische aanpak c. De thematisch-exemplarische aanpak 31. De Eem is een rivier die vanaf Amersfoort naar het Eemmeer stroomt. Langs deze rivier bevinden zich verschillende plassen (zie tekening). Hoe zijn deze plassen ontstaan? a. Ze zijn gegraven door mensen, zodat het vee water kan drinken. b. Ze zijn ontstaan toen de dijken op zwakke plekken doorbraken. c. Ze zijn ontstaan toen mensen klei afgroeven voor steenfabrieken. 32. Wat is een kenmerk van ongeslachtelijke voortplanting in het dierenrijk? a. Alle erfelijke eigenschappen van de moeder worden doorgegeven aan de nakomelingen. b. De populatie kan zich heel snel vermeerderen. c. Er worden alleen maar mannelijke nakomelingen geboren. 9 NCOI Opleidingsgroep

11 33. Bij de behandeling van het dierenrijk vraagt een leerling waarom reptielen en vogels niet in dezelfde groep worden ingedeeld. Waarom is dit zo? a. Reptielen hebben kieuwen, vogels hebben longen. b. Reptielen leggen geen eieren, vogels doen dat wel. c. Reptielen zijn koudbloedig, vogels zijn warmbloedig. 34. Wanneer spreken we van het eindstadium van een ecosysteem? a. Als er een stadium bereikt is met een gesloten voedselketen. b. Als kruidachtige planten voldoende voedsel in de grond hebben gebracht zodat landbouw mogelijk is. c. Als pioniersplanten gezorgd hebben voor een gunstig abiotisch milieu. 35. Op welke manier kunnen de inwoners van een land bereiken dat het leven in de toekomst duurzamer is dan tegenwoordig? a. Door de ecologische voetafdruk te vergroten. b. Door ervoor te zorgen dat de natuurlijke hulpbronnen op peil blijven. c. Door schadelijke effecten zo veel mogelijk af te wentelen. 36. Een leerkracht van groep 8 gaat met de klas naar een dierentuin. De klas wordt opgedeeld in kleine groepjes, elk met een eigen begeleider. Het centrale thema is het voorjaar. De begeleider, een ouder of een vrijwilliger, geeft hier en daar uitleg. De volgende dag is er op school een korte nabespreking. Van welk soort veldwerk is hier sprake? a. Een kijktocht b. Een veldinventarisatie c. Een veldonderzoek 37. Om leerlingen met kaarten te leren werken, onderscheidt een docent verschillende stappen. Dat zijn: kaartanalyse kaartinterpretatie kaartinventarisatie kaartvisualisatie Wat gebeurt er bij het onderdeel kaartinterpretatie? a. Daarbij wordt bekeken hoe symbolen en kleuren op een kaart met elkaar samenhangen. b. Daarbij wordt bekeken welke verklaring er is voor de verbanden die op een kaart zijn gevonden. c. Daarbij wordt gezocht naar de betekenis van symbolen en kleuren die op een kaart staan. NCOI Opleidingsgroep 10

12 38. Waarom is erfgoededucatie een onderdeel van de kerndoelen in het onderwijs? a. Hierdoor leren kinderen dat cultuurlandschappen belangrijker zijn dan natuurlandschappen. b. Hierdoor leren kinderen dat onze leefwijze een lange geschiedenis kent. c. Hierdoor leren kinderen op welke manieren Nederland verschilt van andere landen. 39. Bij wereldoriëntatie onderzoekt een leerling zijn belevingswereld. De vakken aardrijkskunde, geschiedenis en biologie worden niet als afzonderlijke vakken aangeboden. Bij welke twee vernieuwers in het onderwijs komen we bovengenoemde uitgangspunten tegen? a. Bij Freinet- en Jenaplanonderwijs b. Bij Jenaplan- en Montessori-onderwijs c. Bij Montessori- en Freinetonderwijs 40. Een leerling wordt de volgende vraag gesteld: 'In welk land ligt Chicago en hoeveel inwoners heeft de stad?' Om antwoord te kunnen geven op de vraag, pakt de leerling een atlas. Welke vaardigheden worden hier van de leerling verlangd? a. Uitsluitend cognitieve vaardigheden. b. Uitsluitend psychomotorische vaardigheden. c. Zowel cognitieve als psychomotorische vaardigheden. 11 NCOI Opleidingsgroep