De Europa Cup: Duitsland tegen Frankrijk (of is het de match Luther - Rousseau?).

Transcriptie

1 De Europa Cup: Duitsland tegen Frankrijk (of is het de match Luther - Rousseau?). 1. de toekomst van de Europese economieën en de Euro hangt af van Duitsland. Maar die toekomst is evenzeer afhankelijk van de manier waarop Duitsland met de rest van Europa omgaat en meer in het bijzonder met Frankrijk. Daarbij gaat het deels om economie en deels om (internationale) politiek. Waar het ene land groot in is, heeft het andere soms een forse achterstand! Voor Europa en de Euro is het de wedstrijd Duitsland- Frankrijk die telt. Groot Brittannië als de grootste Europese economie na Duitsland, speelt in deze geen rol. Dat lijkt misschien op het eerste gezicht voor beleggers niet van groot belang, maar dat is een onderschatting. De actualiteit van dit onderwerp is zeer groot. Over enkele maanden wordt er in Frankrijk verkiezingen gehouden. Gezien de posities van de kandidaten gaat die campagne over de economie en dus Europa. De socialistische kandidaat (bij het schrijven de koploper in de polls) verbindt zich om de Euro redding maatregelen ttende President heeft een referendum beloofd over het redding pakket! De Franse ervaringen met referenda over Europa (Verdrag van Maastricht, Europese Constitutie) zijn niet hoopgevend! Onze visie is dat de toekomst van de continentale economieën en van de Euro als Europese munt hangen af van een gemeenschappelijk Duits- Frans leiderschap binnen de Europese Unie. Dus is het voor beleggers van groot belang! En als je goed analyseert kan men er ook beleggingskansen uit halen! Hieronder analyseren wij vanuit verschillende invalshoeken de verschillen tussen de beide landen. Daarbij starten we nu eens niet met economie en financiën, maar met de onderscheiden culturele invalshoek. 2. Het is gemakkelijk de verschillen in de Duitse en Franse cultuur te typeren. Daarbij is het bijna onvermijdelijk om in simplificaties te vervallen. Daarmee moeten we deze benadering echter niet afwijzen omdat zij veel verklaren over de grote verschillen in economische politiek. Waar in het Duitse culturele in het vaandel staat, is in de Franse cultuur het

2 (Paris Match 7 december 2011) Het is opvallend dat alle begrippen van de Franse Revolutie: Vrijheid (89%), Gelijkheid (81%) en Broederschap (lees solidariteit 80%) vandaag nog als hoogste waarde scoren! Aanzienlijk hoger dan globalisering en kapitalisme die in het Franse cultuurgoed de hekkensluiters zijn! De Duitse set van waarden met zijn zuinigheid, verantwoordelijkheid, bedrijvigheid lijkt wel heel ver van het Franse ideaaltype te staan. Het is Luther versus Jean Jacques Rousseau! De politieke systemen verschillen ook fundamenteel: een Frans presidentieel systeem met sterk politiek leiderschap bij de President tegenover coalitieregeringen met een ceremoniële Bondspresident. een sterk gecentraliseerde staatsinrichting in Frankrijk en een Federale Bondsrepubliek met sterke deelstaten. een gedirigeerde industriepolitiek in Frankrijk met door de overheid gestimuleerde grote bedrijven als overheidsbemoeienis.

3 Onze stelling is dat het geen wedstrijd is, maar meer lijkt op een verstands- huwelijk met complementaire partners. En als dat een wedstrijd wordt zijn er geen winnaars, zoals de geschiedenis van de 20ste eeuw heeft aangetoond! 3. Met zulke verschillen in culturele waarden en bestuurlijke filosofie tussen Duitsland en Frankrijk is het logisch dat er verschillen zijn in economische structuur en ontwikkeling. In de onderstaande tabel wordt dat bij wijze van voorbeeld geïllustreerd aan de hand van een vergelijking van de arbeidsparticipatie. In Duitsland is de arbeidsparticipatie veel hoger dan in Frankrijk (72,4% van de bevolking tegen 64,4% in Frankrijk) en werken aanzienlijk meer vrouwen en meer ouderen. Employment ratios Totaal Vrouwen Ouderen Belgium 62.5% 56.5% 37.3% Finland 69.3% 66.9% 56.3% France 64.4% 59.9% 39.7% Germany 72.4% 66.1% 57.7% Greece 69.7% 48.1% 42.3% Ireland 61.9% 56.4% 50.8% Italy 57.8% 45.1% 36.6% Netherlands 76.0% 69.4% 54.1% Portugal 70.0% 61.1% 49.2% Spain 59.9% 53.0% 43.6% U.K. 72.4% 65.3% 56.7% U.S. 69.8% 62.4% 60.3% OECD countries 67.3% 56.7% 54.0% Bron OECD Totaal : percentage van de beroepsbevolking Vrouwen : percentage van het aantal vrouwen tussen 15 en 64 jaar Ouderen : percentage van de bevolking tussen 55 en 64 jaar

4 Maar er zijn veel meer structurele verschillen: De loonkosten zijn hoger in Frankrijk dan in Duitsland en zijn daarenboven veel minder flexibel. De onderstaande tabel toont dit aan: in tijden van economische neergang dalen de Duitse loonkosten per product, in Frankrijk blijven ze gelijk of stijgen ze. Bron OECD De binnenlandse vraag in Frankrijk is de belangrijkste factor voor economische groei ook in tijden van recessie; in Duitsland vallen binnenlandse bestedingen terug als het economische slechter gaat. Zie in onderstaande grafiek de vergelijking.

5 Het spiegelbeeld is dat de Duitse economie meer op export is gericht dan de Franse. Met China en Japan is Duitsland de enige economie met een positieve betalingsbalans zelfs ten tijde van een recessie. Het karakter van de Duitse export industrie is ook sterk niche telecom, meetinstrumentarium, en ander technologische producten). Dat zijn dus de investeringen in andere landen. Die hangen natuurlijk sterk samen met de economische ontwikkelingen daar

6 Het gevolg voor de Duitse economie is daarom wel een hoge mate van cyclische gevoeligheid. De economische ontwikkeling in de laatste 5 jaar heeft dat overduidelijk laten zien (zie eerste grafiek in Bijlage). Samengevat: De Duitse economie is op alle fronten sterker dan de Franse (en vele andere ontwikkelde economieën), maar heeft ook een veel cyclische karakter als gevolg van de achterblijvende binnenlandse vraag en de grote export gevoeligheid. De tabellen in de bijlage geven hiervan een goede illustratie. 4. Het vorenstaande toont aan dat Duitsland een sterke economie heeft die op export is gericht en mede daardoor (en de niche exportsectoren) een sterk cyclisch karakter heeft. Overheidssturing van de economie past niet in het Duitse model. De Franse economie is veel meer door binnenlandse vraag gedreven en zijn sociale wettelijke infrastructuur (sociale zekerheid, arbeidswetgeving, minimumloon, enz.) ondersteunen dit. Daardoor is de economie structureel minder op groei gericht maar ook meer trendgeoriënteerde dan cyclisch. Het zijn

7 twee economische modellen die goed lijken te passen bij de onderscheiden culturen (deugdzaamheid en plichtsbesef versus vrijheid en gelijkheid). De huidige economische en financiële crisis zal ongetwijfeld leiden tot een zekere mate convergentie maar de fundamentele verschillen zullen blijven bestaan. En Duitsland kan niet zonder Frankrijk: Niet in economische zin: Frankrijk is de grootste export bestemming van de Duitse industrie; zelfs in de huidige economische crisis gaat meer dan 10% van alle export naar Frankrijk (drie keer zoveel als naar China!). Op politiek terrein is een gecombineerd Duits- Frans leiderschap acceptabeler dan een exclusief Duitse leidersrol zoals recente straatprotesten in Griekenland en andere Mediterrane landen hebben aangetoond. Voor de belegger betekent dat naar onze mening het volgende: De Euro zal niet uiteenvallen maar wordt krampachtig bij elkaar gehouden (zie ook onze Beleggingsvisie 2012 in de Research notitie van januari 2012) Hierdoor zullen spanningen (ook politiek) binnen de Eurozone blijven bestaan c.q. toenemen en de volatiliteit van financiële markten zal blijven voortduren Duitsland en Frankrijk zijn tot elkaar veroordeeld om de Eurozone en Ook in economische zin kan Duitsland niet zonder Frankrijk en vice versa De aanstaande Presid verkiezingen in Frankrijk zijn van ongekend groot belang voor Europa s toekomst Voor aandelen beleggingen moet rekening worden gehouden met het cyclische karakter van de Duitse industrie en zijn oriëntatie op investeringen in andere Europese markten die in de komende jaren sterk onder druk zullen staan. De Franse markt biedt opportuniteiten in bepaalde sectoren zoals onder grote internationaal georiënteerde ondernemingen in de luxe goederen- en voedingssector

8 De vastrentende waarden zullen onder druk komen te staan omdat de Eurozone redding maatregelen noodwendig moeten leiden tot een op zekere hoogte zelfs Frankrijk. De wedstrijd Duitsland- Frankrijk is belangrijk voor ons allen. Het moet wel een vriendschappelijke match blijven! Voor de toekomst van de Euro en het economische belang van velen! Februari 2012

9 Bijlage