Archief van de. Groene Kruisverenigingen in. Tholen en Sint Philipsland

Transcriptie

1 Archief van de Groene Kruisverenigingen in Tholen en Sint Philipsland

2 Inleiding 2 In Nederland werd de eerste plaatselijke kruisvereniging opgericht in 1875 in Hilversum. Ongeveer gelijktijdig ontstond in Noord-Holland een provinciale afdeling die zich het Witte Kruis noemde. Op initiatief van huisarts W. Poolman werd op 3 november 1900 te Lange- en Ruigeweide in Zuid-Holland de eerste Groene Kruisvereniging opgericht. Groen was de kleur van de hoop. In Zeeland werd de eerste (Groene) kruisvereniging opgericht in 1902 in Nieuw- en Sint-Joosland. In het zelfde jaar werden ook verenigingen opgericht in Arnemuiden, Goes en Vlissingen. Het doel van de Groene Kruisverenigingen is het behartigen van algemene gezondheidsbelangen en verspreiding van kennis dien aangaande en de bevordering van zaken betreffende de verpleging in het algemeen en de huiselijke ziekenverpleging in het bijzonder. De verenigingen hebben zich vrij algemeen in de eerste plaats gericht op het instandhouden van magazijnen met verpleegartikelen. Door het beschikbaar stellen van materiaal voor ziekenverpleging aan onvermogende lieden hoopte men de verpleging thuis aangenamer te maken. Later volgde de wijkverpleging. Het Kruiswerk was nauw betrokken bij de bestrijding van de tuberculose. Op initiatief van enige plaatselijke verenigingen op Walcheren en in Zeeuws- Vlaanderen is in 1907 de Provinciale vereniging Het Groene Kruis opgericht. Op Tholen en Sint Philipsland werden achtereenvolgens Groene Kruisverenigingen opgericht in Oud-Vossemeer (22 juni 1907), Sint-Maartensdijk (11 december 1907), Scherpenisse (februari 1908), Tholen (12 januari 1909), Poortvliet (1911), Sint Philipsland (22 mei 1919), Stavenisse (3 november 1919) en Sint-Annaland (4 oktober 1920). Het eerste wijkgebouw van het Groene Kruis werd in 1926 in Tholen gesticht op de hoek van de Molenvlietsestraat en de Regentessestraat. In 1933 werd hieraan een bovenwoning toegevoegd. Na de Watersnoodramp werd het door een gift van het Zwitserse volk (Chaine du Bonheur) mogelijk 32 wijkgebouwen in het Rampgebied te plaatsen. Met het Zwitserse geld en giften van freule De Jonge van Ellemeet (USA) en de Noord- Hollandse adoptiegemeenten en Maartensdijk in Utrecht werd het eerste van de 32 wijkgebouwen in Sint-Maartensdijk geopend aan de dr. Tazelaar-straat op 16 november Bij dit wijkgebouw behoorde een badhuis en een woning van de wijkzuster. Een dergelijk wijkgebouw aan de Tuinstraat in Sint-Annaland werd 10 juli 1956 officieel in gebruik gesteld. Daarna volgden openstelling van wijkgebouwen in Sint Philipsland op 13 juli 1956, in Stavenisse aan de Prinses Margrietstraat op (5) september 1956 (type B, zonder badhuis), in Oud- Vossemeer achter het Ambachtsherenhuis aan de Raadhuisstraat op 18 september 1956 en in Poortvliet (type B, zonder badhuis) aan de Prins Bernhardstraat op 22 november Het wijkgebouw van het Groene Kruis te Scherpenisse aan de Laban Deurloostraat werd mogelijk door financiële hulp van de Stichting Herstel Zuid-West-Nederland en de kinderbescherming. Het werd 27 juli 1960 officieel geopend. De eerste wijkzuster in deze gemeente was juffrouw Suurland die in 1948 werd aangesteld. De plaatselijke verenigingen op Tholen en Sint Philipsland werden met ingang van 1 januari 1973 opgeheven. De werkzaamheden werden voortgezet door Het Groene Kruis Tholen, waarvan de statuten werden goedgekeurd bij K.B. van 30 november 1972, nr. 47. Op 11 juli 1992 is deze vereniging opgenomen in de Kruisvereniging Rondom de Oosterschelde. Laatstgenoemde instelling bouwde met de Federatie Maatschappelijke Dienstverlening aan de dr. Tazelaarstraat te Sint-Maartensdijk het Centrum Thuiszorg op de plaats van het in 1955 geopende wijkgebouw. Het werd eind januari 1993 officieel in gebruik is gesteld. De wijkgebouwen in Poortvliet, Scherpenisse en Stavenisse zijn inmiddels verkocht.

3 3 Bovengenoemde straatnaam, in 1959 vastgesteld door de gemeenteraad, houdt de herinnering levend aan de arts J. Tazelaar, die van , in Sint- Maartensdijk werkzaam was. In 1907 richtte hij de Groene Kruis vereniging in deze plaats op. Hij promoveerde in 1926 op een proefschrift over de expositie en heriditaire dispositie bij tuberculose. Voor de laatste wereldoorlog was Sint-Maartensdijk t.b.c.-vrij. De in deze inventaris beschreven archiefstukken zijn met uitzondering van die van Oud-Vossemeer verzameld door C. Meertens, secretaris van Het Groene Kruis Tholen en Sint Philipsland en in 1993 aan het gemeentearchief geschonken. Eind 1994 volgde nog een aanvulling en is het archief van Het Groene Kruis te Sint-Annaland, dat bij mevrouw I. van Dijke te Sint-Annaland aanwezig was, naar de gemeentelijke archiefbewaarplaats overgebracht. Het archief is 50 cm groot. Literatuur: D.J. Wieringa en J. Traas. Kroniek Kruiswerk Zeeland, 1991.

4 4 INVENTARIS Groene Kruis Oud-Vossemeer, Stukken ingekomen bij en minuten van stukken uitgaande van het bestuur, Hierbij enige stukken betreffende de bouw van een wijkgebouw. 2. Lijsten van t.b.c. patiënten en gezinnen met t.b.c. patiënten, en Hierin onder meer personalia en gegevens over woning en voeding en plattegronden van de slaapplaatsen van patiënten opgesteld door huisbezoekster J. Felius. 3. Register van huisbezoeken aan patiënten met vermelding van de aard hulpverlening, jan. 1 deel 4. Register van bezoeken aan (t.b.c.) patiënten, jan. 1 deel Groene Kruis Poortvliet, Notulen van algemene en bestuursvergaderingen, delen Achterin bevinden zich roosters van aftreding van bestuursleden Stukken ingekomen bij en afschriften van stukken uitgaande van de penningmeester, Register van inkomsten en uitgaven, febr. 1 deel 9. Register van inkomsten en uitgaven, tabellarisch ingericht, ringband 10. Bijlagen van de rekeningen, pak 11. Reglement der Vereeninging voor Ziekenhuisverpleging als onderdeel van de Groene Kruisvereniging te Poortvliet, ca katern Groene Kruis Scherpenisse, Statuten van de vereniging in tweevoud, katernen 13. Huishoudelijk reglement, katern

5 Notulen van de bestuurs- en algemene vergaderingen, delen mei 23. Hierin een verslag van het ontstaan van de vereniging. Achterin een rooster van aftreding van bestuursleden, juni april 7. Achterin een rooster van aftreding van bestuursleden en leden financiële commissie alsmede een lijst van verpleegsters van sept maart Stukken ingekomen bij en uitgaande van het bestuur, Hierbij een brochure korte handleiding voor het inrichten van een Groene Kruismagazijn. Groene Kruis Sint-Maartensdijk, Statuten en huishoudelijk reglement, 1907 en Register van inkomsten en uitgaven, tabellarisch ingericht, De inkomsten en uitgaven voor t.b.c. zijn in een aparte kolom opgenomen delen 21. Bijlagen van de rekeningen, , Groene Kruis Sint Philipsland, Register van loonstaten, deel Groene Kruis Stavenisse, Lijst van leden van de vereniging, deel 24. Notulen van de bestuurs- en algemene vergaderingen, 1953 juli aug katern 25. Kasboek van inkomsten en uitgaven, 1919/ deel 26. Akten, overeenkomsten en andere stukken ingekomen bij en afschriften van stukken opgemaakt door het bestuur, Groene Kruis Sint-Annaland, Statuten en huishoudelijk reglement van de vereniging Het Groene Kruis Sint-Annaland met aanvulling, katern

6 6 28. Presentielijsten van de algemene vergaderingen, katern Notulen van de oprichtingsvergadering en van de bestuurs en algemene vergaderingen, okt febr sept juni delen -. Jaarverslagen, 1921/ Bevinden zich in de inv.nrs. 29 en Begrotingen van inkomsten en uitgaven van de algemene dienst, t.b.c.-bestrijding en van 1956 af ook van het badhuis en het wijkgebouw, pak Kasboeken van inkomsten en uitgaven, delen 32. Algemene dienst, Algemene dienst, T.b.c.-bestrijding, Bouw en exploitatie wijkgebouw, Exploitatie badhuis, 1956 juli juli Exploitatie badhuis, 1964 juli Register van verkochte baden, deel 39. Kasboek van inkomsten en uitgaven, tabellarisch ingericht, katern Grootboeken van inkomsten en uitgaven, katernen Rekeningen van inkomsten en uitgaven van de gewone dienst, t.b.c.-bestrijding en van 1956 af ook van het wijkgebouw en het badhuis, Stukken ingekomen bij en uitgaande van de administrateur, Stukken ingekomen bij en doorslagen van stukken uitgaande van het bestuur inzake de bouw, inrichting en verhuur van het wijkgebouw en badhuis, pak 1 pak 47. Receptiealbum, register van handtekeningen van personen aanwezig bij de opening van het wijkgebouw door mevrouw S.C. de Casembroot, geboren baronesse van der Feltz op 10 juli 1956 met foto's van het gebouw en de genodigden, deel