Provincie Overijssel. Migratieonderzoek Twentse gemeenten. Definitief. 5 februari 2016

Transcriptie

1 Provincie Overijssel Migratieonderzoek Twentse gemeenten Definitief 5 februari 2016

2 DATUM 5 februari 2016 TITEL Migratieonderzoek Twentse gemeenten ONDERTITEL Definitief OPDRACHTGEVER AUTEUR(S) Provincie Overijssel Jeroen Wissink Boulevard Heuvelink KT Arnhem Postbus BD Arnhem info@companen.nl (026) BTW NL B01 IBAN NL95RABO KVK PROJECTNUMMER /G

3

4 Inhoud 1 Inleiding 1 2 Het regionale beeld Verhuisbewegingen algemeen Verhuisrelaties tussen gemeenten Verhuisbewegingen op de woningmarkt Huidige en vorige woning naar huishoudenstype 16 3 Factsheets per gemeente Gemeente Almelo Gemeente Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Losser Oldenzaal Rijssen-Holten Tubbergen Twenterand Wierden 109

5 1 Inleiding Inzicht in het functioneren van de woningmarkt De 13 gemeenten van de 14 gemeenten 1 in de regio Twente willen inzicht hebben in het functioneren van de woningmarkt op basis van historische verhuisbewegingen binnen de eigen gemeenten en tussen de verschillende gemeenten. Dit inzicht moet een bijdrage leveren in de discussie omtrent de afstemming van woningmarktregio s in het kader van de Woningwet. Een geschikte methodiek om het functioneren van de woningmarkt in beeld te brengen is via een gedetailleerde analyse van alle verhuisbewegingen van personen en huishoudens in de afgelopen jaren. Dit geeft antwoord op vragen als: Hoe zien de verhuisstromen er uit tussen gemeenten en kernen? Op welke woningmarktsegmenten richten starters zich? Welke kernen zijn aantrekkelijk voor vestigers? Trekken senioren naar de hoofdkernen, of blijven ze in hun eigen kern wonen? Vraagstelling Dit onderzoek geeft een antwoord op de volgende onderzoeksvragen: 1. Hoe zien de migratiebewegingen in en tussen de kernen van de Twentse gemeenten er uit? 2. Op welke woningmarktsegmenten richten verschillende doelgroepen zich, en welke woningen laten ze achter? In dit onderzoek worden de volgende inzichten gegeven: Inzicht op drie schaalniveaus: de regio, per gemeente en per kern. Hierbij kijken we overigens niet alleen naar de verhuisbewegingen tussen de gemeenten in de regio, maar ook buiten de regio. Inzicht in feitelijk gedrag van binnenverhuizers, vestigers en vertrekkers. Inzicht in feitelijk gedrag van verschillende huishoudenstypen (1- en 2-persoonshuishoudens tot 30 jaar, 1- en 2-persoonshuishoudens 30 tot 55 jaar, 1- en 2-persoonshuishoudens 55 tot 75 jaar, 1- en 2-persoonshuishoudens 75+ jaar, en gezinnen). Inzicht in de vorige en huidige woning van binnenverhuizers, vestigers, vertrekkers en de verschillende huishoudenstypen. Inzicht in verhuisbewegingen naar eigendom (huur en koop), prijsklasse (koopsector) en woningtype (appartement, rijwoning, 2ˆ1-kap en vrijstaand). Onderzoeksmethodiek De verhuisbewegingen zijn in beeld gebracht door analyse van CBS-microdata. Het CBS stelt onder bepaalde voorwaarden geanonimiseerde data op persoons- en bedrijfsniveau ter beschikking voor onderzoek, de zogenaamde microdata. Deze data vormt onder andere de basis voor de migratiecijfers die op CBS-statline worden gepubliceerd. In deze data zijn onder andere alle verhuisbewegingen van personen en huishoudens in Nederland in de periode 2006 tot en met 2013 opgenomen. Op het moment van uitvoering van dit onderzoek zijn er nog geen bestanden beschikbaar voor Op basis van deze analyse brengen we het volgende in beeld: Per gemeente en kern inzicht in het aantal binnenverhuizers, vestigers en vertrekkers naar leeftijd en huishoudenstype. Per gemeente en kern inzicht in de onderlinge samenhang en verhuisbewegingen. 1 Hof van Twente doet niet mee in de analyse /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 1

6 Op gemeenteniveau per huishoudenstype inzicht in het huidige en vorige niveau naar woningtype en naar prijsklasse. Bij de analyse is aangesloten op de wijkindeling van het CBS. Bij (zeer) kleine kernen is het vanwege privacy soms niet mogelijk om alle verhuisbewegingen te onderscheiden. Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de belangrijkste resultaten op regioniveau weergegeven. Hierbij wordt de ontwikkeling van de verhuisbewegingen in beeld gebracht en de verschillen tussen de gemeenten. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan de verhuisrelaties tussen de Twentse gemeenten. Tot slot maken we inzichtelijk welke doelgroepen zich in de afgelopen jaren op welke woningen (type en prijsklasse) hebben gericht. In hoofdstuk 3 komen in de factsheets de belangrijkste uitkomsten per gemeente in beeld /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 2

7 2 Het regionale beeld In dit hoofdstuk komt het regionale beeld aan de orde. Hierbij wordt gekeken naar de migratieontwikkeling in het algemeen en de relaties tussen de Twentse gemeenten. Daarnaast besteden we aandacht aan de verhuisbewegingen in de woningvoorraad, en brengen we in beeld welke doelgroepen zich op welke woningen richten. 2.1 Verhuisbewegingen algemeen Bij migratiebewegingen maken we onderscheid tussen vestiging en vertrek tussen Nederlandse gemeenten (binnenlands migratiesaldo) en het buitenland (buitenlands migratiesaldo). De optelsom hiervan is het migratiesaldo totaal. In de onderstaande figuur is het saldo weergegeven van vestiging en vertrek in de regio Twente. Ligt de waarde op de y-as onder 0 dan is er sprake van een vertrekoverschot en als deze boven 0 is dan is er sprake van een vestigingsoverschot. Figuur 2.1: Regio Twente. Ontwikkeling binnenlands en buitenlands migratiesaldo 2006 t/m 2014 (personen) Bron: CBS statline Binnenlands migsaldo Buitenlands migsaldo Migratiesaldo totaal Nieuwbouw Uit de cijfers van de afgelopen jaren blijkt duidelijk dat de regio Twente te maken heeft met een negatief binnenlands migratiesaldo. Er verlaten meer mensen de regio dan er zich vestigen. In de periode 2006 tot en met 2011 schommelde het vertreksaldo tussen -340 en -761 personen per jaar. Vanaf 2012 is het vertreksaldo verder toegenomen naar ongeveer -900 personen per jaar. Het buitenlands migratiesaldo laat een ander beeld zien. In de jaren 2008 tot en met 2012 vestigden zich juist meer mensen vanuit het buitenland in Twente dan er vertrokken. In 2013 en 2014 is dit veranderd en is er sprake van een negatief vertreksaldo /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 3

8 Figuur 2.2: Regio Twente. Ontwikkeling vestiging en vertrek uit andere Nederlandse gemeenten 2006 t/m 2014 (personen) Gevestigd uit andere gemeente Vertrokken naar andere gemeente Bron: CBS statline De economische crisis en de crisis op de woningmarkt heeft een duidelijke weerslag gehad op het aantal verhuisbewegingen. In 2009 nam het aantal verhuisbewegingen flink af ten opzichte van de jaren daarvoor. Dit geldt voor zowel het aantal vestigers als het aantal vertrekkers uit andere (Nederlandse) gemeenten. Vanaf 2011 neemt het aantal verhuisbewegingen gestaag weer toe en in 2014 ligt het weer op het niveau van voor 2008 en de jaren daarvoor. Migratie naar leeftijdsklasse In de onderstaande figuur is het migratiesaldo naar leeftijdsklasse in beeld gebracht. Bij de indeling naar leeftijdsklasse is rekening gehouden met de verschillende fasen in het leven (jongeren, gezinsfase, pensioengerechtigde leeftijd, etc.) Figuur 2.3: Regio Twente. Migratiesaldo naar leeftijd 2006 t/m 2014 (personen) jaar jaar jaar jaar 65-plus Bron: CBS statline Per saldo verlaten de leeftijdsgroepen 15 tot 24 jaar en 25 tot 49 jaar de regio Twente en vestigen zich 0 tot 14-jarigen, jarigen en in mindere mate 65-plussers. Bij de vestiging van 0-14-jarigen gaat het om kinderen die in gezinsverband met hun ouders zijn meeverhuisd /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 4

9 Het vertreksaldo in de leeftijdsgroep 15 tot 24 jaar is overigens een gebruikelijk beeld voor de meeste Nederlandse gemeenten zonder HBO-onderwijs of universiteit in Nederland. Binnen de regio Twente is de gemeente Enschede de enige gemeente die deze leeftijdsgroep per saldo weet aan te trekken. aantal vestigers en vertrekkers per gemeente In onderstaande tabel is voor de verschillende Twentse gemeenten het totaal aantal vestigers en vertrekkers weergegeven voor de periode 2006 tot en met De periode 2014 is niet meegenomen omdat er op wijkniveau (nog) geen gegevens beschikbaar zijn. Om de gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken is het migratiesaldo afgezet als percentage van de omvang van de bevolking. Tabel 2.1: Regio Twente. aantal verhuizingen binnen Nederland periode 2006 t/m 2013 (personen) Vestigers Vertrekkers Migratiesaldo Vestigers / aantal inwoners Vertrekkers / aantal inwoners Migratiesaldo / aantal inwoners Almelo % 25% -2, Borne % 2 4,4% Dinkelland ,5% Enschede % 0,6% Haaksbergen % -0,5% Hellendoorn ,4% Hengelo (O.) % 26% -2,0% Hof van Twente % 24% -1,5% Losser % 23% 0, Oldenzaal % 21% 0, Rijssen-Holten , Tubbergen ,0% Twenterand ,1% Wierden % 22% -1,0% Bron: CBS Statline In absolute zin trekt Enschede het grootste aantal vestigers aan. Dit hangt samen met de positie die Enschede inneemt in de regio (grootste stad) en de aanwezigheid van diverse Hbo-instellingen en de universiteit Twente. De twee andere gemeenten die veel vestigers aantrekken zijn Almelo en Hengelo. Van de 14 Twentse gemeenten hadden 10 gemeenten in de afgelopen jaren een negatief vertrekoverschot. Alleen in de gemeenten Borne (+958), Enschede (+970), Losser (+177) en Oldenzaal (+272) vestigden zich meer mensen uit andere gemeenten dan er vertrokken. In Tubbergen is vestiging en vertrek nagenoeg in evenwicht. Kijken we naar het aandeel vestigers ten opzichte van de bevolking dan valt op dat Borne (33%) en Enschede (2) relatief veel mensen aantrekken. De gemeente Rijssen-Holten (), Hellendoorn (), Dinkkelland () en Twenterand () trekken relatief weinig vestigers aan. In verhouding tot het aantal inwoners trekt Borne de meeste vestigers aan (4,4%). Uit Almelo (-2,), Hellendoorn (-2,4%), Twenterand (-2,1%) en Hengelo (-2,0%) vertrekken relatief veel mensen /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 5

10 In de onderstaande kaartbeelden is het migratiesaldo ten opzichte van de bevolkingsomvang geografisch weergegeven voor de verschillende gemeenten en de verschillende kernen / wijken. Figuur 2.4: Regio Twente. Migratiesaldo t.o.v. bevolkingsomvang 2006 t/m 2013 (personen) per gemeente (personen) Figuur 2.5: Regio Twente. Migratiesaldo t.o.v. bevolkingsomvang 2006 t/m 2013 (personen) per kern / wijk (personen) /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 6

11 In de onderstaande kaartbeelden is het aandeel vestigers en het aandeel vertrekkers ten opzichte van de bevolkingsomvang voor de verschillende kernen en wijken in beeld gebracht. Dit levert het volgende beeld op: Figuur 2.6: Regio Twente. Aandeel vestigers t.o.v. bevolkingsomvang 2006 t/m 2013 (personen) per kern / wijk (personen) Figuur 2.7: Regio Twente. Aandeel vertrekkers t.o.v. bevolkingsomvang 2006 t/m 2013 (personen) per kern / wijk (personen) /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 7

12 Kenmerken vestigers per gemeente De leeftijdsopbouw van vestigers per gemeente ziet er als volgt uit: Figuur 2.8: Regio Twente. Vestigers naar leeftijd per gemeente 2006 t/m 2013 (personen) Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen-Holten Tubbergen Twenterand Wierden 32% 21% 25% 51% 25% 26% 34% 22% 22% % 4 41% 43% 43% 43% 43% 44% 41% 41% 42% 40% 44% 33% 6% 5% 3% 10% 5% 6% 10% Bron: CBS Microdata % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0 tm 14 jaar 15 tm 24 jaar 25 tm 49 jaar 50 tm 64 jaar 65 jaar e.o. Wat opvalt is dat Enschede, als Hbo- en Universiteitsstad, veruit de grootste aantrekkingskracht heeft op jongeren in de leeftijd 15 tot en met 24 jaar. Ook in Almelo en Hengelo vestigen zich in verhouding tot de andere Twentse gemeenten relatief veel jongeren. Daarnaast valt op dat in Twenterand en Hof van Twente naar verhouding iets meer 65-plussers vestigen. Onderstaande figuur geeft het beeld van vestigers naar huishoudenstype weer: Figuur 2.9: Regio Twente. Vestigers naar huishoudenstype per gemeente 2006 t/m 2013 (huishoudens) Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen-Holten Tubbergen Twenterand Wierden 20% 20% 1 24% 24% 1 20% 21% 1 20% 1 20% 21% 23% 30% 1 23% 20% 20% 23% 21% 20% 25% 23% 25% 26% 25% 25% 2 25% 24% 26% 26% 24% 26% 24% 24% 24% 23% 10% 3% 10% 3% 12% 3% 2% 10% 3% 3% 3% 12% 4% 2% 3% 10% 4% 13% 3% 3% 10% 3% 21% 21% % 1 21% 20% 20% 24% 22% 21% Bron: CBS Microdata % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% jaar jaar jaar jaar 75+ jaar gezin /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 8

13 Een relatief groot deel van de huishoudens die zich vestigen in de Twentse gemeenten zijn 1- en 2- persoonshuishoudens tot en met 29 jaar. Dit is ook de groep die doorgaans het vaakst verhuist. Hoe ouder men wordt hoe minder vaak men verhuist. In Haaksbergen (24%) en Hengelo (24%) vestigen relatief veel jonge huishoudens tussen 18 en 23 jaar. Enschede trekt naar verhouding juist veel kleine huishoudens tussen 24 en 29 jaar aan. Daarnaast valt op dat de gemeenten Rijssen-Holten (24%) en Hellendoorn (23%) naar verhouding veel gezinnen aantrekken. Kenmerken vertrekkers per gemeente Voor de meeste gemeenten geldt dat jongeren in de leeftijd 15 tot en met 24 jaar en volwassenen in de leeftijd 25 tot en met 49 jaar de gemeente verlaten. Figuur 2.10: Regio Twente. Vertrekkers naar leeftijd per gemeente 2006 t/m 2013 (personen) Almelo 33% 40% 6% Borne 12% 34% 40% 6% Dinkelland 35% 3 Enschede 3 36% Haaksbergen 3 45% 5% 3% Hellendoorn 3 36% 6% Hengelo 36% 3 Hof van Twente 40% 3 Losser 12% 34% 41% 6% Oldenzaal 34% 3 6% Rijssen-Holten 13% 35% 3 5% Tubbergen 12% 35% 3 Twenterand 12% 3 36% Wierden 12% 40% 36% 6% Bron: CBS Microdata % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0 tm 14 jaar 15 tm 24 jaar 25 tm 49 jaar 50 tm 64 jaar 65 jaar e.o. Het beeld dat relatief veel jongeren de gemeente verlaten zien we (uiteraard) ook terug bij het grote aandeel kleine huishoudens 18 tot en met 23 jaar. Naar alle waarschijnlijkheid gaat hier om een groep jongeren die vanuit een thuiswonende situatie verhuizen naar een andere gemeente. In Oldenzaal, Tubbergen en Haaksbergen is het aandeel jonge huishoudens die de gemeente verlaten iets hoger dan de overige gemeenten /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 9

14 Figuur 2.11: Regio Twente. Vertrekkers naar huishoudenstype per gemeente 2006 t/m 2013 (huishoudens) Almelo 2 20% 25% Borne 34% 20% 21% 1% Enschede 2 32% 22% 5% 12% Haaksbergen % 2% 13% Hellendoorn 35% 23% 1 3% Hengelo 33% 20% 23% 6% Losser 33% 22% 20% Oldenzaal 40% 1 20% 6% 13% Tubbergen 3 22% 2% Wierden 33% 24% 1 3% Twenterand 32% 23% 21% 1% Hof van Twente 34% 1 20% 2% Rijssen-Holten 36% 21% 1 3% Dinkelland 3 21% 1 Bron: CBS Microdata % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% jaar jaar jaar jaar 75+ jaar gezin 2.2 Verhuisrelaties tussen gemeenten Allereerst brengen we alle verhuisbewegingen naar richting in beeld. Hierbij maken we onderscheid tussen personen die binnen de gemeente zijn verhuisd, personen die naar een andere gemeente binnen de regio Twente zijn verhuisd of de regio hebben verlaten. Dit biedt een eerste inzicht in de binding van bewoners met de gemeente en andere gemeenten in de regio. Figuur 2.12: Regio Twente. Migratie naar richting per gemeente 2006 t/m 2013 (personen) Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen-Holten Tubbergen Twenterand Wierden Regio Twente 6 52% 5 73% 60% % % 56% 6 30% 2 22% 1 20% 32% 21% 25% % 12% 1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: CBS Microdata Binnen gemeente Binnen regio Buiten regio /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 10

15 Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen-Holten Tubbergen Twenterand Wierden Vertrek uit de regio In de afgelopen periode is in de regio Twente ongeveer 6 van de personen verhuisd binnen de eigen gemeente en vertrokken naar een andere gemeente binnen de regio. Circa van de mensen heeft de regio verlaten. In de gemeenten Enschede (73%) en Almelo (6) is het aandeel binnengemeentelijke verhuisbewegingen het hoogste. In Borne (52%), Dinkelland (5), Hof van Twente (5), Losser (5), Tubbergen (5) en Wierden (56%) is de gemeentebinding het laagst en verhuizen er naar verhouding meer mensen naar een andere gemeente. Inwoners uit Dinkelland, Hengelo, Losser en Oldenzaal zijn het sterkst georiënteerd op de regio. In deze gemeenten verhuizen relatief weinig mensen naar een gemeente buiten de regio. In de grensgemeenten Hof van Twente (23%) en Rijssen-Holten (1) verhuizen naar verhouding meer mensen naar een gemeente buiten Twente. Samenhangende woningmarkten op basis van absolute verhuisstromen Wanneer we kijken naar de verhuisrelaties tussen de afzonderlijke gemeenten kan er een onderscheid gemaakt worden tussen absolute en relatieve verhuisstromen. Wanneer de samenhang wordt bepaald op basis van absolute verhuisstromen zijn het vooral de gemeenten met grote (stedelijke) kernen die aantrekkingskracht hebben. Zo hebben de meeste gemeenten vooral een sterke relatie met Enschede en in minder mate Almelo en Hengelo, omdat zich hier de grootste absolute vestigings- en vertrekstromen concentreren. In de onderstaande tabel is de relatie tussen de Twentse gemeenten weergegeven. Tabel 2.2: Regio Twente. Migratie tussen de gemeenten 2006 t/m 2013 (personen) Naar Van Almelo 6 1% 0% 4% 0% 1% 2% 1% 0% 1% 1% 1% 2% 2% 100% Borne 4% 52% 2% 5% 1% 0% 13% 2% 1% 1% 0% 1% 0% 0% 1 100% Dinkelland 2% 2% 5 5% 0% 0% 4% 1% 3% 0% 3% 0% 0% 100% Enschede 1% 0% 0% 73% 1% 0% 3% 0% 1% 1% 0% 0% 0% 0% 1 100% Haaksbergen 1% 1% 0% 12% 60% 0% 4% 2% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 1 100% Hellendoorn 3% 0% 0% 2% 0% 6 1% 1% 0% 0% 2% 0% 3% 2% 1 100% Hengelo 2% 4% 1% 1% 0% 6 2% 1% 1% 0% 0% 0% 0% 100% Hof v. Twente 2% 1% 0% 4% 1% 0% 6% 5 0% 0% 2% 0% 0% 1% 23% 100% Losser 1% 1% 3% 1% 0% 3% 0% 5 0% 0% 0% 0% 100% Oldenzaal 1% 1% 3% 0% 0% 4% 0% 3% 66% 0% 1% 0% 0% 12% 100% Rijssen-Holten 2% 0% 0% 2% 0% 2% 1% 2% 0% 0% 6 0% 1% 4% 1 100% Tubbergen 2% 3% 3% 0% 0% 2% 1% 1% 2% 0% 5 2% 1% 100% Twenterand 0% 0% 2% 0% 3% 1% 0% 0% 0% 1% 1% 65% 2% 100% Wierden 1% 0% 3% 0% 3% 2% 2% 0% 0% 5% 1% 2% 56% 100% 3% 2% 2 2% 4% 12% 3% 2% 4% 3% 2% 3% 2% 100% Bron: CBS Microdata Samenhangende woningmarkten op basis van relatieve verhuisstromen Naar ons inziens zegt een sterke verhuisrelatie op basis van absolute aantallen onvoldoende over de samenhang tussen lokale woningmarkten. We hebben er daarom voor gekozen om de samenhang tussen woningmarktgebieden ook in beeld te brengen op basis van relatieve verhuisstromen. Dit door het aantal vestigers afkomstig uit een vertrekgemeente te relateren aan het totale aantal vertrekkers uit diezelfde gemeente. We laten hiermee zien of een gemeente relatief sterk in trek is bij vertrekkers uit andere gemeenten. We nemen aan dat er sprake is van een sterke verhuisrelatie wanneer het aandeel /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 11

16 vestigers in de vestigingsgemeente x afkomstig uit de vertrekgemeente y, groter is dan 5% van het totale vertrek uit vertrekgemeente y. Ter illustratie: samenhangende woningmarktgebieden op basis van relatieve verhuisstromen In de periode 2006 t/m 2013 (personen) vestigden zich in Rijssen-Holten 428 personen afkomstig uit Hellendoorn. Het totale vertrek uit Hellendoorn bedraagt in dezelfde periode personen. Dat betekent dat 6,5% van de vertrekkers uit Hellendoorn verhuist naar Rijssen-Holten. Dit aandeel is groter dan 5% en er is daarom sprake van een sterke verhuisrelatie. Per gemeente zijn de samenhangende woningmarktgebieden op basis van de relatieve verhuisstromen in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat buurgemeenten een sterke onderlinge verhuisrelatie kennen en daarmee samenhangende woningmarktgebieden vormen. De onderstaande afbeeldingen bieden ter illustratie een weergave van de woningmarktgebieden van Rijssen-Holten en Oldenzaal. In de bijlage zijn deze figuren, met daarbij de vertrekpercentages, per gemeente opgenomen. Figuur 2.13: Regio Twente. Verhuisrelaties per gemeente, Rijssen-Holten en Oldenzaal 2006 t/m 2013 (personen) Wat de figuren laten zien is dat de drie steden met veel gemeenten een belangrijke verhuisrelatie hebben: Het Noord-Westelijke deel van de regio Twente is gericht op Almelo. Het gaat hierbij om de gemeenten Rijssen-Holten, Hellendoorn, Wierden, Twenterand, Tubbergen en Borne. De gemeenten in het Oostelijke en Zuidelijke deel van Twente zijn juist sterker gericht op Enschede. De gemeente Enschede heeft met bijna alle Twentse gemeenten een sterke verhuisrelatie. De verhuisrelatie met de gemeenten Rijssen-Holten, Hellendoorn, Twenterand is iets minder sterk, maar het betreft altijd nog tussen de 5% en van het totaal aantal vertrekkers uit deze gemeenten. Dit zijn ook de gemeenten die geografisch het verste van Enschede liggen. Daarnaast zien we dat elke gemeente een sterke relatie heeft met de directe buurgemeente. Vanuit Rijssen-Holten trekken relatief veel mensen naar Deventer (omgekeerd is dit niet het geval). Inwoners uit Haaksbergen zijn relatief sterk georiënteerd op Berkelland /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 12

17 Figuur 2.14: Regio Twente. Belangrijkste verhuisrelaties gemeente Enschede 2006 t/m 2013 (personen) Figuur 2.15: Regio Twente. Belangrijkste verhuisrelatie gemeente Almelo 2006 t/m 2013 (personen) Figuur 2.16: Regio Twente. Belangrijkste verhuisrelaties gemeente Hengelo 2006 t/m 2013 (personen) /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 13

18 Vestigers Gezin % Aantal Regio-indeling: kijk ook naar werkgebied corporaties De regio-indeling heeft gevolgen voor de werkzaamheden van de corporaties. Zij mogen niet langer investeren in nieuwbouw of verwerving van woningen buiten hun kernwerkgebied. Het bestaande bezit mogen zij onderhouden, verbeteren en zelfs vervangen. Ook mogen woningcorporaties leefbaarheidstaken blijven uitvoeren in wijken / dorpen buiten hun kernwerkgebied waar zij bezit hebben. Voor gemeenten betekent de regio-indeling dat zij zich voor nieuwbouw van sociale huurwoningen (anders dan vervangende nieuwbouw) enkel kunnen richten tot de corporaties die hun kernwerkgebied hebben in de regio waartoe zij behoren. Het strekt daarom tot de aanbeveling om niet alleen te kijken naar samenhangende woningmarktregio s, maar juist ook in kaart te brengen welke corporaties waar actief zijn. 2.3 Verhuisbewegingen op de woningmarkt Analyse van CBS microdata biedt inzicht in de gerealiseerde verhuisbewegingen van verschillende doelgroepen op de woningmarkt. Hierbij maken we onderscheid tussen binnenverhuizers, vertrekkers en vestigers. Deze cijfers geven het feitelijke beeld weer van de wensen en de mogelijkheden van de verschillende doelgroepen op de Twentse woningmarkt. binnenverhuizers en vestigers Onder staande tabel biedt inzicht in de woningsegmenten waar binnenverhuizers en vestigers in terecht zijn gekomen in de afgelopen jaren. Het aantal verhuisbewegingen kan hoger liggen dan het aantal daadwerkelijke mutaties in de huur- en de koopsector. Dit kan komt omdat huishoudens na verhuizing bij elkaar intrekken (samenwonen). Daarnaast is bij de huurvoorraad ook de particuliere huurvoorraad meegenomen. Tabel 2.3: Regio Twente: binnenverhuizers en vestigers naar type 2006 t/m 2013 (huishoudens) Binnenverhuizers eengezins 36% 33% 2 33% 40% 3 43% 36% appartement 31% 41% 31% 24% 31% 4 10% % 20% 3% 21% Koop 2ˆ1-kap 5% 10% 10% 5% 2% % 4% 3% Koop appartement 4% 3% 5% 5% 5% 1% 4% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata De meeste verhuisbwegingen hebben in de huursector plaatsgevonden. Hier vinden doorgaans ook de meeste mutaties plaats. Naarmate de leeftijd vordert neemt het aantal verhuizingen naar de huursector toe. Gezinnen zijn juist iets sterker op de koop georienteerd /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 14

19 Vertrekkers Gezin % Aantal Vertrekkers Gezin % Aantal Vestigers Gezin % Aantal Bij de verhuisbewegingen naar prijsklasse valt op dat gezinnen en 1- en 2 persoonshuishoudens zich sterker richten op het iets duurder segment. (boven de ). Van jonge huishoudens is ca in een koopwoning tot terecht gekomen en ca 13% in de prijsklasse tot Tabel 2.4: Regio Twente: binnenverhuizers en vestigers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 (huishoudens) Binnenverhuizers 6 74% 60% 5 71% 8 53% 63% Koop tot % 4% 1% Koop % 13% 12% 6% 3% 10% Koop % 3% 3% 6% Koop % 1% 2% 4% 4% 2% 6% 3% 6556 Koop boven % 2% 2% 6% 3% 13% 6% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers In de onderstaaande tabellen zijn de woningen weergegeven die binnenverhuizers en vertrekkers hebben achtergelaten bij verhuizing. Hier is onderscheid gemaakt naar woningtype en prijsklasse (koop). Tabel 2.5: Regio Twente: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar type 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning eengezins 2 33% 2 35% 3 43% 36% 33% appartement 20% 25% 23% 1 12% % 23% 20% 1 20% 2 22% Koop 2ˆ1-kap 13% 12% 10% 10% 13% 12% % 12% 13% 12% 10% 12% Koop appartement 2% 2% 3% 4% 3% 3% 2% 3% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata Tabel 2.6: Regio Twente: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning 45% 53% 53% 5 54% 61% 4 52% Koop tot % 13% 10% 12% Koop % 12% 10% 12% Koop % Koop % 5% 4% 5% 4% 5% 5% Koop boven % 10% 10% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 15

20 2.4 Huidige en vorige woning naar huishoudenstype Door per huishoudenstype de verhuisbewegingen tussen de vorige en de huidige woningen tegen elkaar af te zetten ontstaat inzicht er inzicht in de wensen / mogelijkheden van de verschillende groepen op de woningmarkt. Daarnaast geeft het ons een beeld van de doorstroomeffecten van de verschillende groepen. Onderstaande figuren geven het gezamenlijk beeld van de Twentse gemeenten weer. De figuren over de huishoudentsype gaan over de huishoudens die binnnen de gemeente zijn verhuisd. De vestigers en vertrekkers zijn apart weergegeven. In de factsheets is dit uitgewerkt op gemeenteniveau. Figuur 2.17: Regio Twente. naar prijsklasse en type 18 t/m 29 jaar 2006 t/m 2013 (huishoudens) jaar jaar Bron: CBS Microdata Bij de groep 1- en 2-persoonshuishoudens tot en met 29 jaar kijken we alleen naar de huidige woning omdat een deel van deze groep voor het eerst zelfstandig is gaan wonen. Duidelijk is dat een groot deel van de jonge huishoudens in de afgelopen periode 2006 tot en met 2013 in de huursector is gaan wonen. Zij hebben zowel voor eengezinshuurwoningen als huurappartementen gekozen. In de koop is het grootste deel in een rijwoning komen wonen. Figuur 2.18: Regio Twente. Huidige en vorige woning 30 t/m 54 jaar 2006 t/m 2013 (huishoudens) jaar jaar Bron: CBS Microdata Ook bij de groep jaar hebben relatief veel verhuisbewegingen in de huursector plaatsgevonden. Hoewel de aantallen klein zijn zien we wel dat er een bepaald opstroomeffect heeft /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 16

21 plaatsgevonden. Er is een iets groter deel in de koopsector komen wonen en een deel van deze groep is van een huur eengezins naar koop rijwoning doorgestroomd. Figuur 2.19: Regio Twente. Huidige en vorige woning 55 t/m 74 jaar 2006 t/m 2013 (huishoudens) jaar jaar Bron: CBS Microdata Bij huishoudens van 55 tot en met 74 jaar zien we duidelijk een verschuiving van koop- naar een huurwoning. Een deel van de huishoudens vertrekt uit een koop rijwoning of 2^1-kap en verhuist bijvoorbeeld naar een huurappartement. Figuur 2.20: Regio Twente. Huidige en vorige woning 75+ jaar 2006 t/m 2013 (huishoudens) 75+ jaar 75+ jaar Bron: CBS Microdata Bij 75-plussers is de beweging naar de huursector nog duidelijker. De relatief kleine groep die daadwerkelijk is verhuisd, is bijna allemaal naar een huurwoning verhuisd. Het grootste deel hiervan is verhuisd naar een huurappartement. Toch blijkt ook een deel van deze huishoudens naar een eengezinshuurwoningen te zijn verhuisd. Naar alle waarschijnlijkheid betreft het hier een levensoopbestendige woning. Uit de data is dit echter niet op te maken /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 17

22 Figuur 2.21: Regio Twente. Huidige en vorige woning gezinnen 2006 t/m 2013 (huishoudens) Gezinnen Gezinnen Bron: CBS Microdata Gezinnen richten zich in vergelijking tot de overige huishoudensgroepen wat sterker op de koopsector. Per saldo zien we dat een deel van de gezinnen in de afgelopen jaren in staat is geweest om door te verhuizen naar een iets duurdere en iets ruimere woning. Toch valt ook op dat er ook een groep gezinnen is die juist van een koopwoning naar een huurwoning is verhuisd. Figuur 2.22: Regio Twente. vestigers 2006 t/m 2013 (huishoudens) Vestigers Vestigers Bron: CBS Microdata De meerderheid van de vestigers in de Twentse gemeenten zijn in de huursector terecht gekomen. Het gaat hierbij zowel om eengezinswoningen als appartementen. Daarnaast valt op dat de vestigers die in de koop terecht zijn gekomen met name in de de goedkope voorraad is komen wonen /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 18

23 Figuur 2.23: Regio Twente. Vorige woning vertrekkers 2006 t/m 2013 (huishoudens) Vertrekkers Vertrekkers Vorige woning Vorige woning Bron: CBS Microdata Het van de woningen die achter worden gelaten door vertrekkers is zeer gedifferentieerd en verdeel d over zowel huur als koopwoningen /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 19

24 3 Factsheets per gemeente /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 20

25 3.1 Gemeente Almelo Migratie totaal Figuur 3.1: Gemeente Almelo. Ontwikkeling binnenlands en buitenlands migratiesaldo 2006 t/m 2014 (personen) Bron: CBS statline Binnenlands migsaldo Buitenlands migsaldo Migratiesaldo totaal Nieuwbouw Figuur 3.2: Gemeente Almelo. Ontwikkeling binnenlandse migratie 2006 t/m 2014 (personen) Gevestigd uit andere gemeente Vertrokken naar andere gemeente Bron: CBS statline 2016 Figuur 3.3: Gemeente Almelo: Migratiesaldo naar leeftijd 2006 t/m 2014 (personen) jaar jaar jaar jaar 65-plus Bron: CBS statline /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 21

26 Migratie naar richting Figuur 3.4: Gemeente Almelo. Vergelijking absolute migratiestomen (verhuisde personen) vanuit Almelo naar andere Twentse gemeenten en overig Overijssel, 2006 t/m 2013 (personen) Toelichting: De dikte van de pijl duidt de omvang van de migratiestroom De lengte van het cirkelsegment van de vertrekgemeente (rood) geeft het totale vertrek (personen) aan in de periode 2006 tot en met Het gaat hierbij om het totale vertrek uit de gemeente naar andere gemeenten in Overijssel. De lengte van de cirkelsegmenten van de doelgebieden (groen) geeft de totale vestiging (personen) aan in de betreffende gemeente. Het gaat hierbij om de totale vestiging uit alle Nederlandse gemeenten. Tabel 3.1: Gemeente Almelo. Top 10 verhuisbewegingen tussen gemeenten 2006 t/m 2013 (personen) Top 10 Gemeente Vestigers Vertrekkers Saldo 1 Enschede Hengelo Twenterand Wierden Tubbergen Hellendoorn Borne Groningen Hof van Twente Deventer /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 22

27 Vestigers Gezin % Aantal Figuur 3.5: Gemeente Almelo: Aandeel vertrekkers per gemeente naar vestigingsgemeente 2006 t/m 2013 (personen) Bron: CBS Microdata 2016 binnenverhuizers en vestigers Tabel 3.2: Gemeente Almelo: binnenverhuizers en vestigers naar type 2006 t/m 2013 (personen) Binnenverhuizers eengezins 33% 33% 31% 3 46% 51% 52% appartement 22% 3 26% 25% 34% 3 23% % % 2% 22% 20% Koop 2ˆ1-kap 5% 2% 2% % 2% 2% 5% 5% 2% 5% Koop appartement 5% 3% 6% 5% 5% 3% 1% 4% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 23

28 Vertrekkers Gezin % Aantal Vertrekkers Gezin % Aantal Vestigers Gezin % Aantal Tabel 3.3: Gemeente Almelo: binnenverhuizers en vestigers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 (personen) Binnenverhuizers 61% 71% 5 63% 81% 92% 60% 65% Koop tot % 21% 26% 1 6% 2% Koop % 10% 4% 3% 1691 Koop % 1% 4% 5% 3% 2% 6% 4% 965 Koop % 1% 1% 3% 2% 0% 5% 2% 541 Koop boven % 3% 1% 2% 4% 2% 4% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata 2016 Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers Tabel 3.4: Gemeente Almelo: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar type 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning eengezins 3 36% 33% 40% 44% 4 42% appartement 13% 20% 21% % 30% 2 23% 22% 1 30% 26% 6380 Koop 2ˆ1-kap 10% 10% 6% % 4% 6% 6% 1923 Koop appartement 3% 2% 3% 5% 3% 3% 2% 3% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Tabel 3.5: Gemeente Almelo: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning 51% 51% 53% 61% 61% 66% 53% 54% Koop tot % 20% 22% % Koop % 10% 2547 Koop % 6% 4% 4% 3% 6% 1561 Koop % 3% 3% 2% 3% 2% 3% 3% 810 Koop boven % 6% 3% 4% 3% 4% 6% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 24

29 Vorige en huidige woning per huishoudenstype Figuur 3.6: Gemeente Almelo. 1- en 2-persoonshuishoudens jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Figuur 3.7: Gemeente Almelo. Huidige en vorige woning 1- en 2-persoonshuishoudens jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Figuur 3.8: Gemeente Almelo. Huidige en vorige woning 1- en 2-persoonshuishoudens jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 25

30 Figuur 3.9: Gemeente Almelo. Huidige en vorige woning 1- en 2-persoonshuishoudens 75+ jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Figuur 3.10: Gemeente Almelo. Huidige en vorige woning gezinnen, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Verhuisbewegingen per kern/wijk Figuur 3.11: Gemeente Almelo. Migratie naar richting per kern/wijk 2006 t/m 2013 (personen) Binnenstad 20% 52% De Riet 20% 50% Noorderkwartier 34% 1 33% Sluitersveld 25% 4 13% Wierdense Hoek 30% 42% 13% Nieuwstraat-Kwartier 21% 5 10% Ossenkoppelerhoek 24% 50% 13% Hofkamp 1 52% Schelfhorst 26% 42% Windmolenbroek 26% 3 1 Aadorp 31% 33% 3 Bornerbroek 43% 33% 13% Gemeente Almelo 23% 45% Bron: CBS Microdata % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Binnen kern/wijk Elders in de gemeente In de regio Twente Buiten de regio /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 26

31 Binnenstad De Riet Noorderkwartier Sluitersveld Wierdense Hoek Nieuwstraat-Kwartier Ossen-koppelerhoek Hofkamp Schelfhorst Windmolenhoek Aadorp Bornerbroek Vertrek uit de gemeente Buiten de regio Tabel 3.6: Gemeente Almelo. Migratie tussen de kernen/wijken 2006 t/m 2013 (personen) Binnenstad 21% 6% 3% 6% 5% 6% 6% 0% 0% 100% De Riet 20% 3% 4% 5% 4% 10% 4% 5% 0% 1% 13% 100% Noorderkwartier 6% 3% 5% 4% 1% 4% 3% 6% 4% 1% 0% 34% 100% Sluitersveld 5% 5% 26% 4% 3% 6% 2% 3% 0% 0% 100% Wierdense Hoek 6% 5% 3% 4% 31% 4% 2% 5% 6% 0% 0% 10% 100% Nieuwstraat-Kwartier 6% 1% 4% 22% 1 2% 4% 6% 0% 0% 100% Ossenkoppelerhoek 6% 2% 4% 24% 2% 4% 10% 0% 0% 12% 13% 100% Hofkamp 10% 5% 4% 2% 5% 20% 6% 6% 1% 0% 5% 1 100% Schelfhorst 6% 4% 6% 4% 1% 3% 3% 26% 4% 0% 0% 100% Windmolenbroek 6% 5% 3% 4% 4% 1% 3% 4% 26% 1% 1% 100% Aadorp 3% 4% 2% 0% 3% 4% 6% 3% 3 0% 22% 0% 100% Bornerbroek 2% 3% 0% 2% 0% 0% 2% 0% 0% 4% 0% 53% 1 100% Gemeente Almelo 5% 4% 3% 1% 1% 13% 100% Figuur 3.12: Gemeente Almelo. Leeftijd vestigers naar kern/wijk 2006 t/m 2013 (personen) Binnenstad 2 42% 13% De Riet 26% 42% Noorderkwartier 32% 30% Sluitersveld 24% 3 Wierdense Hoek 23% 35% 10% Nieuwstraat-Kwartier 1 25% 43% 10% 4% Ossenkoppelerhoek 30% 42% 6% Hofkamp 1 43% 10% 13% Schelfhorst 20% 21% 3 12% Windmolenbroek 20% 23% 44% 6% Aadorp 2 43% 6% Bornerbroek 1 42% 10% Gemeente Almelo 25% 40% 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0 tm 14 jaar 15 tm 24 jaar 25 tm 49 jaar 50 tm 64 jaar 65 jaar e.o /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 27

32 Figuur 3.13: Gemeente Almelo. Leeftijd vertrekkers naar kern/wijk 2006 t/m 2013 (personen) Binnenstad 22% 46% De Riet 23% 43% Noorderkwartier 13% 36% 33% Sluitersveld 20% 24% 40% Wierdense Hoek 2 34% Nieuwstraat-Kwartier 1 24% 42% 10% 6% Ossenkoppelerhoek 24% 44% Hofkamp 24% 3 Schelfhorst 2 36% 10% Windmolenbroek % 6% Aadorp 23% 23% 36% Bornerbroek 1 23% 40% Gemeente Almelo 26% 40% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0 tm 14 jaar 15 tm 24 jaar 25 tm 49 jaar 50 tm 64 jaar 65 jaar e.o /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 28

33 3.2 Gemeente Borne Algemeen Figuur 3.14: Gemeente Borne. Ontwikkeling binnenlands en buitenlands migratiesaldo 2006 t/m 2014 (personen) Bron: CBS statline 2016 Binnenlands migsaldo Buitenlands migsaldo Migratiesaldo totaal Nieuwbouw Figuur 3.15: Gemeente Borne. Ontwikkeling binnenlandse migratie 2006 t/m 2014 (personen) Gevestigd uit andere gemeente Vertrokken naar andere gemeente Bron: CBS statline 2016 Figuur 3.16: Gemeente Borne: Migratiesaldo naar leeftijd 2006 t/m 2014 (personen) jaar jaar jaar jaar 65-plus Bron: CBS statline /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 29

34 Migratie naar richting Figuur 3.17: Gemeente Borne. Vergelijking absolute migratiestomen (verhuisde personen) vanuit Borne naar andere Twentse gemeenten en overig Overijssel, 2006 tm 2013 (personen) Toelichting: De dikte van de pijl duidt de omvang van de migratiestroom De lengte van het cirkelsegment van de vertrekgemeente (rood) geeft het totale vertrek (personen) aan in de periode 2006 tot en met Het gaat hierbij om het totale vertrek uit de gemeente naar andere gemeenten in Overijssel. De lengte van de cirkelsegmenten van de doelgebieden (groen) geeft de totale vestiging (personen) aan in de betreffende gemeente. Het gaat hierbij om de totale vestiging uit alle Nederlandse gemeenten. Tabel 3.7: Gemeente Borne. Top 10 verhuisbewegingen tussen gemeenten 2006 t/m 2013 (personen) Top 10 Gemeente Vestigers Vertrekkers Saldo 1 Hengelo Enschede Almelo Hof van Twente Dinkelland Groningen Tubbergen Amsterdam Oldenzaal Utrecht /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 30

35 Vestigers Gezin % Aantal Figuur 3.18: Gemeente Borne: Aandeel vertrekkers per gemeente naar vestigingsgemeente 2006 t/m 2013 (personen) binnenverhuizers en vestigers Tabel 3.8: Gemeente Borne: binnenverhuizers en vestigers naar type 2006 t/m 2013 (personen) Binnenverhuizers eengezins 46% 45% % 2 45% 44% appartement 13% 33% 1 25% 71% 3% % 2 24% 0% 1 20% Koop 2ˆ1-kap 5% 0% 13% 598 0% 3% 0% Koop appartement 1% 0% 0% 2% 5% 0% 0% 1% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 31

36 Vertrekkers Gezin % Aantal Vertrekkers Gezin % Aantal Vestigers Gezin % Aantal Tabel 3.9: Gemeente Borne: binnenverhuizers en vestigers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 (personen) Binnenverhuizers 62% % 7 100% 4 61% 3454 Koop tot % 0% 0% 4% 6% 346 Koop % - 5% 0% 10% 556 Koop % - 12% 3% 0% 12% 532 Koop % - 3% 5% 5% 0% 6% 5% 269 Koop boven % - 2% 10% 0% 22% % - 100% 100% 100% 100% 100% 100% 5628 Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata 2016 * te laag aantal waarnemingen Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers Tabel 3.10: Gemeente Borne: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar type 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning eengezins % 45% 45% 5 36% appartement 5% 0% 12% 21% 4% % 3 24% 21% 1 0% 31% 24% 1391 Koop 2ˆ1-kap 1 0% 20% 12% 22% 20% % 13% 778 Koop appartement 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 5841 Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Tabel 3.11: Gemeente Borne: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning 42% 4 43% 5 54% 7 40% 45% 2693 Koop tot % 0% 5% 408 Koop % 0% 12% 12% 13% 13% 751 Koop % 10% 12% 0% 21% 959 Koop % 4% 5% 0% 428 Koop boven % 12% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 5959 Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 32

37 Vorige en huidige woning per huishoudenstype Figuur 3.19: Gemeente Borne. 1- en 2-persoonshuishoudens jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Figuur 3.20: Gemeente Borne. Huidige en vorige woning 1- en 2-persoonshuishoudens jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Figuur 3.21: Gemeente Borne. Huidige en vorige woning 1- en 2-persoonshuishoudens jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 33

38 Borne (kern) Buitengebi ed Borne Vertrek uit de gemeente Buiten de regio Figuur 3.22: Gemeente Borne. Huidige en vorige woning 1- en 2-persoonshuishoudens 75+ jaar, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Figuur 3.23: Gemeente Borne. Huidige en vorige woning gezinnen, 2006 t/m 2013 (huishoudens) Verhuisbewegingen per kern/wijk Figuur 3.24: Gemeente Borne. Migratie naar richting per kern/wijk 2006 t/m 2013 (personen) Borne 50% 2 1 Buitengebied Borne 26% 23% 34% Gemeente Borne 4 30% 1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: CBS Microdata 2016 Binnen kern/wijk Elders in de gemeente In de regio Twente Buiten de regio Tabel 3.12: Gemeente Borne. Migratie tussen de kernen/wijken 2006 t/m 2013 (personen) Kern/wijk Borne (kern) 51% 2% % Borne buitengebied 33% 30% 22% 100% 683 Gemeente Borne 50% 4% % /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 34

39 Figuur 3.25: Gemeente Borne. Leeftijd vestigers naar kern/wijk 2006 t/m 2013 (personen) Borne % 10% 12% Buitengebied Borne 20% 1 41% 12% Gemeente % 10% 12% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0 tm 14 jaar 15 tm 24 jaar 25 tm 49 jaar 50 tm 64 jaar 65 jaar e.o. Figuur 3.26Gemeente Borne. Leeftijd vertrekkers naar kern/wijk 2006 t/m 2013 (personen) Borne 23% 3 10% Buitengebied Borne 24% 40% 13% Gemeente Borne 23% 3 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0 tm 14 jaar 15 tm 24 jaar 25 tm 49 jaar 50 tm 64 jaar 65 jaar e.o /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 35

40 3.3 Dinkelland Algemeen Figuur 3.27: Gemeente Dinkelland. Ontwikkeling binnenlands en buitenlands migratiesaldo 2006 t/m 2014 (personen) Bron: CBS statline 2016 Binnenlands migsaldo Buitenlands migsaldo Migratiesaldo totaal Nieuwbouw Figuur 3.28: Gemeente Dinkelland. Ontwikkeling binnenlandse migratie 2006 t/m 2014 (personen) Gevestigd uit andere gemeente Vertrokken naar andere gemeente Bron: CBS statline 2016 Figuur 3.29: Gemeente Dinkelland: Migratiesaldo naar leeftijd 2006 t/m 2014 (personen) jaar jaar jaar jaar 65-plus Bron: CBS statline /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 36

41 Migratie naar richting Figuur 3.30: Gemeente Dinkelland. Vergelijking absolute migratiestomen (verhuisde personen) vanuit Dinkelland naar andere Twentse gemeenten en overig Overijssel, 2006 tm 2013 (personen) Toelichting: De dikte van de pijl duidt de omvang van de migratiestroom De lengte van het cirkelsegment van de vertrekgemeente (rood) geeft het totale vertrek (personen) aan in de periode 2006 tot en met Het gaat hierbij om het totale vertrek uit de gemeente naar andere gemeenten in Overijssel. De lengte van de cirkelsegmenten van de doelgebieden (groen) geeft de totale vestiging (personen) aan in de betreffende gemeente. Het gaat hierbij om de totale vestiging uit alle Nederlandse gemeenten. Tabel 3.13: Gemeente Dinkelland. Top 10 verhuisbewegingen tussen gemeenten 2006 t/m 2013 (personen) Top 10 Gemeente Vestigers Vertrekkers Saldo 1 Oldenzaal Hengelo Enschede Losser Tubbergen Borne Almelo Groningen Amsterdam Utrecht /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 37

42 Vestigers Gezin % Aantal Figuur 3.31: Gemeente Dinkelland: Aandeel vertrekkers per gemeente naar vestigingsgemeente 2006 t/m 2013 (personen) binnenverhuizers en vestigers Tabel 3.14: Gemeente Dinkelland: binnenverhuizers en vestigers naar type 2006 t/m 2013 (huishoudens) Binnenverhuizers eengezins 4 62% 41% 3 44% 3 40% 44% appartement 13% 10% 22% 63% 1% 10% 390 6% 1 0% 0% 348 Koop 2ˆ1-kap 1 20% 0% % 10% 21% 1 0% 34% 22% 845 Koop appartement 0% 0% 0% 0% 6% 0% 0% 1% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 38

43 Vertrekkers Gezin % Aantal Vertrekkers Gezin % Aantal Vestigers Gezin % Aantal Tabel 3.15: Gemeente Dinkelland: binnenverhuizers en vestigers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 (huishoudens) Binnenverhuizers 62% 83% 51% 45% 66% 100% 42% 56% 2106 Koop tot % 0% 4% 3% 0% 0% 2% 2% 76 Koop % 10% 13% 5% 0% 348 Koop % 12% 0% 345 Koop % 0% 0% 6% 228 Koop boven % 33% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 3791 Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Bron: CBS Microdata 2016 Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers Tabel 3.16: Gemeente Dinkelland: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar type 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning eengezins 31% 31% 2 43% 40% 54% 36% 34% 1661 appartement 3% 0% 4% 0% 3% 4% % 1 12% 6% 0% 539 Koop 2ˆ1-kap 1 23% 23% 22% % 23% 30% 32% 22% 32% 1532 Koop appartement 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 4833 Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen. Tabel 3.17: Gemeente Dinkelland: Vorige woning binnenverhuizers en vertrekkers naar woz-waarde 2006 t/m 2013 Binnenverhuizers Vorige woning 34% 31% 33% 50% 4 54% Koop tot % 0% 2% 2% 0% 0% 3% 2% 76 Koop % 10% 10% 519 Koop % 660 Koop % 12% 10% 10% 10% 471 Koop boven % 2 26% 1 26% % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 4844 Aantal NB: Cijfers en percentages kunnen afwijken van andere tabellen omdat categorie onbekend niet is meegenomen /G Migratieonderzoek Twentse gemeenten 39