De Dijledelta van molens tot residenties
|
|
- Joannes de Groot
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Dijledelta van molens tot residenties Etienne Franckx Als verderzetting van onze samenwerking met de vrienden van Natuurpunt brengen we een nieuw deel in de De Dijle Levend door Leuven-saga. In de loop van de geschiedenis hebben de Leuvenaars diverse zijarmen aan de Dijle gegraven. De op deze manier ontstane eilanden zijn op te splitsen in drie groepen. Net na het binnenkomen van de Dijle is er de splitsing voor het Begijnhof die het Redingeneiland gaat vormen. Deze zone is al aan bod gekomen in onze Nieuwsbrief 44, van maart Niet veel verder volgt de tweede splitsing aan het sas naast de Janseniustoren met net erna nog een nieuwe splitsing in dit eiland. Deze zone komt later aan bod. Als laatste is er het deel na de splitsing aan de Minnepoort, dat we nu gaan verkennen. Omwille van de enorme infrastructuurwerkzaamheden die momenteel in dit gebied plaatsvinden, maken we een sprong naar het einde van de doorstroming van de Dijle in Leuven om te kunnen inspelen op de actualiteit. De Dijledelta en activiteiten Op de laatmiddeleeuwse stadskaart van Jacob van Deventer is het paarse gebied de beoogde zone, met links onderaan de Minnepoort. Hier gaat de normale Dijleloop rechtdoor en wordt het de Kwade Dijle. Naar rechts stroomt, in een gegraven bedding, het andere deel langs de eerste ringmuur naar de Borchtpoort. Vervolgens stroomt het naar het Sint- Geertruisas om daar bijna haaks af te buigen naar de stadsvesten toe. Dit deel wordt nadien de Nieuwe Dijle genoemd. Beide armen komen aan het einde van de huidige Vaartstraat terug samen om vroeger de stad te verlaten via de oude Aarschotsepoort. Dit gebied was begrensd door de woonkern Donck (geel), de thuishaven van de leerlooiers. We zien ook nog het hertogelijk gebied met het kasteel en de bijhorende wijngaarden (groen) en de stadsbeemden (rood). De aanwezigheid van water trok een heel scala van activiteiten aan. Vooreerst het water zelf als aandrijving van twee watermolenzones met samen zes maalwerken. Dit zijn op de kaart hiernaast uit 1813 de rode ovalen. In het geel zijn de brouwerijen aangegeven, die uiteraard hun water uit de Dijle gingen putten. De groene ovalen zijn kleinhandelshuizen Afb. 1: Plan Jacob van Deventer uit 1550 met aanduiding van Dijledelta en woonkernen Afb. 2: Plan kadaster 1813 met aanduiding van de vroornaamste activiteiten rond de Dijledelta 11
2 Afb. 3: Situatie Sint-Geertruiabdij 1637, Prent uit Louvain dans le passé et le présent, ingekleurd door LHG-EF Afb. 4: Zicht op de Sint- Geertruiabdij vanuit de K. Van Lotharingenstraat, foto Google en de blauwe zijn kerkelijk geïnspireerde zones. De rode gebouwen zijn woonpanden en magazijnen. De voornaamste speler in deze zone was sinds 1206 de abdij van Sint-Geertrui. Deze was letterlijk begrensd en doorsneden door de Nieuwe Dijle. Hierboven zien we de abdij in De groene pijl wijst naar de splitsing aan de Minnepoort. De rode cirkel is de abdijbrouwerij met haar putsel. De blauwe loop is het vervolg van de Nieuwe Dijle naar de stadsvesten toe. De rode loop is de verbinding naar de Leibeek. 12
3 Afb. 5: Zicht op de Lombaardenbrug Halfmaartstraat, Koninklijke Bibliotheek Brussel (K.B.) Afb. 6: Zicht op de huidige brug aan de Half-Maartstraat anno 2016, foto google Hierboven zien we een hedendaags zicht van op dezelfde plaats. Als we de Nieuwe Dijle doorheen de abdij volgen, komen we de enige dwarsstraat in deze zone tegen, de Halfmaartstraat. De brug over deze arm was vroeger een dubbelboogvormige stenen brug met net erna een drenkplaats voor de dieren. Hierboven vinden we de situatie rond 1600 en nu terug. 13
4 Afb. 7: De Sluisstraat met rechts de Dijle en Viermolen,SAL Afb. 8: De Sluisstraat anno 2016 Afb. 9: Tekening met situering van de 4 molenwerken, M. Tits Afb. 10: Zicht op de sluis-sas voor de Viermolen 14
5 De molencluster met vier molenwerken Draaien we ons om dan kijken we rond 1900 halverwege de Sluisstraat direct naar het molencomplex de Viermolens. Helemaal achteraan staat in de rechte Sluisstraat het oude depot aan de Vaart. Halverwege deze straat ging het links naar het Klein Begijnhof. Net voorbij het groepje mensen in de straat was het pleintje voor de Sluismolen. Onderaan zien we nog de recentere situatie van voor de tabula rasa van de Artoisblokken. De Dijleoversteek, centraal op schematische prent, bestaat uit het sasgedeelte van het achterliggende Viermolencomplex. Het vormt het tweede ankerpunt in dit gebied. Deze molencluster bestond uit vier molenwerken in drie molengebouwen. Op de linkeroever stond de molen van Taloy, naar de oudst gekende eigenaar in Het was een graanmolen met twee molenwerken. Deze molen gaf nadien de naam aan het complex de Viermolens. Op de rechteroever stonden er twee afzonderlijke molens. De stroomopwaartse was de molen van Wenczele. Die ernaast was de molen van Outheverlee. Deze beide molens waren genoemd naar hun eigenaars die ze in leen hadden van de heren van Leuven, de latere heren van Brabant. Zij waren eveneens Leuvense patriciërs. Rond 1400 werd de stroomafwaartse molen, die van Outheverlee, gesloopt en werd zijn buur verenigd met de molen aan de overzijde van de Dijle. Samen vormden ze de Slaghmolen. De stroomafwaartse molen aan de linkerzijde bleef voorlopig de Viermolen heten. De Slaghmolen bezat na 1444 een koren-, een slijp- en een oliemolen met vier stampers. In 1452 werd deze Slaghmolen verkocht aan het ambacht van de vettewariers, voor eigen gebruik. De Viermolen werd later één van de moutbanmolens, waar de brouwers hun mout moesten laten malen. Hun taksen werden er ook direct geïnd. Vanaf dan werd hij de Eyndevlietmolen genoemd. De brouwers gingen naar deze molen via de Sluisstraat en dan via de passage langs de linkeroever van de Dijle die dezelfde naam kreeg. Het voortdurende komen en gaan, van boeren met graan en brouwers met mout, zorgde voor een druk plaatselijk verkeer. Daarbij kwam nog dat na de samenvloeiing de stadsgerichte oever dienst deed als voorhaven, waar de grotere rivierschepen hun goederen losten en laadden. Op die manier dienden ze niet langs één van beide armen de Dijle op te varen tot aan de Vismarkt. Deze passage was enkel weggelegd voor lange smalle platbodems die door de sassen geraakten. De paarden die deze vrachten heen en weer voerden, werden tijdens het wachten op het maalsel of de goederenoverslag gedrenkt. Hiervoor waren er in deze regio twee drenkplaatsen voorzien. De eerste op de Nieuwe Dijle, net voor de Slaghmolen in de Vaartstraat. Deze bediende de Slaghmolen en het havengedeelte (blauw). Het tweede wad was net voor de Sluismolen op de Kwade Dijle en werd gebruikt door de voermannen die op de Eyndenvliet- of de Sluismolen moesten zijn (geel en groen). Deze link brengt ons naadloos bij het derde centrumpunt in deze zone, de Sluismolen. 15
6 De Sluismolen Afb. 11: Kadasterplan 1813 met aanduiding drenkplaatsen, SAL & LHG-EF De brug over de Kwade Dijle in de Sluisstraat is er sinds het einde van de 18de eeuw. Vroeger liep de Sluisstraat via de Sluismolen (vandaar naam) doorheen wat nu de Glasblazerijstraat is naar de weg rond de voet van de Cesarsberg toe, de huidige Burchtstraat. Hier kon men ofwel naar de Mechelsestraat en zo naar de stadsbuitenpoort boven op den Boelenberg. Koos men de andere richting dan ging het, ofwel naar het Hertogelijk kasteel en de Hospitaalridders, of langs de stadsbeemden naar de Aarschotsepoort. Men kwam dan aan de rechterzijde de Nieuwe Brugghe tegen, die de dan al samengevloeide Dijle overstak. Men kon zo de Koyestraete, de huidige Vaartstraat, in en zo ook terug stadinwaarts. Afb. 12: Zicht op Keizersberg en Dijle - Kon. BiB. Brussel ca. 1610, ingekleurd LHG--EF 16
7 Op de prent uit 1615 zien we in de voorgrond de Kwade Dijle en centraal de Sluismolen. De weg die rechtsonder in beeld komt is de Sluisstraat. Deze gaat door het molengebouw, dat als brug fungeert, en loopt dan verder via de huidige Glasblazerijstraat naar de Burchtstraat. Helemaal links zien we den Boelenberg, centraal tegen de helling op de weg naar het kasteel en rechts ervan de toegang tot de commanderij van Chantraine. Nadien is er, na het graven van de Vaart en voor de ontsluiting van dit gebied, een nieuwe brug gelegd naast de Molen waar op de prent de twee houtstapels te zien zijn. Voorheen was het achterliggende terrein een drassige grasweide voor het vee. Merk ook de grote wijnvelden tegen de hellingen op. De Sluismolen in zijn prilste vorm bestaat sinds Het was toen een houten molengebouw dat veel te lijden had van de vele overstromingen. Het waren in feite twee, eerst grafelijke en nadien hertogelijke, molens. De linkse was een roggemolen met een sas voor de scheepvaart en de rechtse was een tarwemolen met eveneens een sas. Deze opsplitsing is nog steeds zichtbaar in de onderwaterconstructie. In de winter van werd de molen omgevormd tot een banmoutmolen, wat zo zal blijven tot aan de Franse Revolutie. Ten tijde van de industriële revolutie verminderde de maalcapaciteit ten voordele van de stoommolens. Die maakten vooral langs de Vaart opgang, waardoor de watermolens in het algemeen in verval geraakten. Rond 1900 zijn op de ingekleurde prent nog duidelijk de oude gebouwen te zien. De brugdoorgang, die de molen eeuwenlang verzorgde, was nutteloos geworden omwille van de nieuwe brug net na de molen. Deze passage werd door de molenbewoners geïncorporeerd in het molengebouw. De drenkplaats voor het vee en de paarden is nog steeds aanwezig. In de verte is de kopwoning van de Eyndevlietweg nog net te zien. Afb. 13: De Sluismolen rond 1900 met beide gebouwen, SAL ingkleurd door LHG-EF 17
8 Afb. 14: Sluismolen voor de stad der werken in 1927, SAl ingekleurd door LHG-EF Nadien ging de molen steeds meer in verval en waren herstelwerkzaamheden nodig. Deze betonwerken gebeurden rond 1927 door ir. M. Lens, directeur der stadswerken. Op bovenstaande ingekleurde prent zien we een zicht vòòr de aanvang van deze werken. Links merken we de restanten van de Tarwemolen op en rechts nog de Roggemolen, met in het midden de scheiding tussen beide. Daaronder zien we enkele sfeerbeelden van tijdens die werken en de watergedreven hijswielen. De begeleidende foto s geven ons een goede inkijk op de toenmalige situatie en de manier waarop deze werken werden uitgevoerd. Afb. 15: Sluismolen tijdens werken vanaf 1927, SAL ingekleurd door LHG-EF Afb. 16: Molenraderen in de sluismolen rond 1927, SAL ingekleurd door LHG-EF Afb. 17: Restanten van de Sluismolen anno 2016, foto LHG-EF Afb. 18: Restanten van de Sluismolen anno 2016, foto LHG-EF 18
9 Een vergelijkbaar scenario speelde zich af bij de Viermolens. Deze gingen ook in verval, maar werden in de jaren dertig op de sassen na afgebroken en vervangen door een totale overkapping van de Dijle. Hierop plaatste de toenmalige brouwerij Artois een nieuwe bottelarij. Nadien werd die bij de bouw van de nieuwe brouwerij aan de Twee Waters ingericht tot een feestzaal. De bovenste van de twee werffoto s is de plaats waar ooit de molens van Taloy gestaan hebben. Het massieve gebouw op de achtergrond is het oude moutgedeelte van de eerste Stella Artoisbrouwerij langs de Vaartkom. Het lagere gedeelte rechts is de achterkant van het pand Zeelandt. Nu staat de fotograaf dwars op de Dijle. De opening in de huizenrij is waar het rechtergedeelte van de Slaghmolen of de molen van Wencxele gestaan heeft. In het midden van de rivier zien we nog de funderingspalen, waar later de feestzaal zal komen op te staan. Verplaatsen we ons 80 jaar later dan is hier de situatie geheel anders. Van het Viermolencomplex worden de sassen terug opgewaardeerd. De site van de voormalige Wincxelemolen is nu een wandelzone met verpozingsterras geworden. We hebben tijdens onze eerste wandeling in dit gebied dankbaar gebruik gemaakt van dit gebied om uitleg te geven. De situatie rond de Sluismolen heeft een heel andere geschiedenis gekend. Na decennialang opgesloten te hebben gezeten tussen de Stellablokken kwam de molen bij deze afbraak open en bloot te staan. De nog resterende kleinere omstaande gebouwen zijn nu ook verdwenen en, zoals ons is verteld, gaat de eigenaar de restanten terug in ere herstellen zodat deze site niet meer verder in verval geraakt. Deze alleenstaande molenresten levert nu heel aparte kiekjes op. Deze wandeling werd georganiseerd door Natuurpunt en het LHG op 16 mei met een zestigtal toehoorders in twee groepen en zal herhaald worden. Wees er tijdig bij. Afb. 19: Dijleoverkapping met op achtergrond brouwerij Artois, SAL ingekleurd LHG-EF Afb. 20: Overkapping, SAL ingekleurd LHG-EF Afb. 21 Schotbalken op Dijle anno 2016, LHG Afb. 22: Bezoek LHG Dijledelta 2016, LHG 19
de Dijle Levend door Leuven De molens van het Redingeneiland Leuvens Historisch Genootschap Natuurpunt Leuven
de Dijle Levend door Leuven De molens van het Redingeneiland Leuvens Historisch Genootschap Natuurpunt Leuven A 1550 Het Redingeneiland, water en molens Het Redingeneiland ligt tussen beide ringmuren.
Nadere informatie04. In 40 was ik Van ringmuur tot Diestsevest 21. Activiteit Ringmuur II deel 3
l e u v e n historisch 49 Leuvens Historisch Genootschap vzw driemaandelijks nieuwsbrief jaargang 13 juni 2016 03. Editoriaal erfgoedzorg 11. Molenverhaal Dijledelta 36. Hogeschoolplein naar bescherming
Nadere informatieTWEE ABDIJEN EN BEGIJNEN
WANDELING 2: TWEE ABDIJEN EN BEGIJNEN 11 1 12 10 2 3 9 8 7 4 5 6 1 2 Parkeertoren met lift - Start wandeling Gravers & Stella Midden 18de eeuw hebben 500 Waalse arbeiders gewroet en gegraven aan het kanaal
Nadere informatie6Plekjes met voelbare historie
6Plekjes met voelbare historie Waterwegen hebben in heel veel belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis een rol gespeeld. Voor aanval en verdediging tijdens oorlogen, voor het vervoer van goederen
Nadere informatieHet Spaans Kasteel en Dampoortstation Dendermondse Spitaalpoort
Het Spaans Kasteel en Dampoortstation Dendermondse Spitaalpoort Gent 19 Ook hier is er nog geen vuiltje aan de lucht. In de St Baafsabdij zijn de paters nog niks bewust wat Keizer Karel hen later zal aangedaan
Nadere informatieRedingeneiland, een watermolenpark
Redingeneiland, een watermolenpark Etienne Franckx, Ramon Kenis, Paul Reekmans, Wim Platteborze In het kader van onze wandelingen De Dijle levend door Leuven in samenwerking met Natuurpunt, wordt bij gelegenheid
Nadere informatieden Blauwen Oijvaert : stadsbrouwerij en blauwververij in het Hertogensite-project
den Blauwen Oijvaert : stadsbrouwerij en blauwververij in het Hertogensite-project Etienne Franckx Waarom was er daar een brouwerij? Leuven en brouwerijen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoever
Nadere informatieWereldwaterdag leidraad voor een boeiende waterwandeling
Wereldwaterdag leidraad voor een boeiende waterwandeling Op 22 maart, Wereldwaterdag, gaan jullie met de kinderen op stap om een beker fris water te halen op het Blauwputplein. Net als heel wat kinderen
Nadere informatieDe GROTE en CLEIJNE SPUIJE
De GROTE en CLEIJNE SPUIJE Etienne Franckx In het kader van de voordrachten en wandelingen over de ontwikkeling van het landschap rond de 2de ringmuur, vesten en huidige ring (zie nieuwsbrief 41) geven
Nadere informatieArcheologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa
Archeologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa Kessel-Lo, 2016 Studiebureau Archeologie bvba Archeologienota: Het archeologisch
Nadere informatieEen andere mogelijke betekenis is dat het zou gaan over een verheffing naast de Zenne
Heffen: Verklaring naam Heffen: Eerste maal vermelding in 1088 Heffena = Heffe en A Wil zeggen bezinksel en water Mogelijke betekenis: modderbeek of moerasgebied Een andere mogelijke betekenis is dat het
Nadere informatieVerslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge
Verslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge Tijdens verbouwingswerken aan het café Pick aan de Eiermarkt 12 te Brugge werd op 13 januari 2010 een vondstmelding gedaan van een oude riolering.
Nadere informatie1. Start route Wijlre:
Afstand Provincie Plaats Vertrekpunt Bijzonderheden : 12 KM : Limburg : Wijlre-Gulpen : Wijlre of Gulpen : Wijlre P Marchierstraat : Gulpen P Zwembad : Heuvels met enkele klimmetjes, en mooi vergezichten
Nadere informatieГ B st t - M st t. Een zoektocht naar de exacte locatie van deze foto.
Г B st t - M st t Een zoektocht naar de exacte locatie van deze foto. Mij werd gevraagd of ik meer kon vertellen over de exacte locatie van deze foto. Zowel aan de voorkant (Breestraat) als aan de achterkant
Nadere informatieACHTERGRONDINFORMATIE VOOR DE DOCENT OVER DE NOORDMOLEN
ACHTERGRONDINFORMATIE VOOR DE DOCENT OVER DE NOORDMOLEN U leest meer informatie over de Noordmolen en slim gebruik van duurzame energie. Verder vindt u ook algemene informatie over molens: - Geschiedenis
Nadere informatieCollege van burgemeester en schepenen
College van burgemeester en schepenen zitting van 4 augustus 2017 PZ LEUVEN Verkeer Besluit Goedgekeurd Aanvullend reglement houdende verkeersmaatregelen - Mechelsestraat - Goedkeuring (2017_CBS_04860)
Nadere informatieDE CACHE MEER POLDER. De volgende attributen zul je zeker nodig hebben: - natuurlijk een GPS (al dan niet in de vorm van een smartphone),
Met de cache Meer Polder beleef je het heden en verleden van de Meerpolder. Het is een prachtige tocht van ca. 9 km die je lopend of met de fiets kunt doen. Bij Zoetermeer ligt een polder die is heel bijzonder
Nadere informatieRestauratievisie. Korenmolen + motorhuis te Goidschalxoord. Stichting Molencomplex Goidschalxoort. Datum: 16 november 2007
Stichting Molencomplex Goidschalxoort Restauratievisie Korenmolen + motorhuis te Goidschalxoord Datum: 16 november 2007 Opsteller: ir. J.B. van Steensel Versie: 2.0 Status: Definitief 1 1 Inleiding In
Nadere informatieA11, Graslei. Grasbrug zit bij Koornlei b15
A11, Graslei Grasbrug zit bij Koornlei b15 Voor de expo van 13 heeft men dan vele gevels terug aangepast hoe ze vroeger zouden hebben uitgezien. Nog iets, het metsers huis van deze gilde stond in de
Nadere informatieHet Elisabeth begijnhof Begijnengracht. Gent 8c
Het Elisabeth begijnhof Begijnengracht Gent 8c Op een boogscheut van de Coupure staat het standbeeld van Guislain (10-7-1887) aan de Begijnhoflaan, maar nog geen tram te zien links van het standbeeld.
Nadere informatieRijkdom. in Broek in Waterland. Versie 3 d.d
Rijkdom in Broek in Waterland Versie 3 d.d. 25-09-2014 Rijkdom in Broek in Waterland Beste puzzelaar, Je staat nu midden in Broek in Waterland. Broek betekent een moerassig gebied. In de omgeving zijn
Nadere informatieEEN STUKJE WESTHAVENDIJK
EEN STUKJE WESTHAVENDIJK We weten niet exact hoe oud de Westhavendijk is, de oudste vermelding komt voor in 1840. Door de ligging langs het Havenkanaal is het vanzelfsprekend dat er in de loop der tijd
Nadere informatieWATERMOLENS IN BOXTEL EN LIEMPDE Hans Pel (auteur) Frank van Doorn (tweede lezer) 1 augustus 2015
WATERMOLENS IN BOXTEL EN LIEMPDE Hans Pel (auteur) Frank van Doorn (tweede lezer) 1 augustus 2015 Samenvatting Al in de middeleeuwen stonden langs veel beken in Noord-Brabant watermolens, meestentijds
Nadere informatieOpdrachten De Korenmolen
Opdrachten De Korenmolen Geschiedenis Heb jij je wel eens afgevraagd hoe dat lekkere broodje in je hand gemaakt is? Vast wel. Heb jij je ook wel eens afgevraagd of mensen vroeger ook zulke lekkere broodjes
Nadere informatieVoorbereiding: Dit is een uitbreiding en enkel speelbaar met Niagara/Iguazu. Nieuwe avonturen voor 3 tot 6 edelstenen jagers vanaf 8 jaar
Nieuwe avonturen voor 3 tot 6 edelstenen jagers vanaf 8 jaar Dit is een uitbreiding en enkel speelbaar met Niagara/Iguazu. De jacht op de edelstenen gaat verder! Waanzinnige draaikolken vergen het beste
Nadere informatieOostkerke ademt Mien Ruys
NIEUWSBRIEF 82 juli 2014 Beste, Je hebt via www.atelierartisjok.be ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties
Nadere informatieSaint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest
Leerlingen Naam: Het Kanaal Bossuit-Kortrijk: varen tussen Zwevegem en Bossuit Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?
Nadere informatieOpdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen
Leerlingen Naam: Het Kanaal Bossuit-Kortrijk: varen tussen Zwevegem en Bossuit Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?
Nadere informatieKaart van 1755 van de Keizersen. Lievenspoort. St lievenspoort. Brusselsepoort. Oud Scheldeken. Heuvelpoort. St Pietersdorp.
Brusselsepoortstraat johan@sint-pietersdorp.be D7 Brusselsepoort St lievenspoort Kaart van 1755 van de Keizersen Sint- Lievenspoort Oud Scheldeken Heuvelpoort St Pietersdorp Spaans kasteel Kaart van 1799
Nadere informatieNieuwsbrief molen De Nachtegaal nr. 2, november 2011
Nieuwsbrief molen De Nachtegaal nr. 2, november 2011 Nachtegaal verhuisd Onder enorme belangstelling is Nachtegaal neergelaten op zijn nieuwe nest! De molen kon van zijn oude plek worden gehesen en met
Nadere informatie23 oktober 2011 Daguitstap regio Oudenaarde
23 oktober 2011 Daguitstap regio Oudenaarde Na één jaartje afwezigheid knoopt de VDK Vriendenkring terug aan bij de traditie om haar leden jaarlijks een daguitstap aan te bieden. Onze ondervoorzitter,
Nadere informatieComité Rotte-Dam. MERWE (later Nieuwe Maas)
Contact: Jan van den Noort, Schoonderloostraat 77, 3024 TT Rotterdam - 010-436 6014 - http://www.jvdn.nl/pages/rotte-dam.html - jan@jvdn.nl Het Comité Rotte-Dam vindt dat het ontstaan van Rotterdam meer
Nadere informatie1. Onteigening: Lievebermen van 80 m breed; over 6 km lang 2. Verstoring van een levensnoodzakelijk afwateringsnet 3. Onderbreking van het eeuwenoude
1. Onteigening: Lievebermen van 80 m breed; over 6 km lang 2. Verstoring van een levensnoodzakelijk afwateringsnet 3. Onderbreking van het eeuwenoude wegennet 4. De sluis tussen Lieve en Zwin moest 4 keer
Nadere informatie5. Octrooi Maria-Theresia betreffende de aanleg van de Diestse steenweg, handgeschreven, 26 maart 1778 C 3449 Afmetingen: Verzekeringswaarde:
Lijst van de stukken ontleend bij het Stadsarchief Leuven 1. Plan aanleg vaart C 7096 46,1 x 85 2. Tekening vaartkom C 7096 38 x 56 x 3 3. Naerder reglement voor de casseyde van Brussel naer Loven, 1713
Nadere informatieWATER in de STAD - GENT - Excursie Grenzeloze Schelde vzw
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 1/22 WATER in de STAD - GENT - Excursie Grenzeloze Schelde vzw Thema: Ruimtelijke ontwikkeling 17 juli 2009 Terreinbezoek (Samenstelling:
Nadere informatieDe Kilsdonkse Molen. Guusje van Boekel. Groep 6B
De Kilsdonkse Molen Guusje van Boekel Groep 6B Inleiding: Op 14 april gingen we met de groep naar De Kilsdonkse Molen in Dinther. Op school hadden we een boekje gehad over molens. We gingen er met de auto
Nadere informatieAan de Wijmeneir te Impe, deelgemeente van het Oost-Vlaamse Lede.
Vanuit de Wijmenier kan je tal van prachtige wandelingen maken. Eén ervan beschrijven we in onderstaande tekst Wandelpad : Beschermde landschappen langs de Molenbeken Praktische gegevens LENGTE: 15 km
Nadere informatieA25. Zuivelbrug Groot Kanon plein Meersenierstraat
A25 Zuivelbrug Groot Kanon plein Meersenierstraat De Zuivelbrug over de leie, 1900 en 2011 aan het kanon aan de Vrijdagmarkt. Het hoekhuis werd afgebroken enkele maanden voor 1900 en werd vervangen door
Nadere informatieEvaluatieverslag Old Amsterdam Food Tour Cultuurbudget 2014
Evaluatieverslag Old Amsterdam Food Tour Cultuurbudget 2014 Evaluatieverslag Old Amsterdam Food Tour CITIES Foundation / Cultuurbudget 2014 Achtergrond & Activiteiten In januari 2014 werd CITIES Foundation
Nadere informatieBeleef de natuur en cultuur van Elsloo
Beleef de natuur en cultuur van Elsloo Start- en eindpunt: parkeerplaats bij kasteel Elsloo Duur van de wandeling: ca 2 uur Lengte: ca 6 km Vanaf de parkeerplaats gaan we in zuidelijke richting naar de
Nadere informatieWandelzoektocht in het provinciaal domein Puyenbroeck. Kijk uit je doppen terwijl je geniet van een mooie, zomerse wandeling
Wandelzoektocht 2017 in het provinciaal domein Puyenbroeck Kijk uit je doppen terwijl je geniet van een mooie, zomerse wandeling Deelnameformulier wandelzoektocht van 1 april tot 30 september 2017. Deelname
Nadere informatieRESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN
RESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN Op het industrieterrein Remmerden, aan de Addenshoeve, wordt sinds eind 1989 de laatste originele schaapskooi van Rhenen gerestaureerd. De oude schuur verkeerde
Nadere informatieDag van het Kasteel 2012
Dag van het Kasteel 2012 wandelen rond Zeeuwse kastelen en buitenplaatsen Schouwen-Duiveland Slot Moermond, Renesse Zuid-Beveland De Hellenburg, Baarland Walcheren Westhove, Oostkapelle Zeeuws-Vlaanderen
Nadere informatieHOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
HOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Het is oorlog! Het brandweerkorps wordt snel samengeroepen voor het gemeentehuis. De brandweermannen moeten de jongens gaan waarschuwen
Nadere informatieFotozoektocht Het Laathof Hingene
Fotozoektocht Het Laathof Hingene NAAM VAN DE GROEP :. Enkele afspraken: * De foto s staan in de juiste volgorde. * Kijk regelmatig eens rond zodat je bepaalde foto s die vanuit een andere hoek genomen
Nadere informatieOHP 3: NIJVERDAL - OMMEN
OHP 3: NIJVERDAL OMMEN ROUTE 28 km 20 19 De wandeling is onderdeel van het Overijssels Havezatenpad en voert van station Nijverdal langs de Regge en via enkele mooie landgoederen naar station Ommen. Het
Nadere informatieHistorische wandeling Ommoordseweg
Historische wandeling Ommoordseweg In ons boekje Ommoordseweg van begin tot eind hebben wij geprobeerd de verdwenen weg en de verleden tijd voor u te laten herleven. Met die in gedachten is het verkennen
Nadere informatieIn de vriendschap tussen mensen is het Gerlachus zelf die ons groet.
Vriendschap, Vrij en ongedwongen, Zonder vriendschap kun je iemand niet helemaal vertrouwen in je blijdschap en verdriet. Wie ben jij, wie is de ander? In de vriendschap tussen mensen is het Gerlachus
Nadere informatieDe wens van de Portus a/d Reep en omwonenden in verband met de herwaardering.
De wens van de Portus a/d Reep en omwonenden in verband met de herwaardering. De wens van de Portus a/d Reep en omwonenden in verband met de herwaardering. Gouvernementsgebouw vóór de overwelving van de
Nadere informatieStegenwandeling zie ook nieuwsbief maart 2016
Op 19 maart 2016 heeft de zeer geslaagde stegenwandeling plaatsgevonden. De deelnemers aan deze wandeling georganiseerd door de Tielse Binnenstad Vereniging werden rondgeleid door de historische, merendeels
Nadere informatieKAART OP PAGINA 5. Melkroute is een initiatief van Boerderij Recreatie in samenwerking met ondernemers rond het Tjeukemeer
KAART OP PAGINA 5 Melkroute is een initiatief van Boerderij Recreatie in samenwerking met ondernemers rond het Tjeukemeer Melkroute inspireert mensen de essentie van onze melkerfgoed & cultuur in het hedendaagse
Nadere informatieWerkstuk Dordtologie november 2014
Werkstuk Dordtologie november 2014 Hilde van Kruiningen VAN BIERBROUWEN. NAAR BLAUWBILGORGEL Omdat ik in dit gebied woon en me dagelijks over de Groenmarkt en het Buddingh plein begeef hebben de geschiedenis
Nadere informatieNaam: FLORIS DE VIJFDE
Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen
Nadere informatieHet Paayenborchsteegje in Utrecht
Het Paayenborchsteegje in Utrecht Het Paayenborch steegje is een van de steegjes tussen de Oude Gracht en de Lange Nieuwstraat. De toegang aan de Oude Gracht lag tussen de Smeebrug en Geertebrug, ten noorden
Nadere informatieComité Rotte-Dam. Admiraal de Ruyterweg GOUDSESINGEL. Mariniersweg BINNENROTTE HOOGSTRAAT. Bieb. Markthal plan BLAAK NIEUWE MAAS
Contact: Jan van den Noort, Schoonderloostraat 77, 3024 TT Rotterdam - 010-436 6014 - http://www.jvdn.nl/pages/rotte-dam.html - Janvdnoort@ext.eur.nl Het Comité Rotte-Dam vindt dat het ontstaan van Rotterdam
Nadere informatieDe St. Petrus Canisiusschool en Liduinaschool.
De St. Petrus Canisiusschool en Liduinaschool. Onder leiding van pastoor Van de Pavoort werden er op een perceel grond naast de kerk 2 scholen gebouwd voor de kinderen uit de nieuwe parochie. Zoals gebruikelijk
Nadere informatie" Non - Stop " Seniorenwerking vnr - vzw
laats : VOLLEZELE Naam wandeling : WALGRAEVEWANDELING Lengte wandeling : 7 km 300 meter Duur wandeling : 1 h 49 min Gemiddelde snelheid: 4 km/h Aard van de wegen : De wandeling loopt over betonwegjes en
Nadere informatieChrIsto auspice DoMUs recens exstruitur
Kiek ins nao bove Nee, dit stukje gaat niet over de Maastrichtse beren Max en Pol. Hoewel menige Maastrichtenaar met genoegen zal terugkijken op de tijd dat de berenkooi in het Aldenhofpark een trekpleister
Nadere informatieWandelend langs de kerken en plaatsen van voormalige kerken van Gorredijk
Wandelend langs de kerken en plaatsen van voormalige kerken van Gorredijk Wandelroute van ongeveer een uur en een kwartier. Van de Ontmoetingskerk naar de voormalige Evangelische Gemeente Eben Haëzer Vanuit
Nadere informatieWandeling De Kleine Kievit ruim 4 uren (in te korten tot 3 uren).
Wandeling De Kleine Kievit ruim 4 uren (in te korten tot 3 uren). Start bij dorpshuis de Spil; U verlaat het dorpshuis en steekt over bij de oversteekplaats; Ga het fiets-/voetpad op (Zoomweg), langs de
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatieFietsroute door de Zuidplaspolder. Zuidplaspolder Routebeschrijving 33 km
Zuidplaspolder Routebeschrijving 33 km Deze fietstocht laat u de mooie plekjes en locaties zien waar wij van het hoogheemraadschap en de vereniging Molenvrienden Rottemerengebied trots op zijn. De fietsroute
Nadere informatieAan de afsluiting bij de brouwerij namen 20 personen deel.
Wandeling in Jabeek. Gehouden op donderdag12 juli 2018. De verzamelplaats was op de markt in Jabeek. De afsluiting vond plaats bij Dorpsbrouwerij De Maar. Aan de wandeling namen 15 personen deel. Aan de
Nadere informatieRUIMTELIJK ONDERZOEK
RUIMTELIJK ONDERZOEK de vallei van het Klein Schijn de vallei van de Zwanebeek de vallei van het Groot Schijn Luchtfoto op grote schaal met aanduiding van de landschappelijke beekvalleien en de heuvelruggen
Nadere informatieDe Zeeschelde: varen tussen Temse en Antwerpen
Leerlingen Naam: De Zeeschelde: varen tussen Temse en Antwerpen Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde Het gebied van de Schelde en haar bijrivieren heeft een
Nadere informatieBATHMEN: SALLANDSE LANDWEER
BATHMEN: SALLANDSE LANDWEER ROUTE 28 km 20 19 Een reis langs de middeleeuwse verdedigingslinie, ook wel 'landweer' genoemd. Een mooie fietstocht door het fraaie Sallands landschap, van Bathmen naar Holten
Nadere informatieOpdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen
Leerlingen Naam: De Boven-Schelde: varen tussen Oudenaarde en Merelbeke Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?
Nadere informatieINGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
INGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de gemeente in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat. De volgende dag al moeten de dienstplichtigen
Nadere informatieHendriksbosch. Het Hendriksbosch is bezit van de gemeente Nunspeet. Het dennenbos ligt op een steenworp afstand van het station.
Hendriksbosch door Peter Kwant Het Hendriksbosch is bezit van de gemeente Nunspeet. Het dennenbos ligt op een steenworp afstand van het station. In het Hendriksbosch gaan natuur en recreatie samen. Het
Nadere informatieGITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor
Nadere informatieDE MAAS (in Belgie)
DE MAAS (in Belgie) Hier geldt het Scheepvaartreglement Gemeenschappelijke Maas https://www.binnenvaartkennis.nl/wp-content/uploads/2018/12/scheepvaartreglement-gemeenschappelijke-maas.pdf In Nederland
Nadere informatieB1 Hoofddorp pagina 1
B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.
Nadere informatieDe steen die verhalen vertelt.
De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,
Nadere informatieTOERISME IN HAMME. Gidsenopleiding Sigmaplan Durmevallei (1 maart 2016) 2/29/2016 Hamme powerpointpresentatie
TOERISME IN HAMME Gidsenopleiding Sigmaplan Durmevallei (1 maart 2016) 2/29/2016 Hamme powerpointpresentatie 1 www.hamme.be De slogan Hamme, een oase van groen en water gaat al jaren mee maar dekt nog
Nadere informatieCLEMENT CATELINE, PEDE RUBEN, CHERRETTÉ BART. Het Domein Mesen: een historische kern te Lede (O.-Vl.)
CLEMENT CATELINE, PEDE RUBEN, CHERRETTÉ BART Het Domein Mesen: een historische kern te Lede (O.-Vl.) In het kader van het masterplan Parkdomein Mesen is op de site van het voormalige Markizaat te Lede
Nadere informatieKorenmarkt deel 1. Vanaf de huizen naast het oude A 9. postgebouw tot Klein Turkye inclusief de Korte Munt
Korenmarkt deel 1. Vanaf de huizen naast het oude A 9 postgebouw tot Klein Turkye inclusief de Korte Munt Coornaert (reeds zo genoemd in de 13 de eeuw) thans Koornmarkt of Korenmarkt prent uit 1839. De
Nadere informatie9Sommige stukken van beken en rivieren bieden nog extra charme, Prachtige oorspronkelijke stukken van beken
Prachtige oorspronkelijke stukken van beken 9Sommige stukken van beken en rivieren bieden nog extra charme, doordat daar de werking van de elementen goed zichtbaar is, of omdat de sfeer er gewoonweg sprookjesachtig
Nadere informatieSaint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest
Leerlingen Naam: De Boven-Schelde: varen tussen Bossuit en Oudenaarde Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde? Saint-Quentin
Nadere informatieDe Hoogkale. De huidige Durmbrug over de Brugse Vaart in de Durmen(wijk) zonder woningen.
De Hoogkale. De Hoogkale had haar brongebied in Sint-Joris-Beernem aan de waterscheiding tussen het Scheldebekken en het IJzerbekken waar twee beekjes, de Mizeriebeek en de Slabbaertbeek, samenvloei(d)en
Nadere informatieCarcassonne Abtei und Bürgermeister Hans im Glück, 2007 Klaus-Jürgen WREDE 2-6 spelers vanaf 8 jaar ± 60 minuten
Carcassonne Abtei und Bürgermeister Hans im Glück, 2007 Klaus-Jürgen WREDE 2-6 spelers vanaf 8 jaar ± 60 minuten Uitbreiding 5 Alleen speelbaar samen met het basisspel van Carcassonne! Met deze uitbreiding
Nadere informatie